Yeni Enerji Jeopolitiğinin Dünya Pazarına etkileri

Yeni Enerji Jeopolitiğinin
Dünya Pazarına etkileri
Kazanacaklar-Kaybedecekler
Şeyl gazı devrimi ABD'nin enerjide dışa
bağımlılığını azaltarak enerji güvenliğini
sağlamlaştıracak bir gelişme oldu.
ABD Ocak 2013 ayında ortalama günlük
tüketim 19 milyon varili geçti.Bunun 8,3
5 Temmuz 2013
ABD 'nin Petrol Üretimi Projeksiyonu
milyon varili ithal edildi.ve bu ham
petrolün 7 milyon varili ise ülke içinde
üretildi.Ülke içinde üretilen Likit Doğal
Gaz (NGL), biyoyakıt ve diğer sıvı
ürünlerin rafineri girişleri ise ise 3,6
milyon varil oldu.
toprakSUenerji-Bu tabloya bakıldığında
ABD'nin klasik petrol üretiminin 20102017 arasında hemen hemen aynı kalacağı
görülüyor.1970 yılında günde üretilen 10,9
milyon varil üretimden sonra ABD'nin
yakalayacağı en büyük günlük üretimin
2017 yılında gerçekleşmesi bekleniyor.
Projeksiyona göre ABD 2017'de ham
petrol üretiminde günde 10,4 milyon varili
yakalayacak
Petrol İthalatı
Kömür,Doğalgaz ve Biyoyakıt
kaynaklarında kendi kendine yeterli olan
ABD'nin enerji güvenliğindeki yumuşak
karnı ham petrol ithalatı..Bu 2007 yılında
güne 10 milyon varile çıkmıştı.ABD'nin
ham petrol ithalatı 2013 Ocak ayında
günde ortalama 8,3 milyon varil
oldu.Bunun 2,2 milyon varili Kanada'dan
,2,2 milyon varili körfez ülkelerinden ,1,05
milyon varili Meksika'dan 950 000 varili
Venezuella'dan,500 000 varili ise
Nijerya'dan geldi.
1
Birincisi, Kanada'nın petrol ihracatı
özellikle Kuzey Dakota'nın üretiminin boru
hattı kapasitesi ile rekabet halinde idi.Her
iki üretim bölgesi de Oklahoma'da aynı
ticaret ve toplama merkezine gidiyordu.
Fakat Kuzey Dakota demiryolu hattı ile
alternatif bir yol bulunca Kanada'nın petrol
üretiminin önemli bir bölümü yeni bir hat
bulunamazsa durma riskine girdi.
İkinci olarak, Çok önemli bir miktardaki
Kanada ham petrolünün (West Canadian
Select )varil başına 90 $ olan maliyeti
dünyadaki en yüksek marjinal üretim
maliyetidir.Buna ters olarak Aralık
2012'de WTI ya karşı West Canadian
Select petrolü fiyat düşürdü ve son 5 yılın
en düşük fiyatı ile varil başına 40 doların
altına indi..Bu körfez petrolünden de düşük
bir fiyattı
ABD petrol üretimini arttırıp iç tüketimde
petrolü daha verimli kullanarak yurtdışına
bağımlılığını ortadan kaldırmak niyetinde.
ABD'nin her yıl petrol tüketimindeki artış
%2-3 seviyesinde kalırsa bu durumda iç
üretimdeki artışla petrol ithalatının
azaltılması mümkün olacak.Ancak bunun
için sadece petrol üretimindeki artış yeterli
olmayacak .Enerji verimliliği şart .
Şeyl petrolü patlaması ile petrolün yarı
yarıya düşen fiyatı bu petrolü dünyanın en
ucuz petrolü yaptı.
Kaybedecek Ülkeler;
Tekrar edilecek olursa, ABD'ye veya diğer
önemli pazarlara yeni boru hattı yapılıp
mevcut boru hattı kapasitesi arttırılmadan
Kanada petrol üreticileri çok uzak bir
coğrafyada olmalarının ve fiyatlarının
baskısını sürekli yaşayacaklar.
ABD'nin petrol ithalatını azaltması
sonucunda ilk kaybedecek ülkeler, ABD'ye
hafif ham petrol sağlayan Nijerya ve
Angola olacak.Çünkü bu hafif petrolü
ABD Şeyl petrolünden üretmeye başladı
bile.
Ancak burada birçok boru hattı projesinin
onay beklediği ve bazılarının çevre
duyarlılığına takıldığını belirtmek
gerekiyor.Bu durumda kısa dönemde boru
hattı yapımı görünmüyor.
Kanada
Diğer kaybedecek olan ülke adayı ise
ABD'nin en güvenli petrol ithalatçısı olan
Kanada olacak.ABD Kanada'nın ham
petrol ve sıvılaştırılmış petrol ihracatının
%95'ini alıyordu. Bu durum iki nedenden
dolayı çok önemli miktarda azalacak.
Örneğin Mayıs 2013'de Biritish Columbia
hükümeti kanada petrolünü Asya pazarına
iletecek olan günde 525 000 varil
kapasiteli Northern Gateway boru hattı
projesine bazı şartlar ileri sürerek karşı
çıktı. Alberta'dan Biritish Colombia
sahilindeki Kitimat'a kadar uzanacak boru
hattı 730 mil uzunluğunda olacaktı.
2
ABD 'nin mevcut ve yakın gelecekteki
petrol piyasasının durumu Kanada'yı çok
güçsüz kılarak enerji politikasında yapısal
bir değişikliğe gitmesi , ham petrol ve
doğal gaz ihracatını ayırması ve bütün
yumurtaları aynı sepete koymamayı
öğrenmesini gerekli kılıyor.
bölge olacaktır.Ancak bu bölgenin
ABD'nin petrol ithalatını kestiği petrolü
Asya Pasifik pazarına gönderme
konusunda coğrafi avantajı bulunmaktadır.
OPEC'in bazı Afrikalı üye ülkeleri için
çok önemli olsa da , Körfez bölgesi petrol
üreticisi ülkeleri ve tüm OPEC için en
büyük problem ABD 'nin Seyl petrolü
devrimi olmayacaktır.Asıl bütünleşik etki
düzgün ve kararlı gelişen dünya petrol
üretimi kapasitesinin düzensiz ve karasız
gelişen petrol talebi ile karşılaşmasıdır.
Yeni yapılacak boru hatları kısa ve orta
vadede artan petrol iletim problemini
çözecek gibi olsa da Kanada'nın çok büyük
olan potansiyeli için yine yeterli
olmayacaktır.
Bu çerçevede OPEC için anahtar konu
gelecek birkaç yıl içinde kullanılmamış
petrol üretim kapasitesinin, üyeleri
arasında artan gerilimi büyütmeden, ne
kadarının yönetilebileceği olacaktır.
Venezuella
Venezuella'nın petrol ihracatı da ABD'nin
artan iç üretimi ve azalacak dışa
bağımlılığından olumsuz etkilenecektir.Bu
çok ağır petrolün çok önemli bir
bölümünün yüksek üretim maliyeti ve
Chavez sonrası petrol politikaları ülkeye
yük olacaktır.
Tüm bu problemler en fazla kullanılmamış
petrol rezervi olan Suudi Arabistan'ın
gelecek politikalarını etkileyecektir
.Şimdiye kadar kullanılmamış petrol
rezervi problemi son dönemde İran'a
uygulanan ambargo ile kısmen
rahatladı.Bu ülkenin petrol ihracatı çok
büyük oranda azalırken diğer ülkelerin
pazardaki payları arttı.
Venezuella'nın çok ağır petrolü dünyanın
en pahalı petrolleri arasındadır. ABD ham
petrolü fiyatı üzerinde herhangibir ilave
aşağı doğru baskı ABD pazarını
Venezuella petrolü için kazançsız bir
duruma getirir.Bu durum da Venezuella'yı
başka çıkış yolları aramaya zorunlu
kılar.Ancak bu da Venezuella petrolüne
varil başına 5$-8$ arasında bir ilave
maliyet bindirir.
Bu ambargolar olmaksızın İran'ın ilave
ihracatları petrol pazarını raydan
çıkarabilirdi.
Asya Pasifik
Jeopolitik olarak ABD'nin büyüyen petrol
güvenliği paradoksunun riskleri Bazı
ülkelere Çin gibi büyük üretici ülkelere
girip genişleme olanağı tanırken,
geleneksel güvenli Western Hemisphere
ihracatçılarını da olumsuz olarak etkiliyor.
Körfez ,ABD'nin enerji güvenliği için
ithalatı azaltmasından en çok etkilenecek
ABD 'nin Şeyl Petrolündeki artış genel
olarak bakıldığında başka kurbanlar da
3
yaratacağa benziyor.Ancak bu liste politik
olarak değil fiyat ve maliyet hesabıyla
oluşacak.Çünkü ABD petrol rafinerileri
öncelikle ödeyecekleri parayı ve
yapacakları kar marjını dikkate alır.
Biyoyakıt
ABD'nin
biyoyakıt
endüstrisindeki
büyüme ABD'nin ham petrol üretimindeki
artışın ve Federal ve eyalet bütçelerindeki
zorakiliğin
yarattığı
ilgisizliğe
dayanabildi. Ancak 2012 yılındaki kuraklık
ve
dünya gıda üretimindeki azalma
Washington'u Biyoyakıt politikasını revize
etmek zorunda bıraktı.BM Dünya tarım ve
Gıda örgütünün biyodizel üretimini askıya
alın çağrısı da bunda etkili oldu.
ABD'nin şeyl devriminin diğer paradoksu,
bugünün en büyük kazançlıları olarak
görünenlerin (Birçok petrol ve finans
şirketleri ) yarının kurbanları olabilecek
olmalarıdır.Bu tehlikeli döngü şeyl
ekonomisinde ve gelişmesindeki birçok
özel durum nedeniyle oluşabilir.Aslında
Şeyl için yapılan aramalarda birçok firma
yeni rezervler bulmak için
performanslarını arttırmadan ve detaylı
çalışmalar yapmadan büyük paralar
harcamaktadır.
Ancak
Obama
yönetimi
biyoyakıt
üretimini kısıtlarla
sürdürüyor. ABD
dünyanın en büyük mısır üreticisi .Ancak
yasalar bu üretimim ancak %40'ının
biyoyakıt için kullanılmasına izin veriyor.
Bu sorunlar nedeniyle ABD'nin biyoyakıt
üretimi ( özellikle ethanol) üretimi 20102012 arasında günde yaklaşık 1 milyon
varil oldu. Son 10 yıldaki artış eğilimi de
yavaşladı.
Bu firmalar çoğu zaman yüksek maliyetli
düşük verimli alanlara takılıp kalmaktadır.
Bu nedenle ilk senelerde verimi yüksek
olan ve daha sonra azalan bir üretimi
sonuna kadar götüremeyecek firmalar
artacaktır.
ABD'de
diğer
yenilenebilir
enerji
kaynaklarındaki gelişme Şeyl petrolündeki
üretim patlamasından etkilenmeyecek .
Güneş ve Rüzgar enerjisi daha çok elektrik
enerjisi üretiminde kullanılıyor.Petrol ise
%75
oranında
ulaşım
sektöründe
kullanılıyor.
Likit Doğal Gaz
Likit Doğal Gaz'ın (NGL ) artışı ve düşük
maliyeti ABD petrokimya endüstrisi için
büyük bir avantaj olacaktır.
Böyle ucuz bir hammaddeye sahip olan
bir endüstri dünya çapında büyük bir
rekabet üstünlüğü sağlar.Rakibi ise sadece
Körfez ülkelerinde hükümetler tarafından
desteklenen petrokimya endüstrisi olur.
Daha önce ucuz doğal gaz ile rekabet
edebilen kömür Şeyl gaz devriminin
etkileyeceği geleneksel bir kaynak
olabilir .
Sonuç
Petrokimya sektörüyle birlikte demiryolu
ulaşımı altın çağına girmiş bulunuyor.
Bunun nedeni petrolün üretim alanından
taşınması konusunda sağladığı ucuz ulaşım
olanağı.
Yeni enerji jeopolitiğinin küresel enerji
pazarına etkileri ABD'nin enerji
güvenliğini sağlama politikasının doğal bir
sonucu olarak ortaya çıkacaktır. Bu etki
ABD ye en yakın ülke Kanada'dan
başlayacak ve Afrika kıtası ülkeleri ile
4
Körfez ülkeleri ve Asya-Pasifik'e kadar
uzanacaktır.Yeni enerji jeopolitiği
ABD'nin en güçlü olacağı dönemin
kapılarını da aralamaya başlamıştır.Bu
avantajın ABD tarafından nasıl
kullanılacağı dünyanın geleceğini
belirliyecektir.
toprakSUenerji -5 Temmuz 2013
Kaynak: The Shale Oil Boom: A U.S.
Belfer Center for Science and International
Affairs | Harvard Kennedy School 25
5