Makaleyi Yazdır

Dr. Bünyamin ÇETİNKAYA
Kendini Aç
İçimizde bi dünya saklı
Kişisel Gelişim Serisi
3. Baskı
Bünyamin ÇETİNKAYA
KENDİNİ AÇ
ISBN 978-605-4282-25-8
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© 2014, Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
1. Baskı: Ekim 2009, Ankara
3. Baskı: Eylül 2014, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu
Dizgi-Grafik Tasarım: Gamze Dumlupınar
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Sti
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle/ANKARA
(0312-394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: [email protected]
bünyamin çetinkaya
Samsun/Bafra’da doğdu. Đlk, orta ve lise öğrenimini Bafra’da tamamladı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi, Rehberlik
ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünde Lisans ve Yüksek Lisans eğitimini tamamladı.
1993 yılında Rize Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğünde,
Okul Rehberlik Hizmetleri Bölüm Başkanı olarak göreve başladı.
Yüksek Lisans eğitimi nedeniyle 1994 yılı Mart ayında, Trabzon’a tayin oldu. Yüksek Lisans eğitiminin ardından 1995-1996 yıllarında
Yedek Subay olarak askerlik görevini tamamladı. 1997 yılı Eylül
ayında Karadeniz Teknik Üniversitesi Giresun Eğitim Fakültesinde
Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı, 1998 yılı Aralık ayında Öğretim Görevlisi oldu. 2005 yılında Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Doktora Programını
tamamladı. 2007 yılında Yardımcı Doçent Unvanı aldı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Okulöncesi Uygulama ve Araştırma
Merkezi yönetim kurulu üyeliği, müdür yardımcılığı, Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcılığı, Eğitim Bilimleri Bölüm Başkan Yardımcılığı, Anabilim Dalı Başkanlığı ve Karadeniz Stratejik
Araştırmalar Merkezi (KARASAM) yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Halen KARASAM müdür yardımcılığı görevinin yanı sıra
Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık ABD Öğretim Üyesi olarak görevini yürütmektedir.
Akademik çalışmaları, makaleleri, gazete ve dergilerde yayınlanan yazılarının, sosyal ve psikolojik konuları içeren televizyon ve radyo
programları yapmasının yanında, 1999 yılı Mayıs ayında Burak Yayınevi tarafından basılan “Duvarına Sevda” ve 2003 yılı Mayıs ayında
yayınladığı “Kurşunlu Yolları”, ve “Gubidik…” adlı üç şiir kitabı ile,
Pegem Akademi Yayıncılık tarafından yayınlanan “Ruhsal Açıdan
Sağlıklı Aile Sağlıklı Çocuk”, “Sevdiğinize Bağlı mısınız Bağımlı mısınız” adlı iki akademik ve kişisel gelişim kitabı daha bulunmaktadır.
Türk Psikolojik Danışma Derneği üyesi olan Dr. ÇETĐNKAYA evli ve
Yiğithan ve Atakan adında iki çocuk babasıdır.
Đnternet: www. bunyamincetinkaya.com.tr
Kardeşlerim Yusuf, Züleyha ve Yakup’a
iv
İnsanda dilince değişir kader,
Ya yurda baş olur, ya başı gider.
Kutadgu Bilig
v
vi
içindekiler
içindekiler ..................................................................................... vi
sunu............................................................................................... x
teşekkür ....................................................................................... xii
önsöz .......................................................................................... xiv
bir karani vardı...............................................................................1
konuya başlarken ...........................................................................5
bir temel fıkrası........................................................................10
kendini açma nedir.......................................................................12
kendini açma türleri......................................................................16
kendini açmanın “geçmiş” türü................................................16
kendini açmanın “hikâye” türü ................................................17
kendini açmanın niteliği ...............................................................19
kendini açmanın riskli olduğu durumlar ........................................22
gruplara göre kendini açma düzeyleri ...........................................24
taze balık.................................................................................25
kendini tanıma ve kendini açma ...................................................26
kendini açmanın karşılıklılığı .........................................................27
kendini açmada kişiye görelilik .....................................................31
kendini açma kuramları................................................................34
sosyal nüfuz kuramı......................................................................35
örnek olay...............................................................................36
joharry penceresi..........................................................................37
at yarışı ...................................................................................42
kendini açmanın işlevleri ..............................................................43
kendini açma güveni pekiştirir .................................................43
göremediklerimizi gösterir........................................................44
kişi kendini neden açmalıdır?........................................................46
hazine .....................................................................................48
kime hangi konuda? ................................................................53
kapalı kutu ..............................................................................58
kişilik ve benlik .............................................................................60
vii
ideal ve gerçek benlik ..............................................................62
savunma mekanizmaları ve kendini açma.....................................64
kendini açmanın dinamikleri ve dinamitleri...................................68
dinamik ve dinamit aile ...........................................................69
nikc adında bir demiryolu işçisinin öyküsü...............................72
dinamik ve dinamit güven .......................................................73
dinamik ve dinamit kişilik yapısı ve bireysel özellikler ...............78
dinamik ve dinamit cinsiyet .....................................................82
dinamik ve dinamit okul ve öğretmen......................................83
resim.......................................................................................85
dinamik ve dinamit çevre ........................................................86
dinamik ve dinamit kültür........................................................88
kendini açma yolları .....................................................................94
iletişim ve kendini açma ..........................................................94
iletişimde kişilerarasılık ............................................................97
iletişim özellikleri ...................................................................101
iletişim çatışmaları .................................................................101
iletişim engelleri.....................................................................102
sağlıklı iletişimin gerekleri .....................................................106
dinleme becerileri ..................................................................107
sen dili, ben dili .....................................................................110
söz ve davranışların içerdiği gizli mesajlar ..............................112
sözsüz iletişim (beden dili) .....................................................115
örnek olay.............................................................................118
yazma ve kendini açma .........................................................123
tükkanda kim turiyi?..............................................................129
yazılı ve sözlü kültürümüzde kendini açma örnekleri ...................130
yunus emre şiirlerinde kendini açma......................................131
âşık veysel şiirlerinde kendini açma .......................................135
şiir, şarkı ve türkülerde kendi açma........................................147
Türk atasözlerinde kendini açma ................................................163
kendini açmaya ilişkin olumlu atasözleri ................................163
kendini açmaya ilişkin olumsuzluk içeren atasözleri................167
kendini açma sofrası...................................................................177
viii
daha çok kendini açma, daha az keşke! .................................177
birkaç öğrencimle mezuniyetten sonra ...................................178
internette kendini açma .........................................................201
kişisel kendini açma örnekleri .....................................................207
çok istiyorum ama bir türlü kendimi ifade edemiyorum…...........217
otomobilimize verdiğimiz değer .............................................219
kendini açma oyunu...................................................................222
kendini açma egzersizleri ............................................................225
duygu ve düşüncelerinizi yazmayı deneyin ............................225
konuşun, kasete kaydedin .....................................................225
gazete aldığımız bayii ile küçük diyaloglar kurmaya çalışın .....226
ayakkabınızı boyatın..............................................................227
berberinizle/kuaförünüzle sohbet etmeye çalışın.....................227
arkadaş toplantılarına, özel gün ve gecelere katılın .................227
otomobiliniz olsa bile ara sıra taksiye binin ............................229
tiyatro ya da drama gruplarına katılın ....................................230
kişisel gelişim seminerlerine katılın .........................................231
kendini açma gruplarına katılın..............................................231
psikolojik destek alın .............................................................233
kendini açmaya ilişkin son söz ....................................................235
kaynakça....................................................................................239
yararlanılan diğer kaynaklar .......................................................244
ix
Sözünü bilen kişinin
Yüzünü ağ ede bir söz
Sözünü pişirip diyenin
İşini sağ ede bir söz
Yunus Emre
x
SUNU
Psikolojik sağlığın önemli göstergelerinden biri olarak gösterilen kendini
açma, insanın çeşitli yaşantıları yoluyla duygu ve düşüncelerini başkalarıyla
veya önemli gördüğü diğer kişilerle paylaşmasıdır. Kendini açamamanın
sonuçları kişiye olumsuz olarak dönebilmekte, yaşamın belli bir kesitinde
tıkanma veya daha çok zorlanma yaşanmasına neden olabilmektedir.
“Üzüntüler paylaştıkça azalır, sevinçler paylaştıkça artar” sözü; kişilerarası ilişkilerde kendini açmanın, duygu, düşünce, sevinç ve kederleri paylaşmanın ne kadar önemli olduğunu gayet güzel özetlemektedir. Bu nedenle
kendini açmanın ne olduğu ve önemi konularında çok fazla yazmayacağım,
sizleri kitabın derinliklerinde kendini açmanın keşfiyle baş başa bırakacağım.
Kendini açma davranışı akademik olarak birçok değişkenle birlikte ele
alınmış ve çeşitli tezlere konu olmuştur. Çetinkaya’da kendini açma davranışıyla bağlanma stilleri arasındaki ilişkiyi inceleyerek doktorasını bu konuda
yaptığı çalışmayla tamamlamıştır.
Elinizdeki bu kitap, kendini açmanın teorik alt yapısıyla ilgili olarak,
okuyucuya yeterli sayılabilecek bilgilere sahiptir. Aynı zamanda kendini
açma davranışıyla ilgili olan diğer konular kitaba zenginlik katmaktadır.
İletişim ve kendini açma; yazarak kendini açma; şiir, şarkı ve türkülerde
kendini açma; atasözlerinde kendini açma gibi farklı konulara değinilerek
kitabın içeriği olabildiğince zengin hale getirilmiştir.
Çetinkaya’nın kendine has, akıcı ve şiirsel üslubunun; akademik bir konuya okuyucunun ilgisini çekmekte yeterli olacağı kanaatindeyim. Ayrıca,
kitabın “klasik kitap” anlayışını değiştirmeye aday bir mizansene sahip bir
özelliği olduğunu da düşünüyorum.
Ben bu kitabı okurken, farklı ve doyurucu bilgilerle, şiirsel ve kurgusal
anlatımıyla oldukça keyif aldığımı söyleyebilirim. İnancım odur ki; bu kitap,
birçoklarına faydalı olacak ciddi bir başvuru kitabı olacaktır.
Sizleri, kitabı zevkle okuyacağınız ümidi içinde, Çetinkaya’nın şiirsel anlatımıyla baş başa bırakıyor, Ayrıca, bu çalışmasından dolayı kendisini tebrik
ediyorum.
Ekim 2009, Ankara
Prof. Dr. Yaşar ÖZBAY
xi
xii
TEŞEKKÜR
Belki de kitabın en önemli kısımlarından biri burası olsa gerek.
Çünkü bir kitap tek başına ve sadece kişisel çabalarla ortaya çıkmıyor. Bir kitabın fikren ve madden meydana gelmesinde birçoklarının
katkısı ve desteği bulunuyor. Bu nedenle öncelikle bu çalışma sürecinde soru ve sorunlarımın çözümünde beni daima destekleyen Sayın Prof. Dr. Yaşar ÖZBAY’a sonsuz minnet borcum olduğunu ifade
etmem gerekir. Çok değerli hocam Prof. Dr. Sırrı AKBABA, kitabımın oluşması sürecinde edindiğim bilgi ve deneyimler ile yaptığım
çalışmalarda bana destek olmuş ve yol göstermiştir. Sayın hocama
tekrar ve tekrar şükranlarımı sunuyorum.
Sayın Prof. Dr. Ziya SELÇUK’a da çok büyük bir teşekkür etmem gerekiyor. Kendisi, kendini açma konusunda ülkemizdeki
önemli çalışmalardan birini yaparak, bana olduğu kadar, bu alanda
çalışma yapan tüm araştırmacılara ciddi bir kaynak teşkil etmiş ve
yolumuzu açmıştır. Kendisine minnet ve şükranlarımı ifade ediyorum.
Kenan Abim (KURİ) Kitabın kapağını hazırladı. İki dünyada da
onu abim bildim, bileceğim. Sonsuz teşekkürler… Kitapta yer alan
karikatürler içinse Kerem AKPINAR’a teşekkür ediyorum. Karadeniz
insanının yaratıcılığı Trabzondan gelen destekle onlar sayesinde
kitabıma yansıdı..
Yrd. Doç. Dr. Hikmet YAZICI ve sevgili kardeşim Dr. İsmail
Hakkı TOMAR’ı unutacak değilim. Hep yanımda oldukları için teşekkürler ediyorum.
Öğr. Gör. Hüseyin KARA benim için bir arkadaştan öte iyi bir
dost. Bundan önceki kitaplarımda ve tüm çalışmalarımda teşekkür
hanesinde hep yerini almıştır. Sahip olduğu teknolojik dehayla tüm
çalışmalarımda başıma türlü işler açan külüstür bilgisayarımla her
zaman o uğraşmıştır.
Sevgili dostum Yrd. Doç. Dr. Dursun ŞAHİN, her kitabımın olduğu gibi bu kitabımın da, tashihini yaptı. Ona da sonsuz teşekkür
xiii
ediyorum. Dr. Şerif Ali DEĞİRMENÇAY kitabı ilk okuyanlardan biri,
dostum olduğu için ona da binlerce teşekkür.
Burak ve Banu BEKTAŞOĞLU’nu unutacak değilim. Onlar da
artık bana birer kardeş oldular. Verdikleri manevi destekten ötürü
sonsuz teşekkürler. Ayrıca, sevgili kardeşimDr. Hakan K. BAŞKAYA
ve Dr. Erkan DEMİRÖZ’e de büyük bir teşekkür borcum var, kabulünü dilerim.
Bizim kızları da unutmadan söyliyeyim. Geçen yıl mezun ettiğimiz sevimli ve bir o kadar da başarılı iki öğrencimiz. Gurbet BAYRAK
ve Dilber YILMAZ. Onlar artık Okul Öncesi Öğretmeni olarak ülkemize hizmete soyundular. Öğrenciliklerinde olduğu gibi mezun oldukları günlerde de beni bırakmadılar. Onlara ve onları yetiştiren
anne babalarına da sonsuz teşekkürler ediyorum. Ayrıca kitabın
kafamda şekillenmesinden itibaren, yıllar içinde fikirlerini aldığım,
duygu ve düşüncelerine başvurduğum öğrencilerimden Akif UÇTU,
Gamze GÜNGÖR, Aysel SARI, Ekrem Cengiz AKDENİZ, İlknur ŞAHİN, Murat Malik EŞME, Fikriye BALCI, Dilek SAVAŞ, Gülsen
ZEREN, Özlem BAŞTÜRK, Servet ÖZEN, Emrah KURU, Ali KUDU,
Berrin ÇAYAN, Mukaddes KAYGUSUZ, Serkan Alper TOSUN, Yıldız BAYTOK, Hakan TEKİN, Mustafa KAYA ve adını yazamadığım
diğerlerine de teşekkürler ediyorum. Yolcu ettik birçoklarını, ama
unutmadık… Kendilerine sonsuz teşekkürler ediyorum…
Varlıkları ile maddi manevi olarak her zaman yanımda olduklarına inandığım, kalben bu dünyada kendime kardeş bildiğim; disiplin, ahlak, dürüstlük ve mertlik örneği değerleri dostlarım Sevgili
Servet SARIKAYA ve Sevgili Suat DÜZ ile Pegem Akademi’nin olmazsa olmazı Sevgili Gürsel AVCI’ya varlıklarından dolayı şükranlarımı sunuyorum.
Bu arada, kitabı yasal yollardan edinerek yayınevini ve yazarını
desteklediğiniz için bilim ve kültür adına, en çok da sizlere teşekkürler
ediyorum. Çünkü sizler olmasanız ve bu kitap birilerince okunmazsa
bir anlam ifade etmez.
xiv
ÖNSÖZ
Kendini açma davranışı bilimsel açıdan son yıllarda üzerinde
yoğunlaşılma gereği duyulan önemli bir çalışma alanıdır. Özellikle,
iletişimin yoğun olarak teknolojik araçlar vasıtasıyla yapıldığı günümüzde, bireylerin kendilerine ait duygu, düşünce ve problemlerini
dile getirmelerinin, bunları başkalarıyla paylaşmalarının gerekliliği
açısından, kendini açma davranışı oldukça önemli görülmektedir.
Kişilerin iç dünyalarındaki duygu ve düşüncelerini, kendilerine ait
olan yanlarını başkalarıyla paylaşma düzeyleri, onların psikolojik
açıdan sağlıklı bir yaşam sürdürmeleriyle de alakalıdır. Bu haliyle
bakıldığında gerek kişilerarası ilişkilerde gerekse kişinin kendi iç dünyasında dengeyi yakalayıp huzuru sağlayabilmesinde kendini açma
davranışı büyük öneme sahip görülmektedir. Ayrıca, Türkiye’de
profesyonel psikolojik yardım arama davranışlarının sınırlılığı göz
önünde bulundurulduğunda bu tür çalışmaların önemi ortaya çıkmaktadır.
Yardım arama davranışlarının önemli yordayıcılarından biri,
kendini açma davranışıdır. Kendini açma davranışlarının anlaşılması
ve/veya açıklanması aynı zamanda yardım arama davranışlarının
açıklanması olacaktır. Bu nedenle son yıllarda bu konu üzerinde
önemle durulmakta ve üzerinde yoğun şekilde çalışmalar yapılmaktadır.
Elinizdeki bu kitap başlı başına kendini açma konusunda yapılan
araştırmalar, çalışmalar ve kaynaklardan da yararlanarak oluşturulmuş, yıllar süren çalışmaların bir ürünü olarak karşınıza çıkmış bir ilk
kitap olma özelliği de taşımaktadır. Bu kitapla bundan sonra bu konuda yapılacak araştırma ve çalışmalara kaynak teşkil etme amacı da
güdülmektedir.
Bu kitap, benim için çok önemli bir yol ayrımı olacak diye düşünüyorum. İçimdeki ses bunu söylüyor. Bu kitap, temennim o ki; iyi,
okunulur, akademik ve popüler anlayışı barındıran ve her kesimce
rahatlıkla anlaşılır bir dile sahip olan bir kitap olmanın yanı sıra, be-
xv
nim yaşamıma da yepyeni bir sayfa açar ve pozitif yönde geliştirir.
Bu kitap için uzunca bir önsöz yazmanın çok doğru olduğunu düşünmüyorum. O nedenle teşekkürlerim ve temennilerimle kitaba giriş
yapmak istiyorum.
Konulara İlişkin Not: Kitapta kendini açmaya ilişkin hemen her
kesimin cevaplandırmak isteyebileceği tüm sorulara ve ihtiyaç duyabileceği tüm konulara elimden geldiğince değinmeye çalıştım. Zaman
zaman konu içerisinde başta konuyla ilgili değilmiş gibi algılanabilen,
ancak tamamı okunduğunda konuyla ilgisi görülen hususlara da
değindim. Bu durumun okuyucuda farklı bir şeylerden bahsediliyormuş hissini uyandırıp, kitabın bir başka bölümüne geçilmesine
neden olmasından endişe duyarım. Şunu belirtmeliyim ki, kitabın
tamamında kendini açma konusuna odaklandım. Ancak, kitabın
tamamını okuduğunuzda göreceğiniz üzere, zaman zaman ve yeri
geldiğinde konuyla ilgili diğer boyutlara da değinerek, kitabı daha
zenginleştirmeye çabaladım. Kitapta verilen örnekler, şiirler, şarkı
sözleri, fıkralar, karikatürler hep bu amaç için kitapta yer buldular.
Yunus Emre ve Aşık Veysel şiirleri ile Türk atasözlerinde kendini
açma konuları ise bu alandaki araştırmaların genişlemesi adına yapılmış çalışmalardır. Bu kitabı okumakla geçireceğiniz sürenin bir
zaman kaybı olmayacağına ve sizlere katkılar sağlayacağına olan
inancımla, saygılar sunuyorum…
Bünyamin Çetinkaya
Ekim – 2009 / Giresun
Görüş ve önerileriniz için yazara ulaşın:
bunyamincetinkaya.com.tr
xvi
İKİNCİ BASKIYA GİDERKEN…
Hayat tuhaf bir şekilde ilerliyor. Zamanı hiçbir şekilde tutma şansımız yok; ama onu en iyi şekilde yaşama şansımız var. Eğer hayata
dair isek ve hayatın içinde koşuyorsak daha yaşayacak çok şeyimiz
var demektir.
Öncelikle Yüce Allah’a şükretmek istiyorum: Yüreğime ektiği tohumların yeşermesine, bana verdiği gücün kitaplarım vesilesiyle
vücuda gelmesine, Koca dünyada “bir damla” da olsam insanların
huzurunda olabilmeme sebep olduğu için Allah’ıma ne kadar şükretsem azdır.
Ve sizlere, siz değerli dostlarıma… Kitap okunmadıktan sonra,
bilgi paylaşılmadıktan sonra hiçbir mana ifade etmiyor. Bana ve
eserlerime “anlam” yüklediğiniz için sizlere çok teşekkür ederim.
Yazdığım için sevinen, hocam diye övünen ve okumak için edinen
her bir arkadaşım benim için ayrı bir öneme sahip… Ayrıca bu süreçte teşekkürü hak eden; değerli dostlarım Haluk PEZUKOĞLU ve
Şaban KURT’a, sevgili öğrencilerim ve şimdinin öğretmenleri Orhan
TAMER, Deniz KOÇAK, Arif ŞİMŞEK, Semra APAYDIN, Fatma
ÇÖMEZ, Çiğdem ODABAŞ, Eda SARAÇ, Pınar KOCABAŞ, Abbas
EYÜBOĞLU, Muhammed ATMACA, Nida IŞIK ve daha birçokları…
Kendini Açma kitabımın İkinci baskısını yakın zamanda
kaybettiğimiz değerli arkadaşım, sevgili kardeşim merhum
Öğr. Gör. Neşet BAYRAM’a hediye ediyorum. Dualarımızdasın Neşet…
Bünyamin Çetinkaya
Ekim 2011 / Ankara
xvii
xviii
kaynakça
1
Pennebaker, W. James., Opening Up: The Healing Power of Expressing
Emotions. The Guilford Press A Division of Guilford Pablications, inc, New York,
1997.
2
De Vito, J. A.,The Interpersonal Communication Book. Harper/Row Publishers,
New York, 1986.
3
Johnson, D. W., Reaching Out. Englewood, Cliff N J: Erentice Hall, Sec. Ed., 1981.
4
Yalom, I., Grup Psikoterapisinin Teori ve Pratiği. (Çev. Ataman Güngör ve Özgür
Karaçam), Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 1992.
5
Prisbell, M. ve Dallinger, J. M, The Development Nature of Self-Disclosure.
Psychological Reports, 68, 1991.
6
Selçuk, Ziya, Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışları. Yayınlanmamış
Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1989.
7
Kelley, H. ve Diğerleri, Close Relationships. W. H. Freeman and Co., New York,
1983.
8
Archer, R. L., Role of Personality and The Social Situation. In G. J. Chelune and
Associates, Self-Disclosure: Origins, Patterns and Implications of Openness in
Interpersonal Relationships, Jossey-Bass Inc. Publishers, 1979.
9
Chelune, G. J., Measuring Opennes in Interpersonal Communication. In G. J.
Chelune and Associates, Self-Disclosure: Origins, Patterns and Implications of
Openness in Interpersonal Relationships, Jossey-Bass Inc. Publishers, 1979.
10
Selçuk, Ziya, age.
11
Egan, G., Encounter:Groups Process for İnterpersonal Growth. Wadswarth Pub.
Comp., California,1970.
12
Kelley, H. ve Diğerleri, age.
13
Cüceloğlu, Doğan, (a) Yeniden İnsan İnsana. Remzi Kitabevi, 15. Basım, İstanbul,
1997.
14
Jourard, S. M., (a) Self-Disclosure: An Experimental Analysis of Transporent Self.
Willey, New York, 1971/a.
15
Derlega, V. J. Ve Chaikin, A. L., Sharing Intimacy-What We Reveal to Others and
Why. Perentice Hall İnc., London, 1975.
16
Cüceloğlu, Doğan, (a) age.
17
Egan, G., age.
18
Mowrer, O. H., Loss and Recovery of Community: A Guide to the Theory and
Practive of Integrity Therapy, Innovations to Group Psycho-Therapy. Ed. G. M.
Ganda, Springfield, 1968.
19
Jourard, S. M. ve Lasakow, P., Some Factors in Self-Disclosure. Journal of
Abnormal and Social Psychology, Vol. 56, 1958.
20
Jourard, S. M., The Transparent self. N. J. Van Nostrand Pub., Princeton, 1971/b.
239
21
Altman, I ve Taylor, A. I., Social Penetration the Develogment of Interpersonal
Relationships. Holt, Rinehart and Winston, New York,1973.
22
Andersen, B. ve Anderson, W., Client Perceptions of Counselours Using Positıve
and Negative Self Involung Statements. Dissertation Abstracts International, 1985.
23
Clark, Ruth Anne ve Diğerleri, Initial Encounters of Young Men and Women:
Impressions and Disclosure Estimates. Sex Roles, Vol.50, No. 9-10, (May 2004).
24
Berg, J. H. ve Derlega, V. J., Themes in The Study of Self-Disclosure. In V. J.
Derlega and J. H. Berg (Ed.), Self-Disclosure: Theory, research and Therapy,
Plenum Press, New York, 1987.
25
Mulcahy, Gloria. A., Sex Differences in Patterns of Self-Disclosure Among
Adollescents: A Development Perspective. Journal of Yought and Adolescence,
Vol. 1, 1973.
26
Selçuk, Ziya, age.
27
Çetinkaya, Bünyamin, (a) Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışları ile
Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 2005.
28
Altman, I ve Taylor, A. I., age.
29
Fisher, B., Aubrey ve Adams, L., Katherina (1994). Interpersonal Communiction:
Pragmatics of Human Relationship. New Yok: Mc:Graw-Hill.
30
Luft, J. ve Ingham, H, The Johari Window: A Graphic Model of İnterpersonal
Awareness. U. Of California Extension Office, Los Angeles, 1955.
31
Altman, I ve Taylor, A. I., age.
32
Selçuk, Ziya, age.
33
Avşaroğlu, Selahattin ve Üre, Ömer Grupla Psikolojik Danışmanın Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarına Etkisi, deneysel Olarak Sınanmış Grupla
psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları II. (Edit. Serdar Erkan ve Alim Kaya),
Pegema Yay. Ankara, 2005.
34
Cüceloğlu, Doğan, (a) age.
35
Dicleli, A. Bilge, Konuşa Konuşa İletişimin Sırları. Türkiye Metal Sanayicileri
Sendikası, no:340, Acar Matbaacılık, İstanbul, 2000.
36
Luft, J. ve Ingham, H, age.
37
Derlega, V. J. Ve Chaikin, A. L., age.
38
Ekebaş, Müge, Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarının Cinsiyet
ve Kendini Gerçekleştirme Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1994.
39
Çetinkaya, Bünyamin, Rehberlikte Temel Kavramla. Rehberlik, (Edit. Betül Aydın)
Pegema Yay. Ankara, 2007.
40
Maslow, Abraham H., Motivation and Personality. (2nd ed.). New York:
Harper&Row, 1970.
41
Rogers, Carl R., On Becoming A Person. Boston: Houghton Mifflin Co., 1961.
42
Akbaba, Sırrı., Psikolojik Danışma ve Sınıf Ortamlarında Öğrenme Psikolojisi.
(Üçüncü Baskı). Aydan Matbaacılık, 2006.
240
43
Nelson-Jones, Richard, Danışma Psikolojisi Kuramları. Füsun Akkoyun (Ed.). (Çev:
Füsun Akkoyun, Süleyman Doğan). Cassell Educational Limited 1982.
44
http://chiron.valdosta.edu/whuitt/col/regsys/maslow.html
45
Ataşalar, Jale, Üniversite Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Cinsiyet ve
Yaşlarına Göre Kendini Açma Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1996.
46
Selçuk, Ziya, age.
47
Köknel, Özcan., Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. (Yedinci Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar
Yayınevi, 1986/a.
48
Kaya, Alim., Saçkes, Mesut., Benlik Saygısını Geliştirme Programının İlköğretim 8.
Sınıf Öğrencilerinin Benlik Saygısı Düzeylerine Etkisi. Serdar Erkan, Alim Kaya
(Ed.). Deneysel Olarak Sınanmış Grupla Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları. Ankara: PegemA Yayıncılık, 2005.
49
Walz, G. R. Counseling to Enhance Self-esteem. (ERIC Document Reproduction
Service No. ED328827), 1991.
50
Sheldon, Eisenberg., Daniel, J. Delaney., Psikolojik Danışma Süreci. (Çev: Nihal
Ören, Mehmet Takkaç). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1993.
51
Köknel, Özcan.,
52
Derlega, V. J. Ve Janda, L. H., Persomal Adjustment. Second Edition, İllinosis:
Scott, Foresman and Company, 1981.
53
Walz, G. R Age.
54
Walz, G. R.Age.
55
Akbaba, Sırrı, Psikolojik Sağlığı Koruyucu Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Pegem
A Yayınları, Ankara, 2004.
56
Pennebaker, W. James., age.
57
Nazlı, Serap, Aile Danışması. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000.
58
Cüceloğlu, Doğan, (a) age.
59
Çetinkaya, Bünyamin. (b) Ruhsal Açıdan Sağlıklı Aile Sağlıklı Çocuk. Pegema Yay.
Ankara, 2004.
60
Mikulincer, M. ve Nachson, O., Attachment Styles and Patterns of Self-Disclosure.
Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 61, 1991.
61
Selçuk, Ziya, age.
62
Corcoran, K. J., The Relations of Interpersonal Trust of Self-Disclosure When
Confidentiality is Assured. The Journal of Psychology, Vol. 122, No. 2, 1987.
63
Summak, Elçin G., Summak, Semih., Zeka Gelişmiş Bir Beyin Ürünüdür. Kundaktan Okula Çocuklarımız, Pegema yay. 2003
64
Summak, Elçin G., Summak, Semih., age.
65
Goleman, Daniel., Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir. (Çev: Banu
Seçkin Yüksel). (Üçüncü Baskı). İstanbul: Varlık-Bilim Yayınları, 1998.
İnsanı Anlamak. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1986/b.
241
66
Avşaroğlu, Selahattin, Grupla Psikolojik Danışma’nın Üniversite Öğrencilerinin
Kendilerini Açma Davranışına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
67
Öz, F. Selda, Bir grup lise Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışı İle Kendini Kabul
Düzeyi Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 1999.
68
Aker, Çiğdem, Lise Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarının Kaygı Düzeyleri
ile Cinsiyetleri Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
69
Selçuk, Ziya, age.
70
Çetinkaya, Bünyamin, (a) age.
71
Nussbaum, J. F., Comadena, M. E., Holladay, S. J. Classroom Verbal Behaviors
of Highly Effective Teachers. Journal of Thought, 22, 73-80, 1987.
72
Cayanus, J. L., Martin, M. M.Development of a Teachar Self-Disclosure Scale.
Paper Presented at the Annual Meeting of the National Communication
Association. Atlanta, GA., November, 2002.
73
Goldstein, Gary S. ve Benassi, Viktor A., The Relation Between Teacher SelfDisclosure and Student Classroom Participation. Teaching of Psychology, Vol. 21,
pp. 212-216, No. 4, (Dec. 1994).
74
Cayanus, J. L., Martin, M. M., Weber, K. D. The Relationship Between Teacher
Self-Disclosure with out-of-class Communication, Student İnterest, and Cognitive
Learning. Paper Presented at the Annual Meeting of the Southern States
Communication Association, Birmingham, AL., April, 2003.
75
Wambach, C., Brothen, T. Teacher Self-Disclosure and Student Classroom
Participation Revisited. Teaching of Pyschology, 24, 262-263,1997.
76
Downs, V. C., Javidi, M., Nussbaum, J. F. An Analysis of Teachers’ Verbal
Communication within the College Classroom: Use of Humor, Self-Disclosure, and
Narratives. Communication Education, 37, 127-141, 1988.
77
Kökdemir, Doğan, Kim, Kendini, Kime ve Nerede Açar. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara, 1995.
78
Saraçbaşı, M. Ertuğrul ve Minnetoğlu, İbrahim, Örnekli ve Açıklamalı Türk Atasözleri Sözlüğü. Bilge Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul, 2002.
79
Snell, W. E. ve Diğerleri, Men’s and Women’s Emotional Disclosure: The Impact of
Disclosure Recipient. Culture and The Masculine Role. Sex Roles, Vol. 21. No. 718.
1989.
80
Jourard, S. M. ve Lasakow, P., age.
81
Plog, S. C., The Disclosure of Self in The United States and Germany. The Journal
of Psychology, Vol. 65, 1965.
82
Franco, J. N. ve Diğerleri, Ethnic and Acculturation Differences in Self-Disclosure.
The Journal of Social Psychology, 122, 1984.
83
Bilgiseven, Amiran K., Genel Sosyoloji. (Beşinci Baskı). İstanbul: Filiz
Kitabevi,1995.
242
84
Altıntaş, Ersin., Çağdaş Eğitim Sisteminde Öğrnci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik.
Gürhan Can (Ed.). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. (Altıncı Baskı). Ankara:
PegemA yayıncılık, 2006.
85
Bilgiseven, Amiran K., age.
Türkkan, R.Oğuz. İkna ve Uzlaşma Sanatı. Hayat Yayıncılık. İstanbul: 1998
87
Tubbs, S. L. ve Moss, S., Human Communication: An İnterpersonal Perspective.
Random House, New York, 1974.
88
Cüceloğlu, Doğan, İletişim Donanımları. İstanbul Remzi Kitabevi.2002
89
Azcan, İbrahim, Nataşa. Sempati Yayıncılık, 2005.
90
Dökmen, Üstün, Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları Ve Empati.
Sistem Yayıncılık, 17. Baskı, İstanbul, 2001.
91
Goleman, Daniel., age.
92
Gordon, Thomas, Anababa Eğitiminde Uygulamalar. (çev.Emel Aksay) Sistem
Yayıncılık. İstanbul: 1998
93
Gordon, Thomas, Etkili Öğretmenlik Eğitimi. (4.Baskı) (Çev.Emel Aksay) Sistem
Yayıncılık. İstanbul: 1998
94
Çetinkaya, Bünyamin, (b) age.
95
Whirter,Jeffries. N.Voltan Acar. Ergen ve Çocukla İletişim. (Çev.N.Voltan Acar)
İstanbul: Us-A Yayıncılık.2000
96
Yavuzer, Haluk. Çocuk Eğitimi El Kitabı. (10.Basım)İstanbul:Remzi Kitabevi.2000
97
Erkan, Serdar. Örnek grup rehberliği etkinlikleri. Pegema yayıncılık, Ankara, 2000.
98
Mahrebian, Albert, Silent Messages. Wardworth Publishing, Belmont, 1971.
99
Özer, A. Kadir, İletişimsizlik Becerisi. Sistem yayıncılık, İstanbul, 2000.
100
Cüceloğlu, Doğan, Yeniden İnsan İnsana. Remzi Kitabevi, 6. Basım, İstanbul,
1994.
101
Dökmen, Üstün, age.
102
Pennebaker, W. James., age.
103
Pennebaker, W. James., age.
104
Çubukçu, İ. A., Türk-İslam Düşünürleri. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
1989.
105
Tatçı, Mustafa, Yunus Emre Divanı. Kültür Bakanlığı, 1280, Klasik Türk Eserleri,14,
Başbakanlık Basımevi,Ankara, 1990.
106
Sarı, Enver., Yunus Emre’nin Şiirlerinde Kendini Açma Biçimleri. Akademik araştırmalar Dergisi, Sayı: 20, s. 174, 2004.
107
Çetinkaya, B. Ve Tomar, İ.H., Ekonomik Değişkenler ve Kendini Açma: Giresun İli
Öğretmenleri Üzerine Bir Çalışma. II. Uluslararası İktisat Çalıştayı, Giresun Üniversitesi, 2008.
108
Kutlu, Özen, Âşık Veysel, Selam Olsun Kucak Kucak. Dilek Ofset, Sivas, 1998.
109
Ekebaş, Müge, age.
110
Jourard, S. M., (a) age.
111
Derlega, V. J. Ve Chaikin, A. L., age.
112
Selçuk, Ziya, age.
86
243
yararlanılan diğer kaynaklar
Araz, Arzu, Çeşitli Değişkenler Açısından Benlik Sunumu. Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 1998.
Aşık, Esra,Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarını Etkileyen Bazı
Etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara,
1992.
Banks, David ve Ashmore, Russell, Patterns of Self-Disclosure among Mental Health
Nursing Students, Nurse Education Today, Vol. 21, No. 1, (Jan. 2001).
Bogaert, Anthony F. ve Sadava, Stan, Adult Attachment and Sexual Behavior.
Personal Relationships, Vol. 9, No. 2, (June 2002).
Boyd, K. Louise, The Relationships Between Self-Disclosure, İntimacy and Satisfaction
in African-American and Europan-American Heterosexual. Dissertation
Abstracts İnternational, Vol. 55, No. 9, 1995.
Brown, M. ve Helms, J., The Relationship Between Psychological Development Issues
and Anticipated Self-Disclosure. Dissertation Abstract International, 1986.
Chelune, G., The Self-Disclosure Stiuations Survey: A New Approach to Measuring
Self-Disclosure. Jsas Catolog of Selected Documents in Psychology, Vol. 6,
1976.
Cozby, P. C., Self-Disclosure: Literature Review. Psychological Bulletin, Vol. 79,
1989.
Çakır, M. Ali, Lise Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarını Etkileyen Faktörler.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun,
1994.
Doğan, Servet, Lise Son Sınıf Öğrencileri Hangi Konularda Kimlere Ne Derecede
Açılıyorlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara,
1983.
Duke, Carla E. ve Murdock, Nancy L., Characteristics of Counselor Self-Disclosure.
Paper Presented at the Annual Convention of the American Psychological
Association, Washington, (14-18 August 1992).
Edelstein S. Robin ve Diğerleri, Adult Attachment Style and Parental Responsiveness
during a Stressful event. Attachment & Human Development, Vol. 6, No. 1,
(March 2004).
Edwards, Carla E. ve Murdock, Nancy L., Characteristics of Therapist Self-Disclosure
in the Counseling Process. Journal of Counseling & Development, Vol. 72,
No. 4, (Mar-Apr. 1994).
Ersever, O. G., Grupla Psikolojik Danışmanın Kişilerarası İlişkiler Dersini alan öğrencilerin Kendini Açma Davranışlarına, Empatik Eğilimlerine ve Empatik Becerilerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11/1, 1996.
Farber, Barry A. ve Diğerleri, Clients’ Perceptions of the Process and Consequences of
Self-Disclosure in Psychotherapy. Journal of Counseling Psychology, Vol. 51,
No. 3, (July 2004).
244
Freydberg, S., Women’s Same Sex Friendship and Marriage or Self-Disclosure
Among others of Nursery School Children. Dissertation Abstracts
International, Vol. 52, No. 4, 1991.
Garcia, P. ve Geisler, J., Sex and Age Grade Differences in Adolescents’ SelfDisclosure. Perceptual and Motor Skills, Vol. 67, 1988.
Gorcyca, Diane Atkinson, Gender Differences in Relationship Development ve SelfDisclosure. Paper Presented at the Annual Meeting of the Speech
Communication Association, Miami Beach, (Nov. 18-21, 1993).
Gültekin, Filiz, Lise Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarının Kimlik Gelişim
Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
Cilt. XIV, Sayı 1, 2001.
Güngör, Derya, Bağlanma Stillerinin ve Zihinsel modellerin Kuşaklararası Aktarımında Anababalık Stillerinin Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2000.
Hatch, D. Ve Leighton, L., Comparison of Man and Woman on Self-Disclosure.
Psychological Reports, Vol. 58, 1986.
Kaitz, Marsha ve Diğerleri, Adult Attachment Style and Interpersonal Distance.
Attachment & Human Development, Vol. 6, No. 3, (Sept. 2004).
Kurt, İhsan, Türk Atasözlerine Psikolojik Bir Yaklaşım. Kültür Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 1991.
Nereo, E. Nancy ve Diğerleri, Willingness to Self-Disclosure Among late Adollescent
Female Survivors of Childhood Sexual Abuse. Journal of Youth and
Adollescence, Vol. 31, No. 4, (August 2002).
Oral, E. Arzu, İntihar Girişimi Olan Kadınların Duygularını Açma Davranışı İle Kaygı
Durumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe
Üniversitesi, Ankara, 1994.
Ören, N., İnsan İlişkileri Dersinin Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlık Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara,
1981.
Özgüven, İbrahim Ethem ve Bilge, Filiz, Üniversite Öğrencilerinin Karşı Cins Arkadaşlığı. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Vol. 2, No. 8, 1997.
Papini R. D. ve Farmer, F., Early Adolescent Age Gerde-Differences in Patterns of
Emotional Self-Disclosure to Parents and Friends. Adolescense, Vol. 25, No.
100, 1990.
Shechtman, Zipora ve Rybco, Judith, Attachment Style and Observed İnitial SelfDisclosure as Explanatory Variables of Group Functioning. Group Dynamics:
Theory, Research,& Practice, Vol. 8, No. 3, (September 2004).
Shneider, D. M., Comparison of Mid. Aged Male and Female Disclosure Responses
on the Jourard Self-Disclosure Questionnaire. Dissertation Abstracts
İnternational, Vol.45, No. 02, 1983.
Sollie, D. L. ve Fischer, J. L., Sex Role Orientation Intimacy of Topic and Target
Person Differences in Self-Disclosure Among Woman. Sex Roles, Vol.12, No.
9/10, 1985.
245
Yeşilyaprak, Binnur. Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. (Ondördüncü Baskı). Ankara:
Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
Yüksel, A. Halûk, Đletişimim Tanımı ve Temel Bileşenleri; Etkili Đletişim. (Ed. Uğur
Demiray), Pegema yay., Ankara, 2008
http://www.turkuler.com/sozler/turku_1174.html (Erişim tar. 31.07.2008)
http://tsm.fisek.com.tr/tsm.php?makam=hicaz&n=43 (Erişim tar. 31.07.2008)
http://www.psikologum.net/makale_detay.+sp?m_no=11 (Erişim Tar. 08.082008)
http://www.aof.edu.tr/kitap/EHSM/1024/unite09.pdf (Erişim Tar. 31.09.2008)
http://www.terapistim.com/kitap/Narsisistiksavunmalar.html#Topic115 (Erişim Tar.
31.09.2008)
YAZARIN DĐĞER KĐTAPLARI
246