001-turski jazik-test-matura

Transkript

DENEME DEVLET OLGUNLUK SINAVI
ADAYIN ÞÝFRESÝ
BURAYA YAPIÞTIR
Öðrencilerin Bilgi Ve Becerilerini
Deðerlendirme Sektörü
. .
TÜRK DILI
.
VE EDEBIYATI
Testin Çözme Süresi: 240 dakika
2007 yýlý
BÝRÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi
ÝKÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi
Buraya
yaz:
Eðitimi Geliþtirme Dairesi
ÖÐRENCÝLERÝN BÝLGÝ VE BECERÝLERÝNÝ DEÐERLENDÝRME SEKTÖRÜ
BURAYA YAPIÞTIR
ADAY ÝÇÝN AÇIKLAMALAR - YÖNERGE
Yönergeyi dikkatlice oku. Gözden hiçbir þey kaçýrmamaya dikkat et.
Adayýn Þifresi”), diðer þifreyi de Cevaplar Listesinde ayrýlan
Þifrenin birini testin iþaretlenen yerine (“A
yere yapýþtýr.
Oradaki sorumlu izin vermeden sayfalarý izinsiz çevirme, sorulara cevap vermeye baþlama.
Test ödevlerden oluþmaktadýr.
Ödevleri cevaplandýrma biçimleri:
- Çoktan seçmeli ödevlerin önündeki doðru olan harfin çevrelenmesi;
- Sunulan cevaplarla tamamlanmasý gereken cümlelerin (tümcelerin) tamamlanmasý, doldurulmasý;
- Metinlerden alýnmýþ bölümlerin altlarýnýn çizilmesi/iþaretlenmesi (kelime, kelime gruplerý; cümleler,
paragraflar).
Sorularý cevaplarken kullanacaðýn dil ve imlâya dikkat etmelisin. Okunaklý yaz. Okunaklý olmayan
cevaplar, düzeltmeler ve gerekeninden fazla seçenek cevaplardan çevrelemiþ olursan eðer sýfýr (0)
puanla deðerlendirilecektir.
Testte ve Cevaplar Listesinde yalnýz ve yanlýz tükenmez kalemle yazabilirsin. Kurþun kalemle yazýlan
cevaplar sýfýr (o) puanla deðerlendirilecektir.
Her ödevin yanýnda tam cevabýn puanlarý verilmiþtir..
Ödevler önce testte cevaplanýrlar. Testteki sorularý cevapladýktan sonra, ek olarak verilen Yönergeye
göre ödevlerin cevaplarýný Cevap Listesine yaz.
Baþarýlar diliyoruz!
©
BRO 2007
DENEME DEVLET
OLGUNLUK SINAVI DENEME DEVLET OLGUNLUK SINAVI
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
DENEME DEVLET
BOÞ SAYFA
3
03030107
7
1 Aþaðýdaki alýntýyý dikkatle oku ve verilen sorulara cevap ver:
Hektor, baktý çocuðuna, gülümsedi
Andromakhe yanýnda aðlayýp duruyordu
Tuttu kocasýný elinden, diller döktü:
“Ah kocacýðým, bu hýrs yiyecek seni,
Yavruna, talihsiz karýna acýma yok sende,
Dul kalmama, biliyorum az gün var,
Akhalar üstüne saldýrýp öldürcekler seni.
Sensiz kalmaktansa toprak örtsün beni daha iyi.
Benim senden baþka dayanaðým yok,
Alýp götürdüðü zaman ölüm seni
Yalnýz acýlar acýlar kalacak bana.
Ne babam var benim, ne ulu anam...
..................................................................
Sen bana bir babasýn, Hektor,
Ulu anamsýn benim, kardaþýmsýn,
Arkadaþýsýn sýcak döþeðimin.
Burda, kalede kal, acý bana,
Yetim koma yavrumuzu, karýný dul koma.
Þu incir aðacý önünde tut orduyu,
Kente orda kolay girer düþman,
kolay çýkýlýr ordan duvarlara.
..................................................................
Oynak tolgalý Hektor karþýlýk verdi, dedi ki:
“Ben de düþünüyorum bunlarý, karýcýðým.
Ama savaþtan çekilirsem bir korkak gibi,
Troya erkeklerinden utanýrým,
Bakamam uzun entarili kadýnlarýn yüzüne,
Ýçimden de gelmez, ne yapayým;
Ün kazanmak için hem babama, hem kendime,
öðrenmiþim atýlgan olmayý.
Troyalýlarla en önde dövüþmeyi öðrenmiþim.
Kafama, yüreðime koymuþum ben þunu:
Elbet bir gün yok olacak kutsal Ýlyon,
Priamos, onun iyi kargý kullanan halký.
O vakit ne Troyalýlarýn acýsý umrumda olacak,
Ne Hekabe’nin, ne kral Priamos’un acýsý,
Ne de kardeþlerimin acýsý umrumda olacak,
O kardeþlerim ki hem çok, hem soyludurlar,
Gene de düþmana boyun eðip, girecekler topraða.
Benim üzümtüm sensin asýl,
Tunç zýrhlý Akhalardan biri alacak hür gününü,
Götürecek seni göz yaþlarý içinde,
düþünüyorun o zaman çekeceðin acýyý,
bu yüzden arkada kalacak gözüm....
..................................................................
Göz zaþý dökerken görecek biri, diyecek ki:
“Hektor’un karýsýydý bu kadýn,
Hektor, Ýlyon’un çevresindeki kavgada,
Troyalýlarýn en baþýnda dövüþürdü.”
Ýþte böyle diyecek bir gün bir adam,
Yeniden tazalenecek senin acýn,
Seni kölelik gününden kurtaracak
Böyle bir erkeðin olmadýðýna yanacaksýn.
..................................................................
4
03030107
7
(1.1)
1 puan
Bu alýntý nereden alýnmýþtýr?
(Doðru cevabýn önündeki harfý çevrele)
A.
B.
C.
D.
(1.2)
Gýlgameþ’ten
Mahabharat’tan
Ýlyada’dan
Odiseya’dan
1 puan
Bu bölümde neden söz edilmektedir?
A.
B.
C.
(1.3)
Andromakhe Hektor’ a savaþmaya gitmemesi için
yalvarmaktadýr.
Andromakhe Hektor’un kahramalýklarýný övmektedir.
Andromakhe ve Hektor kendi çocuklarý için konuþmaktadýrlar.
1 puan
Bu metinde Hektor’un iki özelliðini yaz:
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(1.4)
1 puan
Verilen alýntýdan Hektor’un kararý neye baðlýdýr? üç özelliðini belirt (yaz).
A.
B.
C.
(1.5)
Kahramanca davranma gereði ve savaþlara katýlmasý
Eþine karþý olan sevgisi
Efendisi olan Priamos’a karþý olan saygýsý
1 puan
Yukarýda alýntýsý alýnan destan aþaðýda verilen seçeneklerden hangi
edebiyatýn ürünüdür?
A.
B.
C.
Eski Roma
Eski Yunan
Asür-Babil
5
03030107
7
2 Aþaðýdaki alýntýyý dikkatle okuyup sorulara cevap verin.
Orgon
(oðluna)
Ey, korkak! Nasýl oldu da
melek gibi adamý günaha baðladýn?
Damis
Zekice aklýnýzý karýþtýrýyor!
O yine sizi aldatýyor....
Tartuffe
.....................................
Evet, evlat, aþaðýlýk bir kiþi olduðumu
cesurca dile getirin þimdi
ve þu anda en kötü isimler verin
karþý gelmem buna haketmiþ olduðumdan.
Önünüzde eðilip en sonunda anlayacaðým
her günahýn cezasýný ödeyeceðimi.
...............................................
Tartuffe
Þimdiden sonra olaylarý
farklý þekilde izlemeye çalýþýrým.
Dürüstlük hassastýr ve sizin için
her türlü bedduaya anýnda karþý çýkarým.
Fakat sizin eþinizle yapamam......
Orgon
Tam tersi onunla karþýlaþacaksýn.
herkesin nefreti beni sevindirecek,
onunla her zaman beraber olun.
Þu anda onlarý daha çok kýzdýrmak için
sizi veliahtým ilan ederim.
Dostum ve damadým olarak
anne, çocuk, eþten daha çok deðer veririm.
Teklifimi lütfen kabul edin!
Tartuffe
Tanrý isteði olduðu için kabul ediyorum!
Orgon
Þimdiyse yazýlý belge vereyim,
bununla herkesi çatlatayým!
(“Tartuffe”-Molier)
6
03030107
7
(2.1)
1 puan
Eser hangi edebi türe aittir:
(Doðru cevabýn önündeki harfý çevreleyin)
A.
B.
C.
(2.2)
destan
þiir
dram
1 puan
Alýntýda Orgon’un Tartuff’e karþý tavrý nasýldýr?
A.
B.
C.
(2.3)
Tartuffe’ün hareketlerine karþý ilgisizdir;
saygý gösteriyor;
nefret ediyor.
1 puan
Bu alýntýdan ve tüm “Tartuffe” eserinde Molier neyin tablosunu çiziyor:
A.
B.
C.
(2.4)
ruhani (din adamlarý) kiþilerin ikiyüzlülüðü;
genç adamýn aþk hayatý;
bir þehrin tarihçesi.
1 puan
Molier’in tiyatro eserlerinin belirgin özelliði nedir:
A.
B.
C.
(2.5)
tek perdelik tiyatro oyunlarý;
trajedi;
komedi.
1 puan
Bu eser Avrupa Edebiyat Tarihi’nin hangi dönemine aittir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
7
03030107
7
3 Þiiri dikkatlý oku ve verilen sorulara cevap ver.
Otuz Beþ Yaþ
Yaþ otuz beþ! Yolun yarýsý eder
Dante gibi ortasýndayýz ömrün.
Delikanlý çaðýmýzdaki cevher,
Yalvarmak yakarmak nafile bugün,
Gözünün yaþýna bakmadan gider.
Þakaklarýma kar mý yaðdý ne var?
Benim mi Allahým bu çizgili yüz?
Ya gözler altýndaki mor halkalar?
Neden böyle düþman görürsünüz?
Yýllar yýlý dost bildiðim aynalar?
Zamanla nasýl deðiþiyor insan!
Hangi resmime baksam ben deðilim.
Nerde o günler, o þevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben deðilim;
Yalandýr kaygýsýz olduðum yalan.
Hayal meyal þeylerden ilk aþkýmýz.
Hatýrasý bile yabancý gelir.
Hayata beraber baþladýðýmýz
Dostlarla da yollar ayrýldý bir bir;
Gittikçe artýyor yalnýzlýðýmýz.
Gökyüzünün baþka rengi de varmýþ!
Geç farkettim taþýn sert olduðunu.
Su insaný boðar, ateþ yakarmýþ!
Her doðan günün bir dert olduðunu.
Ýnsan bu yaþa gelince anlarmýþ.
Ayva sarý nar kýrmýzý sonbahar!
Her yýl biraz daha benimsediðim.
Ne dönüp duruyor havada kuþlar?
Nerden çýktý bu cenaze? Ölen kim?
Bu kaçýncý bahçe gördüm tarümar?
Neylersin ölüm herkesin baþýnda.
Uyudun uyanamadýn olacak.
Kim bilir nerde, nasýl, kaç yaþýnda?
Bir namazlýk saltanatýn olacak,
Taht misali o musallat taþýnda.
8
03030107
7
(3.1)
1 puan
Þairin, dostlarý ile münasebetlerinin koptuðunu anlatan dize hangisidir?
Bu dizeyi yazýnýz.
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(3.2)
1 puan
Þairin þiirde iþlediði tema hangisidir?
A.
B.
C.
(3.3)
“Ölüme karþý yaþanýlan hayatýn güzelliði”fikri,
“Sevgiliye karþý duyulan hayranlýk” fikri
“Geçmiþe duyulan özlem” fikri
1 puan
“Dante gibi ortasýndayýz ömrün.”
Bu dizedeki benzetme hangi yönden yapýlmýþtýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(3.4)
1 puan
Þiirinde ne gibi duygulara yer vermiþtir?
A.
B.
C.
(3.5)
Ferdi duygulara ve yaþanmýþ zamana
Gelecek zaman duygusuna
Ask duygusuna.
1 puan
Bu þiirde þair konu olarak kimi ele almýþtýr?
A.
B.
C.
(3.6)
Ýnsanlýðý
Kendini
Çevreyi
1 puan
„Neden böyle düþman görünüyor.
Yýllar yýllý dost bildiðim aynalar?“
Bu mýsralarla þair neyi anlatmak istemiþtir? Açýklayýn.
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9
03030107
7
4 Metni dikkatlý oku ve verilen sorulara cevap ver.
ÞAÝR EVLENMESÝ
Müþtak Bey adlý genç bir þair, kendi mahallesinde oturan Kumru’yu sever ve onunla evlenmek ister. Bu evlenmeye Ziba Dudu ve Habbe Kadýn aracýlýk eder. Nikahtan sonra ona
Kumru’nun yaþlý ve çirkin ablasý Sakine Haným’ý gelin olarak getirirler.
Dördüncü Fýkra
Müþtak Bey, Ziba Dudu, Habbe Kadýn, Sakine Haným
Ziba Dudu:
Müþtak Bey:
Evladým, gelin hanýmý getirdik. Gel koltuðuna gir de köþeye oturt.
(Neþatýndan türlü türlü tuhaflýklar ederek Sakine Hanýmý Habbe Kadýn
koltuklamýþ olduðu halde karþýlar.) Vaay...
Ziba Dudu:
(Habbe Kadýna) A dostlar damat bey gelin hanýmý görür görmez sevincinden
bayýldý.
Müþtak Bey: Hayýr, sevincimden bayýlmýyorum, kederimden yüreðime iniyor, ah!
Habbe Kadýn: (Ziba Dudu’ya). A! Zavallý gelin hanýmý bir titreme aldý. Amanýn, al basmasýn. (Sakine Hanýmý Sandalyeye oturtur).
Ziba Dudu:
Ýþte ömrün oldukça sana can yoldaþý olacak sevgili hayalin Sakine Haným.
Müþtak Bey: O bana can yoldaþý olacaðýna benim caným çýksa daha canýma minnettir.
Ziba Dudu:
(Habbe Kadýn’a). Adamlar, damat bey sayýklamaya baþladý. Galiba safasýndan
aklýný þaþýrmýþ.
Habbe Kadýn: (Ziba Dudu’ya). Biçare hasretine kavuþtuðu için sevinç delisi oldu.
Müþtak Bey: (Hüzünle) Ah! Ah! Ah!
Ziba Dudu:
Aðlama... Sen aðlayacaðýna düþmanlarýn aðlasýn.
Müþtak Bey: Ah, düþmanlarým bu halimi bilseler nasýl gülerler.
Ziba Dudu:
Haydi kuzum, gelin hanýmýn duvaðýný aç da yüzünü gör. Biraz gönlün açýlsýn.
Müþtak Bey: Neye lazým!.. Yüzünü göreyim de bir kat daha yüreðim mi kalksýn?
Ziba Dudu:
Aç evladým, aç. Sevgilin olduðuna þüphen kalmasýn. (Habbe Kadýn’la beraber
Sakine Haným’ýn duvaðýný, Müþtak Bey’e açtýrmak için cebreder.)
Müþtak Bey: Ýstemem. (Elini çekerken Sakine Hanýmýn duvaðýyla iðreti saçý kazan eline
iliþir, kalýr. Ve Sakine Hanýmýn yüzü ve ak saçlarý açýlýr.) Bu ne?
Ziba Dudu:
Vaay! Zavallý kýzcaðýzýn sýrma gibi nazik saçlarýný yolup çýkardý.
Müþtak Bey: Ey, vakýa ak saçlarý beyaz sýrma gibi, baksana nasýl parýl parýl parlýyor.
Ziba Dudu:
Ay, o lakýrdý ona deðil, yenge kadýnla banadýr. Ben sana harf atmayý öðretirim. (Habbe Kadýn’a). Haydi, yenge kadýn gelin hanýmý çabuk dýþarý çýkar da
nikahýný kýyan efendiyi çaðýrt. Yanýmýzdaki kahvededir. Orada bulunan
mahalleliyi alsýn da gelsin. Þuna bir meram anlatsýnlar.
(4.1)
1 puan
Bu tiyatro eseri kimin tarafindan yazýlmýþtýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
10
03030107
7
(4.2)
1 puan
Bu edebî eser hangi döneme aittir?
A.
B.
C.
D.
(4.3)
Servet-i Fünün Edebiyatý
Milli Edebiyatý
Tanzimat Edebiyatý
Divan Edebiyatý
1 puan
Tanzimat edebiyatýyla ilgili hangi kavramlar bu dönemde kullanýlmaya
baþlanmýþtýr?
A.
B.
C.
(4.4)
vatan, millet, hürriyet, adalet gibi kavramlar bu dönemde
kullanýlmaya baþlamýþtýr.
korku, acý, ayrýlýk, aþk ve ölüm gibi kavramlar bu dönemde
kullanýlmaya baþlamýþtýr.
Hepsini kullanmýþlardýr.
1 puan
Okuduðunuz tiyatro eseri hangi türdendir?
A.
B.
C.
(4.5)
Komedi türü
Trajedi türü
Dram türü
1 puan
Tanzimat döneminde yayýnlanan iki önemli derginin adý nedir? Yazýnýz.
A. ________________________________________
1
2
B. ________________________________________
11
03030107
7
5 Verilen dörtlüðü dikkatlý oku ve sorulara cevap ver.
ÝLAH Ý
Aþkýn aldý benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarým dünü günü
Bana seni gerek seni
(5.1)
1 puan
XIII’ncü yüzyýlýn ve Dini tasavvuf edebiyatýnýn en büyük þairi kimdir?
A.
B.
C.
D.
(5.2)
Süleyman Çelebi
Yunus Emre
Mevlana Celaledin Rumi
Ahmet Yesevi
1 puan
Okuduðunuz þiirde hangi vezin kullanýlmýþtýr?
A.
B.
C.
(5.3)
Hece
Aruz
Serbest
1 puan
Þairin „sen“ dediði kimdir?
A.
B.
C.
D.
(5.4)
Sevgili
Saðlýk
Allah
Akýl
1 puan
Þiirin konusu nedir?
A.
B.
C.
D.
(5.5)
Aþk
Ýlahi aþk
Hasret
Gurbet
1 puan
Bu dörtlüðün duraklarý nasýldýr? Doðru olaný çevrele.
A.
B.
C.
4+4
2+6
5+3
12
03030107
7
BOZKURT DESTANI
Bozkurt Destaný, Çin kaynaklarýnda kayýtlýdýr ve iki ayrý söyleniþ biçimi vardýr. Ama bu ikisi
arasýnda pek az fark vardýr. Okuyacaðýnýz metin birinci söyleyiþ biçimidir.
Birinci Söyleyiþ
Hun ülkesinin kuzeyinde So adý verilen bir ülke vardý. Burada, Hunlarla ayný soydan olan
Gök Türkler otururdu. Bir gün Göktürkler So ülkesinden ayrýldýlar. Bu sýrada baþlarýnda Kaðan
Pu adlý bir yiðit vardý. Kaðan Pu'nun on altý kardeþi bulunuyordu. On altý kardeþten birinin
annesi bir kurttu.
Annesi Göktürklerce en kutsal yaratýklardan biri olarak bilinen ve böyle kabul edilen bir kurt
olduðu için delikanlý, rüzgârlara ve yaðmura söz geçirir, bu iki kuvveti buyruðu altýnda tutardý.
Bununla beraber, So ülkesindeki yurtlarýndan ayrýlan Göktürkler düþmanlarýnýn baskýnýna
uðradýlar.
Bu baskýnda düþmanlar bütün Gök Türkler'i yok ettikleri gibi on altý kardeþten sadece birisi
kurtulabildi. Kurtulan delikanlý annesi kurt olan idi.
Bu delikanlýnýn da, birisi yaz diðeri de kýþ ilâhýnýn kýzý olan iki karýsý vardý. Baskýndan sonra
her ikisinden ikiþer oðlu oldu. Zamanla kalabalýklaþýp çoðalan halk, çocuklardan en büyüðünü
kendilerine Hakan seçtiler; o zamanki adý Göktürk dilinde deðildi. Hakan seçilir seçilmez
Göktürkçe olmayan bu adýný býraktý ve Türk adýný aldý.
Ondan sonra Türk on kadýnla evlendi, bir çok çocuklarý oldu. Ýçlerinden Asena adýný taþýyan
biri hakanlýk tahtýna geçince boyun adý da Aþina oldu.
(6.1)
1 puan
Bu destan Türklerin yaþadýðý hangi dönemine aittir?
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
(6.2)
2
1 puan
Rivayetlere göre o dönemde Göktürklerin baþlarýnda bulunan yiðitin adý nedir?
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
(6.3)
2
1 puan
Türklerin baþka destanlarý var mýdýr? Varsa birkaçýný sayýnýz.
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
(6.4)
2
1 puan
Düþmalar Gök Türkler’i yok ettiklerinde kurtulan tek bir delikanlý vardý.
Bu kimdi?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(6.5)
1 puan
Destanlar kaça ayrýlýr?
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
13
2
03030107
7
1 puan
7 “Büyümüþüm” - kelimesindeki þahýs eki hangisidir?
Yazýnýz: ___________________________________________.
1
2
1 puan
8 “Düþmandan daha büyük düþmandýr, umutsuzluk”. Verilen cümlede yüklem olan
kelimeyi yazýnýz: ____________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________.
2
1 puan
9 Aþaðýda verilen kelimelerden hangisi eþ anlamlý ikilemdir?
(Þýklardan doðru olaný çevrele.)
A.
B.
C.
D.
soru sual,
dost düþman
akýl fikir
vakitli vakitsiz
1 puan
10 Öðelerin diziliþine göre cümleler nasýl ayrýlýrlar? Yazýnýz.
A. _________________________________________________________________________
1
B. _________________________________________________________________________
2
1 puan
11 Tarihte bu uluslar, öteki uluslar arasýna kaynaþmýþlardýr.
Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdaki deðiþikliklerin hangisiyle giderilebilir?
(Þýklardan doðru olaný çevrele)
A.
B.
C.
D.
Tarih boyunca bu uluslar, öteki uluslar arasýnda kaynaþmýþlardýr.
Tarih boyunca bu devletler, öteki uluslar arasýnda kaynaþmýþlardýr.
Tarih boyunca uluslar, öteki uluslar arasýnda kaynaþmýþlardýr.
Tarihte bu uluslar, öteki uluslarla kaynaþmýþlardýr.
1 puan
12 Ardahan Kalesi’nin yaný baþýndaki bu eski mahalle, kentin tarihsel çekirdeðini
oluþturuyor.
Bu cümledeki “ kentin tarihsel çekirdeðini oluþturmak” sözüyle anlatýlmak istenen
aþaðýdakilerden hangisidir?
(Doðru olaný çevrele.)
A.
B.
C.
D.
Örnek bir mimarlýk ürünü olmak;
Geçmiþe kaynaklýk etmek;
Çok amaçlý bir nitelik taþýmak;
Güzelliðiyle herkezi etkilemek.
1 puan
13 Aþaðýdaki cümlelerden hangisinde bir yazým yanlýþý vardýr?
A.
B.
C.
D.
Konuþmasýnda bu konuya da deðinecek.
Bebeði bütün gün kardeþi oyalýyacak.
Onun bu iþi baþaracaðýný söyleyebilirim.
Bu konudaki kararýmý size bildiremeyeceðim.
14
03030107
7
1 puan
14 Dilleri, zengin, yoksul, eksikli yetkin gibi sözcüklerle nitelendirmek bilimsel gerçeklerle
baðdaþmaz. Her dil, olaylarý durumlarý, varlýklarý, evreni, kendince adlandýrýp yansýtýr.
Bir baþka deyiþle, o dili kullanan toplumun yaþama biçimiyle ilgilidir bu. Örneðin, Türkçede dört ayrý sözcükle anlatýlan “baldýz, elti, görümce, yenge” için, Ýngilizcede yalnýzca “sister-in-law”, Almancada ise “Schwagerin”karþýlýklarý vardýr. Bunun gibi Türkçede
“kayýnbýrader, eniþte, bacanak” iliþkisi, Ýngilizcede “brother-in-law”, Almancada ise
“Schwager” sözcüðüyle belirtilir.
Bu parça düþüncenin akýþýna göre aþaðýdakilerden hangisiyle sürdürülebilir.
A.
B.
C.
D.
Bu durumda Türkçenin insanoðlunun acýlarýný, tutkularýný,
düþlerini doðadaki varlýklardan yararlanarak anlatan, olanaklarý
geniþ bir dil olduðu görülür.
Oysa Türkçede bir nesne ya da varlýðý anlatabilmek için doðadaki bir baþka nesne ya da varlýktan yararlanma söz konusudur.
Bu bize olsa olsa Türk toplumunda aile ve akrabalýk iliþkilerinin
ayrýntýlý olarak yer aldýðýný, bunun da söz varlýðýmýza
yansýdýðýný gösterir.
Daha doðrusu, “Ýstenirse Türkçeyle anlatýlamayacak hiçbir
kavram yoktur. ”Düþüncesini yaygýnlaþtýrmak gerekir.
1 puan
15 Artýk var olmayan þeyleri büyük bir özlemle kim bilir kaç kez anmýþsýzdýr ( ) Kimi
zaman, yalnýzca geçmiþte kalan þeylerin deðerini anlayabiliyormuþuz gibi geliyor
bana ( ) Kültürümüzün ayrýlmaz öðeleri gün geçtikçe yok olmaya yüz tutuyor ( ) tarihsel yapýlar, müziðimiz, bize özgü yemekler ( ) Eskiden bilinen birçok olaðanüstü yiyecek de unutuluyor artýk ( ) hem de daha yenmemek, tadýlmamak üzere.
Bu parçada ayraçlarla ( ) gösterilen yerlere aþaðýdakilerin hangisinde verilen noktala ma iþaretleri sýrasýyla getirilmelidir?
A.
B.
C.
D.
(... ) ( ! ) ( : ) ( ; )
( . ) ( . ) ( : ) (... ) ( ; )
(!)(.)(;)(.)(:)
( . ) (. . . ) ( ; ) ( : ) ( , )
1 puan
16 Hiçbir oyuncu týpatýp birbirine benzemez. Her oyuncunun sinemaya, ekrana kattýðý
baþka bir þey vardýr. Konuþmasý, bakýþý, hareketleri ayrý özellikler taþýr. Bu yönden,
ben sadece þanslý olduðumu düþünüyorum.
Bu sözler, aþaðýdaki sorulardan hangisinin yanýtý olabilir?
(Þýklardan doðru olaný çevrele.)
A.
B.
C.
D.
Bugünkü konumuza gelinceye deðin ne gibi zorluklarla
karþýlaþtýnýz?
Sizi baþarýlý kýlan etkenler nelerdir?
Sizce kiþiyi yaratýcý kýlan koþullar nelerdir?
Bu role seçilmenizin nedeni baþkalarýndan farklý oluþunuz mu?
15
03030107
7
13 puan
17 Verilen tema ile ilgili bir düz yazý yaz: “Çok gezen mi bilir çok okuyan mý?”
- Öne sürülen konu ile ilgili kendi düþüncelerini de ilave et.
- Kompozisyon kurallarýna uygun yaz.
(Metnin 250-300 kelime içermesi gerekmektedir)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
16
03030107
7
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
1
2
metnin kompozisyonu
___________________________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
17
2
konunun içerigi
1
2
03030107
7
8 puan
18 Okulunuzda kentinizin amatör rock gruplarý program sunacak. Bu müzik olayý ile ilgili
bir duyuru yaz.
Duyuruda yazman gerekenler:
- Programýn gerçekleþeceði tarih
- Konser süresi
- Bilet fiyatý
- Gruplarýn isimleri.
(Duyuru metni 60-80 kelime içermesi gerekmektedir)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
18
2
metnin kompozisyonu
1
2
03030107
7
8 puan
19 Katýlacaðýn ortaokullar olimpiyat oyunlarý dolayýsýyla iki haftalýk izin isteme için okul
müdürüne bir dilekçe yaz.
(Dilekçenin 60-80 kelime içermesi gerekmektedir)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
19
2
metnin kompozisyonu
1
2
03030107
7
ÝNTERNETÝN TANIMI
Yeni teknolojilerin geliþmesi, insanýn özel ve iþ hayatýný büyük ölçüde etkilemektedir fakat hiçbirisinin Ýnternet kadar etkisi olmamýþtýr. Onun en büyük
önemi, iletiþimi kolaylaþtýrmasý, hýzlandýrmasý ve ucuzlatmasýndadýr. Fakat, kullanýlmasý için gereken yeni bilgiler edinme gereði ve gereken cihazlara sahip
olma gibi bazý eksiklikler de vardýr. Ýnternet birçok açýdan tanýmlanabilir.
Kullanýcýlar açýsýndan Ýnternet, Ýnternet Service Provider ve bilgisayar yardýmýyla kullanýcýlarýn baðlandýðý çeþitli iletiþim hizmetler toplamýdýr. Kullanýcýlar,
çeþitli iletiþim hizmetinden yararlanmak için ÝSP aþýrý internete baðlanýyorlar.
Maddi yarar açýsýndan internet, þirketlerin maddi kazanç saðladýðý iletiþim
medyasýdýr. Ýnternet aþýrý büyük sayýda gereken bilgiler, ürün ve hizmet satýþý,
internette þirketin tanýtýmý ve bütünsel çalýþma organizasyonu yapýlmaktadýr.
Konsept açýsýndan internet bir iletiþim aracýdýr. Bu medyadan yararlanma
olanaklarý keþfedildiðinde þirketin online kapsamýnda gerektiði gibi ve kaliteli
mevcutluðu modaliteleri seçilebilir. Ýnternet ilk defa geçen yüzyýlýn 60’ lý yýllarý
sonlarýnda ABD’ de, bilgi aktarma seçeneði olarak Amerika hükümeti ve Savunma bakanlýðýnýn bir projesi sonucu kurulmuþtur. Ýnternet, ARPA (Advanced
Research Project Agency) projesi çerçevesinde çalýþan araþtýrmacýlarýn, aralarýnda iletiþim kurmak ve dünyanýn çeþitli bölgelerinde yerleþtirilen bilgisayarlarý
kullanmak gereðini karþýlamak amacýyla ortaya çýkmýþtýr. Bilgisayarlarý kullanma harcamalarýný azaltma amacýyla dünyanýn çeþitli bölgelerinde bulunan deðiþik kullanýcýlar arasýnda baðlantý kuracak bir aðýn oluþturulmasý düþünülmüþ.
1 puan
(20.1) Ýnternetin, insanýn hayatýndaki önemi nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(20.2) Ýnternet kimin projesidir?
A.
B.
C.
Amerika hükümeti Savunma Bakanlýðý?
Ýsrail hükümeti Savunma Bakanlýðý?
Japonya hükümeti Savunma Bakanlýðý?
1 puan
(20.3) Ýnternet ilk olarak ne zaman kurulmuþtur?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
20
03030107
7
1 puan
(20.4) Kullanýcýlar internete nasýl baðlanmaktadýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(20.5) Maddî kazanç açýsýndan Ýnternetin faydalarý nelerdir?
A.
B.
C.
Deðiþik iletiþim servislerine ulaþabilme.
Önemli bilgilere ulaþma ve pazarlama.
Ýstatistik bilgilere ulaþabilme
1 puan
(20.6) Ýnternetin icat (buluþ) etmenin amacý nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
21
03030107
7
UYUÞTURUCU NE DEMEK, BAÐIMLILIK NE DEMEK?
Uyuþturucu madde, bitkisel veya sentetik madde (süpstans) olup organizmaya alýndýðýnda, bir ya da daha çok fonksiyonunu (etkisini) gösterebilir. Daha
çok miktarda kullanýldýðýnda ise ruhsal ya da bedensel patolojik deðiþiklik
yaratabilir.
Uyuþturucu baðýmlýlýðý, çeþitli uyuþturucu baðýmlýlýðýnýn her çeþidi için
kullanýlan genel terimdir. Dünya saðlýk örgütü (WHO) ‘ ne göre uyuþturucu
baðýmlýlýðý, vücuda tekrar veya sürekli esrar almaktan kaynaklanan bölümsel
veya kronik zehirlenme durumudur.
Uzun zaman uyuþturucu kullanan kiþide karakteristik iki durum belirgindir:
Fiziksel baðýmlýlýk durumu - organizmanýn canlý hücresine uyuþturucunun
yarattýðý farmakolojik etkisiyle doðrudan iliþkisi olan baðýmlýlýk. Bu, organizmayý yapýsal deðiþtirip baðýmlýlýk yaratýr. Organizmanýn, insanýn metabolizmasýnda aktif mevcut olan maddeye ihtiyacý vardýr.
Psikolojik veya ruhsal baðýmlýlýk – uyuþturucu ile kiþi arasýndaki iliþkinin
çok yakýn olduðu durumdur. Uyuþturucu ihtiyacý ise kiþide uyuþturucunun yarattýðý ruhsal durumu göstermektedir.
Etiyolojinin görevi, insanýn neden uyuþturucuyu kötüye kullandýðýný ve onu
kullanmaya zorlayan gücün sebebini araþtýrýp bulmaktýr.
Uyuþturucu baðýmlýlýðýnýn belirmesine birçok neden vardýr. Nedenler, uyuþturucu, kiþi ve toplum arasýndaki iliþkilerde aranmalýdýr.
(Naþ svet; 9 Kasým 2005)
1 puan
(21.1) Uyuþturucu nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(21.2) “Uyuþturucu baðýmlýlýðý” ne demektir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
22
03030107
7
1 puan
(21.3) Uzun zaman uyuþturucu kullanan kiþide görünen özellik (karakteristik) durumlarý belirt:
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(21.4) Uyuþturucu kullanan kiþi için yukarýda belirtilen özelliklerden hangisi insanýn
beden saðlýðý için daha zararlýdýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(21.5) Etiyolojinin görevi nedir?
A.
B.
C.
Baðýmlýlýða neden olan sebebi bulmak.
Ýyileþtirme yollarýný bulmasý.
Uyuþturucu temin etme kurallarýný açýklamasý.
23
03030107
7
CEP TELEFONU
Telefon santralýyla kabloyla baðlý olan sabit telefondan farklý olarak cep telefonu radyo dalgalarý sayesinde çalýþýr. Ülkenin her yerinde yerleþtirilen vericilerin aðlarý sayesinde hemen de her yerde kullanýlabilir. Bu vericilerin klasik aða
baðlanmasýyla iletiþim kurulabilir. Cep telefonlarýnýn devamlý baðlantýda olduklarý vericiler numaralarý tespit edip her anda aramalar yapabilir. Bu yüzden
konuþmalar yapýlmadýðýnda da cep telefonlarý enerji sarfeder. Bazý yerlerde cep
telefonlarý selüler diye adlandýrýlýr çünkü vericiler veya radyoelektrik istasyonlarý hücre( sellüle) denilen belirli bölgeleri kapsama alanýna almaktadýrlar.
Vericiler, optik kablolar ya da uydu aracýlýðýyla operatörlerle baðlýdýrlar. Optik
kablolar, bilgilerin ýþýk þeklinde iletildiði ince cam kýlcýklardan oluþmuþtur. Iþýk
dalgalarý, bir sinyalden bilgilerin aktarýlmasýna uygun olan çok yüksek frekansa
sahiptirler. Frekans ne kadar daha yüksekse aktarma kapasitesi de daha büyüktür. Dünya etrafýnda bulunan telekomunikasyon uydularý, kýsa dalgalý dalgalar
þeklinde aramalarý kaydedip sinyalý, yeryüzünde bulunan kabul istasyonuna
güçlendirilmiþ þekilde iletiyorlar. Uydu iletiþim aracýlýðýyla, verici aðý olmayan
yeryüzündeki bölgelere telefon aramalarý iletilir. Cep telefonlarýnýn fonksiyonlarý ve olanaklarý devamlý artmaktadýr. Ýnternete baðlanma, elektronik posta ve
fotoðraf gönderme, her tür bilgi hizmetinden yararlanma, cep telefonunu multimedya interaktiv alete dönüþtürdü. Cep telefonlarýnýn uzun zaman kullanýlmasýyla insan saðlýðýna olan zararlarýndan sýkça söz edilmektedir. Dünya saðlýk
örgütü, cep telefonlarýnýn insan saðlýðýna olasý zararlarýný belirlemek amacýyla
araþtýrmalar yapmaktadýr.
(Naþ Svet; 9 Kasým 2005)
1 puan
(22.1) Cep telefonu ile sabit telefon çalýþmalarý arasýndaki fark nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.2) Optik kablolar hangi maddeden oluþmaktadýr?
A.
B.
C.
Bakýr telinden
Optik esaslý kablo
Ýnce cam kýlcýklardan
24
03030107
7
1 puan
(22.3) Ýletiþim uydularý nerede bulunmaktadýr?
A.
B.
C.
Amerika’da
Dünya çevresinde
Dünya üzerinde
1 puan
(22.4) Cep telefonlarýnýn birçok çalýþma olanaklarý nelerdir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.5) Metindeki bu cümle nasýl bir bileþik koþullu cümledir?
“Bazý yerlerde cep telefonlarý selüler diye adlandýrýlýr çünkü vericiler veya
radyoelektrik istasyonlarý hücre (ing. cellular) denilen belirli bölgeleri kapsama
alanýna almaktadýrlar”
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.6) Bileþik koþullu tümcedeki bu baðlaçtan baþka hangi baðlaç kullanýlabilir? Bir
tanesini yaz.
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
25
03030107
7
FIRSAT BULUNCA GÜLÜN
Santa Barbara’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde saðlýk eðitimi yöneticisi
Sabina White gülmeyle ilgili ilginç bir sav öne sürmektedir. White’a göre insan
bedeninde solunum, kas ve kalp damar sistemlerini etkilediði için gülme eylemi
günümüzün güçlüklerle dolu dünyasýnda gerginliði azaltýcý bir rol oynamaktadýr.
White savýný 1982’de baþlatýlan bir dizi çalýþmadan elde edilen sonuçlara
dayandýrýyor. White þöyle diyor: Gülüþ bedene bir tür antreman yaptýrýyor ve
týpký egzersiz gibi, bedenin bütün sistemlerini etkiliyor. Gülme de, üzüntü ya da
öfkeye benzer þekilde bir boþalma yoludur. Bunun niye böyle olduðunu tam
olarak bilmiyoruz, ancak belki beyinde endorfinlerin salýnýmý ile ilgili olabilir.
Yine de hepimiz güldükten sonra kendimizi daha iyi hissediyoruz.
White “Yeni doðan bebekler günde ortalama olarak 180 kez gülerler.
Ama daha sonra kültürümüzün etkisiyle boþalým saðlayan davranýþlarýmýzý
engelleriz. Böylece yetiþkin ortalama olarak günde 15 kez güler. ” demektedir.
Santa Barbara Gülme Araþtýrmasýna katýlan kiþiler – çoðu üniversite öðrencileriydi – gülmeyi tartýþtýlar, çözümlemeye çalýþtýlar ve gülmenin uygun ve
saðlýklý bir tepki olduðu durumlarda gülme konusunda kendi içlerindeki engellemeyi kýrmayý çoðu kez baþardýlar.
Araþtýrmada hemen her gün sýnavlar, tezler ve akademik yarýþmalar gibi
çoðu gerginlik yaratan durumlar ve parasal veya toplumsal iliþkilerdeki olaðan
sorunlarla karþýlaþan öðrencilere yaþamý daha az ciddiye alarak gerginliði yenmeye çalýþanlar kendilerine daha çok gülmeleri öðretilmeye çalýþýldý. Araþtýrma
sýnýflarýnda bir eðlence ve rahatlýk havasý yaratmak için son ve bu ortam kiþilerdeki engellemelerin kýrýlmasýna yardýmcý oldu.
White, “Gülmenin gerek ruhsal, gerkse bedensel yararlarý olduðuna
kuþku yoktur. Egzersizde olduðu gibi, gülme sýrasýnda da bedendeki gerginlik
kaslardaki denetimin yitirildiði noktaya kadar azalmaktadýr. Bu yüzden
‘gülerken sandalyeden düþtüm. ’ Diyoruz. Bizi engelleyen sadece toplumsal
kurallardýr. Toplum bize ‘yüzünüzdeki gülümsemeyi silin’ demektedir. Oysa
niye daha çok gülüp daha iyi olmayalým?
1 puan
(23.1) Santa Barbara’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde saðlýk eðitimi yöneticisi Sabina
White’ta göre Gülmenin faydalarý nelerdir?
A.
B.
C.
Ruhsal ve bedensel rahatlama.
Midedeki besinleri daha iyi hazmetme.
Daha rahat hareket etme.
26
03030107
7
1 puan
(23.2) Gülmek, vücüdün hangi bölümleri üzerinde daha çok etkilidir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.3) Ýnsanýn daha ilerlemiþ yaþlarda gülmenin azalma sebepleri nelerdir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.4) Gülmeye ve gülen insanlar ile ilgili ne gibi düþüncelerin vardýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.5) Yetiþkinler ve bebekler gün esnasýnda ortalama kaç defa gülerler?
A.
B.
C.
20 ve 200 defa
15 ve 180 defa
10 ve 140 defa
1 puan
(23.6) Gülme ile ilgili atasözü yaz:
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
27
03030107
7
KADIN ÝLE ERKEK ARASI EÞÝTLÝK YOKSULLUÐU AZALTIP
SAÐLIK DÜZEYÝNÝ ÝYÝLEÞTÝRÝYOR
Cinsiyetler arasý eþitlik, yoksulluðu azalttýðý gibi sadece kadýnlarýn deðil, erkeklerin de
saðlýðýný iyileþtirip hayat kurtarabilir. Bu, Birleþmiþ Milletler Örgütünün dünya halkýna en yeni
mesajýdýr. Fakat yapýlacak daha çok þey vardýr. Kahire’ de düzenlenen nüfüs konferansýndan on
yýl sonra Berlin’ de raporun son tanýtýmýnda Betina Mass, dünyada kadýnlarýn durumu hakkýnda konuþtu. ‘Birçok geliþmekte olan ülkelerde kýz çocuklarý hala okula gidemiyor. Güney Asya’
da kýz çocuklarýndan sadece % 69-u ilk okulu bitiriyor, Afrika’ da bu sayý % 49 olup 500 milyon kadýnýn okuma yazmasý yoktur, erkeklerde ise bu sayý 82 milyondur. Okuma yazmasý
olmayan kadýnlarýn bu yüksek sayýsý çocuklarýn eðitimini de etkilemektedir. Eðitim ve saðlýk
alanýnda yapýlan yatýrýmlar ve kadýn haklarýnýn gerçekleþmesi için ekonomik ve siyasi olanaklarýn yaratýlmasý, ekonomik geliþmeyi de olumlu biçimde etkiliyor. Bu, 2015 yýlýna kadar ekonomi geliþme planlarýnda belirtilen hedeflerden biridir. Ne yazýk ki gerçek durum farklýdýr.
Kadýnlarda doðum esnasýnda ölüm oraný da bunu göstermektedir. Raporda, yýlda 500. 000 kadýnýn, doðum esnasýnda komplikasyonlar sonucu öldüðü belirtiliyor. Bunlardan % 99-u geliþmekte olan ülkelerdendir. Almanya’ nýn Dünya ahalisi Vakfý’ ndan Renata Ber’e göre : ‘ Doðum
sýrasýnda çýkan komplikasyonlar sonucu dünyada her dakikada bir kadýn ölüyor. ’ Bu durum,
daha iyi saðlýk koþullarýyla önlenebilir. Dünyada sadece doðumlarýn yarýsý, doktor veya hemþire
kontrolu altýnda yapýlýr. Örneðin, Etiopya’ da her 16 doðumdan birisi doktor eþliðinde yapýlýr.
AÝDS hastalýðý da kadýnlar arasýnda hýzla yayýlmaktadýr. Dünyada HÝV virüsüne yakalanan 40
milyon insandan yarýsý kadýndýr. Önleyici tedbirlere daha çok yatýrým yapýlmalýdýr. Cinsel
eðitime, bu hastalýða kapýlanlarýn daha iyi týbbi teþhisine, cinsel iliþki sýrasýnda daha iyi korunma
olanaklarýna ve anneden çocuða geçebilen enfeksiyonlarýn önlenmesine öncelik verilmelidir.
Saðlýðý geliþtirme bakanlýðý devlet sekreterine göre bilgilendirme çok önemlidir. Afrika’ da bir
köyde, su tedarik edecek bir kuyunun açýlýþýný örnek olarak vereceðiz. Daha önceleri insanlar
oraya gidip oradaki erkeklerle, kabile veya topluluk reisleriyle görüþürlerdi. Aslýnda su tedariðiyle kadýnlar ilgilenmektedir. Öyle ki onlarla konuþup onlarýn ihtiyaçlarýný dinlemek daha
doðru olurdu. Bu çok basit bir projedir, fakat bu konuda daha iyi çýkýþ yollarý aranmalýdýr, diyor
Stather. Betina Mas, BMÖ Kamboja projesi yöneticisidir. Onun belirttiðine göre dünya nüfusunun yaklaþýk üç milyarý 25 yaþýn altýnda olanlardýr. Bu her zamandan daha genç nesildir. Özellikle kadýnlar, cinsel taciz, erken hamilelik ve HÝV virüsüne kapýlma tehlikesiyle yüzleþiyorlar.
Bu yüzden onlarýn güvenliðini saðlayacak önlemler alýnmalýdýr. Asya’ da somut bir giriþim
yapýlmýþtýr. Gençlerin bilgilenebileceði güvenli bir kaynak yoktur çoðu defa, çünkü bu konular
bir tabu olarak algýlanmaktadýtr. Bu yüzden Asya’ da, çeþitli hastalýklarýn tehlikelerini açýklama
görevi olan Birleþmiþ Milletler ve Avrupa Birliði destekli bir örgüt kurulmuþtur.
28
03030107
7
1 puan
(24.1) BMÖ raporunda dünya ahalisine olan son mesajý nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.2) Kadýnlar arasýndaki yüksek oranda okur yazarýn olmamasý ne gibi sonuçlar
getirmektedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.3) Alman Vakfý’ ndan Renata Ber’e göre dünya ahalisinin doðum sýrasýndaki
komplikasyonlarýn nedenleri þunlardýr:
A.
B.
C.
Saðlýk korunmanýn olmamasý,
Ýlk doðuran kadýnlarýn erken yaþta olmalarý,
Ailedeki iliþkiler.
1 puan
(24.4) HÝV virüsüne yakalananlarýn sayýsýnýn azalmasý için ne yapýlmalýdýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.5) Kadýnlarýn daha fazla hak elde edebilmeleri için nerelere daha fazla yatýrým
yapýlmasý gerekmektedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
29
03030107
7
1 puan
(24.6) BMÖ Kamboçya yöneticisi Betina Mas neyi vurgulamaktadýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.7) Neden gençlerin bilgilenebileceði güvenli kaynak yoktur?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
30
03030107
7
BOÞ SAYFA
31
03030107
7
BOÞ SAYFA
32
03030107
7

001-turski jazik-test-matura

Transkript

Benzer belgeler

6. Sınıf Kitapçığı - Özel Körfezim Eğitim Kurumları

Meyva Ağacı Dip Kurtları SİDM

VARLIK KİTAP EKİ CEM AKAŞ`IN °OLGUNLUK ~AĞl UÇLEMESİ

MARMARA VE BATI KARADENİZ - Kavakçılık Araştırma Enstitüsü

Başkent Kariyer 2016 Tg GyGk 2

TÜRKİYE GENELİ 6

Matematik

genel yetenek genel kültür testi

Yargi 2016 Tg1 GyGk