Seçim

Araştırma Notu
Bora Tamer Yılmaz, Uzman
ABD SEÇİMLERİ
08 Şubat 2012 Çarşamba
1
Florida: “Ain’t No Sunshine”
Florida: Öne Çıkan Eyalet
2000 Yılı başkanlık seçimleri ABD tarihindeki en
tartışmalı seçimlerden birisi olmuş ve kesin sonuç
Anayasa Mahkemesi tarafından ilan edilmek zorunda
kalmıştı. Neticede Başkan Yardımcısı Al Gore’u yenen
41. Başkan George Bush’un oğlu W. Bush başkanlık
görevini Demokrat Clinton’dan devralmış ve 2004
yılında tekrar seçilerek takip eden 8 sene boyunca
yerine getirmişti.
Şekil 1: Interstate-4 (I-4) Koridoru
Florida seçmen nüfusunun %40’ını barındıran batıda
Tampa Bay’den başlayıp doğuda Daytona Beach’de
sonlanan otoyolun geçtiği güzergah ülke genelindeki
seçim sonuçlarını etkileyebiliyor.
Bu seneki Başkanlık yarışı analizimizin başında 12
sene öncesine gitmemizin sebebi 2000 seçimlerinde
ülke genelindeki seçmenlerin yalnızca %47.9’unu
kazanan Bush’un başkan olabilmiş olması. (Al Gore
daha fazla, %48.4 oy kazanmıştı.) Bunun nedeni
ABD’deki seçim sistemine göre sonucun toplam oy
oranı yerine (popüler oy) eyalet bazında kazanılan
delege sayıları ile bağlantılı olması.
Federal sistemin gereği olarak yerel yönetimlerin ön
planda olduğu ülkede her eyaleti oluşturan idari
bölgeler (“county”) aynı zamanda seçim bölgelerini de
oluşturuyorlar. Ülke haritasında eyaletlerin hangi renge
boyanacağı öne çıkarken son tablonun oluşumunu da
eyaletlerin içindeki idari bölgeler oluşturuyor. Ülkedeki
50 eyaletin geleneksel olarak pek çoğu aynı partiyi
seçerken seçimden seçime farklı partilere oy verdiği
için “swing” olarak nitelenen eyaletler var.
Florida ve Ohio geleneksel olarak seçim sonucunu
belirleyen “swing” eyaletler. Ek olarak Kuzey Carolina
ve Virginia da son dönemlerde değiştirdikleri iş alanları
sonucu değişen nüfus dinamikleri ile yeni “swing”
eyaletler olarak kabul ediliyorlar.
Eyalet bazında baktığımızda ise yakından takip
edilmesi gereken bölgelerden birisi Florida’nın
ortasından Doğu-Batı doğrultusunda geçen I-4
otoyolundan ismini alan koridor. (Şekil 1) Güney’de yer
almasına rağmen 2008 yılında Florida Demokrat
Obama’ya oy vermişti. Eyaletteki seçim bölgelerini
incelediğimizde I-4 koridoru ve Miami dışında kalan
idari bölgelerde Cumhuriyetçiler kazanıyorlar. Ancak
Florida seçmeninin %40’ına ev sahibi olan I-4 koridoru
Florida’nın da kazananını belirliyor.
Geçtiğimiz hafta yapılan Florida seçimlerinde kazanan
Romney de Obama’nınkine benzer bir harita ile
kazandı. (Şekil 2) I-4 koridoru dışında kalan kısımlarda
rakibi Newt Gingrich önde olmasına rağmen Romney,
I-4 koridorundan aldığı oylarla Florida seçimini
kazanmayı başardı. I-4 koridorunun bir diğer sosyoekonomik özelliği ise görece eyaletin daha fazla kişi
başı gelire sahip yeri olması.
Orlando
Miami
Kaynak: Google Maps
Şekil 2: Florida Seçim Sonuçları Karşılaştırması
2000
Bush (C): %48.9
Al Gore(D): %48.8
2008
McCain (C): %48.1
Obama (D): %50.9
Başkan Obama, 2008 seçimlerinde 2000 yılına göre
daha az bölgede kazanmasına rağmen I-4
koridorundan aldığı oylarla eyaleti ve neticesinde ülke
genelinde seçimleri kazanmayı başarırken Romney’in
de Gingrich’i Obama’nın güçlü olduğu I-4 koridorundaki
oylarla yenmiş olması Cumhuriyetçiler için çok iyi bir
haber değil…
2012
Romney: %46
Gingrich: %32
Kaynak: Florida Cumhuriyetçi Parti, CNN
Çekince için lütfen arka sayfaya bakınız.
Araştırma Notu
08 Şubat 2012 Çarşamba
2
ABD SEÇİMLERİ
Delege Seçimleri: “Uzun İnce Bir Yol”
Cumhuriyetçi Parti Delege Seçimleri
Cumhuriyetçi Parti’nin 2012 Kasım’ında gerçekleşecek
olan Başkanlık seçimi için göstereceği adayı Ağustos
ayındaki parti genel kurultayında belirleyecek.
Kurultaya katılacak delegeler içinse her eyalete
ayrılmış belirli bir kontenjan bulunuyor. Eyaletlerin
seçim bölgelerinde de eyaletteki parti teşkilatına bağlı
olarak vatandaşlar ya da parti üyeleri oy
kullanabiliyorlar. Haliyle delegeler de hangi başkan
adayını temsil ettiklerini açıklayarak parti kurultayında
bağlılık sözü verdikleri adayı destekliyorlar.
Şekil 3: Adayların Kazandıkları Delege Sayıları
Cumhuriyetçi Parti adaylarının kurultay öncesinde
kazanmaları gereken delege sayısı bu yarışın kısa
sürede bitmeyeceğini, Mart ayında da belirleyici bir
sonuç çıkmaması durumunda Nisan ayına kadar
sürebileceğine işaret ediyor…
Cumhuriyetçi Parti’nin 2012 yılı için belirlediği toplam
delege sayısı 2,286. Bu da bir adayın Başkanlık’a aday
olabilmesi için bu rakamın yarısı artı bir adet (1,144)
delege ile kurultaya girmesi gerektiği anlamına geliyor.
Bu aşamada ay ay baktığımızda şu ana kadar
delegelerin yalnızca %12’nin belirlendiği ve geriye
belirlenecek 2,000 adet delege kaldığını görebiliyoruz.
Bu aşamada öne çıkan “Süper Salı” kavramı
geleneksel olarak Mart ayının ilk haftasına işaret
ediyor. Burada bir noktaya daha değinmemiz
gerekiyor. O da eyaletlerdeki parti teşkilatlarının bağlı
oldukları ulusal bir pati kuralı oluyor. Bu parti kuralına
göre eyaletlerdeki teşkilatlar belirlenen tarihten önce
delege seçimlerini yapmaları halinde kısıtlayıcı
kurallarla karşılaşıyorlar. Yine de bazı eyaletler ülkenin
geneline etki edebilmek amacıyla seçimleri daha erken
tarihlerde düzenliyorlar. Örneğin Güney Carolina
eyaleti Ronald Reagan zamanından beri Cumhuriyetçi
Parti’nin başkan adayını belirlemesi ile biliniyor. Ocak
ayının ortasında delege seçimini tamamlayan eyalet
1980 yılından beri seçtiği adayın öne çıkmasını
sağlıyor. (Bu sene Newt Gingrich kazandı.) Bunun
önemli bir nedeni Güney Carolina eyaletinin
Cumhuriyetçi Parti’nin oy deposu olarak kabul edilen
Güney eyaletlerinin bir barometresi görevi görmesi.
“Süper Salı” olarak adlandırılan gün bu sene 6 Mart.
Şekilde de görüldüğü üzere bu sene Süper Salı’da 11
eyalet seçimlere gidecek. Listedeki Georgia, Ohio,
Tennessee eyaletlerinde Romney dışında bir adayın
kazanarak aradaki delege açığını kapatabilmesi
mümkün. Örneğin Newt Gingrich 3 Nisan’da 155
delege kontenjanına sahip Texas seçimlerinden sonra
Newt Gingrich ile eşit hale gelmeyi planladığını
açıkladı.
Romney
115
1,029
Gingrich
38
1,106
Santorum
34
1,110
Paul
20
1,124
Kaynak: Cumhuriyetçi Parti, Basın Kaynakları, Halk Yatırım
Şekil 4: Delege Seçmilerinin Takvime Yayılımı
Haziran
15%
Şu ana
kadar
12%
Şubat
4%
Mayıs
12%
Mart
33%
Nisan
24%
Mart ve Nisan ayları delegelerin çoğunluğunun
seçilerek adaylık yarışının şekillendiği dönem.
Süper Salı
466
3 Nisan
296
24 Nisan
231
5 Haziran
299
Kaynak: Cumhuriyetçi Parti, Basın Kaynakları, Halk Yatırım
Şekil 5: “Süper Salı” Eyaletleri Delege Sayıları
Vermont
17
Alaska
27
North Dakota
28
Wyoming
29
Idaho
Massachusetts
Oklahoma
Virginia
Tennessee
Ohio
Georgia
32
41
43
49
58
66
76
Kaynak: Cumhuriyetçi Parti
Çekince için lütfen arka sayfaya bakınız.
Araştırma Notu
08 Şubat 2012 Çarşamba
3
ABD SEÇİMLERİ
İkinci Aşama: Obama’ya Karşı Teke Tek
Adayların Kampanya Bütçeleri
6 Ocak günü yayınladığımız analizimizin (Iowa)
ardından Rick Perry, Bachanan, ve Huntsmann
yarıştan çekilirken öne çıkan adaylar Mitt Romney ve
New Gingrich oldular. Texas’lı Ron Paul’un ise
kendisini ve kaynaklarını seçimin ileriki safhalara
sakladığı söyleniyor.
Mitt Romney ve Newt Gingrich arasındaki yarışı
incelediğimizde iki adayın da birbirine karşı artı ve
eksileri bulunuyor. Mitt Romney başarılı bir iş adamı
rolü çizerken diğer taraftan zenginlere hitap etmesi ve
bir “Private Equity” (girişim sermayesi) şirketinden
geliyor olması halk ile temasında önemli bir bariyer. Bu
konuda Newt Gingrich halka daha yakın bir isim
olmakla birlikte geçmişi bir hayli “kirli”. Zira üç kere
evlenmiş olan Gingrich’in daha önceki eşlerine çok
eşlilik teklif etmiş olması ve Ay’da koloni kurmak gibi
vaatleri kendi kredibilitesine zarar veren konular.
Mezhep olarak da Mormon Romney’e karşı New
Gingrich parti tabanına daha yakın.
Seçmen konusundaki durumu gösteren en iyi gösterge
toplanan
yardımların
kaynağı.
Şekil
7’yi
incelediğimizde Romney’in topladığı yardımların
dağılımı çok belirgin bir şekilde destekçilerinin
toplumun varlıklı kısmı olduğuna işaret ediyor.
Florida’daki I-4 koridorunun da görece daha varlıklı bir
kesim olması eğer bu aşamayı geçebilirse bir sonraki
seviyede
Obama’ya
karşı
Romney’in
işini
zorlaştırabilir.
5 Eylül 2011 tarihinde yazdığımız analizimizde (Back to
Basics) II. Dünya Savaşı sonrası %7.2 üzerinde işsizlik
ile hiçbir başkanın yeniden seçilemediğine ve
ekonomik olarak Obama’nın neler yapabileceğine
değinmiştik. Bu aşamada Cumhuriyetçiler arasındaki
rekabet sürdükçe güçlenen Obama olacaktır. Her ne
kadar başlangıçta “Her ne pahasına Obama!” sloganı
ile kampanyaya başlamış olsa da Cumhuriyetçi parti
kendi içinde henüz konsolidasyona ulaşamamış
durumda.
Şekil 6: Kampanya Bağışları
Obama Demokrat tabandan seçim kampanyası için
ciddi bir destek görürken Cumhuriyetçi adayların
toplam kaynakları henüz Obama’ya denk değil. Adayın
belirlenmesinin ardından konsolide olacak olan
kampanya bağışları mevcut başkanı yenmeyi
zorlaştıran bir diğer etken.
USD milyon
140
Toplam
Kalan Nakit
120
100
80
60
40
20
0
Obama
Romney
Ron Paul
Santorum
Kaynak: ABD Federal Seçim Komisyonu
Şekil 7: Kampanya Destekçileri
Başkan Obama düşük gelir kesiminden ciddi oranda
destek görürken Romney’in desteğini varlıklı kesimden
elde ediyor olması halk ile arasındaki mesafeye işaret
ediyor ve Başkanlık seçiminde şu an için Obama’yı bir
adım öne çıkarıyor.
0%
Obama
50%
27.2%
Ron Paul 7.7%
Gingrich
Santorum
100%
59.1%
Romney
Seçime oldukça uzun bir süre olsa da “Reagan
Demokratları”
olarak
bilinen
orta
direk
Cumhuriyetçiler’in seçimlerde Obama’yı destekleme
şansı yüksek gözüküyor. Bu grubun Romney’i
desteklemesi çok makul olmamakla birlikte “Occupy
Wall Street” eylemlerinin gerçekleştiği bir dönemde
Romney halk ile temas kuramadığı sürece Obama’ya
karşı güçlü olamayacaktır. Süper Salı sonrasında
güçlerini
birleştirip
organize
bir
kampanya
yürütmedikçe bu seçimi ancak Obama kaybedebilir.
Gingrich
66.0%
10.7%
60.2%
17.5%
55.6%
31.8%
USD 2,000 üzeri
36.4%
USD 200 altı
Kaynak: ABD Federal Seçim Komisyonu
Çekince için lütfen arka sayfaya bakınız.
Araştırma Notu
08 Şubat 2012 Çarşamba
KÜNYE
G. Müdür Yrd.
(212) 314 81 07
[email protected]
Işık ÖKTE
Direktör
(212) 314 81 82
[email protected]
Erdem KUTSAL
Uzman Yrd.
(212) 314 81 84
[email protected]
Uzman
(212) 314 81 86
[email protected]
Azmi DÖLEN
4
ARAŞTIRMA
YURTDIŞI İLİŞKİLER
Bora Tamer YILMAZ
ÇEKİNCE: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul
etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel
görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi
beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sayfalarda yayınlanan görüş, yorum, haber veya öneriler nedeniyle ortaya çıkacak ticari kazanç veya kayıplardan Halk Yatırım Menkul
Değerler A.Ş. sorumlu değildir. Buradaki yazı, görüş ve yorumlar sayfa ziyaretçilerini bilgilendirme niteliği taşımaktadır. Rapor sayfalarında yayınlanan hiçbir yazı, görüş, resim, analiz ve diğer
sunumlar izin alınmadan yazılı veya görsel basın organlarında yayınlanamaz.