Semra Siber Uluatam

1
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ
ENERJİ İLİŞKİSİ
SEMİNERİ
PROF. DR. SEMRA SİBER ULUATAM
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
İNŞAAT MÜH. BÖLÜMÜ
27 KASIM 2012
GENEL
2

Mühendis-Latince “ingenium” doğanın gücünü insanlar için kullanmak

Bugün holistik müh.(bütünsel görüşlü) enerji verimliliği (EV) var

Sürekli gelişme felsefesi KAİZEN’le enerji yönetimi

5-N(ne, neden, nerede, ne zaman, nasıl) ve 1-K(kim) analizi

İnşaat mühendisliği (İM) enerji ilişkisi
1. Yoğun tüketici-dünyada enerjinin %35’ini kullanıyor.CO2, diğer sera
gazları (SG) salımı ve küresel ısınma, iklim değişikliği tetikleniyor
2. Enerji üretim altyapılarının inşaatı - HES, petrol ve
doğal gaz boru hatları, yenilenebilir enerji yapıları vs.
GENEL
3
İM: Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) maliyetin %7’si
-temel %4, arazi %2, yol %1; rüzgar çiftliği – çok
sayıda türbin.Yatırım 2 milyon $ ise 140.000 $ İM işi
3. HES’lerin inşaatı -- elektriğin






dünyada %15’ini
Türkiye’de yaklaşık %20’sini karşılıyor
Türkiye’de ilk: 1902, Tarsus, elektrik 2kW, dinamoyla, su değirmeni
Hidro hariç yenilenebilir enerji 2035’te %15’ten fazla
Malzeme üretimi, yapım, kullanım-doğal kaynak tüketimi,
çevre, eko sistem etkilenir
GENEL,TARİHTEN
4



1860-2011: 389 Gton CO2 salımının 2/3’ü fosil yakıt ve
çimento üretimi, 1/3’ü arazi kullanım değişikliğinden
Enerjimizin %72’si ithal – enerji talebi yılda %4 (+)
ETKB: Dış ticaret açığının %74’ü enerji kaynaklı
İM merkezde: nüfus, konut, sanayi, kentleşme
Tarihte İM : olağanüstü düzenlemelerle insan, cer gücü =
biyoenerji, yenilenebilir enerji kullanımı
Çin Seddi-MÖ 900-210; 1 milyondan çok
işçi, 300.000 asker
İstanbul Surları-MS 300-500;
binlerce işçi

TARİHTEN
5




Mezopotamya-yapılar güneş enerjisi ile kurutulup
pişmiş tuğlalarla inşa edildi
Babil asma bahçeleri-suyun kinetik,
potansiyel enerjisi, yerçekimi, biyoenerji
Mısır piramitleri-biyoenerji,
yenilenebilir enerji
Ürdün, Petra - MÖ 100’ler; Nebatiyanların pembe,
kırmızı şehri; hazine, evler, tapınaklar, amfi tiyatro,
sarnıç, hamam…; MÖ 8000 (taş devri) kalıntıları biyoenerji
TARİHTEN
6


Anadolu - 3250 yıllık Hitit barajı-diğerleri, kanallar,
akedükler, isale hatları, tünel, drenaj, sifon, yol,
su terazisi, kanatlar; biyoenerji, yenilenebilir
enerji, mekanik enerji
 İstanbul Yerebatan Sarnıcı 7.000 köle, biyoenerji,
yenilenebilir enerji
Havalandırma bacaları, izolasyon,
peç ısıtma sistemi(ilk merkezi ısıtma)
ENERJİ KAYNAKLARI
7



Fosil kaynaklar, kömür, petrol, doğalgaz, kaya gazı, diğer
Doğal olarak yenilenebilen, üretilmeden var olan yenilenebilir
enerji /temiz enerji/yeşil/alternatif enerji, CO2 salımı çok az/sıfır
hidrolik, jeotermal, güneş, rüzgar, biyokütle, dalga, hidrojen,
vs…
AB Yenilenebilir Enerji Direktifi, 2020 yılına kadar 20-20-20
hedefleri (Türkiye ..) :
 Sera gazı salımlarının 1990 yılı değerinin en az %20’sinin
altına inmesi
 Yenilenebilir enerji kullanımının %20 artması,
 Enerji verimliliğinin artması ile birincil enerji tüketiminin %20
düşmesi
ENERJİ KAYNAKLARI
8




Gelecek 10 yıl: enerji talebi %10-15 (+); nüfusun %60’ı
kentli, fosil enerji kaynakları tükeniyor
Malzeme üretimi, şantiye, inşaat, kullanım ve yıkım
evreleri: EV
İM karbon nötr çalışmalı: CO2 salımı=soğurma
Birincil enerji – kaynağın doğrudan kullanılması
İkincil enerji – birincil enerjiden
üretilen elektrik ve başka enerjiler
9
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
2 Mayıs 2007, No:5627


Yapılan çalışmaların maliyeti karşılanabilir olmalı,
çevre korunmalı, hayat standardı, servis kalitesi
yükseltilerek EV’liliği sağlanmalı
ETKB:
yapı sektöründe %30 enerji tasarruf potansiyeli var
EV teşviği-yalıtımı etkin yapıların emlak vergisi (-)
10
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
2 Mayıs 2007, No:5627

TOKİ: birleşik ısı-güç üretimi (kojenerasyon)
50 kW’a eşit veya küçük ısı pompalarının
(mikrokojenerasyon) maliyeti, inşaat maliyetinden
%10’dan azsa güneş enerjisi projesini onaylıyor
11





ENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB),
BİNA ENERJİ PERFORMANSI (BEP)
EKB, binanın asgari enerji tüketim sınıflandırılması
belgesidir (Enerji Verimliliği Kanunu ve Tebliği)
EKB’si BEP ile hazırlanıyor, on yıl geçerli
BEP-TR, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca sağlanan ve
mühendislerin ölçümleri girip enerji katsayısını
hesapladıkları web tabanlı programdır
BEP skalası: A,B,C,D,..G - A en verimli, D kabul sınırı
BEP için mimari, elektrik, mekanik tesisat projesi, ısı
yalıtım raporu ve ölçümler gerek, eşya hariç
12
ENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB),
BİNA ENERJİ PERFORMANSI (BEP)





İMO da EKB’si Uzmanı Yetiştirme Yetkili Kurum’larından biri
EKB hazırlanması: mevcut bina için 2017 son tarih
Alım, satım, kiralamada EKB lazım ve iskanda yapı kullanım
izni verilmeyebilir
BEP yönetmeliği tam uygulanırsa--yeşil binaya çok yaklaşılır
Çevre ve Şehircilik Bk-ilgili yasa, ekleri revize ediyor(binada
belli enerji performansı gerek, ancak yalıtım vs yaptırımı
yok). Yeni binalarda GE, RE kullanımı zorunlu oluyor
EKB BİLGİLERİ
13








Yapı kullanım alanı ve amacı
Yalıtım özellikleri
Konfor şartları için gerekli en az enerji
BEP-TR ile bulunan bina enerji tüketim sınıfı
Binada cihazlar ve işletilmesi
Çevreye salımlanan CO2 miktarı
YE/enerji oranı
Isıtma, soğutma, havalandırma, sıcak su sistem
verimi
ENERJİ YÖNETİM STANDART VE
SERTİFİKASYON ÖRNEKLERİ
14
EV’li, eko/yeşil yapılar, kentler ve akıllı bina inşa etmek için
 TS EN ISO 50001: Küresel enerji yönetim sistemi/sertifikasıenerji kalitesi ve enerji harcamalarını denetler.
SCADA(Supervisory Control & Data Acquisition) ve
otomasyon da entegre edilebilir (Ülker Fabrikası bu yıl
sertifikayı aldı; Eser Yeşil Binası için çalışılıyor)
 TS EN ISO 14001: Çevre yönetim sistemi
 TS EN ISO 9001: Kalite yönetim sistemi
İZODER’İN ETKİN BİNA YALITIMI
15


100 m2, 4 daire/kat, 5 katlı apartman EV : 608.989
kWs/yıl’dan 305.181’e indi –etkili yalıtım
BEP: F’den C’ye çıktı, aidat yarılandı
Toplam CO2 salımı 116 ton/yıl azaldı
Türkiye’deki
toplam enerji tüketiminin %37’si,
 toplam elektrik tüketiminin %48’i binalarda harcanıyor



Bina enerjisinin ortalama %85’i ısınmaya(bölgeye göre)
Etkin yalıtımla EV %30-50 (+)
YEŞİL-EKO YAPILAR
16



Estetik, sürdürülebilir, elektrik, ısınma, diğer enerjiler için
olabildiğince yenilenebilir enerji kullanılan, fosil yakıt, su, vs
az tüketilen, net CO2 salımı çok az, çevre dostu yapılar
Tasarruflu bir muslukla 30 dak/gün kullanımda 120 lt, 10.000
nüfuslu bir yerleşimde 5 milyon m3 su/yıl tasarruf sağlanıyor
Yenilenebilen /temiz/doğal enerji kullanımı örnekleri
 cazibeli su akımı
 damlatma/yağmurlama sulaması
 yağmur suyu, atık su geri dönüşümü
YEŞİL-EKO YAPILAR
17


geri dönüştürülmüş yapı malzemesi kullanımı
havalandırma, aydınlanma, sulama, pompajda
yenilenebilir enerji


TÜBİTAK, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Çalışması:
güneş enerjisi mobil pili ile 170 m’den 70 ton su atma
kapasitesine ulaşıldı. Mevsime, ürüne göre 400 da
sulanabiliyor.
ETKB tarafından hazırlanan veri tabanı:
 Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Atlası (REPA)
 Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası (GEPA)
PASİF EV
18

Az enerji tüketen/enerji verimi yüksek, en üst düzeyde konforlu,
enerji ihtiyacı=15 kWs/m2/yıl veya az olan evler(Türkiye’de binaların
%85-90’ı yalıtımsız, enerji ihtiyacı 300-350 kWs/m2/yıl, 20 kat)
İlk Almanya’da (1989)yapıldı. AB’de 2019’da PE’e dönüş hedefleniyor

Güneşten, ışıktan ve rüzgardan en üst düzeyde yararlanma

Mükemmel duvar, tavan, zemin izolasyon malz. seçimi ve işçilik

3 camlı pencere

Tasarımla uygulamada ısı köprüsü yok veya amaca yönelik kullanım

Bina merkezi tesisatıyla havalandırma

Ev aletleriyle insan vücudundan çıkan ısıdan da yararlanan proje

EV %92’ye çıkıyor
PASİF EV
19
Sıfır enerjili evler ise yüksek maliyetli, sıfır net enerji
ihtiyaçlıdır
27.07.2012 , Türkiye –Rekor günlük elektrik tüketimi, klimalar tam
kapasite çalışıyor ve mobil santraller devrede(topraksuenerji)
YEŞİL BİNA SERTİFİKASYONLARI
20

Sürdürülebilir yeşil bina sertifikasyonları
periyodik yenilenme gerek, bize uygun sertifikasyon
sistemi geliştirilmesi faydalı olabilir mi?
 LEED: çevre ve enerji tasarımında liderlik, 1998, ABD
 BREEAM: BRE çevresel değ. metodu, 1990, İngiltere
 GREEN STAR: 2003, Avustralya
 CASBEE: 2004, Japonya
 SBTOOL: 1996, Kanada
 HQE: Fransa
 DGNB: 2007, Almanya
YEŞİL BİNA ÖRNEKLERİ
21
Ankara: Eser İnşaat Yönetim Binası (LEED-NC-P)
 Antalya: Güneş evi, Belediye, UNESCO projesi,10.000 m2
 GAMA Holding Yönetim Binası(LEED-EB-G), Kasım 2012
14 ay çalışıldı; azalan tüketimler: DG-%27; elek-%20; su-%31
 Türkiye Müteahhitler Birliği Gen. Mer. Binası-LEED
hedefleniyor. Zeminden 3 kat aşağıda ısı pompası
fonksiyonlu labirent yapılı hava alma katı

YEŞİL YAPI ÖRNEKLERİ
22

İstanbul: Atatürk Havalimanı THY Uçak Motor Bakım Merkezi (LEED-G)

İzmir: Karşıyaka, Ulukent 35. sok Evleri,
hafif çelik yapı sistemi (BREEAM)

BAE: Abu Dhabi, Masdar,
sıfır karbon salımlı 50.000 kişilik yeşilkent

Japonya: Fukuoka hibrid enerji kasabası

Çin, Şangay’a yakın Chongmin adasında
kurulan dünyanın ilk eko şehri Dongtan’da elektrik rüzgâr türbinlerinden üretiliyor
İNŞAAT MÜHENDİSİ İÇİN YEŞİL YAPI
23
Almanyadaki, Freiburg Eko Kent’te güneş panelleriyle 6500 konutun
elektriği üretiliyor.

Uzun vadeli, anı kurtarmayı hedeflemeyen, yüzeysel olmayan çalışmalarla
yeşil bina üretimi

İM’de sürdürülebilirlik ve yeşil yapıların zaman içindeki performansı için
izleme/bakım çok önemli
KARBON AYAK İZİ (k.a.i.)
24



İşletme, üretim, mekan vs-tüm yaşamdan çıkan CO2,
sera gazı k.a.i.’dir
birincil k.a.i.-evsel faaliyet+otomobil/trafik
ikincil k.a.i.-tüm hayati faaliyetler, üretim vs kaynaklı
ekolojik k.a.i.-yaşamın sürdürülmesi için kullanılan
araziden çıkan CO2, sera gazı
Sera gazı, doğal kaynaklardan ve insan yaşamındançoğu da enerji üretiminden- çıkar
SERA GAZI (SG)
25
Atmosferdeki gazların %99’u O2, azot ve kalanlar
SG’dır. Bunun çoğu CO2 olup diğer kısmı ozon, metan,
su buharı, asal gazlardır.
 Sera etkisi: atmosferde SG’ları arttıkça seradaki gibi
güneşin kısa dalga boylu ışınları geri yansımaz, sıcaklık
yükselir
Önemli CO2 absorplayıcıları:

Ormanlar: fotosentezle güneşin ışık enerjisi kimyasal
enerjiye çevrilir ve organik madde sentezlenirken CO2
tüketilir
 Denizler: kimyasal reaksiyonlar, fotosentez

SERA GAZI (SG)
26




Atmosferde SG, CO2(ölçüm birimi, ppm-milyonda bir birim)
 Eski çağda ve bugün; 250 ve 390 ppm CO2
 450 ppm CO2 yaşam için tehdit, yıllık artış 2 ppm CO2
1950, 2000’ler- 6, 24 milyar ton/yıl salım(çoğu fosil kaynaklı)
Sera gazının %78’i CO2, son asırda atmosferdeki CO2 %30 (+)
Kişi başına salımlanan CO2, ton/yıl; ideal - 2,0
Türkiye - 5,1 ; Kanada - 22,4 ; AB - 10,4 ; Kenya - 0,3
Türkiye SG salımı değişimi: 1990-2011 %211,5(+)
Enerji sektörünün katkısı %75,8
SERA GAZI (SG)
27

SG, sera etkisi, küresel ısınma, iklim değişikliğinin
İM’liğindeki bazı etkileri
 Su
temini, yağmur suyu, atık su uzaklaştırma altyapıları
 Limanlar, köprüler, kıyı şeridi tahribatı/aşınması
 Savak, baraj, drenaj, pompa istasyonları
tahribatı/yetersizliği
 CO2’in asidik etkisiyle hızlı aşınma/bozulma
 Renk solması, görüntü kirliliği, estetik bozulma
YAPI MALZEMELERİ
28

Proje tasarımı, uygulama, malzeme kullanımı, seçimler
EV /etkin olmalı. Örnekler:
 giydirme cephe, mantolama - çatı ısı kaybı
180 mm etkin izolasyonla %25 (-)
 az enerji/yenilenebilir enerji ile üretim
 çift cam, low e kaplamalı cam
 güneş, rüzgar, diğer yenilenebilir enerjilerin en üst
düzeyde tüketimi
 doğal havalandırma vs-uygun tasarım, pasif
yenilenebilir enerji kullanımı
YAPI MALZEMELERİ
29
Isı yalıtım malzemeleri
kalınlık bilgisayarla hesaplanır;uygulama termal kamerayla kontrol edilir






EPS(genleştirilmiş polistren sert köpük)/XPS
Kauçuk köpükleri
Poliüretan, polietilen
Cam yünü(bakalitli), cam köpüğü
Taş yünü
Seramik yünü
YAPI MALZEMELERİ
30
mikro kojenerasyon – ısı güç pompaları kullanımı
 zemin, tavan, duvar, kolon arasında ısı köprülerinin
(ısı geçirgenlikleri farklı alanlar arasındaki ısı enerjisi akımı)
gereğince kullanımı –
yapı toplam ısı kaybı,Q = qi (iletimsel) + qh (hava sızıntısı)
 zorunluluk yoksa yerel yapı malzemesi kullanımı
(İstanbul-Avustralya arası uçan 1 kişinin k.a.i. 12ton CO2)

YAPI MALZEMELERİ
31



EV yerli malzeme piyasası arz-talebe
bağlı hızla gelişiyor, fiyatlar iniyor
AR-GE destekli enerji tüketim değerlendirmesi sektörde çok tuzak var!
Akıllı bina-ek tesisat, otomasyon vs maliyeti (+)
çoğu kez yeşil bina da değil
YAPI MALZEMELERİ
32



Çin’li tıp öğrencileri diplomalarıyla tapon cihazlar
vs ithaliyle ABD’den dönmüşler!
Deneme için/işe yaramaz yenilenebilir enerji
ekipmanı/cihazı başka ülkelere gidiyor!
Yapıya sonradan EV uygulaması pahalı, ilk adımda
doğru uzman ekiple çalışılmalı
YAPI MALZEMELERİ
33
Yapı ana malzemeleri tuğla, çimento, çelik üretimi enerji
yoğun, bol SG, CO2 salımlı
1 ton klinker üretiminden 0,5203 ton CO2
1 ton çelik üretiminde de 1,5 ton CO2 salımlanıyor
1 ton çimento üretimi =100 kWs elek.enerjisi(1500 kWs/kişi/yıl
elek. tük. ise 15 ton üretim 1 kişinin elektrik ihtiyacına eşdeğer)
 Dünyada toplam CO2 salımının %7’si portland üretiminden
 Çimento üretim maliyetinin %70’i enerji kaynaklı (fırın+
değirmen +malz. taşıma sistemi)
 2011-Türkiye,dünyada çim. üretimi, 68 milyon, 3,56 milyar ton

YAPI MALZEMELERİ-ÇİMENTO
34





2011 CO2 salımı: Türkiye - 68 milyon ton x 0,5203 ton CO2=
35,38 milyon ton; dünya – 1,8523 milyar ton
Kentsel dönüşümle 20 yılda 7-8 milyon konut yapılacak; yıllık
toplam konut yapımı 500,000 civarında
Türkiye’de 758 kg/kişi/yıl çim. tüketimi de1000 kg’a çıkabilir
TÇMB atık ısıdan enerji üretimi:75 fırının 62’sinde dışarı
atılan 270-350 oC’deki ısıyla düşük basınçlı buhar üretilip
elektrik türbinleri çalıştırılır(yatırımla 270 MW enerji kazanılır)
3 uygulamamız var
Türk Tipi Çimento BAB (belitli aktif
bor) TS 13353
35




BOREN, DSİ, TÇMB ortak AR-GE çalışmasıyla
geliştirildi
Dünya bor rezervinin %74’ü Türkiye’de
3,5 milyon m3’lük Deriner barajında BAB
çimentosuyla 140.000 ton tasarruf,
18,2 milyon TL kar
72.840 ton az CO2 salımlanıyor
BAB ÇİMENTOSUNUN AVANTAJLARI
36





Üretimde CO2 salımı %25 az
Güçlü malzeme olduğundan tüketim miktarı
azalır ve buradan da CO2 salımı düşer
Üretimde klinker döner fırını 1.450oC yerine 1.325oC
ile çalışıyor, en az %10 ısı enerjisi tasarrufu var
Maliyet azalır
Karbon nötr üretime ciddi katkı sağlar
AR-GE’NİN ÖNEMİ
37

EV ve yenilenebilir enerji kullanılan yeşil binalarla
benzeri yapılar için AR-GE’yi kullanıp yerli
malzeme ağırlıklı yeni teknikler, projeler
geliştirmemiz şart!
GENEL DEĞERLENDİRME
38



Yer seçimi, proje, şantiye ve yapı faydalı ömründe EV,
alternatif/temiz/yeşil/yenilenebilir enerji kullanımı,
malzeme seçimi, çevre etkisi İM’de yapım kriterleri
oldu.
Sonradan yapılacak eklemelerle/
düzeltmelerin maliyeti çok,
uygulaması zor, bazen sonuç alınamıyor.
Almanlar bu bilinçle kar, rüzgar vs. yüklerinin yanı
sıra yalıtım gibi bütün enerji etkin yapı ek yüklerini
daima statik/dinamik proje yük hesabına koyarlar.
GENEL DEĞERLENDİRME
39


İM’leri planlama, yapım, kullanım, yıkım
evrelerini (yaşam döngüsü) kapsar şekilde enerji,
çevre, ekoloji, toplumsal değerler ve ekonomik
olarak sürdürülebilen ve en az olumsuz etkisi
olan yapıları inşa etmekle yükümlüler.
Bunun için kapsamlı bir risk analizi, çevreye
duyarlılık, rekabet içeren yenilikçilik ve işbirliği
gerekir.
GENEL DEĞERLENDİRME
40



Şantiye iş yönetiminde enerji modüllü CPM (Critical Path
Method), PERT (Project Evaluation & Review Technique)
gibi yazılımlar kullanmak
Taylor prensibini uygulamak
Japon 5-S kuralını kullanmak
1-toparlanma(sei-ri) 2-tertip(sei-ton) 3-temizlik(sei-su)
4-standartlaştırma(sei-ke-tsu)
5-sürdürme(shi-tsu-ke)
GENEL DEĞERLENDİRME
41




Su şebekelerinde SCADA ve benzeri programlarla kaçak
kontrolü/izleme yapmak
Antalya Belediyesinin pilot bölgesinde içmesuyu şebekesine
basınç kontrolü uygulaması SCADA ile yapıldı. 2,5 ayda
yaklaşık büyük bir mahalleye yetecek su ve enerji tasarrufu
sağlandığı kaydediliyor!
Şu anda bazı belediyeler de SCADA ile çalışıyor veya
devreye sokmaya çalışıyorlar.
Bilinçli üretimle eko-sistemi, doğal kaynakları ve çevreyi
koruyup sera gazı salımını azaltarak karbon nötr olmak
GENEL DEĞERLENDİRME
42


Yapıda ısıtma, soğutma, havalandırma,
iklimlendirme, aydınlatma, pompa, asansör için ne
kadar yenilenebilir enerji kullanılabilir?
Son 50 yılda sıcaklık 0,8oC (+)
İM’de EV çözümler için kullanılan malzemeyi
incelemeliyiz
 Özellikle ithal ürünler, araç, malz., teknoloji, metot
dikkatle değerlendirilip kullanılmalı
 Yenilenebilir enerji, yeşil malz. pazarı hızla gelişiyor.
Dinamizm arz talep-fiyat dengesini tüketici lehine
ayarlıyor
GENEL DEĞERLENDİRME
43



Almanya, 28/05/2012, öğle vakti: güneşten 22GWs enerji
elde edildi – toplam talebin yarısı
İM’leri hatalarını gömemez, hele doğayı hiç kandıramayız!
İstanbul’da akıllı bina Polat Tower’da 17/07/2012’de çıkan
yangın 2 saat kontrol edilemedi, birkaç milyon $’lık zarar
var. Kompozit cephe malzemesindeki yanıcı polietilen
yangını yaymış!
Yalıtımın önemi - Fukushima nükleer faciası sonrası Japon
konfor alışkanlıkları revize edildi. İç mekanda 20 oC kış, 18
oC yaz sıcaklığı std. ile yılda %15 enerji tasarruf edildi- 1 oC
sıcaklık artışı=%6 enerji tük. artışı
SONUÇ
44

İM’liği tanımları
1800’ler : doğanın büyük güç kaynaklarından insanların
yararlanması için yapılar inşası
 güncel: enerjinin etkin ve az tüketimi, yenilenebilir enerjili
düşük CO2 salımlı, çevreyle uyumlu yapılar üretmek


9500 yıl önce, neolitik çağlardaki İM eserleri, el işçiliği,
biyoenerji ve yenilenebilir enerjilerle yapıldı, dikkatle
incelemeliyiz! Unutmayalım, hayal gücümüzü
besleyecek çok iyi malzeme var!
SONUÇ
45


Hedef, AR-GE destekli EV uygulamaları
Sadece ithale dayanmayan malzeme ile doğrudan
kontrol/onarım/yenileme yapılabilecek, göstermelik
olmayan uygulamalar
İngilizcede “medeniyet mühendisliği” demek olan
İM’nin 21. asırdaki en önemli görevlerinden biri enerji
verimli çalışıp, birincil enerjiyi/ yenilenebilir enerjiyi
yoğun kullanmak, yenilikçi eserler üretip medeniyete
bu boyutta da katkıda bulunmak
SONUÇ
46


Satranç oynar gibi enerji konusunu ele alıp
planlama yaparak disiplinlerarası uzman ekibini
doğru seçen İM’leri, bu zor çalışmayı keyifli hale
dönüştürüp enerji verimliliğini yakalamayı
BAŞARIRLAR
En ucuz enerji, tüketilmeyen enerji ve yenilenebilir
enerjidir. Bu bilinçteki İM’leri teknolojik gelişimleri
izleyip modern yapılara aynı çizgide bir tuğla daha
eklemek için çalışmalılar
47
DİKKATİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM!