Kadınların Dövülmesi Konusuna Farklı Bir Bakış

Nisa [4] 34
Nuşûz
Darabe
Boşanmadan Önceki İşler
Hz. Muhammed Hiç Kimseyi
Dövmemiştir
Dövmek Yasaklanmış
Eşini Döven Hayırsızdır
Ayetin Mantığı
Kaynakça
Kadınların Dövülmesi
(Nisa [4] 34)
Konusuna Farklı Bir Bakış
Nisa Suresi [4] 34
“…Serkeşlik (başkaldırma, dik başlılık) [nuşûzehunne –
ُ ‫ ] ُن‬etmelerinden endişelendiğiniz kadınlara
َ ‫ش‬
َّ‫وزهُن‬
öğüt verin, yataklarında onları yalnız bırakın,
nihayet dövün [vedribûhunne – َّ‫‟‟…] َواضْ ِربُوهُن‬
Diyanet İşleri Başkanlığı Meali
“…Sadakatsizlik ve iffetsizliklerinden
[nuşûzehunne] korktuğunuz kadınlara önce öğüt
verin, sonra onları yataklarında yalnız bırakın ve
nihayet onları evden çıkarın / bulundukları
yerden başka yere gönderin! [vedribûhunne]…”
Prof.Dr. Yaşar Nuri Öztürk Meali
Nuşûz
Nuşûz, isyan, başkaldırı, geçimsizlik anlamlarına
gelir (İbn Manzur, Lisanu’l-Arab, Kahire). Nisa suresinin 128. ayeti
erkeğin nuşûzundan söz ettiğine göre bu kelimenin
her iki eşi de kapsayan ilave anlamı, sadakatsizliktir.
Dolayısıyla nuşûz, aynı surenin 19. ayetinde geçen
türden açık bir fuhuş olmaktan çok, eşler arası
sadakati zedeleyip şiddetli geçimsizliğe yol açan
davranışlar olsa gerektir (Mustafa İslamoğlu, Hayat Kitabı Kur’an, 151).
Darabe
Ayette geçen darabe fiili, geleneksel yorumlarda
dövmek / vurmak şeklinde, tamamen sözlükteki ilk
anlamıyla karşılanmıştır. Darabe fiilinin kökü olan
D-R-B‟nin ( ‫ب‬
ََّ ‫ض َر‬
َ ) 30‟a yakın anlamı içinde en
önemlilerinden dördü vurmak/dövmek, çıkmak, gitmek
ve dolaşmaktır (bkz. İbn Manzur, Lisanül Arab, darb md.; Prof.Dr. Yaşar Nuri Öztürk,
Kur’an’daki İslam, 553-555; bkz. Bakara suresi [2] 273; Al-i İmran suresi [3] 156; Nisa suresi [4] 101;
Türkçedeki Darbe (İhtilal),
Darphane kelimeleri bu kelimeden türetilmiştir.
Enfal suresi [8] 12, 50; Taha suresi [20] 77).
Kur‟an‟da 54 defa kullanılan darabe fiilinin dövmek
anlamına gelebilmesi için, bu fiile mutlaka ba ( ‫ب‬
ََّ )
harf-i cerli (isim edatlı) bir mef‟ul (nesne) gelmelidir
(mef’ul gayr-i sarih).1 Çünkü dövmek veya vurmak,
mutlaka bir şeyle veya nesneyle olur. Mesela eliyle,
sopayla veya başka bir şeyle gibi. Kaldı ki bu ayette
böyle bir kullanım yoktur. Fiil yalın haldedir. Bu ayetin
bağlamına göre göndermek veya uzaklaştırmak
anlamına gelen deyimsel bir ifadedir (Prof.Dr. İsmail Yakıt, Kur’an’ı
Anlamak, 164).
ْ ‫اك‬
Örnek olarak: َّ‫ج َر‬
َّْ ‫َفقُ ْل َناَّاضْ ِر‬
َ ‫َّال َح‬
َ ‫ص‬
َ ‫ب َِّب َع‬
„Fe-kulna‟drib bi-asake‟l-hacer.‟ „Değneğinle taşa vur.‟
1
(Bakara suresi [2] 60).
Hz. Muhammed Hiç Kimseyi Dövmemiştir
Hz. Âişe‟nin bildirdiğine göre Hz.
Muhammed, hiçbir hizmetçisini
ve hiçbir kadını dövmemiştir (Hadis:
Müslim, Fezail, 20 [2328], 79; Ebu Davud, Edeb 5 (4786); İbn
Mace, Nikah 51 [1984]; İbn Hanbel, Müsned, IV, 229).
Dövmek Yasaklanmış
Rasulullah kadınların dövülmesini
yasaklamış, eşlerini dövenlere
hayırsız demiş, „„Gündüz eşini
köle gibi kırbaçlayan birisi akşam
onunla aynı yatağa nasıl
girecek?‟‟ diye hayret de etmiştir
(Buhari, Nikah 93; Ebu Davud, Nikah 60; Müslim, Cennet 49; İbn
Mace, Nikah 51 [1983]).
Hz. Âişe kendisine zina iftirası (ifk) atıldığı zaman,
evden ayrılarak babasının evine gidip orada
kalmıştır. Rasulullah‟ın eşlerinden bazıları maddi
sıkıntıları gerekçe göstererek şiddetli geçimsizliğe
sebep olunca Hz. Peygamber onları dövmeyi hiç
düşünmemiş, onlardan bir ay uzak kalarak çardakta
tek başına yatıp kalkmıştır. Kur‟an da bu durumda
dövmeyi değil boşamayı, bir başka ifadeyle
ayrılmayı önermesini tavsiye
etmiştir (Bkz. Ahzab suresi [33] 28-29).
Tüm bunlara dayanarak diyebiliriz ki, ayetteki
darabe kelimesini dövmek yerine
uzaklaştırmak olarak çevirmek daha isabetli
olacaktır. Ayrıca ayetin mantığı da bu durumu
desteklemektedir:
Ayetin Mantığı
Nüşuz
Öğüt vermek
Yatakta yalnız bırakmak
Uzaklaştırmak
Kaynakça
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akyüz, Vecdi, “Tedip Hakkı,” Fikir Dünyası Derg., 5. Sayı, 2006.
Duman, M. Zeki, „„On Dört Asırlık Tefsir Biriminin Kur‟an‟ın Anlaşılmasındaki Olumsuz
Etkileri,‟‟ Erciyes Üniv. İlahiyat Fak. Derg., X, Kayseri 1998.
Eliaçık, İhsan, “Kur‟an „Kadınları Dövün‟ Diyor Mu?”
http://www.haber10.com/makale/3195/
İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur‟an, Düşün Yay., İstanbul Mayıs 2014.
Karaman, Hayrettin, “Kadın Hakları ve Kocaya İtaat (2),” Yeni Şafak Gzt., 19.04.1998.
Okumuş, Mehmet, „„Kadın‟a Yönelik Şiddete Kur‟an‟ın Bakışı,‟‟ Ondokuz Mayıs Üniv.
İlahiyat Fak. Derg., sayı: 23, Samsun 2007, s. 93-134.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kur‟an‟daki İslam, 11. bsk., Yeni Boyut Yay., İstanbul 1995.
Savaş, Rıza, Hz. Muhammed Devrinde Kadın, Ravza Yay., byy. bty., s. 174-181.
Yakıt, İsmail, Kur‟an‟ı Anlamak, Ötüken Yay., İstanbul 2005.
Katkılarından dolayı Bahadır
ÇOLAK’a teşekkürler.
Dr.Nurullah ABALI
Mayıs 2015