genel cerrahi uzmanlık eğitimi çekirdek eğitim programı

1
GENEL CERRAHİ UZMANLIK EĞİTİMİ
ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI
2
Sürekli eğitim gereksinimini yaşamlarının vazgeçilmezi sayan
tüm asistanlara ve onları eğitenlere
Türk Cerrahi Yeterlik
Yürütme Kurulu
3
ÖNSÖZ
Genel cerrahi uzmanlık eğitiminde temel hedef, asistanların mesleki yeterliği kazanmalarını
sağlamaktır. Bu anlamda eğitim programları bir uzmanın mesleğini uygularken gereksinimi olan
bilgi, beceri ve tutumu kazanmasını sağlayacak biçimde düzenlenmelidir. Diğer yandan verilen
eğitim, yaşam boyu öğrenme ve yeterliği sürdürme ile, bilgiye ulaşma ve kullanma becerilerinin
kazanılmasını da sağlamalıdır. Bu donanımlarla yetişerek, her koşulda etik davranmasını bilen,
dürüst, adil ve başkalarına her zaman saygılı olabilen, mesleki kurallara uymanın esas olduğunu
benimseyen cerrahlar, hastalarını en uygun biçimde tedavi edebilecek ve topluma hizmet
etmenin mutluluğunu ve onurunu yaşayacaklardır.
Türk Cerrahi Derneği Cerrahi Yeterlik Yürütme Kurulu ülkemizde genel cerrahi uzmanlık
eğitimi veren tüm kurumlara genel cerrahi eğitimi için uyguladıkları eğitim etkinliklerinde
rehber olmak üzere bir çekirdek program hazırlanması gerektiğini düşündü. Cerrahi Yeterlik Üst
Kurulu ve Cerrahi Yeterlik Genel Kurullarında Mayıs 2004 de öneri görüşüldü. Kurullar böyle
bir programın hazırlanmasının gerekli olduğunu ve yaşama geçirildiğinde Türk cerrahi eğitimine
önemli katkıları olacağını saptadı. Yapılan çalışmalardan sonra hazırlanması düşünülen eğitim
programına esas olmak üzere konu başlıkları belirlendi ve Cerrahi Yeterlik Yürütme Kurulu bu
başlıklarla ilgili olarak ayrıntılı içerik hazırlamakla görevlendirildi.
Cerrahi Yeterlik Yürütme Kurulu çeşitli alanlarda bazı meslekdaşlarımızın da katkılarıyla temel
konular, genel cerrahinin özel konuları ve genel cerrahi ile ilgili dalları da kapsayacak şekilde
bilgi, beceri ve tutum hedeflerini ayrıntılı olarak belirlenerek Genel Cerrahi Uzmanlık Eğitimi
Çekirdek Programı taslağı hazırlandı. Taslak Cerrahi Yeterlik Genel Kurulunda kabul edildi ve
Programın tüm eğitim kurumlarına gönderilmesine karar verildi.
Düzenlenen bu program asistanların her aşamada kazanmaları gereken yeterlik hedeflerini
belirlemektedir. Tüm boyutları ile zaman içindeki gelişmeler de dikkate alınarak revize edilmesi
gereken dinamik bir çerçeve çizmeye çalışan bu programın, klinik uygulama programlarıyla
bağdaştırılarak izlendiğinde, uzmanlık eğitimi için ve eğitimde gelinen düzeyin değerlendirilmesi
için önemli bir rehber olacağanı düşünüyoruz..
EKİM 2006
Türk Cerrahi Yeterlik Yürütme Kurulu
* KATKIDA BULUNANLAR
Yeterlik Yürütme Kurulu (Dr.Ragıp Çam, Dr.Ercüment Kuterdem, Dr.İskender Sayek, Dr. Semih Baskan , Dr.Ertan
Tatlıcıoğlu , Dr.Settar Bostanoğlu , Dr.Dursun Buğra, Dr. Mahir Özmen, Dr. Cem Terzi, Dr.Sadık Kılıçturgay)
tarafından ve büyük ölçüde “Cox SS., et al. Surgical Resident Curriculum 2nd ed. Arlington, Virginia : The
association of Program Directors in Surgery, 1995” den yararlanılarak hazırlanan bu Genel Cerrahi Uzmanlık
Eğitimi Çekirdek Eğitim Programı Yeterlik Üst Kurulunda değerlendirilmiş ve 25. 05. 2006 tarihinde toplanan
Türk Cerrahi Derneği Yeterlik Genel Kurulunda kabul edilmiştir.
4
İÇİNDEKİLER
A- PROGRAM İÇERİĞİ / AMAÇLAR
A-1. Tanım……………………………………………………………………. 7
A-2. Amaçlar………………………………………………………………….. 7
A-3. Mesleki Yeterlik………………………………………………………… 7
A-4. Çekirdek Yeterlikler………………….………………………………...
8
A-5. Programın Kullanılması……………………………………………...… 8
A-6. Genel Cerrahide Öğretme ve Öğrenme………………………………. 10
A-7. Eğitim Sonuçlarını Ölçme ve Programı Değerlendirme…………….. 10
B- TEMEL KONULAR
B-1. Anatomi…………………………………………………………………. 13
B-2. Fizyoloji……………………………………………………………………16
B-3. Beslenme…………………………………………………………………..18
B-4. Metabolizma………………………………………………………………20
B-5. Yara İyileşmesi……………………………………………………………23
B-6. Hematoloji…………………………………………………………………26
B-7. Asepsi – Antisepsi………………………………………………………….29
B-8. Cerrahi Enfeksiyonlar…………………………………………………….31
B-9. Sıvı ve Elektrolit Dengesi………………………………………………….34
B-10. Asit Baz Dengesi………………………………………………………….36
C- RESÜSİTASYON VE KRİTİK HASTA BAKIMI
C-1. Şok ve Resüsitasyon………………………………………………………39
C-2. Travma…………………………………………………………………….43
C-3. Acil Tıp……………………………………………………………………46
C-4. Cerrahi Yoğun Bakım…………………………………………………… 51
C-5. Yanıklar………………………………………………………………….. 59
5
D- GENEL CERRAHİ
D-1. Cerrahi İmmünoloji………………………………………………………63
D-2. Organ Nakli………………………………………………………………..66
D-3. Cerrahi uygulamada Etik va Yasal Konular………………………….....68
D-4. Cerrahi Onkoloji…………………………………………………………. 72
D-5. Cerrahi endoskopi…………………………………………………………76
D-6. Minimal İnvaziv Cerrahi…………………………………………………. 80
D-7. Araştırma ve Biyoistatistk Yöntemleri……………………………………83
D-8. Ameliyat Öncesi Hasta Hazırlama ve Bakım……………………………..87
D-9. Ameliyat Sonu Hasta Bakımı………………………………………………91
D-10. Akut Karın…………………………………………………………………94
D-11. Abdominal cerrahi…………………………………………………………99
D-12. Sindirim Sistemi……………………………………………………………104
D-13. Karaciğer-SafraYolları ve Pankreas…………………………………….. 108
D-14. Kolon-Rektum ve Anüs……………………………………………………115
D-15. Endokrin Cerrahi…………………………………………………………..118
D-16. Meme Cerrahisi……………………………………………………………..121
D-17. Deri ve Yumuşak Doku…………………………………………………….125
D-18. Vasküler Cerrahi……………………………………………………………130
E- GENEL CERRAHİYLE İLGİLİ DİĞER ALANLAR
E-1. Kadın Hastalıkları ve Doğum………………………………………………137
E-2. Üroloji……………………………………………………………………… . 140
E-3. Göğüs Cerrahisi………………………………………………………………144
E-4. Ortopedi……………………………………………………………………….148
E-5. Anesteziyoloji………………………………………………………………….149
E-6. Patoloji…………………………………………………………………………154
6
A- PROGRAM İÇERİĞİ / AMAÇLAR
7
A-1. TANIM
Bir uzmanlık eğitimi programı, asistana rehberlik eden, asistanın uygun gözetim altında çalışmasını,
mesleki ve kişisel gelişimini sağlayan, bu sırada hastaların güvenli ve uygun sağlık hizmeti almalarını
garanti altına alan düzenlemedir.
A-2. AMAÇLAR
Genel cerrahi uzmanlık eğitimini düzenlemek için akademik, klinik ve teknik kriterlerin kurumsal
yapısını oluşturmak.
Ülkemizde Genel Cerrahi uzmanlık eğitimi veren klinikler ve anabilim dalları için bir eğitim planı
oluşturmak.
Tıpta uzmanlık tüzüğü, Türk Cerrahi Yeterlik Kurulu ve Türk Cerrahi Yeterlik Eşyetkilendirme
Kurulunun belirlediği ilkelere uygun eğitim kriterleri sağlamak.
Asistanların/tıpta uzmanlık öğrencilerinin kendi kendilerine çalışmasını kolaylaştırmak için rehber
oluşturmak.
Genel cerrahinin kapsamının ve diğer bilim dalları ile etkileşiminin geniş bir şekilde kavranmasını
sağlamak.
Genel cerrahi asistanlarının eğitim sürecinde, hasta bakım ve tedavisinde giderek artan biçimde
sorumluluk kazanmalarını sağlamak.
Araştırmaları yürütürken bilimsel yöntem ve teknikleri uygun bir şekilde kullanmaları için genel cerrahi
asistanlarına rehberlik etmek.
Genel cerrahi asistanlarının liderlik ve yöneticilik yeteneklerini kazanmalarına yardım etmek.
Ulusal sağlık sisteminin ekonomik, hukuki ve sosyal özellikleri ile genel cerrahinin bu noktadaki yerinin
anlaşılmasını sağlamak.
Yaşam boyu sürdürülmesi gereken sürekli eğitimi teşvik etmek.
A-3. MESLEKİ YETERLİK
Mesleki yeterlik için, hastaların ve toplumun, mesleğini uygularken bir hekimden beklediği bilgi, beceri
ve tutumların kazanılması, yaşam boyu öğrenme ve yeterliği sürdürme ile bilgiye ulaşma ve kullanma
becerilerinin kazanılması, her koşulda etik davranılması ve başkalarının düşünülmesi, dürüst ve adil
olunması ve başkalarına saygılı olma yetisinin içselleştirilmesi, mesleki kurallara uymanın ve topluma
hizmet etmenin esas olduğunun benimsenmesi gereklidir.
Yeterlik asistanlık süresince belirli aralıklarla değerlendirilmelidir. Değerlendirme süreçleri eğitimin
aksayan yanlarını düzeltme fırsatı yaratacaktır.
Genel cerrahi uzmanlık eğitimini tamamlayanların Türk Cerrahi Derneği Yeterlik Kurulu tarafından
düzenlenen yeterlik sınavlarına katılmaları özendirilmeli ve mesleki yeterlik değerlendirmesinin cerrahlar
için mesleği gereğince uygulamanın bir kuralı olduğu benimsetilmelidir.
8
A-4 ÇEKİRDEK YETERLİKLER
Genel cerrahi uzmanlık eğitimi asistanın bilmesini, yapabilmesini ve uygun tutum geliştirmesini
sağlamalıdır. Bu çerçevede eğitimin sonunda, asistan aşağıdakileri yapabilmelidir.
* Yetkin bir cerraha uygun, kusursuz etik ve hukuki muhakeme yapmak.
* Cerrahi bakım ve tedavilerde hasta ve ailelerinin sosyal ve kültürel değerlerine saygı göstermek.
* Cerrahi hastalıkların tedavisinde temel ve özel konularda kazandığı kapsamlı ve yeterli
uygulamak.
bilgileri
* Cerrahi teknikleri uygularken yetkin bir cerrahtan beklenen beceriyi göstermek.
* Hasta veya ailesinin yaşamını etkileyen kararlar verirken çok yönlü düşünmek.
* Toplum sağlığı ve koruyucu hekimliğin geliştirilmesine katkıda bulunmak.
* Meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde işbirliği yapmak.
* Meslektaşları, asistanlar, öğrenciler ve diğer sağlık çalışanlarıyla bilgilerini paylaşmak ve onlara
öğretmek.
* Hastalarının sağlığıyla ilgili gereksinimleri konusunda kendilerini ve ailelerini eğitmek.
* Hastalarının bakım ve cerrrahi tedavilerinin uygun maliyetlerle yapılması için çaba göstermek.
* Yaşam boyu öğrenimi, cerrahi bilgi ve becerinin devamlılığı için bir şart olarak görmek.
Kıdem Tanımlamaları
Genel cerrahi uzmanlık eğitiminde, A1, A2 ve A3 olmak üzere üç ara kıdem söz konusudur. Her yeni
başlayan asistan, A3 kıdemindedir. 1.yılını dolduran asistan değerlendirme toplantısında görüşülür; uygun
kriterleri karşıladığı belirlenirse A2 kıdemine yükseltilir. A2 kıdeminde 2 yıl kalınır. 2.yılın sonunda
değerlendirme toplantısında uygun kriterleri karşıladığı belirlenenler A1 kıdemine yükseltilir. A1
kıdeminde 2 yıl kalınır.
A-5. PROGRAMIN KULLANILMASI
Çekirdek eğitim programının kullanılmasında aşağıdaki yöntemlerin uygulanması önerilir.
1. Eğiticiler ve asistanlara Çekirdek Eğitim Programı verilmelidir.
2. Program yöneticisi (Anabilim Dalı Başkanı ya da Klinik Şefi), eğiticiler ve asistanlar arasında bu
programın uygulanmasına yönelik bir iletişim ve işbirliği oluşturmalıdır. Bu iletişim, asistan eğitim
komisyonları ya da benzeri kurulların gündemlerinde, eğitici toplantıları veya asistan eğitim programları
sırasında sağlanabilir. Bu ortamlarda programın gereklilikleri, asistanların neleri ne zaman yapmaları
gerektiği ve belirlenen uygulamaları yaptıklarının nasıl denetleneceği ayrıntılı bir şekilde gözden
geçirilmelidir.
3. Çekirdek eğitim programı, eğiticiler tarafından vizitler, seminerler ve diğer eğitim-öğretim etkinlikleri
sürecinde “kontrol listesi” olarak kullanılmalıdır.
* Eğiticiler kendi klinikleri ve hastanelerinin uygulama ve öğretim koşulları doğrultusunda bu programın
ana amaçlarına ulaşabilmesi için neler yapılabileceğini belirlemelidir.
9
* Programın hangi kısımlarının kendi kendine, hangilerinin eğiticilerin katkılarıyla öğrenilebileceği,
öğrenilenlerin nasıl ve hangi kapsamda sınanabileceği belirlenmelidir.
* Hedefleri açıklayan kriterlerin basitçe listelenmesi yararlı olacaktır. Böylelikle öğrenilmesi gereken
teorik bilgi ve yapılması gereken pratik uygulamalar belirlenebilecektir.
4. Programın amaçlarına yönelik dersler ve konferanslar düzenlenmelidir.
* Bu toplantılarda işlenen konularla asistanların eğitimleri sırasında teorik bilgi ve pratik uygulama
arasındaki ilişkinin öneminin kavraması sağlanmalıdır.
5. Yeterlik için düzenli ölçme ve değerlendirme yaparak bilgi ve beceri arasındaki bağlantılar
kurulmalıdır.
* Bazı eğiticilerin özel olarak görevlendirilmesi, çekirdek eğitim programının asistanlar tarafından en iyi
şekilde kullanılmasını kolaylaştırabilir.
* Genel cerrahi eğitim programının sonunda, öğrenim hedeflerine ulaşılmalı ve tüm yeterlikler yerine
getirilmelidir. Çekirdek eğitim programı içinde sunulan her bir alan için asistanların hangi zamanda
yeterliğe ulaşması gerektiğini, eğitim programının kendisi belirleyecektir.
* Çekirdek eğitim programı, giderek artan seviyelerde asistan sorumluluğu gerektirecek şekilde
oluşturulmuştur. Bu programın pek çok yerinde kıdemli ve kıdemsiz asistanların eğitim amaçları ayrı ayrı
gösterilmemiştir. Bunun nedeni, asistanlık programlarına göre rotasyonların farklı zamanlarda
yapılmasıdır. Oysa yeterliği esas almış olan tüm hedefler, temelden başlayıp daha karmaşığa doğru
ilerleme fikri ile geliştirilmiştir.
* Sözlü ve yazılı sınavlar, beceri değerlendirmeleri ve/veya vizitler sırasındaki olgu sunumları
kullanılarak asistan nitelikleri belirlenebilir. Böylece, kazanılmış olan bilgi, beceri ve tutumların önceden
belirlenmiş program hedeflerine uyup uymadığı gözlemlenebilecektir.
6. Program resmi olarak birimin klinik uygulama protokolleri ile bağdaştırılmalıdır.
* Asistan eğitiminde önceden belirlenmiş noktalarda ulaşılması istenen beceri eğitimi sürdürülmelidir.
* Ulaşılan beceri düzeyi, programda ortaya konmuş olan asgari standartları karşılamıyorsa, durum
belgelenmeli ve düzeltilmesi sağlanmalıdır.
* Asgari standartları karşılamayan asistanlar için eksik olan yönlere odaklanılmalı ve destek eğitimi için
bir program belirlenmelidir.
7. Bu eğitim programı, her eğitim kurumunun koşulları ve amaçları doğrultusunda kısmen ya da tamamen
uyarlanabilmelidir.
8. Programa ait uyuşmazlık, fazlalık veya yetmezlikleri değerlendirmek için bir uygulama /değerlendirme
yöntemi yaratılmalıdır.
* Programı tanımlayan
değerlendirilmelidir.
eğitim
kaynakları,
hizmet
zorunlulukları
ve
rotasyon
özellikleri
* Saptanan bir dönem içinde (yıllık ya da iki yıllık) eğitimin ne kadarının uygulanabileceği
belirlenmelidir.
* Amaçlara ulaşmayı sağlayacak en iyi öğretme stratejileri ve yöntemleri belirlenmelidir.
* Öğrenme için kaynakların yeterli olup olmadığı incelenmeli ve yeterli kaynak sağlanmalıdır.
10
* Çekirdek eğitim programının yapısının, içeriğinin ve değerlendirme yöntemlerinin işlerlik
kazanmasında eğiticilerin bilgi ve uyumunu en üst düzeye çıkartmak için resmi bir rehberlik/eğitim
gerekip gerekmediği belirlenmelidir.
* Eğiten, ölçen ve değerlendiren eğiticilere destek olmak amacıyla, “eğiticilerin eğitimi” programları
düzenlenmelidir.
A-6. GENEL CERRAHİDE ÖĞRETME VE ÖĞRENME
Öğretme teknikleri
Her ne kadar yaratıcı öğretimin sonsuz olanakları bulunsa da bazı standart teknikleri benimsemede yarar
vardır.
1. Özellikle temel bilimler konularındaki beklentiler konusunda, haftalık olarak eğiticiler ile asistanlar
arasında yapılan öğretici toplantılar ilk yıllarda kritik önem taşır. Bu oturumlarda okuma ödevleri
değerlendirilmelidir. İlgili konularda klasik ver-al tekniğiyle asistanlardan bilgi almak şeklinde de bilgi
düzeyleri yoklanabilir.
2. Öğretim vizitleri haftalık olarak yapılmalıdır ve özellikle anatomi ve fizyopatoloji konuları ayrıntılı
olarak tartışılmalıdır. Asistanlar daha katılımcı olmalı ve edilgen kalmamalıdırlar. Eğitim oturumları
sorun çözme yöntemleri ve interaktif tartışma teknikleriyle sürdürülmelidir.
3. Klinik senaryoların haftalık morbidite ve mortalite konferanslarının bir parçası olması asistan
katılımını teşvik etmek için çok etkin bir yöntemdir. Bu tip etkinlikler asistanların aktif katılımını sağlar.
4. Konferanslar öğretici dersler için gerekli ortamı sağlar. Ancak eğiticiler asistan katılımının önemini
bilmeli ve sunumlarını soru-yanıt tekniklerini uygulayarak sürdürmelidirler. Bazı konferansların asistanlar
tarafindan sunulması da bu amaca hizmet eder. Güncel yayınların tartışıldığı oturumlar düzenlenmesi
önerilir.
5. Kadavra çalışmaları, hayvan modelleri, laparoskopi ve endoskopi simülasyon cihazlarının yer
aldığı beceri laboratuvarlarının kurulması önerilir. Otopsi ve kadavra diseksiyonu ve modeller üzerinde
yapılan ameliyatlar becerinin gelişmesini sağlar.
6. Her rotasyon için mümkün olduğunca fazla sayıda ameliyatı asiste etmek, özellikle kıdemsiz
seviyeler için önerilmektedir. Basit cerrahi manevralar, gerekli becerilerin temelini oluşturacaktır.
7.
Tedavi girişimlerini planlama ve değerlendirmede ilgili dallarla doğrudan iletişim önemlidir.
8. Kılavuzlar, özellikle cd-rom teknolojisini kullanan bilgisayar destekli eğitim kılavuzları, önemli
birer eğitsel yardımcıdır.
A-7. EĞİTİM SONUÇLARINI ÖLÇME ve PROGRAMI DEĞERLENDİRME
Sonuçların ölçülmesi
Ölçme, bireyin mesleki uygulamadaki yeterliğinin ölçülmesi için kullanılan gereç ve işlemlerdir. Bir
ölçme işlemi yaparken göz önünde bulundurulması gereken üç özellik vardır.
1- Veri toplama: Asistanın ulaştığı bilgi ve beceri durumunu gösterecek bilgiler, eğitim süresi içindeki
sınav sonuçlarının, asistan sunumlarının ve seminerlerinin içerik analizleri, ameliyat sırasında muhakeme
ve becerinin doğrudan gözlemlenmesi ve asistan karnesi gibi kaynaklardan elde edilebilir.
2- Verilerin analizi: Ölçme sürecindeki ikinci adımdır. Bu analiz diğer eğitim birimlerinin verileri ve
varsa ulusal veri tabanları ile karşılaştırılarak yapılır.
11
3- Bulgu ve yorumların bilinmesi: Eğitim uygulamalarının uygunluğunu ya da düzeltilmesi gereken
durumları belirler.
Sonuçların ölçülmesi için öneriler:
* Çalışma başlamadan önce asistanlara ölçme yöntemleri açıklanmalıdır.
* Bir asistanı değerlendirirken, o asistanın çalışmasını daha yakından izleyen eğiticilerin ve kıdemli
asistanların görüşleri alınmalıdır.
* Eğiticilerin raporlarında asistan beceri ölçümlerinin kaydedildiği bölüm olmalıdır.
* Puanlama formları ile asistanın beceri düzeyi izlenmelidir.
* Ölçme bütünüyle eğiticilerin sorumluluğundadır. Eğiticiler birlikte çalıştıkları cerrahi asistanlarının
yetenek düzeyilerini gerektiği gibi belgelendirmelidirler.
* Vizitlerde asistanın hastalarını ve tedavi planlarını sunması değerlendirilmelidir.
* Asistan tarafından gerçekleştirilen işlemler için bir asistan karnesi oluşturulmalıdır. Böylece asistanın
yaptığı işlemlerin devamlı kaydı tutulmuş olur ve düzeltme yapılması için eksıklikler zamanında
belirlenebilir.
* Asistanın verdiği tedavi istemleri ve tuttuğu hasta gözlem notları değerlendirilmelidir.
* Asistanın sözlü sunumlarına ait bir içerik değerlendirmesi sistemi hazırlanmalı ve puanlanmalıdır.
* Düzenli yazılı sınavlar yapılmalıdır. Bu sınavlar çoktan seçmeli ya da kısa-uzun raporlandırma şeklinde
olabilir.
* Beceri ve tutum ölçmeye yönelik olarak nesnel örgün klinik sınavlar yapılabilir.
* Olgu verileri kullanılarak eğiticiler ile karşılıklı etkileşimli dersler hazırlanmalıdır.
* Asistanlara vizitlerde, ameliyatlarda sorular sorulmalı, asistanın ulaştığı bilgi ve becerileri düzeyleri
kaydedilmelidir.
* Asistanların eğitim programı ve uygulanması hakkında görüş ve önerilerini, periyodik olarak önceden
yapılandırılmış bir biçimde eğitim programı sorumlusuna vermeleri sağlanmalıdır. Bu geri bildirim
eksikliklerin giderilmesi için kullanılmalıdır.
* Asistanların temel hasta başı işlemleri uygulamasındaki başarı düzeyileri, ameliyatlardaki becerileri,
karmaşık cerrahi girişimler sırasındaki asistans ve liderlik yetenekleri belirlenmelidir.
* Uygulanan eğitim programı sürecinde kıdem ilerlemelerinde asistanların yeterlik düzeyleri belirleyici
olmalıdır.
12
B- TEMEL KONULAR
13
B-1. ANATOMİ
TEMEL HEDEFLER
•
Cerrahi uygulama için gerekli düzeyde anatomi bilgisinin kazanılması.
•
Anatomi bilgisinin ameliyathane içinde ve dışında hastaların tanı ve tedavisinde kullanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Aşağıdaki başlıklar kapsamında anatominin genel kavramlarının bilinmesi.
a. Makroskopik anatomi
b. Hücresel anatomi
c. Moleküler biyoloji
2. Organlara ait dokuların ve bileşenlerinin yapısının, özelliklerinin ve işlevlerinin bilinmesi.
a. Deri
b. Dolaşım sistemi
c. Sinir sistemi
d. Kas-iskelet sistemi
e. Solunum sistemi
f. Sindirim sistemi
g. Üriner sistem
h. Genital sistem
i. Duyu organları
3. Aşağıdaki örneklerde olduğu gibi sık uygulanan cerrahi girişimler ile ilgili anatomik yapıların
bilinmesi.
a. Santral kateter yerleştirilmesi
b. Mesane kateteri yerleştirilmesi
c. Kolonoskopi
d. Trakeostomi
e. Mastektomi
f. Fıtık onarımı
g. Kolesistektomi
h. Swan-Ganz kateteri yerleştirilmesi
i. Toraks tüpü yerleştirilmesi
j. Bacakta alçı uygulaması
k. Apendektomi
l. Peptik ülser ameliyatı
m. Kolektomi
n. Tiroidektomi
o. Kist hidatik ameliyatı
p. Anal ameliyatlar
4. Diğer cerrahi birimlerde sıkça karşılaşılan anatomik yapıların tanınması.
a. Ortopedi
14
b.
c.
d.
e.
Göğüs Cerrahisi
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Üroloji
Nöroşirurji
5. Organların değişik tekniklerle elde edilen farklı görüntülerinin bilinmesi.
a. Direkt grafiler
b. Kontrastlı incelemeler
c. Bilgisayarlı tomografi
d. Ultrasonografiografi
e. Manyetik rezonans görüntüleme
f. Anjiyografi
g. Pozitron Emisyon Tomografisi
6. Anatomik referanslar, cerrahi girişimlerde önemli olan anatomik noktalar ile ilgili kaynakların
listelenmesi.
7. Genel cerrahide karşılaşılan gelişim anomalilerinin, insan gelişiminin ve normal embriyolojinin
anatomik özelliklerinin tanımlanması.
a. Hamilelikte apandisit
b. Plasenta previa
c. Omfalomezenterik kalıntılar
d. Diyafragma hernisi
e. Vater sendromu
f. Trakeoözofageal fistül
g. Biliyer atrezi
h. Malrotasyon
i. Gastroşizis
j. Urakus kisti
k. İmperfore anüs
l. Trizomi 18
8. Aşağıdaki anatomik terimlerin ayırt edilmesi.
a. Topografik anatomi
b. Radyografik anatomi
c. Supinasyon
d. Pronasyon
e. Dorsal
f. Ventral
g. Medyan plan
h. Midsagital plan
i. Koronal plan
9. İnsan anatomisinin laboratuvarda sıklıkla kullanılan fare, sıçan, köpek, domuz gibi hayvanlarla ve
protozoa, bakteri ve virüsler dahil olmak üzere daha ilkel canlı türleriyle karşılaştırılması.
Kıdemli Düzeyi
1. Sık karşılaşılan major doğumsal anomaliler için embriyolojik açıklamaların bilinmesi.
2. Aşağıda sıralanan major ameliyatlar da dahil olmak üzere anatominin tanımlanması ve açıklanması
a.
b.
c.
d.
e.
Aort anevrizması
Whipple ameliyatı
Pnömonektomi
Abdominoperineal rezeksiyon
Karaciğer nakli
15
f.
İki taraflı radikal boyun diseksiyonu
3. Farklı radyolojik teknikler üzerinde anatomik bilginin öğrenilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Anatomi bilgisinin aşağıdaki durumlara uygulanması.
a. Genel cerrahi hastalıklarının tanısı.
b. Hastalara ve ailelerine aşağıdaki konularda açıklama yapılması.
(1) Hastalığın embriyolojik nedeni
(2) Cerrahi işlemin planlanması
(3) Hastalığın seyri
(4) Komplikasyonların açıklanması
c. Kıdeme göre planlanan cerrahi uygulamalarda bu bilgilerin kullanılması.
d. Uzun dönem izleme dahil olmak üzere ameliyat sonrası bakım.
16
B-2. FİZYOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Cerrahi hastalıklara yol açan normal fizyoloji ve fizyopatoloji bilgisinin öğrenilmesi.
•
Fizyoloji bilgisinin cerrahi hastalıkların değerlendirilmesi ve tedavisinde kullanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdaki kavramları da kapsayarak normal fizyolojinin açıklanması.
a. Hücre büyümesi ve diferansiyasyon işlemleri
b. Genetik ve büyümenin endokrin ve otokrin kontrolü
c. Normal hamilelik, embriyoloji, doğum
d. Homeostazis ve hücresel medyatör kavramları
e. Normal beslenme ve metabolizmanın biyokimyası
f. Sıvı mekaniği ve dinamiği
g. Hemostaz, koagülasyon, trombogenez, fibrinolizis
h. Salgısal ve regülatör böbrek fonksiyonları
i. Normal solunum ve gaz değişiminin biyomekaniği
j. Yara iyileşmesi ve inflamatuar yanıt
k. Onkogenez
l. İkincil seks karakterlerinin gelişiminin nöroendokrin kontrolü
m. Ağrının nörofizyolojisi
n. Sepsise yanıt
o. İmmün yanıt
2. Sık uygulanan klinik testlerin normal değerlerinin bilinmesi.
3. Geriatrik, pediatrik, bağışıklığı baskılanmış hastaların ve hamilelerin fizyolojik değişikliklerinin
bilinmesi.
4. Aşağıdaki kavramları da kapsayarak fizyolojik ilkelerin cerrahi izlem ve tedaviye uygulanmasının
bilinmesi.
a. Swan-Ganz kateteri uygulanması
b. Yapay solunum desteği
c. Böbrek fonksiyon incelemeleri
d. Girişimsel olmayan damarsal incelemeler
e. Elektrokardiyografi ve ekokardiyografinin değerlendirilmesi
f. Beslenme durumunun değerlendirilmesi
g. Endokrin fonksiyon çalışmaları
5. Karmaşık hastalıklardaki anormal fizyolojinin açıklanması.
a. Kalp yetmezliği
b. Böbrek yetmezliği
c. Solunum yetmezliği
d. Bağışıklık baskılanması
e. Malign hastalıklar
f. Barsak tıkanıklıkları
g. Beslenme bozukluğu
17
BECERİ HEDEFLERİ
1. Fizyolojik kavramlara dayanarak laboratuvar testlerinin ve klinik bulguların yorumlanabilmesi.
2. Cerrahi hastalığı ya da ağır fizyolojik bozukluğu olan hastaların değerlendirilmesi.
a. Karaciğer yetmezliği
b. Beslenme bozukluğu
c. Böbrek yetmezliği
d. Kanama
e. Kalp-akciğer yetmezliği
f. Elektrolit denge bozukluğu
g. Multipl endokrin neoplazi (MEN) gibi endokrin hastalıklar
h. Sepsis
i. Şok
j. Bağışıklık baskılanması
3. Pediatrik, geriatrik yaş grubunda ve hamilerdeki fizyolojik değişikliklere göre tedavi planlarının
değiştirilmesi.
4. Hastanın fizyolojik değişikliklerine göre klinik bulguların, laboratuvar testlerinin ve
hemodinamik ölçümlerin kullanılması.
5. Anormal fizyolojik değerlere göre tedavi planının değiştirilmesi.
6. Mevcut ve olası beslenme desteği için tedavi planının tanımlanması ve oluşturulması.
7. Hemodinamik izlemin yorumlanması ve homeostazı sağlamak üzere tedavinin değiştirilmesi.
8. Fizyolojiye dayalı bir araştırma projesi yürütülmesi.
9. Normal hemostaz ile etkileşen sorunların çözümlenmesi.
10. Solunum fonksiyon testlerinin incelenmesi ve anormal solunuma neden olan sorunların
çözümlenmesi.
18
B-3. BESLENME
TEMEL HEDEFLER
•
Cerrahi hastalığın metabolik sonuçlarının ve beslenme desteği ihtiyacının anlaşılabilmesi.
•
Beslenme değerlendirme yöntemlerinin ve beslenme desteği verme yollarının bilinmesi.
•
Özel klinik durumlar için özgün beslenme sorunlarının anlaşılabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Yatan hastada beslenme bozukluğuna katkıda bulunan etkenlerin bilinmesi.
a. Beslenme desteği
b. Ameliyat öncesi tetkikler
c. Altta yatan hastalığa bağlı olarak oral alımın kıstılanması
d. Yüksek stres durumları
2. Beslenme değerlendirmesi yöntemlerinin bilinmesi.
a. Vücut ağırlığının % 10’undan fazlasının kaybı
b. Serum albümin değerinin 3.4 mg/dl altında olması
c. Bağışıklık yanıtının bozukluğu, anerjik yanıt ve total lenfosit sayısının 1500’den düşük
olması
d. Belirli fizik bulgular
3. Beslenme değerlendirilmesinin yapılabilmesi.
a. Anamnez
b. Sübjektif global değerlendirme, MUST, NRS-2002
c. Antropometrik ölçümler
d. Laboratuvar mekanizmaları
e. Bağışıklık ölçümleri
4. Aşağıdakileri kullanarak enerji ihtiyacının hesaplanabilmesi.
a. Basit tahmin (dinlenme 25 kcal/kg-gün, orta stres 30 kcal/kg-gün, ağır stres 40 kcal/kggün)
b. Harris Benedict formülü
c. Azot dengesi
d. Bazal metabolik tablo
5. Açlık, stres ve travmaya metabolik yanıtın incelenebilmesi.
6. Beslenme içeriğini belirlemek için genel kuralların belirtilmesi.
a. Protein dışı kalorinin proteine oranı
b. Protein ihtiyacı
c. Karbonhidrat/yağ dengesi
d. Ventilasyon sorunu (solunum katsayısı üzerine etkisi)
7. Enteral beslenmenin endikasyonlarının, kontrendikasyonlarının ve yararlarının tartışılması,
verilme yollarının ve olası komplikasyonlarının ve tedavilerinin bilinmesi.
19
8. Parenteral beslenmenin endikasyonlarının, kontrendikasyonlarının ve zararlarının tartışılması,
total parenteral beslenme yapılmasının, izlenmesinin ve olası komplikasyonlarına yaklaşımın
ayrıntılı olarak bilinmesi.
9. Aşağıdaki hastalarda özel formüller kullanmanın gerekçesinin açıklanması.
a. Konjestif kalp yetmezliği
b. Karaciğer yetmezliği
c. Böbrek yetmezliği
d. Solunum yetmezliği
e. Glukoz intoleransı
10. Cerrahi beslenmedeki güncel değişikliklerin açıklanması.
a. Glutaminin rolü
b. Argininin rolü
c. Büyüme faktörleri
11. Belirli hastalık durumlarında oluşan beslenme bozukluklarının olası bulgularının, kazanılmış ve
malign hastalıkları önlemede beslenmenin rolünün tartışılması.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Yatan hastaların beslenme durumlarının değerlendirmesi.
2. Beslenme desteği için uygun yöntemlerin seçilmesi ve gerekli izlemelerin yapılması.
3. Aşağıdaki hastalıklar için beslenme gereksinimlerinin hesaplanması.
a. Malign hastalıklar
b. Stres, travma
c. Pankreatit
d. Enterokütan fistül
4. Enteral ve parenteral beslenme gereçlerinin yerleştirilmesi.
5. Yukarıda bahsedilen durumdaki hastalar için beslenme desteği sağlanması.
.
6. Total Parenteral Beslenme (TPN) alan hastalardaki kalori ve vitamin dengesizliklerinin tanı ve
tedavisinin bilinmesi.
7. Cerrahi gastrostomi, jejunostomi ve perkütan endoskopik gastrostomi yapılabilmesi.
8. Enteral ve parenteral beslenmenin komplikasyonlarının tanı ve tedavisinin bilinmesi.
a. Diare
b. Dehidratasyon
c. Kateter sepsisi
d. Karaciğer yağlanması
e. Glukoz intoleransı
20
B-4. METABOLİZMA
TEMEL HEDEFLER
•
Besin maddelerinin kullanımının metabolik temellerinin kavranması ve ara metabolizmadaki
belirli değişikliklere bağlı oluşan hastalıkların anlaşılması.
•
Metabolizma bilgisini hastaların bakım ve tedavilerinde uygulayabilme yeteneğinin kazanılması.
BiLGİ HEDEFLERİ
I. Enerji
1. Enerjinin mekanik işe dönüşümünün, enerji döngüsünün ve ısı dengesinin ve kalori ve
kilokalori gibi temel enerji birimlerinin tanımlanması.
2. Sıcaklık kaybı yollarının ve enerji dengesi ile ilişkisinin bilinmesi.
3. Oksijen tüketimi ve karbondioksit üretimini termogenez, enerji üretimi ve indirekt kalorimetri
ile enerji dengesi ölçümünün bilinmesi.
4. Solunum katsayısının substrat kullanım şeklini belirlemedeki öneminin ve solunum ile
ilişkisinin bilinmesi.
5. Bazal ve dinlenme halindeki metabolik hızın ve bunların vücut ağırlığı, yaş ve cinsiyetle olan
ilişkisinin bilinmesi.
6. Metabolik hız formülleri kullanarak günlük enerji ihtiyacının ayarlanması.
7. Değişken ısı, hasar, yanık, enfeksiyon, ağrı, korku, anksiyete ve açlığın enerji ihtiyacı üzerine
etkilerinin bilinmesi.
8. Yukarıdaki bilgileri ve öngörü formüllerini kullanarak kritik
gereksinimlarının tahmin edilebilmesi (örnek Harris-Benedict formülü).
hastanın
metabolik
II. Sıcaklık ve Yakıt Homeostazı
1. Beynin vücut sıcaklığını nasıl kontrol ettiğinin ve stres ve benzeri faktörlere karşı sıcaklık
değişikliğini nasıl düzenlediğinin bilinmesi.
2. Sıcaklık ve febril yanıt düzenlemesinde yer alan medyatörlerin ve oksijen tüketimine göre
değişikliklerin bilinmesi.
3. Endojen, eksojen ve bakteriyel pirojenlerin farklarınının bilinmesi. Posttravmatik ateş ve diğer
hastalıklara bağlı ateş ile ilişkilerinin bilinmesi.
III. Vücut yakıtlarının hormonal kontrolü
1. Enerji depolanması ve mobilizasyonundan sorumlu hormonların bilinmesi ve etkilerinin
açıklanması.
21
2. Glukagon ve insülinin protein, yağ ve karbonhidrat metabolizması üzerindeki etkilerinin
bilinmesi.
3. Strese yanıt olarak katekolamin salgılanmasının etkilerinin ve bu etkilerin glukoz, yağ ve
protein ile birlikte ısı üretim metabolizması üzerindeki sonuçlarının bilinmesi.
4. Hasar sonrası negatif azot dengesi nedenlerinin bilinmesi ve protein metabolizması üzerinde
glukokortikoidlerin etkisinin bilinmesi.
5. Vücudun hasar ve enfeksiyona karşı yanıtında kortikosteroidlerin sistemik etkilerinin bilinmesi.
6. Anabolik ve katabolik medyatör olarak büyüme hormonu ve tiroid hormonunun görevinin
tanımlanması.
IV. Ara metabolizma
1. Glukojen sentezi, yıkımı, glukoliz ve glukoneogenez dahil olmak üzere karbonhidrat
metabolizmasında yer alan işlemlerin açıklanması.
2. Aşağıdaki metabolik süreçlerin tanımlanması.
a. Protein sentezi ve yıkımı
b. Deaminasyonda alanin ve glutamatın rolü
c. Üre siklusu
3. Lipid metabolizmasının açıklanması.
a. Sentez
b. Katabolizma
c. Keton cisim oluşumu
d. Trikarboksilik asit sıklusu
4. Stres ve metabolizmada makrofajların ve sitokinlerin rolünün bilinmesi.
5. Öglisemi korunan kısa süreli açlıkta metabolik yanıtın açıklanması.
6. Açlık sırasında substrat kullanımı ve yakıt oksidayonundaki değişikliklerin açıklanması.
7. Alanin ve Cori siklusunun tanımlanması, uzun dönem açlığa adaptasyon olarak renal, hepatik
ve kardiyopulmoner fonksiyonlardaki değişikliklerle ilişkisinin kurulması.
8. Açlık, hasar ve enfeksiyon sırasında azot kaybı yollarının bilinmesi. Bu durumların glukoz, yağ
ve proteinin karbonhidrat mekanizmasındaki etkilerinin bilinmesi.
9. Aşağıdaki durumlarda vücutta oluşan değişikliklerin bilinmesi.
a. Yatak istirahati
b. Komplike ve komplike olmayan ameliyatlar
c. Travma
d. Sepsis
10. Protein metabolizmasının hormonal regülatörlerle nasıl düzenlendiğinin açıklanması. Oksijen
tüketimi, ısı düzenlenmesi ve enerji dengesi ile ilişkisinin bilinmesi.
11. Travma sonrası ve kritik hastalık sırasında glukoneogenezin hormonal düzenlenmesinin
bilinmesi.
22
12. Endojen substratların kalorik katılımının tanımlanması ve doku kaybı ile ağırlık kaybının
ilişkisinin bilinmesi.
13. Hipotermi ve ağır egzersiz ile oluşan ara metabolizma değişikliklerinin travma, enfeksiyon ve
uzamış kritik hastalıktan sonra görülenler ile karşılaştırılabilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Değişen metabolik gereksinimleri
gereksinimlerinin hesaplanması.
saptamak
üzere
kritik
hastaların
günlük
enerji
2. Kritik hastalarda azot dengesinin hesaplanması ve metabolik gereksinme ve temin dengesinin
pozitifte tutulması.
23
B-5 YARA İYİLEŞMESİ
TEMEL HEDEFLER
•
Yara iyileşmesinin fizyolojisinin anlaşılması.
•
Farklı ortamlarda kompleks yara bakımının sağlanabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Normal yara iyileşmesi sürecinin tanımlanması ve aşağıdakilerle ilişkisinin açıklanabilmesi.
a. Anatomi
b. Fizyoloji
c. Biyoloji
d. Biyokimya
e. Mikrobiyoloji
f. İmmünoloji
2. Aşağıdaki faktörlerin yara iyileşmesi üzerine etkilerinin bilinmesi.
a. Beslenme
b. Metabolik durum (diyabetes mellitus dahil)
c. Hematolojik durum
d. Radyasyon
e. Bağışılık yanıtı
f. Büyüme faktörleri
g. Superoksit radikal oluşumu
h. Farmakolojik müdehale
i. Enfeksiyon - sepsis
j. Kemoterapi
k. Travma
3. Normal yara iyileşmesinin basamaklarının açıklanabilmesi.
a. İnflamasyon
b. Epitelizasyon
c. Granülasyon dokusu oluşumu
d. Kontraktür, kontraksiyon
4. Mikrobiyolojik fizyoloji, virulans, vücut savunmasına bağlı olarak gecikmiş yara iyileşmesinin
fizyopatolojisinin bilinmesi.
5. Termal, kimyasal ve elektrik yanıklarının fizyopatolojisinin bilinmesi.
6. Aşağıdaki işlemlerde aseptik teknik ilkelerin açıklanabilmesi.
a. Kesi yapılması
b. Debridman
c. Yara kapatılması
d. Pansuman, alçı atel
24
7. Yara bakımının ilkelerinin bilinmesi.
a. Debridman
b. Travmatik yaralar
c. Yanık yaraları
d. Kronik yaralar
e. Bası yaraları
8. Yara korunması ve iyileşmesin aşağıdakiler kullanılarak açıklanması.
a. Pansumanlar
b. Nemli yara iyileşmesi kavramı
c. Hiperbarik oksijen tedavisi ,hayvan ve insan ısırıkları, elde derin enfeksiyonlar, penetran
yaralanma ve radyasyon dahil olmak üzere komplike yara iyileşmesinde olası sorunların
bilinmesi.
9. Ameliyat sonrası yara komplikasyonlarının tanımlanabilmesi ve nedenlerin açıklanabilmesi.
a. Evantrasyon
b. Evisserasyon
c. Fasiitis
10. Gangren ve nekrotizan fasiitin mikrobiyolojisinin tanımlanması.
11. Uygun kesi seçimi ilkelerinin aşağıdakiler kapsamında açıklanması.
a. Kan akımı
b. Gerilim noktaları
c. Ulaşım
d. Güç
e. Kozmetik - estetik
12. Uygun yara kapatma ve rekonstrüksiyonun seçimindeki mantığın yara iyileşmesi ile
ilişkilendirilerek açıklanması.
a. Primer ve gecikmiş primer kapama
b. Sekonder iyileşme
c. Parsiyel ya da tam kat deri grefti
d. Lokal flepler
e. Mikrovasküler flepler
f. Diğer gereken flepler
g. Kompozit greftler
13. Absorbe olan ve olmayanlar dahil olmak üzere farklı tipte dikiş materyallerinin özelliklerinin ve
kullanım alanlarının bilinmesi.
14. Aşağıdaki nedenlere bağlı olan anormal veya gecikmiş yara iyileşmesinin tedavi yöntemlerinin
bilinmesi.
a. Vücut direnci
b. Enfeksiyon
c. Diyabetes mellitus
d. Radyasyon
e. İskemi
15. Aşağıdaki yara sorunlarında tedavi seçeneklerinin tartışılabilmesi.
a. Evantrasyon
b. Enfeksiyon
c. Fıtık
16. Bası yaralarının önlenmesi için basınç önleyici ekipmanın ve yatakların tanımlanması.
17. Fötal ve adült yara iyileşmesi farklarının bilinmesi.
25
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Akut debridman, kapama ve pansuman değişimi dahil olmak üzere abrazyon ve küçük laserasyon
ile zarar görmüş cildin temel bakımının yapılması.
2. Aşağıdakileri dikkate alarak karmaşık travmatik yaralanmaların tedavi edilmesi.
a. Kanama tedavisi
b. Akut ağrı kontrolü
c. Eksplorasyon zamanı
d. Debridman
e. Primer onarım
f. Sekonder onarım
3. Yara iyileşmesinin izlenmesi.
4. Her tür pansuman ve alçı atelin uygulanabilmesi.
5. Sık kullanılan kesilerin ve kapama yöntemlerinin uygulanabilmesi.
6. Termal ve termal olmayan yanıkların değerlendirilmesi ve tedavilerinin başlatılması.
7. Travma hastaları dahil düşük veya orta derecede karmaşık yaraların debride edilmesi ve
bakımlarının yapılması.
8. Karmaşık her tür pansuman materyalinin ve alçının uygulanması.
9. Her türlü kesinin yapılması ve kapatılması.
10. Karmaşık yaraların debridman ve bakımlarının yapılması.
11. Zor yaraların kapatılması için lokal ve bölgesel deri flepleri kullanılabilmesi.
12. Yara enfeksiyonu, evantrasyon, evisserasyon ve kesi fıtığı gibi yara komplikasyonlarının bakım
ve tedavisinin yapılması.
26
B-6 HEMATOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Kanın hücresel bileşenlerinin fizyolojisinin bilinmesi.
•
Hematolojik hastalıkların cerrahi hastaları ne sıklıkla etkilediğinin bilinmesi.
•
Hemostaz, koagülasyon ve fibrinolizisin normal ve anormal mekanizmalarının anlaşılması.
•
Transfüzyon tedavisi, endikasyonları ve olası komplikasyonlarının bilinmesi.
BİLGI HEDEFLERİ
I. Kan Fizyolojisi
1. Lenfositlerin gelişimi ve multipotent hücreden hematopoetik hücrelerin gelişimi dahil olmak
üzere hematopoezin temellerinin tanımlanması.
2. Hemoglobinin yapısının, fonksiyonunun, üretiminin ve yıkımının bilinmesi.
3. Eritrositlerin yapı, fonksiyon, hayat süreci, metabolik aktivite ve yıkımının bilinmesi.
4. Aşağıdakiler gibi sık görülen anemilerin bilinmesi ve karşılaştırılması.
a. Artmış eritrosit üretimi
b. Azalmış eritrosit üretimi
c. Artmış eritrosit yıkımı
d. Hemoglobinopatiler
5. Aşağıdakilerin inflamasyon, immün yanıt ve enfeksiyon durumlarındaki temel görevlerinin
açıklanması.
a. Granülositler (polimorfonötrofiller, bazofiller, eozinofiller)
b. Lenfositler
c. Monositler
6. Normal trombosit anatomi ve fizyolojisinin karakteristiklerinin bilinmesi ve bunların sık
karşılaşılan tombosit bozuklukları ile bağdaştırılması.
II . Hemostaz ve Koagülasyon
1. Normal hemostazın fazlarının belirlenmesi ve özelliklerinin bilinmesi.
a. Vazokonstriksiyon
b. Trombosit agregasyonu
c. Koagülasyon ve pıhtı retraksiyonu
2. Trombosit aktivasyonunda yer alan hücresel ve metabolik olayların bilinmesi.
3. Kandaki endojen prokoagülan ve antikoagülanların açıklanması.
4. İntrensek, ekstrensek ve ortak koagülasyon yollarının ve aktivasyon yerlerinin bilinmesi.
27
5. Aşağıdakilerin koagülasyon kontrolünde birbirleriyle olan etkileşimlerinin açıklanması.
a. Kan akımı
b. Endotel
c. Antikoagülanlar
d. Fibrinoliz
6. Koagülasyon ve hemostaz için sık kullanılan testlerin endikasyonlarının ve yöntemlerinin
bilinmesi.
a. Parsiyel tromboplastin zamanı
b. Protrombin zamanı
c. Kanama zamanı
7. Kanın pıhtılaşmasını etkileyen aşağıdaki ilaçların etki yöntemlerinin ve etki yerlerinin bilinmesi.
a. Aspirin
b. Kumadin
c. Non steroid antiinflamatuar ilaçlar
8. Konjenital koagülopatilerin belirlenmesi ve elektif cerrahi geçirecek hastalardaki tanı ve
tedavilerin bilinmesi.
9. Aşağıdakileri kapsayacak şekilde stres, travma, cerrahi ve komorbid hastalıklarda görülen
koagülasyon bozukluklarının (koagülopatilerin) fizyopatolojisinin ve tedavilerinin bilinmesi.
a. Dissemine intravasküler koagülasyon
b. Dilüsyonel trombositopeni
c. Mekanik dolaşım
d. Böbrek yetmezliği
e. Karaciğer yetmezliği
f. Hipotermi
10. Aşağıdakilerin eksikliğinde oluşan hiperkoagülabilite durumlarının özelliklerinin, tanı ve
tedavilerinin bilinmesi.
a. Protein C
b. Protein S
c. Antitrombin III
III. Transfüzyon Tedavisi
1. Kan transfüzyon endikasyonlarının belirlenmesi.
2. Aşağıdaki kan ürünleri için hazırlanma, korunma biçimlerinin ve ek olarak kullanılan maddelerin
bilinmesi.
a. Eritrosit
b. Trombosit
c. Taze donmuş plazma
d. Kriyopresipitat
e. Granülosit
f. Faktör konsantreleri
3. Kan veya kan ürünü tipinin belirlenmesi ve transfüzyon tedavisinin ilkelerinin açıklanması.
a. Majör ve minör kan grubu antijenleri ve laboratuvar değerlendirmeleri
b. Kan ürünleri ve transfüzyon endikasyonları
c. Transfüzyon riskleri, tanısı ve komplikasyonları
d. Ototransfüzyon ve otolog kan bağışı endikasyonları ve yöntemleri
e. Kan transfüzyonuna bağlı komplikasyonların bilinmesi
f. Majör ve minör kan grubu antijenleri
g. Otoantikorların rolü
h. Kan taraması, tiplemesi ve kompatibilite testlerinin farkının bilinmesi
28
4. Aşağıdaki transfüzyon reaksiyonlarının özelliklerinin, tanı ve tedavilerinin bilinmesi.
a. Febril
b. Alerjik
c. Hemolitik
5. Masif kan transfüzyonunun hematolojik, sistemik ve olası uç organ etkilerinin bilinmesi.
6. Transfüzyona bağlı enfeksiyonların sıklığının ve riskinin değerlendirilmesi.
a. Kazanılmış immün yetmezlik sendromu (AIDS)
b. Sitomegalovirus
c. Hepatit
7. Otolog kan transfüzyonu yöntemlerinin, endikasyonlarının ve yararlarının tanımlanması.
8. Eşlik eden hastalığı olan cerrahi hastalarda eritropoetin kullanımının açıklanması.
9. Ameliyat sırasında ototransfüzyonun mekaniği, uygulaması ve sınırlamalarının değerlendirilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdakilere dayanarak ameliyat öncesi hastaların hematolojik morbidite açısından riskinin
belirlenmesi.
a. Kanama diyatezi anamnezi
b. Cerrahi girişim boyutunun büyüklüğü
c. Olası damar tutulumu
2. Bilinen hematolojik hastalıkların değerlendirilmesi.
3. Hematolojik bozuklukları olan hastalarda morbiditeyi en aza indirmek için ameliyat
öncesi, sırasında ve sonrasında girişimler önerilmesi ve uygulanması.
4. Ameliyat sırasında veya sonrasında beklenmeyen kanamaların tanınması ve tedavi edilmesi.
5. Anemik, nötropenik ve koagülopatik bozuklukları olan hastalarda damar ile ilişkili işlemlerin
riskinin değerlendirilmesi.
6. Ani transfüzyon reaksiyonlarının tanınması ve tedavi edilmesi.
7. Kan ürünleri ile tedaviye alternatif yöntemlerin hasta ve ailesi ile konuşulması.
8. Derin ven trombozu riski olan hastaların belirlenmesi ve profilaksi amaçlı kullanılan farmakolojik
ve mekanik yöntemlerin bilinmesi.
29
B-7 ASEPSİ-ANTİSEPSİ
TEMEL BİLGİLER
•
Asepsi-antisepsi kavramlarının özümsenmesi.
•
Asepsi ve antisepsi için kullanılan yöntem ve ajanların bilinmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
I. Antisepsi
1. Ameliyat öncesi cild hazırlığı için kullanılan antiseptik ajanların ve uygulama biçimlerinin
bilinmesi.
2. El antisepsisinin doğru olarak yapılmasının bilinmesi.
3. El antisepsisi için kullanılan ajanların özelliklerinin ve toksik etkilerinin bilinmesi.
a. Chlorhexidine
b. Povidone-iodine
c. Hexachlorphene
4. Açık yaralarda antiseptik kullanımının toksik etkilerinin ve yara iyileşmesine kötü etkilerinin
bilinmesi.
II. Asepsi
1. Sterilizasyon kavramının bilinmesi.
2. Sterilizasyon için kullanılan ajan ve yöntemlerin , kullanılma alanlarının ve sınırlamalarının
bilinmesi.
a. Sıcak
b. Basınçlı buhar (Otoklav)
c. İrradiasyon
d. Etilen Oksit
e. Kimyasal ajanlar
f. Gluteraldehide
III. Dezenfeksiyon
1. Dezenfeksiyonun uygulama alanlarının bilinmesi.
2. Dezenfeksiyon için kullanılacak ajanların bilinmesi.
IV. Ameliyathane düzeni
1. Temizden kirliye doğru düzenleme, biçimlendirme ilkesinin kavranması.
a. Hastalar için
b. Personel için
c. Malzemeler için
2. Ameliyathanede havadaki mikroorganizmaların filtrasyonunu sağlayacak düzenin bilinmesi.
a. Hava değişimi
b. Sıcaklık ve nem ayarlanması
3. Personelin giysi ve davranışlarının düzenlenmesi.
30
BECERİ HEDEFLERİ
1. Asepsi uygulamaları için ameliyathanede sistemlerin orgnizasyonunu yapabilme.
2. Ameliyat hazırlığı için hasta cildinin dezenfeksiyonunu yapabilme.
3. El antisepsisini en uygun yöntemle sağlayabilme.
4. Sterilizasyon için kullanılan yöntemlerle ilgili düzenlemeyi denetleme, izleme ve
doğru kullanılmalarını sağlama.
5. Asepsi- antisepsi ilkelerine uygun şekilde ameliyathane organizasyonu yapabilme.
6. Hasta bakım ve tedavisinde ve ameliyathanede asepsi ve antisepsi uygulamalarını
değerlendirme ve denetleme.
31
B-8. CERRAHİ ENFEKSİYONLAR
TEMEL HEDEFLER
•
Enfeksiyon bulaşma yolları, tanı ve tedavi ilkelerinin anlaşılması.
•
Sık görülen cerrahi enfeksiyonların tipik kliniğinin ve tedavisinin anlaşılması.
•
Cerrahi hastalardaki enfeksiyöz komplikasyonları en aza indirmek için kullanılan yöntemlerin
bilinmesi.
•
Hepatit ve HIV/AIDS dahil olmak
kullanılan tekniklerin bilinmesi.
üzere virüslerin yayılma riskini en aza indirmek için
BİLGİ HEDEFLERİ
I. Enfeksiyon Mekanizmaları, Cerrahi Tehlikeler, Epidemiyoloji
1. Cerrahi hastalarda enfeksiyon oluşmasının, bulaşma, hasta risk faktörleri ve önleme yöntemleri
kapsamında bilinmesi.
a. Toplumdan kazanılmış
b. İşleme bağlı
c. Nazokomiyal
2. Bakteryel yerleşim, virulans, ve enfeksiyon-abse oluşumunda etkili olan diğer sistemik faktörlerin
açıklanması.
3. Primer ve sekonder peritonit, bulaşma yolları, tanı ve tedavisinin tartışılması.
4. Savunma sistemlerinin, disseminasyon, inflamasyon, lokülasyon sonrası enfeksiyon ve abse
oluşumuna karşı inflamatuar reaksiyonda nasıl yer aldıklarının tartışılması.
5. Cerrahların karşılaştıkları enfeksiyon riskinin, en sık karşılaşılan enfeksiyonlar ve bunlara karşı
alınan önlemlerin değerlendirilmesi.
6. Sağlık çalışanları ve hastalar arasında bulaşmayı engellemek için kullanılan bariyerlerin
özellikleri, avantajları ve yetmezliklerinin değerlendirilmesi.
II . Cerrahi Enfeksiyonlar
1. Cerrahi hastalarda görülen enfeksiyonların bulaşma yollarının, tanı ve tedavilerinin tanımlanması.
a. Tüm hastalarda sıklıkla görülenler enfeksiyonlar (pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu, deri
enfeksiyonu)
b. Cerrahlar tarafından tedavi edilen enfeksiyonlar (kompleks cilt enfeksiyonları, diyabetik
ayak ülserleri)
2. Ameliyat sonu ateş kaynaklarının tanı ve tedavisinin bilinmesi.
3. İntraabdominal abselerin açıklanması.
a. Etiyoloji
32
b. Bakteriyel kontaminasyon
c. Cerrahi tedavi
d. Tedavi başarısızlığı
4. Risk faktörleri ve fizik muayene bulgularına önem vererek nekrotizan fasiitin fizyopatolojisinin,
tanı ve tedavisinin tartışılması.
5. Sellülit, lenfanjit, lenfadenitin kutanöz abseden ayırt edilmesi ve her birinin tedavi yaklaşımının
açıklanması.
6. Tetanoz profilaksisi için ilkelerin bilinmesi, clostridium tetani tedavi ilkelerinin açıklanması.
7. Cerrahi önemi olan mantar enfeksiyonlarının özelliklerinin toplumdan kazanılanlar, hastane
kaynaklılar ve fırsatçılar olmak üzere ayırarak bilinmesi.
8. Cerrahi önemi olan DNA ve RNA virüslerinin prevalans ve bulaşma yollarının açıklanması.
9. Hasta risk faktörleri, tanı ve tedavi stratejileri ile aşağıdaki ameliyat sonu pnömoni tiplerinin ayırt
edilmesi.
a. Ventilatörle ilişkisiz
b. Ventilatör ile ilişkili
c. Aspirasyona bağlı
III . Cerrahide Antibiyotik Kullanımı
1. Profilaktik antibiyotik kullanımı için endikasyonların bilinmesi.
a. Gastrointestinal cerrahi
b. İmplantasyon uygulamaları
(1) Vasküler greftler
(2) Ortopedik protezler
(3) Meme implanları
(4) Fıtık onarımında kullanılan meşler
2. Profilaksinin önerilmediği durumların değerlendirilmesi.
a. Yanıklar
b. Splenektomi yapılmış hastalar
c. Aspirasyonda erken dönem
d. Abdominal irrigantlar
3. Profilaktik antibiyotik kullanımı için zamanlamanın ve dozajın öneminin tek ya da çoklu tedavi
yöntemlerinin, kullanımlarının olası yan etkilerinin bilinmesi.
4. Temiz ve kontamine cerrahi yaralarda ve erken intraabdominal enfeksiyonda ampirik antibiotik
kullanımının bilinmesi.
5. Mikrobiyolojik verilerin nasıl toplandığının ve yorumlandığının ve antibiyotik seçimi ile, dozu ve
uygulama süresinin bilinmesi.
6 Cerrahi enfeksiyonlarda ağırlıklı olarak kullanılan antimikrobiyal ajanların etki mekanizmalarının,
direnç mekanizmalarının, uygulamaları ile yan etkilerinin ve maliyetlerinin bilinmesi.
a. Penisillin ve deriveleri
b. Sefalosporinler
c. Vankomisin
d. Eritromisin ve deriveleri
e. Metranidazol
f. Kinolonlar
g. Aztreonam
33
h. Sulfonamidler
i. Antifungal ajanlar
j. Aminoglikozidler
7 Antibiyotiklerin genel farmakolojisinin, septik hastalarda oluşan farmakolojik değişikliklerin,
enfekte ortama penetrasyon düzeyinin ve protein bağlanmasına etkisinin açıklanması.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Cerrahi hastalarda sık görülen enfeksiyonların tanı ve tedavisinin bilinmesi.
2. Ameliyat sonu hastada basit ve kompleks enfeksiyonların tanısının konulabilmesi. Klinik,
radyolojik ve mikrobiyolojik yanıta göre tedavinin değiştirilebilmesi.
3. Gangren, nekrotizan fasiit ve clostridium perfringens enfeksiyonlarının tanı ve tedavisinin
bilinmesi.
4. Endike olduğunda elektif cerrahi hastalarının uygun parenteral ve enteral profilaktik antibiyotik
ile hazırlanmasının bilinmesi.
5. Agresif yumuşak doku enfeksiyonlarının tedavisinin düzenlenmesinin bilinmesi.
a. Erken debridman
b. İdrar ve fekal diversiyon
c. Reoperasyon
d. Antibiyotik kullanımı
e. Ameliyat sonu yoğun bakım, sıvı ve beslenme desteği
6. İmplante aletlerin enfeksiyon kaynağının bulunması, tanının doğrulanması, uygun tedavinin
yapılabilmesi.
34
B- 9. SIVI VE ELEKTROLİT DENGESİ
TEMEL HEDEFLER
•
Normal sıvı ve elektrolit dengesinin kavranması.
•
Sıvı ve elektrolit bozukluklarını fark edip, tedavi ederek, dengenin korunabilmesi yeteneğinin
kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Vücut sıvı dağılımının ve kompartmanlarının tanımlanması.
2.
İntraselüler ve ekstrasellüler sıvının normal dağılımının aşağıdakileri kapsayacak şekilde
belirtilmesi.
a. Normal sodyum ve su dağılımı ve metabolizması
b. Su ve sodyum dengesinin klinik tahmini
c. İdame gereksinimleri
d. Yanıkta sıvı tedavisi
3. Kan, ekstrasellüler sıvı, idrar, tükrük, mide sıvısı, safra, pankreas sıvısı gibi vücut sıvılarının
normal elektrolit kapsamının belirtilmesi.
4. Aşağıdakiler gibi çeşitli stres durumlarında oluşan sıvı ve elektrolit değişikliklerinin belirlenmesi.
a. Travma ve yanık
b. Ameliyat
c. Nonoperatif tedavi
5. Aşağıdaki hormonların sıvı ve elektrolit dengesindeki görevlerinin açıklanması.
a. Antidiüretik hormon
b. Renin
c. Anjiyotensin
d. Steroidler
e. Aldosteron
f. Seks hormonları
g. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)
6. Su ve sodyum dengesizliğinin fizyolojisinin kavranması.
a. Su ve sodyum eksıkliği (ekstrasellüler sıvı eksıkliği)
b. Su ve sodyum fazlalığı (ekstrasellüler sıvının genişlemesi)
c. Hiponatremi (hipoozmolarite)
d. Hipernatremi (hiperozmolarite)
7. Su ve sodyum dengesizliğinin tedavisinin, diüretiklerin veya sıvı kısıtlamasının yararı ve
komplikasyonlarının bilinmesi.
8. Normal potasyum fizyolojisinin, eksıkliğinin ve fazlalığının nedenlerinin ve sonuçlarının,
potasyum dengesizliğinin tedavisinin bilinmesi.
9. Elektrolit fizyolojisinin renal hastalıklarla ilişkilendirilmesi.
35
a. Uygunsuz antidiüretik hormon salınımı
b. Oligüri (Pre, Renal, Post)
c. Diyaliz ilkeleri ve endikasyonları
10. Aşağıdaki durumlarda kalsiyum, fosfor, magnezyum eksikliği ve fazlalığının tartışılabilmesi.
a. Memenin metastatik karsinomu
b. Laennec sirozuna bağlı karaciğer yetmezliği
c. Hiperparatiroidizm
d. Süt alkali sendromu
e. Alkolizm
f. Eklampsi
11. Yukarıda bahsedilen durumlarda düşük veya yüksek kalsiyum, fosfor ve magnezyum
düzeyilerinin tedavisinin bilinmesi.
12. Yenidoğanlar, bebekler ve geriatrik hastalar için özel durumların belirlenmesi.
13. Kardiyak, aortik ve periferal revaskülarizasyondaki (reperfüzyon hasarını da kapsayarak) sıvı ve
elektrolit sorunlarının fizyopatolojisinin bilinmesi.
14. Ameliyat öncesinde, sırasında ve sonrasındaki sıvı ve elektrolit sorunlarının farklarının bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Hastanın sıvı dengesi verilerinin sıvı dengesinin genel göstergesi olarak kullanılması.
2. Aşağıdaki durumlarda hastanın anamnezinin ve fizik muayenesinin değerlendirilmesiyle su
ve sodyum dengesinin tahmin edilmesi.
a. Acil servis baş vuran hastalar
b. Ameliyat öncesi ve sonrası hastalar
c. Uzun süreli total parenteral beslenme alan hastalar
3. Aşağıdaki durumlar için hemşirelere sıvı ve elektrolit tedavisi order’ ları yazabilme.
a. Sepsis
b. Yanık
c. Transfüzyon gerektiren majör cerrahi
d. Asit
e. Kalp yetmezliği
f. Malnütrisyon
g. Fistüller (yüksek debili intestinal)
4. Beslenme, asit-baz ve elektrolit sorunları ile ilgili tedavileri koordine edebilme.
5. Aşağıda belirtilen özel durumlarda sıvı elektrolit tedavisi ilkelerini uygulayabilme.
a. Yenidoğan
b. Bebek
c. Geriatrik hastalar
d. Kardiyak bypass hastaları
6. Hipokalemi ve hiperkaleminin tedavisini yapabilme.
36
B-10.ASİT-BAZ DENGESİ
TEMEL HEDEFLER
•
Asit baz dengesi biyokimyasının ve fizyolojisinin anlaşılması.
•
Kompleks asit baz denge bozukluklarına tanıı koyabilme ve tedavilerini yapabilme becerisinin
kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Hidrojen iyon biyokimyasının ve fizyolojisinin aşağıdakileri kapsayacak şekilde açıklanabilmesi.
a. Henderson-Hasselbalch formülü
(1) Respiratuvar bileşen (pCO2)
(2) Renal bileşen (HCO3)
b. Hidrojen iyon üretimi ve tüketilmesi
c. Tampon sistemleri
(1) Akut (bikarbonat)
(2) Kronik (kemik, renal ve pulmoner)
2. Alveoler kapiller yüzeyde gerçekleşen (gaz değişim örneği kullanılarak) membran gaz
değişiminin biyokimyasının açıklanması.
3. Hidrojen iyon oluşumunun ve renal atılımın fizyolojisinin açıklanması.
4. Renal bikarbonat reabsorbsiyonun ve rejenerasyonunun tanımlanması.
5. Normal pH’ı korumada iskelet, böbrekler ve akciğerlerin rolünün özetlenebilmesi.
6. Anyon açığı ve hiperkloremik asidoz dikkate alınarak metabolik asidozun sınıflandırılması.
7. Metabolik asidozun nedenlerinin belirlenmesi.
8. Metabolik alkalozun aşağıdaki kapsamda yorumlanabilmesi.
a. Klor yanıtlı alkaloz
b. Klor dirençli alkaloz
c. Paradoksal asidüri
9. pH, pCO2 ve HCO3 değerleri verildiğinde metabolik asidoz, respiratuvar asidoz, metabolik
alkaloz, respiratuvar alkaloz ve karışık anomalilerin tanımlanabilmesi, her biri için ayırıcı tanılar
oluşturulması.
10. Hastayı değerlendirirken primer hastalığın ve komplikasyonlarının öneminin tahmin edilebilmesi.
a. Şok
b. Barsak obstrüksiyonu
c. Sepsis
11. Asit baz bozukluğunun nedenlerinin incelenmesi ve aşağıdaki durumlar için uygun tedavi
şemasının belirlenmesi.
a. Çeşitli medikal sorunlar
(1) Diyabetik ketoasidoz
37
(2) Laktik asidoz
(3) Renal tübüler asidoz
(4) Böbrek yetmezliği
(5) Solunum yetmezliği
b. Çeşitli cerrahi sorunlar
(1) Pilor stenozu
(2) Gastrik outlet obstrüksiyonu
(3) Fistüller
(4) Üreteroileal konduit
(5) Şok
12. Asit baz dengesizliklerinin aşağıdaki sistemler üzerindeki etkilerinin açıklanması.
a. Santral sinir sistemi, intrakranyal basınç
b. Böbrek fizyolojisi
c. Pulmoner fizyoloji
BECERİ HEDEFLERİ
1.
Her tip asit baz dengesizliğinin tanı ve tedavisinin bilinmesi.
2.
Hasta bakımının bir bileşeni olarak kompleks ve kombine asit baz sorunlarının tanı ve tedavisinin
bilinmesi.
3.
Asit baz dengesizliklerinin daha komplike durumlarda (yoğun bakım servislerinde diğer metabolik
bozukluklarla birlikte olduğu gibi) soruna hakim olunabilmesi.
a. Sıvı ve elektrolit denge bozukluğu
b. Total parenteral beslenme
c. Böbrek hastalıkları
d. Pulmoner hastalıklar
38
C- RESÜSİTASYON VE KRİTİK HASTA BAKIMI
39
C-1. ŞOK VE RESÜSİTASYON
TEMEL HEDEFLER
•
Şok ve tiplerinin fizyopatolojisinin anlaşılması.
•
Kardiyopulmoner arrest mekanizmasının ve fizyopatolojisinin anlaşılması.
•
Şok ve kardiyopulmoner arrest tedavisinin yapabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Tiplerine göre şok kategorilerinin tanımlanması.
a. Hipovolemik
b. Kardiyojenik
c. Septik
d. Nörojenik
e. Anafilaktik
f. Termojenik (hipo ve hiper-termi)
2. Şok tiplerinin etiyoloji ve fizyopatolojisinin açıklanması.
3. Şok tiplerinde görülen klinik tablonun ve hemodinamik değişikliklerin açıklanması.
4. Şok tipleri için tanı ve tedavi algoritmalarının bilinmesi.
5. Aşağıdaki durumların, arrest mekanizmasını içerecek şekilde tartışılması.
a. Akut miyokard infarktüsü
b. Akut disritmi
c. Konjestif kalp yetmezliği
d. Pulmoner emboli
e. Tansiyon pnömotoraks
f. Penetran veya künt travma
g. Madde bağımlılığı
h. Boğulma
i. Suda boğulma
j. Hipotermi
k. Elektrik yaralanması
l. Akut felç
m. Yanıklar
n. Hemorajik şok
6. Aşağıdaki ilaçların endikasyonlarının ve farmakokinetiklerinin bilinmesi.
a. Lidokain
b. Bretilyum
c. Digoksin
d. Propranolol
e. Verapamil
f. Pronestil
g. Kinidin
h. İzoproterenol
i. Amiodoron
7. Kardiyoversiyon ve defibrilasyon için endikasyonların ve uygun tekniklerin bilinmesi.
40
8. Akut havayolu obstrüksiyonunun bulgu ve belirtilerinin, erişkin ve pediatrik hastalarda uygun
tedavi girişimlerinin bilinmesi.
9. Mekanik asiste ventilasyonun kardiyovasküler ve solunum sistemi üzerindeki fizyolojik
etkilerinin bilinmesi.
10. Ventilator desteği yöntemlerinin bilinmesi.
11. Karbon monoksit zehirlenmesinin etiyoloji ve tedavisinin açıklanması.
12. Aşağıdaki cerrahi girişimlerin endikasyonlarının ve olası komplikasyonlarının tanımlanması.
a. Santral venöz kateter
b. Swan Ganz kateteri
c. Arteryel yol
d. Torakostomi tüpü
e. Periferal venöz cutdown
f. Perikardiyosentez
g. Torasentez
h. Endotrakeal entübasyon (oral ve nazal)
i. Ressüsitatif torakotomi
j. Diagnostik peritoneal lavaj
13. Ressüsitatif tedavi sırasında aralıklı fizik muayenenin, hemodinamik monitorizasyonun ve
laboratuvar incelemelerinin öneminin bilinmesi.
14. Aşağıdaki kan ürünlerinin transfüzyonu için klinik ve laboratuvar endikasyonlarının bilinmesi.
a. Eritrosit süspansiyonu
b. Taze donmuş plazma
c. Trombosit süspansiyonu
d. Kriyopresipitat
e. Tam kan
15. Yukarıdaki ürünlerin kullanımının olası komplikasyonlarının bilinmesi.
16. Akut resüsitasyonda aşağıdaki ürünlerin etkilerinin ve endikasyonlarının tanımlanması.
a. Dezmopresin asetat
b. Hespan ve benzeri ürünler
c. Albumin
d. Diğer makromolekül ürünler
17. Aşağıdaki
kardiyovasküler
komplikasyonlarının bilinmesi.
a. Dopamin
b. Dobutamin
c. Fenilefrin
d. Epinefrin
e. Norepinefrin
f. Amrinon
ilaçların
endikasyonlarının,
kullanımlarının
ve
BECERİ HEDEFLERİ
1. Kapalı kalp masajı uygulayabilme.
2. Subklavyen, juguler ven kateterizasyonlarının ve safen vende cutdown’ın yapılabilmesi
olası
41
3. Kardiyak arrest ve ritm bozukluklarının tanınabilmesi.
4. Aşağıdaki ilaçların endikasyon, doz, kontraendikasyon ve uygulama yöntemlerinin bilinmesi.
a. Morfin
b. Lidokain ve prokainamid
c. Bretilyum
d. Propranolol
e. Atropin
f. İzoproterenol
g. Verapamil
h. Epinefrin ve norepinefrin
i. Dopamin ve dobutamin
j. Amrinon
k. Kalsiyum
l. Kardiyak glikozidler
m. Nitrogliserin ve nitroprussid
n. Furosemid
o. Sodyum bikarbonat
5. Akut travma, yanık ve kanamada volüm açığının tahmin edilebilmesi ve replasman tedavisinin
başlatılabilmesi.
6. Eksternal kan kaybının kontrol edilebilmesi.
7. Pnömatik antişok aletlerinin kullanılabilmesi.
8. Havayolu obstrüksiyon bulgularının fark edilebilmesi ve gerekli tedavinin uygulanabilmesi.
9. Kapalı defibrilasyon uygulanabilmesi.
10. Travma resüsitasyon eğitimini tamamlanması.
11. Endotrakeal ve nazotrakeal entübasyon yapılabilmesi.
12. Krikotirotomi ve trakeostomi uygulanabilmesi.
13. Mekanik solunum araçlarının kullanılabilmesi.
14. Pulmoner arter kateterizasyonu yapılabilmesi.
15. Nörojenik, kardiyojenik ve septik şok tedavilerinin yapılabilmesi.
16. Yelken göğsün tedavi edilebilmesi.
17. Karbon monoksit zehirlenmesinin tedavi edilebilmesi.
42
C-2. TRAVMA
TEMEL HEDEFLER
•
Künt ve penetran travmanın fizyopatolojik etkilerinin anlaşılması.
•
Kompleks multisistem yaralanması olan bir hastada etkin bir cerrahi bakımın yapılabilmesi.
•
Nakil, acil birimi ve hastane içi bakım ve rehabilitasyon gibi alanlarda travma hastasının bakımı
için gerekli sağlık servislerinin verilebilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Travma hastalarının genel tedavisinde gerekli olan anatomi, fizyoloji ve patolojinin bilinmesi.
a. Santral sinir sistemi
b. Kas iskelet sistemi
c. El / önkol
2. İleri Travma Resüsitasyon Protokolünü kullanılarak travma hastaları için temel değerlendirme
ve resüsitasyon ilkelerinin bilinmesi.
3. Temel yoğun bakım tedavi ilkelerinin özetlenebilmesi.
4. Faklı vücut boşlukları için kullanılan drenler ve tüpler dahil olmak üzere yara bakımının
bilinmesi.
5. Temel cerrahi ilkelerin özelliklerinin açıklanabilmesi.
a. Steril teknik
b. İnsizyonlar
c. Yara kapanması
d. Düğüm atmak
e. Dokulara davranış
f. Ameliyat aletlerinin seçimi/kullanımı
6. Travmadan etkilenen tüm vücut sistemlerinin anatomi, fizyoloji ve patolojisinin, aşağıdakilere
ait ilk fonksiyonel değerlendirmeyi de içerecek şekilde açıklanması.
a. Santral sinir sistemi
b. Kardiyovasküler sistem
c. Solunum sistemi
d. Gastrointestinal sistem
e. Genitoüriner sistem
f. Ekstremite fonksiyonları
g. Beslenme durumu
7. Yoğun bakım ünitesindeki travma hastasında bakım ve tedavi ilkelerinin açıklanması.
8. Kas iskelet sistemi travmasında bakım ve tedavinin alçı, atel ve traksiyon gereksinimi
kapsamında değerlendirilmesi.
9. Hastanın ilk ve erken dönem bakımında rehabilitasyonun bilinmesi.
10. Travma geçiren tüm hastalarda beslenme desteği endikasyonlarının ve yollarının açıklanması.
11. İlk değerlendirme ve resüsitasyon için gerekli travma ünitelerinin belirlenmesi.
43
12. Travma, resüsitasyon ve yoğun bakım hastaları için farmakolojik desteğin bilinmesi.
13. Aşağıdakiler gibi temel cerrahi işlemler için endikasyonların bilinmesi.
a. Laparotomi
b. Hasarlı dokuların debridmanı
c. Kas iskelet yaralanmalarının desteği
d.Torakotomi
e. Kanama kontrolü
14. Uygun hastane ve acil birim bakım düzeylerinin sınıflandırılabilmesi.
Kıdemli Düzeyi
1. Farklı yaralanma nedenlerinin mekaniğinin ve balistiğinin tanımlanması.
2. Travma hastalarında diyabet veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi tıbbi hastalıkların
bilinmesi.
3. Burr hole, krikotirotomi ve kardiyopulmoner destek cihazlarının yerleştirilmesi gibi acil cerrahi
girişimlerinin endikasyonlarının bilinmesi.
4. Travma hastasını tam fonksiyonel olarak hayata döndürmek üzere rehabilitasyonun
planlanması.
5. Hastanın uygun merkezlere gönderilmesinin değerlendirilmesi.
6. Sosyal çalışma, evde bakım, meslek rehabilitasyonu gibi konularda toplumun travma hastalarına
yapabileceği destek çeşitlerinin değerlendirilmesi.
7. Acil nakil servisleri, acil birim, ameliyathane, yoğun bakım ve rehabilitasyon dahil olmak üzere,
çalışanların eğitilmesininin de dahil olduğu travma merkezi yönetiminin irdelenmesi.
8. Hem tıbbi hem yasal travma koruyucu önlemlerin (ör. kask veya emniyet kemeri kullanımı gibi)
değerlendirilmesi.
9. Hastaların bakımının ekonomik boyutunun değerlendirilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Travma ve resüsitasyon kursunun tamamlanması.
2. Travma değerlendirilmesi, resüsitasyon, ameliyat ve yoğun bakım uygulamalarına aktif
katılma.
3. Her türlü tüpün yerleştirilmesi.
4. Her tür pansumanın uygulanabilmesi.
5. Steril teknik ile farklı tip kesilerin kapatılması.
6. Gözlem altında yoğun bakım parametrelerinin değerlendirilmesi ve gerektiğinde
tedavinin değiştirilebilmesi.
7. Yaralı hastanın resüsitasyonunun yapılabilmesi ve ameliyat kararının verilebilmesi.
8. Beslenme desteğinin değerlendirilmesi ve gerekli tedavinin başlatılması.
9. Travma hastaları için rehabilitasyon planı yapılması.
bakım ve
44
10. Travma hastasının yoğun bakımda izlenmesi ve endike oldukça tedavide değişiklik
önerisinde bulunulması.
11. Resüsitasyon ve yoğun bakım sırasında hastalar için farmakolojik tedavi planlarının yapılması.
12. Aşağıdakiler gibi temel cerrahi girişimlerin yapılması.
a. Laparotomi
b. Yara debridmanı
c. Kafa ve ekstremiteler için traksiyon uygulanması
Kıdemli Düzeyi
1. Yaralanma mekanizmalarını anlayarak penetran yaralanmaların değerlendirilmesi.
2. Uygun konsültasyonlar yapılarak hastada mevcut hastalıkların kontrol edilmesi.
3. Direkt gözlem altında toraks, karın, ekstremiteler ve kafaya yönelik tüm travma ameliyatlarının
yapılması.
4. Kıdemsizlerin girişimlerinde gözlem/yardım yapılması.
5. Uygun konsültasyonlarla direkt rehabilitasyon planı yapılması.
45
C-3. ACİL TIP
TEMEL HEDEFLER
•
Acil koşullarda değişik cerrahi durumların tedavisinin yapılması.
•
Acil koşullarda hastanın hazırlanması, nakli ve ilgili meslektaşlarla ve kurumlarla iletişimin
kurulabilmesi.
•
Acil durumlarda ağır travma dahil olmak üzere, tüm akut ve hayatı tehdit edici durumları
değerlendirebilme ve etkin bir şekilde tedavi edebilme yeteneğinin kazanılması.
•
Triaj rolü dahil, afet yönetimi konusunun bilinmesi, bu bilginin acil koşullara uygulanabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Yaralı hastanın ilk bakım ilkelerin tanımlanması.
2. Temel yaşam desteği, erişkin ileri yaşam desteği, travma ileri yaşam desteği (Travma ve
Resüsitasyon Kursu: TRK), temel yoğun bakım desteği kurs ve sınavlarının tamamlanması ve
sertifika sahibi olunması.
a. Temel ve ileri kalp yaşam desteği de dahil olmak üzere hastane öncesi bakımın bilinmesi
b. Acil servis içinde triajın yapılması.
c. İleri travma yaşam desteği takımının üyesi veya lideri olarak görev alınması.
d. Üçüncü basamak tedavi merkezlerine hasta naklinin koordine edilmesi.
3. Acil serviste hasta triajının temel ilkelerinin bilinmesi
.
a. Başlangıç tedavisi
b. Ayaktan tedavi
c. Gecikmiş tedavi
d. Hedeflenen tedavi
e. Psıkiyatrik değerlendirme
4. Acil servise başvuran hastaların hastalığının/yaralanmasının tanı ve değerlendirmesinde
önceliklerin bilinmesi.
5. Kısıtlı kaynakları zorlamadan acil şartlarda uygun, etkili ve maliyet-yarar ilişkisi olan
tetkiklerin gerekliliğinin bilinmesi.
6. Ağır veya yaralı hastanın acil resüsitasyonu ve durumunun dengeye kavuşturulması için İleri
Travma Yaşam Desteği Protokolünün bilinmesi.
a. Resüsitasyonun ABC’lerinin bilinmesi.
b.Anamnezde allerji, ilaçlar, eski hastalıklar, son yemek zamanı, yaralanmaya yol açan
olayların öneminin öğrenilmesi.
c. Primer ve sekonder muayenenin gerekliliklerinin bilinmesi.
7. Hastanın durumuna uygun olarak havayolu sağlama konusunun bilinmesi.
a. Nazal tampon uygulaması/nazofaringeal havayolu
b. Ambu ve maske yardımı
c. Endotrakeal tüp yerleştirilmesi
d. Cerrahi olarak havayolu sağlanması (iğne ile trakeostomi)
8. Aşağıda belirtilen ve acil tedavi gerektiren hayatı tehdit edici sorunlar için tipik olgu
senaryolarının tanımlanması.
a. Çoklu sistem travması
46
b. Şok (kardiyojenik, nörojenik, septik, hipovolemik)
c. Travmatik nörolojik yaralanmalar
(1) Şuur değişikliği olmaksızın kafa travması
(2) Şuur değişikliği ile birlikte bulunan kafa travması
(3) Subaraknoid/subdural kanama
(4) Delici kafa travması
d. Toraks yaralanmaları (delici ve künt)
e. Karın ve pelvis yaralanmaları (delici ve künt)
f. Damar yaralanmaları (delici ve künt)
g. Miyokard infarktüsü
(1) Komplike (konjestif kalp yetersizliği ile birlikte, hipotansiyon, aritmi)
(2) Komplike olmayan
h. Pulmoner emboli
i. Diyabetik ketoasidoz ve diğer metabolik bozukluklar
(1) Hiper ve hipokalemi
(2) Hiper ve hiponatremi
(3) Hiper ve hipokalsemi
j. Gastrointestinal kanama
k. Pankreatit
l. Ektopik gebelik
m. Flebit
n. Yanıklar, inhalasyon yanığı dahil
o. Zehirlenme
9. Aşağıdaki daha az ciddi sorunlar için değerlendirme ve tedavi ilkelerinin tanımlanması.
a. Madde bağımlılığı ve intihar girişimi
b. Nöbet/koma
c. Yüz yaralanmaları
(1) Yüz ve kafatası kesileri
(2) Yüz kemikleri ve çene kırıkları
(3) Burun kanaması
d. Pnömoni
e. Kalp kökenli ve diğer göğüs ağrıları
f. Akut karın ağrısı
g. El yaralanması
h. Uzun kemik kırıkları
10. Sık karşılaşılan aşağıdaki küçük sorunlar için değerlendirme ve yaklaşım ilkelerinin bilinmesi.
a. Kesilerin değerlendirilmesi
b. Tetanoz profilaksisi
c. Yara bakımı
d. Yaraların cerrahi tamiri
e. Uygun pansuman
f. Yumuşak doku enfeksiyonu
g. Baş ağrısı
h. Göz, kulak, burun ve boğaz enfeksiyonları
i. Bronşit
j. Gastroenterit
k. Hemoroid
l. Böcek ve hayvan ısırıkları
m. Izleme önerileri
11. Aşağıdaki uygulamalar için endikasyonların ve yöntemlerin bilinmesi.
a. Periton lavajı
b. Toraks tüpü
c. Perikardiyosentez
47
d. Suprapubik kateter yerleştirilmesi
e. Santral venöz damar yolu açılması
f. Eksternal/transvenöz pacemaker
12. Nakli düzenleyen ve kabul eden doktorların tıbbi/yasal sorumluluklarının bilinmesi.
13. Acil durumlarda hangi koşullarda bilgilendirilmiş onam alınması gerektiğinin öğrenilmesi.
a. Hayatı tehdit edici durumlar
b. Küçük cerrahi
c. Ağır hastalar
d. Onam alınamayan hastalar
(1) Olay konusunda amnezi
(2) Alkol veya madde kullanımı
(3) Demans
14. Genel cerrahların bilgi sahibi olması gereken diş/ağız hastalıkları acil durumlarının
muayenesinin ve tedavisinin bilinmesi.
a. Diş ağrısı
b. Gingiva kanaması (gingivit, periodontit, HIV’e bağlı kanamalı durumlar)
c. Kırık, yerinden çıkmış diş
d. Sellülit, Ludwig anginası
e. Peritonsiller abse (Quinsy)
Kıdemli Düzeyi
1. Hayatı tehdit eden hastalık ya da yaralanmaya ekip yaklaşımının gerekliliğinin bilinmesi.
Ekip liderinin kendi görevlerini ve ekip üyelerinin sorumluluklarını bilmesi.
2. Acil torakotomi için endikasyonların ve uygun yaklaşımın bilinmesi.
3. Travma veya akut hastalıkta acil ameliyat girişimine karar verebilme.
4. Aşağıdakileri içerecek şekilde bir hastane felaket planın oluşturulması.
a. Çok sayıda yaralı
b. Yanıklar
c. Radyasyon hasarı
d. Kimyasal madde yaralanması
e. Çevre hasarı
(1) Boğulma
(2) Yıldırım çarpması
(3) Donma
(4) Epidemik enfeksiyonlar
5. Toplumun ileri travmalı hastaya yaklaşım ilkeleri konusunda eğitilmesi.
6. Acil serviste farklı tıp dallarından gelen doktorların lideri olduğunu ve bu anmaldaki görevlerini
bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
Daha kıdemli asistanların, eğiticilerin ya da acil bölümü eğiticilerinin gözetimi altında yapılması
gerekenler:
48
1. Acil travma hastalarının triajının yapılması
2. Aşağıdaki önlemleri alarak travma hastasının acil durumunun stabil hale getirilmesinin bilinmesi.
a. Kırığa yaklaşım ve tespit
b. Boyun omurlarının tespiti (boyunluk)
c. Hipoterminin önlenmesi
3. Acil hastalarda uygun tanı protokollerinin kullanılmasının bilinmesi.
4. İlk değerlendirme sonucuna göre öncelikle başvurulması gereken tanı yöntemlerinin
belirlenmesi.
5. Aşağıdaki yöntemlerden biriyle hava yolunun sağlanmasının bilinmesi.
a. Ambu ve maske ile solunum uygulanması.
b. Nazofaringeal veya orofarengeal hava yolu sağlanması.
c. Endotrakeal entübasyon uygulanması (oro ve nazofarengeal)
d. Trakeostomi yapılması
6. Santral venöz damar yolunun açılması.
7. Endikasyon varsa akut resüsitasyon işlemlerine yardımcı olunması.
8. Hastanın mevcut ve sonradan gelişebilecek durumu hakkında kendisine ve ailesine bilgi
aktarılması. Hasta ve yakınları ile tedavi ve bakım seçeneklerinin tartışılması ve bilgilendirilmiş
onam alınması.
9. Acil olmayan sorunlarla acile başvuran hastalara uygun tedavinin sağlanması.
10. Cerrahi konsültan olarak görev yapılması, ayırıcı tanı ve tedavilerin kıdemlilerle veya
eğiticilerle değerlendirilmesi.
11. Yaralanmanın derecesinin belirlenmesi ve cerrahi girişim gereken hastaların saptanması.
12. Acil tanı ve tedavi işlemlerinin uygulanmasının bilinmesi.
a. Periton lavajı
b. Göğüs tüpü yerleştirilmesi
c. Perikardiyosentez
d. Suprapubik kateter yerleştirilmesi
13. Küçük cerrahi girişimlerin yapılması.
a. Abse drenajı
b. Yara kapatılması
c. Yabancı cisimlerin çıkarılması
d. Yara debridmanı
e. Mesane kateterizasyonu
f. Sellülitin, tanı ve tedavisinin yapılması
Kıdemli Düzeyi
Kıdemli asistanlar tarafından eğiticiler veya acil birimi eğiticilerinin gözetimi altında yapılması
gerekenler:
1. Olay yerinde hastane bakımı veya ameliyat gerektiren çoklu sistem travması olan hastanın
triajının yapılması.
49
2. Acil Serviste çoklu sistem travması olan hastaların triajının yapılması.
3. Gerekli olduğunda hayata döndürücü acil torakotomi yapılması.
4. Travma hastalarının değerlendirilmesi ve gerekli ameliyatların yapılması.
5. Hasta bakımını düzenlemede, alt kıdemlilere görev vermede ve diğer branşlardan
konsültasyon istemede ekip lideri olarak görev yapılması.
6. Toraks, karın, kafa ve ortopedi alanlarındaki travmalar nedeniyle ameliyat olması gereken
hastalarda girişimlerin zamanlamasını yöneten ekip lideri olarak görev yapılması.
7. Travma servislerinin gerekli olduğu şekilde yönetilmesi.
50
C-4. CERRAHİ YOĞUN BAKIM
TEMEL HEDEFLER
•
Basit veya karmaşık çoklu organ sistem bozukluklarını değerlendirebilme ve kritik hastaların tanı
ve tedavisini yapabilme.
•
Yoğun bakım ünitesinde bulunan hastalarda, birbiriyle ilişkili sistem bozukluklarının tanı ve
tedavisini uygun bir şekilde yapabilme.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
Öncelikle Temel ve İleri
önerilmektedir.
Yaşam Desteği ve Kritik Hastaya Yaklaşım eğitimlerinin alınması
I. İdari Görevler
1. Cerrahın yoğun bakımdaki görevlerinin tanımlanması.
a. Birimin yönetimi (birim yöneticisi olarak cerrah) (1) Hastaların triajı(2)
Ekonomik yönler(3) Veri toplanması ve bilgisayar kullanımı(4) Enfeksiyon
kontrolü ve total kalite yönetimi konuları(5) Etik konular (onam, avukat yetkisi,
yaşarken yapılan istekler)
b. Özel cerrahi durumlar için konsültasyon
c. Cerrahi dışı farklı bilim dalları arasında konsültasyon sağlanması ve bunun
organizasyonu
d. Aşağıdaki konularda hastaların yoğun bakım ünitesine yatırılma endikasyonlarının
belirlenmesi.
(1) Tıbbi endikasyonlar (ör. akciğer, kalp, böbrek hastalıklarına bağlı)
(2) Cerrahi endikasyonlar
3. Hastaları yoğun bakımdan çıkarma endikasyonlarının bilinmesi.
a. Tıbbi endikasyonlar
b. Cerrahi endikasyonlar
c. Yoğun bakıma alınması mümkün olmayan hastalar (örneğin uzun süreli bakım, resüsite
etmeyin emirleri)
II. Genel Fizyopatoloji-Bir Bütün Olarak Vücut
1. Aşağıdaki sistemlerin sepsis, travma veya cerrahi girişime karşı verdikleri fizyolojik yanıtın, stres
öncesi ve sonrası durumlara uyum mekanizmalarının bilinmesi.
a. Solunum
b. Hemodinamik
c. Böbrek
d. Metabolik
e. Endokrin
2. Yoğun bakımda rutin olarak kullanılan profilaktik önlemlerin bilinmesi.
51
a. Gastrointestinal kanama profilaksisi (antiasitler, asit baskılayıcı ilaçlar ve yüzey
koruyucu ilaçlar)
b. Profilaktik antibiyotik kullanımı (gerçek profilaksi ile ampirik ve tedavi edici kullanım
arasındaki farkın bilinmesi)
c. Solunum sorunlarına bağlı morbiditeye yönelik profilaksi
d. Derin ven tromboembolizmine yönelik profilaksi
e. Aseptik teknik uygulamalar
f. Genel-geçer önlemler
g. Cilt koruma ürünleri
h. Yüksek ateş veya klinik kuşku durumda kılavuz tel üzerinden santral ven kateteri
değişimi
3. Kritik hastanın destek ve tedavisinde sıkça kullanılan va aşağıda sıralanan ilaç gruplarının 1) etki
mekanizmaları, 2) fizyolojik etkileri, 3) etki spektrumları, 4) etki süreleri, 5) uygun dozları, 6)
metabolizma ve vücuttan atılım yolları, 7) yan etkileri ve 8) maliyetleri konularının bilinmesi.
a. Vazopresörler
b. Vazodilatörler
c. İnotropik maddeler
d. Bronkodilatörler
e. Diüretikler
f. Antibiyotikler/antifungal ilaçlar
(1) Ampirik, tedavi edici ve profilaktik uygulamalar arasındaki farkın bilinmesi
(2) Enfeksiyonda kullanılan ilaç gruplarının sınıflandırılmasının bilinmesi
g. Antiaritmikler
h. Antihipertansifler
(1) Hipertansif taşikardik hastada beta bloker kullanımı
(2) Konjestif kalp yetersizliği olan hipertansif hastada ACE inhibitörlerinin
kullanımı
(3) Anginası olan hipertansif hastada kalsiyum kanal blokeri kullanımı
4. Beslenme desteği sağlamanın endikasyonlarının ve yöntemlerinin bilinmesi
a. Parenteral ve enteral beslenme endikasyonları, kullanılacak beslenme sıvılarının seçimi
ve maliyetleri açısından karşılaştırma
b. Parenteral ve enteral beslenmenin komplikasyonları ve bunları önleme yöntemleri
c. Enteral veya parenteral beslenme alan yoğun bakım hastasında glukoz, klor, sodyum,
fosfat, magnezyum, eser element ve vitamin eksıkliklerinin/ fazlalıklarının bulgularını
yorumlama
d. Farklı hastalık durumlarındaki hastaların protein kalori gereksinimlerini tahmin etme ve
sık uygulanan laboratuvar değerlerini kullanarak beslenme yeterliliğini saptama
5. Ameliyat sonrası ateş nedenlerinin, ampirik tanı yöntemleri ve tedavisinin bilinmesi.
6. Hastanın klinik ve laboratuvar parametrelerindeki değişikliklere göre gerekli tedavinin bilinmesi
ve uygulanması.
a. Metabolik, hormonal, kardiyovasküler ve renal yanıt dahil olmak üzere sıvı kaybına karşı
beklenen stres yanıtına göre intravenöz sıvı uygulamasının değiştirilmesi (stres hormon
yüksekliği ile glukoz metabolizmasındaki değişikliklerin hatırlanması, glukoz yüksekliği
olan hastalarda sıvı yüklemesinden kaçınılması)
b. Profilaktik yöntemlerin etkinliği
c. Protein kaybı olan hastalarda beslenme durumunun değerlendirilmesi (ör. fistüller, dren
yerleri veya metabolik etkenler, enfeksiyon, akut akciğer hasarı, hipertermi, solunum
yetersizliği)
d. Ameliyat sonrası ateş değerlendirmesinin ve tedavi yöntemlerinin tanımlanması
e. Yapay solunum desteği başlatma endikasyonlarının bilinmesi
f. Düşük kardiak out put, hipotansif/hipertansif durumların açıklanması
g. Aşağıdakiler dahil, epilepsi nöbetlerinin değerlendirilmesi ve tedavisi
52
(1) ABC kuralı (havayolu, solunum, dolaşım), elektrolit, bun- kreatinin,
glukoz, kalsiyum, magnezyum düzeyileri için kan alınması
(2) İntravenöz glukoz/tiamin verilmesi
(3) Antiepileptik ilaçlar (valyum, fenobarbital, dilantin)
h. Havayolu, pompa ve akciğer değişikliklerine bağlı akut solunum yetmezliğinin
değerlendirilmesi ve tedavisi
7. Aşağıdaki gibi çoklu tıbbi sorunları olan kritik durumdaki cerrahi hastasında tedaviyi
planlamanın bilinmesi.
a. Kalp ritm bozuklukları
b. Havayolu, kalp atım gücü veya akciğer parenkim bozuklularına bağlı solunum
yetersizliği
c. Hemodinamik dengesizlikler ile birlikte olan akut/kronik böbrek yetersizliği veya özel
sıvı tedavisi ihtiyacı (total parenteral beslenme)
d. Diyabetes mellitus ve beslenme desteği ile ilgili özel sorunlar
e. Akut/kronik böbrek yetersizliğinde veya solunum yetersizliğinde hemodinamik denge
bozukluğu
III. Hava yolu-solunum
1. Solunum desteği başlatmanın endikasyonlarının bilinmesi.
a. Yapay solunum başlatılması için endikasyonlar ve genel olarak kabul edilen değerler
b. Hava yolunun değerlendirilmesi
c. Solunum kaslarının yeterliğinin tespiti
d. Akciğer parankim özelliklerinin değerlendirilmesi (arteryel kan gazı ve akciğer filmi)
e. Genel olarak kullanılan solunum değerlerinin incelenmesi (tidal volüm, maksimum
solunum hacmi, statik ve dinamik kompliyans, fonksiyonel rezidüel kapasite, positive
end expiratory pressure (PEEP), oto PEEP, hava yolu basınçları)
f. Yapay solunumdan ayırma endikasyonları ve kabul edilen değerler
2. Solunum fizyolojisinin, ventilasyon ve perfüzyon bozukluklarına neden olan patolojilerin
bilinmesi.
3. Ventilatör mekaniğinin ilkelerinin ventilasyon modları, tetikleme mekanizmaları ve olası
kullanımları ile açıklanması.
4. Akut akciğer hasarının (veya acute respiratory distress syndrome-ARDS) fizyopatolojisinin ve
uzun dönem mekanik ventilatöre bağlı kalan hastaya yaklaşımın bilinmesi.
a. Pnömoniler (aspirasyon ve nozokomiyal)
b. Akut böbrek yetersizliği
c. Kalp yetmezliği
d. Malnütriyonun yetersizliğinin engellenmesi veya vücut depolarının tekrar yerine
konulması
e. Sistemik immün yanıt sendromu (SRI, eskiden multiple organ dysfunction
syndrome-MODS- veya multiple organ systeme failure-MOSF- olarak bilinirdi)
f. Sepsis
g. Deri koruma sorunları
h. Fizik tedavi (kas kitlesinin ve fonksiyonunun korunması)
i. Hasta ve ailesi için psıkolojik destek
5. Yapay solunum cihazına bağlı hastada sık karşılaşılan solunum sorunlarına yaklaşımın bilinmesi.
a. Havalanmayan akciğer alanları
b. Bronkoplevral veya bronkoözofageal fistül
c. Sınırlı kalp kası gücü (genişlemeyen sol ventrikül, yeni geçirilmiş miyokard infarktüsü,
kalp kapağı bozuklukları)
6. Solunum fonksiyonlarını düzeltmek için aşağıdaki tedavilerin bilinmesi
53
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Bronkodilatörler (aerosol, parenteral ilaçlar)
Alveol membranını stabilize eden ilaçlar (kromalin sodyum, steroidler)
Diüretikler
Venöz dilatörler
Ağrı kesiciler ve sedatifler
Mukolitikler
IV. Dolaşım
1. Aşağıdaki kardiyak fonksiyon parametrelerinin tanımlanması ve karşılaştırılması.
a. Önyük (preload)
b. Artyük (afterload)
c. Miyokard kontraktilitesi
2. Aşağıdaki invaziv/noninvaziv yöntemlerle elde edilen sonuçların yorumlanması.
a. Arteryel kateterler
b. Santral ven kateterleri
c. Swan-Ganz kateteri
d. Kafa içi basınç ölçümü monitörleri
e. End tidal karbon dioksit monitörleri
f. Pulse oksimetre
g. Periferik sinir stimulatörleri (nöromüsküler blokaj yeterliliğini test etmek amacıyla)
h. Mesane (Foley) kateterleri
i. İntestinal pH monitörleri
3. Hemodinamik yönden dengede olmayan hastaların tanımlanması ve tedavi yaklaşımlarının
bilinmesi.
4. Kalp fonksiyonlarının ve hemodinamik takibin gözden geçirilmesi. Hemodinamik izleme
cihazlarından elde edilen bilgilerin doğruluğunun yorumlanması.
5. Aşağıdaki hastalarda kardiyovasküler sistemi etkileyen uygun sıvı ve ilaç tedavilerinin etkilerinin
bilinmesi
a. Hipovolemik, hipotansif hasta
b. Hipotansif, volüm eksıkliği/fazlalığı bulunmayan hasta
c. Hipotansif, hipervolemik hasta
d. Hipotansif, oligürik hasta
e. Hipotansif, hipervolemik oligürik hasta
f. Hipovolemik, oligürik hasta
g. Hipotansif, oligürik hipoksik hasta
V. Böbrek
1. Hastanın değişen fizyolojisine göre başlıca asit baz denge bozukluklarının sınıflandırılması
(metabolik asidoz ve/veya alkaloz, respiratuvar asidoz ve/veya alkaloz).
2. Aşağıdaki durumlarda karmaşık asit baz dengesi sorunlarında elektrolit replasmanı için seçilen
intravenöz sıvıların bilinmesi
a. Hiperkloremik, metabolik-asidotik hasta
b. Hipokloremik, metabolik-alkalotik hasta
c. Dehidrate, stuporda, hiponatremik hasta
d. Santral diyabetes insipiduslu hasta
e. Hiponatremik, volüm yüklenmiş, karbon dioksit tutulumu olan hasta
VI. Santral sinir sistemi
1. Yoğun bakımda sık karşılaşılan nörolojik sorunların ilk değerlendirme, izleme ve uzun dönem
tedavilerinin bilinmesi.
54
a. Nöbetler
b. Koma
c. Felç
VII. Mide-barsak/karaciğer
1. Mide, pankreas, safra salgılarının ve ince barsak içeriği kayıplarının yapısının ve etkilerinin
bilinmesi (eksiği yerine koymak için kullanılacak sıvıların hacminin, elektrolit içeriğinin
bilinmesi)
Kıdemli Düzeyi
I. Yönetim
1. Hastanın yoğun bakım ihtiyacını ameliyat öncesinde belirleyecek kriterlerin bilinmesi
a. Mevcut hastalıklar (kalp, akciğer, böbrek)
b. Daha sonradan yoğun bakımda gerekli olabilecek uygulamalar için ameliyat
sırasında yapılması gerekenlerin bilinmesi
II. Genel Fizyopatoloji- Bir Bütün Olarak Vücut
1. Sepsis skorlarının kullanımının bilinmesi.
2. Septik şok ve hipovolemik şokun farklılıklarının belirlenmesi.
a. İlk klinik tanı ve değerlendirme
b. Tedavi seçeneklerinin analizi
c. Izleme sonucunda elde edilen klinik parametrelere göre tedavi seçeneklerinin
değerlendirilmesi
3. Doku oksijen ihtiyacı ve desteği kavramlarının bilinmesi. Aşağıdaki bileşenlerin katkısının
gösterilmesi.
a. Dokulara verilen oksijenin hesaplanması
b. Oksijen tüketiminin hesaplanması
c. Kalp atımı ve farklı önyük, kalp kas gücü ve artyükün oksijen taşınmsına etkilerinin
incelenmesi
d. Hemoglobin ve oksijen satürasyonunun etkisinin tartışılması
e. pH, vücut sıcaklığı, 2,3 difosfogliseride’e (DPG) bağlı olarak dokuya oksijen verilmesi ve
alımının açıklanması
4. Aşağıdaki kanama bozukluklarının değerlendirilmesi ve tedavisinin bilinmesi.
a. Normal hemostazda kan damarları, trombositler, fibrin oluşumu ve yıkılmasının rolü
b. Dissemine intravasküler koagülopatinin (DIC) nedenleri ve tedavisi
c. Üretim azlığı, yıkım fazlalığı veya dilüsyona bağlı olarak trombositopeni
d. Hemofili A
e. Von Willebrand hastalığı
f. Trombositopeni nedeni olarak idyopatik trombositopenik purpura (ITP) ve trombotik
trombositopenik purpura (TTP)
g. Heparin veya kumadin tedavisinin yanlış uygulanması
h. Karaciğer yetmezliği
i. Protein C, S ve lupus antikoagülanının görevleri ve kanama bozukluklarındaki rolü
5. Yoğun bakımda karşılaşılan ve aşağıdaki cerrahi bilim dallarına ait özel sorunların bilinmesi.
a. Nöroşürurji
b. Üroloji
c. Ortopedi
d. Çocuk cerrahisi
e. Kalp cerrahisi
f. Göğüs cerrahisi
55
g. Yanıklar
h. Travma
6. Değişik fizyolojik durumlardaki hastalara yaklaşımın bilinmesi.
a. Hastanın hastalığına bağlı ameliyat öncesi sorunlar
b. Hastanın hastalığına bağlı ameliyat sırasında ortaya çıkan sorunlar
c. Hastanın hastalığına bağlı ameliyat sonrası sorunlar
7. Özel hastalık durumlarında hastanın beslenme ve metabolik durumunun bilinmesi.
III. Böbrek
Aşağıdaki karmaşık asit baz dengesi sorunları ile ilişkili fizyolojik ilkelerin ve özel tedavi yaklaşımın
bilinmesi.
a Renal tubuler asidoz (tip I ve II ayrımının yapılması)
b Kalp fonksiyonları yetersiz olan hastada mide-barsak sisteminden yüksek debili kayıp
c Sodyum düzeyi normal olan hastalarda veya hiponatremi durumlarında hacim fazlalığının
tedavisi
IV. Mide-Barsak/Karaciğer
Aşağıdaki hususları da dikkate alarak karaciğer ve böbrek yetmezliğinin tedavisinin bilinmesi.
a. Hastalığa özgü beslenme formüllerinin kullanımı
b. Toksık maddelerin kullanılması ve vücuttan atılımı (antibiyotikler, kontrast maddeler,
narkotikler)
c. Böbrek yetmezliğinin destek tedavisi, yüksek doz diüretikler, sürekli veno-venöz
hemofiltrasyon, sürekli veno-venöz hemodializ , dializ (peritoneal ve hemodializ)
V. Endokrin
Kritik yoğun bakım hastasında aşağıdaki endokrin bozuklukların tedavisinin bilinmesi.
a. Hipotiroidi/hipertiroidi
b. Hiperparatiroidi/hipoparatiroidi (kalsiyum ve magnezyum değerinde değişiklik)
c. Surrenal bezin aşırı çalışması (Cushing hastalığı ve sendromu)
d. Sürrenal bezin kortikal yetmezlik durumları (Addison hastalığı)
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1.Ameliyat sonrası kritik hastanın ilk değerlendirilmesi ve böyle bir hastaya yaklaşımın bilinmesi.
2.Aşağıdaki tedavi girişimlerinin uygulanabilmesi.
a. Sıvı bozukluklarının düzeltilmesi
b. Solunum destek cihazının ayarlamalarının yapılması
c. Farmakolojik destek ilaçlarının kullanılması
d. Antibiyotik tedavisinin gerekliliğinin ve süresinin değerlendirilmesi
3.Aşağıdaki işlemlerin uygulanabilmesi.
a. Orotrakeal ve nazotrakeal intubasyon, nazogastrik ve mesane kateterizasyonu
b. Arteryel kateter
c. Santral venöz kateter ve pulmoner kateter yerleştirilmesi
d. Tüp torakostomi
e. Trakeostomi
f. Perikardiyosentez
56
4. Ciddi yanık hastalarının bakımının yapılabilmesi.
a. İlk sıvı gereksiniminin hesaplanması
b. Hastaneye yatırma veya özel yanık merkezlerine nakil konusunun değerlendirilmesi
c. Solunum destek ihtiyacının değerlendirilmesi
d. Aşağıdaki özel yanıklardaki özel durumların bilinmesi
(1) İnhalasyon yanığı
(2) Elektrik yanığı
(3) Hidroflorik asit
(4) Fosfor yanığı
5.Ağır travma hastalarının bakımının yapılabilmesi.
a. Solunum desteği ihtiyacının belirlenmesi
b. İlk ve idame sıvı gereksinimlarının hesaplanması
c. Venöz damar yolu sağlanması
d. Ameliyat gereksiniminin değerlendirilmesi
e. Ameliyat sonrası hastaneye yatış gereksiniminin belirlenmesi (destek tedavisi veya özel
merkezlere (spinal kord merkezi, travmatik amputasyonların reimplantasyonu yapacak
merkezler gibi) nakil,
6. Sepsisli hastaların bakımının yapılabilmesi.
a. Solunum desteği gereksiniminin bilinmesi
b. İlk ve idame sıvı ihtiyacının hesaplanması
c. Venöz damar yolu sağlanması ve uygun steril tekniklerle korunması
d. Ameliyat gereksiniminin değerlendirilmesi
e. Yoğun bakım tedavisinin değerlendirilmesi
f. Profilaktik, ampirik ve tedavi edici antibiyotik uygulamalarının belirlenmesi
g. Hemodinamik verilerin izlenmesi
h. Hasarın kontrol altına alınmasından sonra rehabilitasyon işlemlerinin başlatılması
Kıdemli Düzeyi
1. Yatışlarından taburcu olana kadar yoğun bakımdaki cerrahi hastaların tüm bakımının
üstlenilmesi.
2. İnvaziv monitorizasyon kateterlerinin izlenmesi, elde edilen verilerin yorumlanması ve
hesaplanan hedeflere göre hemodinamik değişkenlerin düzeltilmesi.
3. Aşağıdaki durumların tedavi edilmesi.
a. Çoklu organ yetmezliğinin değerlendirilmesi, yetmezlikteki organlar için destek
sağlanması
b. Hayatı tehdit edici cerrahi enfeksiyonlar (ör. asendan miyonekroz veya gangren)
c. Hipovolemik şok
d. Böbrek yetmezliği
e. Beslenme bozukluğu
f. Karaciğer yetmezliği
4. Kalbe pace maker yerleştirilmesi için acil olarak transvenöz/transtorasık yolun sağlanması.
5. Acil torakotomi yapılması.
6. Hastanın beslenme ve metabolik gereksinimlerinin hesaplanması.
57
C-5. YANIKLAR
TEMEL HEDEFLER
•
Yanık yaralanması ile ilgili kavramlarının ve yanık fizyopatolojisinin anlaşılması.
•
Bu kavramların, yanık hastasının değerlendirilmesi, resüsitasyonu, klinik tedavisi ve
rehabilitasyonuna uyarlanması yeteneğinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Deri, deri ekleri ve deri altı dokularının histolojik ve fonksiyonel anatomisinin bilinmesi.
2. Termal hasar fiziğinin , dinamiğinin ve doku hasarının yayılmasının bilinmesi.
3. Yanık şekli ve muayene bulguları dahil olmak üzere yanık hastasının yeterli değerlendirilmesi
için kriterlerin bilinmesi.
4. Yukarıdaki değerlendirmeye göre yanık hastasının kontrol altına alınması ve sıvı resüsitasyonu
için ilk tedavi planının yapılması.
5. Yanıklı hastanın hayatta kalması, uzuvlarının ve işlevlerinin korunması için gerekli klinik
etkenlerin bilinmesi.
6. Yanık şoku, bağışıklık değişiklikleri ve yanık deri bakteriyolojisinin ilkelerinin bilinmesi.
7. Yanık yarasında yerel ve sistemik antibakteryel ajanların kullanılmasına ait ilkelerinin bilinmesi.
8. Elektrik, kimyasal ve inhalasyon yanığı ile ilgili özel durumların
yaklaşımlarının bilinmesi.
açıklanması ve tedavi
9. Yanıkların epidemiyolojisi, önlenmesi, sosyo-ekonomik ve psıkolojik etkilerinin bilinmesi.
10. İnhalasyon yanığının patoloji, mortalite ve morbidite ve hasta iyileşmesi sürecinin bilinmesi.
11. Yanık yarasının derinliğine, bakteri durumuna, iyileşme potansiyeline ve girişim gerekliliğine
göre değerlendirilmesi.
12. Elektrik yanıklarında elektriğin fiziksel özelliklerinin ve yol açtığı patolojinin bilinmesi ve
aşağıdaki organlarla ilişkisinin değerlendirilmesi.
a. Elektrik akımı
b. Giriş çıkış yerleri
c. Derin doku tutulumu
d. Nörolojik yaralanma
e. Damar sorunları
13. Fizik tedavinin ve oyalanma tedavisinin endikasyonlarının ve yararlarının bilinmesi.
14. Özel bakım ve rehabilitasyon ihtiyacının ve el anatomisinin bilinmesi.
15. Kısmi ve tam kat deri greftlerinin endikasyonları, alınma yolları, uygulanması,
immobilizasyonu ve bakımının tanımlanması.
58
16. Yara kontraktürü ilkelerinin açıklanması ve kontraktürün istenen ve zararlı etkilerinin
belirtilmesi.
a. Yanık hastasının başlangıç tedavisi
b. Yanık yarasının kapatılması
c. Yanık hastasının rehabilitasyonu
17. Aşağıdaki terimlerin açıklanması.
a. Kompartman sendromları
b. Eskar kontraksiyonu
c. Fasiotomi ve eskaratomi kesileri ve teknikleri
18. Kimyasal yanıkların patolojisinin, kaynaklarının, kimyasal maddeden korunma yollarının ve
tedavilerinin bilinmesi.
19. Çocuk yaş grubundaki yanık hastalarında özel durumların, tedavi yaklaşımının ve
rehabilitasyonun bilinmesi.
20. Aşağıdakileri önlemek için kullanılan temel plastik cerrahi tekniklerin ve rekonstrüktif
girişimlerin endikasyonlarının bilinmesi.
a. Nedbe kontraktürü
b. İlgili eklem kontraktürü
c. Hipertrofik nedbe
21.Yanık hastasının bakımında özel yanık ekibinin veya biriminin aktivitelerinin bilinmesi.
a. Fizik tedavi
b. Oyalanma tedavisi
c. Psıkolojik rehberlik
d. Rekreasyonel tedavi
e. Yanık hemşireliği
BECERİ HEDEFLERİ
1. Acil yanık hastasının değerlendirmesinin ve takibinin yapılması. Başka merkeze nakil
gerekliliğinin belirlenmesi.
2. Çocuklar ve erişkinler için sıvı resüsitasyon protokollerinin uygulanması.
3. Uygun pansuman materyallerinin ve antibakteryel ilaçların seçilmesi ve uygulanması.
4. Aşağıdakileri düşünerek yanık sonrası kritik hastada sistemik etkilerin tartışılması.
a. Sepsis
b. Gastrointestinal etkiler
c. Bağışıklık sorunları
d. Kalbe-akciğere etkileri
5. İnhalasyon yanığının tedavi edilmesi.
a. Fleksibl laringotrakeoskopi
b. Solunum desteği tedavisi
6.Yara tedavisi yapılması.
a. Eskar oluşumu
b. Reepitelizasyon
c. Tanjansiyel ve fasyal eksizyon
d. Derin dokuların debridmanı
e. Deri grefti alımı ve uygulanması
59
7. Elektrik yanıklarının değerlendirilmesi.
a. Giriş ve çıkış yarası
b. Kalp, damar, sinir sistemi ve göze etkileri
c. Derin doku hasarı
8. Kimyasal yanıkların tedavisinin başlatılması.
a. Çeşitlerinin ve kaynağın saptanması
b. Dilüsyon veya nötralizasyon ile tedavi
c. Lokal kimyasalların sistemik etkisinin tedavisi
9. Eskar kontraktürü ve ödem kontrolünün yapılması.
a. Eskaratomi teknikleri
b. Fasiotomi teknikleri
10. İlk tedavi, sistemik destek ve özel bakım gereksinimları konusunda çocuk yoğun bakım
ekibinden bilgi alarak çocuk yaş grubu hastasının tedavi edilmesi.
60
D- GENEL CERRAHİ
61
D-1. CERRAHİ İMMÜNOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Genel immünolojik ilkelerin ve bunların cerrahi pratiğe uygulanmasının anlaşılması.
•
Genel cerrahi ameliyatı olacak immünolojik bozukluğu olan hastaların bakım ilkelerinin
anlaşılması.
•
Moleküler biyoloji alanında bilgi sahibi olunması ve cerrahide potansiyel olarak uygulanabilecek
yeni immün tedavilerinin anlaşılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
I. Genel İmmünolojik İlkeler
1. İnsan immün sisteminin temel kavramlarının açıklanması.
a. Konakçı savunmasında görev alan hücreler
b. Lenfositlerin ve makrofajların temel görevleri
c. Pluripotent kök hücreden diğer hücrelerin gelişimi
2. Makrofajların görevlerinin, salgı ürünlerinin ve antijen sunucu hücre olarak rollerinin bilinmesi.
3.
T lenfositinin ontojenisinin, fonksiyonunun, hücresel immünite ve greft reddindeki görevlerinin
açıklanması.
4. T hücre reseptörü ve bunun insan lökosit antijenleri (HLA) ile ilişkisini bilinmesi.
5. T hücre aktivasyonunu, CD4 ve CD8 hücrelerin rollerinin ve ilişkili interlökinlerin anlaşılması.
6. B lenfositlerinin antikor oluşumundaki görevinin, gelişiminin ve farklılaşmasının, immünoglobulin
molekülünün fonksiyonel anatomisinin açıklanması.
7. Dalak, karaciğer, timus ve kemik iliğinin immün fonksiyonlarının tanımlanması, immün sistem
düzenlenmesinde görevlerinin bilinmesi.
II. Enfeksiyona Karşı Savunma
1. Vücudun enfeksiyona karşı savunmasında aşağıdaki sistemlerin florasının, mekanik bariyerlerin,
lokal hormonların ve epiteldeki kimyasal maddelerin tanımlanması.
a. Gastrointestinal
b. Solunum
c. Genitoüriner
2. Aşağıdaki durumlarda vücudun enfeksiyona yanıtının tanımlanması.
a. Daha önce antijenle karşılaşma olmamışsa
b. Daha önce karşılaşma olmuşsa
(1) Pasif ve aktif immünizasyon
(2) T hücre hafıza aktivasyonu
3. İntravenöz immünoglobulinlerin ve viral aşıların terapötik ve profilaktik rollerinin bilinmesi.
62
4. Sepsis ve ciddi yanık dahil olmak üzere bilinen konjenital ve kazanılmış immün yetmezlik
durumlarının ayırd edilmesi.
5. Hücresel immün bütünlüğü test eden yöntemlerin cilt ve lenfosit fonksiyon testleri dahil olmak üzere
tarif edilmesi.
III. Klinik İmmünoloji
1. İmmünsupresif ilaçların etki mekanizmalarının ve olası yan etkilerinin tanımlanması. Kullanım
nedenlerinin ve organ naklinde kullanım zamanlamalarının ve diğer tıbbi uygulamaların bilinmesi.
a. Prednizon
b. Siklosporin
c. Azotiopurin
d. Takrolimus (FK506) ve diğer yeni ilaçlar
2. Akut nakil reddine karşı kullanılan ajanların bilinmesi.
a. Steroidler
b. Radyasyon tedavisi
c. Poli ve monoklonal antikorlar
3. Transplant reddini tedavi etmek için poliklonal antikorların kullanımının hazırlanması, kalite kontrolü
ve uygulanmasının açıklanması. Yan etkilerinin ve tedavilerinin tanımlanması.
4. İmmün yetmezlikli hastalarda enfeksiyona yaklaşımın açıklanması.
a. İlaçlara bağlı iyatrojenik immünsupresyon
b. Doğal immün yetmezlik durumları
c. Kansere bağlı immünite bozukluğu
5. Transplantasyon sonrası immünsupresyon yapılan ve diğer ciddi cerrahi morbidite veya
komplikasyonları olan hastalara yaklaşımın açıklanması.
IV. İmmünoloji ve Moleküler Biyolojide Eğilimler
1. Transplantasyon ve diğer durumlarda kullanılan yeni ve araştırma aşamasındaki ilaçların bilinmesi.
2. Günümüzde onkoloji tedavisinde kullanılan biyolojik modifikatörlerin mantığının ve klinik uygulama
alanlarının, olası sınırlamalarının ve yan etkilerinin bilinmesi.
3. Gen naklinin ve araştırılmakta olan klinik uygulamalarının bilinmesi.
4. Moleküler biyolojinin öneminin ve immünoloji, onkoloji ve patolojide sorunları açıklamak için
kullanılan temel rekombinan DNA tekniklerinin bilinmesi.
5. Transgenik hayvanların öneminin, oluşturulmalarının ve deneysel ve klinik transplantasyon
uygulamalarında olası kullanımlarının açıklanması.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Genel cerrahi ameliyatı uygulananların kronik tedavisinde immüne yetmezlik ilaçlarının ameliyat
sırasında kullanılması.
2. İmmün yetmezliği olan hastalarda özellikle enfeksiyonu en aza indirmeye odaklanarak, elektif
cerrahin planlanması ve aynı yüksek riskli grupta acil cerrahi girişimin uygulanması (perfore organ vs..).
63
3. Majör cerrahi, yanık, travma, malnütrisyon sonrası oluşan sistemik yetmezlikte hastaların immün
durumlarının optimize edilmesi.
4. Klinik bulgu ve belirtileri ve serum kimyası ve radyolojik çalışmaları kullanarak akut ve kronik organ
rejeksiyonu tanısının konulması.
5. Elektif veya acil cerrahi yapılan kronik immün yetmezlikli hastalarda yara enfeksiyonu ve diğer
kompleks bozuklukların tanınması ve tedavi edilmesi.
6. İmmün yetmezlikte ilaç düzeylerinin ve yan etkilerinin izlenmesi.
7. İmmün stimülatör tedavi alan hastaların bakımına katılınması.
64
D-2. ORGAN NAKLİ
TEMEL HEDEFLER
•
Klinik transplantasyon tarihçesinin bilinmesi ve hastaların organ nakline hazırlanması için
düzenlenen kılavuzların yorumlanması.
•
Organ nakli ve immun baskılamayı yöneten temel immünolojik ilkelerin anlaşılması
•
İmmün baskılayıcıların olası metabolik, fizyolojik ve malign yan etkilerinin bilinmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
I.Altyapı /Hazırlık
1. Transplantasyonun tarihçesinin ve gelişiminin bilinmesi.
a. Damar cerrahisinde ilk uygulamalar
b. Tolerans kavramı
c. İlk başarılı nakiller
d. İmmün baskılayıcı ilaçlara başlama
2. Organ nakliyle ilişkili terimlerin anatomik ve biyolojik olarak açıklanması.
3. İnsan lökosit antijenlerinin genetik yerleri, kalıtım yolları, major histokompatibilite kompleksi sınıf I
ve II antijenlerinin farklarının bilinmesi.
4. Organ nakli hastalarının hazırlanmasında doku tipi belirlenmesinin ve aşağıda belrtilen diğer
noktaların rolleri hakkında bilgi sahibi olunması.
a. Doğal, önceden oluşmuş antikorlar
b. Kazanılmış antikorlar
c. Panel reaktif antikorlar
d. Greft sağ kalımında doku tipi ve uyumunun etkisi
5. Organ ve doku bağışı için kriterlerin tanımlanması, bunların kritik hastalara uygulanması.
6. Beyin ölümünün tanımının klinik olarak yapılması, klinik kriterleri desteklemek için uygun
laboratuvar ve radyolojik çalışmaların bilinmesi.
7. Organ vericileri için uygun yaklaşım planının yapılması.
8. Organ koruyucu çözeltilerin gelişiminin ve tekniklerinin bilinmesi ve vaskülarize organları saklamada
kullanılan güncel metodların bilinmesi.
II.Klinik Nakil
1. Günümüzde organ nakli zamanlamasında kullanılan metodların bilinmesi.
2. Gereklilik, uygunluk ve organ naklini ilgilendiren felsefi konuların, HLA tiplemesi, PRA, kan grubu,
yaş, bekleme süresi konularının bilinmesi.
65
3. Birleşmiş organ paylaşımı yöntemi ile olası alıcılara organ sağlanmasının açıklanması. Yerel
toplulukların donör organ havuzunu optimize etmek için ve organ alımı ve dağılımını kolaylaştırmak için
fonksiyonlarının tartışılması.
4. Böbrek, pankreas, kalp, akciğer naklinin endikasyonlarının, hasta ve greft sağ kalımının bilinmesi.
5. Başlangıçtaki, kronik dönemdeki ve rejeksiyon tedavisindeki farklı ilaç şemalarının bilinmesi.
6. Aşağıdaki
tanımlanması.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
immünsüpresif ilaçların etki mekanizmalarının, doz şemalarının ve yan etkilerinin
Azatiopürin
Prednizon
Antilenfosit globulin
Sıklosporin
Anti T3 monoklonal antikoru
Takrolimus (FK506) ve diğer yeni kullanılan immunoasüpresif ilaçlar
7. Kronik immünsüpresyonun kısa ve uzun dönem risklerinin bilinmesi.
a. Fırsatçı enfeksiyonlar
b. Kardiyovasküler sorunlar
c. Otoimmün hastalıklar
d. Lenfoproliferatif hastalıklar
e. Rejeksiyon
8. Hiperakut, akut ve kronik organ rejeksiyonlarının tanısal yöntemlerinin bilinmesi.
9. Her transplante organın rejeksiyonunun ve ilaç toksisitesinin histolojik karakteristiklerinin bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Canlıdan veya kadavradan vaskülarize organ nakli için olası adayların değerlendirilmesi.
2. Vaskülarize organ nakli sonrası hastaların izlenmesi.
3. Böbrek, pankreas, karaciğer ve kalp nakli ekibine katılma.
4. İmmünsupresif ilaç tedavisinin, ilaç düzeyinin takibi ve olası toksisitelerinin tedavi edilmesi.
5. Organ reddinden şüphelenilen hastalarda aşağıdakileri kapsayacak şekilde değerlendirme yapılması.
a. Laboratuvar ve radyolojik incelemeler
b. İmmun baskılayıcı ajanların verilmesi
c. Potansiyel akut ve kronik yan etkiler açısından hastaların takibi
6. Beyin ölümü gelişen hastada multipl organ alınmasına katılıma.
7. Organın nakil için uygun olma kriterlerinin tanımlanması.
8. Ameliyat sonu cerrahi komplikasyonların tanınması ve tedavisinin yapılması.
66
D-3. CERRAHİ UYGULAMADA ETİK VE YASAL KONULAR
TEMEL HEDEFLER
•
Tıp pratiğine uygulanabilir etik ve yasal ilkelerin bilinmesi.
•
Cerrahi uygulamalarda ortaya çıkan etik ve yasal konuların tanınması ve değerlendirilmesi.
•
Cerrahi uygulamalarla ilgili etik ve yasal konuları etkin bir şekilde çözümleyebilmek
stratejiler geliştirebilme yeteneğinin kazanılması.
için
BİLGİ HEDEFLERİ
I.Tıp pratiği ile ilgili etik ve yasal konular
1. Aşağıdaki terimleri açıklanması ve cerrahi pratiğe uygulanmalarının değerlendirilmesi.
* Abortus
* Önceden talimatlar
(1)Hastanın kendi-belirlemeleri
(2)Vekaletname
* İyilik
* Biyoetik
* Etik kurallar
* Yeterlik
* Gizlilik
* Bakımın devamlılığı
* Bakım masrafı
(1) Maliyet-yarar analizi
(2) Masraf denetimi
(3) Sağlık hizmetlerine ulaşım
(4) Sağlık hizmeti hakkı
* Ceza hukuku
* Ölüm ( farklı yasal tanımlar dahil )
* Deontolojik etik
* “Ressüsite etmeyin” kararı
* Hastane Etik Komitesi
* Aydınlatılmış onam
* Malpraktis ve komplikasyon kavramları
* İhmal
* Doğal haklar
* Yapmama (ahlaki olarak bir işi yapmamak veya ahlaki bir işi yapmamak)
* Palyatif bakım
* Kalite garantisi (devamlı kalite geliştirilmesi gibi ilgili konular)
* Yaşam kalitesi
2. Klinik karar vermenin etik ve teknik yönleri arasındaki benzerliklerin ve farkların
tanımlanması ve değerlendirilmesi.
3. Cerrahi mesleği ile ilgili etik ve yasal değerlerin ve ilkelerin bilinmesi.
a. Cezai sorumluluk (başta Türk Ceza Kanunu olmak üzere ilgili yasa maddelerinin
incelenmesi, pratik örnekler verilmesi)
b. Hukuki sorumluluk (maddi ve manevi tazminatları içeren hukuk davaları, borçlar kanunun
ilgili maddelerinin incelenmesi, yargı karar örnekleri)
c. Mesleki sorumluluk (TTB soruşturma ve yargılama yönetmeliği ve ilgili prosedüler
hakkında bilgilendirme)
67
d. İdari sorumluluk (kurum içi yapılan inceleme ve soruşturmalar, devlet memurları
kanunun ilgili madeeleri)
4. Anlaşmazlıkların halledilmesinde, etik ve yasal konuları çözmek için profesyonel ve kurumsal
kaynakların ve yöntemlerin değerlendirilmesi.
II. Doktor – Hasta ilişkisi
1. Doktor-hasta ilişkisinin etik ve yasal özelliklerinin incelenmesi ve açıklanması
a. İlişkinin kurulması
b. Bakımın devamı dahil ilişkinin devam ettirilmesi
c. Bir hastanın klinik bilgilerinin gizliliği konusundaki hakları
d. İlişkinin kesilmesi, hasta terkedilmesi
III. Tıbbi Kayıtlar
1. Aşağıdaki görevlerin yerine getirilerek tıbbi kayıtların etik ve yasal noktalarının incelenmesi.
a. Hem klinik hem de yasal gereksinimlere yanıt veren bir tıbbi kaydın vazgeçilmez
kısımlarının tarif edlmesi.
b. Yatan/ayaktan hasta tıbbi kaydının rolünün ve aşağıdaki şekillerde kullanımının anlatılması
(1) Hastanın cerrahi tedavisinin doğru ve tam kaydı
(2) Yasal belge
c. Tıbbi kayıtları değiştirme veya yok etmenin yasal sonuçlarının belirtilmesi
IV. Aydınlatılmış Onam
1. Aşağıdaki görevleri yerine getirerek aydınlatılmış onam kavramının analiz edilmesi.
a. Yeterliğin tanımlanması ve aydınlatılmış onam alırken kullanılmasının tartışılması.
b. Hastanın tedaviye onamını gönüllü olarak nasıl vermesinin sağlanacağının belirlenmesi.
c. Aydınlatılmış onam için görev yapılan kurumun şartlarının tarif edilmesi.
d. İlgili şahıs için önemli olabilecek tüm risklerin hekim tarafından açıklandığı kavramının
değerlendirilmesi
e. Cerrahi karar vermede ikinci görüşün rolünün tartışılması.
f. Hastanın önerilen tedaviyi reddine karşı bir yanıt hazırlanması.
g. Profilaktik cerrahi uygulamaların etik ve yasal yönlerinin tartışılması
h. Deneysel girişimlerde doktorun sorumluluklarının belirtilmesi.
2.Aşağıdakileri gözeterek ölüm ve ölme ile ilgili etik ve yasal konuların bilinmesi.
a. “Ressüsite etmeyin” emirleri
b. Tedaviyi kesme ya da devam ettirme
c. Yaşamı uzatan medikal tedaviyi vermeme ya da kesme
d. Beslenme ve hidrasyon
e. Ölümün belirlenmesi
V. Profesyonel Sorumluluk
1. Aşağıdakilerin çözümü için uygun bir yaklaşım belirlenmesi.
a. Doktor hatası
(1) Kendi hatası
(2) Başkasının hatası
2. Aşağıdaki şartlar altında istenen tıbbi tedaviyi reddetmenin etik ve yasal etkilerinin bilinmesi.
a. Tedavi boşuna olacaksa
b. Tıbbi tedavi doktorlar veya diğer sağlık çalışanları için risk oluşturuyorsa
c. Doktor ahlaki sebeplerden ötürü tedaviyi reddediyorsa
d. Doktor ekonomik nedenlerle tedaviyi reddediyorsa
68
3. Aşağıdakilere katılmada, doktorun etik zorunluluğunun tanımlanması.
a. Doktorun/cerrahın bireysel aktivitelerinin tıbbi açıdan değerlendirilmesi
b. Cerrahi tedavilerin genel değerlendirmesi
4. Tıbbi değerlendirme kayıtlarının gizliliğinin bilinmesi.
5. Sağlık hizmetine ulaşımı sağlamak için mesleğin sorumluluklarının tartışılması.
6. Meslekte, aşağıdakilere göre politik ve sosyal aktivitelerin tartışılması.
a. Profesyonel derneklere üyelik ve katılım
b. Yasama ile iletişim
c. Toplum aktivizmi ve eğitim
VI. Profesyonel Lisans ve Sertifikasyon
1. Aşağıdakiler ile ilgili olan proçeslerin tarif edilmesi.
a. Asistan programı onaylanması
b. Doktor/cerrah sertifikasyonu
c. Lisans
d. Yeterlik
2. Tekrar sertifikalandırmanın değerlendirilmesi.
VII. Profesyonel Yükümlülük
1. Aşağıdaki görevleri yerine getirerek mevcut malpraktis ortamında yer alan özelliklerin ve
konuların değerlendirilmesi.
a. Malpraktis suçlamalarının çözümünde yasal ve tıbbi profesyonellik ve sigorta endüstrisi
arasındaki ilişkinin tanımlanması
b. Malpraktis suçlamalarının çözümlenmesinde davanın işlevinin ve sürecinin tartışılması
c. Profesyonel sorumluluk alanında sivil adalet sistemindeki yasama reformunda yer alan
konuların ve amaçların bilinmesi.
2. Aşağıdaki değişkenlerin anlamlılığının değerlendirilmesi.
a. Potansiyel dava durumları
b. Malpraktisten kaçınma/pratiği yönetme teknikleri
c. Tüzel ihmal veya ihmalkar puanlama
d. Delillerin bozulması
3. Profesyonel sorumluluğu azaltmada aşağıdakilerin rolünün, uygulamalarının ve işlemlerinin
değerlendirilmesi.
a. Risk yönetimi
b. Kalite güvencesi
4. Malpraktis davalarında doktorları temsil eden avukatlar ile tek taraflı temasların yasal
yönlerinin değerlendirilmesi.
5. Cerrahide bilirkişilik
6. Adli yargıga bilirkişilik (Ali Tıp Kurumu, Yüksek Sağlık Şurası vd..)
BECERİ HEDEFLERİ
1. Özellikle yasal bir kural koymuş ya da önemli derecede tıbbi etiği etkilemiş olgular olmak
üzere, sağlık yönetiminden örnekler vererek farklı ahlaki kavramların değerlendirilmesi.
69
2. Davacılar, avukatlar ve sigorta firmaları ile ilişkiler dahil, malpraktis suçlaması olduğunda
nasıl hareket edileceğinin bilinmesi.
3.Minör girişimler dahil tüm işlemlerde, vekil onamı alınması.
4. Cerrahi uygulamalarda adli pratik yapabilmesi
a. Adli olgu tanımı ve çeşitlerini bilebilmesi
b. Adli rapr yazabilmeli ve önemini (teorik ve pratik) kayrayabilmesi
c. Adli cerrahi muayene (yara ve yaralanma çeşitleri) yapabilmesi
d. Adli kayıtlar - tutulması-saklanması-paylaşılması
e. Adli tanıklık
5. Tedavinin devamı ya da kesilmesi konusundaki kararlara ve tartışmalara katılma.
6. Tedavinin devamı ya da kesilmesi konusunda hastanın ve ailesinin isteklerinin
kesinleştirilmesi.
7. Uygun olgularda tedavi kısıtlaması için talimat verilmesi.
8. Cerrahi hata bulunan olguların belirlenmesi ve çözümlenmesine katılma.
9. Profesyonel sorumluluk konularında kişisel katılımın derecesinin belirlenmesi.
10. Cerrahi veya yan dallarında tanınma ve sertifikalandırılma için kişisel bir plan geliştirilmesi.
11. Cerrahi olgu değerlendirme faaliyetlerine katılma.
12. İşletme değerlendirme faaliyetlerine katılma.
13. Türkiyede sağlık yönetim sisteminde reformlar için seçeneklerin gözden geçirilmesi ve
reform önerilerinin cerrahi pratik, hastaların sağlık hizmetine ulaşması ve sağlık hizmetinin
maliyeti için olası sonuçlarının tanımlanması.
70
D-4. CERRAHİ ONKOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Neoplastik hastalıkların biyolojisi, patolojisi, tanısı, tedavisi ve prognozunun bilinmesi.
•
Kanser hastalarında tanı, tedaviye hazırlık, cerrahi tedavi ve bakım konusunda yeterlik
gösterilmesi, izlemelerinin yapılabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1.Türkiyede en sık görülen beş benign ve malign neoplazmın kadın, erkek ve çocuklardaki sıklığının ve
ölüm oranlarının bilinmesi.
2. Belirli solid neoplazmların artma veya azalma eğiliminin ve sıklıklarının değerlendirilmesi.
3. Bilinen protoonkogenlere bağlı olarak neoplastik hastalıklarda genetik faktörlerin belirlenmesi.
4. Karsinogenezin güncel teorilerinin bilinmesi.
5.Tümör biyolojisinin bilinmesi, tümörlerin doğal gidişinin tanımlanması.
6. Benign ve malign neoplazmaların tanısal özelliklerinin ve farklarının bilinmesi.
7. Malign neoplazmaların belirti ve bulgularının bilinmesi.
8. Farklı evreleme sistemlerinin özelliklerinin ve malign neoplazmları değerlendirmek üzere
kullanımlarının açıklanması.
9. Tümör belirteçlerinin, tümör salgı metabolitlerinin ve tanısal sitolojik tekniklerin uygun kullanımının
bilinmesi.
10. Kanser hastalarının beslenme gereksinimlerinin ve diğer hastalardan farklarının bilinmesi.
11. Küratif ve palyatif tedavi endikasyonlarının ve her yaklaşım için tedavi planların tanımlanması.
12. Kanser immünoterapisinde güncel araştırma noktalarının bilinmesi.
13. Kanser taramasında genetik taramanın güncel tekniklerinin bilinmesi.
14. Malignitelerde gen tedavisinin biyolojik mantığının, mekanizmasının güncel durumunun
tanımlanması.
15. Malign hastalıklarla ilişkili ekonomik ve psikososyal noktaların ve bunların kanser hastalarının bakım
ve tedavilerini nasıl etkilediklerinin değerlendirilmesi.
a. Kanserli hastaya yaklaşımın etiği
b. Rehabilitasyon
c. Ev bakımı kaynakları
d. Hasta destek grupları
e. Aile destek grupları
f. Enterostomal bakım
71
g.
h.
i.
j.
Maliyet kontrolü
Yatış öncesi işlemler ve yetkiler
Hastane kaynaklarının kullanımı
Tümör kayıt verileri
16. Yukarıda sıralanan tüm konular için uygun sosyal servislerin ve toplum kaynaklarının
değerlendirilmesi..
Kıdemli Düzeyi
1. Sık karşılaşılan maligniteler için klinik tarama uygulanmasının, farklı tip neoplazmların tipik belirti ve
bulgularının bilinmesi.
2. Tümör, nodül ve metastaz (TNM) sistemini kullanarak neoplazmların hem klinik, hem de patolojik
olarak sınıflandırılmasının yapılması.
3. Tümör evresinin prognozla ilgili olarak değerlendirilmesi.
4. Genel cerrahi alanı içindeki tümörlerin prognozuna göre tedavi yöntemi uygulanmalarının
karşılaştırılması.
5. Metabolik ve beslenme bozukluklarını düzelterek kanser hastasını ameliyata hazırlamanın bilinmesi.
6. Sık karşılaşılan malignitelerde ameliyat sonrası tarama ve izleme yöntemlerinin bilinmesi.
7. Ameliyat sonu dönemde farmakolojik desteğin endikasyonlarının ve etkilerinin bilinmesi.
8. Kanser hastalarına ameliyat öncesi ve sonrası beslenme desteği başlamanın endikasyonlarının ve
yollarının tanımlanması.
9. Radyasyon onkolojisinin temel ilkelerinin ve seçilmiş benign ve malign lezyonlara primer tedavi olarak
uygulanmasının açıklanması.
10. Genel cerrahi alanında adjuvan tedavilerin endikasyonlarının ve yöntemlerinin kemoterapi,
radyaterapi, immünoterapi ve gen tedavisi kapsamında bilinmesi.
11. Kanser hastasının kardiyovasküler ve solunum fonksiyonlarının intraoperatif monitorizasyonu için
kriterlerin ve gerekli işlemlerin tanımlanması.
12. Kanser hastalarının tedavisinde bütünsel bir yaklaşımın gerektiğinin bilinmesi.
13. Palyatif ve küratif tedavi planlarının bilinmesi ve uygulanması.
14. Tümör veri bankasına uygun klinik ve demografik verilerilerin toplanması.
15. Uygun konsültasyonlar için endikasyonların ve isteklerin bilinmesi.
16. Kanser araştırma metodolojisinin, araştırmalarda ulaşılmış noktaların ve güncel çabaların bilimesi.
72
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1.Kanser hastalarında tam anamnez alma ve fizik muayene yapabilme.
2. Her kanser hastası için uygun ayırıcı tanıları değerlendirebilme..
3. Deri, deri ekleri ve memenin benign lezyonlarını eksize edebilme. Uygun yara bakımı ve izlemini
yapabilme.
4. Cilt kanserlerini uygun sınır ile eksize etme, uygun kapama yöntemini uygulama ve izleyebilme.
5. Majör rezeksiyondan sonra yaraları uygun biçimde kapatabilme.
6. Kolostomi ve ileostomiker için gerekli bakımı yapabilme.
7. Ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası dönem için kanser hastalarına uygun beslenme programlarının
düzenlenebilmesi.
8. Kolostomi, ileostomi işlemlerinin, karaciğer ve akciğer kama rezeksiyonların asiste edilmesi.
9. Lenf nodülü biyopsisi, meme biyopsisi ve benzer işlemleri yapılabilmesi.
10. Cerrahi parçaların makroskopik patolojik inceleme için hazılıklarına katılma.
11. Frozen section slidelarını gözlem altında değerlendirme.
12. Beslenme değerlendirmesi ve beslenme desteği programları yapabilme.
13. Beslenme gastrostomisi ve tüp jejunostomi yapabilme.
14. Her kanser hastasının klinik tablo ve ameliyat bulgularına bakarak klinik ve patolojik bulgu ilişkisini
kurabilme.
Kıdemli Düzeyi
1.Kanser hastasının tüm özellikleriyle bakımını yapabilmeı.
2. TNM sistemini kullanarak belirli neoplazmları klinik ve patolojik olarak sınıflandırabilme..
3. Beslenme ve metabolik eksiklikleri de dikkate alınarak hastaların kanser cerrahisi için hazırlanması
sağlayabilme.
4. Ameliyat öncesi ve sonrası uygun monitorizasyon ihtiyacının saptanması ve uygulanması.
5. Farmakolojik ajanlar ile uygun desteğin sağlanması.
6. Malign hastalık tedavisi için ameliyat planı yapabilme..
7. Her tip kolostominin yapılması, kolostomilerin kapatılması ve barsak anastomozunun yapılması.
8. Neoplastik hastalığın psikososyal yönleriyle ilgili olarak sorumluluk alınması.
9. Gözlem altında majör ve kompleks boyun, toraks, karın ve meme ameliyatlarının yapılması.
10. Kanser hastasının bakımında uygun sosyal grupların kullanılması.
73
11. Kıdemsiz asistanların eğitimine katkıda bulunulması, eğitim planlama sorumluluğunu alabilmesi.
12. Gerekli önlemleri alarak indike olduğunda lazer tedavisi uygulanması.
13. Bölüm toplantılarına katılma, kıdemsiz asistanların değerlendirmesine katılma ve en az bir hastane
komitesinde görev alınması.
14. Her tür endoskopi (üst ve alt gastrointestinal) yapabilme.
74
D-5. CERRAHİ ENDOSKOPİ
TEMEL HEDEFLER
•
Çeşitli endoskopik aletlerlerin özelliklerinin bilinmesi ve bunları çeşitli hastalıkların tanı ve
tedavisinde kullanma becerisinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Gastrointestinal sistemin, hava yollarının ve mediastenin normal anatomik ve fizyolojik
özelliklerinin bilinmesi.
2. Aşağıdaki kesimlerin endoskopik görünümlerinin tanımlanması. Normal ve patolojik
görünümlerin özelliklerinin bilinmesi..
a. Hipofarinks
b. Larinks girimi
c. Özofagus
d. Mide
e Duodenum
f. Papilla Vateri
g. İnce barsak
h. Kolon ve rektum
3. Sık rastlanan patolojik durumların tanımlanması.
a. Farinks
(1) Tümörler
b. Larinks girimi
(1) Tümörler
(2) Kord vokal paralizisi
c. Özofagus
(1) Özofajit
(2) Varisler
(3) Barrett özofagusu
(4) Özofagus tümörleri
(5) Darlıklar
d. Mide
(1) Ülserler
(2) Varisler
(3) Polipler
(4) Eroziv gastrit
(5) Mide çıkışı obstrüksiyonu
(6) Bezoarlar
(7) Marjinal ülser
(8) Rezeksiyon ve anastomoz türleri
(9) Tümörler
e. Duodenum
(1) Ülserler
(2) Polipler
(3) İnflamatuvar durumlar
(4) Tümörler
(5) Divertiküller
75
(6) Darlıklar
f. Ince barsak
(1) Enteroklizis endikasyonları
(2) Crohn hastalığı
(3) Anjiyodisplazi
(4) Tümörler
(5) Divertiküller
g. Kolon ve rektum
(1) Polipler
(2) Divertiküller
(3) İnflamatuar hastalık
(4) İskemi
(5) Tümörler
(6) Melanozis koli
4. Endoskopi sırasında standart nirengilerin fark edilmesi.
a. Mide
(1) Kardia
(2) Fundus
(3) Korpus
(4) İnsisura angularis
(5) Antrum
(6) Pilor
b. Duodenum
(1) Bulbus
(2) Papilla Vateri
(3) Duodenum distali
c. Kolon
(1) Rektum
(2) Rektosigmoid köşe
(3) Sigmoid kolon
(4) İnen kolon
(5) Sol fleksura
(6) Transvers kolon
(7) Sağ fleksura
(8) Çekum
(9) İleoçekal valv
(10) Apandiks orifısi
5. Tanısal ve tedavi edici endoskopik işlemlerin endikasyonlarının bilinmesi.
a. Üst gastrointestinal endoskopi
b. ERCP
c. Kolonoskopi
d. Rektosigmoidoskopi
6. Endoskopik ekipmanın teknik özelliklerinin tanımlanması.
7. Endoskopların rutin bakım ve minör onarımları hakkında bilgi sahibi olunması.
8. İşlemlerdeki hata kaynaklarının bilinmesi.
9. Endoskopik girişimlerin metodolojik olarak bilinmesi.
a. Hasta hazırlığı
b. Entübasyon
c. Biyopsi teknikleri
d. Sitoloji teknikleri
e. Biyopsi materyelinin yönetimi
76
f. Polipektomi
10. Endoskopik girişimler sırasında sedasyon, analjezi ve anestezi uygulamalarının bilinmesi.
11. Skopik değerlendirmenin endikasyonlarının, doz ayarlamasının ve radyasyondan korunma
metodlarının tanımlanması.
Kıdemli Düzeyi
1. Rijit ya da fleksibl proktosigmoidoskopinin endike olduğu hastalıkların fizyopatolojilerinin
açıklanması.
a. Ülseratif kolit
b. Crohn Hastalığı
c. Rektal polip ve tümörler
d. Psödomembranöz enterokolit
e. İskemik kolit
f. Rektal ülserler
g. Anorektal tümörler
h. Sigmoid volvulus
2. Endoskopi sırasında kullanılan terapötik manevraların kavranması.
a. Dilatasyon
b. Lazer ablasyon
c. Divertikül onarımı
d. Skleroterapy
e. Elektrokoter kullanımı
f. Polip eksizyonu
3. Endoskopinin gastrointestinal kanamaların tanı ve tedavisinde kullanılmasının analiz edilmesi.
4. Endoskopik islemlerin komplikasyon risklerinin ve önleme yollarının bilinmesi.
5. Çeşitli hastalıkların endoskopik görünümlerinin tanımlanabilmesi ve kategorize edilebilmesi.
6. Aşağıdakileri kapsayacak şekilde laparoskopinin cerrahi işlemlerde kullanımının
değerlendirilmesi.
a. Endikasyon ve kontrendikasyonları
b. Teknik ve uygulama özellikleri
c. İşlem sonu bakım
d. Morbidite ve mortalite açısından açık ve laparoskopik işlemlerin karşılaştırılması.
e. Komplikasyonlar
7. Endoskopik işlemlerle ilgili yasal ve etik konuların değerlendirilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Rutin işlemlerde, gözetim altında endoskopun manipülasyonu.
2. Patolojik görünümlerin tanınması ve hastanın özellikleri ile ilişkilendirilmesi.
3. Anestezi ve sedasyon tekniklerinin gözlenmesi ve izlenmesi.
4. Hastaların çesitli endoskopik işlemlere hazırlanması.
5. Gözetim altında endoskopik ekipmanın temizliği ve dezenfeksiyonu.
77
6. Gözetim altında rijid sigmoidoskopi uygulanması.
7. Gözetim altında fleksibl sigmoidoskopi uygulanması.
8. Maket çalışmaları ile göz-el koordinasyonunun geliştirilmesi.
9. Aşağıdaki endoskopik islemlerin asiste edilmesi.
a. Üst gastrointestinal endoskopi
b. Kolonoskopi
c. ERCP
10. İleri asamada aşağıdaki işlemlerin yapılması.
a. Gözetim altında komplike olmayan işlemler
(1) Saplı polip çıkarılması
(2) Endoskopik gastrostomi
b. Gözetim altında, üst gastrointestinal endoskopi uygulanması
c. Terapötik endoskopik islemlerin asiste edilmesi
(1) Varis skleroterapisi
(2) Yabanci cisim çıkarılması
(3) Polipektomi
(4) Gastrostomi
(5) Stent uygulamaları
(6) ERCP
(7) Mukozal rezeksiyon
11. Hangi işlemden ne beklenmesi gerektiğinin bilinmesi ve bu bilgi ışığında
hastalar için gereken endoskopik girişimlerin belirlenmesi.
12. Hastaya gerekli bilgilendirmenin yapılması.
13. Olası komplikasyonların erken fark edilebilmesi için gereken önlemlerin
alınması.
78
D-6. MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ
TEMEL HEDEFLER
•
Minimal invaziv cerrahi uygulamalarının ve risklerinin anlaşılması.
•
Minimal invaziv cerrahinin teknik ve fizyolojik ilkelerinin anlaşılması.
•
Minimal invaziv cerrahinin ilkelerinin, gelecekteki cerrahi tekniklerin gelişimine ve evrimine yol
gösterecek bir uygulama felsefesi haline getirilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
I. Genel Muayene
1. Aşağıdakileri kapsayacak şekilde konvasiyonel açık ve skopi destekli cerrahinin ayırımının
yapılması.
a. Anestezi özellikleri
b. Kavite içi havanın etkisi
c. Kardiyovasküler stabilite
d. Ekip katılımı gereği
e. İşlem sonuçlarında farklılıklar
2. Minimal invaziv cerrahiyle uğraşan kişinin karşılaşacağı fiziksel sınırlamaların bilinmesi.
a. Cerrah yorgunluğu ve zamanla ustalığın gerilemesi.
b. İki boyutlu perspektif
c. Skopun ve monitörizasyon cihazlarının görsel sınırlamaları
3. Seçilmiş genel cerrahi uygulamaları için minimal invaziv yaklaşımı seçme kararını etkileyen
faktörlerin bilinmesi.
4. Öğrenme eğrisi kavramı kapsamında minimal invaziv cerrahi için yeterlik oluşturan cerrahi
ekibin eğitimi ve değerlendirilmesinde kalite kontrolü.
5. Aşağıdaki ekipmanın kullanımında ve işlemlerin uygulanmasında mekaniklerin ve ilkelerin
bilinmesi.
a. Koter
b. Laser
c. Teleskopik yön
d. Yalıtım tekniği ve tehlikeler
e. Görselleştirme büyütmesi ve teleskopik kesim
f. Diseksiyon ve düğüm atma
6. Karın, göğüs ve eklemleri içeren cerrahide minimal invaziv cerrahi tekniklerini uygulamak
için uygun anestezi yöntemlerinin bilinmesi.
7.
Aşağıdakiler dahil, minimal invaziv
değerlendirilmesi.
a. Sanal gerçeklik
b. Robot/robotik kullanımı
c. Üç boyutlu görüntüleme sistemleri
cerrahideki
güncel
araştırma
alanlarının
8. Minimal invaziv girişimler için kullanılan ekipmanların uygun temizlenmesi, sterilizasyonu,
bakım ve nakilleri için protokollerin öğrenilmesi.
79
9. Artmış ameliyathane kullanım süresi, gelişmiş ekipman ile tek kullanımlık aletlerin daha çok
kullanımının sağlık masrafları üzerine potansiyel ekonomik yükünün bilinmesi.
II. Laparoskopik Kolesistektomi
1. Laparoskopik kolesistektomi endikasyon ve kontrendikasyonlarının öğrenilmesi.
2. Laparoskopik kolesistektomi yapılacak bir hastanın hazırlığı ve ameliyatının teknik yönlerinin
bilinmesi.
3. Aşağıdakiler dahil, laparoskopiden açık kolesistektomiye geçişteki ana nedenlerin
belirlenmesi.
a. Görüşün kötü olması
b. Kanama kontrolü problemleri
c. Viseral ya da vasküler yaralanmaların değerlendirmesi ve tedavisi.
4. Erken ve gecikmiş tanı ve tedavi dahil, safra yolu yaralanmalarının ele alınması ve tedavi
seçenekleri.
5. Perkütan kolanjiyografi ve koledokoskopinin de kullanımı dahil koledok eksplorasyonunun
endikasyonları ve tekniğinin öğrenilmesi.
III. Ek Laparoskopik İşlemler
1. Minimal invaziv antireflü işlemlerinin ve myotomilerin avantaj ve dezavantajlarını içeren
güncel teorilerin öğrenilmesi.
2. Aşağıdakilerin potansiyel fayda ve kısıtlamalarının bilinmesi.
a. Laparoskopi destekli kolektomi
b. Preperitoneal ve transperitoneal inguinal fıtığı onarımları
3. Aşağıdakiler dahil şu anda uygulanan diğer intraabdominal laparoskopi işlemlerin bilinmesi.
a. Adrenalektomi
b. Gastrektomi
c. Splenektomi
IV. Torakoskopik İşlemler
1. Aşağıdakiler dahil, toraskoskopik cerrahinin potansiyel uygulamalarının bilinmesi
a. Pulmoner rezeksiyon
b. Akciğer biyopsisi
c. Plörektomi
d. Dekortikasyon
BECERİ HEDEFLERİ
1. Laparoskopik cerrahide asistans (ör. Kamerayı kullanma, birinci asistans) yapabilme.
2. Açık ve kapalı cerrahi teknikleri kullanarak vücut kavitelerine girebilme.
3. Gözetim altında, giderek daha zor minimal invaziv işlemlerin yapılabilmesi.
4. Farklı cerrahi koşullarda, minimal invaziv girişimden açık cerrahiye geçme becerisinin
kazanılması.
80
5. Şu anda uygulanan ve geniş olarak kabul görmüş olan işlemleri yapabilmedeki yeterliği
belgelemek için gerektikçe kendi kurumunda veya kurum dışında kurslara katılarak ek minimal
invaziv cerrahi eğitimini tamamlama.
81
D-7. ARAŞTIRMA VE BİYOİSTATİSTİK YÖNTEMLERİ
TEMEL HEDEFLER
•
Araştıma ilkelerinin ve bunların genel cerrahi pratiğinde uygulanmalarının anlaşılması.
•
Çalışma dizaynları ve istatistiki yöntemlerin kullanımı ve uygulanmaları hakkında bilgi
edinilmesi.
•
Klinik araştırma ve hasta tedavisinde klinik veri tabanlarının rolü hakkında bilgi
kazanılması.
•
İlaç firmaları, tıbbi alet ve cihaz üreticileri tarafından sunulan verilerin eleştirisel olarak
değerlendirme yeteneğinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdaki çalışma tipleri arasındaki farkların belirlenmesi.
a. Tanımlayıcı (deskriptif ) veya olgu serisi
b. Olgu kontrol (retrospektif)
c. Kohort (prospektif / sıklık)
e. Klinik çalışma
f. Sekansiyal (tekrarlayan ölçümler)
g. Çaprazlama
2. Çalışma dizaynı ile ilgili aşağıdaki kavramların tartışılması.
a. İnternal ya da eksternal değer tayini (validite) (genelleştirebilme)
b. İnternal ve eksternal değer tayinine (validiteye) karşı major kısıtlılıklar
c. Randomizasyon, random seçim
d. Çalışmaya dahil etme ya da hariç tutma kriterleri
e. Körleme, bloklama, tabakalandırma
3. Aşağıdaki ölçüm skalaları arasındaki farkların açıklanması.
a. Nominal
b. Ordinal
c. İnterval
d. Oran
4. Aşağıda sunulan veri sunma teknikleri/yöntemleri arasındaki farkların belirlenmesi.
a. Frekans dağılımı
b. Bar grafiği
c. Olasılık tablosu
d. Histogram
e. Frekans poligonu
5. Verileri özetlemek veya tanımlamak için kullanılan aşağıdaki istatistik yöntemleri arasındaki
farkların bilinmesi.
a. Ortalama, ortanca
b. Dağılım (range), standart sapma
c. Persantil, interkuartil dağılım
d. Orantı, sıklık ve oran (rate ve ratio)
6. Aşağıdaki istatistik değerlendirmelerinin yorumlanması.
82
a. Mortalite, morbidite, nedene özgü mortalite oranları
b. Prevalans, sıklık
7. İki değişken arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi.
a. Pearson korrelasyon sabitesi
b. Determinasyon sabitesi
c. Spearman rank korelasyonu
d. Relatif risk, odds ratio
8. Araştırma verilerinden sonuç çıkarma ile ilgili terimlerin ve kavramların yorumlanması.
a. Popülasyon ya da örneklem
b. Popülasyon dağılımı, örneklem dağılımı, standart normal dağılım
c. Standart hata ya da standart sapma
d. Hipotez testi, null ve alternatif (araştırma) hipotez
e. Parametrik ya da parametrik olmayan testler
f. Güven sınırları
h. Anlamlılık düzeyi, alfa seviyesi, P değeri
i. Tip I hata, tip II hata, güç analizi, güç
9. Aşağıdaki anlamlılık testlerinin ve ortalamaların kıyaslanması ile ilgili kavramların
tanımlanması.
a. Bağımsız ve eşleşmiş t-testi (parametrik testler)
b. Wilcoxon rank-toplamı testi (Mann-Whitney U veya Mann-Whitney-Wilcoxon ranktoplamı testi ) (parametrik olmayan testler)
c. Wilcoxon signed-ranks test (parametric olmayan testler)
d. Tek yollu varyans analizi (ANOVA)
e. İki yollu ANOVA
f. Tekrarlayan ölçümler ANOVA
g. İstatistiki etkileşim
h. Planlı kıyaslamalar
i. Tukey, Scheffe, Newman-Keuls, Bonferroni ve Dunnett girişimleri gibi posterior veya posthoc testler
10. Orantıların kıyaslanması ile ilgili kavramların ve anlamlılık testlerinin belirtilmesi.
a. Z-yaklaştırma testi
b. Ki-kare testi
c. Eşleşmiş gruplarda orantıları kıyaslamak için McNemar testi
d. Örneklem boyutu ve ki-kare istatistiğinin yorumlanması
e. Fisher eksakt test
11. İki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkinin araştırılması ile ilgili kavramlar ve anlamlılık
testlerinin bilinmesi.
a. Korelasyonun anlamlılığını sınamak için t-testi
b. Fisher’in Z transformasyonu
c. Relatif risk ve odds ratio için güven aralığı
d. Basit ve multipl lineer regresyon
e.Tahminin standart hatası
f. Regresyon çizgisi için güven bantları
g. İki regresyon çizgisinin kıyaslanması
h. Regresyon çizgisi ve regresyon sabitelerinin anlamlılığının sınanması
i. Basamaklı multipl regresyon
j. Lojistik regresyon
12.Sağkalım verilerinin analiziyle ilgili aşağıdaki kavramları tanımlanması.
a. Aktuaryal veya yaşam tablosu analizi ya da Kaplan-Meier
b. Gehan veya jeneralize Wilcoxon testi, log rank testi ve Mantel-Haenszel ki-kare testini
kullanarak iki sağkalım eğrisinin kıyaslanması
83
d. Cox regresyonu
13. Tanısal testler ve girişimleri değerlendirme ile ilgili aşağıdaki kavramları yorumlanması.
a. Duyarlılık ve özgüllük (sensitivite and spesifisite)
b. Altın standart
c. Pozitif veya negatif testin prediktif değeri
d. Şüphe indeksi veya önceki olasılık
e. Olasılık oran metodu (likelihood ratio metodu)
14. Tıbbi araştırma etiği ile ilgili ilkeler ve kavramların anlaşılması.
a. Helsinki Deklerasyonu
b. Bilgilendirilmiş onam
c. Kurumsal etik kurullar ve hayvan deneyleri komitesi
d. Araştırmada hayvanların etik kullanımı
e. Gizlilik ve anonimlik endişeleri
f. Araştırma sonuçlarının basılmasında gerçeklik ve doğruluk
15. Klinik veritabanları ile ilgili aşağıdaki işlemler ve kavramların açıklanması.
a. Klinik araştırma ve sonuç araştırmasında klinik veri tabanlarının rolü
b. Alan, kayıt, araştırma, rapor üretimi gibi veri tabanı terminolojisi
c. Veri kodlaması, veri girişi ve veri ayrımlaması
d. Hastane tümör kayıtları ve travma kayıtları gibi standardize veri tabanlarının kullanımı
e. Veri tabanı geliştirilmesi
BECERİ HEDEFLERİ
1. Medline gibi bilgisayar veri tabanı kullanarak literatür araştırması yapılması.
2. Cerrahi uygulamalar için major bulguların ve tavsiyelerin sentezini içeren, literatür taraması
özet raporu yazılması.
3.Aşağıdaki kontrol listesini kullanarak makalelerin eleştirel muhakemesinin yapılması
Literatür okuma ve eleştirel muhakeme kontrol listesi
ÖZET
----- Bu bölümde, çalışmanın amacı ve sonuçlarının yeterli bir özeti verilmiş mi?
GİRİŞ
------ Amaç/gerekçe net olarak ifade edilmiş mi? Mantıklı ve ikna edici mi?
------ Literatür taraması açıkça tartışılmış ve mevcut çalışmayla ilişkilendirilmiş mi?
YÖNTEMLER
----- Çalışma dizaynı yazıda net bir biçimde belirtilmiş mi?
----- Çalışma örneği (örnekleri) açıkça tanımlanmış mı?, örneğin (örneklerin) nasıl seçildiği net
belirtilmiş mi?
----- Güvenilirliği ve geçerliliği dahil olmak üzere, veri toplama yolları/stratejileri yeterince
anlatılmış mı?
SORUNLAR
----- Çalışma grubunun(gruplarının) özellikleri tarif edilmiş mi?
----- Sonuçlar çalışmanın amacı gerekçesi ile ilintilendirilmiş mi?
----- Aktüel değerler bildirilmiş mi? (örneğin; sadece istatistiki test sonuçları sadece p değerleri
ile değil aynı zamanda ortalamalar, standart sapmalar veya standart hatalar, yüzdeler ile)
----Çalışmaya giren denekler bilgilendirilmiş mi? Bilgilendirilmiş onam alınmış mı?
TARTIŞMA
84
----- Çalışma sonuçları veriler ile açıkça destekleniyor mu?
----- Yazarlar verilerin ötesinde sonuç (lar) çıkarıyor mu?
----- Çalışma ortamı ve denekler, sonuçların diğer deneklere ve diğer ortamlara da
genelleştirilebileceği kadar temsil edici nitelikte mi?
----- İnternal ve eksternal validiteye karşı,bildirilen sonuçları etkiyebilecek major tehditler varmı?
4. Duyarlılıklarını, özgüllüklerini ve prediktif değerlerini tanımlayarak, cerrahi pratiği içinde sık
kullanılan tanısal işlemlerin ve laboratuvar testlerinin doğruluğunun gözden geçirilmesi.
5. İstatistiki veri tabanı paketi kullanarak bilgisayar temelli bir klinik veri tabanı geliştirilmesi ve
uygulanması.
6. Sunum veya yayın için bir olgu sunumu hazırlanması.
7. Aşağıdakileri yaparak bir cerrahi araştırma dizayn edilmesi ve yürütülmesi.
a. Bir eğiticiyi dahil ederek, araştırılabilir bir konu seçilmesi
b. Literatürün gözden geçirilmesi
c. Hipotezleri formüle edilmesi.
d. Anahtar değişkenlerin belirlenmesi (hem prediktör hem de sonuç), ölçümün optimal
düzeyine karar verilmesi, güvenilirliğin ölçülmesi.
f. Popülasyon ve çalışma örnekleminin seçilmesi
g. Örneklem seçim girişimleri geliştirilmesi
h. Ölçümlerin seçilmesi
i. Çalışma protokolü oluşturulması ve kurumsal etik komitesine başvurunun hazırlanması
j. Veri toplanması ve incelenmesi
k. Sonuçları yorumlanması
l. Farklı dergi formatlarını ve yazım kurallarının incelenmesi
m. Metnin yazılması
n. Bildiri ve posterlerin en iyi şekilde sunumu için teknikleri incelenmesi
o. Yazının uygun bir sunuma çevrilmesi
p. Sunumun yapılması
85
D-8. AMELİYAT ÖNCESİ HASTA HAZIRLAMA VE BAKIM
TEMEL HEDEFLER
•
Planlanmış bir cerrahi girişim geçirecek hastada öncelikle yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı ve boy gibi
parametreleri öğrenildikten sonra başvuru yakınması ve bunun kısa öyküsü, özgeçmiş,
soygeçmiş, sistem sorgulaması ve fizik muayene ile genel vücut sağlığının değerlendirilmesi.
•
Hastanın ameliyat olmasını gerektirecek mevcut hastalığın belirti ve klinik bulgularını
değerlendirerek tedavi planının. yapılması.
•
Planlanan cerrahi girişimin özellikleri ve bu cerrahi girişim ile uygulanacak anestezi tipinin
hasataya getirebileceği risklerin belirlenmeye çalışılması.
•
Uygulamada genel anesteziyi gerektiren elektif majör cerrahi girişimlerden önce hastada yandaş
sağlık sorunları yoksa istenilmesi gereken minimum rutin tetkiklerin bilinmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Hastanın tüm sistemlerin sorgulanması ve bu işlemlerin sonucunda ortaya çıkabilecek patolojik
verilerin ameliyatı nasıl etkileyeceğinin öğrenilmesi.
2. Üst ve alt solunum sistemiyle ilgili patolojilerin ve süreçlerin ameliyat sonu dönemi nasıl
etkileyeceğinin bilinmesi.
a. Sinüzit, tonsillit, alt solunum yolu enfeksiyonu
b. Kronik obstrüktif akciğer hastalığ
c. Pulmoner emboli
d. Sigara kullanımı
3. Solunum sisteminde akut ve kronik patolojilerin varlığında hastanın solunum rezervinin objektif olarak
değerlendirilmesinin gerektiğinin bilinmesi.
a. Boğaz ve balgam kültürlerinin alınması
b. Ön-arka akciğer grafisi çekilmesi
c. Kan gazları incelemesi
d. Solunum fonksiyon testleri ( Zorlu vital kapasite = FVC, 1. saniyedeki zorlu
ekspirasyon volümü = FEV 1 gibi )
4. Kardiyak rezervin aşağıdakileri kapsayacak şekilde değerlendirilmesi gerektiğinin bilinmesi.
a. Efor dispnesi, paroksismal noktürnal dispne, çarpıntı hikayesi
b. Hipertansiyon ya da geçirilmiş miyokard infartüsü
c. Kardiyovasküler cerrahi girişim öyküsü
d. Antikoagülan, antiagregan, koroner dilatatör ya da antihipertansif ilaç kullanımının
araştırılması
5. Kardiyovasküler sistemle ilgili sorunların, kullanılan bazı ilaçların ameliyat süreci ve anesteziyi ne
şekilde etkileyerek, hangi komplikasyonlara yol açabileceğinin öğrenilmesi.
6. Kardiyovasküler sistemin değerlendirilebilmesinin öneminin kavranması ve yapılması gerekenlerin
bilinmesi.
a. EKG
b. Telekardiyogram
c. Gerektiğinde ekokardiyografi
86
d. Gerektiğinde anjiyografi ya da miyokard sintigrafisi
7. Gastrointestinal sistemle ilgili olarak ayrıntılı sistem sorgusu ve fizik muayenenin öneminin
kavranması.
a. İnatçı bulantı-kusmalar
b. Gastroenteritler, inflamatuar barsak hastalıkları
c. Enfeksiyöz hepatitin sorgulanması
d. Hepatit marker’larının istenmesi
8. Kolon ameliyatları öncesinde nasıl bir hazırlık yapılması gerektiğinin ve bunun öneminin öğrenilmesi.
9. Genitoüriner sistemin fonksiyonel özellikler açısından değerlendirilmesi, böbrek fonksiyonlarının
öneminin bilinmesi.
a. İdrar çıkışı
b. Enfeksiyonlar
c. Diğer fonksiyonel özellikler
10. Fıtık ameliyatı yapılacak erkek hastalarda prostat patolojilerinin sorgulanması ve fizik muayene ile
değerlendirilmesinin öneminin bilinmesi.
11. Fertil çağdaki kadınlarda olası bir gebeliğin atlanmamasının öneminin kavranması aksi takdirde
doğabilecek sorunların öğrenilmesi.
12. Genitoüriner sistemde böbrek fonksiyon testleri ve tam idrar incelemesinin rutin olarak istenmesi,
enfeksiyon şüphesinde kültürlerin alınması, gebeliğin ekarte edilmesi, gerekirse gebelik testinin yapılma
zorunluluğunun kavraması.
13. Ekstremitelere ait patolojiler açısından yine sorgulama ve nörovasküler problemlerin varlığının
anlaşılabilmesi için ayrıntılı fizik muayene yapılmasının öneminin kavranması.
14. Ekstremitelerde arteriel bir iskemi probleminin anlaşılabilmesi, bunun için yapılması gerekenlerin
bilinmesi.
a. Nabızların muayene edilmesi
b. Ekstremitede trofik bozuklukların varlığının araştırılması
c. Diyabetli hastalarda pratik nörolojik muayene ile nöropatiyi değerlendirme
d. Varis, kronik venöz yetmezlik, geçirilmiş derin venöz tromboz öyküsünün
araştırılması
15. Endokrin sistemin genel bir sorgulama ve fizik muayene ile değerlendirilmesinin önemi ve bu sisteme
ait patolojilerin ameliyat süreci ve sonrasını ne şekilde etkileyeceğinin bilinmesi.
16. Endokrin sistemle ilgili olarak patolojisi bulunan hastalarda aşağıdakileri kapsıyacak şekilde hazırlık
yapmanın öneminin kavranması.
a. Diyabeti olan bir hastanın normoglisemik olarak ameliyata alınması
b. Hipo ya da hipertiroidisi olan hastanın ötiroid hale getirilmesi
c. Hiperkortizolemi varlığında alınması gereken önlemlerin bilinmesi
17. Hastanın beslenme durumunun değerlendirilmesinin öneminin bilinmesi.
a. İdeal kilo, vücut kitle indeksinin saptanması
b. Kısa zamanda oluşan kilo kayıplarının bilinmesi
c. Yemek yeme alışkanlıklarındaki değişimin öğrenilmesi
d. Malnütrisyon ya da morbid obezite varlığının ortaya çıkarılması
18. Hematolojik sistemle ilgili olarak sistem sorgusunda özellikle halsizlik ve kanama eğiliminin dikkatle
araştırılması, derinin aşırı soluk oluşu, peteşi, purpura gibi döküntüler açısından inspekte edilmesi,
palpasyonla boyun, aksilla ve inguinal alanlarda lenfadenopati araştırılmasının öneminin bilinmesi, tam
87
kan tetkiki ve gerekirse periferik yayma istenmesi gerektiğini ve bunların sonuçlarını nasıl
değerlendireceğinin bilinmesi.
19. Hastada önceden tanı alan bir psikiyatrik sorunun olup olmadığı ve bununla ilgili ilaç kullanma
öyküsünün önemi, alkol ya da diğer madde bağımlılıklarının (özellikle morfin ve türevleri) araştırılması,
bunlarla ilgili yoksunluk belirtilerinin neler olabileciğinin öğrenilmesi.
20. Hasta kemoterapi ya da immün sistemi baskılayıcı diğer tedavileri almışsa, bunların cerrahi sürecini
ve daha sonraki iyileşmeyi ne şekilde etkileyeceğinin öğrenilmesi.
21. Cerrahi alan enfeksiyonlarının gelişimini önlemek için ameliyat öncesi hastayla ilgili olarak alınması
gereken önlemlerin neler olduğunun öğrenilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Fizik muayenede tesbit edilen bulguların değerlendirilmesi.
2. Ön-arka akciğer grafisinin akciğer parankimi, mediasten, kalp gölgesi, plonjan guatr görünümü
gibi bulgular açısından değerlendirilebilmesi.
3. Kan gazları, solunum fonksiyon testlerinin sonuçlarının yorumlanabilmesi, sigara içen hastalarda
hasta ile konuşularak ameliyat öncesinde sigarayı bırakmasının sağlanması.
4. Solunum sistemindeki enfeksiyonların uygun yöntemlerle tedavi edilmesi.
5. Elektrokardiografi, telekardiyogram, ekokardiografi, anjiyografi ya da talyumlu miyokard
sintigrafisi gibi kardiyovasküler sistemin değerlendirilmesi ile ilgili incelemelerin
yorumlanabilmesi, gerektiğinde kardioloji kliniği ile konsülte etme kararına varılabilmesi ve
sonuçta uygun tedavilerin başlatılabilmesi.
6. Antikoagülan ilaçlar ya da aspirin kullanan hastalarda bu ilaçların ameliyattan en az bir hafta
öncesinde kesilmesinin ve düşük molekül ağırlıklı heparin başlanması gerektiğinin kavranması.
7. Digitalize bir hastada ilacın yan etkileri ile ilgili bulguları araştırıp gerektiğinde kan digoksin
düzeyi istemesi.
8. Ciddi sıvı açığı olan hastalarda gerekirse santral venöz kateter ve mesane sondası tatbik ederek
sıvı replasmanına başlanılması.
9. Santral venöz kateterle ilgili çıkabilecek komplikasyonların ve bunların tedavisinin bilinmesi,
enfektif komplikasyonlar açısından kateter bakım ilkelerine uyulması.
10. Aktif B ve C hepatiti olanlarda ya da her ikisinin taşıyıcıları için, hastane ortamında ya da
ameliyathanede alınması gereken önlemlerin bilmesi ve diğer meslektaşları ile yardımcı sağlık
personelinin bu konuda eğitilmesi.
11. Hastanın koagülasyon parametrelerinin ve karaciğer fonksiyon testlerinin değerlendirilmesi ve
gerektiğinde ameliyatta çıkabilecek problemeler için taze donmuş plazma gibi kan ürünlerini
önceden hazırlaması.
12. Elektif kolon cerrahisine gidecek hastalarda ameliyattan önce en uygun zamanda kolon
temizliğine başlaması.
13. Rektal tuşe yaparak hem anorektumun hem de prostatın durumunun değerlendirilmesi, fıtığı olan
hastalarda bir prostat patolojisi tesbit edilirse öncelikle bunun tedavi edilmesi gerektiğinin
bilinmesi.
88
14. Ekstremiteleri arteriel ve venöz dolaşım açısından muayene etme becerisinin kazanılması.
15. Ekstremitelerde perfüzyon bozukluğu varsa sebebinin araştırılması, basınç ölçümleri ya da
anjiyografi gibi incelemelerin istenerek sonuçlarının yorumlaması.
16. Venöz sistemle ilgili varis, yetmezlik gibi bulgular tesbit edilirse ameliyat için farmakolojik ya da
mekanik tromboemboli profilaksi yöntemlerinden birinin seçilip uygulaması.
17. Uzun sürebilecek majör cerrahi girişim geçirecek bir hastada venöz sistemle ilgili herhangi bir
patoloji tesbit edilmese de hastanın tromboemboli riskleri açısından değerlendirmesi ve profilaksi
uygulamalarının seçilmesi.
18. Diyabet, hipertiroidi, hipotiroidi, feokromasitoma, hiperkortizolemisi olan hastalarda hazırlık için
gerekli protokollerin uygulanabilmesi.
19. Ciddi malnütrisyon tesbit edilen hastanın protein – enerji gereksiniminin hesaplanarak hasta için
uygun olabilecek parenteral, enteral ya da her ikisinin birlikte uygulandığı ameliyat öncesi
nütrisyonel desteğin sağlaması, bunlar için gereken erişim yollarının (santral kateter, feeding tüp
ya da stoma gibi ) tatbik edilmesi.
20. Hastanın tam kan tetkikinde anemi, trombositopeni ya da lökositoz tesbit ettiğinde bunların
nedenlerinin araştırılması. Ameliyat için gerektiğinde tam kan yerine eritrosit süspansiyonunun
tercih edilmesi, trombosit ihtiyacı ile ilgili kriterlerin bilmesi.
21. Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi için hastaya ameliyattan bir gün öncesinde duş
yaptırılması, ameliyat sahasındaki kılların ameliyathanede makine ile epilasyonu ve profilaktik
antibiotik uygulamasının bilinmesi.
89
D-9. AMELİYAT SONU HASTA BAKIMI
TEMEL HEDEFLER
•
Hastanın ameliyatı bittikten hemen sonra ameliyathane ve uyanma ünitesindeki takibinde nasıl bir
yaklaşımın uygulanacağının bilinmesi.
•
Ameliyat sonrası dönemdeki sıvı elektrolit tedavisi ve nütrisyonel destek tedavisinin bilinmesi.
•
Ameliyat sonrasında ağrı tedavisinin öneminin kavranması.
•
Ameliyat sonrası dönemde pulmoner bakımın yapılabilmesi.
•
Ameliyat sonrası dönemde tromboemboliye yönelik yaklaşım ve erken mobilizasyonun öneminin
kavranması.
•
Ameliyat sonrası dönemde gastrointestinal sistemin takibinin yapılabilmesi.
•
Ameliyat yarasının bakım ve takibinin yapılabilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Ameliyatın bitimini takiben hastanın ameliyat masasından sedyeye nasıl alınacağının bilinmesi.
2. Uyanma ünitesindeki izlemede dikkat edilecek hususların bilinmesi.
3.Ameliyattan sonraki özellikle ilk 24 saatte hastanın hemodinamik açıdan takibinin önemi ve izlemede
hangi parametrelere dikkat edilmesi gerektiğinin bilinmesi.
4. Ameliyat sonrası erken dönem ve ameliyat sonrası 1. gündeki ciddi ağrı problemi için narkotik
analjeziklerin kullanım tarzı ve dozununun öğrenilmesi, hasta kontrollü analjezi uygulamasının ve cihazın
kullanım özelliklerinin öğrenilmesi.
5. Ameliyat sonrası dönem için sıvı ve elektrolit replasmanı yaparken temel ilkelerin bilinmesi.
a. Hastanın yaş, kilo ve klinik özelliklerine göre sıvı gereksiniminin hesaplanması
b. Elektrolit ( Na, K CL gibi ) ihtiyacının hesaplanması ve replasmanın ilkeleri
c. Konjestif kalp yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği gibi süreçlerde sıvı kısıtlamasına
gidileceğinin öğrenilmesi.
d. Kritik hastada aldığı, çıkardığı takibinin düzenli yapabilmesi için santral kateter ve mesane sondası
zorunluluğunun bilinmesi.
e. Saatlik idrar çıkışının önemini kavraması ve özellikle ameliyat sonrası dönemde böbrek
kanlanmasının azalmasının yaratacağı sonuçların ve çözünlerinin bilinmesi.
f. Ateşi olan, dren ya da stomalardan ciddi kayıpları olan hastalarda sıvı gereksiniminin artacağının
öğrenilmesi.
g. Gastrointestinal sıvıların elektrolit içeriklerinin bilinmesi.
h. Kristaloid ve kolloid olarak nitelendirilen parenteral sıvıların içeriğinin bilinmesi.
6. Ameliyattan sonra oral beslemeye başlanma zamanı 5 gün ve daha uzun olacaksa hastaya nütrisyonel
destek sağlaması gerektiğinin bilinmesi.
a. Herhangi bir yolla nütrisyonel desteğe başlamadan önce hastanın hemodinamisinin mutlaka stabil
olması gerektiğinin bilinmesi.
90
b. Nütrisyonel destek uygulamasında gastrointestinal kanal besin alımına uygun olduğu takdirde
enteral yolun tercih edilmesinin gerekliliğinin ve enteral beslenmenin avantajlarının ve uygulama
şekillerinin öğrenilmesi.
c. Parenteral ve enteral nütrisyonun uygulama özellikleri ve komplikasyonlarının öğrenilmesi.
7. Ameliyat sonrası dönemde düzenli bir şekilde akciğerlerin oskülte edilmesinin öneminin kavranması ve
muayene sonuçlarının yorumlanmasının yapılabilmesi.
8. Ameliyat sonrası dönemde akciğer bakımında dikkat edilecek noktaların bilinmesi, solunum
egzersizlerinin öğrenilmesi.
9. Ameliyat sonrası dönemde karın muayenesinde dikkat edilecek noktaların bilinmesi.
10. Venöz tromboemboli açısından alt ekstremitelerin değerlendirilmesinin ve erken mobilizasyonun
öneminin kavranması.
11. Cerrahi yaraların tiplerinin öğrenilmesi, ameliyat yarası bakımının asepsi antisepsi kurallarına göre
öğrenilmesi, kesi yeri enfeksiyonu, evisserasyon, evantrasyon gibi kavramların tanı kriterlerinin
öğrenilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Hastanın ameliyat masasından sedyeye alınması, taşınması, yoğun bakımdaki yatağına
yatırılırken gereken önlemlerin alınabilmesi ve hastaya verilmesi gereken pozisyonların
uygulanabilmesi.
2. Ameliyat günü ve ertesi gün ağrı konrolü için narkotik analjeziklerin seçilip uygun dozda
verilmesi ya da hasta kontrollu anestezi kullanımının tercih edilmesi, ağrı duyan bir hastanın
yeterince iyi soluyamayacağının bilincinde olarak gelişebilecek komplikasyonlar açısından
akciğerin dikkatle izlenmesinin yapılabilmesi.
3. Sıvı elektrolit tedavisinin ilkelerine göre hastaya efektif sıvı-elektrolit desteği sağlanması, santral
ven kateteri ve mesane sondası ile santral ven basıncı ve saatlik idrar çıkışlarının ölçülerek
hastanın sıvı gereksiniminin yeterince karşılanabildiğinin değerlendirilmesi, özellikle erken
ameliyat sonu dönemde böbrek kanlanmasının öneminin bilinmesi
ve sıvı ihtiyacının
karşılanması ve hastanın akut tübüler nekrozdan koruması, hastanın drenleri ya da stomasından
olan kayıplarının ve içeriklerinin de dikkate alınarak replase etme becerisinin gösterilmesi.
4. Oral alıma başlaması gecikecek hastlarda öncelikle enteral yol olmak üzere uygun dozda
nütrisyonel desteğe başlanılması, nütrisyonel destek esnasında hastanın gereksinim duyacağı
vitamin ve element gereksinimlerinin karşılanabilmesi.
5. Ameliyat sonrası vizitlerde yapılan muaynelerle hastanın akciğerlerinin kontrol edilebilmesi,
gerektiğinde solunum egzersizleri uygulanmasının sağlanması.
6. Gelişebilecek komplikasyonların saptanması için karnın muayne ile değerlendirilmesi.
Nazogastrik tüpten drene olan sıvının değerlendirilmesi ve hastanın oral beslenmeye geçiş
sürecinin belirlenmesi.
7. Alt ekstremitelerde özellikle baldır bölgesi her iki ekstremite arasında çap farkı olmasının
değerlendirilmesi ya da Homans testi gibi yöntemlerin uygulaması, tromboemboli yönünde
kuşkusu varsa doppler ultrasonografiografi istenmesi.
8. Ameliyat yarasında asepsi antisepsi koşullarına göre pansuman yapabilmesi, yarada gelişebilecek
enfeksiyona tanı koyabilme, kültür alabilme, kolleksiyonları drene edebilme, drenlerden gelen
sıvıların miktar ve içerik olarak değerlendirilebilmesi.
91
D-10. AKUT KARIN
TEMEL HEDEFLER
•
Ani başlayan karın ağrısına neden olan cerrahi, medikal ve nonspesifik nedenlerin
kavranabilmesi.
•
Ani başlayan karın ağrısı nedenlerinin ayırtedilebilmesi.
•
Cerrahi girişim gerektiren akut karın durumlarının tanınabilmesi.
•
Gereken durumlarda hastaların izlenebilmesi, ameliyat öncesi destek tedavisinin
planlanabilmesi.
•
Cerrahi akut karın olduğu düşünülen hastalarda zamanında ameliyat yapabilme becerisinin
kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. İntra, retro ve juxta peritoneal doku ve organların anatomik, ve embriyolojik yapılarının ve fizyolojik
özelliklerinin gözden geçirilmesi
a. Intra-abdominal ve retroperitoneal organların ve gastrointestinal traktın anatomisi,
embriyolojisi, fizyolojisi ve mikrobiyolojisi
i. “Fore-gut ve hind-gut”ın embriyolojik gelişmesi, rotasyonu, fiksasyonu
ii. İntra-abdominal sindirim kanalının anatomisi ve kanlanması
iii. Karın boşluğunun anatomisi ve alt toraks, pelvis ve retroperitonla ilişkisi
iv. Periton yüzeyi ve GİS lümeninin sıvı ve elektrolit dengesi ile ilişkisi
v. GI sekresyon ve motilitenin fizyolojisi
vi. Cerrahi hastanın nutrisyonel gereksinimleri
b. Gİ traktın normal florası
c. Gİ traktın immunolojik özellikleri ve sepsis ve travma ile ilişkisi
d. Gİ traktta yara iyileşmesinin prensipleri
e. Biliyer ve pankreatik obstrüksüyon ve enfeksiyonların tanı ve tedavi prensipleri
2.Ani başlayan karın ağrısı türlerinin özelliklerinin ve fizyopatolojilerinin bilinmesi.
a. Parietal ağrı
b. Visseral ağrı
c. Yansıyan ağrı
3.Akut karına yol açan patolojik süreçlerin bilinmesi.
a. Perforasyon
b. Obstrüksiyon
c. İskemi
d İnflamasyon
e Kanama
f. Akut karna neden olabilecek embriyolojik anomaliler
i. Sriktür
ii. Stenoz
iii. Atrezi
92
iv. Malrotasyon
g. Konjenital ve akkiz motilite bozuklukları
h. Paralitik ileus nedenleri
4. Akut karına yol açan patolojileri oluşturan etkenlerin bilinmesi.
a. Neoplazik
b. Travmatik
c. Enfeksiyöz
d. Nörojenik
e. Vasküler
5. Akut karınla karışan ve medikal tedaviyi gerektiren hastalıkların bilinmesi.
a. Peptik ülser
b. Hiatus hernisi
c. Üst ve alt GİS malignansileri
d. Gastroparezis
e. İnflammatuar barsak hastalıkları
f. Divertikülitler
6. Akut karna neden olan patolojilere göre farklı ağrı tiplerinin bilinmesi.
a. Künt ağrı
b Keskin ağrı
c. Kolik biçiminde ağrı
7. Akut karna neden olan patolojilere göre ağrı lokalizasyonlarının ve yayılma
alanlarının bilinmesi.
8. Anamnezde ağrı süresinin değerlendirilmesinin öneminin bilinmesi.
9. Ağrıya eşlik eden belirtilerin sorgulanmasının öneminin bilinmesi.
a. İştahsızlık
b. Bulantı , kusma
c. Senkop
d. Ateş
e. Kabızlık/diyare
f. Hematemez/melena
e. Hematuri/disüri
g. Vaginal akıntı
10. Akut karın şüphesi olanlarda karın muayenesiyle birlikte sistemik
muayenenin tanı için önemli olduğunun bilinmesi.
11. Akut karnın tanısı için aşağıda ifade edilen ayrıntıların bilinmesi
a. Öykü
i. Ağrı
ii. İştahsızlık/bulantı/kusma
iii. Barsak fonksiyonları
iv. Önceki epizodlar
v. Önceki ameliyatlar
vi. Senkop
vii. Ateş
viii. Hematemez/melena
ix. Hematuri/disüri
x. Vaginal akıntı
b. Fizik inceleme
i. İnspeksiyon
ii. Oskültasyon
93
iii. Perküskon
iv. Palpasyon
c. Görüntüleme yöntemlerinin endikasyonları ve değerlendirilmesi
i. Ayakta akciğer grafisi ve diyafragma altında serbest hava aranması
ii. Ayakta düz karın grafisi ve hava-sıvı seviyelerinin değerlendirilmes
iii. Abdominal ultrasonografi
iv. Abdominal bilgisayarlı tomografi
v. Mezenterik/splanknik anjio
d. Rijid anoskopi ve sigmoidoskopi
Kıdemli Düzeyi
1. Anamnez ve muayene bulgularına göre tanı için hangi incelemelerin yapılması gerektiğinin ve tanısal
değerlerinin bilinmesi.
1. Basamak incelemeler
a. Hemoglobin, hematokrit, lökosit
b. İdrar
c. Akciğer grafisi
d. Ayakta/yatarak drekt karın grafisi
e. EKG
f. Abdominal USG
g. Abdominal BT
2. Basamak testleri
a. Karaciğer fonksiyon testleri
b. Amilaz
c. Gebelik testi
d. Kanama/pıhtılaşma testleri
e. Dışkıda gizli kan
3. Basamak testleri
a. Selektif anjiyografi
b. ERCP
c. Kontrastlı konvansiyonel tetkikler
d. Tanısal peritoneal lavaj
e. Laparoskopi
2. Ayıcı tanıda düşünülmesi gereken hastalıkların bilinmesi.
a. Hipotansiyonla birlikte olan acil durumlar
(1) Abdominal aort rüptürü/anevrizması
(2) Miyokard infarktüsü
(3) Dış gebelik rüptürü
b. Karında rijidite yapan acil durumlar
(1) Peritonit
(2) Diyabetik ketoasidoz
(3) Üremik peritonit
(4) Tifo , tüberküloz
(5) Ailevi akdeniz ateşi
(6) Kurşun, mantar zehirlenmeleri
(7) Primer bakteriel peritonit
c. Belirti ve bulguları tam lokalize edilemeyen hastalar
(1) Abdominal aort anevrizması
(2) Mezenterik iskemi
(3) Barsak obstrüksiyonu
(4) Pankreatit
(5) Erken dönemde apandisitis
94
(6) İnflomatuvar barsak hastalıkları
(7) Enfeksiyöz nedenlere bağlı enteritler
(8) Metabolik nedenler
- Addison Hastalığı
-Hiperkalsemi
(9) Toksık nedenler
- Demir , etanol, metanol zehirlenmesi
(10) Genetik hastalıklar
- Porfiria
- Orak hücreli anemi
(11) Otoimmün hastalıklar
- Mezenterik vaskülit
- Henoch-Schonlein purpurası
d. Belirti ve bulguları lokalize edilebilen hastalar
(1) Epigastrik bölge
(a) İskemik kalp hastalığı
(b) Perikardit
(c) Pnömoni, plörezi, ampiyem, pulmoner emboli
(d) Özofajit, özofagus perforasyonu
(e) Peptik ülser aktivasyonu/perforasyonu
(f) Akut pankreatit
(g) Proksimal ince barsak obstrüksiyonu
(2) Sağ üst kadran
(a) Hepatobilier hastalıklar
Akut kolesistit, kolanjit, hepatit, hepatik abse subfrenik abse
(b) Uzun retroçekal apandisitis
(3)Sol üst kadran
(a) Abdominal aorta anevrizması rüptürü/diseksiyonu
(b) Splenik arter anevrizması rüptürü/diseksiyonu
(c) Dalak rüptürü, splenik infarkt
(d) Pankreatit, pankreatik psödokist
(e) Subdiafragmatik abse
(4) Sağ alt kadran
(a) Akut apandisitis
(b) Jjinekolojik patolojiler
(c) Meckel divertiküliti
(d) Crohn Hastalığı
(e) Duodenum ülser perforasyonu
(5) Sol alt kadran
(a) Akut divertikülit/divertikül perforasyonu
(b) Kolon obstrüksiyonu
(6) Hipogastrik bölge
(a) Distal ince barsak obstrüksiyonu
(b) Pelvik inflomatuvar hastalık
(c) İnflomatuvar barsak hastalığı
(d) Endometriozis
3. Özel durumlarda akut karına ait özelliklerinin bilinmesi.
a.Yaşlılarda akut karın
b. Sepsisli hastalarda
c. Multipl travmalı hastalarda
d. Ameliyat sonrası dönemdeki hastalarda
e. Yoğun bakım hastalarında
BECERİ HEDEFLERİ
95
Kıdemsiz Düzeyi
1. Ayrıntılı anamnez alabilme, akut karın belirtilerini ayırt edebilme.
2. Fizik muayenede akut karınla ilgili bulguları saptayabilme, yorumlayabilme.
3. Ameliyat öncesinde hastayı hazırlayabilme.
4. Laparatomi yapabilme, laparatomi kesilerini kapatabilme.
5. Patolojiye göre yapılacak kesileri ve yerlerini bilme, uygulayabilme.
6. Apandektomi yapabilme.
7. Gastrostomi yapabilme
8. Meckel divertikülektomi yapabilme
9. Duodenum peptik ülser delinmesinde primer sütür koyabilme.
10. Komplikasyonsuz boğulmuş fıtıklarda cerrahi girişim uygulayabilme.
11. Barsak obstrüksiyonlarında bridektomi, detorsiyon yapabilme.
12. Akut kolesistitte kolesistektomi yapabilme.
13. Postoperatif dönemde aşağıdaki uygulamaların sorumluluğunu alması
a. Nazogastrik tüp
b. İntra-abdominal drenler
c. Barsak fistüllerinin bakımı
d. Abdominal insizyonların pansmanı
Kıdemli Düzeyi
1. Laparotomi, eksplorasyon yapabilme.
2. Barsak rezeksiyonları, anastomoz, stomalar yapabilme.
3. Komplikasyonlu boğulmuş fıtıklarda cerrahi girişim uygulayabilme.
4. Evisserasyonda gerekli cerrahi işlemleri yapabilme.
5. Tümörlere bağlı barsak obstrüksiyonlarda gerekli cerrahi girişimi yapabilme.
6. Mezenter iskemisini tedavi için gerekli cerrahi girişimleri yapabilme.
7. Safra yollarını ilgilendiren cerrahi girişimleri yapabilme.
8. Splenektomi ve gerektiğinde splenorafi yapabilme.
96
D-11. ABDOMİNAL CERRAHİ
TEMEL HEDEFLER
•
Abdominal boşluk ve pelvisin anatomi, fizyoloji, fizyopatolojisinin ve hastalıklarının klinik
belirtilerinin anlaşılması.
•
Cerrahi girişim gerektiren abdomen ve pelvis hastalıkları için tanı ve tedavi planı oluşturma ve
uygulama becerilerinin edinilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Peritoneal boşluğun
açıklanması.
embriyolojik
gelişiminin
ve
abdominal organların
pozisyonunun
2. Karın anatomisinin organlar ve anatomik boşlukları da kapsayacak biçimde öğrenilmesi.
a. Muskuloskeletal zarf (özellikle anterior abdominal duvar)
b. Küçük omentum
c. Subfrenik alanlar
d. Morrison poşu
e. Foramen Winslow
f. Douglas poşu
g. Gerçek pelvis
h. Lateral boşluklar
i. Retroperitoneum içeriği
j. Majör lenf nodu grupları ve drenaj yolları
3. Peritonel yüzeylerin ve diyaframın absorbsiyon ve sekresyon fonksiyonlarının öğrenilmesi.
4. Omentumun anatomisinin ve inflamatuar olaylara yanıtta rolünün öğrenilmesi.
5. Akut karında görülen belirtilerin değerlendirilmesi ve fizyopatolojilerinin öğrenilmesi.
a. Refere ağrı
b. Rebound/ hassasiyet
c. Defans
d. Rijidite
6. Aşağıdaki hastalıklarda anamnez özelliklerinin, fizik muayene bulgularının, somatik ve viseral
ağrı mekanizmalarının tanımlanması.
a. Akut apandisit
b. Barsak tıkanıklığı
c. Perfore ülser
d. Üreteral kolik
e. Diffüz peritonit
7. Aşağıdaki durumlarda refere ağrı mekanizmasının açıklanması.
a. Dalak rüptürü
b. Biliyer kolik
c. Bazal lob pnömonisi
d. Renal kolik
e. Pankreatit
97
f. İnguinal herni
8. Paralitik ileus nedenlerinin öğrenilmesi.
a. Ameliyat sonu elektrolit dengesizliği
b. Retroperitoneal patolojiler
c. Travma
d. Ekstraperitonel hastalık (santral sinir sitemi, akciğer)
9. 6. ve 7. maddelerde belirtilen durumlarda tanısal incelemelerin öğrenilmesi.
a. Direkt röntgenler
b. Kontrastlı gastrointestinal filmler
c. Ultrasonografiografi
d. Bilgisayarlı tomografi
e. Biliyer testler
f. Böbrek incelemeleri
10. Yara komplikasyonlarının değerlendirilmesi.
a. Cerrahi alan enfeksiyonu için risk faktörlerinin öğrenilmesi
b. Evantrasyon ve eviserasyona katkıda bulunan faktörlerin öğrenilmesi
c. Sık karşılaşılan klinik belirtilerin öğrenilmesi
d. Biliyer sistem, üst GI sistem ve kolorektal cerrahide yara enfeksiyonu oranlarının öğrenilmesi
11. Aşağıdaki intraabdominal apseler için anatomik yerleşimin tanımlanması ve ilintili hastalıkların
belirlenmesi.
a. Sol subfrenik alan
b. Sağ subfrenik alan
c. Subhepatik alan
d. Küçük omentum
e. Barsak ansları arası
f. Pelvis
g. Sol parakolik alan
h. Sağ parakolik alan
i. Psoas kası
12. Yukarıdaki apse çeşitlerinde perkütan ve açık drenajın karşılaştırılması, her iki teknik açısından
en güvenli ve etkin yaklaşımın tanımlanması.
13. Aşağıdaki intestinal fistüllerin özelliklerinin öğrenilmesi ve en sık ilişkide oldukları organların
belirlenmesi.
a. Özofageal
b. Gastrik
c. Enterik ( ve duodenal)
d. Kolonik
14. Aşağıdaki durumlarda fistül oluşum mekanizmasının kavranması.
a. Ameliyat komplikasyonları (barsak yaralanması ve apse oluşumu)
b. İnflamatuvar barsak hastalığı
c. Akut pankreatit
d. Yabancı cisim veya prostetik materyal varlığı
15. İntraabdominal fistül ve apse tanısında fistülogramın yerinin bilinmesi.
16. Fistül iyileşmesini engelleyen faktörlerin değerlendirilmesi.
17. Madde 13’deki fistüllerin cerrahi veya konservatif tedavi tercihinin değerlendirilmesi.
98
18. Aşağıdaki fıtık tiplerinin anatomisi,
komplikasyonlarının tanımlanması.
a. Direkt, indirekt, inguinal ve femoral
b. Sliding hiatal
c. Paraözafajeal
d. Ventral
e. Umbilikal
f. Spigelian
g. Paraduodenal
h. Obturator
i. Lumbar
j. Parastomal
k. Diyafragmatik
(1) Posterolateral (Bochdalek)
(2) Anterior (Morgagni)
(3) Travmatik
l. İnternal
m. Petit (Lomber)
klinik
belirtileri,
tedavi
yaklaşımları
ve
19. Richter fıtığının ve klinik bulgularının tanımlanması.
20. Sliding herni ve tamirinin tanımlanması.
21. İnkarserasyon ve strangülasyon farkının öğrenilmesi.
Kıdemli Düzeyi
1. Madde 18’de yer alan fıtıkların cerrahi tedavi yöntemlerinin öğrenilmesi.
2. Prostetik materyallerin kullanımını ve bunlarla ilişkili enfeksiyonların veya nüks gelişiminde tedavi
yaklaşımının öğrenilmesi.
3. Aşağıdaki lokalizasyonlar için yapılacak ameliyatlarda en uygun kesilerin öğrenilmesi.
a. Abdominal boşluk, karaciğer, safra yolu, dalak, ince barsak, pelvis
b. Retroperitoneal organlar böbrek, adrenal bez, abdominal aorta
c. Torakoabdominal aorta
4. Yukarıdaki kesiler için yara kapatılması tekniklerinin öğrenilmesi (sütür materyalleri dahil).
5. Retansiyon sütürü kullanımının ve yönteminin öğrenilmesi.
6. Peritoneal diyaliz mantığının ve tekniğinin öğrenilmesi.
a. Böbrek yetmezliği
b. Peritoneal enfeksiyon
7. Peritoneal diyaliz kateterlerine bağlı sekonder peritoneal enfeksiyonların tedavisinin öğrenilmesi.
8. Aşağıdaki durumlarda assit fizyopatolojisi ve tedavisinin tanımlanması.
a. Malignite
b. Karaciğer hastalıkları (Siroz, Budd-Chiari Sendromu)
c. Şilöz akıntı
d. Pankreas fistülü
e. Kalp yetmezliği
f. Safra kaçağı
99
9. Peritoneovenöz şant kullanım endikasyonlarının ve komplikasyonlarının öğrenilmesi.
10. Aşağıdaki hastalıkların etiyoloji, klinik belirtileri ve tedavilerinin tanımlanması ve sık görülen
peritonel tümörlerin öğrenilmesi.
a. Desmoid tümörler
b. Rektus kılıfı hematomu
c. Retroperitoneal fibrosis
11. Sık görülen retroperitoneal tümörlerin tanımlanması (klinik belirtileri, tedavileri ve prognozları).
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Akut karın değerlendirmesi ve tanısının konması.
2. İnguinal ve umbilikal bölge fıtık onarımı ameliyatlarına katılma ve anatomi ve onarım bilgilerini
edinme.
3. Radyolog ile birlikte aşağıdaki durumların yorumlanması.
a. Abdominal direkt grafiler (serbest hava, hava-sıvı seviyeleri)
b. Psödoobstrüksiyon, volvulus, asit varlığı, atelektazi ve pnömoni
c. Üst GİS radyolojik incelemeleri
d. Baryumlu kolon grafisi
e. Abdominal ultrasonografiografi ve BT
4. Abdominal yara sorunlarının değerlendirilmesi ve tedavisinin yapılabilmesi.
a. Enfeksiyon
b. Fasiit
c. Evisserasyon
d. Evantrasyon
5. Akut karınlı hastada ameliyat öncesi ve sonrası tedavi planlamasının yapılabilmesi.
6. Abdominal kesinin kapatılmasına yardım edilmesi ve sütür tekniklerinin öğrenilmesi.
Kıdemli Düzeyi
1. Her tür karın kesisinin uygulanması ve kapatılması.
2. Enfeksiyon ve evisserasyon gibi yara komplikasyonlarının tedavi edilmesi. Gerektiğinde
retansiyon sütürü konulması.
3. Böbrekler, aorta ve iliak arterlere ulaşmak için torakoabdominal ve retroperitoneal yaklaşımların
ameliyatta yardım edilerek öğrenilmesi.
4. Akut karın için laparotomi yapılması.
5. Basit fıtık tamirinin kıdemsiz asistana yaptırılması.
6. İntraabdominal apse için cerrahi drenaj yapılması.
100
D-12.
SİNDİRİM SİSTEMİ
TEMEL HEDEFLER
•
Beslenme ve sindirim sisteminin anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisinin anlaşılması.
•
Cerrahi müdahale ile tedavi edilebilecek beslenme ve sindirim sistemi hastalıklarının
problemlerini çözme yeteneğinin geliştirilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Sindirim sistem hastalıklarıyla ilgili olarak temel ilkelerinin tanımlanması.
a. Gastrointestinal sistemin anatomi, embriyoloji ve biyokimyası
(1) Normal rotasyon ve fiksasyon dahil primitif barsak embriyolojik gelişimi
(2) Hücre tiplerinin farklılaşması dahil sindirim sisteminin histolojisi
(3) Ösofagustan anüse kadar sistemik kan dolaşımı, portal venöz drenaj, nöral
endokrin aks ve lenfatik drenaja özel ilgi vererek anatomi
(4) Abdominal anatomi, alt toraks, retroperiton, pelvik tabanla ilişkisi
(5) Besin ve suyun abzorbsiyon mekanizması dahil mukozal transport
(6) Elektrolit ve asit baz regülasyon yerleri
b. Gastrointestinal sistem fizyolojisi
(1) Öğütme ve sindirmenin fazları
(2) Sekresyon ve motilitenin nöroendokrin kontrolü
(3) Mukozal salgı ve emilimin nöral ve hormonal lokal kontrolü
(4) Enterohepatik dolaşım
(5) Defekasyonun nöromüsküler kontrolü
(6) Şeker, yağ, protein, vitamin ve kofaktörlerin sindirimi
(7) Mukozal yenilenme hızı
(8) Cerrahi hastaların beslenme gereksinimları
c. Üst ve alt Gastrointestinal sistemde normal bakteriyel flora
d. Gastrointestinal sistemin immünolojik özellikleri ve bu bariyerin travma, sepsis, yanık,
malnütrisyon ve kronik hastalıklardan nasıl etkilendiği
e. İntestinal iyileşme ilkeleri
(1) Normal gastrointestinal sistemin doku bütünlüğü
(2) Barsakta sütür ve stapler teknikleri
2. Gastrointestinal hastalıkların aşağıdaki yönlerinin açıklanması.
a. Periton dahil olmak üzere gastrointestinal kanal içi ve dışında oluşan enfeksiyonlar
b. Gastrointestinal kanalın embriyolojik anomalileri
(1) Striktürler
(2) Stenoz
(3) ’Web’ ler
(4) Atrezi
(5) Duplikasyon
(6) Malrotasyon
b. Barsak motilitesiyle ilgili olarak konjenital kökenli ve edinsel bozukluklar
c. Gastrointestinal kanal neoplazileri
d. Proksimal gastrointestinal kanal ülserasyonu
e. Gastrointestinal kanal tıkanıklığının nedenleri
101
f. Paralitik ileus mekanizması ve nedenleri
g. Gastrointestinal kanalda kanama nedenleri
h. Gastrointestinal kanalda perforasyon nedenleri
i. Abdominal abse oluşumu veya sekonder peritonitin nedenleri
j. Kısa barsak ve malabsorbsiyon durumları
k. Akut ve kronik mezenterik iskemi
l. Portal hipertansiyon ve venöz tromboz
m. İnflamatuar barsak hastalığı
n. Akut karın nedenleri
o. İntestinal ostomi yaklaşımları
ö. Abdominal organlara travmatik hasar
3. Sindirim sisteminin rutin tanısal incelemelerinin temel özelliklerinin bilinmesi.
a. Anamnez
(1) Ağrı
(2) Bulantı, kusma
(3) Barsak fonksiyonu
(4) Önceki ataklar
(5) Geçirilmiş ameliyatlar
b. Fizik muayene
(1) İnspeksiyon
(2) Oskültasyon
(3) Perküsyon
(4) Palpasyon
c. Radyolojik incelemeler
(1) Baryumlu mide duodenum grafileri
(2) İnce barsak pasaj grafisi
(3) Enteroklizis
(4) Ultrasonografiografi
(5) Bilgisayarlı tomografi
(6) Manyetik rezonans görüntüleme
(7) Baryumlu kolon grafisi
(8) Anjiyografi
(9) Nükleer sintigrafi
d. Fonkion testleri
(1) Manometri
(2) pH ölçümü
(3) Mide sıvısı analizi
(4) Hormon düzeyleri
(5) Emilim testleri
4. Aşağıdaki hastalıklarda kullanılan güncel medikal yaklaşımların ve olası kısıtlamalarının
bilinmesi, medikal yaklaşım başarısız olduğunda cerrahi girişimin rolünün açıklanması.
a. Peptik ülser hastalığı
b. Özofageal varis
c. Üst ve alt gastrointestinal sistem kanaması
d. Gastroparezis
e. İnflamatuar barsak hastalığı
f. Divertikülit
Kıdemli Düzeyi
1. Nörohumeral ve hormonal ilişkiler dahil sindirim sisteminin multisistem hastalıklarının
fizyopatolojisinin bilinmesi.
2. Aşağıdaki gastrointestinal ameliyatlar için fizyolojik nedenlerin açıklanması.
102
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
Vagotomi Piloroplasti
Ülser hastalığı için gastrik rezeksiyon
İnce barsak rezeksiyon ve anastomozu
Ostomi oluşumu
Tümör için nodlarla birlikte gastrointestinal kanalda rezeksiyon
Gastrointestinal kanalda bypass
Pankreatik kist drenajı (internal ve eksternal)
Abdominal ve retroperitoneal abse drenajı (perkütan veya ameliyat)
3. Yukarıdaki ameliyatların standart intraoperatif tekniklerinin ve alternatiflerinin detaylı olarak
açıklanması.
4. Sindirim sisteminin tanısal ve terapötik endoskopisinin endikasyon ve kontrendikasyonlarının
bilinmesi.
5. Sindirim sisteminin kompleks hastalıklarında cerrahi girişim alternatiflerinin değerlendirilmesi
a. Kısa barsak sendromu
b. Akalazya
c. Barret ösafagusu
d. İntestinal polipozis
e. İnflamatuar barsak hastalığı
6. Sindirim sisteminin kompleks hastalıklarının ameliyat öncesi, intraoperatif ve ameliyat sonu
yaklaşımının bilinmesi.
a. Reoperatif karın
b. Başarısız peptik ülser ve reflü ameliyatı
c. Yüksek debili gastrointestinal fistüller
d. Striktür, poşostomi ve perineal fistül ile birlikte olan inflamatuar barsak
hastalığı
e. Nüks kolon malignitesi
f. Karsinomatozis
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Gastrointestinal kanalla ilgili sorunlar ile başvuran hastaların değerlendirilmesi.
2. Özofagus, mide, ince barsak, kolon ve anorektum ameliyatlarında asistans yapabilme.
3. Daha az komplike ameliyatları yapabilmeı
a. Gastrostomi
b. Meckel divertikülektomi
c. Appendektomi
d. Hemoroidektomi
e. Anal fissürektomi ve fistülektomi
f. Perirektal abse için kesi ve drenajı
4. Hastaların ameliyat sonu bakımında sorumluluk alabilme
a. Nazogastrik tüp
b. İntestinal tüpler
c. İntraabdominal drenler
d. İntestinal fistüller
e. Abdominal kesiler (basit ve komplike)
103
5. Normal Gastrointestinal sistem fonksiyonu kazanılana kadar cerrahi hastaların beslenme
gereksinimlerinin değerlendirilmesi ve düzenlenmesi (enteral ve parenteral).
6. Polikliniklerde cerrahi hastaların takibinin yapılması.
Kıdemli Düzeyi
1. Gastrointestinal kanal sorunları olan hastalara ilk konsültasyonun yapılması, ayırıcı tanı ve ilk tedavi
planının oluşturulması.
2. Asistanlara ve öğretim üyelerine kompleks sindirim sistemi vakalarında yardımcı olunması.
3. Aşağıdakiler dahil, gastrointestinal ameliyatların gözetim altında yapılması
a. Vagotomi
b. Piloroplasti
c. Ülser için mide rezeksiyonu
d. Mide kanseri için mide rezeksiyonu ve lenfadenektomi
e. İnce barsak rezeksiyon ve anastomozu
f. Pankreatik kist drenajı
g. Abdominal ve retroperitoneal abse drenajı
h. Adhezyon lizisi
i. Enterotomi tamiri
j. Kolon rezeksiyonu
k. Ostomi oluşumu
4. Tanı ve tedavide endoskopi becerisinin geliştirilmesi
a. Tanısal özofagogastroduodenoskopi
b. Gastrointestinal sistem kanamasının endoskopik kontrolü
c. Perkütan endoskopik gastrostomi (PEG)
d. İntestinal darlık dilatasyonu
e. ERCP asistansı
f. Tanısal kolonoskopi
g. Polipektomi
5.Ameliyat öncesi ve sonrası uygun tanısal çalışmaların seçilmesi ve yorumlanması.
6.Sindirim sistemi hastalıklarının tanı, cerrahi tedavisi ve takibinde kıdemsiz asistanlara yardım
edilmesi.
7.Kompleks gastrointestinal sorunların tedavisinde farklı uzmanlıkların koordine edilmesi
a. Varis kanaması
b. Bilier obstrüksiyon
c. Kronik varis
d. İnflamatuar barsak hastalığı
e. Kronik karın ağrısı
f. Kronik konstipasyon
g. Lokalize ve ileri maligniteler
8.Gastrointestinal sorunlar için relaparatomi yapılması.
9. Gastrointestinal sistemin cerrahi hastalıklarında ameliyat sonrası bakımının gözetilmesi.
10. Yapılacak işlemlerden hastanın mutlak bilgilendirilmesinin sağlanması
104
D-13. KARACIĞER, SAFRA YOLLARI VE PANKREAS
TEMEL HEDEFLER
1. Karaciğer, safra yolları ve pankreasın anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisi hakkında bilgi
edinilmesi.
2. Cerrahi girişime uygun karaciğer, safra yolları ve pankreas hastalıkları ve yaralanmalarında
tedavi ilkelerinin kavranması.
BILGI HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
Karaciğer ve Safra Yolları
1. Karaciğer ve safra yollarının anatomisinin, sık görülen varyasyonlarının bilinmesi.
2. Karaciğer ve safra yolları fizyoloji ve fonksiyonlarının bilinmesi.
a. Glukoz metabolizması
b. Protein sentezi
c. Koagulasyon
d. İlaç metabolizması
e. Retiküloendotelyal sistem
f. Safranın yağ metabolizmasındaki yeri
3. Safra oluşumu, bileşenleri ve fonksiyonları ile safra taşı oluşumunun fizyopatolojisinin
kavranması.
4. Safra oluşumu ve bileşimi, biliyer sistemi etkileyen safra taşı oluşumu ve biliyer
obstrüksiyon yapan hastalıkların bilinmesi.
5. Safranın enterohepatik dolaşımının bilinmesi.
6. Sarılıklı hastanın incelenmesi ve ayırıcı tanısının yapılması.
7. Karaciğer kistlerinin tipleri (paraziter ve paraziter olmayan) ve tedavi ilkelerinin
bilinmesi.
8. Piyojenik apselerin ve amip abselerinin etiyoloji ve tedavilerinin bilinmesi.
9. Aşağıdaki hastalıkların tanı ve tedavilerinin bilinmesi.
a. Karaciğer metastatik lezyonları
b. Karaciğer ve safra yollarının primer maligniteleri
c. Karaciğer benign tümörleri
10. Aşağıdakileri kapsayacak biçimde enfeksiyöz hepatit tiplerinin bilinmesi.
a. Bulaşma yolları
b. Tanı
c. Serolojik değerlendirme
d. Doğal gidiş
105
11. Aşağıdaki hastalıkların fizyopatolojilerinin, tanı ve tedavilerinin bilinmesi.
a. Koledok kisti
b. Caroli hastalığı
c. Sklerozan kolanjit
d. Primer biliyer siroz
e. Sekonder biliyer siroz
f. Kolanjit
g. Safra taşı ileusu
h. Safra taşı pankreatiti
i. Benign biliyer striktür
j. Akut kolesistit
k. Semptomatik safra taşı
l. Akalküloz kolesistit
m. Biliyer diskinezi (disfonksiyonel safrakesesi)
n. Konjenital biliyer atrezi
Pankreas
1. Pankreas anatomisinin ve vasküler yapıların bilinmesi.
2. Endokrin ve ekzokrin fonksiyonları ve hormonal regülasyonu içerecek şekilde pankreas
fizyolojisinin kavranması.
a. Endokrin adacık hücreleri
(1) Alfa (glukagon)
(2) Beta (insulin)
(3) Delta (somatostatin)
(4) Nonbeta (pankreatik polipeptid)
b. Ekzokrin asiner hücreler
(1) Lipaz
(2) Amilaz
c. Hormonal regülasyon
(1) Sekretin, bikarbonat sekresyonu
(2) Kolesistokinin enzim sekresyonu
3. Pankreatitin fizyopatolojisinin kavranması.
a. Safrataşı
b. Alkole bağlı
c. Travma
d. Steroid kullanımına bağlı
e. Ameliyat sonu
f. ERCP sonrası
g. İdiyopatik
4. Tanı, değerlendirme ve konservatif tedavinin bilinmesi.
5. Peritoneal lavajın rolünün bilinmesi.
6. Pankreatit komplikasyonlarının bilinmesi.
a. ARDS
b. Hipovolemi
c. Psödokist
d. Abse
e. İnfekte pankreas nekrozu
7. Pankreatit tedavisinde ameliyat endikasyonlarının bilinmesi.
106
8. Safrataşı pankreatitinde cerrahinin zamanlamasının bilinmesi.
9. Pankreatitin Ranson kriterleri ile değerlendirilmesi ve prognozla ilişkisinin bilinmesi.
10. Pankreas karsinomu fizyopatolojisinin açıklanması.
a. Anamnez ve belirti ve bulgular
b. Tanısal değerlendirme
(1) Bilgisayarlı tomografi
(2) Ultrasonografi
(3) ERCP
(4) Perkütan transhepatik kolanjiyografi (PTK)
(5) Arteryografi
(6) Laparoskopi, laparotomi
c. Endikasyonlar
(1) Cerrahi ve cerrahi dışı safra drenajı
(2) Perkütan ve endoskopik stentleme
(3) Rezeksiyon
(4) Aynı seansta gastrojejunostomi, bypass
11. Pankreatik psödokistlerin klinik değerlendirmesi ve tedavi yaklaşımının açıklanması.
a. Psödokist komplikasyonları (kanama, enfeksiyon, rüptür)
b. Drenaj zamanlaması
(1) Perkütan veya cerrahi drenaj
(2) Eksternal ve internal drenaj endikasyonları
(3) İnternal drenaj işleminin seçenekleri
12. Pankreatik assit tanı ve tedavisinin açıklanması.
Kıdemli Düzeyi
Karaciğer ve Safra Yolları
1. Laparoskopik ve açık kolesistektominin karşılaştırılması.
2. Koledok taşlarına yaklaşımın değerlendirilmesi.
a. Açık veya laparoskopik koledok eksplorasyonu
b. ERCP
3. Karaciğer sirozu ve portal hipertansiyonun fizyopatolojisinin bilinmesi.
a. Sirozun etiyolojisi (alkol ve hepatit)
b. Portal hipertansiyon ayırıcı tanısı (prehepatik, hepatik, posthepatik)
c. Assit, ensefalopati ve siroz komplikasyonlarına konservatif yaklaşım
d. Sirozun Child sınıflandırması ve prognoz ve cerrahi mortalite ilişkisi
e. Sirotik hastada cerrahi tedavi
f. Vazopressin, Sengstaken-Blakemore tüpü, skleroterapi ve transjuguler intrahepatik
portosistemik şant (TIPS) dahil ösofagus varislerinin tıbbi tedavisi
g. Ösofagus varis kanamasının cerrahi tedavisi
(1) Ameliyat endikasyonlarının belirlenmesi
(2) Uygun yöntemin seçimi
(a) Selektif ve nonselektif şant
(b) Devaskülarizasyon
(c) Ösofageal transeksiyon
h. Assit tedavisinde peritoneovenöz şant için hasta seçimi, cerrahi yaklaşım ve
komplikasyonların bilinmesi.
4. Budd-Chiari sendromunun bilinmesi.
107
5. Çocuklarda ve yetişkinlerde karaciğer transplantasyonun endikasyon ve
kontrendikasyonlarının bilinmesi.
.
Pankreas
1. Kronik pankreatitin etiyoloji, fizyopatolojisi ve tedavisinin tanımlanması.
a. Ameliyat endikasyonları
b. Uygun cerrahi girişimlerin seçimi
(1) Longitudinal pankreatikojejunostomi (Puestow Gillesby işlemi)
(2) Kaudal pankreatikojejunostomi (Duval işlem)
(3) Subtotal pankreatektomi
(4) Pankreatoduodenektomi
c. Ağrı kontrolünde çöliak ganglion ablasyonunun (kimyasal splanknisektomi) rolü
2. Kronik pankreatitin komplikasyonlarının ağrı, yağ malabsorbsiyonu ve diyabet dahil
olmak üzere bilinmesi.
3. Pankreasın kistik neoplazmlarının tanı, değerlendirme ve cerrahi tedavisinin açıklanması
(müsinöz ve seröz kistadenom, kistadenokarsinom).
4. Aşağıdaki pankreas adacık hücre tümörlerinin tanı, değerlendirme ve tedavisinn
değerlendirilmesi.
a.Gastrinoma (Zollinger Elison Sendromu)
b.Glukagonoma
c. Somatostatinoma
d. İnsülinoma
e. VIPoma (Verner Morrison Sendromu, WDHA Sendromu)
5. Pankreas hastalıklarında cerrahi yaklaşımın bilinmesi
a. Pankreatoduodenektomi (Whipple girişimü)
b. Distal pankreatektomi
c. Total pankreatektomi
d. Subtotal pankreatektomi (distal %95)
e. Longitudinal pankreatikojejunostomi (Puestow girişimü)
f. Psödokistlerin internal drenajı (kistogastrostomi, kistoduodenostomi, Roux-en-Y
kistojejunostomi)
6. Yukarıdaki işlemlerin detaylarını uygun tedavi seçenekleri ve yarar-zarar değerlendirmesi
ile birlikte açıklanması.
6. Pankreasın hastalıklarının cerrahi tedavisinde sık görülen komplikasyonların tanımlanması.
7. Pankreas hastalıklarının ameliyat sırasında yaklaşım ilkelerinni bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
Karaciğer ve safra yolları
1. Karaciğer ve safra yollarına odaklanarak anamnez alma ve fizik muayene yapılması.
2. Sarılık hastasının tanısında uygun laboratuvar ve radyolojik değerlendirmelerin seçilmesi ve
yorumlanması.
108
a. Alkalen fosfataz, AST (serum glutamat-oxalasetat transaminaz ”SGOT”), ALT
(serum glutamat-pyruvat transaminaz ”SGPT”), direk ve indirek bilirubin,
protrombin zamanı , parsiyel tromboplastin zamanı
b. Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP)
c. Perkütan transhepatik kolanjiyografi (PTK)
d. Karaciğer dalak sintigrafisi
e. Hepatobilier nükleer görüntüleme (HIDA)
f. Oral kolesistogram
g. Ultrasonografiografi
h. Bilgisayarlı tomografi
i. Arteriografi
3. Hepatobilier cerrahi uygulanan hastanın ameliyatında asistans yapılmasıı.
4. Ösofagus varis kanaması olan hastanın tedvisine yardımcı olunması.
a. Vazopressin
b. Sengstaken-Blakemore tüpü
c. Skleroterapi
5. Gözetim altında komplike olmayan hepatobilier cerrahi girişimlerinin uygulanması
(laparoskopik ve açık kolesistektomi).
6. Major hepatobilier ameliyatların asiste edilmesi.
Pankreas
1. Pankreasa odaklanarak anamnez alınması ve fizik muayene yapılması.
2. Pankreatik hastalığın değerlendirmesinde uygun laboratuvar ve radyolojik incelemelerin
seçilmesi ve uygulanması.
a. Serum amilaz ve lipazı
b. İdrar amilazı
c. Bilgisayarlı tomografi
d. Ultrasonografiografi
e. ERCP
f. Arteriyografi
3. Akut pankreatitli hastaların tedavisine katılma.
4. Pankreasa yönelik cerrahi girişimlerde asistans yapma.
5. Psödokistin eksternal drenajı veya kistogastrostomi ile internal drenajı gibi minör
pankreatik girişimlerin uygulanması.
Kıdemli Düzeyi
Karaciğer ve safra yolları
1. Karaciğer ve safra yolu hastalığı olan hastaların detaylı değerlendirmesinin yapılması ve
uygun konservatif ve cerrahi tedavinin planlanması.
2. Direkt gözlem altında giderek daha kompleks hepatobilier cerrahinin uygulanması.
a. Laparoskopik kolesistektomi ve kolanjiyografi
b. Koledok eksplorasyonu ve koledoskopi
c. Bilier drenaj girişimleri
(1) Koledokoduodenostomi
109
(2) Roux-en-Y ve lup koledokojejunostomi
(3) Kolesistojejunostomi
(4) Sfinkteroplasti
d. Karaciğer abselerinin drenajı
e. Peritoneovenöz şantlar
f. Komplike kolesistektomi (akut, gangrenöz)
g. Basit karaciğer rezeksiyonu
3. Hepatobilier sistem hastalarının bakımının koordine edilmesi.
a. İlk değerlendirme
b. Uygun tanısal çalışmalar
c. Konsültasyonlar
d. Operatif yaklaşım
4. Kompleks hepatik ve bilier cerrahiyi uygulamalarına katılım
a. Anatomik karaciğer rezeksiyonu
b. Portosistemik şantlar
(1) Portokaval , end to side, sidetoside
(2) Mezokaval
(3) Distal splenorenal (Warren)
(4) Santral splenorenal
c. Ekstrahepatik safra yolunun kompleks girişimleri
(1) Kolanjiyokarsinom
(2) Koledok kisti
(3) Benign bilier striktür
d. Karaciğer nakli
e. Kasai girişimi (hepatoportoenterostomi)
Pankreas
1. Pankreatik hastalığı olan hastaların detaylı değerlendirmesinin yapılması ve uygun
konservatif ve cerrahi yaklaşımın planlanması.
2. Giderek artan kompleks pankreatik cerrahinin yaplması.
a. Psödokistlerin Roux-en-Y kistojejunostomi ile internal drenajı
b. Longitudinal pankreatikojejunostomi (Puestow girişimü)
c. Distal pankreatektomi
d. Karsinom için bilier bypass
3. Kompleks pankreas hastalığı olan hastaların bakımına katılma, ilk değerlendirme, uygun
tanısal çalışmaların yapılması.
a. Pankreatik abse ve infekte pankreatik nekroz
b. Kistadenom
c. Periampuller karsinom
d. Pankreasın endokrin tümörleri
4. Aşağıdaki gibi kompleks pankreatik işlemlerin asiste edilmesi ve/veya uygulanması.
a. Whipple ameliyatı
b.Total veya subtotal pankreatektomi
c. Pankreas absesi veya infekte nekrozun ameliyat debridmanı ve drenajı
f. Pankreas adacık hücre tümörlerinin cerrahi eksplorasyonunu
g. Ampuller tömörlerin lokal rezeksiyonu
110
D-14. KOLON-REKTUM ve ANÜS
TEMEL HEDEFLER
•
Kolon, rektum, ano-rektal bölge ve pelvisin anatomisi, fizyolojisi, fizyopatolojisinin kavranması.
•
Kolon, rektum, ano-rektal bölge hastalıklarının klinik belirtilerinin anlaşılması.
•
Cerrahi girişim gerektiren kolon-rektum ve anüs hastalıkları için tanı ve tedavi planı oluşturma ve
uygulama becerilerinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Kolonun anatomisi ve fizyolojisinin bilinmesi.
a. Karın içinde yerleşimi
b. Arterleri ve yapmış olduğu arklar, venleri, lenfatikleri
c. Kolonun motilitesi, florası, kısımlarına göre görevi.
2. Rektumun anatomisi bilinmesi.
Pelvis içindeki sınırın, ligamentlerin, fasiyal yapıların ve mezorektumun tanımlanması, çevre
yapılarla komşulukları, arter, ven, lenf ve sinir yapılarının bilinmesi
3. Anüs ve anal kanal anatomisinin bilinmesi.
Anal girim (verj) ve anal kanalın tanımlanması, anorektal halka, sfinkter kasların yapısı ve
farklılıkları, anal kanal etrafındaki boşluklar, anal kanal iç yapılarının bilinmesi.
4. Pelvik taban anatomisinin bilinmesi.
5. Aşağıdakiler kapsamında ano-rektal fizyolojinin bilinmesi.
a. Anal kontinans ve bu işlevi gören yapıların çalışma mekanizmaları.
b. Defekasyon işlevi
6. Kolonun ve anorektumun işlevini inceleyen aşağıdaki fizyolojik testlerin yapılış şekli, işlem
sırasında hangi parametrelere dikkat edildiği, bu bulguların tanıda işlevsel bazda ve hastalık bazında
ne ifade ettiği hakkında standart bilgilerin kazanılması.
a. Ano-rektal manometri
b. Defekografi
c. Endorektal ultrasonografiografi (ERUS)
d. Balon İtme testi
e. Kolon geçiş süresi
7. Aşağıdaki hastalıkların anamnezindeki özelliklerin, etiyolojinin, patogenezin, hastanın klinik
muayenesinin, tanısı için gerekli tetkik yöntemlerinin ve ameliyata hazırlamanın öğrenilmesi.
a. Kolon ve rektum kanseri
b. Kolorektal karsinogenezde moleküler genetik değişiklikler
c. Herediter nonpolipozis kolorektal kanser (HNPCC)
d. Kolonun benign hastalıkları
(1) Divertiküler hastalık
111
(2) Volvulus
(3) Kolonun yalancı tıkanıklığı
e. Anal kanser ve perianal prekanseröz hastalıklar.
f. İltihabi barsak hastalıkları
(1) Ülseratif kolit
(2) Crohn Hastalığı
g. Familial adenomatöz polipozis (FAP), desmoid tümör.
h. Polipler.
i. Anorektal benign hastalıklar
(1) Hemoroid
(2) Perianal apse ve Fistül
(3) Fissür
(4) Anal stenoz
(5) Kondiloma akuminata
j. Sinüs pilonidalis
k.Fonksiyonel hastalıklar
(1) Kolonik inersiya
(2) Rektal prolapsus
(3) Rektosel
(4) Soliter rektal ülser
(5) Anal inkontinans.
l. Kolon ve rektumun nadir görülen diğer hastalıkları
(1) Adenokanser dışı malign tümörler
(2) Vasküler ektaziler
(3) Retrorektal tümörler
Kıdemli Düzeyi
1. Yukarıda belirtilen hastalıkların aşağıdakileri kapsayacak şekilde değerlendirilmesi.
a. Ayırıcı tanılarının yapılması
b. Cerrahi endikasyonlarının konması
b. Konservatif ve farklı cerrahi tedavi yöntemlerinin bilinmesi ve bunlardan hangisinin
uygulanması gerektiğinin tartışabilmesi.
2. Tedavi sonucunda oluşabilecek komplikasyonların ve bunlara fırsat vermemek için hangi
alınması gerekebileceğini, tartışılabilmesi.
önlemlerin
3. Bu hastaların, özellikle tümörlerin ameliyat sonrası periyodik izlenmelerinin nasıl yapılacağını
bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Anorektal muayene yapabilme
2. Endoskopi ünitesinde yapılan tetkikleri izleme
3. Ameliyatlarda 2.asistans olarak görev yapma
4. Perianal apse, tek pake hemoroidektomi, sinüs pilonidalis (basit), fissür anal ameliyatlarını
kıdemli asistan veya uzman kontrolünde yapabilme.
Kıdemli Düzeyi
112
1. Aşağıdaki ameliyatları yapabilme
a. Sağ-sol hemikolektomi
b. Segmenter kolon rezeksiyonları
c. Acil kolon olguları
(1) Delici- kesici kolon yaralanmaları
(2) Volvulus
(3) Kolon tümörü tıkamaları
d. Anorektal benign hastalıklar
(1) Hemoroid
(2) Fissür
(3) Komplike olmayan fistüller
(4) Sinüs pilonidalis
(5) Stomaların ( ileostomi-kolostomi) açılması, kapatılması,
(6) Kıdemsiz asistanlara uzman gözetiminde ameliyat yaptırılması, rectum kanseri
ve poş ameliyatlarında birinci asistans olarak görev yapma
2. Rektoskopi, sigmoidoskopi tetkiklerini yapabilme.
3. Kolonoskopik tetkikde asistan olarak görev yapma
113
D-15.
ENDOKRİN CERRAHİ
TEMEL HEDEFLER
•
Hem normal hem patolojik endokrin anatomi ve fizyoloji bilgisinin kazanılması.
•
Bu bilgilerin, hastaların cerrahi tedavilerine uygulanması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdaki organların anatomi, histoloji, fizyoloji ve biyokimyasının bilinmesi.
a. Tiroid bezi
b. Paratiroid bezi
c. Hipotalamus
d. Hipofiz bezi
e. Endokrin pankreas
f. Adrenal bezler
g. Endokrin organ olarak gastrointestinal sistem
h. Endokrin organ olarak gonadlar
2. Aşağıdakilerin salınımı ve kontrolünün bilinmesi.
a. Tiroksin ve tiroid stimulan hormon
b. Kalsiyum, D vitamini
c. Adrenokortikotropik hormon, kortizol
d. İnsülin, glukagon
e. Katekolaminler (epinefrin, norepinefrin, dopamin)
f. Gastrin, sekretin, kolesistokinin
g. Serotonin, histamin
h. Östrojen, progesteron, testosteron (ve bunların salınım faktörleri)
i. Oksitosin, vazopresin
j. Büyüme hormonu
k. Melanosit stimulan hormon
l. Prolaktin
m. Motilin, gastrik inhibitör peptid, enteroglukagon, vazoaktif intestinal peptid
n. Somatostatin
3. Endokrin patolojide aşağıdaki konuların öğrenilmesi.
a. Malignite tanısı için kriterler
b. Kromozomal anomalilerin tanı aracı olarak kullanılması
c. Sporadik ve ailesel hastalıklarda hastaların klinik epidemiyolojik karakteristikleri
d. Multipl endokrin neoplazi (MEN) tip I, MEN II ve ailesel nonMEN sendromları
e. İnce iğne aspirasyonu biyopsisi
f. DNA ploidisi
4. Klinik nöroendokrinoloji kavramı, amin prekürsor uptake dekarboksilaz (APUD) sistemi
ve klinik endokrin sendromlarının bilinmesi.
5. Endokrin sistem hastalıklarına cerrahi yaklaşım ilkelerinin kavranması.
a. Primer tedavide cerrahi endikasyonu olan hastalıklar, cerrahinin primer tedavi
olmadığı hastalıklar.
b. Benign ve malign hastalıkta cerrahi yaklaşım farkları
c. Cerrahi tedavinin kuratif ve palyatif özellikleri
d. Hedef organa ve primer organa yönelik cerrahi tedavi
114
e. Endokrin bozukluklarda lezyon lokalizasyonunun önemi
6. Aşağıdaki hastalıkların fizyopatolojisinin, klinik özelliklerin ve tedavi ilkelerinin
bilinmesi.
a. Soliter tiroid nodulü
b. Multinodüler tiroid bezi
c. Tirotoksıkoz
d. Primer, sekonder ve tersiyer hiperparatiroidi
e. İnsülinoma, glukuganoma, vipoma
f. Zollinger Ellison sendromu
g. Gastrointestinal karsinoid tümörler
h. Endojen hiperkoritizolizm (Cushing sendromu ile Cushing hastalığı, sekonder
hipofiz, adrenal ve ektopik nedenler)
i. Feokromasitoma
j. Primer hiperaldosteronizm
k. İnsidental olarak bulunan adrenal kitle
l. Galaktore
m. Jigantizm, cücelik
7. Aşağıdaki durum ve hastalıklarda ameliyat öncesi hazırlığın ve tedavinin bilinmesi.
a. Hiperkalsemik kriz
b. Tiroid krizi
c. Feokromasitoma
d. Hiperaldosteronizm
e. Endojen hiperkortizolizm
f. İnsülinoma, gastrinoma
g. Graves hastalığı, Hashimoto hastalığı
h. Karsinoid krizi
i. Adrenal yetmezlik krizi
8. Ayırıcı tanı özelliklerinin bilinmesi.
a. Hiperkalsemi
b. Hipoglisemi
c. Hipergastrinemi
d. Serum tiroksin düzeyi yüksekliği
e. ACTH düzeyi yüksekliği
f. TSH düzeyi düşüklüğü
9. Aşağıdaki yapılarda cerrahi yaklaşımların değerlendirilmesi.
a. Sol adrenal bez
b. Sağ adrenal bez
c. Ön hipofiz bezi
d. Pankreas başı
e. Pankreas gövde, kuyruğu
f. Alt paratiroid bezleri
g. Üst paratiroid bezleri
h. Retrosternal guatr
10. Endokrin cerrahide tartışmalar olan alanların bilinmesi.
a. Zollinger Elison sendromu
b. Tirotoksıkoz
c. Nöroendokrin sendromlar için genetik tarama
11. Endokrin cerrahide, anestezinin öneminin kavranması
a. Boyun cerrahisi sırasında havayolu kontrolü
b. Tiroid ve feokromasitoma ameliyatları sırasında kardiyovasküler girişimler
c. Sıve-elektrolit tedavisi
115
12. Endokrin cerrahideki yeni araştırma sonuçlarının değerlendirilmesi.
13. Endokrin sorunlara yaklaşımda aşağıdaki gelişmelerin rolünün bilinmesi.
a. Yeni lokalizasyon teknikleri (metaiodobenzilguanin MIBG, sestamibi, selektif
venöz örnekleme, intraoperatif tümör lokalizasyonu, hızlı paratiroid hormon
(PTH) analizi)
b. Yeni tanısal testler (sensitif TSH, C-peptid, ince iğne aspirasyonu)
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Endokrin hastalıktan şüphelenilen hastanın ön değerlendirmesinin yapılabilmesi.
2. Endokrin cerrahisi uygulanan hastalarda ameliyat öncesi ve sonrası bakımın yapılması.
3. Endokrin cerrahi uygulanan olguların izlenmesi.
4. Endokrin hastalığı kuşkusu olan hastaların detaylı olarak incelenmesi.
5. İzlemdeki endokrin sistem hastalarının ameliyat öncesi ve sonrası bakımının yapılması.
6. Tiroid, paratiroid ve adrenal bezlerin ve pankreasın ameliyatlarına aktif katılım.
7. Patoloji laboratuvarındaki çalışmalar aktif katılım.
Kıdemli Düzeyi
1. Endokrin hastalıklarda cerrahi yaklaşımın planlanması.
2. Adrenal, pankreas, tiroid, paratiroid cerrahisine katılım ve uygulama.
3. Karmaşık endokrin hastalıklı hastaların değerlendirilmesi ve ayırıcı tanılarının konması.
4. Adrenal, pankreas, tiroid ve paratiroid ameliyalarının uygulanması.
5. Farklı endokrin cerrahi hastalıkların bağımsız olarak değerlendirmesi, ameliyat öncesi ve
sonrası bakımının ve cerrahisinin yapılması.
116
D-16. MEME CERRAHİSİ
TEMEL HEDEFLER
•
Memenin anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisi konularında gerekli bilginin kazanılması.
•
Meme hastalıklarının cerrahi tedavisini yapabilme becerisinin geliştirilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1.
Memenin anatomisinin bilinmesi.
a. Memenin histolojik glandüler yapısı
b. Memenin vasküler yapısı
c. Memenin lenfatik dolaşımı
d. Aksilla anatomisi
2.
Memenin hormonal özelliklerinin bilinmesi.
3.
Meme kanseri ile ilişkili sıklık, epidemiyoloji ve risk faktörlerinin bilinmesi.
4.
Aşağıdaki sık karşılaşılan meme kitlelerinin ayırıcı tanısının yapılması.
a. Fibroadenom
b. Kist
c. Abse
d. Fibrokistik hastalık
e. Yağ nekrozu
f. Kanser
5.
Meme kanseri ile ilişkili genetik ve çevresel faktörlerin bilinmesi.
6.
Aşağıdaki meme kanserlerinin patolojik tiplerinin biyolojik davranışlarının, doğal seyirleri ve
prognozlarının bilinmesi.
a. İnfiltrtif duktal karsinom
b. Duktal karsinoma in situ
c. İnfiltratif lobüler karsinom
d. Lobüler karsinoma in situ
7.
Aşağıdaki benign meme hastalıklarının klinik özelliklerinin, doğal seyirlerinin, patolojik
özelliklerinin ve tedavilerinin bilinmesi.
a. Laktasyonel meme absesi
b. Kronik rekürren subareolar abse
c. Intraduktal papillom
d. Atipik epitelyal hiperplazi
e. Fibroadenom
8.
Meme kitlesine yaklaşımda klinik karar verme basamakların bilinmesi.
9.
Mamografinin meme hastalıklarındaki rolünün (genel endikasyonları, kullanımı ve sınırlılıkları)
bilinmesi.
117
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Ne zaman- kimlere çekilir ?
Nasıl çekilir ?
Normal mamografik bulgular nelerdir ?
Malignite düşündüren bulgular nelerdir ?
BIRADS sınıflaması
Mikrokalsifikasyonlar (ne zaman malignite düşündürür ?)
10.
Histolojik/sitolojik tanı yöntemlerinden ponksiyon, ince iğne aspirasyon biyopsisi, açık biyopsi,
mamografik iğne lokalizasyonu ve biyopsinin rolünün bilinmesi.
11.
Frozen incelemenin meme hastalıklarındaki yeri, önemi ve sorunlarının bilinmesi
12.
Meme kanserinin cerrahi tedavisinde kullanılmış/kullanılan yöntemlere ait temel ilkelerin
bilinmesi.
a. Radikal mastektomi
b. Modifiye radikal mastektomi
c. Meme koruyucu cerrahi ve aksiller diseksiyon
i. İşaretli kitle eksizyonu
ii. Genişeltilmiş kitle eksizyonu
iii. Kadranektomi
13.
Stereotaksık iğne biyopsisinin mekaniği ve başarısının değerlendirilmesi.
14.
SLNB (Sentinel Lenf Nodülü Biyopsisi)
a. SLN kavramının anlamı ve önemi
b. Endikasyonları
c. Tekniği (MAvi boya-gama prob kullanımı-kombine)
d. Değerlendirme yöntemleri
15.
Farklı tip meme başı akıntılarının tanısal değerlendirmesi ve ayırıcı tanıların yapılması.
16.
Meme kanserli hastalarda evreleme yapılması.
17.
Yeni tanı konulmuş meme kanseri hastasına tedavi öncesi seçenekleri tartışmayı kolaylaştırmak
üzere takım yaklaşımının öneminin açıklanması (cerrah, onkolog, plastik cerrah ve psıkolog) .
Kıdemli Düzeyi
1. Aşağıdakiler gibi daha seyrek karşılaşılan meme lezyonlarının özelliklerinin, tanı ve tedavilerinin
bilinmesi.
a. İnflamatuar karsinom
b. Paget hastalığı
c. Laktifer kanal fistülü
d. Mondor hastalığı
e. Sistosarkoma filloides
f. Bilateral meme karsinomu
g. Erkek meme karsinomu
2. Primer meme kanseri tedavisinde adjuvan kemoterapi ve radyoterapinin rolünün bilinmesi.
3. Meme kanserinin tedavisi ve prognozunda östrojen ve progesteron reseptörlerinin öneminin
bilinmesi.
4. Metastatik meme kanserinin tedavisinde temel konuların bilinmesi.
a. Kemoterapi
b. Radyasyon tedavisi
118
c. Hormonal tedavi
5. Hamilelikte memede olan fizyolojik değişiklikler ve farklı meme sorunlarının, hamilelikte tanı
konulmuş meme kanserine yaklaşımın bilinmesi.
6. Ameliyat öncesinde, ameliyatta ve sonrasında temel hasta bakımının planlanması.
7. Meme kanserli hastanın uzun dönem takibinin planlaması
b. Rutin fizik muayene zaman aralığı ne olmalı ?
c. Meme ile ilgili (kalan meme / diğer meme) görüntüleme yöntmeleri ve zamanlaması
d. Metastaza yönelik tetkikler ve zamanlaması
8. Mastektomi sonrası meme rekonstrüksiyonu konusundaki sorunların bilinmesi.
a. Rekonstrüksiyon yönteminin seçilmesi
b. Rekonstrüksiyonun zamanlaması
9. Meme hastalıklarının güncel tedavisinde tartışmalı alanların değerlendirilmesi.
a. Kanser tedavisindeki güncel kavramlar
b. Kanser önleme teknikleri
c. Faklı adjuvan tedavi programlarının rolü
d. Lobüler karsinoma in situ gibi lezyonların biyolojik davranışı
e. Tarama programlarının fayda ve sıklığı
f. Mamografik parankim paternlerinin ileride oluşacak meme kanserini belirlemede ilişkisi
10. Meme hastalığı konusunda yapılan araştırmaların gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi.
a. Meme kanseri yatkınlık genlerinin rolü
b. Monoklonal antikorlar
c. Her-2 neu, katepsin D ve kromozom analizi ile meme belirteçleri
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Meme hastalarının değerlendirilmesinde anamnezin öneminin kavranması.
a. İlgili risk faktörleri
b. Eski meme sorunları
c.Yeni belirtiler
2. Memenin fizik muayenesinde giderek artan yetenek kazanımı ve normal memenin varyasyonların
saptanması.
3. Basit işlemlerin uygulanması.
a. Kistlerin tanısal ince iğne aspirasyonu
b. Basit meme abselerinin drenajı
c. Meme kitlelerinin keskin iğne biyopsisi
d. Yüzeysel kitlelerin açık biyopsisi
4. Fibroadenom, kist, mastit, kanser gibi sık karşılaşılan lezyonların değerlendirilmesi.
5. Mammogramdaki stellat lezyon veya kuşkulu mikrokalsifikasyon gibi malignite için şüpheli
lezyonların değerlendirilmesi.
6. Kıdemli eşliğinde açık meme biyopsisi, basit mastektomi ve intraduktal papillom gibi ameliyat
işlemlerinin yapılması.
119
7. Cerrahi piyesin patolojik olarak değerlendirilmesi için yeterli ölçüde bilgi edinilmesi.
8. Östrojen ve progesteron reseptörleri için doku değerlendirmesinin endikasyonlarının öğrenilmesi.
9. Hastaların kendi meme muayenelerini yapabilecek şekilde eğitilmesinin sağlanması.
Kıdemli Düzeyi
1. Yeni bir meme hastasınının anamnez ve fizik muayene ile bağımsız olarak değerlendirilmesi ve
uygun tanısal testlerin istenmesi (mammografi, ultrasonografiografi veya ince iğne aspirasyonu
gibi).
2. Sık görülen meme sorunları ve meme karsinomları için bir tanı ve tedavi planı yapılması.
3. Yeni tanı konulmuş meme kanseri hastasına, olasılıkları açıklarken kanser ekibi ve diğer üyeler
ile birlikte çalışılması.
4. Uzman kontrolu altında, daha ileri meme işlemlerinin yapılması.
a. Radikal mastektomi
b. Modifiye radikal mastektomi
c. Meme koruyucu cerrahi ve aksiller diseksiyon
d. Laktifer kanal fistül eksizyonu
e.İşaretlemeyle biyopsi (mamografi/ultrasonografi eşliğinde telle işaretleme)
5. Tüm temel meme ameliyatlarının uygulanması.
e. Mastektomi
f. Lumpektomi
g. Evreleme işlemleri
6. Meme rekonstrüksiyonu ve kozmetik cerrahi tekniklerde temel deneyimlerin kazanılması.
7. Augmentasyon ve redüksiyon mamoplastisi için başvuran hastaların fiziksel durumlarının
değerlendirilmesi.
8. Farklı tip adjuvan tedavilerin bilinmesi.
a. Kemoterapi
b. Hormonal terapi
c. Radyasyon tedavisi
d. Biyolojik yanıt modifikatörleri
9. Nadir görülen meme hastalıklarının bilinmesi.
a. İnflamatuar karsinom
b. Paget hastalığı
c. Laktifer kanal fistülü
d. Mondor hastalığı
e. Bilateral meme kanseri
f. Erkek meme kanseri
g. Sistosarkoma filloides
10. Meme kanseri hastalarında kemik iliği naklinin rolünün değerlendirilmesi.
11. Meme hastalığı prognozunda lokal nüks ve sistemik metastatik hastalığın özelliklerin kavranması.
120
D-17. DERİ VE YUMUŞAK DOKU
A. DERİ TÜMÖRLERİ
TEMEL HEDEFLER
•
Deri ve konnektif dokuya ait benign tümörlerde tanı ve tedavi yaklaşımının kavranması.
•
Derinin vasküler tümörlerinin tanınması, tedavi endikasyonlarının ve yöntemlerinin kavranması.
•
Deri eklerine ait tümörlerin tanı ve tedavilerinin yapılabilmesi.
•
Derinin malign tümörlerinde etiolojik faktörlerin , tanı yöntemlerinin ve tadavi ilkelerinin
kavranması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Deride görülen ve bazı durumlarda tanı yanlışlarına yol açan lezyonların bilinmesi.
a. Vezikül, bül, kist
b. Makül, papül, püstül
c. Ekzematoid lezyon,
d. Fissür, telenjiektazi, ülser
e. Verrü
2. Benign deri tümörlerinin sıklıkla görüldüğü lokalizayonlarının, klinik özelliklerinin ve tedavi
seçeneklerinin bilinmesi.
a. Epidermal lezyonları
(1) Epidermoid kistler
(2) Pilar kistler
(3) Dermoid kistler
b. Derinin solid epitelial tümörleri
(1) Bazal hücreli papillom
(2) Kütannöz horn
c. Konnektif doku tümörleri
(1) Hipertrofik skar ve keloid
(2) Dermatofibroma
(3) Soft fibrom
(4) Lipom
d. Vasküler tümörler
(1) Hemanjiyomlar
(2) Nevus Flamneus
(3) Sturge-Weber Sendromu
(4) Klippel-Trenaunay Sendromu
(5) Kapiller hemanjiyom
(6) Kavernüz hemanjiyom
(7) Kasbach-Merritt Sendromu
(8) Lenfanjiyom
(9) Glomus tümörü
e. Nöral dokunun tümörleri
(1) Granüler hücreli myoblastoma
121
3. Nevusların klinik özelliklerinin, malignleşme eğilimine ait özelliklerinin ve tedavi seçeneklerinin
bilinmesi.
a. Nevus hücreli nevuslar
1. Junctional nevus
2 .Compound nevus
3. İntradermal nevus
b. Pigmente dev nevuslar
c. Mavi ben
d. Spitz nevus
4. Deri ekleri tümörlerinin tanı ve tedavi özelliklerinin bilinmesi.
a. Hidradenitis süpürativa
b. Trikoepitelioma
5. Derinin prekanseröz lezyonlarının tanınması, klinik özelliklerinin ve tedavi yaklaşımının
bilinmesi.
a. Aktinik keratoz
b. Lökoplaki
c. Bowen Hastalığı
d. Keratoakantoma
e. Radyasyon Dermatiti
f. Psödoepiteliomatöz hiperplazi
g. Kseroderma pigmentozum
h. Paget hastalığı
6. Derinin malign tümörlerinin oluşumunda etken olan etiyolojik faktörlerin bilinmesi.
a. Yaş cinsiyet
b. Pigmentasyonlar
c. Heredite
d. Röntgen Işınları
e. Kimyasal ajanlar
f. Skarlar ve ülserasyonlar
7. Bazal hücreli deri kanseri tiplerinin
kavranabilmesi.
bilinmesi, ayırıcı tanı yapılabilmesi tedavi ilkelerinin
8. Skuamöz hücreli deri kanseri tiplerinin bilinmesi, ayırıcı tanı yapılabilmesi tedavi ilkelerinin
kavranabilmesi.
9. Malign melanomun tanı, klinik özellikleri ve tedavi ilkelerinin bilinmesi.
a. Erken tanı
b. Büyüme özellikleri
c. Patolojik özellikleri
(1) Clark Sınıflandırması
(2) Lenfatik yayılım
(3) Hematojen yayılım
d. Evrelendirme
e. Tedavi ilkeleri
BECERİ HEDEFLERİ
1. Prekanseröz deri lezyonlarından biyosi yapabilme.
2. Kalıcı ve fonksiyonel sekellerden kaçınacak biçimde cerrahi tedavi planı
122
yapabilme.
3. Lokal kontrol için cerrahi eksizyon yapabilme.
a. Lokal eksizyon genişliğini planlayabilme ve uygulayabilme
b. Eksizyondan sonra defekti kapatabilme
(1) Primer kapatma
(2) Greftleme
(3) Fleple rekonstriksiyon
4. Gereken hastalarda lenf nodu biyopsisi yapabilme.
B. YUMUŞAK DOKU TÜMÖRLERİ
TEMEL HEDEFLER
•
Yumuşak doku tümörlerinin lokalizasyonlarının kaynaklandığı dokulara göre patolojik
özelliklerinin ve doğal gelişim özelliklerinin kavranması.
•
Klinik özelliklerinin belirti ve bulgularının değerlendirilmesi.
•
Tanı için uygulanan biyopsi yöntemlerinin değerlendirilmesi, limitasyonlarının bilinmesi.
•
Ameliyat öncesi dönemde yapılması gereken hazırlıkların kavranması, uygulanacak cerrahi
girişimlerin değerlendirilmesi.
•
Nükslerin özelliklerinin ve tadavi seçeneklerinin değerlendirilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Yumuşak doku tümörlerinin kaynaklandığı dokuların histolojik yapılarının
patolojik özelliklerinin bilinmesi.
a. Visseral sarkomlar
b. Düz kas dokusu
c. Fibröz doku
d. Yağ dokusu
2. Anatomik lokalizasyonlara göre farklı yayılım yollarının bilinmesi.
3. Tanı için uygulanacak biyobsi yöntemlerinin ve endikasyonlarının bilinmesi.
a. Kor biyobsi
b. İnsizyonel biyobsi
c. Eksizyonel biyobsi
4. Histolojik tiplerin, gelişimlerinin ve klinik özelliklerinin bilinmesi
a. Rhabdomiyosarkom
b. Leiomiyosarkaom
c. Liposarkom
d. Sinovial sarkom
e. Nörojenik sarkom
f. Fibrosarkom
g. Malign fibröz histiositom
h. Hemanjiyoperistom
i. Malign mezenşiyom
ve tümörlerin
123
j.
Epiteloid sarkom
5. Tümörün lokal, regional ve uzak yayılımının saptanması için ameliyat öncesi değerlendirmenin
bilinmesi.
a. Bilgisayarlı tomografi
(1) Abdominal
(2) Torakal
b. Kemik sintigrafisi
c.Anjiyografi
6. Tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi.
a. Cerrahi tedavi yaklaşımları
(1) Radikal rezeksiyonlar
(2) Organ doku koruyarak yapılan rezeksiyonlar
(3) Ekstremitelerde kompartman rezeksiyonu
b. Adjuvan/neoadjuvan tedavi yaklaşımlarının değerlendirilebilmesi
(1) Ameliyat öncesi radyoterapi
(2) Öncelikle rezeksiyon sonra radyoterapi
(3) Brakiterapi
7. Tümörlere ait prognostik faktörlerin bilinmesi.
a. Tümör büyüklüğü
b. Diferansiyasyonu
c. Lokalizasyonu
d. Lenf nodülü tutulumu
e. Damar sinir tutulumu
8. Nüks tiplerinin bilinmesi.
a. Lokal nüks
b. Akciğer metastazı
c. Diğer uzak organ metastazları
9. Lokal nükslerde tedavi yaklaşımlarının bilinmesi, seçeneklerin değerlendirilmesi.
a. Eksizyon
b. Amputasyon
c. Sisitemik / intraarteriel kemoterapi
d. Radyoterapi
BECERİ HEDEFLERİ
1. Tanı koymak için gerekli biyopsi yöntemlerini uygulayabilme.
a. İnsizyonel biyobsi
b. Eksizyonel biyobsi
2. Gereken yardımcı tanı yöntemlerini kullanabilme ve yorumlayabilme.
3. Cerrahi tedavi için gerekli girişimleri yapabilme.
a. Geniş eksizyon
b. Radikal rezeksiyonlar
c. Kas grubu rezeksiyonları
d. Kompartman rezeksiyonları
e. Amputasyonlar
124
D-18. VASKÜLER CERRAHİ
TEMEL HEDEFLER
•
Edinsel ve konjenital hastalıklar dahil, vasküler sistemin anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisi
hakkında bilgi edinilmesi.
•
Arteriyel, venöz ve lenfatik hastalıkların cerrahi yaklaşımında ameliyat öncesi, ameliyat sırası
ve ameliyat sonu bakımın öğrenilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Arteriyel ve venöz sistem anatomisinin tanımlanması.
2. Temel arteriyel ve venöz hemodinaminin tanımlanması.
3. Arter duvarının anatomi, patoloji ve fizyopatolojisi.
4. Aşağıdaki vasküler hastalıkların temel klinik bulgularının bilinmesi.
a. Obstrüktif arteriyel hastalık
b. Anevrizmal arteriyel hastalık
c. Tromboembolik hastalık (arteriyel ve venöz)
d. Kronik venöz yetmezlik ve lenfatik obstrüksiyon
e. Portal hipertansiyon
f. Konjenital vasküler malformasyonlar
5. Anamnez ve fizik muayene ile hastanın vasküler sisteminin değerlendirilmesi.
6. Aterosklerotik vasküler hastalıklar ile ilişkili durumların öğrenilmesi.
a. Diyabetes mellitus
b. Hipertansiyon
c. Böbrek yetmezliği
d. Konjestif kalp yetmezliği
e. Hiperlipidemi
f. Sigara
7. Vasküler hastalıkların hayatı tehdit edici bulgularının tanımlanması ve acil girişim
gerekliliğinin öğrenilmesi.
8. Vasküler hastalıkları değerlendirmek için uygun tanı yöntemlerinin öğrenilmesi.
a. Anjiyografi
b. Bilgisayarlı tomografi
c. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve manyetik rezonans anjiyografi (MR
anjiyo)
d. Doppler ultrasonografiografi
9. Vasküler hastalıkların kategorilerinin, etiyoloji ve tedavi olasılıklarının öğrenilmesi.
a. Venöz hastalıklar
(1) Variköz ven hastalığı
(2) Postflebitik sendrom
(3) Tromboembolik hastalık
(4) Pulmoner emboli
125
b. Lenfatik hastalıklar
(1) Lenfatik sistem anatomisi ve lenfatik dönüş
(2) Konjenital lenfatik anomaliler
(3) Kazanılmış lenfatik hastalık
(4) Lenfatik hastalıklarda cerrahi işlemler
c. Arteriyel hastalık
(1) Ateroskleroz ve ilişkili bozukluklar
(2) Aortik ve diğer anevrizmalar
(3) İnflamatuar vasküler hastalık
(4) Aterosklerotik vasküler hastalık
(5) Arteriyel embolik hastalık
(6) Arteriyovenöz fistül veya malformasyon
(7) Ekstrakraniyal serebrovasküler hastalık
(8) Nörovasküler kompresyon sendromları (torasıkoutlet sendromu)
(9) Renovasküler hipertansiyon
(11) Dejeneratif arteriyel hastalık
(12) Travma
10. Tanıda, invaziv olmayan testlerin ilkelerinin ve vasküler laboratuvarın rolünün ve
kısıtlamaların bilinmesi.
11. Doppler ultrasonografinin temel ilkelerinin ve yatakbaşı arteriyel, venöz doppler testi
uygulamasının bilinmesi.
12. Tıbbi tedavi edilen vasküler hastalıkların doğal seyrinin bilinmesi.
a. Karotis arter stenozu
b. Abdominal aort anevrizması
c. Kronik femoral arter oklüzyonu
13. Majör vasküler cerrahi işlemlerinin ameliyat öncesi değerlendirme ve ameliyat sonu
bakım ilkelerinin öğrenilmesi.
14. Vasküler hastalığı olan hastanın nonoperatif bakımının temel elemanlarının risk
değerlendirmesi ve önlem yöntemlerinin öğrenilmesi.
15. Vasküler hastalık yaklaşımında antikoagülan ajanların, antitrombosit ajanların rolünün
bilinmesi.
16. Endotelin ateroskleroz, tromboz ve trombolizde rolünün bilinmesi.
17. Hemodinami ve fizyopatolojisinin bilinmesi.
a. Klodikasyon
b. Geçici iskemik atak,
c. Felç,
d. Mezenterik anjina,
e. Anjina pektoris,
f. Renovasküler hipertansiyon,
g. Arteriyovenöz fistül
18. Kritik arteriyel stenoz kavramının bilinmesi.
19. Akut arteriyel ve akut derin ven oklüzyonun ayırıcı tanısının bilinmesi.
126
20. Anjiyografinin ilkelerinin bilinmesi.
a. Endikasyon ve komplikasyonları (kontrasta bağlı böbrek yetmezliği dahil)
b. İntraoperatif anjiyografinin ilkeleri ve teknikleri
c. Acil anjiyografi ilkeleri ve teknikleri
21. Antikoagülasyon ve trombolitik tedavisinin endikasyonları ve kontrendikasyonlarının
bilinmesi.
22. Hipertansiyonun cerrahi olarak düzeltilebilir nedenleri ve tanısal yöntemlerin bilinmesi.
23. Vasküler hastalığı olan hastaların cerrahi bakımında güçlüklerin değerlendirilmesi.
24. Farmakolojik ajanların etki mekanizmaları ve tedavideki rollerin bilinmesi.
a. Vazopresörler
b. Vazodilatörler
c. Adrenerjik bloker ajanlar
d. Antikoagülanlar
e. Antitrombosit ajanlar
f. Trombolitikler
25. Vasküler cerrahi tekniklerin genel ilkelerinin bilinmesi.
a. Vasküler kontrol ve sütür
b. Endarterektomi
c. Anjiyoplasti
d. Bypass greft
26. Bu alanlarda hastaların operatif risklerinin değerlendirilmesi.
a. Kardiyak
b. Pulmoner
c. Renal
d. Metabolik
e. Anestezi riski
27. Pıhtılaşma faktörleri ve etkileşim mekanizmalarının bilinmesi.
Kıdemli Düzeyi
1. Konjenital vasküler hastalıklar ile arteriyel-venöz ve lenfatik sistem hastalıklarının bilinmesi.
2. Vasküler hastalıkların fizyolojik ve organlara özgün klinik özellikleri, örneğin renovasküler
hipertansiyon, portal hipertansiyon ve böbrek yetmezliğinin bilinmesi.
3. Vasküler sistemlere faklı ameliyat yaklaşımların değerlendirilmesi.
a. İnsizyon ve görüş sahası
b. Vasküler dokulara davranış
c. Vasküler bypass greftleme ilkeleri
d. Acil damar cerrahisi
e. Reoperatif vasküler cerrahi
f. Endarterektomi ilkeleri
4. Majör damarlara ulaşım ve diseksiyonun bilinmesi.
5. Klodikasyon, abdominal aort anevrizması, karotis stenozu ve amputasyon için cerrahi
endikasyonların bilinmesi.
127
6. Balon anjiyoplasti ve vasküler stentlemenin endikasyonları ve kompliklasyonlarının bilinmesi.
7. Anevrizmal hastalığın patogenezi ve komplikasyonlarının bilinmesi.
8. Diyabetik ayak enfeksiyonunun etiyoloji, mikrobiyoloji ve tedavisinin bilinmesi.
9. Ameliyat sırasında ve ameliyat sonu dönemde oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi ve tedavisi
(greft enfeksiyonları, iskemik barsak, greft trombozu ve ekstremite iskemisi dahil).
10. Başarısız periferik vasküler greftlerde anjiyoplastinin rolü ve rekonstrüksiyon ve ekstremite iskemisi
bulgularının değerlendirilebilmesi.
11. Vasküler patoloji nedeniyle tekrar ameliyat edilen hastalarda vasküler cerrahinin ilkelerin bilinmesi.
12. Akut doku iskemisi veya majör kanama gibi cerrahi acillerde endoluminal tedavilerin (travmatik veya
rüptüre anevrizma) bilinmesi.
13. Konjenital arteriyel, venöz ve lenfatik hastalıkların özelliklerinin bilinmesi.
14. Kronik venöz yetmezlik ve venöz ülserasyonu olan hastalarda tedavi seçeneklerinin bilinmesi.
15. Farklı tip sütür ve greft materyallerinin bilinmesi.
16. Renovasküler hipertansiyonun tanı ve tedavisinin bilinmesi.
17. Aşağıdaki vasküler bozuklukların tedavisinin ve uygulanacak cerrahi tekniklerin bilinmesi.
a. Abdominal aort bypass veya anevrizmektomi
b. Karotis stenozu
c. Femoral popliteal oklüzyon
d. Tibial arter oklüzyonu
19.Vasküler cerrahide karar verme aşamasındaki kritik faktörlerin bilinmesi.
a. Risk yarar oranı
b. Morbidite ve mortalite olasılığı
c. Ameliyat öncesi ve ameliyat sonu değerlendirme
d. Noninvaziv laboratuvar, doppler inceleme
e. İleri radyolojik tekniklerin rolü, anjiyoplasti, BT, MR ve MRanjiyografi
20. Aşağıdakileride kapsayacak şekilde kompleks vasküler hastalıklarda karar verme süreçlerin
değerlendirilmesi.
a. Mezenterik vasküler hastalık
b. Renovasküler hastalık
c. Anevrizmal hastalık
d. Kronik ve akut arteriyel tıkanıklıklar
e. Venöz sistemin cerrahi hastalıkları
21. Prostetik greft enfeksiyonlarına yaklaşımın bilinmesi.
a. Tanı
b. Revaskülarizasyon için seçenekler
c. Farklı greft materyalleri
22. Sık karşılaşılan majör vasküler sorunların komplikasyonlar bilinmesi.
a. Karotis endarterektomisi
b. Aortik rekonstrüksiyon
c. Alt ekstremite vasküler rekonstrüksiyonu
128
BECERİ HEDEFLERİ
Kıdemsiz Düzeyi
1. Vasküler hastalık için hastaların değerlendirilmesi.
2. Temel cerrahi becerilerin kazanılması.
a. Düğüm oturtma
b. Görüş sahası ve retraksiyon
c. İnstrumentasyon bilgisi
d. Kesiler
e. Kesilerin kapatılması
f. Greft materyaline davranış
3. Variköz ven cerrahisinde temel işlemleri yapma becerisinin kazanılması.
a. Ligasyon ve stripping işlemi
b. Venöz staz ülserlerine yaklaşım
c. Venöz tromboza yaklaşım
4. Amputasyonlara asistan olarak aktif katılım.
a. Demarkasyon seviyesi
b. Toksisite kontrolü
5. Venöz yol sağlama işlemlerine katılım.
6. Arteriyel veya arteriyovenöz yol sağlama.
a. Kesi
b. Kesinin kapatılması
7. Travmatize veya hastalıklı damarların kontrolü.
a. Vasküler klemp
b. Damar lup
8. Tromboendarterektomi ve trombektomi yapılması.
9. Uygun vasküler bağlama tekniklerinin uygulanabilmesi.
10. Sempatektomi işlemlerinin yapılması.
11. Majör vasküler cerrahi geçirecek hastaların ameliyat öncesi değerlendirme ve ameliyat
sonu bakımlarının yapılması.
Kıdemli Düzeyi
1.Uygun kesi yapabilme ve görüş sağlayabilme.
a. Abdominal aort ve dalları
b. Periferal arteryiel sistem
c. Karotis
d. Arteriyovenöz fistül
2.Majör damarların vasküler kontrolünü yapabilme.
a. Aorta
b. Vena kava
3.Endarterektomi ve bypass greftlemeye aktif katılım ve yapabilme
129
4.Aşağıdaki girişimlere katılım
a. Aort anevrizma tamiri
b. Karotis endarterektomisi
c. Aorto- iliyak oklüzif hastalık
d. Femoral popliteal oklüzif hastalık
e. Periferik vasküler travma
5. Trombolitik tedavi dahil olmak üzere ameliyata yardımcı yöntemleri uygulayabilme.
6 Prostetik greft enfeksiyonlarına yaklaşım.
a. Tanı
b. Revaskülarizasyon alternatifleri
c. Uygun greft materyallerinin seçimi
d. Zamanlama
7. Sık karşılaşılan majör vasküler işlemlerin komplikasyonlarına yaklaşım.
a. Karotis endarterektomisi
b. Aort rekonstrüksiyonu
c. Alt ekstremite vasküler rekonstrüksiyonu
130
E - GENEL CERRAHİ İLE İLGİLİ DİĞER ALANLAR
131
E-1. KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM
TEMEL HEDEFLER
•
Temel jinekolojik patolojik durumları tanıma yeteneği ve cerrahi müdahale gerektiren
jinekolojik ve abdominal patolojileri birbirinden ayırma bilgisinin edinilmesi.
•
Acil girişimler, pelvik ve abdominal organları içeren patoloji/travma da dahil olmak üzere
jinekolojik problemlerin çözülmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Doğru bir anamnez ve fizik muayeneyi de içeren tam bir jinekolojik değerlendirme yapmanın
bilinmesi.
2. Pelvik organların ve aşağı intra-abdominal organların anatomik ilişkilerinin bilinmesi.
3. Endometriyal fonksiyon ile ilgili fizyoloji ve endokrinoloji (hipotalamik hipofizer ovaryan aks
ve menstrüel fonksiyon) nin bilinmesi.
4. Aşağıda belirtilen jinekoljik durumların ve hastalıkların fizyoloji ve fizyopatolojilerinin
bilinmesi
a. İntruterin gebelik
b. Overlerin benign hastalıkları
(kistler, torsiyon ve kanamanın komplikasyonları)
c. Ektopik gebelik
d. Over,uterus, serviks uteri, vajen ve vulvanın kanserleri
5. Aşağıda belirtilen pelvik kitlelerin / patolojilerin ayırıcı tanılarının yapılabilmesi.
a. Kistler
(1) Benign over kistleri(fonksiyonel, neoplastik)
(2) Malign over kistleri
b. Tümörler
(1) Benign solid tümörler (uterus,tüpler, overler)
(2) Malign solid tümörler (primer veya metastatik)
c. İnfeksiyöz kaynaklı kitleler
(1) Salpenjit ya da appendisit
(2) Tubo-ovaryan abse
d. Fibroid uterus ya da diğer intra abdominal kitleler
e. Kanayan bir over kisti
6. Aşağıdaki inceleme yöntemleri tarafından sağlanan bilgilerin değerlendirilmesi
a. Görüntüleme (ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme)
b. Assit sıvısının sitolojisi
7. Aşağıdaki durumlar için tercih edilen tedavilerin temel ilkelerinin bilinmesi.
a. Uterin kanama
b. Ektopik gebelik
c. Kanama, büyüme veya torsiyonu olan over kistleri
d. Endometriosis
e. Over,uterus, vajina ve vulva karsinomu
132
f. Fibroidler
8. Histerektomi endikasyonlarının bilinmesi.
9..Over ve uterus tümörlerinin cerrahi ve patolojik evrelemesinin bilinmesi.
10. Aşağıdaki cerrahi girişimlerin ilkelerinin bilinmesi
a. Histerektomi
b. Salpinjektomi
c. Ooferektomi
d. Laparoskopi
11.Aşağıdakileri göz önüne alarak insidental olarak laparotomide karşılaşılan over kitlesine
yaklaşımın bilinmesi.
a. Biyopsi ya da ooferektomi
b. Cerrahi evreleme (peritoneal yıkamalar, kontralateral over biyopsisi, omentektomi)
c. Konsültasyon (aile, jinekolog)
12. Aşağıdakiler dahil olmak üzere, hamile hastada cerrahi durumların tedavisindeki ana
konuların tanımlanması.
a. Appendisit ( tanı koyması güç, farklı bir cerrahi yaklaşım gerekliliği)
b. Kolesistit (cerrahi denemeden önce medikal tedavi)
c. İntestinal obstrüksiyon (kafa karıştıran belirtilar, operatif yaklaşım, ameliyat sonu
nütrisyonel destek)
d. Meme kitlesi (memedeki fizyolojik değişiklikler ile karışması, cerrahi sırasında
özel dikkat, laktasyon ile ameliyat sonu komplikasyonlar)
e. Travma (anne ve fetüsün tedavisi, özel diagnostik tedbirler)
13. Aşağıdaki ajanlara maruz kaldığında hamile kadına ve/veya gelişen çocuğa olası fizyolojik
etkileri belirtilmesi.
a. Anestezi
(1) Sık anestetik ajanların etkileri, inhalasyon ve kondüksiyon
(2) Katastrofik olaylar:başarısız endotrakeal entübasyon, pulmoner aspirasyon, total spinal
blok
b. İlaçlar
(1) İlaçlarla ilgili risklerin değerlendirilmesi
(2) Plasentayı geçerek fatal etki yapabilecek ilaçların bilinmesi
c. Radyoterapi
(1) Fertilite üzerine etkisi
(2) Fötusa etkisi
14. Ektopik gebeliğinin ayırıcı tanısının yapılabilmesi.
a. Belirti ve bulgular
b. Kalitatif ve kantitatif human koryonik gonadotropin
c. Abdominal ve vajinal ultrasonografiografi
15. Aşağıdakileri de kapsayacak şekilde hamilelerde laparoskopi işleminin endikasyon ve
kontraendikasyonlarının değerlendirilmesi.
a. Dış gebeliğin tanı ve tedavisinin bilinmesi
b. Kontrendikasyonların bilinmesi
(1) Önceki laparotomiler
(2) Ağır kardiyak hastalık
(3) Peritonit
(4) Barsak obstrüksiyonu
BECERİ HEDEFLERİ
133
1. Pelvik muayene yapabilme.
2. Jinekoljik ameliyatlara katılma.
a. Eğitimin erken dönemlerinde jinekolojik cerrahi sırasında asistans yapabilme
b. Kıdemli asistan için gözetim altında cerrahi uygulamalar yapabilme
(1) Pelvik laparoskopi
(2) Ooferektomi
(3) Salpinjektomi
(4) Histerektomi
3. Aşağıdakiler gözönüne alınarak pelvik enfeksiyon ve kitlelerin ayırıcı tanısını yapabilme.
a. Olağan enfeksiyonlar (endometrit, salpenjit, tubo-ovaryan abse)
b. Olağan mikroorganizmalar (gonokok, klamidya,anaerobik bakteriler)
c. Pelvik ve abdominal muayenedeki bulguların ayırd edilmesi (kitle, hassasiyet, peritoneal
irritasyon bulguları, ultrasonogrfi görüntülemesi, ateş, lökositoz)
4. Laparotomi esnasında tüm normal pelvik yapıların görsel olarak ve palpasyon ile
tanımlanması.
5. Radikal inguinal diseksiyon yapabilme ve karsinoma için ilgili jinekolojik cerrahi girişimlerin
asiste edilmesi.
6. Ektopik gebeliğin tanısı
7. Gebeliğe tanı koyabilme
a. Hikaye
(1) Menstrüel hikaye
(2) Erken gebelik belirtileri
b. Fizik muayene
c. Gebelik testleri
8. Hamile kadınlarda sık rastlanılan jinekolojik problemlerin tanınabilmesi.
a. Seksüel ilişki ile geçen hastalıklar
b. Akkiz immün yetmezlik sendromu
c. Human papilloma virus enfeksiyonu
d. Uterus leiomiyomu
9. Komplike olmayan doğumların yaptırılabilmesi.
10 Acil durumlarda sezeryan yapabilme.
11. Akut travma durumunda hamile hastanın tedavi ve bakımını yapabilme.
12. Hamile hastalara gerektiğinde laparoskopi yapabilme.
134
E-2. ÜROLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Genitoüriner sistemin anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisinin anlaşılması.
•
Farklı koşullarda rutin ve acil genitoüriner problemleri çözme yeteneğinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1.Aşağıdaki yapıları içerecek şekilde genitoüriner sistemin normal anatomi ve fizyolojisinin tarif
edilmesi.
a. Böbrekler
b. Üreterler
c. Mesane
d. Prostat, vesicula seminalisler ve vas deferens
e. Üretra ( erkek ve kadın)
f. Erektil fonksiyon ve testiküler fonksiyon dahil erkek genitalleri
g.Temel adrenal anatomi ve fonksiyonları
2. Genitoüriner hastalıklar hakkında temel kavramların bilinmesi.
a. Genitoüriner sistemin anatomisi, fizyolojisi, biyolojisi, mikrobiyoloji, immünoloji ve
embriolojisi
b. Üriner trakt hastalığının fizyopatolojisi
c. Böbreğin endokrin fonksiyonu
d. Su, elektrolitler ve asit-baz dengesinin düzenlenmesi
3. Aşağıdakileri kapsayacak biçimde genitoüriner sistem hastalığıyla ilgili olarak anamnez alma
ve fizik muayene yapmanın bilinmesi.
a. Anamnez
(1) Ağrı
(a) Renal
(b) Vezikal
(c) Prostatik
(d) Penil
(e) Testiküler
(2) Hematüri
(a) Ağrılı, ağrısız
(b) İnisyel, terminal, total
(c) Pıhtı varlığı
(3) Alt üriner sistem patolojilerine ait bulgular
(a) İrritatif
(b) Obstrüktif
b. Fizik Muayene
(1) Böbrekler
(a) Yan taraf kitleleri
(b) Peritoneal bulgular
(c) Sinir kökü irritabilite bulguları
(2) Mesane
(3) Skrotum ve içeriği
(4) Rektal muayene ( prostatı değerlendirmek için)
135
(5) Kadınlarda pelvik muayene
4.Aşağıda örnekleri olan, karmaşık olmayan genitoüriner hastalıkların patolojik anatomi ve
fizyopatolojilerinin tarif edilmesi.
a. Tümörler (renal,üreteral, mesane, testiküler, adrenal)
b. Taşlar (renal, üreteral, mesane)
c. Travma (testis, üst ve alt üriner trakt)
d. Renal enfeksiyonlar
e. Prostat kanseri
f. Benign prostatik hiperplazi ve mesane çıkım obstrüksiyonu
g. Reflü ve pyelonefrit
h. Hipospadias
i. Kriptorşidizm ve varikosel
j. İnkontinans (stres, taşma, nörojenik,)
k. Testis torsiyonu
l. İmpotans ve Peyronie hastalığı
m. Üretral striktür hastalığı
n. Priapizm
5.Böbrek, mesane, prostat ve testisin tümörlerinde tümör, nodüller ve metastazları esas alarak
yapılan (TNM ) sınıflamasının yapılması.
6.Ürolojide rutin tanı işlemlerinin endikasyonlarının bilinmesi.
a. Sistoskopi (üreteral kateterizasyon)
b. Mesane kateterizasyonu
c. İntravenöz pyelogram
d. Sistogram (retrograd üreteropyelogram)
e. Genitoüriner sistemin bilgisayarlı tomografisi ve ultrasonografiu
f. Travmada ürografi
g. MRI kullanma endikasyonları
h. Retrograd üretrogram
i. Transrektal ultrasonografi
7.Genitoüriner hastalıkta rutin tedavi işlemlerini ve endikasyonlarının değerlendirilmesi
a.Mesane kateterizasyonu
b.Suprapubik sistostomi
8.Transüretral prostat rezeksiyonu ve diğer endoskopik ürolojik işlemlerin tanımlanması.
9.Ürolojik konsültasyonlar için net ve uygun bir talebin özelliklerinin belirtilmesi.
10.Aşağıdakileri tartışabilmek için genitoüriner sistemin embriyolojisinin tarif edilmesi.
a. Konjenital anomaliler
b. Radikal nefrektomi
c. Üreterolitotomi
d. Radikal sistektomi
e. Radikal retropubik prostatektomi
f. Perineal prostatektomi
g.Orşiektomi
h. Radikal orşiektomi
11.Aşağıdaki kompleks genitoüriner problemler/işlemlerin bilinmesi.
a. Penil implantlar
b. Radikal cerrahi
c. Lazer cerrahisi
d. Endoskopik üroloji
136
e. Konjenital anomaliler
f. Pediatrik üroloji
g.Ürolojik onkoloji
h.Taş hastalığı
i. Karmaşık ürolojik enfeksiyonlar
j. Renal fonksiyon ve mesane fizyolojisi
k. İatrojenik dahil olmak üzere ürolojik travma
l. Litotripsi
12.Aşağıdakiler dahil olacak şekilde üreteral yaralanmalarının tedavisinde tedavi seçeneklerinin
tartışılması.
a. Üreteroüreterostomi
b. Perkütan drenaj
c. Acil nefrektomi
BECERİ HEDEFLERİ
1. Bir ürolojik anamnez ve fizik muayenenin tamamlanıp kaydedilmesi.
2. Skrotum ve kapsamıyla ilgili akut durumlarda muayene yapılması ve ayırıcı tanı oluşturulması.
3. Su, elekrolit ve asit/baz dengesinin düzenlenmesi.
4. Rutin muayenede farkedilen prostatik bir kitlenin gerekli radyolojik incelemelerinin
değerlendirilmesiyle ayırıcı tanısının yapılması.
5. Gözetim altında ürolojik hastalıklar için uygun tedavi planlanıp başlatılması.
a. Hematüri ayırıcı tanısı
b. Obtrüktif üropati ayırıcı tanısı
c. Basit enfeksiyonlar
d. Dirençli enfeksiyonlar
e. Taş hastalığı, renal neoplazi, transisyonel hücre neoplazisi
f. Prostat kanseri
6. Genitoüriner hastalığı olan ve yatırılarak ya da ayaktan tedavi edilen hastaların tedavisinin
izlenmesi.
7.Üroloji konsültasyonları için net ve uygun istekler yazılması.
8.Mesane kateterizayonu yapılması.
9.Travma durumlarında, ürolojik değerlendirme, tanı çalışmaları ve gerekli tedavinin yapılması.
10.Genitoüriner hastalıklarda intravenöz pyelografi (IVP), BT ve ultrasonografi istenmesi ve
sonuçlarının değerlendirilmesi.
11.Sistoskopi ve üretral kateterizasyon yapılması.
12.Hidrosel, torsiyon ve varikosel için skrotal cerrahi uygulanması.
12.Travma durumlarında üretrografi yapılası ve yorumlanması.
13. Travma durumlarında sistografi yapılması ve yorumlanması.
14.Perkütan ve açık sistostomi yapabilme.
15.Hastalık veya travmada nefrektomi yapabilme
137
16.Genitoüriner travmalarda olay yerinde ilk bakım, üretrografiler, sistografiler, kateterizasyonlar
ve sistostominin yapılabilmesi.
138
E-3. GÖĞÜS CERRAHİSİ
TEMEL HEDEFLER
•
Genel cerrahi ile bağlantılı olarak torasik patolojilerin anatomi, fizyoloji ve
fizyopatolojisinin anlaşıldığının gösterilmesi.
•
Bu anlayışın, genel cerrahi tarafından tedavi yapılacak torasık problemli hastaların tanı ve
tedavisinde etkin bir şekilde uygulanması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Anatomik ve fonksiyonel ilişkileri de dahil ederek torasık anatomi ve fizyolojiyinin
öğrenilmesi.
a. Göğüs duvarı
b. Solunumun aksesuar kasları
c. Diafragma
d. Mediasten
e. Trakea, segmental ve subsegmental bronşlar
f. Akciğerler
g. Özofagus
h. Kalp ve perikard
i. Ana damarlar ve ilk dalları
j. Periferik sinirler (vagus, sempatikler, interkostaller, frenik, rekürran laringeal)
2. Göğüs cerrahisi girişimlerindeki endikasyonların ve sınırlamaların bilinerek aşağıdaki
modalitelerin öğrenilmesi.
a. Endoskopi/torakoskopi
b. Standart ve pozisyonel röntgenografiler
c. Ultrasonografiografi
d. Bilgisayarlı aksiyal tomografi (BT) ve manyetik resonans görüntüleme (MRI)
e. Trakeostomi
f.. İntübasyon ve ventilatör desteği
g.. Santral damar yolları
h.Toraks tüpleri
3. Aşağıdaki hastalıklarda tanı ve tedavi ilkelerinin genel oarak değerlendirilmesi.
a. Hidrotoraks ve hemotoraks
b. Pulmoner infiltrasyonlar ve kitleler
c. Anormal kardiyak siluetler
d. Plevral effüzyonlar
e. Kırıklar (klavikülalar, sternum, kostalar, skapulalar ve omurga )
f. Mediastinal kitleler
g. İnfeksiyöz proçesler
h. Neoplastik proçesler (özofageal, pulmoner, ekstrapulmoner)
4. Aşağıdaki işlemlerin ve endikasyonlarının bilinmesi.
a. İğne aspirasyonu
b. Göğüs tüpü yerleştirilmesi
c. Mediastinoskopi
d. Torakoskopi
139
e. Median sternotomi
f. Torakotomi
5. Aşağıdaki gibi diagnostik ve terapötik testlerin ne zaman kullanılacağının öğrenilmesi.
a. Bronkoskopi ve özofagoskopi (fleksibl ve rijid)
b. Torakoskopi
c. Acil serviste torakotomi
d. Aortik cross klempleme
e. Standart torakotomi ve medyan sternotomi (Chamberlain ve book girişimleri)
f. Perikardiyal pencere/perikardiyosentez
g. Akciğer biyopsisi/ince iğne aspirasyon (İİAB)
h. Pulmoner rezeksiyon
6. Aşağıdaki aktiviteleri tamamlayarak ventilatör desteğinin mekaniğinin ve mekanik
ventilasyonun klinik uygulamasının öğrenilmesi.
a. Venitlatör tiplerini kıyaslanması
b. Ventilatörler için endikasyonları belirtilmesi
c. Ventilatörlerin ayarlanmasını gösterilmesi
d. Ventilatörden ayırma (weaning)
e. Ventilatörden ayırma parametrelerinin değerlendirilmesi
f Karmaşık ventilatör problemlerin değerlendirilmesi.
7. Aşağıdakilerin sonucunda meydana gelen göğüs anatomisi ve fizyolojisindeki değişikliklerin
öğrenilmesi.
a. Abdominal ameliyatlar
b. Mediastinoskopi
c. Torakotomiler
d. Sternotomiler
e. Torakoskopi
f. Torakoplastiler
g. Omurga ameliyatları
h. Boyun ameliyatları
8. Göğüs cerrahisinde kullanılan farklı kesi tiplerinin bilinmesi.
a. Apikal rezeksiyonlar
b. Pnömonektomi
c. Özofajektomi
d. Mediastinal girişimler
e. Trakeal/bronşial girişimler
f. Özofageal stenoz ve divertikül
g.Torakoplasti
9.Toraksa künt ve penetran travmaların tedavisinde tanı ve tedavi yaklaşımların öğrenilmesi.
10.Toraks travmasında özel cerrahi tedavinin öğrenilmesi.
a. Boyun
b. Özofagus
c. Sinirler
d. Mediasten
e. Kemik toraks
f. Diafram
11. Göğüsteki infiltratların, enfeksiyöz ve neoplastik olayların değerlendirilmesi ve uygun
tedavinin öğrenilmesi.
12. Cerrahi komplikasyonların tanı ve tedavisin bilinmesi.
a. Fistülller (bronkoplevral, plörokutanöz, trakeoözofageal ,arteryovenöz
140
b. Özofageal kaçak
c. Loküle hemotoraks
d Ameliyat sonu kanama
e. Ampiyem
f. Hava kaçakları
13 Aşağıdaki modalitelerin kullanımı için diagnostik ve terapötik endikasyonların öğrenilmesi.
a. Rijit ve fleksibl bronkoskopi
b. Özofagoskopi
c. Mediastinoskopi (servikal veya parasternal)
d. Torakoskopi
e. Lazer bronkoskopi
14. Aşağıdaki durumlarda kullanılan cerrahi işlemlerin değerlendirilmesi.
a. Rezeksiyon veya replasman gerektiren trakeal ve bronşial yaralanmalar
b. Torakoplasti
c. Özofageal rezeksiyon/rekonstrüksiyon
d. Anti-reflü girişimler
e. Tümör nedeniyle trakea/bronşun sleeve rezeksiyonu
f. Myokutan flapler ve/veya sentetik materyaller kullanarak göğüs duvarı rekonstrüksiyonu.
BECERİ HEDEFLERİ
1.Tanı için uygun testlerin istenmesi ve yorumlanması.
2. Kostalar, klavikula, sternum,skapula ve omurganın kırıklarının tanısının konması ve ilk
tedavisinin düzenlenmesi.
3. Risk faktörleri, cerrahi rezeksiyon için aday olma, pulmoner fonksiyon testleri ve olası
ameliyat sonu sakatlık açısından hastaların göğüs cerrahisi için değerlendirilmesi.
4. Genel toraks ameliyatlarında hastanın hazırlanması hakkında fikrinin olması
5. Mekanik ventilatörlerin kullanım, ayarlama ve düzenlenmesi.
6. Aşağıdaki işlemleri gözlemleme ve yapabilme.
a. Göğüs tüpü yerleştirilmesi
b. Torasentez yapılması
c. Santral venöz kateterlerin yerleştirilmesi
d. Basit endoskopik girişimlerin yapılması.
e. Trakeostomiler yapılması
f. Endoskopik işlemler için naso-orofaringeal/trakeal anestezi uygulaması
7. Diagnostik ve terapötik girişimlerden elde edilen verilerin göğüs patolojilerinin tedavisinin
değerlendirilmesi ve planlanmasında kullanılması.
8. Ampiyemlerin cerrahi olarak tedavisi.
9. Swan Ganz kateteri yerleştirilmesi ve aşağıdakiler için kardiyovasküler monitörizasyon ve
hesaplamalarının yapılması.
a. Basınçlar
b. Kardiyak output
c. Sistemik vasküler rezistans
10.Tüm torasık diagnostik ve terapötik endoskopik işlemelerin yapılması ve/veya gözetmenliği.
141
11. Kosta rezeksiyonu, ampiyem kavitelerinin tedavisi, plevral ve akciğer biyopsilerinin
yapılması., akciğer rezeksionları ve mediastinoskopi/mediastinotomi lere katılım.
12.Göğüs travmasının tedavi edilmesi.
13.Göğüsteki enfeksiyöz olayların için medikal ve cerrahi tedavi verilmesi.
14.Göğüs cerrahisi ile ilgili tüm farmakoterapötiklerin uygulanması.
15.Göğüsteki cerrahi girişimlerle ilgili medikal durumların tedavisi.
142
E-4. ORTOPEDİ
TEMEL HEDEFLER
•
Muskuloskeletal sistemin anatomi, fizyoloji ve fizyopatolojisinin bilinmesi.
•
Farklı koşullarda, ortopedik problemi olan cerrahi hastalarının ameliyat öncesi, operatif
ve ameliyat sonu bakımını yapabilme yeteneğinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. İskelet sisteminin başlıca anatomik yapılarının tanımlanması.
2. Kemik büyümesi ve olgunlaşmasının fizyoloji ve biyokimyasının açıklanması.
3. Vücuttaki tüm özgün kemiklerin işlevinin bilinmesi.
4.Anamnez alma ve fizik muayenede uygun beceriyi kullanarak iskelet sisteminin
değerlendirilmesi için uygun protokolun bilinmesi.
5. Aşağıdaki ortopedik patojilerin değerlendirme ve tedavisi için manyetik rezonans
görüntüleme(MRI), bilgisayarlı aksiyel tomografi(BT), arteriografi ve direkt grafiler gibi
radyolojik görüntülemelerin kullanımının değerlendirilmesi.
a. Muskuloskeletal tümörler
b. İzole ekstremite yaralanmaları
c. Spinal yaralanma veya fraktür
d. Pelvik travma
e. Vasküler yaralanma
f. Ürolojik yaralanma
6. Muskuloskeletal sistem akut travması olan hastalarda, bütün ekstremitelerin nörovasküler
durumunun doğru değerlendirilmesi ve belgelenmesi de dahil olmak üzere temel bakımın
bilinmesi.
7. Aşağıdakiler dahil olmak üzere ortopedik travmanın temel tedavi ilkelerinin açıklanması.
a. Kompartman basınç problemleri ve fasyatominin kullanımı
b. Kapalı redüksiyon ve alçılamanın endikasyonları ve sınırlamaları
c. Fraktürlerin açık redüksiyonu ve internal fiksasyonunun endikasyonları
d. İskelet traksiyonunun endikasyonları ve metodları
e. Erken mobilizasyon ve rehabilitasyon ilkeleri
f. Yağ embolisinin tanı ve tedavisi
8. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere açık fraktürlerin tedavisin açıklanmsı.
a. Zamanlama
b. Stabilizasyon öncelikleri
c. İrrigasyon ve debridman
d. Erken fiksasyon
e. Mobilizasyon
9.Muskuloskeletal sistemi etkileyen aşağıdaki hastalıkların tedavisinin değerlendirilmesi.
143
a. İnflamatuar hastalıklar ( romatoid artrit, sistemik lupus eritematosis (SLE), psoriatik
artrit, Retier Sendromu)
b. İnfkesiyoz hastalıklar (septik artrit, osteomyelit)
c. Metabolik hastalıklar (osteomalazi, hiperparatiroidizm, hipertiroidizm)
10.Aşağıdakiler dahil olmak üzere muskluoskeletal tümörlerin tedavisinin bilinmesi.
a. Değerlendirme ve evreleme
b. Uygun biyopsinin seçimi ve uygulanması, örneğin:
(1)Açık veya ince iğne biyopsisi
(2) Frozen section veya kalıcı kesit
c. Adjuvan tedavi seçenekleri
(1)Kemoterapi
(2)Radyasyon
11. Aşağıdakiler dahil olmak üzere muskuloskelatal travma sonucu gelişen sinir yaralanmalarının
tedavisinin bilinmesi.
a. Sinir dokusunun yaralanmaya yanıtı
b. Sinir yaralanmasının değerlendirilmesi
c. Periferik sinir sisteminde farklı noktalarda impulsların iletimi
d. Cerrahi onarım seçenekleri
12.Eklem aspirasyonunun endikasyon ve kontrendikasyonlarını kavranması.
13.Aşağıdaki koşullarda
değerlendirilmesi.
a. Travma
b. İskemi
c. Enfeksiyon
d. Tümörler
e. Protezler
amputasyonun
endikasyonlarının
ve
cerrahi
yaklaşımların
14.Prostetik implantlara sekonder gelişen enfeksiyon/sepsisin özelliklerinin bilinmesi, tedavi
stratejilerini değerlendirilmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdakiler dahil olmak üzere ortopedik bozukluklarda anamnez
yapabilme ve bulguların kaydedilmesi.
a. Travma
b. Konjenital malformasyonlar
c. Dejeneratif hastalıklar
d. İnflamatuar durumlar
e. Neoplazi
alma, fizik muayene
2.Ortopedik patolojiler için uygun tanısal görüntüleme ve laboratuvar çalışması isteyin ve bunları
yorumlanması.
a. Güvenli cerrahi müdahale için gerektiği şekilde ameliyat öncesi laboratuvar değerlendirmesi
b. Direkt grafi analizi (özellikle servikal vertebra ve başlıca iskelet filmleri)
c. Omurga ve diz MRI’ı
3.Servikal vertebrayı immobilize edilmesi.
4.Afet durumlarında muskuloskeletal yaralanması olan hastalara triaj yapılması.
5.Ekstremitelerdeki ortopedik travmaların tedavisine katılma.
a. Kapalı fraktürlerin atellenmesi
b. Fraktürlerin kapalı redüksiyonu
144
c. Dislokasyonların redüksiyonu
d. Traksiyon uygulanması
e. Alçı uygulanması
f. Açık ekstremite fraktürlerinin debridman ve irrigasyonu
g. Ekstremite fraktürlerinin açık redüksiyon ve internal fiksasyonu
6.Ortopedik travmada kompartman basıncını izleyin ve eğer endike ise fasyatomi uygulanması
dahil uygun tedaviye başlanması.
7.Travma hastalarını yağ embolisi sendromuna karşı izleyin ve uygun tedaviye başlanması.
8.Aşağıdaki gibi diagnostik ve terapötik artroskopi girişimlerine katılma.
a.Parsiyel menisektomi (diz)
b.Omuz artroskopisi (diagnostik)
9.Amputasyon tedavisine katılna.
a. Amputasyon seviyesini belirleyin
b. Uygun vakalarda alt ekstremite amputasyonu yapın
c. Uygun vakalarda amputasyon olan hastanın rehabilitasyonunu yönetin.
10. Aşağıdakiler dahil olmak üzere muskuloskeletal tümörlerin tedavisine katılma.
a.Yumuşak doku tümörü için kesiel biyopsinin planlanması ve yapılması
b.Yumuşak dokuların ameliyat öncesi değerlendirme ve evrelenmesi
c.Yumuşak doku tümörlerinin planlamasına, rezeksiyonuna ve ekstremite kurtarma
tartışmalarına katılma.
11. Prostetik eklem replasmanına katılma.
12. Çocuklarda konjenital, gelişimsel ve diğer muskuloskeletal eksıkliklerin tedavisine katılma.
a.Serebral paralizi
b.Myelomeningosel
c.Müsküler distrofi
d.Gelişimsel kalça dislokasyonu
e.Talipes equinovarus
145
E-5.
ANESTEZİYOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
•
Ağrının fizyopatolojisinin bilinmesi ve tedavi ilkelerinin anlaşılması.
•
Ağrı kontrolünde rejyonel ve genel anestezinin ilkelerinin ve farmakolojisinin
anlaşılması.
•
Bu ilkelerin cerrahi hastaların tedavisinde kullanma yeteneğinin kazanılması.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Lokal, rejyonel ve genel anestezi kullanımıyla ilgili olarak aşağıdaki kavramların bilinmesi ve
değerlendirilmesi.
a. Güvenli anestezi için dikkatli kardiyovasküler, respiratuar ve nörolojik monitorizasyon
yapılmalıdır.
b. Hiçbir anestetik diğerinden daha güvenli değildir. Zarar, fayda oranı her vaka için ayrı ayrı
değerlendirilmelidir.
c. Rejyonel anestezinin bazı avantajları
(1) Kan kaybının azaltılması
(3) Derin ven trombozunun daha az gelişmesi
d.
Belirli
alt
gruplarda
kombine
rejyonel
ve
genel
anestezi
uygulamalarından daha iyi sonuçlar alınabilir.
(1) Ciddi kardiyovasküler hastalık olması durumunda ve major abdominal veya torasık
cerrahi girişim gerektiğinde
(2) Ciddi pulmoner hastalık olması durumunda ve major abdominal veya torasık cerrahi
girişim gerektiğinde
e. Epidural kateter uygulamasıyla analjezi sağlanması, ameliyat sırası-sonrası hasta
iyileşmesine olumlu katkıda bulunur.
2. Anestezi öncesi değerlendirmede mutlak yapılması gerekenlerin bilinmesi.
a. Özellikle kardiyovasküler ve pulmoner hastalığa dikkat edilerek anamnez ve fizik muayene
ile sistemlerin gözden geçirilmesi
(1 Kronik ilaçların etkisi (örneğin Kumadin, insülin)
(2) Ameliyat öncesi ilaçların etkisi (örneğin Demerol, atropin)
(3) Ameliyat sonu ilaçların etkisi (örneğin antihipertansifler, antiemetikler)
b. Anestezide başarıyı etkiyen anatomik ve fizyolojik değişkenler
(1) Havayolu anatomisi
(2) İskelet deformiteleri
(3) Nöromüsküler hastalıklar (malign hipertermi anamnezi)
(4) Aspirasyon riski (gebelik, skleroderma, hiatal herni)
c. ASA ( American Society of Anesthesia) değerlendirmesinin yapılması.
(1) Organik bir hastalık yok
(2) Hafif ya da orta sistemik hastalık
146
(3) Ciddi sistemik bozukluklar
(4) Ciddi hayatı tehdit edici sistemik bozukluk
(5) Hasta çok ciddi hasta olup, sağkalım şansı çok düşüktür
3. Anestetik ajanların farmakokinetik ve farmakodinamiklerinin tanımlanması.
4.Aşağıdakileri içerecek şekilde sedasyon ve analjezi için kullanılan ilaçların kullanımlarının ve
monitörizasyonlarının bilinmesi.
a. Minimum anestetik monitorizasyon ( puls oksimetri, elektrokardiyogram, kan basıncı )
b. Hasta kontrollü analjezinin (PCA) endikasyonları.
c. Aşağıdakileri belirleme açısından periyodik değerlendirmenin önemi:
(1) Bilinç düzeyi
(2) Sedatize hastalarda pulmoner durum
5. Aşağıdaki anestezi yöntemlerinin uygulama ilkelerinin bilinmesi
karşılaştırılması.
a. Genel
b. Spinal
c. Rejyonel
d. Lokal
ve etkinliklerinin
6. Aşağıdakileri içerecek şekilde rejyonel ve lokal anestezinin potansiyel faydalarını belirtilmesi.
a. Respiratuar depresyonun daha az görülmesi
b. Sistemik etkiler (karaciğer ve böbrek toksisitesi)in daha az görülmesi
c. Kardiyak depresyonun daha az görülmesi
7. Rejiyonel anestezi kullanımıyla ilgili potansiyel komplikasyonların tarif edilmesi.
a. Spinal anestetikler (başağrısı, beyin omurilik sıvısı [BOS] kaçağı, menenjit)
b. Rejyonel sinir blokları (perinöral hematomlar)
8. Kas gevşetici kullanımının endikasyonlarının bilinmesi.
9. Endotrakeal ve nasotrakeal entübasyon tekniklerinin ve potansiyel komplikasyonlarının
bilinmesi.
10. Farklı şekillerdeki anestezinin potansiyel fizyolojik sekellerinin bilinmesi.
a. Akut
b. Subakut
c. Kronik
11. Belirli durumlarda anestezinin risk:fayda oranının değerlendirilmesi.
a. Sık riskler fakat hafif ila orta morbidite (ameliyat sonu bulantı, kusma, boğaz ağrısı)
b. Major morbidite ile birlikte ender riskler (malign hipertermi)
c. Belirli hastalık durumları (miyokardiyal, pulmoner, nöromüsküler)
12. Kronik ağrısı olan hastalar için terapötik seçeneklerin bilinmesi,
13. Hastaların ameliyat sonu değerlendirilmesinde gereken adımların genel anestezi perspektifi
açısından bilinmesi.
BECERİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdakilerin gerektiği gibi
sağlanması.
a. Fiziksel manevralar
b. Oral/nasal destek cihazları
uygulanmasıyla erişkinlerde ve çocuklarda havayolunun
147
c. Temiz bir havayolu idame ettirmek için aspirasyon teknikleri
2. Nasal ve oral entübasyon yapabilme.
3. Anestetik ajanların neden olduğu komplikasyonların belirti ve bulgularının ve tedavilerinin
bilinmesi.
a. Kardiyovasküler kollaps
b. Akut metabolik bozukluklar
c. Malign hipertermi
4. Hastaların ameliyat öncesi ve sonrası bakım ve değerlendirmesinin yapılması.
5. Ağrı kontrolü için kullanılan ilaçların risklerinin olası yan etkilerinin bilinmesi.
6. Uygun monitörizasyon cihazların kullanılabilmesi.
7. Çocuklarda ve erişkinlerde damaryolu sağlanması.
8. Genel anestezi verilmesi, hastanın genel anestezinin evrelerine girişinin ve çıkışının izlenmesi.
9. Seçilmiş hastalarda spinal anestezi uygulayabilme.
10. Acil trakeostomi yapabilme.
148
E-6. PATOLOJİ
TEMEL HEDEFLER
Cerrahi patolojinin ilkelerinin anlaşılması ve cerrahi piyeslerin elde edilmesi ve yorumlanmasında
yeterlik gösterilmesi.
BİLGİ HEDEFLERİ
1. Aşağıdaki biyopsi tekniklerinin endikasyonlarının, kontrendikasyonlarının ve sınırlamalarının
bilinmesi.
a. İnce iğne aspirasyon
b. Stereotaktik biyopsi
c. Kor biyopsi
d. İnsizyonel biyopsi
e. Eksizyonel biyopsi
2. Yukarıdaki yöntemlerle elde edilen örneklerin taşınma yöntemlerinin bilinmesi.
3. Aşağıdakilerin tanı ve tedavisinde iğne aspirasyonunun rolünün tanımlanması.
a. Meme patolojisi
b. Over patoloji
c. Torasık ve abdominal sıvı koleksiyonları
4. Aşağıdaki doku hazırlama yöntemlerinin endikasyonlarının ve ilkelerinin bilinmesi.
a. Hematoksilen eozin boyaması
b. İmmünhistositoloji
c. Özel boyamalar (enolaz, argentifin vs….)
5. Neoplastik dokuların genetik analizleri ve yorumlanmasının bilinmesi.
a. Ploidi durumu
b. Mitotik aktivite
c. Hücre siklus fazı
BECERİ HEDEFLERİ
1. İnce iğne aspirasyon, kor, kesiel ve eksizyonel biyopsi yapabilme, herbirinin sonuçlarını ve ifade
ettiklerini öğretim üyesi cerrah, patolog, hasta ile değerlendirebilme.
2. Cerrahi öğretim üyesi ile cerrahi patoloji raporunun detaylarını gözden geçirebilme ve
değerlendirebilme.
3. İntraoperatif makroskopik bulguların belirlenmesi ve cerrahi ekip ve patolog ile ayırıcı tanıları
değerlendirebilme.
4. İntraoperatif frozen section ve ameliyat sonu parafin bloklardan hazırlanan preparatlarda
histolojinin incelenmesi ve cerrahi ekip ve patolog ile birlikte tartışılarak değerlendirilmesi.
5. Kazanılmış hastalıklar ve travma sonrası ölümlerin otopsilerinde bulunma.
6. Cerrahların, patologun, radyologun ve onkologun yer aldığı multidisipliner konseylere katılarak
hasta anamnezinin, ameliyat bulgularının, patolojik bulguların ve önerilen tedavilerin
değerlendirilmesi.