Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti

Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
Zamanımız insanı gittikçe bireyselleşiyor. Bireyselleştikçe de bencilleşiyor. Bencilleştikçe de
sadece kendini düşünüyor. Kendini düşündükçe de yalnızlaşıyor. Yalnızlaşınca da psikolojik
sorunlarla uğraşıyor.
Yaradılış gereği insanoğlu sosyal bir varlıktır. Bu amaçla temel ihtiyaçları ve sosyal
ihtiyaçlarını karşılamak için insanlarla etkileşim ve paylaşım içinde olmak zorundadırlar.
Sosyal ilişkilerinde paylaşım yerine kendi çıkarını düşünen insanlar, mutsuzlaşmaktadır.
Mutsuzlaşan insan, mutluluğu dünya malına sahip olmakta aramaktadır. Mutluluğu dünya malı
ve teknolojinin getirdiği yeniliklerde de bulamayan insan, bencilleşip mutsuzlaşırken gelecek
neslin devamı olan çocukları da bencil ve mutsuzlaştıracaktır.
“Bizim” yerine; “Benim arabam, benim telefonum, benim bilgisayarım, benim…” ile büyüyen
çocuklar, anne babalarını model alacaklarından egosantrik duygularının pekiştirilmesine bağlı
olarak bencilleşecektir.
Egosantrik duyguların (Çocuk, kendini dünyanın merkezi gibi görür ve her şeyin kendi istekleri
doğrultusunda olmasını ister.) baskın olduğu 3-6 yaşları ile ergenlik dönemi, ben merkezci
duyguların ön plana çıktığı bir dönemdir. Egosantrik duygulara bağlı olarak 3-6 yaşlarındaki
çocuklar; “Benim annem, benim babam, benim oyuncağım…” derken, ergenlik dönemimde ise
“Benim fikrim, benim düşüncem, benim görüşüm…” diye kendini göstermektedir. Özellikle bu
1/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
dönemlerdeki çocukların egosantrik duygularının pekiştirilmesi, ileri yaşlarda bencil bir kişi
olmasına neden olacaktır.
Şimdiki çocuklar neden daha bencil oluyor diye düşündüğümüzde anne babaların; bencillik
konusunda çocuklara model olmaları, her istediklerini ikiletmeden yapmaları ve kibrit kutusu gibi
evlerde sosyal çevreden uzak olarak büyütmelerini söyleyebiliriz.
Model Olma
Çocuklar, anne babalarını model aldıkları için bencil anne babaların çocukları da bencil
olacaktır. Kendi dünyalarında sadece kendisi için yaşayan, çocuklarıyla en küçük şeyleri
paylaşmayan ve paylaşma duygusu tattırılmayan çocuklar da ister istemez bencil olacaklardır.
Çocukların isteklerini göz ardı edip söz ve davranışlarında “Ben istiyorum, böyle istiyorum…”
diye direkt emirler verip, sorgusuz sualsiz uygulanması isteyen anne babaların çocukları da
zamanla ben istiyorum diyen bencil kişiler olacaktır. Yine küçüklüğünde bu yana yok yoklarla
büyüyen çocuklar, yetişkinlik çağlarında her ne kadar zenginde olsalar psikolojik olarak
kendilerini fakir olarak algılayacaklarından bencil olacaklardır.
Köyümüzde, konu komşunun yardımıyla geçinen bir aile vardı. Bu ailenin Hatice adında birde
kızları vardı. Hatice büyüdü, evlendi ve şehre yerleşti. Zamanla durumlarını düzeltip ev ve
2/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
arabalarını aldılar. Hatice’yi bir gün bizim apartmanda bir şeyler satarken gördüm. Hoş beşten
sonra dost kazansın diyerek hatır içinde olsa, sattığı şeylerden biraz fazlaca aldık. Tam
giderken Hatice bacı; şu dairede ilahiyatta okuyan bizim köylü fakir bir kız öğrenci var; ona bir
ben alayım birde sen hayrına verebilir misin dedim. “O bana versin o fakirse ben de fakirim.”
dedi. Bir şey diyemedim, çünkü hep almaya alışmıştı, vermeye değil.
İstekleri İkiletilmeyen Çocuklar
Çocukların 3-6 yaşlarındaki egosantrik duyguları, yerini yavaş yavaş paylaşmaya bırakması
gerekir. Bu yaşlarda çocuklara sınır koymamak, paylaşım davranışları pekiştirmemek ve
çocukların her istediklerini yapmak ben merkezci davranışlarını devam etmesine neden
olacaktır.
Görev yaptığım okulun birinde, bir öğrenciden sürekli şikâyet gelmesi üzerine çocukla bir
görüşme yaptım. Öğretmeni, ailesi ve çocukla yaptığım görüşmede şu sonuçlara ulaştım. Çocuk
çok zeki olmasına rağmen, şımartılarak ve bencil büyütüldüğü için herkesi illallah ettirmiştir.
Çocuğun babasıyla yaptığım görüşmede babanın söylediği şu cümle her şeyi anlatmaya
yetiyordu: “Hocam, ben bu çocuk istedi diye gecenin ikisinde çarşıdan tavuk alıp getirdim.”
3/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
Paylaşımı Olmayan Sosyal Çevreden Uzak Olmaları
Geçmişle ve günümüzü söyle bir kıyasladığımızda bu durumu daha iyi anlaşılmaktadır:
Eskiden ortak paylaşım alanları ev ve ev dışında da vardı. Bu da çocukların paylaşımcı olarak
yetişmelerini sağlıyordu. Günümüzde çocuklar bencil olarak yetişiyorlarsa ortak paylaşım
alanlarının yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır.
Eskiden yemekler yer sofrasında ve aynı tabaklarda yenirdi. Aile bireyleri kendi aralarında
sohbet imkânı buluyorlardı. Toplumsal kurallardan tutunda sofra adabına kadar her şeyi burada
öğrenilirdi. Sabah kahvaltıları birlikte yapılır okuluna giden okuluna, işine giden işine giderdi.
Okul harçlıkları sabahları babadan alınırdı. Şimdilerde ise yemekler masada ve herkes kendi
tabağında yemektedir. Tabaklar ayrılınca çocuklar daha küçüklükten itibaren ailede paylaşmayı
değil de ayrışmayı öğrenmektedirler. Çocuklar akşam yemeklerini okuldan gelince yiyor ve
odalarına çekiliyorlar. Baba işten ne zaman gelirse o zaman yiyor. Evlerde sabah kahvaltısı
kalktı. Baba işyerinde, çocuklar okulda kahvaltı yapmaktadır. Kahvaltı yapmak için geriye hafta
sonları kalıyor onda da çocuklar dershaneye gitmektedirler.
4/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
Eskiden çocuk odası diye bir oda yoktu. Oturma odaları vardı. Yemeklerin yenmesi,
misafirlerin ağırlanması, derslerin çalışılması oturma odasında yapılırdı. Çocukların hepsi aynı
odayı paylaşırlardı. Akşamları da aynı odada yatarlardı. Günümüzde ise neredeyse her
çocuğun bir odası bulunmaktadır.
Eskiden bireysel oyunlar yoktu. Grup oyunları vardı. Okuldan gelen çocuklar sokağa çıkar ve
oyunlarını akranlarıyla oynardı. Şimdi ise bireysel ve sanal âlemde oynan oyunları var. Çocuklar
okuldan geldiklerinde ya internete girmekte ya da sanal âlemde oyun oynamaktadırlar. Eskiden
çocukların bir arkadaş grubu vardı. Şimdi de ise çocuğun sadece kankası var.
Eskiden evlerde tek televizyon vardı. Herkes aynı televizyonun başında aynı şeyleri
seyrederlerdi. Birlikte olan aile üyeleri, bir şeyleri paylaşmak için fırsatı bulurlardı. Şimdi ise her
oda da bir televizyon ve herkesin seyredeceği bir programı vardır.
Eskiden evlerde tek telefon vardı ve buna bizim ev telefonu denirdi. Herkes aynı telefonla
iletişim kurar ve eşe dosta aynı numarayı verirlerdi. Şimdi ise herkesin bir cep telefonu var ve bu
benim numaram diye verilmektedir.
5/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
Eskiden misafirliğe gidip gelmeler eksik olmazdı. Çocuklar hem akrabalarını tanıma fırsatı
hem de onların çocuklarıyla paylaşma adına oyun oynama fırsatı bulurlardı. Şimdi ise ev
pislenecek ya da eşyalar zarar görecek diye ne misafirliğe gidiliyor ne de misafir çağrılmaktadır.
Bunun sonucunda da çocuklar ne akrabalarını tanıyor ne de oynayacak arkadaş
bulabilmektedirler.
Çocukların ellerinden çıkan paylaşım alanları, çocukların “Benim” dediği şeylerin (benim
televizyonum, benim telefonum, benim bilgisayarım…) sayısının artması çocukları bencil ve
narsist (bencilliği ilerlemiş kişiler) yaptı. “Benim” ile başlayan cümleler arttıkça paylaşımcı
çocuklar da azalmaktadır.
Örnekleri çoğaltabiliriz. Fakat şu bir gerçek ki eskiden egosantrik duygular dediğimiz ben
merkezli düşünceler 3-6 yaşları ile ergenlik döneminde geçici olarak görülürken şimdi ise
hayatın her alanında bulunmaktadır. Narsizm (Normalden uzaklaşmış ve bencilliğin ilerlemiş
hali) dediğimiz duygu, düşünce ve istekleri merkeze alma hızla yaygınlaşmaktadır. Bencil
dediğimiz sadece kendini düşünen insanlar karşımıza daha fazla çıkmaya başlamaktadır.
Çocukların Paylaşımcı Olabilmeleri için Neler Yapmalı?
6/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
1. Öncelikle anne babalar “Ben ve benim” kelimesini hayatların çıkararak, paylaşım ifade eden
“Bizim” kelimesini getirmelidirler.
2. Çocuklara paylaşma duygusu kazandırma adına onlara örnek olunmalıdır. Çocuklara
kazandırılmak istenen davranışları öncelikle anne babalar kendileri uyguluyor olmalıdırlar. 3. Çocuklarda paylaşım adına görülmesi istenen davranışlar teşvik edilmedir. Gerekirse “Şu
parayı da al, arkadaşına bir şeyler ısmarla” diyebilinmelidir.
4. “Ben göremedim, ben yiyemedim, ben giyemedim…” diyerek çocukların her istekleri anında
karşılanmamalıdır. Bu, çocuklarda doyumsuzluğa neden olabileceği gibi istekleri zamanında
karşılanmayan çocuklar zamanla narsistleşecektir.
5. Çocuğun kendi odasında saatlerce kapalı kalmasına müsaade edilmemelidir. En azında
yemek yerken ve çay içerken birlikte olamaya özen gösterilmelidir. Yine paylaşma ve birlikte
olma adına gerekirse anne baba kitabını, gazetesini çocuğun odasında okumalıdır.
7/8
Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti
Pazar, 18 Ağustos 2013 12:42
6. Çocukları sanal oyunlar yerine akranlarıyla oynamaları teşvik edilmelidir.
7. Başta anne baba olmak üzere, çocuklarla birlikte giymedikleri ve kullanmadıkları eşyalarını
paylaşım adına ihtiyaç sahibi kimselere vererek paylaşma davranışı kazandırılmalıdır.
8. Aile bireyleri en azında akşam yemeklerinde de olsa televizyon ve interneti kapatarak birlikte
yemek yenme adına sohbet etmelidir.
9. Haftada bir de olsa akraba ziyaretleri yapılmalı ki hem sılayı rahim yapılmış olsun hem de
çocuğun paylaşım adına sosyalleşmesi sağlanmalıdır.
8/8