kümeslerde buharlaştırmalı serinletme sisteminde

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
821
KÜMESLERDE BUHARLAġTIRMALI SERĠNLETME SĠSTEMĠNDE
(FAN-PED) KULLANILAN FARKLI TĠP PEDLERĠN PĠLĠÇLERĠN
VERĠMLERĠ ÜZERĠNE ETKĠSĠ
The Effect of Different Type Pad Materials on the Productivity of the Broilers in
Evaporative Cooling System in Poultry Houses
M. DAĞTEKĠN1
G. A. K. GÜRDĠL2 Y. YILDIZ3 A. N. ULUOCAK4
ÖZET
Bu çalışmada, buharlaştırmalı serinletme sisteminin bölge koşullarında
yaygın olarak kullanımını sağlamak için fan-ped sisteminde kullanılabilecek ped
malzemelerinin piliçlerin verimleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Araştırma sonucunda, kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölmede
yetiştirilen piliçlerde canlı ağırlık kazancı ortalamaları 7. haftada kontrol grubunda
yetiştirilen piliçlere göre % 6,42 artışla en iyi durumda olduğu belirlenmiş olup, bunu
fındık kabuğundan yapılan ped (% 4,26) ve mukavva ped ( % 2,62) bölmelerinde
yetiştirilen piliçler izlemiştir. Yem çevrim etkinliği ise, kavak talaşı, mukavva ve
fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçlerde
sırası ile 2,34; 2,43; ve 2,71 olarak gerçekleşmiştir.
ABSTRACT
In this study, in order to get widespread using of the evaporative cooling
system in region conditions, it was aimed to determine the effects of pad materials
that can be used in fan-pad system on the productivity of the broilers.
At the end of the research, the average of the body weight gain of the broilers
breeded in aspen fiber section is the best one with an increase of 6,42 % in 7th week
when compared to the control group, this is followed by the broilers breeded in
hazelnut rind pad section(4,26 %) and in coardboard pad section(2,62 %). Feed
conservation ratio is realized as 2,34; 2,43 and 2,71 respectively, on the broilers
breeded in aspen fiber pad, coardboard pad and hazelnut rind pad sections.
1. GĠRĠġ
Dünyada yaşayan insan toplulukların en önemli sorunların başında yeterli ve
dengeli beslenme gelmektedir. Hızla artan dünya nüfusunun, insan beslenmesinde
önemli bir yeri olan hayvansal besinlere olan talebi hızla artmaktadır. Mevcut dünya
üretimi, artan bu talebi tam olarak karşılayamamakta ve dolayısıyla protein açığı
doğmaktadır. Hayvansal protein açığının giderilmesinde önemle üzerinde durulması
gereken hayvancılık uğraşlarının başında tavukçuluk gelmektedir. Üretimin kısa
süre içerisinde gerçekleşmesi, ürünlerinin sevilerek yenilmesi, ekonomik ve insan
sağlığına uygun olması nedeniyle etlik piliç üretimi ülkemizde hayvansal protein
açığının giderilmesinde önemli bir konuma sahiptir.
Tavuk yetiştiriciliğinde üzerinde önemle durulan ve verimi etkileyen çevre
faktörlerinden birisi de çevre sıcaklığıdır. Günümüz tavukçuluğunda çevre sıcaklığı
1
Yrd. Doç. Dr., Ç.Ü. Ceyhan Meslek Yüksekokulu, Ceyhan-ADANA
Ar.Gör., Ç.Ü.Z.F. Tarım Makinaları Bölümü, ADANA
3
Prof.Dr., Ç.Ü.Z.F. Tarım Makinaları Bölümü, ADANA
4
Prof.Dr., Ç.Ü.Z.F. Zootekni Bölümü, ADANA
2
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
822
konusundaki en büyük sorun, çevre sıcaklığının termonötral bölge (15-25 ºC)
üzerine çıkmasıdır. Ülkemizde etlik piliç yetiştiriciliğin yaygın olarak yapıldığı
Çukurova, Ege, Trakya, Güney Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgelerinde,
kümeslerde ortam sıcaklığı 35-40 ºC’ye kadar yükselmektedir. Bu sıcaklık
koşullarında yetiştirilen piliçlerde, sıcaklık stresi olarak tanımlanan ve organizmada
tam olarak anlaşılmayan bir seri kompleks fizyolojik değişimler meydana
gelmektedir. Bu değişimler sonucunda, piliçlerde önemli ölçüde verimde düşüşler
meydana gelmektedir [3,4,5]. Çukurova Bölgesinde hava bağıl neminin diğer
bölgelere göre daha yüksek olması, yaz döneminde piliçlerde görülen verimdeki
düşüş, hava bağıl nemin etkisi ile daha da artmaktadır. Bu verim düşüşü, özellikle
yetiştiriciliğin 5.-6. ve 7. haftalarında daha belirgin olmaktadır [9]. Kümeslerde
sıcaklık sorununun çözümünde buharlaştırmalı serinletme (fan-ped ve su püskürtme)
sistemlerinin kullanılmasının bir çok araştırıcı tarafından önerilmektedir [7,8].
Bölge koşullarında yapılan çalışmada, fan-ped sisteminin gerek iç ortam
sıcaklığını piliçlerin gereksinim duyduğu koşullara düşürmede, gerekse verim
artışının su püskürtme sistemine göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, ped
materyalin ülkemize ithal olarak gelmesi sistemin maliyetini önemli oranda
artırdığından, kümeslerde sıcaklık sorununun giderilmesinde fan-ped sisteminin
kullanılmasını engellediği de vurgulanmıştır [1]. Bu nedenle, fan-ped sisteminin
bölgedeki kümeslerde daha yaygın olarak kullanımını sağlamak için farklı tip
malzemeden yapılan pedlerin etkinliklerinin karşılaştırılması amacıyla bir çalışma
yapılmıştır. Çalışmada, mukavva pede alternatif olarak kavak talaşı ve fındık
kabuğundan yapılan pedler denenmiştir. Çalışma sonucunda, kavak talaşından
yapılan pedin buharlaştırma etkinliği ve kümes içi ortam sıcaklığını düşürmesi
bakımından mukavva ped ile benzer özellik gösterdiği, bu nedenle, kavak talaşından
yapılan pedin mukavva pede alternatif olarak kullanılabileceği belirlenmiştir [2].
Fakat, araştırmada fan-ped sisteminde kullanılan pedlerin piliçlerin verimleri
üzerindeki etkileri değerlendirilmemiştir.
Bu çalışmada, buharlaştırılmalı serinletme sisteminin bölge koşullarında
yaygın olarak kullanımını sağlamak için sistemde kullanılabilecek ped
malzemelerinin piliçlerin verimleri üzerindeki etkileri karşılaştırılmıştır.
2. MATERYAL ve YÖNTEM
2.1. Materyal
Araştırma, Ç.Ü. Ceyhan Meslek Yüksekokulu Kampus alanında bulunan
15x5x3 m boyutlarındaki model kümeste yürütülmüştür. Model kümes, Bölgede etlik
piliç yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı kümesleri karakterize edecek biçimde
şekillendirilmiş olup, 5x3x3 m boyutlarında dört eşit bölmeye ayrılmıştır. Ayrılan üç
bölmeye buharlaştırmalı serinletme sistemlerinden fan-ped sistemi yerleştirilmiş ve
pedlerde malzeme olarak mukavva, kavak talaşı ve fındık kabuğu kullanılmıştır.
Araştırmada canlı materyal olarak Hybora hibrit civcivleri kullanılmıştır.
Civcivler, Bölgede etlik piliç yetiştiriciliği yapan bir işletmenin 21 gün yaştaki 10
000 adetlik sürüsünden rast gele 600 adet alınarak araştırmanın yapılacağı kümese
getirilmiştir. Kümese getirilen civcivler, ±10 g duyarlılıktaki terazide tartılarak 4
deneme bölmesine eşit sayıda (125’er) ve rast gele dağıtılmıştır. Yerleşim sıklığı her
bölmede 9,61 adet/m2 düzeyinde tutulmuştur. Dört farklı bölmeye konan civcivler
arasında toplam canlı ağırlık bakımından istatistiksel olarak önemli düzeyde fark
bulunmamıştır. Araştırmada hayvanlara 4. haftaya kadar % 22 ham proteinli toz
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
823
civciv yemi, 4.-7. hafta arasında ise % 21 ham proteinli pelet etlik piliç yemi
verilmiştir. Araştırma süresince faklı bölmelerde yetiştirilen hayvanların tüm bakım
ve besleme işlemleri eş düzeyde tutulmuştur.
2.2. Yöntem
Araştırmada kümesin Güney duvarı üzerinde bulunan havalandırma
açıklıklarına 180x100 cm boyutlarındaki üç farklı malzemeden yapılan pedler
yerleştirilmiştir. Bölmelerde 1 m3 hacme 0,046 m2 ped yüzey alanı düşmüştür.
Pedlerin karşı duvarı üzerine ise, aynı özelliğe sahip 3 adet 7 400 m3/h debili aksiyal
tip fan konmuştur. Fanlar, bölgede hava sıcaklığının yetiştiricilik açısından sorun
olduğu 1100-1700 saatleri arasında sürekli olarak çalıştırılmıştır. Fanların sürekli
çalışmadığı dönemlerde ise, iç ortamda oluşan zararlı gazların dış ortama atılarak
yerine temiz havanın alınması için, fanlar 15’er dakikalık aralıklarla 30’ar dakika
çalıştırılmıştır. Fanların sürekli çalışmadığı dönemlerde, pedlere su verilmemiş ve
sadece yapay (elektriksel) havalandırma uygulanmıştır. Sistemler ortam sıcaklığının
piliçlerin verimini olumsuz yönde etkileyen 4. haftadan sonraki yetiştirme
döneminde çalıştırılmıştır. Araştırmada fan-ped sisteminin çalıştığı zaman aralığında
dış ortam ve kontrol ile üç farklı malzemeden yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde
gerçekleşen ortam sıcaklığı ve hava bağıl nem değerlerinin değişimi Çizelge 1’de
verilmiştir.
Çizelge 1. Fan-Ped Sisteminin Uygulandığı Bölmelerde Gerçekleşen Ortam Sıcaklığı
ve Hava Bağıl Nem Değerlerinin Değişimi
Fan-Ped Sisteminin
Uygulandığı Bölmeler
Mukavva
Kavak talaşı
Fındık kabuğu
Kontrol
Dış ortam
Sıcaklık
(C)
24,8-25,7
26,2-27,3
27,6-28,3
29,1-31,1
29,5-31,7
Bağıl Nem
(%)
88-96
80-88
84-89
67-76
66-71
Araştırma, Temmuz1997-Ağustos 1997 dönemleri arasında yürütülmüştür.
Araştırmada, kontrol ve fan-ped sisteminin uyguladığı bölmelerde yetiştirilen
piliçlerin haftalık canlı ağırlıkları, canlı ağırlık kazançları, yem çevrim etkinlikleri ve
yaşama gücü değerleri belirlenmiş ve elde edilen değerlerin tesadüf parselleri
deneme desenine göre istatistiksel analizleri yapılmıştır.
Bölmelerde yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık değerleri bireysel olarak, yem
tüketimi değerleri ise, grup düzeyinde ölçülmüştür. Haftalık canlı ağırlık ortalamaları
ve yem tüketim değerlerinden yem çevrim etkinliği gruplar düzeyinde
hesaplanmıştır. Farklı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık ölçümleri 4.
haftadan başlayarak 7. hafta sonuna kadar birer hafta arayla aynı gün ve saatte ±10 g
duyarlılığındaki teraziyle yapılmıştır. Tüketilen yem miktarı ve yaşama gücü
değerleri günlük olarak kaydedilmiştir.
Araştırmada kontrol bölmesi ile fan-ped sisteminin uygulandığı üç farklı
malzemeden yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde canlı ağırlık ortalamaları
HARVEY paket programında analiz edilmiş ve bölmeler arası canlı ağırlık
ortalamaları bakımından önem seviyeleri ve farklılıklar, DUNCAN testi ile kontrol
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
824
edilmiştir. Yem tüketimi ve yem çevrim etkinliği grup düzeyinde belirlendiğinden
istatistiksel analiz yapılamamıştır.
3. BULGULAR ve TARTIġMA
3.1. Canlı Ağırlık Ortalamalarının DeğiĢimi
Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık
ortalamalarının değişimi Çizelge 2’de verilmiştir.
Çizelge 2. Fan-Ped Sisteminin Uygulandığı Bölmelerde Yetiştirilen Piliçlerin
Canlı Ağırlık Ortalamalarının Değişimi
YaĢ(Hafta)
Mukavva(g)
Kavak talaĢı(g) Fındık kabuğu(g)
722,5±2,978a
710,6±2,98 a
714,5±2,98 a
a
a
4. Hafta
898,1±9,25
910,2±9,25
883,5±9,25 a
5. Hafta
1 400,8±14,65 a 1 370,0±14,65 a
1367,4±14,65 a
a
b
6. Hafta
1 879,9±19,26
1 791,9±19,26
1 796,4±19,26 b
a
b
7. Hafta
2 321,1±27,24
2 249,4±27,24
2 244,7±27,24 b
*Aynı sırada ayrı harfle gösterilen ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05)
Deneme Başlangıcı
Kontrol(g)
729,1±2,98 a
855,8±9,25 a
1 295,6±14,65 a
1 741, ±19,26 b
2 171,2±27,24b
Çizelgede görüldüğü üzere, mukavva pedin bulunduğu bölmede yetiştirilen
piliçlerin canlı ağırlık ortalamaları 4. haftada 898,1 g iken 7. haftada 2 321,1 g'a
ulaşmıştır. Aynı haftalar itibariyle, bu değer kavak talaşından yapılan pedin
bulunduğu bölmede 910,2 g'dan 2 249,4 g'a, fındık kabuğundan yapılan pedin
bulunduğu bölmede 883,5 g'dan 2 244,7 g'a ve kontrol bölmesinde 855,8 g'dan 2
171,2 g'a yükselmiştir.
Mukavva pedin bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık
ortalamaları bakımından 6. haftada 1 879,9 g'la en yüksek durumdadır. Bunu sırası
ile fındık kabuğu (1796,4 g) ve kavak talaşından (1791,9 g) yapılan pedlerin
bulunduğu bölmeler ile kontrol (1741,2 g) bölmesinde yetiştirilen piliçler izlemiştir.
Bu sıralama 7. haftada ise, 2 321,1 g'la mukavva, 2 249,4 g'la kavak talaşı ve 2 244,7
g'la fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler ile
2 171,2 g'la kontrol bölmesinde yetiştirilen piliçler şeklinde gerçekleşmiştir.
Canlı ağırlık ortalamaları 6. haftada oransal olarak kontrol bölmesinde
yetiştirilen piliçlere göre, mukavva pedin bulunduğu bölmede % 7,96; fındık
kabuğundan yapılan pedin bulunduğu bölmede % 3,17 ve kavak talaşından yapılan
pedin bulunduğu bölmede % 2,90 oranında bir artış göstermiştir. Bu oran, 7. haftada
ise,. sırası ile % 6,90; 3,38 ve 3,60 olarak gerçekleşmiştir. Diğer deyişle, mukavva,
kavak talaşı ve fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen
piliçlerin canlı ağırlık ortalamalarının kontrol bölmesine göre farkı 7. haftada sırası
ile 149,9; 78,2 ve 73,5 g daha yüksek değerler aldığı belirlenmiştir. Benzer yapılan
bir çalışmada, buharlaştırmalı serinletme sisteminin uygulandığı bölmede yetiştirilen
piliçler ile kontrol grubundaki piliçler arasındaki canlı ağırlık ortalamaları farkının
122 g, başka bir çalışmada ise 30 g olduğu belirlenmiştir [6,8].
Yapılan istatistiksel analiz sonucunda, 6. ve 7. haftalarda canlı ağırlık
ortalamaları bakımından fındık ve kavak talaşından yapılan pedlerin bulunduğu
bölmelerde yetiştirilen piliçler ile kontrol bölmesinde yetiştirilen piliçler arasında
istatistiksel olarak önemli düzeyde fark bulunmamasına karşın mukavva pedin
bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçler ile diğer üç bölmede yetiştirilen piliçler
arasındaki farklılık önemli düzeyde bulunmuştur (P<0.05).
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
825
Canlı ağırlık kazancı ortalamaları (g)
3.2. Canlı Ağırlık Kazancı Ortalamalarının DeğiĢimi
Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık
kazancı ortalamalarının değişimi Şekil 1 ve Çizelge 3’de verilmiştir.
520
500
480
460
440
420
400
380
5
6
7
Yaş (hafta)
Kontrol
Fındık kabuğu
Kavak talaşı
Mukavva
Şekil 1. Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık
kazancı ortalamalarının değişimi
Çizelge 3. Fan-Ped Sisteminin Uygulandığı Bölmelerde Yetiştirilen Piliçlerin Canlı
Ağırlık Kazancı Ortalamalarının Değişimi
YaĢ
(Hafta)
5.Hafta
6.Hafta
7.Hafta
Mukavva
Haftalık
(g)
502,64
479,12
441,20
Kümülatif
(g)
502,64
981,76
1 422,96
Kavak talaĢı
Haftalık
(g)
459,76
421,92
457,56
Kümülatif
(g)
459,76
881,68
1 339,24
Fındık kabuğu
Haftalık
(g)
483,92
429,04
448,24
Kümülatif
(g)
483,92
9 12,96
1 361,20
Kontrol
Haftalık
(g)
439,76
445,68
429,92
Kümülatif
(g)
439,76
885,44
1 315,36
Şekil ve çizelgede görüldüğü üzere, mukavva pedin bulunduğu bölmede
yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık kazancı ortalamaları 5. haftada 502,64 g'la en
yüksek durumda olup bunu sırası ile fındık kabuğu (483,92 g) ve kavak talaşından
(459,76 g) yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler ile kontrol
(439,76 g) bölmesinde yetiştirilen piliçler izlemiştir. Bu sıralama 6. haftada 479,12
g'la mukavva, 445,68 g'la kontrol, 429,04 g'la fındık kabuğu ve 421,92 g'la kavak
talaşından yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler şeklinde
değişmiştir. 7. haftada ise, 457,56 g'la kavak talaşı, 448,24 g'la fındık kabuğu, 441,20
g'la mukavva pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler ve 429,92 g'la
kontrol bölmesinde yetiştirilen piliçler olarak gerçekleşmiştir. Diğer deyişle, kontrol
bölmesinde yetiştirilen piliçlere göre 5.; 6. ve 7. haftalarda canlı ağırlık kazancı
ortalamaları oransal olarak sırası ile mukavva pedin bulunduğu bölmede %14,29;
7,50; 2,62 kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölmede % 4,54; (-5,33); 6,42
ve fındık kabuğundan yapılan pedin bulunduğu bölmede % 10,04; (-3,73); 4,26
oranında daha üstün olduğu belirlenmiştir.
Mukavva pedin bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçlerin canlı ağırlık kazancı
6. hafta kavak talaşı ve fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
826
yetiştirilen piliçlere göre en iyi durumundayken 7. haftada bu iki pedin bulunduğu
bölmede yetiştirilen piliçlere göre daha düşük düzeylerde kalmıştır. Bununla birlikte
kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçlerin 7. haftada
özellikle, diğer pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçlerden daha fazla
ağırlık kazancı sağlamıştır. Ancak, bölmede altlığın 6. hafta sonuna doğru
kullanılamayacak düzeyde bozulduğundan 7. hafta içinde oluşan ağırlık kazancını
olumsuz yönde etkilediği gözlenmiştir. Kavak talaşı ile fındık kabuğundan yapılan
pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçlerin 6. haftada ağırlık kazancının
kontrol grubunun altında gerçekleşmiştir. Buna neden olarak, şehir şebekesi suyunun
kesilmesinden dolayı üç gün pedlere su verilememesi ve bölmelerde yalnızca yapay
(elektriksel) havalandırma yapılması, dolayısıyla piliçlerin ani değişen çevre
koşullarına uyum sağlayamamaları gösterilebilir.
Yem tüketim ortalamaları (g)
3.3. Yem Tüketimi Ortalamalarının DeğiĢimi
Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin haftalık yem
tüketimi ortalamalarının değişimi Şekil 2 ve Çizelge 4’de verilmiştir.
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
5
6
7
Yaş (hafta)
Kontrol
Fındık kabuğu
Kavak talaşı
Mukavva
Şekil 2. Fan-ped Sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin haftalık
yem tüketimi ortalamalarının değişimi
Çizelge 4. Fan-Ped Sisteminin Uygulandığı Bölmelerde Yetiştirilen Piliçlerin
Haftalık Yem Tüketimi Ortalamalarının Değişimi
YaĢ
(Hafta)
5.Hafta
6.Hafta
7.Hafta
Mukavva
Haftalık
(g)
909,77
1024,84
1063,29
Kümülatif
(g)
909,77
1934,61
2997,90
Kavak talaĢı
Haftalık
(g)
790,79
1008,38
1071,36
Kümülatif
(g)
790,76
1799,17
2870,53
Fındık kabuğu
Haftalık
(g)
936,91
1005,4
1003,70
Kümülatif
(g)
963,91
1942,31
2946,01
Kontrol
Haftalık
(g)
840,96
1056,26
1167,92
Kümülatif
(g)
840,96
1897,22
3065,14
Şekil ve çizelgede görüldüğü üzere; mukavva, kavak talaşı ve fındık
kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçlerin yem
tüketimleri 6. ve 7. haftalarda birbiriyle benzer değişim göstermiş ve kontrol
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
827
grubundan daha düşük düzeylerde gerçekleşmiştir. Fındık kabuğundan yapılan pedin
bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçlerin yem tüketimi ortalamaları 5. haftada 936,91
g'la en yüksek durumdadır. Bunu sırası ile mukavva pedin bulunduğu bölme (909,77
g), kontrol (840,96 g) bölmesi ve kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu
bölmelerde (790,79 g) yetiştirilen piliçler izlemiştir. Bu sıralama 6. haftada 105,26
g'la kontrol bölmesi, 1024,84 g'la mukavva ped, 1008,38 g'la kavak talaşı ve 1005,40
g'la fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler
şeklinde gerçekleşmiştir. 7. haftada ise, 1167,92 g'la kontrol bölmesi, 1071,36 g'la
kavak talaşı, 1063,29 g'la mukavva ve 1003,70 g'la fındık kabuğundan yapılan pedin
bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler gelmiştir.
3.4. Yem Çevrim Etkinliği
Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerdeki piliçlerin yem çevrim
etkinliklerinin değişimi Çizelge 5 ve Şekil 3'de verilmiştir.
Yem çevrim etkinliği (g/g)
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
5
6
7
Yaş (hafta)
Kontrol
Fındık kabuğu
Kavak talaşı
Mukavva
Şekil 3. Fan-ped sisteminin uygulandığı bölmelerde yetiştirilen piliçlerin yem çevrim
etkinliklerinin değişimi
Çizelde 5. Fan-Ped Sisteminin Uygulandığı Bölmelerdeki Piliçlerin Yem Çevrim
Etkinliklerinin Değişimi
YaĢ(Hafta)
5. Hafta
6. Hafta
7. Hafta
5.-7. Hafta
Mukavva
(g/g)
1,81
2,13
2,41
2,10
Kavak talaĢı
(g/g)
1,72
2,39
2,34
2,14
Fındık kabuğu
(g/g)
1,93
2,34
2,43
2,16
Kontrol
(g/g)
1,91
2,37
2,71
2,33
Şekil ve çizelgede görüldüğü üzere, yem çevrim etkinliği bakımından 5.
haftada 1,72'le kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölme, 6. haftada 2,13'le
mukavva pedin bulunduğu bölme ve 7. haftada 2,34'le kavak talaşından yapılan
pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen piliçler daha üstün gelmiştir. Mukavva,
kavak talaşı ve fındık kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde yetiştirilen
piliçler arasında 5.-7. hafta arası yem çevrim etkinliği bakımından birbirleriyle
önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
828
3.5. YaĢama Gücünün DeğiĢimi
Kontrol ve üç farklı malzemeden yapılan pedlerin bulunduğu bölmelerde
yetiştirilen piliçlerde istatistiksel olarak yaşam gücünde önemli düzeyde farklılık
olmadığından değerlendirmeye alınmamıştır.
4. SONUÇ
Araştırmada, kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölmede yetiştirilen
piliçlerde canlı ağırlık ve yem çevrim etkinliği bakımından mukavva ve fındık
kabuğundan yapılan pedlerin bulunduğu bölmede yetiştirilen piliçlerden üstün
olduğu belirlenmiştir. Ancak, kavak talaşından yapılan pedin bulunduğu bölmede
altlığın diğer iki pedin bulunduğu bölmeye göre daha erken bozulduğu ve bunun
sonucunda özellikle sistemlerin çalışmadığı zaman aralığında amonyak ve hidrojen
sülfür gibi zararlı gazların yoğunluğunda hissedilir bir artış gözlenerek hayvanların
gelişimini olumsuz yönde etkilediği gözlenmiştir. Bu olumsuzluğun giderilmesi
amacıyla, altlığın bozulmaya başladığı dönemlerde değiştirilerek, fan-ped sisteminde
mukavva pede alternatif olarak kavak talaşından yapılan pedin kullanımı uygun
olabilir.
KAYNAKLAR
[1]Dağtekin, M., Yıldız, Y., 1996. Çukurova Bölgesinde Kümes İçi Sıcaklık
Probleminin Çözümüne Yönelik Alternatif Serinletme Yöntemleri.
6.Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. S. 142-151,
ANKARA.
[2]Dağtekin, M., Gürdil, G.A.K., Yıldız, Y., Uluocak, A.N., 1998. Kümeslerde
Buharlaştırmalı Serinletme Sistemlerinde (Fan-Ped) Kullanılan Farklı Tip
Pedlerin Etkinliğinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. 5. Ulusal Soğutma ve
İklimlendirme Tekniği Kongresi Bildiriler Kitabı. S. 198-207, ADANA.
[3]Howlider, M.A.R., Rose, S.P., 1989. Rearing Temperature and Meet Yield of
Broilers. British Poultry Science, Vol 43.S.228-237.
[4]Kutlu, H.R., Görgülü, M., Baykal, L.,1996. Tavukçulukta Beslenme-Çevre
Sıcaklığı İlişkisi. Ulusal Kümes Hayvanları Sempozyomu Kitabı. S.228-249,
ADANA.
[5]Leenstra, F. Cahaner, A.,1992. Effect of Low, Normal and High Weight Gain,
Favorable Feed Conversion, and High or Low Fat Content. Poultry Science,Vol
71.S.1994-2006.
[6]Simmons, J.D., Deaton, J.W., 1989. Evaporative Cooling for Increased
Production of Large Broiler Chickens. Poultry Science, Vol 69(6). P.839-841.
[7] Timmons, M.B., Gates, R.S., 1988. Predictive Model of Laying Hen Performance
to Air Temperature and Evaporative Cooling. Transaction of the ASAE. Vol.31
(5).P. 1503-1509.
[8]Wilson, J.,L., Hughes, W.D., Weaver, W.D.,1983. Evaporative Cooling with
Fogging Nozzles. Transaction of the ASAE. Vol.26(2). P. 557-561.
[9]Yalçın, S., Testik, A., Özkan, S., Settar,P., Çelen, M.F., Yavuz,C., Cahaner,
A.,1996. Etlik Piliç Üretiminde Çıplak Boyunluluk Geninden(Na) Yararlanma
Olanakları. Ulusal
Kümes Hayvanları Sempozyomu Kitabı. S.261-266,
ADANA.