KATARAKT NEDİR? Gözün içinde saydam halde bulunan lensin

KATARAKT NEDİR?
Gözün içinde saydam halde bulunan lensin bulanıklaşmasıdır.
Gözbebeğinin hemen
arkasında bulunan lensin görevi göze gelen ışınların, retinaya odaklanmasını sağlamaktır.
Lens saydamlığını kaybettiği zaman, görme işlevini sağlayan sinir tabakasına ışınların
ulaşmasını engeller. Bu durumda görme azalır. Katarakt her yaşta görülebilirse de sıklıkla
ileri yaş hastalığıdır. Katarakt hastaları görmede azalma olduğunda daha da önemli olarak
günlük işlevlerini yapamaz duruma geldiğine cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyar.
Normal lens
Kataraktlı lens
Kataraktın gelişmesi sonucu hissedebileceğiniz şikayetler şunlardır:
•
Uzağı görememe
•
Işık ve kamaşmadan şikayet, gece görüşünde azalma
•
Bulanık görme
•
Renk görme bozuklukları
•
Çift görme
•
Gözlük numarasında sık sık değişim olması
•
Göz bebeğinde renk değişimi olması
Elinizdeki kitapçıkta size açıklayacağımız konular;
Neden katarakt ameliyatına ihtiyacınız var
Doktorunuz bu ameliyatı nasıl uygulayacak
Sizi bu işlem öncesinde ve sonrasında neler bekliyor
Unutmayınız asla iki hasta bir birinin kopyası değildir.
Bunun nedeni ve ameliyatın sonuçları şu faktörlere bağlıdır.
1. Hastanın genel durumuna ve yaşına
2. Kataraktın seviyesine (bulanıklığın miktarına)
3. Katarakt ile birlikte bulunan diğer göz hastalıklarına
Bu kitapçıkta bahsedilen şeyler elbette göz doktorunuzun size anlatacaklarıyla birebir
aynı değildir. Burada hastalarımızın katarakt ameliyatını genel çerçeveleriyle anlaması
amaçlanmıştır. Bu kitapçığı lütfen dikkatle okuyunuz. Kafanıza takılan sorularda lütfen göz
doktorunuzla irtibata geçiniz.
Neden lens saydamlığını kaybediyor?
Kataraktlı hastaların büyük çoğunluğu ileri yaştaki hastalardır. Farklılıklar olmakla birlikte 60’lı
yaşlardan itibaren görülmesi sıklaşmaktadır. 75 yaşın üzerindeki insanların büyük bir
kısmında tek veya her iki gözde katarakt görülmektedir.
Sigara içenlerde katarakt görülme oranı, içmeyenlerden daha yüksektir.
Yetişkinlerde katarakt oluşumundaki diğer risk faktörleri şunlardır;
1. Sistemik hastalıklar, şeker hastalığı gibi
2. Uzun süreli ilaç kullanmak, romatizmal hastalıklarda kortizon gibi
3. Göz travmaları
4. Güneç ışınlarına ve X ışınlarına uzun süreler maruz kalma
Kataraktın oluşması yıllar sürebilmekle birlikte, görmedeki azalmanın bariz hale gelmesi
birkaç ay içerisinde de gelişebilir. Kişinin her iki gözünde aynı zamanda ve aynı miktarda
katarakt gelişebilir fakat ilerleme hızları birbirinden farklı olabilir.
Bende katarakt var mı? Katarakt hastaları çevreyi nasıl görür?
™ Bulanık ve sisli görme
™ Gece ve aşırı parlak ışıkta görmede azalma
™ Araba sürüşünde zorlanma, özellikle gece ışıklarda saçılma
™ Renk görmede zorlanma, özellikle mavi renk tonunda matlaşma
™ Kontrast algılama azalır yani renkleri ne kadar aydınlık ne kadar karanlık
olduğunu algılamada zorluk
™ Uzak mesafe görüşünde azalma
Kataraktın ameliyat dışında bir çözümü var mı?
Günümüzde kataraktın tek tedavi yöntemi, cerrahidir. Sadece ameliyat olana kadar ki
sürede katarata bağlı yaşadığınız sorunları azaltabilecek önerilerde bulunabiliriz. Şöyle ki,
güneş gözlükleri gün ışığından gözünüzü koruyacaktır. Polaroid yapıdaki camlar, kuvvetli
ışıkta yaşayacağınız kamaşma için faydalı olacaktır. Evinizde özellikle kitap-gazete okuma
gibi faaliyetlerinizde ortam aydınlatmasına dikkat ediniz, güçlü aydınlatma özelliği olan ampul
tercih ediniz.
Katarakt ameliyatını ne zaman yapmalı?
Hafif miktarda kataraktı olan birçok insan ameliyata ihtiyaç duymamaktadır. Fakat
daha sonraki dönemlerde
kitap okuma, araç kullanma gibi günlük faaliyetlerinizi
zorlaştırmaya başlar. Bu sorunları yaşamaya başladığınızda göz doktorunuzla ameliyat
zamanı konusunda bilgi alabilirsiniz. Kataraktın ameliyat zamanını planlamada hastamızın
mesleki durumu, hayat tarzı ve yaşı gibi faktörler bize yol gösterici olmaktadır. Acil katarakt
ameliyatı sadece özel durumlarda hastalarımıza önermekteyiz. Örneğin kataraktı olan
hastada bulanıklaşmış lens aşırı şişme göstermiş ve göz tansiyonunu yükseltmişse veya
artık erime göstermiş olan bulanık lens gözde iltihabi bir reaksiyonu tetiklemişse bu
durumdaki hastalarımıza acil katarakt ameliyatı önermekteyiz. Bunun dışındaki durumlarda
zamanlamayı önceden saydığımız faktörleri göz önünde bulundurarak hastalarımızla ortak
karar vermekteyiz. Bazı göz cerrahları katarakta bağlı ikincil göz hastalıkları gelişmesini
engellemek için ameliyat zamanlamasında daha erken dönemde önermektedir.
Önceki
yıllarda cerrahlar kataraktın iyice olgunlaşmasını beklemekteydi ancak günümüzde ameliyat
tekniklerinin değişmesi ve
sert kataraktlarda daha fazla komplikasyon izlenmesiyle
zamanlama daha erkene alınmıştır. Günümüz cerrahi teknik ve donanımları geçmiş yıllara
göre daha güvenli ve daha başarılı olarak uygulanmaktadır.
Katarakt ameliyatı hangi durumda geciktirilmelidir?
Sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı maküla dejeneresansı) bulunan kataraktlı hastalarda,
ameliyat
öncesi
detaylı
maküla
incelemesi
yapılmalıdır.
Ameliyatın
başarılı
olup
olmamasından bağımsız, sarı nokta hastalığında artış görülebileceğini bildiren çalışmalar
bulunmaktadır. Bu iki hastalığı bulunan hastaların ameliyat zamanlamasını doktoru ile detaylı
konuşarak karar vermesinde yarar vardır.
Katarakt ameliyatı zor bir ameliyat mıdır?
Evet. Bu konuda uzmanlaşan doktorlar, eğitimlerinin 11. senesinde bu ameliyatı yardımsız
yapabilme sertifikasını almaktadırlar. Konuyu hasta açısından değerlendirdiğimizde ise,
günümüzde modernleşen cerrahi teknikler sayesinde , ameliyat esnasında ve sonrasında
konforunuzu ciddi anlamda etkileyecek bir olayla karşılaşma olasılığınızın düşük olduğunu
söyleyebiliriz.
Nasıl ameliyat olacağım?
Katarakt ameliyatı, bulanıklaşmış merceğin saydam mercekle değiştirilmesidir. Ameliyat
öncesinde
damlalar yardımıyla gözbebeği genişletilir. Göz çevresi antiseptik solüsyonla
temizlenir. Cildin kurumasından sonra, sadece ameliyat olacak gözünüzün açıkta kalacağı
şekilde bir örtü ile diğer bölgeler kapatılır. Cerrahi esnasında sıkıntı yaşarsanız rahatlıkla
bunu doktorunuza bildirebilirsiniz. Cerrah bir mikroskop aracılığıyla ameliyatınızı yapacaktır.
Bu sırada siz yoğun bir ışık fark edeceksiniz. Gözün ön tarafına yakın yaklaşık 3 mm. bir kesi
yapılacaktır. Bulanık lensin kabuğu soyularak (kapsülü) ultrason enerjisi yardımıyla (halk
arasında lazerli sistem olarak bilinir) temizleme işlemi yapılır. Geriye ince bir kılıf kalır. Bu
kılıfın içine yapay göz mercekleri yerleştirilmektedir. Tekniğe bağlı olmakla birlikte, göze
uygulanan
çok
küçük
kesiler
kendiliğinden
kapanmakta
olamamaktadır.
Ameliyat sonrası neler olacak? İyileşme dönemi
ve
dikiş
koyma
ihtiyacı
Ameliyat sonrası göz çevresinde hafif şişlik görebilirsiniz. Doktorunuz size ameliyat sonrası
enfeksiyon gelişimini engellemeye yönelik antibiyotik damlalar önerecektir. İyileşme
sürecinde gözdeki iltihabi yanıtı baskılamak için ayrıca bir damlanız daha olacaktır. Özellikle
ilk hafta hastanın temizlik yönünden çok dikkatli olması gerekmektedir. Hastalarımızda sık
gördüğümüz yanlış uygulamalar, sıradan bir bezle defalarca aynı bezi kullanarak gözü
silmesi, kirpikler üzerinde biriken çapakların temizlenmemesidir. Ameliyat sonrasında oturup
kalkmanızda bir sakınca yoktur. Biz uygulamalarımızda ilk iki gün hastanın gözüne su
değmemesini önermekteyiz. Bu yüzden banyo yerine temiz bir havlu ile yüz ve vücudun
temizlenmesini
önermekteyiz.
Ancak
birinci
haftadan
sonra
da
su
değdirmeyen
hastalarımızda bir süre sonra blefarit gelişmekte ve batma, sulanma şikayetlerine neden
olmaktadır Televizyon seyretmenizde, kitap okumanızda, el işi yapmanızda hiçbir sakınca
yoktur. Ameliyat sonrası size verilen göz kapama araçlarını özellikle ilk hafta geceleri
takmanızı öneriyoruz. İlk hafta ağır yük kaldırma, şiddetli egzersizden kaçınmalısınız. İlk
günler ışık hassasiyeti olabilir, bu dönemde güneş gözlükleri oldukça faydalıdır. İlk günlerde
aşırı renkli, parlak görme hastaları rahatsız edebilir.
Bir gözümden katarakt ameliyatı oldum, tekrarı gerekir mi?
Katarakt tekrarlamaz. Göz içine yerleştirilen yapay merceğin yaslandığı, gözün kendi
zarlarında aylar belki yıllar içerisinde bulanıklık gelişebilir. Bu hastalarda ağrısız lazer işlemi
uygulanarak görme seviyesi artırılmaktadır. Bu bulanıklık yeni geliştirilen teknikler ve göz içi
mercekleriyle daha da azaltılmıştır.
Katarakt ameliyatına bağlı görmemde kalıcı kayıp olabilir mi?
Evet. Gözün mikrop kapması, gözün saydam kısmının (kornea) saydamlığını kaybetmesi,
göz tansiyonu oluşması, retina dekolmanı gelişmesi, göz merceğinin kayması olası
komplikasyonlar arasındadır. Bunların oluşma olasılığı düşük olmasına rağmen hiçbir zaman
riskiniz sıfır değildir. Bu yüzden yukarıda belirttiğimiz gibi katarakt ameliyatı deneyim
gerektiren, uygun alet, ekipman ve doğru zamanlamaya ihtiyaç duyulan komplike bir
cerrahidir.
Ameliyat sonrası yaşam
Bulanık lens ameliyatla temizlendikten sonra çevreden gelen ışınlarda herhangi bir zorlanma
olmadan göz içerisine odaklanmaktadır. Ameliyat sonrası görüntünün görme tabakası
üzerine odaklanması için gözlük ihtiyacı duyabilirsiniz. Hastalarımıza genellikle 1. Ay
kontrolünde eğer ihtiyacı varsa gözlük vermekteyiz. Göze yerleştirilen yapay mercekler,
hastanın takıp çıkarmasını gerektirmez, doktorunuz tarafından ameliyatta göz içerisine
yerleştirilir. Klasik mercek uygulanan hastalarımıza 1. Ay kontrolünde yakın okuma gözlüğü
verilir. Yeni üretilen multifokal lensler ile ameliyat sonrası hastaların yakın gözlük ihtiyacı
azalmaktadır. Ameliyat öncesinde gözlük kullanıyorsanız, numaralarınız ameliyat sonrası
değişebilmektedir. Başarılı bir ameliyat sonrası görme seviyesinde artış olmadığı
durumlarda, katarakt ile birlikte olan diğer göz hastalıkları dikkatimizi çekmektedir. Bunlardan
en önemlisi yaşa bağlı makula dejeneresansı dediğimiz hastalıktır. Makula bölgesi gözün
adeta kalbidir. Bu bölgenin hastalıkları, katarakt hastalarının ameliyat sonrası görmesinde
yeterli artışını engellemektedir. Ayrıca ameliyat edilen gözde glokom (göz tansiyonu), şeker
hastalığına bağlı kanamalar ve su toplanmaları gibi durumların daha önceden varoluşu
görme artışını engellemektedir.
Katarakt ameliyatı çok yüksek başarı oranları ile uyunmaktadır, görme seviyeniz çok büyük
bir olasılıkla artış gösterecektir.