dârâ kırmızıtoprak - Dara Kırmızıtoprak

DÂRÂ KIRMIZITOPRAK
Nato ad Ankara nel 1962, architetto dal 1984, è testimone del rilancio della Turchia e dei grandi mutamenti economici
e sociali in atto dalla fine degli anni Novanta, fino a farne un punto di forza del suo lavoro. Dal 1997, anno in cui ha
fondato il suo attuale studio, è riuscito a fare del suo nome un brand.
Dârâ Kirmizitoprak ritaglia progetti a misura
e crede fermamente nell’aspetto sociale della professione perché, dice, “si rivolge alle
emozioni, ai pensieri e ai sentimenti delle
persone, per questo richiede una formazione
poliedrica”. E di fatto sostiene che si è “avvicinato all’architettura come psicologo, designer,
produttore, organizzatore e uomo d’affari. La
mancanza, di uno solo di questi aspetti, non
permetterebbere di raggiungere i risultati
desiderati, studiati in piena conformità con
le esigenze dei clienti. Osservando gli stili di
vita, le aspirazioni, le abitudini più radicate,
l’educazione, gli hobby e la formazione culturale. Il tutto confluisce nel progetto. È un
confronto continuo nel quale passano informazioni e nozioni che accrescono entrambe le
parti. È un lavoro corale nel quale si procede
insieme. Ogni progetto configura un nuovo
scenario di vita”.
Per Dârâ Kirmizitoprak non si tratta quasi mai
di clienti qualunque. Il più delle volte sono
92
personaggi di spicco della Turchia, con i quali
progetta adeguando il suo stile al loro e quasi sempre questo modo di lavorare finisce col
renderli buoni amici. La sua preoccupazione
e ambizione principale è progettare spazi in
cui chi li abita possa trovare relax e comfort,
luoghi in cui sentirsi bene con se stessi. “L’approccio corretto”, dice, “è quello di consentire alle persone di coltivare se stesse in un
ambiente armonico, per trarre ispirazione
da luce, acustica, texture e colori , elementi
scenografici per tutti gli aspetti della vita domestica, fornendo gli strumenti per riflettere
su tutto ciò che le circonda”. Più volte gli è
capitato di progettare per collezionisti d’arte
e allora anche quadri e sculture divengono
ulteriori spunti progettuali. Nulla è lasciato
al caso. A iniziare dalla disposizione delle luci
per finire allo spazio dove verranno collocate
le opere, per farne risaltare la loro presenza e
goderne a pieno dai diversi punti di osservazione. Anche per questo predilige il bianco ai
colori, per le pareti, proprio per far risaltare
quello che la casa contiene, compresa la vita
che lì si svolge. Non ama parlare di stile, quando ci si riferisce al suo modo di progettare, ma
invece di ‘genere’ personale che si riconosce,
oltre per tutto il lavoro preparatorio e per le
atmosfere perfezioniste ed elitarie che riesce
a restituire al cliente, per la cura maniacale
dei dettagli e della scelta dei materiali e per
un approccio universale e un’attenzione al locale. Se riguarda progetti architettonici, e non
solo di interior di residenze o di uffici, allora
quei dettagli e materiali sono scelti per creare
un dialogo con il contesto geografico nel quale
è calato l’edificio, la villa o il centro commerciale. La lista dei lavori già realizzati e in via
di realizzazione è lunghissima. Nel 2010, anno
in cui ha vinto il Primo Premio nella categoria
europea dell’International Property Award, è
uscito un tomo che raccoglie solo quelli progettati dal 2000 e non sono bastate 500 pagine! Ma lungi dall’essere snob, l’architetto Dârâ
Nelle fotografie di Thomas Mayer, il
grande complesso alberghiero 7800
Çes˛me progettato da Emre Arolat,
di cui Dârâ Kirmizitoprak (nella foto
sopra) ha realizzato il progetto degli
interni.
Kirmizitoprak è pervaso da un grande ottimismo nei confronti della professione, che ama,
ritenendola artefice di meccanismi che possono davvero andare nella direzione della tutela
di tutte le cose che sono di vitale importanza
come le persone, i ricordi, la consapevolezza
dei luoghi, dei materiali. Fondamentale, per
lui, è l’esaltazione dei processi di progettazione, che non devono essere mossi da una ragione stilistica, ma da preoccupazioni più ampie,
comprese quelle economiche, come il rapporto costi-benefici, il controllo della provenienza
dei finanziamenti e la ricerca della soluzione
migliore dal punto di vista professionale, estetico e sostenibile. In un’ottica che guardi sempre al futuro. Del piccolo e dell’insieme. “Chi
decide di costruire una nuova casa, lo fa per
avere una proiezione della propria vita nel futuro”. Per questo non crede nelle mode e negli stili, ma nei lavori ben risolti: “Se sono tali
non possono mai essere fuori moda”. Il senso
della durata è dato anche dalla sua predilezione nell’uso dei materiali naturali, perché più
durevoli. Il suo ‘genere’ di architettura si basa,
non per ultimo, sul variegato patrimonio culturale e stilistico della sua Turchia e sull’orgoglio di avere un passato così antico e ricco
in temini di tradizioni, folclore, gastronomia,
architettura. Non a caso più volte ricorda: “ Da
sempre ho costruito la carriera, il futuro e il
gusto sulle fondamenta di questo patrimonio
fortunato , che mi arricchisce e mi permette di
rimanere saldo di fronte al mondo”.
www.darakirmizitoprak.com
Standartlara göre projeleri biçimlendiren Dârâ
Kırmızıtoprak, mesle inde sosyal bakı açısına
yürekten inanıyor ve bunun sebebini öyle
açıklıyor: “Sosyal bakı açısı ki ilerin hislerine,
duygu ve dü üncelerine dönüktür ve bunun için
çok yönlü bir e itim talep eder”. Ve gerçekten
de öyle oldu unu savunuyor: “Mimar; bir
psikologa, tasarımcıya, üreticiye, organizatöre
veya bir i adamına benzetilebilir. Bu yönlerden
birinin yoklu u, mü terinin ihtiyaçları ile
tam bir uyum içinde çalı ılmı olan istenilen
sonuçlara ula ılmasına izin vermeyebilir.
Mü terinin ihtiyaçlarını ekillendiren ya am
tarzı, beklentileri, kökle mi alı kanlıkları,
e itimi, hobileri ve kültürel olu umu da
incelenir ve bunların hepsi projeyle bir bütünlük
olu turur. Bu, devamlı bir kar ıla tırmadır ki
burada her iki tarafı da ço altan bilgiler ve
93
Una panoramica delle stanze e
della reception della zona benessere
dell’albergo. (Foto Thomas Mayer).
94
kavramlar iletilir. Tıpkı koroyu olu turan sesler
gibi, birlikte ilerlenilen bir çalı madır; her
proje, yeni bir hayat sahnesinde yapılandırılır.”
Tabii ki, Dârâ Kırmızıtoprak’ın mü terileri
neredeyse hiçbir zaman herhangi bir ki i
de ildir. Çok sık olarak Türkiye’nin önde gelen
figürleriyle -onların tarzlarına kendi stilini
adapte ederek- proje olu turur ve neredeyse her
zaman, bu ekildeki yakın çalı ma sayesinde
proje, iyi arkada lıklar edinilerek biter. Onun
temel tutkusu ve kaygısı, sakinlerinin konfor
ve huzur bulabilecekleri alanlar, kendilerini
iyi hissedebilecekleri yerler tasarlamaktır.
“Do ru yakla ım” diyor “ahenkli bir ortamda
ki ilerin kendilerini yeti tirmesine; evdeki
hayatın her alanında arka planı olu turan
ı ıktan, akustikten, dokulardan ve renklerden
ilham almasına izin vermektir. Bunları,
kendilerini çevreleyen her eye yansıtmak için
enstrümanlar sa lamaktır.” Defalarca, sanat
koleksiyoncuları için, tablo ve heykellerin
bile tasarım fikri oldu u projeler hazırlaması
gerekti. Hiçbir eyi asla ansa bırakmadı; ı ık
düzenlemesinden eserlerin asılı bulunaca ı
alana kadar. Eserlerin varlıklarını açı a
çıkararak, farklı bakı noktalarından tamamen
keyfine varılabilmesi için her ayrıntıyı inceden
inceye tasarladı. Duvarlar için renklerin
arasından beyazı tercih etmesi de bu yüzdendir:
Evin içerdi ini, ki orada gerçekle en ömrü
içerir, tamamen ortaya çıkarmak için.
Onun tasarım ekli söz konusu oldu unda
“stil” hakkında konu maktan ho lanmaz ama
bunun yerine ki isel “tür” tanımlamasını kabul
eder ki bu tür; hazırlık çalı masının tümünde,
mü teriye geri iade etti i mükemmeliyetçi
ve elit atmosferlerde, detayların ve seçilen
malzemelerin manik titizlili inde kendisini
belli etmektedir. Evrensel bir yakla ımda ve
yerele gösterilen özende. Bu, sadece konutların
ve ofislerin iç mekanları için de il de mimari
projeler içinse; söz konusu ayrıntılar ve
materyaller, co rafi ba lamla üzerine indi i
bina -villa veya alı veri merkezi- arasında bir
diyalog olu turmak için seçilir. Henüz yapım
a amasında olan ve tamamlanan çalı malarının
95
listesi çok uzun. Avrupa Uluslararası
Gayrimenkul Ödülü kategorisinde birincilikle
ödüllendirildi i 2010 yılında, 2000 yılından
beri tasarladı ı i leri içeren bir kitap yayınlandı
ki bu kitaba 500 sayfa yetmedi! Fakat mimar
Dârâ Kırmızıtoprak züppelikten çok uzak;
tam tersine, sevdi i mesle ine kar ı büyük bir
iyimserlikle dolu. nsanlar, anılar,
yerler - maddeler bilinci ve yerel materyaller
gibi hayati önem ta ıyan her eyin
himayesi yönünde gerçekten gidebilir olan
mekanizmaların yaratıcısını dikkate alarak
mesle ini seviyor. Onun için temel olan unsur;
bir üslup kaygısıyla de il de aynı zamanda
ekonomik olanlar da dâhil olmak üzere (maliyet
- faydaya ba lı verimlilik, finansman kayna ının
kontrolü gibi) daha geni kaygılarla, ve her
zaman estetik, sürdürülebilir ve profesyonel
bir bakı açısıyla en iyi çözüm bulma arayı ı
içinde hareket edilen tasarım süreçlerinin
yüceltilmesidir. Her zaman gelece e bakan
bir perspektif (en küçük ayrıntıdan bütüne
kadar) içinde. “Yeni bir ev in a etmeye karar
verenler, bunu gelecekteki hayatlarında bir
projeksiyona sahip olmak için yaparlar.” Bunun
için trendlere ve stillere de il de, iyi sonuçlara
ula mı i lere inanıyor: “E er böyle iseler
zaten modanın dı ında olamazlar.” Sürecin
anlamı aynı zamanda daha dayanıklı oldukları
için do al malzeme kullanımı tercihinden ileri
gelmektedir. Onun mimarı “tür”ü kültürel
mirasının çe itlili i; Türkiye’sinin üslubu,
böylesine eski bir geçmi e sahip olmanın
gururu ile gelenek, folklor, gastronomi,
mimari zenginli i üzerine dayanır. Birden
fazla hatırlatması tesadüfi de ildir: “Ben her
zaman kariyerimi, zevkimi ve gelece imi bu
talihli mirasın temelleri üzerinde kurdum ve
inanıyorum ki bu miras beni zenginle tirecek ve
dünyaya kar ı sa lam kalmama izin verecek.”
www.darakirmizitoprak.com
96
Le fotografie di Tunç Süerdas˛
documentano l’intervento strutturale e
di arredo nella Villa Hunca a Istanbul.
97