* VİRAL HEPATİTLERDE SEROLOJİK/MOLEKÜLER TESTLER (NE

* VİRAL HEPATİTLERDE
SEROLOJİK/MOLEKÜLER TESTLER
(NE ZAMAN-HANGİ İNCELEME?)
*VİRAL HEPATİTLERDE İLAÇ DİRENCİNİN
SAPTANMASI
*DİALİZ HASTALARININ HEPATİT AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Dr. Funda Şimşek
Düzen Laboratuarı
VİRAL HEPATİTLERDE
SEROLOJİK TESTLER /
MOLEKÜLER TESTLER
NE ZAMAN – HANGİ İNCELEME?
VİRAL HEPATİTLER
Erişkin yaşa kadar toplumun %95’i HAV
enfeksiyonu geçirmektedir,
z Ülkemizde HBs Ag pozitiflik oranı %5,
z HCV pozitiflik oranı % 0.5-0.8 arasında,
z HBs Ag (+) olgularda ise delta antikor
pozitifliği %5 oranındadır.
z
VİRAL HEPATİT A
SEROLOJİK BULGULAR
Anti HAV Ig M : Enfeksiyonun akut
döneminin göstergesi,
-1 yıl pozitiflik devam edebilir
Anti HAV Ig G : Geçirilmiş enfeksiyon
göstergesi,
- Pozitiflik yıllarca devam eder.
VİRAL HEPATİT A
- Total IgM-IgG antikor testinin
tanı değeri düşük,
- Antikor testinde yalancı pozitif sonuçlar
RF veya ANA pozitifliği ile oluşabilir,
- HAV PCR testi rutinde kullanılmıyor.
HBV göstergeleri - anlamları
Gösterge
HBs Ag
Anti HBs
Anti HBc
Anti HBc IgM
Tanımı
Pozitif testin
anlamı
Yüzey antijeni HBV
enfeksiyonu
Yüzey
HBV’ ye karşı
antijenine karşı bağışıklık
antikor
Kor antijenine Enfeksiyon
karşı antikor
Kor antijenine
karşı IgM sınıfı
antikor
Mevcut veya
yeni geçirilmiş
enfeksiyon
HBV enfeksiyonu
- HBs Ag (+): Kişinin HBV ile enfekte olduğunu
gösterir, enfeksiyonun akut ya da kronik
olduğunu göstermez,
HBV Enfeksiyonun tanı ve izleminde
kullanılan serolojik göstergeler
Gösterge
İnkübasyon
periyodu
Akut
enfeksiyon
Kronik
enfeksiyon
Geçirilmiş
enfeksiyon
Aşılama
+/-
+
+
-
-
-
-
-
+
+
Anti HBc
total
-
+
+
+
-
Anti HBc
IgM
-
+
+/-
-
-
+
+
+/-
-
-
-
-
+/-
+/-
-
+/-
+
+
+/-
-
HBs AG
Anti HBs
HBeAg
Anti HBe
HBV DNA
AVH B test sonuçlarının yorumu
TEST
SONUÇ
YORUM
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBs
NEGATİF
NEGATİF
NEGATİF
Duyarlı
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBs
NEGATİF
NEGATİF
POZİTİF
Aşılamaya karşı bağışık
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBs
NEGATİF
POZİTİF
POZİTİF
Doğal enfeksiyona karşı
bağışık
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBc IgM
Anti HBs
POZİTİF
POZİTİF
POZİTİF
NEGATİF
Akut enfeksiyon
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBc IgM
Anti HBs
POZİTİF
POZİTİF
NEGATİF
NEGATİF
Kronik enfeksiyon
HBs Ag
Anti HBc
Anti HBs
NEGATİF
POZİTİF
NEGATİF
DÖRT TANE YORUM
AVH B’de olağan dışı serolojik
profiller-I
Tek başına HBs Ag pozitifliği:
- infeksiyonun başlangıç döneminde,
- HBs Ag pozitif transfüzyon
yapılanlarda,
- Anti HBc cevabı gelişemeyen kronik
HBV infeksiyonu,
- kite bağlı yalancı pozitiflik,
- örneğe bağlı kontaminasyona bağlı görülür.
AVH B’de olağan dışı serolojik
profiller-II
Tek başına Anti HBs pozitifliği
- Aşılananlarda,
- Hepatit B hiperimmunglobulini
uygulananlarda,
- Kan ve kan ürünleri uygulananlarda
görülür.
AVH B’de olağan dışı serolojik
profiller-III
Tek başına Anti HBc pozitifliği:
- HBV infeksiyonu iyileşmiş, antiHBs
saptanamayacak düzeyde ise,
- HBs Ag saptanamayacak düzeyde
kronik HBV enfeksiyonlu kişiler,
- Uzamış pencere dönemi,
- Yalancı pozitiflik,
- Transfüzyon
- Anneden bebeğe pasif geçen antikorlara
bağlı olabilir.
HBV DNA ile birlikte olağan dışı
serolojik kalıplar
-
Serolojik tanı yetersiz,
moleküler yöntemle HBV DNA araştırılan
durumlar:
- HBs Ag(+), Anti HBc (-), HBV DNA (+),
- Anti HBs(+), HBV DNA(+),
- Anti HBe (+), HBV DNA(+),
HBV DNA
- Tedavi etkinliğinin izlenmesi,
- Mutant virus tanısında,
- Antiviral etkinliğin izlenmesinde
kullanılır.
HCV ENFEKSİYONU
HCV antikor pozitif,
- ALT yüksekliği mevcut,
- parenteral risk faktörü varsa,
aktif HCV enfeksiyonudur.
- HCV RNA testi yapılmalıdır.
-
HCV TANI- TAKİBİ
Anti-HCV: İnfeksiyon olduğunu gösterir,akutkronik- iyileşmiş olduğunu göstermez,
Bulaşmadan sonraki 15 hafta içinde
hastaların%80’inde ELİSA ile anti HCV
saptanır,
ELiSA Anti HCV pozitiflikleri RİBA ile
doğrulanmalıdır.
Düşük prevalanslı Anti HCV tanısı
ALT normal,risk faktörü yok
DUR
AntiHCV ELİSA
NEGATİF
POZİTİF
DUR
NEGATİF
TEKRARLA
NEGATİF
DUR
RİBA ANTİ HCV
POZİTİF/İNDETERMİNE
HCV RNA
NEGATİF
POZİTİF
HCV ENFEKSİYONU /KLİNİK İZLEM
HCV TANI- TAKİBİ
HCV RNA
* Kalitatif testler (RT-PCR):Virusu bulaşmadan
sonraki 1- hafta içinde saptar,
tek bir test negatif sonucu yeterli sayılmaz,
tedavi altındaki hastaların takibinde kullanılır.
HCV TANI- TAKİBİ
*Kantitatif testler(PCR,RT-PCR veya DNA):
HCV RNA miktarını saptarlar,
Kalitatif HCV RNA dan daha az duyarlıdırlar,
Tedaviye cevabın değerlendirilmesinde kullanılır.
HDV enfeksiyonu
- HBs Ag taşıyıcısı olgularda çıkar,
- Anti HDV pozitifliği HDV RNA işe
- DELTA KOENFEKSİYONU:
HBs Ag (+),Anti HBc IgM(+), Anti delta(+)
- DELTA SUPERENFEKSİYONU:
HBs Ag (+),Anti HBc IgM(+), Anti delta(+)
HDV enfeksiyonu
- HBs Ag(-), Anti deltatotal (+):
* İyileşmiş enfeksiyon, HBs Ag sentezinin
baskılanması
- Anti HDV(+), HDV RNA(-):
* iyileşmiş enfeksiyon, yalancı negatiflik,
latent enfeksiyonda görülür.
VİRAL HEPATİTLERDE İLAÇ
DİRENCİ BELİRLENMESİ
HBV İLAÇ DİRENCİ
-
HBV ilaç direncinin tanısında en sık kullanılan
testler ;
* sekans analizi, line prob assay.
HBV İLAÇ DİRENCİ
- YMDD mutasyonu Lamivudin direncine yol
açar,
- En sık görülen mutasyondur.
HCV İLAÇ DİRENCİ
- HCV genotip 1 b de ilaç direnci mevcuttur,
- En sık kullanılan yöntemler; dizi analizi,
line prob assay, kantitatif HBV DNA ‘dır.
DİALİZ HASTALARININ
HEPATİT AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Dializ hastaları ve HCV
- Hemodializ ve transfüzyon hastaları HCV
sıklığının en yüksek olduğu grup,
- Risk faktörleri: hemodializde kalma süresi,
nosokomial bulaşma, kan ve kan ürünleri
transfüzyonu.
Dializ hastaları ve HCV
- Dializ hastalarında akut HCV hepatiti anikterikasemptomatik,
- Hemodializ hastalarında ALT düzeyi sağlıklı
kişilere göre daha düşük saptanmış,
- ALT değerlendirmesi HCV enfeksiyonu
taramasında duyarlı bir test değildir.
Dializ hastaları ve HCV
-
Dializ hastalarında;
- Anti HCV antikorlar %5-60 oranında pozitif
saptanmış,
- İmmun sistemleri baskılanmış olduğundan
antikor yanıtı oluşmayabilir.
Dializ hastaları ve HCV
- Dializ hastalarında HCV enfeksiyonu tanısında;
Anti HCV ile beraber HCV RNA (PCR)
bakılması gereklidir.
Dializ hastaları ve HBV
-
Sık kan ve kan ürünleri transfüzyonu bulaş
nedenidir,
Akut HBV enfeksiyonu geçirenlerin %80’i
kronikleşir,
HBV taşıyıcısı dializ hastalarında kronik
karaciğer hastalığı gelişme riski yüksektir,
HBs Ag negatif dializ hastalarında da HBV
DNA bakılmalıdır.