00-Uluslararasi Ticaret

Transkript

I
Milletleraras› Ticaret Hukuku
Prof. Dr. Nuray EKfi‹
‹stanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Milletleraras› Özel Hukuk Anabilim Dal› Baflkan›
II
Yay›n No
: 2312
Hukuk Dizisi : 1098
1. Bas› - Mart 2010 - ‹STANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 232 - 3
Copyright© Bu kitab›n bu bas›s› için Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi.’ye aittir. Her hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tamamen ya
da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço¤alt›lamaz, da¤›t›lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap›lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur.
Dizgi
Bask› - Cilt
: B e t a B a s › m A . fi . - Prof. Dr. N u r a y E k fl i
: Kahraman Neflriyat Ofset San. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12084)
Yüzy›l Mah. Matbaac›lar Cad. Atahan No: 34 K: 4
Ba¤c›lar/‹stanbul (0-212) 629 00 01
Kapak Tasar›m : Prof. Dr. Nuray Ekfli - Gülgonca Çarp›k
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15
Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 511 36 50
www.betayayincilik.com
III
ÖNSÖZ
Milletleraras› ticarî iliflkilerin temelini sözleflmeler oluflturmaktad›r.
Milletleraras› ticarî sözleflmelerin haz›rlanmas›, ifas› ve bu sözleflmelerden
do¤an uyuflmazl›klar›n çözüm yollar› genel kabul görmüfl bir antlaflma veya
bir milletleraras› ticaret kodu ile düzenlenmifl de¤ildir. Milletleraras› ticarî
sözleflmelere iliflkin kurallar üç sütuna dayanmaktad›r: Millî hukuklar; milletleraras› antlaflmalar ve çeflitli kurulufllar taraf›ndan haz›rlanan kurallar.
Bu üç sütundan millî hukuklar›n ve iki veya çok tarafl› antlaflmalar›n, milletleraras› ticaret alan›nda öncü rol oynad›¤› düflünülse de asl›nda bu alan›
as›l yönlendiren ve ona hükmeden çeflitli kurulufllar taraf›ndan haz›rlanan
kurallard›r. Millî veya milletleraras› kurulufllar; uluslarüstü kurumlar; ticaret ve sanayi odalar›; meslek birlikleri, haz›rlad›klar› kodlar, broflürler, genel ifllem flartlar›, tip sözleflmeler, kanun modelleri ile milletleraras› ticaret
hukukuna katk›da bulunmaktad›rlar.
D›fl ticarete iliflkin her hukukî iliflki, ard arda birçok sözleflmenin yap›lmas›n›; ihracatç› ve ithalatç›n›n yan› s›ra bankalar; acenteler; sigorta, tafl›ma ve lojistik flirketleri; depo/ardiye iflletmecileri; gümrükçüler; ihracatç›
birlikleri baflta olmak üzere birçok kifli veya kuruluflun devreye girmesini gerektirmektedir. Söz konusu kifli veya kurumlar›n devreye girmesiyle karfl›m›za ç›kan çok boyutlu ticarî iliflkiler, çeflitli hukukî müesseselere baflvurulmas›n› zorunlu hale getirmektedir. Milletleraras› tafl›ma; sigorta; ithalat, ihracat ve gümrük; d›fl ticaretin finansman›; gümrük birli¤i; serbest ticaret bölgeleri ve bölgesel ekonomik alanlar; banka teminat mektuplar›; d›fl ticarette
flirket modelleri; kambiyo; ihracat kredi sigortalar› ve uluslararas› gözetim
çeflitli müesseseler ba¤lam›nda incelenen bafll›ca konular› oluflturmaktad›r.
Milletleraras› ticaret sadece taraflar›n ve çeflitli kurulufllar›n kontrolünde olan bir alan de¤ildir. Bu alana devletler de muhtelif flekillerde müdahale etmektedirler. Ambargolar; miktar ve kota k›s›tlamalar›; ihracat ve ithalat yasaklar›; kambiyo kontrolleri; çevre, hayvan, insan sa¤l›¤›n›n ve kültürel varl›klar›n korunmas› amac›yla al›nan önlemler devlet müdahalesinin en
tipik örneklerini teflkil etmektedirler. Milletleraras› ticaret alan›na devletin
müdahalesi her zaman olumsuz yönde olmaz. ‹hracat teflvikleri; vergi iadeleri; muafiyet ve istisnalar; ihracat kredileri; ihracat kredi sigortalar›; kalk›nmada öncelikli yörelere yap›lan yat›r›mlara tan›nan kolayl›klar; kobilere
IV
verilen destekler devletin milletleraras› ticaret hayat›na olumlu müdahaleleri olarak ortaya ç›kmaktad›r.
Milletleraras› ticaret, daha çok taraflar›n hâkimiyetinde olan bir alan gibi gözükmekle beraber bir yandan devletin müdahale etti¤i, di¤er yandan
milletleraras› ticarî kurulufllar›n ve uluslarüstü kurumlar›n rol oynad›¤› bir
aland›r. Birçok aktörün de¤iflik amaçlarla rol oynad›¤› ve karmafl›k hukukî
iliflkilerin egemen oldu¤u milletleraras› ticaret hukukunun s›n›rlar›n› kesin
çizgilerle çizmek mümkün de¤ildir. Bu sebeple milletleraras› ticaret hukuku
alan›nda çal›flmak okyanusta yüzmek gibidir. Bafl› sonu belli olmayan bu sahada her kulaç at›flta k›y›ya yaklaflt›¤›n›z› san›rs›n›z, ama k›y› çok uzaktad›r. Bar›nd›rd›¤› hukukî iliflkilerin ve aktörlerin çeflitlili¤i t›pk› bir okyanus
kadar zengindir. Ayr›ca milletleraras› ticarî iliflkilerin sürekli geliflmesi ve
de¤iflmesi bu alan› devinimi olan, renkli, cazip, çekici ama bir o kadar da tehlikeli ve riskli hale getirmektedir. Üstelik s›radan bir milletleraras› ticarî
iliflki, devletleri birbirine düflürebilmekte veya diplomatik gerginliklere yol
açabilmektedir.
Milletleraras› ticaretin sürekli kendini yenilemesinin; kapsam›n›n ve s›n›rlar›n›n kesin çizgilerle çizilememesinin; bu alanda millî ve milletleraras›
düzeyde haz›rlanan kurallar›n de¤iflkenli¤inin; her geçen gün yeni müesseselerin milletleraras› ticaret hayat›na kat›lmas›n›n yol açt›¤› zorluklar,
kitab›n haz›rlanmas›na da etki etmifltir. Her fleyden önce binlerce sayfaya
ulaflan d›fl ticaret mevzuat›n›n takibi ve güncellefltirilmesi; milletleraras›
ticaret alan›ndaki geliflmelerin takip edilmesi ve bu geliflmelerin Türk d›fl
ticaret hukuku aç›s›ndan de¤erlendirilmesi emek yo¤un bir çal›flmay› gerektirmifltir. Milletleraras› ticaretin uçsuz bucaks›z bir alan olmas›, kitapta incelenen konular›n seçimini de zorlaflt›rm›flt›r. Kitab›m›zda, milletleraras›
ticaretin temel konular› incelenmifltir.
Kitab›n, faydal› olmas›n› temenni ederim.
Tashihlerde yard›mlar›n› esirgemeyen Kocaeli Üniversitesi Hukuk
Fakültesi ö¤retim üyeleri Doç. Dr. Yusuf Çal›flkan’a ve Dr. Muzaffer Ero¤lu’na; kitab›n k›sa sürede yay›nlanmas›n› sa¤layan Beta Yay›nevinin de¤erli yöneticisi Say›n Seyhan Satar’a; kitab›n dizgisini her zamanki gibi özenle
yerine getiren Say›n Gülgonca Çarp›k’a teflekkür ederim.
Prof. Dr. Nuray EKfi‹
Mart 2010, Bostanc›
V
‹Ç‹NDEK‹LER
ÖNSÖZ............................................................................................................III
KISALTMALAR ...........................................................................................XV
Birinci Bölüm
M‹LLETLERARASI T‹CAR‹ SÖZLEfiMELER
§ 1 M‹LLETLERARASI T‹CARÎ SÖZLEfiMELER‹N HUKUK‹
REJ‹M‹ VE BU SÖZLEfiMELER‹N HAZIRLANMASI ....................1
I. Milletleraras› Ticarî Sözleflmelerin Hukuki Rejimi.................1
II. Milletleraras› Ticarî Sözleflmelerde Bulunmas›
Gereken Hükümler...........................................................................4
§ 2 M‹LLETLERARASI T‹CAR‹ SÖZLEfiMELERE
UYGULANACAK HUKUK....................................................................29
I. Genel Olarak....................................................................................29
II. MÖHUK’un 24. Maddesi Uyar›nca Sözleflmeden
Do¤an Borçlara Uygulanacak Hukukun Tayini .....................30
A. MÖHUK’un 24. Maddesinde Yer Alan Kanunlar
‹htilâf› Kural› ..............................................................................30
B. Hukuk Seçimine ‹liflkin Esaslar ................................................31
1. Hukuk Seçimi Klozu/Müstakil Hukuk Seçimi Anlaflmas› ...31
2. Aç›k Hukuk Seçimi/Z›mnî Hukuk Seçimi .............................32
3. Hukuk Seçiminin Kapsam› ....................................................32
4. Hukuk Seçiminin Zaman› ......................................................33
5. Seçilen Hukukta Sonradan Yap›lan De¤ifliklikler ...............33
6. Sözleflmeyle Herhangi Bir Ba¤lant›s› Olmayan
Hukukun Seçilmesi .................................................................34
C. Taraflarca Hukuk Seçiminin Yap›lmad›¤› Hallerde
Esasa Uygulanacak Hukukun Sözleflmenin En Yak›n
‹rtibatl› Oldu¤u Yer Esas›na Göre Tayini.................................34
VI
1. MÖHUK’un 24. Maddesinin (4). F›kras› ...............................34
2. MÖHUK’un 24. Maddesinin (4). F›kras› Uyar›nca
En Yak›n ‹rtibat› Tayin Eden Karineler ..............................35
3. MÖHUK’un 24. Maddesinin (4). F›kras›nda Yer Alan
Karinelerin Uygulanmayaca¤› Durumlar.............................36
D. Esasa ‹liflkin Hukukun Uygulama Alan› ..................................37
1. Genel Olarak ...........................................................................37
2. Sözleflmelere ‹liflkin Olmakla Beraber Ayr› Kanunlar
‹htilaf› Kurallar›yla Düzenlenmifl Olan Konular.................37
a. Taraflar›n Ehliyeti .............................................................37
b. Sözleflmenin fiekli...............................................................38
c. Sözleflmenin ‹fa Usulü ve Eflyan›n Korunmas›na
‹liflkin Tedbirler .................................................................38
d. Zamanafl›m› ........................................................................38
e. Sözleflmenin Temsilci veya Acente Vas›tas›yla
Yap›lmas› ............................................................................38
E. MÖHUK’un 24. Maddesinin Gösterdi¤i Hukukun
Uygulanmas›n› Engelleyen Haller.............................................39
1. Milletleraras› Antlaflmalar.....................................................39
2. Kamu Düzeni ..........................................................................40
3. Müdahaleci Normlar/Do¤rudan Uygulanan Kurallar..........41
a. Genel Olarak Milletleraras› Özel Hukukta
Müdahaleci Normlar/Do¤rudan Uygulanan
Kurallar ..............................................................................41
b. Yarg›tay Kararlar›nda Müdahaleci Normlar/
Do¤rudan Uygulanan Kurallar .........................................47
§ 3 M‹LLETLERARASI T‹CAR‹ SÖZLEfiMELERE ‹L‹fiK‹N
AVRUPA B‹RL‹⁄‹ SÖZLEfiMELER HUKUKUNUN
PRENS‹PLER‹, UNIDROIT PRENS‹PLER‹ VE 1980
V‹YANA KONVANS‹YONU .................................................................50
I. Avrupa Sözleflmeler Hukukunun Prensipleri 2002................50
II. Milletleraras› Ticari Sözleflmelere ‹liflkin UNIDROIT
Prensipleri 2004 ..............................................................................54
III.Milletleraras› Menkul Mal Sat›m Sözleflmelerine
‹liflkin Birleflmifl Milletler (1980 Viyana) Konvansiyonu......60
VII
§ 4 KANUNLAR ‹HT‹LÂFI ALANINDA “INCORPORATION” ..........63
I. “Incorporation” Kavram›..............................................................63
II. Incorporation ve Hukuk Seçimi .................................................64
A. Sözleflmeler Alan›nda Hukuk Seçimi Esas› ..............................64
B. Incorporation’›n Hukuk Seçiminden Fark› ...............................66
C. Incorporation ve K›smî Hukuk Seçimi ......................................69
D. Incorporation ve ‹stikrar Klozlar› (Stabilisation Clauses).......70
E. Geçersiz Hukuk Seçimi Klozlar› Incorporation
Olarak Yorumlanabilir mi? .......................................................72
F.
Incorporation ve Elektronik Ticarî Sözleflmeler .......................73
III. Genel ‹fllem fiartlar› ve Standart Sözleflmelerin
Incorporation’› ......................................................................................75
IV. Türkiye’nin Kat›lmad›¤› veya Onaylamad›¤› Milletleraras›
Antlaflmalar›n Incorporation’› ..................................................................82
‹kinci Bölüm
M‹LLETLERARASI EfiYA TAfiIMA
I.
Türkiye’nin Taraf Oldu¤u Milletleraras› Eflya Tafl›ma
Antlaflmalar›...........................................................................................87
A. Türkiye’nin Taraf Oldu¤u Demiryoluyla Milletleraras›
Tafl›maya ‹liflkin Antlaflmalar ..........................................................87
B. Türkiye’nin Taraf Oldu¤u Havayoluyla Milletleraras›
C. Türkiye’nin Taraf Oldu¤u Karayoluyla Milletleraras›
D. Türkiye’nin Taraf Oldu¤u Denizyoluyla Milletleraras›
II. MÖHUK’un 29. Maddesi Uyar›nca Eflya Tafl›ma
Sözleflmelerine Uygulanacak Hukukun Tayini.............................92
A. MÖHUK’un 29. Maddesinde Yer Alan Kanunlar
‹htilâf› Kural› .....................................................................................93
B. MÖHUK’un 29. Maddesinin Gösterdi¤i Hukukun
Uygulama Alan› .................................................................................94
C. MÖHUK’un 29. Maddesinin Gösterdi¤i Hukukun
VIII
Uygulama Alan› D›fl›nda Kalan Konular .........................................94
1. Eflya Tafl›ma Sözleflmesinde Taraflar›n Ehliyeti.........................94
2. Eflya Tafl›ma Sözleflmesinin fiekli.................................................95
3. Eflya Tafl›ma Sözleflmesinin ‹fa Usulü ve Eflyan›n
Korunmas›na ‹liflkin Tedbirler .....................................................95
4. Zamanafl›m› ....................................................................................96
5. Eflya Tafl›ma Sözleflmesinin Temsilci veya Acente
Vas›tas›yla Yap›lmas›....................................................................97
D. MÖHUK’un 29. Maddesinin Gösterdi¤i Hukukun
Uygulanmas›n› Engelleyen Haller....................................................97
1. Kamu Düzeni .................................................................................97
2. Müdahaleci (Do¤rudan Uygulanan) Kurallar..............................97
III. MÖHUK’un 29. Maddesinin Uygulanmayaca¤› Haller ...............99
A. Tafl›ma Sözleflmelerine ‹liflkin Milletleraras›
Antlaflmalar›n Varl›¤›........................................................................99
1. Eflya Tafl›maya ‹liflkin Milletleraras› Antlaflman›n
Türkiye Taraf›ndan Onaylanm›fl Olmas› .....................................99
2. Eflya Tafl›maya ‹liflkin Milletleraras› Antlaflman›n
Türkiye Taraf›ndan Onaylanmam›fl Olmas›..............................102
B. Yolcu Tafl›ma Sözleflmeleri..............................................................105
IV. MÖHUK’un 29. Maddesinin Ortaya Ç›kard›¤› Sorunlar ...........106
A. Hukuk Seçiminin fiekline Yer Verilmemifl Olmas› .......................106
B. Tafl›ma fiekline Bak›lmaks›z›n Bütün Eflya Tafl›ma
Sözleflmelerine Uygulan›p Uygulanamayaca¤› Sorunu ...............106
C. MÖHUK’un 29. Maddesinin Multimodel Tafl›malara
Uygulan›p Uygulanmayaca¤› Sorunu.............................................117
D. Tafl›y›c›n›n Esas ‹flyerinin Tan›mlanmam›fl Olmas› .....................117
E. MÖHUK’un 29. Maddesinin Denizyoluyla Tafl›ma
Sözleflmelerine Uygulanmas›ndan Kaynaklanan Sorunlar ..........118
1.
Elveriflli Bayrak (Flags of Convenience) Ülkelerinde
Tescil Edilen Off-shore fiirketleri Aç›s›ndan Esas
‹flyerinin Belirlenmesindeki Zorluklar ....................................118
2.
Denizyolu ile Tafl›ma Sözleflmeleri Aç›s›ndan “Tafl›yan”,
“Gönderilen” ve “Yükleten” Kavramlar›n›n Farkl›
Anlamlarda Kullan›lmas›ndan Kaynaklanan Sorunlar.........119
3.
MÖHUK’un 29. Maddesinin Koniflmentoya ‹liflkin
IX
Uyuflmazl›klarda Uygulanamamas› ........................................119
4. Koniflmentoda Tafl›maya ‹liflkin Hükümlerin Yer
Almas› Halinde MÖHUK’un 29. Maddesinin
Uygulan›p Uygulanmayaca¤› Sorunu ........................................119
F. MÖHUK’un 29. Maddesinin Milletleraras› Kargo
fiirketleri ile Yap›lan Tafl›ma Sözleflmelerine Uygulan›p
Uygulanmayaca¤› Sorunu ...............................................................121
G. MÖHUK’un 29. Maddesinin Milletleraras› Posta
Tafl›malar›na Uygulan›p Uygulanmayaca¤› Sorunu .....................125
H. MÖHUK’un 29. Maddesinin Milletleraras› Cenaze
Tafl›malar›na Uygulan›p Uygulanmayaca¤› Sorunu .....................128
V. MÖHUK’da Geçifl Hükümlerinin Olmamas› Sebebiyle
Milletleraras› Eflya Tafl›ma Sözleflmeleri Aç›s›ndan
29. Maddenin Hangi Andan ‹tibaren Uygulanaca¤›
Sorunu ...................................................................................................131
Üçüncü Bölüm
M‹LLETLERARASI T‹CAR‹
UYUfiMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI
I.
Milletleraras› Ticarî Uyuflmazl›klar›n Millî Mahkemeler
Arac›l›¤›yla Çözümü ..........................................................................135
A. Genel Olarak Türk Milletleraras› Yetki Sistemi ...........................135
B. Milletleraras› Ticarî Uyuflmazl›klar›n Taraflar›n Seçti¤i
Millî Mahkemelerde Çözümlenmesi ...............................................140
1.
Anlaflmayla Türk Mahkemelerinin Milletleraras›
Yetkisinin Tesisi .......................................................................140
a. Türk Mahkemesine Yetki Veren Anlaflman›n fiekline
‹liflkin fiartlar .......................................................................141
b. Türk Mahkemesine Yetki Veren Anlaflman›n Esas›na
‹liflkin fiartlar .......................................................................141
c. Yetki Anlaflmalar›na ‹liflkin S›n›rlamalar ..........................146
2.
Yetki Anlaflmas›yla Yabanc› Mahkemenin Yetkisinin
Tesisi..........................................................................................150
a. Yabanc› Mahkemeye Yetki Veren Sözleflmenin Türk
Hukukunda Sonuç Do¤urmas› ‹çin Gerekli fiartlar ..........151
b. Seçilen Yabanc› Mahkemenin Münhas›r Yetkisi ...............153
X
c. Yetki Sözleflmesine Ra¤men Türk Mahkemelerinin
Davaya Bakaca¤› Durumlar .................................................159
II. Milletleraras› Ticarî Uyuflmazl›klar›n Tahkim Yolu ‹le
Çözümü ..................................................................................................159
A. Genel Olarak Milletleraras› Ticarî Tahkim ...................................159
a.
Tahkim Kavram› ve Türleri .....................................................159
b.
Tahkimin Tercih Nedenleri......................................................161
c.
Tahkim Yarg›lamas› .................................................................162
d.
Tahkime Getirilen S›n›rlamalar ve Tahkimin
Denetlenmesi.............................................................................163
B. Türk Hukukunda Milletleraras› Tahkimin Kaynaklar›................165
C. Devletin ve Kamu Kurumlar›n›n Taraf Oldu¤u Yat›r›m
Uyuflmazl›klar›n›n Tahkim Yoluyla Çözümü ................................168
D. Yabanc› Hakem Kararlar›n›n Tenfizine ‹liflkin Yasal
Düzenlemeler ve Milletleraras› Antlaflmalar.................................172
E. Türkiye’de Milletleraras› Tahkim Merkezinin Yoklu¤u................173
III. Alternatif Uyuflmazl›k Çözümü......................................................175
A. Genel Olarak Alternatif Uyuflmazl›k Çözüm Yöntemleri .............175
B. Yabanc› Ülkelerde Gerçekleflen Alternatif Uyuflmazl›k
Çözümü Faaliyetlerinin Türkiye’deki Sonuçlar› ...........................179
Dördüncü Bölüm
M‹LLETLERARASI T‹CARETTE
KULLANILAN TESL‹M fiEK‹LLER‹
I.
Teslim fiekillerine ‹liflkin TTK Hükümleri ..................................181
II. Teslim fiekilleriyle ‹lgili Olarak ICC Taraf›ndan Yap›lan
Düzenlemeler .......................................................................................183
III. ICC Kurallar›na Göre Teslim fiekilleri .........................................185
A. Teslim fiekillerinin Dört Gruba Ayr›lmas›.....................................185
B. ICC Kurallar›nda Yeralan Onüç Teslim fiekli ...............................187
1.
EXW (Ex Works/Ex Warehouse) Fabrika
Ç›k›fl›nda/Sat›c›n›n ‹flyerinde Teslim ......................................187
2.
FCA (Free Carrier) Ana Tafl›ma Ödenmemifl Olarak
Tafl›y›c›ya Teslim ......................................................................187
3.
FAS (Free Alongside Ship) Gemi Do¤rultusunda Teslim ......188
XI
4.
FOB (Free on Board) Gemi Bordas›nda Teslim......................189
5.
CFR (Cost and Freight) Masraflar ve Navlun Ödenmifl
Olarak Teslim............................................................................192
6.
CIF (Cost Insurance and Freight) Masraflar, Sigorta ve
Navlun Ödenmifl Olarak Teslim ..............................................192
7.
CPT (Carriage Paid To) Tafl›ma Ücreti Ödenmifl
Olarak Teslim ...................................................................................194
8.
CIP (Carriage and Insurance Paid To) Tafl›ma ve Sigorta
Bedeli Ödenmifl Olarak Teslim ................................................195
9.
DAF (Delivered at Frontier) S›n›rda Teslim...........................195
10. DES (Delivered Ex Ship) Gemide Teslim................................196
11. DEQ (Delivered Ex Quay) R›ht›mda Teslim ...........................196
12. DDU (Delivered Duty Unpaid) Gümrük Vergileri
Ödenmeksizin Teslim ...............................................................196
13. DDP (Delivered Duty Paid) Gümrük Vergileri Ödenmifl
Olarak Teslim............................................................................197
Beflinci Bölüm
KAMB‹YO MEVZUATI
I.
Döviz, Kambiyo ve Kambiyo Kontrolü ..........................................199
A. Döviz ve Kambiyo Kavramlar› ........................................................199
B. Kambiyo Kontrolü............................................................................200
C. Kambiyo Kontrol Mercileri..............................................................201
II. Kambiyo Mevzuat›na Devlet Müdahalesinin Amac› ..................201
III. Kambiyo Mevzuat›n›n Dayanaklar› ...............................................203
A. 1567 Say›l› Türk Paras› K›ymetini Koruma
Hakk›nda Kanun..............................................................................203
1.
Genel Olarak 1567 Say›l› Kanunun ‹çeri¤i ............................203
2.
1567 Say›l› Kanunun 1. Maddesi Uyar›nca Bakanlar
Kurulunun Yasal Düzenleme Yapma Yetkisinin Kapsam› ...204
3.
Bakanlar Kurulu Taraf›ndan Yap›lan Yasal
Düzenlenmelerin Yay›m fiekli ve Yürürlü¤e Konulmas› .......205
4.
Bakanlar Kurulu Taraf›ndan Yap›lan Yasal
Düzenlemelere Uyulmamas›n›n Sonuçlar›..............................205
5.
Kabahat Teflkil Eden Fiiller ve ‹dari Para Cezalar› ..............205
XII
6.
‹dari Para Cezalar›na Karar Verecek Olan Merci ve
Bunlar›n Tahsili........................................................................206
B. Türk Paras› K›ymetini Koruma Hakk›nda 32 Say›l› Karar .........206
C. Hazine Müsteflarl›¤›n›n Tebli¤leri .................................................208
D. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› Genelgeleri........................209
III. Kambiyo Mevzuat›n›n Tarihi Geliflimi ..........................................210
IV. Kambiyo Mevzuat›n›n Milletleraras› Ticaret
Hukukundaki Yeri..............................................................................215
A. Genel Olarak ....................................................................................215
B. Kambiyo Mevzuat›n›n Milletleraras› Ticaret Hukukundaki
Önemi................................................................................................219
V. Kambiyo Mevzuat›nda ‹hracat ve ‹thalat Hesaplar›na
‹liflkin Önemli De¤ifliklikler ............................................................221
A. ‹hracat ve ‹thalat Hesaplar›n›n Kapat›lmas›n›n Devlet
Taraf›ndan Takibine ‹liflkin Dönem ...............................................221
B. ‹hracat ve ‹thalat Hesaplar›n›n Devlet Taraf›ndan Takibinin
8.2.2008 Tarihinden ‹tibaren Ortadan Kald›r›lmas› .....................225
VI. Kambiyo Mevzuat›na Göre Sözleflme Bedelinin Yabanc›
Para Olarak Kararlaflt›r›lmas› ve Bunun Sonuçlar› ..................233
A. Genel Olarak Türk Hukukunda Yabanc› Para Kay›tlar›..............233
B. Kambiyo Mevzuat›ndaki Geliflmeler ve Yabanc› Para ile
Ödeme ...............................................................................................239
C. ‹hracat ve ‹thalatta Dövizle Ödeme ...............................................243
Alt›nc› Bölüm
KULLANILAN ÖDEME YÖNTEMLER‹
I.
Ödeme Yöntemlerinin Yasal Dayanaklar› ....................................245
II. Ödeme Yöntemleri ..............................................................................246
A. Peflin Ödeme (Prepayment/Advance Payment)..............................246
B. Al›c› Firma Prefinansman› (Prefinancing) .....................................248
C. Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit) .....................................248
D. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods) ..................................249
E. Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents)...........................251
1.
ICC Tahsiller ‹çin Yeknesak Kurallar ....................................251
2.
Vesaik Mukabili Ödeme ile ‹lgili Taraflar ..............................251
XIII
3.
Vesaik Mukabili Ödeme fieklinin ‹flleyifli ...............................252
4.
Bankalar›n Tahsil ‹flleminde Kullan›lan Belgelerle
‹lgili Sorumluluklar›.................................................................253
F. Akreditif (Letter of Credit) ..............................................................255
1.
Akreditife ‹liflkin ICC Taraf›ndan Yap›lan Düzenlemeler.....255
2.
Akreditife ‹liflkin Kurallar›n Uygulanmas› ............................257
3.
Akreditifin Tan›m› ....................................................................259
4.
Akreditifin Taraflar› .................................................................259
5.
Genel Olarak Akreditifin ‹flleyifli.............................................261
6.
Akreditifin Genel Özellikleri....................................................262
7.
Akreditifin Türleri ....................................................................265
a. Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C) .................................265
b. Dönülemez Akreditif (Irrevocable L/C) ...............................267
c. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) ve Teyitsiz Akreditif
(Unconfirmed L/C) ................................................................267
d. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) ........................269
e. Rotatif Akreditif (Revolving L/C) .........................................271
f. Ard Arda Akreditif (Back to Back L/C) ................................272
g. Ödenmesi Ertelenmifl Akreditif (Deferred Payment L/C)..274
h. K›rm›z› Kay›t (Red Clause) ve Yeflil Kay›t (Green Clause)
Tafl›yan Akreditifler .............................................................274
›. Teminat Akreditifi (Standby L/C) ........................................276
8.
Akreditifte Rezerv.....................................................................277
9.
Akreditifte Geçici ve Koruyucu Tedbirlere Baflvurulmas› .....280
a. ‹htiyati Tedbir Karar› ile Akreditif Bedelinin
Ödenmesinin Durdurulmas› ...............................................280
b. ‹hracatç›n›n Alacakl›lar›n›n Akreditif Bedeli Üzerine
Haciz Koydurmas› ................................................................282
10. UCP 600’ün Yan› S›ra ICC Taraf›ndan Akreditiflere
‹liflkin Yap›lan Di¤er Düzenlemeler ........................................282
a. Milletleraras› Standart Bankac›l›k Uygulamas›
(International Standart Banking Practice-ISBP 681).........282
b. Elektronik ‹braz ‹çin 600 Nolu Broflüre Ek Yay›n
Sürüm 1.1 (eUCP 600)..........................................................283
c. Belgeli Vesikalara ‹liflkin Uyuflmazl›k Çözüm Uzmanl›¤›
Kurallar› (Rules for Documentary Instruments Dispute
Resolution ExpertiseDODEX Rules) ...................................284
XIV
d. Akreditifte Bankalararas› Rambursmana ‹liflkin
Yeknesak Kurallar (Uniform Rules for Bank-to-Bank
Reimbursements under Documentary CreditsURR 725)...............................................................................287
Yedinci Bölüm
M‹LLETLERARASI UYGULAMADA
BANKA TEM‹NAT MEKTUPLARI
I.
Girifl........................................................................................................289
II. Banka Teminat Mektubunun Tan›m› ............................................291
III. Teminat ‹liflkisinin Kurulmas› ........................................................292
A. Teminat ‹liflkisinin Taraflar› ..........................................................292
1.
Genel Olarak .............................................................................292
2.
Teminat Alan (Muhatap)..........................................................293
3.
Teminat Veren (Banka) ............................................................294
a. Türk Bankas› Taraf›ndan Teminat Verilmesi ....................294
b. Yabanc› Banka Taraf›ndan Teminat Verilmesi..................298
c. Konsorsiyum Oluflturulmas› Yoluyla Teminat
Verilmesi ................................................................................298
B. Teminat Mektubunun Düzenlenmesi ve ‹çeri¤i ............................299
IV. Banka Teminat Mektuplar›n›n Garanti Sözleflmesi Niteli¤i ...301
V. Teminat Mektubu Türleri.................................................................307
A. ICC Taraf›ndan Haz›rlanan Yeknesak Kurallara
Göre Teminat Mektubu Türleri ......................................................307
1.
ICC Taraf›ndan Haz›rlanan Akdi Teminatlar ‹çin
Yeknesak Kurallara Göre Teminat Mektubu Türleri ............307
a. Geçici Teminat Mektubu (Bid-Bond/Tender Guarantee) ...307
b. Kesin Teminat Mektubu (Performance Bond/Final
Guarantee/Definite Letter of Guarantee)............................308
c. Avans Teminat Mektubu (Advance Payment Guarantee) .309
2.
ICC’nin Teminat Mektuplar›na ‹liflkin Yeknesak
Kurallar 2009 Revizyonunda (URDG 758) Teminat
Mektubu Türlerine Yer Verilmemesi ......................................310
B. D›fl Ticarette Kullan›lan Di¤er Teminat Mektubu Türleri ...........312
XV
1.
Para Blokaj› ile ‹lgili Teminat Mektubu
(Retention Bond/Retention Money Guarantee).......................312
2.
Teminat Akreditifi (Stand by Letter of Credit) ......................313
3.
‹hracat ve ‹thalatta Kullan›lan Teminat Mektuplar› ............314
a. Garanti Lokal (Local Guarantee) ........................................314
b. ‹hracatta Peflin Ödemeye ‹liflkin Teminat Mektuplar› ......314
c. ‹thalatta Peflin Ödemeye ‹liflkin Teminat Mektuplar› .......315
d. Geçici ‹thalat ve Geçici ‹hracata ‹liflkin Teminat
Mektuplar› ............................................................................316
e. Geçici Teçhizat ‹hrac›na ‹liflkin Teminat Mektuplar›........316
C. Kamu ‹hale Kanunu ve Kamu ‹hale Sözleflmeleri
Kanunu Kapsam›nda Verilen Teminat Mektuplar› ......................317
1. Geçici Teminat Mektubu .............................................................317
2. Kesin Teminat Mektubu..............................................................318
3. Ek Kesin Teminat ........................................................................318
VI. Teminat Mektuplar›ndan Do¤an Uyuflmazl›klar›n Çözümü.........319
A. Banka Teminat Mektuplar›na ‹liflkin Milletleraras›
Antlaflmalar......................................................................................319
B. Banka Teminat Mektuplar›na ‹liflkin ICC Kurallar›na
Göre Uyuflmazl›klar›n Çözümü.......................................................322
1.
ICC Taraf›ndan Haz›rlanan Akdi Teminatlar
‹çin Yeknesak Kurallara Göre Uyuflmazl›klar›n
Çözümüne Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme ...........322
2.
ICC’nin Teminat Mektuplar›na ‹liflkin Yeknesak Kurallar
2009 Revizyonu-URDG 758’e Göre Uyuflmazl›klar›n
Çözümüne Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme ...........323
C. Milletleraras› Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk›nda
Kanun’a Göre Yetkili Hukukun Tayini ..........................................324
D. Kambiyo Mevzuat›n›n Banka Teminat Mektuplar›na
‹liflkin Ödemelere Etkisi..................................................................325
1.
Türk Paras› ile Ödeme .............................................................325
2.
Yabanc› Para ile Ödeme ...........................................................326
VII. Yarg›tay Kararlar›nda Milletleraras› Banka Teminat
Mektuplar›ndan Kaynaklanan Özel Sorunlar ............................327
A. Sözleflme ‹fa Edildi¤i Halde Teminat Mektubunun ‹ade
Edilmemesi Üzerine Türk Mahkemesinin Verdi¤i Teminat
XVI
Mektubunun Hükümsüzlü¤üne ‹liflkin Karar›n
Kontrgaranti Mektubu Aç›s›ndan Sonuçlar›..................................327
B. Lehtar Taraf›ndan Yabanc› Ülkede Bulunan Muhataba
Karfl› Türk Mahkemesinde Aç›lan Teminat Mektubunun
‹adesinin (Hükümsüzlü¤ünün) Tespiti Davas›nda
Tedbir ve ‹ade Karar›na Ra¤men Kontrgaran Verilen
Türk Bankas›n›n Yurt D›fl›ndaki Bankaya Ödeme Yapmas›
Halinde Lehtara Rücu Edip Edemeyece¤i Sorunu ........................329
C. Muhatap Taraf›ndan Mektubun Tazmin Talebi Olmasa
Dahi Bankan›n ‹stemi Üzerine Mektup Bedelinin
Lehtar Taraf›ndan Depo Edilece¤inin Kararlaflt›r›lmas› .............331
D. Banka Teminat Mektubunu Tazmin Eden Bankan›n
Kontrgarana Rücu Etmesi Üzerine Kontrgaran
Bankan›n Henüz Ödeme Yapmadan Kefillerin
Kendi Bankas›ndaki Hesaplar›n› Bloke Etmesi ...........................333
Sekizinci Bölüm
F‹NANSMAN TEKN‹KLER‹
I.
‹hracat Kredi Sigortas› .....................................................................335
A. Türk Eximbank’›n Kurulmas› ve Faaliyetleri................................335
B. Eximbak’›n Sa¤lad›¤› ‹hracat Kredileri .........................................341
C. Genel Olarak ‹hracat Kredi Sigortas› ............................................342
D. Türk Eximbank’›n ‹hracat Kredi Sigortas› Uygulamas› ...............343
1.
Türkiye’de ‹hracat Kredi Sigortas›n›n Bafllang›c› ve
Kapsad›¤› Riskler......................................................................343
2.
‹hracat Kredi Sigortas›n›n Türleri ..........................................344
a. K›sa Vadeli ‹hracat Kredi Sigortas› ....................................345
b. Orta ve Uzun Vadeli ‹hracat Kredi Sigortas›
Programlar›...........................................................................347
aa. Spesifik ‹hracat Kredi Sigortas›....................................347
bb. Spesifik ‹hracat Kredi Sigortas› Sevk Sonras›
Politik Risk Program› ....................................................348
cc. Spesifik ‹hracat Kredi Sigortas› Sevk Sonras›
Kapsaml› Risk Program› ...............................................349
XVII
dd. Yurtd›fl› Müteahhitlik Hizmetleri Teminat
Mektuplar›n›n Haks›z Nakde Çevrilme Sigorta
Program›..........................................................................351
II. Milletleraras› Leasing .......................................................................352
A. Genel Olarak ....................................................................................352
B. Leasing Sözleflmesinin Taraflar› ve ‹flleyifli...................................353
C. Milletleraras› Leasinge ‹liflkin Konvansiyon .................................354
1.
Konvansiyonun Uygulama Alan› .............................................354
2.
Konvansiyona Göre Leasing Sözleflmesinin Hükümleri ........355
a. Leasing Verenin Hak ve Borçlar› .......................................355
b. Leasing Alan›n Hak ve Borçlar› .........................................356
c. Sat›c›n›n Leasing Verene ve Leasing Alana Karfl›
Yükümlülükleri ....................................................................357
D. Leasing Sözleflmesine Uygulanacak Hukuk ..................................357
III. Milletleraras› Factoring....................................................................360
A. Factoring Sözleflmesi Kavram›, Sözleflmenin Konusu ve
Fonksiyonlar›....................................................................................360
B. Kredi Arac› Olarak Factoring .........................................................363
C. Milletleraras› Factoring Konvansiyonu..........................................364
1.
Genel Olarak .............................................................................364
2.
Konvansiyonun Uygulama Alan› .............................................364
3.
Milletleraras› Factoring Sözleflmesinin Taraflar›...................365
4.
Milletleraras› Factoringin ‹flleyifli ...........................................365
5.
Konvansiyona Göre Milletleraras› Factoringin
Tabi Oldu¤u Hükümler ............................................................366
D. Milletleraras› Factoringe Uygulanacak Hukuk .............................366
IV. Forfaiting Sözleflmesi .........................................................................367
A. Genel Olarak ....................................................................................367
B. Tarihi Geliflimi .................................................................................368
C. Forfaiting’in Faydalar›.....................................................................369
1.
‹hracatç›ya Sa¤lad›¤› Faydalar................................................369
2.
Forfaiter’a Sa¤lad›¤› Faydalar .................................................370
D. Forfaiting Kavram› ..........................................................................372
E. Forfaiting Prosedürünün ‹flleyifli ....................................................373
XVIII
F. Forfaiting Sözleflmesine Uygulanacak Hukuk...............................375
Dokuzuncu Bölüm
DIfi T‹CARET AÇISINDAN
TÜRK‹YE-AVRUPA B‹RL‹⁄‹ ‹L‹fiK‹LER‹
I.
“Avrupa Ekonomik Toplulu¤u”ndan “Avrupa Birli¤i”ne
Geçifl Süreci .........................................................................................377
II. Avrupa Birli¤i’nin Kurulmas›yla Bafllayan Süreç ve
Sonraki Geliflmeler.............................................................................379
II. Avrupa Birli¤i Hukukunun Kaynaklar›........................................383
III. Avrupa Birli¤inin Kurumlar› ..........................................................386
IV. Türiye-Avrupa Birli¤i ‹liflkileri.......................................................391
A. Türkiye-Avrupa Birli¤i ‹liflkilerinin Temel Dayanaklar›..............391
B. D›fl Ticaret Aç›s›ndan Gümrük Birli¤inin Genel Esaslar› ............394
C. Türkiye-Avrupa Birli¤i ‹liflkilerinde Kurumsal Yap› ....................400
1.
Avrupa Toplulu¤u-Türkiye Ortakl›k Konseyi.........................400
2.
Avrupa Toplulu¤u-Türkiye Ortakl›k Komitesi .......................401
3.
Karma Parlamento Komisyonu................................................401
4.
Gümrük ‹flbirli¤i Komitesi .......................................................401
5.
AT-Türkiye Gümrük Birli¤i Ortak Komitesi ..........................402
6.
Türkiye-AT Karma ‹stiflare Komitesi......................................403
D. Ulusal Programlar ...........................................................................404
Onuncu Bölüm
GÜMRÜK REJ‹MLER‹
I.
‹thalat Rejimi ....................................................................................407
II.
‹hracat Rejimi ...................................................................................407
III. Transit Rejimi ...................................................................................407
IV.
Gümrük Antrepo Rejimi .................................................................408
V.
Gümrük Kontrolü Alt›nda ‹flleme Rejimi ...................................410
VI.
Geçici ‹thalat Rejimi .......................................................................411
XIX
VII. Dahilde ‹flleme Rejimi .....................................................................412
VIII. Hariçte ‹flleme Rejimi .....................................................................415
Onbirinci Bölüm
‹HRACAT VE ‹THALAT ‹fiLEMLER‹
I.
Genel Olarak ‹hracat ve ‹thalat......................................................419
A. ‹hracat ve ‹thalat Mevzuat› ............................................................419
B. ‹hracat ve ‹hracatç› Kavramlar› .....................................................426
C. ‹thalat/‹thalatç› Kavramlar› ...........................................................427
II. ‹hracat Türleri ....................................................................................428
A. Özellik Arz Etmeyen ‹hracat ..........................................................428
B. Kayda Ba¤l› ‹hracat.........................................................................429
C. Serbest Bölgelere Yap›lan ‹hracat ..................................................430
D. Transit Ticaret .................................................................................430
E. Yurt D›fl› Fuar ve Sergilere Kat›l›m ...............................................431
F. Özelli¤i Olan ‹hracat .......................................................................432
1.
Kredili ‹hracat...........................................................................432
2.
Konsinye ‹hracat.......................................................................433
3.
Bedelsiz ‹hracat ........................................................................434
4.
Ticarî Kiralama Yoluyla ‹hracat..............................................437
5.
Offset Kapsam›nda Yap›lan ‹hracat........................................437
6.
Ba¤l› Muamele Yoluyla Yap›lan ‹hracat.................................441
a. Takas .....................................................................................441
b. Kliring (Clearing)..................................................................442
c. Aktarmal› Ticaret (Switch)...................................................443
7.
Geri Sat›n Alma (Buy Back) ....................................................444
8.
Yurtd›fl› Müteahhitlik Hizmetleri Kapsam›nda
Yap›lan Kesin ‹hracat ve Geçici ‹hracat .................................444
III. ‹thalata ‹liflkin Esaslar......................................................................446
Onikinci Bölüm
DIfi T‹CARET ‹LE ‹LG‹L‹
fi‹RKET MODELLER‹
XX
I.
Uluslararas› Gözetim fiirketleri......................................................449
A. Genel Olarak ....................................................................................449
B. Uluslararas› Gözetim fiirketi Statüsünün Kazan›lmas›,
Faaliyetleri ve Sorumluluklar›........................................................450
II. D›fl Ticaret Sermaye fiirketleri .......................................................458
A. D›fl Ticaret Sermaye fiirketi Statüsünün Verilmesi ‹çin
Gerekli fiartlar .................................................................................458
B. D›fl Ticaret Sermaye fiirketi Statüsünün Kazan›lmas›ndaki
Faydalar............................................................................................459
C. D›fl Ticaret Sermaye fiirketlerinin Sorumluluklar› .......................459
III. Sektörel D›fl Ticaret fiirketleri ........................................................460
A. Sektörel D›fl Ticaret fiirketi Verilmesi ‹çin Gerekli fiartlar .........461
B. Sektörel D›fl Ticaret fiirketlerinin Faaliyetleri ..............................462
C. Sektörel D›fl Ticaret fiirketlerinin Sorumluluklar›........................464
D. Sektörel D›fl Ticaret fiirketi Statüsünün Kazan›lmas›ndaki
Faydalar............................................................................................464
E. Sektörel D›fl Ticaret fiirketi Statüsünün Geri Al›nmas› ...............464
Onüçüncü Bölüm
TÜRK‹YE’DE YABANCI SERMAYE
YATIRIMLARI
I.
Genel Olarak Yabanc› Yat›r›mlar›n Hukukî Dayanaklar› .......471
A. Do¤rudan Yabanc› Yat›r›mlar Kanunu ..........................................471
1.
Kanunun Amac› ve Kapsam› ...................................................472
2.
Do¤rudan Yabanc› Yat›r›mlar Kanununa Göre Yabanc›
Yat›r›mc› ....................................................................................473
3.
Do¤rudan Yabanc› Sermaye Yat›r›m› Say›lan De¤erler ........474
4.
Do¤rudan Yabanc› Sermaye Yat›r›mlar›na ‹liflkin
Esaslar .......................................................................................474
5.
Do¤rudan Yabanc› Yat›r›mlar Kanunun Getirdi¤i
Yenilikler ...................................................................................475
B. Do¤rudan Yabanc› Yat›r›mlar Kanununa ‹liflkin Yönetmelikler .482
C. Milletleraras› Antlaflmalar..............................................................473
1.
Yat›r›mlar›n Teflviki ve Korunmas›na ‹liflkin ‹ki
XXI
Tarafl› Antlaflmalar ..................................................................483
2.
Yabanc› Yat›r›mlar›n Güvence At›na Al›nmas›n›
Sa¤layan Çok Tarafl› Antlaflmalar ..........................................484
a. Devletler ve Di¤er Devletlerin Vatandafllar›
Aras›ndaki Yat›r›m Uyuflmazl›klar›n›n
Çözümlenmesi Hakk›nda Konvansiyon (ICSID) ................484
b. Çok Tarafl› Yat›r›m Garanti Kuruluflu Antlaflmas›
(Multilateral Investment Guarantee Agency -MIGA)........486
D. Yat›r›m Ortam›n›n ‹yilefltirilmesine ve Avrupa Birli¤i
Müktesebat›na Uyum ‹çin Yap›lan Düzenlemeler ........................487
II. Yabanc› Sermaye ile Türkiye’de Kurulan fiirketlerin
Tafl›nmaz Mal ve S›n›rl› Aynî Hak ‹ktisaplar›.............................488
A. Do¤rudan Yabanc› Yat›r›mlar Kanununun Yabanc›
Yat›r›mc›lar›n Türkiye’de Kurduklar› veya ‹fltirak Ettikleri
Tüzel Kiflili¤e Sahip fiirketlerin Türk Vatandafllar›n›n
Edinimine Aç›k Olan Bölgelerde Tafl›nmaz Edinmelerine
‹liflkin 3(d) Maddesinin Anayasa Mahkemesi Taraf›ndan ‹ptali .488
B. Anayasa Mahkemesinin ‹ptal Karar›ndan Sonra Yap›lan
Yasal Düzenlemeler .........................................................................489
1.
Tapu Kanununun 36. Maddesi ................................................489
2.
Yabanc› Sermayeli fiirketlerin Tafl›nmaz Edinimine
‹liflkin Yönetmelik.....................................................................490
Ondördüncü Bölüm
M‹LLETLERARASI T‹CAR‹ KURULUfiLAR
I.
Genel Olarak Milletleraras› Ticari Kurulufllar›n
Ortak Bir Hukukun Oluflturulmas›na Katk›lar› .........................493
II. Dünya Ticaret Örgütü-DTÖ (Word Trade
Organization–WTO)............................................................................498
II. ICC (International Chamber of Commerce) ................................504
III. Birleflmifl Milletler Ticaret Hukuku Komisyonu
(United Nations Commission On International
Trade Law–UNCITRAL) ...................................................................508
IV. Özel Hukukun Birlefltirilmesine ‹liflkin Milletleraras›
Enstitü (Institut International Pour L’unification
Du Dro›t Prive–UNIDROIT) .............................................................510
V. Müflavir Mühendisler Milletleraras› Federasyonu
XXII
(Federation Internationale Des Ingen›eursConseils–FIDIC) ..................................................................................511
VI.
Dünya Fikrî Mülkiyet Organizasyonu
(World Intellectual Property Organization–WIPO) ................515
VII. Hububat ve Yem Ticareti Birli¤i
(Grain and Feed Trade Association–GAFTA) ...........................516
VIII. S›v›ya¤ Tohum ve Hayvansal Ya¤lar Birli¤i
Federasyonu (Federation of Oils, Seeds and
Fats Associations–FOSFA).............................................................517
IX.
Balt›k ve Milletleraras› Denizcilik Konferans›
(Baltic and International Maritime Conference–BIMCO).....518
X.
Milletleraras› Özel Hukuka ‹liflkin Lahey Konferans›
(Hague Conference on Private International Law ) ...............518
XI.
Birleflmifl Milletler Ticaret ve Kalk›nma Konferans›
(United Nations Conference on Trade and DevelopmentUNCTAD) ...........................................................................................521
XII. Milletleraras› Denizcilik Teflkilat›
(International Maritime Organization–IMO)............................521
XIII. Milletleraras› Denizcilik Komitesi
(Comite Maritime International–CMI) .......................................522
XIV. Milletleraras› Kara Tafl›mac›l›¤› Birli¤i
(International Road Transport Union-IRU)..............................524
Onbeflinci Bölüm
KULLANILAN BELGELER
I.
Fatura .................................................................................................527
A. Proforma Fatura (Proforma Invoice) ...........................................527
B. Ticarî Fatura-Orijinal Fatura (Commercial Invoice) ve
Ayr›nt›l› Fatura.............................................................................527
II.
Özet Beyan ........................................................................................529
III.
Koli Müfredat Listesi/Ambalaj Listesi (Packing List) ............531
IV.
Çeki Listesi (Weight List) ..............................................................531
V.
FIATA Belgeleri ...............................................................................531
XXIII
VI.
CMR Belgesi ......................................................................................533
VII. Demiryolu Tafl›ma Belgesi/Demiryolu Hamule Senedi
(Railwaybill/Rail Consigment Note) ...........................................536
VIII. Havayolu Koniflmentosu/Hava Yük Senedi
(Airwaybill/air Consignment Note) .............................................537
IX.
Boflaltma Listesi...............................................................................539
X.
Manifesto ...........................................................................................540
XI.
Sa¤l›k Sertifikas› (Healt Certificate)..........................................541
XII. Menfle fiahadetnamesi (Certificate of Origin) ..........................542
XIII. A. TR Dolafl›m Belgesi ....................................................................543
XIV. EUR.1, Fatura Beyan›, EUR-MED Dolafl›m
Sertifikas›, EUR-MED Fatura Beyan›.........................................549
A. EUR.1, Fatura Beyan›, EUR-MED Dolafl›m Sertifikas›,
EUR-MED Fatura Beyan›’n›n Yasal Dayanaklar› .....................549
B. EUR.1 ............................................................................................550
C. Fatura Beyan›, EUR-MED Dolafl›m Sertifikas› ve
EUR-MED Fatura Beyan› ............................................................553
XV.
‹fllenmifl Tar›m Ürünleri Beyan Formu/
Analiz Sonuç Raporu ......................................................................556
XVI. Gümrük Beyannamesi ....................................................................558
XVII. Koniflmento (Bill of Lading)..........................................................559
A. Koniflmento Kavram› ve Tarihi Geliflimi ....................................559
B. Koniflmentoya Yaz›lacak Kay›tlar ...............................................559
C. Koniflmentonun Fonksiyonlar›.....................................................560
D. Koniflmentonun Türleri ................................................................561
1. Tesellüm Koniflmentosu (Received Bill of Lading) ..............561
2. Yükleme Koniflmentosu (Shipped Bill of Lading) .................561
3. Uzun Formatl› Koniflmento/K›sa Formatl›
Koniflmento (Standard Long Form of Bill of
Lading/Short Form Bill of Lading).........................................562
4. Nakliye Koniflmentosu (Waybill/House Bill of Lading) ........562
5. Temiz Koniflmento/Kirli Koniflmento (Clean on Board
Bill of Lading/Unclean Bill of Lading) ...................................563
6. Önceki Tarihli Koniflmento/Sonraki Tarihli Koniflmento
(Pre-dated/Ante-dated Bill of Lading)....................................563
7. Düzenli Hat Seferi Koniflmentosu
XXIV
(Liner Bill of Lading) ..............................................................563
8. Tek Koniflmento (Through Transport Bill of Lading) ............563
9. Bayat Koniflmento (Stale Bill of Lading) ................................564
E. Elektronik Koniflmento (Electronic Bills of Lading) ..................564
YARARLANILAN KAYNAKLAR..............................................................569
XXV
KISALTMALAR
AD
: Adalet Dergisi
ADR
: Alternative Dispute Resolution
ADS
: Alternative Dispute Settlement
ADSp
: Allegemeine Deutsche Spediteurbedigungen
A‹D
: Amme ‹daresi Dergisi
AJCL
: American Journal of Comparative Law
AKÇT
: Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu¤u
API
: Agreement on Preshipment Inspection
AT
: Avrupa Toplulu¤u
ATCEA
: Association of Turkish Consulting Engineers and
Architects
BAT‹DER
: Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi
BIMCO
: Baltic and International Maritime Conference
Bkz. (bkz.)
: Bak›n›z
B.V.
: Besloten Vennootschap
C.
: Cilt
CFR
: Coast and Freight
CGK
: Yarg›tay Ceza Genel Kurulu
CIF
: Cost, Insurance and Freight
CIP
: Carriage and Insurance Paid To
CISG
: (United Nations) Convention on Contracts for the
International Sale of Goods
CIV
: Concernant le Contract de Transport International
Ferroviaire des Voyageurs
CIM
: Concernant le Contract de Transport International
Ferroviaire des Marchandises
XXVI
CMR
: Convention Relative au Contrat de
International de Marchandise par Route
Transport
Columbia JTL
: Columbia Journal of Transnational Law
COTIF
: Convention Relative aux Transports Internationaux
Ferroviaires
CPT
: Carriage Paid To
CREOP
: Centre de Recherches sur l’Entreprise les Organisations
et le Patrimoine
d/a
: Document against Acceptance
DAB
: Döviz Al›m Belgesi
DAF
: Delivered at Frontier
DBT
: Döviz Beyan Tutana¤›
DenizHD
: Deniz Hukuku Dergisi
DES
: Delivered Ex Ship
DEQ
: Delivered Ex Quay
DHL
: De Hollandsche Leeuw
DDU
: Delivered Duty Unpaid
DDP
: Delivered Duty Paid
dn.
: Dipnot
DODEX
: Documentary Instruments Dispute Resolution Expertise
d/p
: Documents against Payment
DSB
: Döviz Sat›m Belgesi
DTH
: Döviz Tevdiat Hesab›
DTM
: D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›
DTÖ
: Dünya Ticaret Örgütü
E.
: Esas
EBRD
: European Bank for Reconstruction and Development
ECO
: Economic Cooperation Organization
ECOSOC
: (United Nations) Economic and Social Council
EDI
: Electronic Data Interchange
XXVII
EEC
: European Economic Community
EGBGB
: Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche
EPSO
: European Communities Personnel Selection Office
ERPL
: European Review of Private Law
ETL
: European Transport Law
ETS
: European Treaty Series
EXW
: Ex Works
EVÜ
: Europäische Vertragsübereinkommen
f.
: F›kra
FCA
: Free Carrier
FAS
: Free Alongside Ship
FIDIC
: Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils
FOB
: Free on Board
FOC
: Flags of Convenience
FOSFA
: Federation of Oils, Seeds and Fats Associations
GAFTA
: Grain And Feed Trade Association
GAMA
: Group of Africa Member Associations
GATS
: General Agreement on Trade in Services
GATT
: General Agreement on Tariffs and Trade
GB
: Gümrük Beyannamesi
GÇB
: Gümrük Ç›k›fl Beyannamesi
GGB
: Gümrük Girifl Beyannamesi
GmbH
: Gesellschaft mit beschränkter Haftung
GT‹P
: Gümrük Tarife ‹statistik Pozisyonu
HD
: Yarg›tay Hukuk Dairesi
HGK
: Yarg›tay Hukuk Genel Kurulu
http
: Hyper text transfer protocol
html
: Hyper text markup language
HUMK
: Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu
XXVIII
IATA
: International Air Transport Association
ICC
: International Chamber of Commerce
ICOC
: Istanbul Chamber of Commerce
ICSID
: Convention on the Settlement of Investment Disputes
Between States and Nationals of Other States
IGC
: Inter Governmental Conference
IMF
: International Monetary Fund
INCOTERMS
: International Commercial Terms
Int. L.
: International Lawyer
IPRax
: Praxis des Internationalen Privat und Verfahrensrecht
IRU
: International Road Transport Union
ISBP
: International Standard Banking Practice
ITO
: International Trade Organization
‹GEME
: ‹hracat› Gelifltirme Merkezi
‹HFD
: ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
‹K‹D
: ‹lmî ve Kazaî ‹çtihatlar Dergisi
‹KÜ
: ‹stanbul Kültür Üniversitesi
‹KÜHFD
: ‹stanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
‹zmirBD
: ‹zmir Barosu Dergisi
JBL
: Journal of Business Law
JILT
: Journal of Information, Law and Technology
JMLC
: Journal of Maritime Law and Commerce
KDV
: Katma De¤er Vergisi
KOB‹
: Küçük ve Orta Büyüklükteki ‹flletmeler
L/C
: Letter of Credit
LHD
: Legal Hukuk Dergisi
LMCLQ
: Lloyd’s Maritime and Commerce Law Quarterly
LLMC
: Convention on Limitation of Liability for Maritime
Claims
LRA
: Locus Regit Actum
Malaya L. Rev.
: Malaya Law Review
md.
: Madde
MFC
: Most Favoured Customer
XXIX
MHB
: Milletleraras› Hukuk ve Milletleraras› Özel Hukuk
Bülteni
MIGA
: Multilateral Investment Guarantee Agency
MÖHUK
: Milletleraras› Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk›nda
Kanun
MT
: Mail Transfer
OGT
: Ortak Gümrük Tarifesi
OJ
: Official Journal of the European Union
OLAF
: European Anti-Fraud Office
OTIF
: I’Organisation
Intergouvernementale
Transports Internationaux Ferroviaires
pdf
: Portable Document Format
PICC
: Principles of International Commercial Contracts
s.
: Sayfa
PCT
: Patent Cooperation Treaty
PEEREA
: Energy Charter Treaty and Energy Charter Protocol on
Energy Efficiency and Related Environmental Aspects
PILA
: Private International Law Act
PLT
: Patent Law Treaty
PSI
: Pre-Shipment Inspection
PTT
: Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teflkilat› Genel
Müdürlü¤ü
PYCL
: Prague Yearbook of Comparative Law
RG
: Resmî Gazete
RID
: Règlement Concernant le Transport International
Ferroviaire des Marchandises Dangereuses
RIP
Ferroviaire des Wagons de Particuliers
RICo
Ferroviaire des Conteneurs
RIEx
Ferroviaire des Colis Express
RMT
: Review of Maritime Transport
S.A.
: Société Anonyme
pour
les
XXX
SDR
: Special Drawing Right
SDfi
: Sektörel D›fl Ticaret fiirketi
SGS
: Société Générale de Surveillance
SPK
: Sermaye Piyasas› Kurulu
SSK
: Sosyal Sigortalar Kanunu
SWIFT
: Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication
T.
: Tarih
TCMB
: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas›
TEPAV
: Türkiye Ekonomi Politikalar› Araflt›rma Vakf›
TESK
: Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu
TFEU
: Treaty on the Functioning of the European Union
TOBB
: Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i
TPKKHK
: Türk Paras›n›n K›ymetini Koruma Hakk›nda Kanun
TPTB
: Türk Paras› Transfer Belgesi
TRIPS
: Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual
Property Rights
TTK
: Türk Ticaret Kanunu
TYK
: Tahsiller ‹çin Yeknesak Kurallar
UCP
: Uniform Customs and Practice for Documentary Credits
UN
: United Nations
UNCITRAL
: United Nations Commission on International Trade Law
UNIDROIT
: Institut International pour L’unification du Droit Privé
UNCTAD
: United Nations Conference on Trade and Development
UPS
: United Parcel Service
URC
: Uniform Rules for Collections
URDG
: Uniform Rules for Demand Guarantees
URR
: Uniform Rules for Bank to Bank Reimbursements
v.
: Versus
vb.
: Ve benzeri
vd.
: Ve devam›
Vol.
: Volume

00-Uluslararasi Ticaret

Transkript

Benzer belgeler

Planlama - İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof. Dr. Ali Cem BUDAK - Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Yrd. Doç. Dr. Melek YÜCE BİLGİN - Yeditepe Üniversitesi Hukuk