To be continued and updated

Transkript

To be continued and updated
lllli/llllllllllllll/lllll/lllllllllllllllllllllll/lllll llll
0102800006
Re9u CLT I CIH I ITH
r
2 2 OCT. 2013
L . ·- -~-------~
Le ·
w ....... .tJ..7.<.~ , ............. .
A National Inventory of the Intangible Heritage of
Turkmenistan
up to 25 April 2013
"M "
Tiirkmenistanyn milli maddy diU medeni
mirasynyn hasaba alny~ sanawy
Belgisi
1.
1.1
1.1.1
1.1.2
1.1.2.1
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
1.2.7
1.2.8
2.
2.1
2.1.1
2.1.2
2.1.3
2.1.4
2.1.5
2.1.6
Maddy diil (ruby) mirasyii ady
ge~yan miras
Dilden-dile gec;yan folklor
Dessanlar
Eposlar
Turkmen halk Gorogly eposy
Rowayatlar
Ertekiler
Hekayalar
Nakyllar
Tapma<;alar
Sorta sozler (anektodlar)
We ~.m. dowam etdirmeli
Dilden-dile
Dap-dessurlar, Yrymlar
Dap-dessurlar
Dap - dessurlar
Urp-adatlar (gundelik we dini)
Ynan<;lar
Yrymlar
Dini du~unjeler
Keramatly yerler
We~· m.
dowam etdirmeli
2.2
Toylar, bayramc;ylyklar
2.2.1
Milli toylar
2.2.1.1
2.2.1.2
2.2.1.3
2.2.1.4
2.2.1.5
2.2.1.6
2.2.1.7
Ogul-gyz toyy
<::ile toyy
Sallan<;ak toyy
Galpak toyy
Sunnet toy (oglanlar ii<;in)
Gyz toyy
Nika toyy
We ~.m. dowam etdirmeli
2.2.2
Bayra m~ylykla r
2.2.2.1
2.2.2.2
Taze yyl (Nowruz)
Gurbanlyk
We ~.m. dowam etdirmeli
3.
3.1
3.1.1
3.1.2
3.1.3
Halk c;eperc;ilik sungaty
Sazlar
Ttirkmen milli sazlary
Mukamlar
Dessan<;y bag~y
We
3.2
3.2.1
3.2.2
3.2.3
3.2.4
dowam etdirmeli
Halk aydymlary
Laleler
Htiwduler
Toy aydymlary-yar-yar
Agylar
We
3.3
3.3.1
3.3.2
3.3.3
3.3.4
3.3.5
3.3.6
3.3.7
3.3.8
~·m.
~.m.
dowam etdirmeli
Milli tanslar
Ku~t depme
Hti~-teki
Laleler
Ayterek-gtinterek
Haly
Karsaky
<::em<;e
Pyyala
We ~.m. dowam etdirmeli
3.4
3.4.1
3.4.2
3.4.3
3.4.4
3.4.5
3.4.6
Milli oyunlar
Yiizlik
Bukuldym
Eldegirdi
Urupga9dy
I9yanagzy
Guyruk tutdy
We§. m. dowam etdirmeli
3.5
3.5.1
3.5.2
3.5.3
3.5.4
3.5.5
3.5.6
3.5.7
3.5.8
3.5.9
Milli
sport oyunlary
,
Yay atmak
Gore~ tutmak
Otdan
bokmek
,
Y aglyga towusmak
Kii~t oynamak
Diizziim oynamak
Pe9iz
,
Yedi top
Toplum ga9dy
We §.m. dowam etdirmeli
4.1
hi.inarment~ilik
El hi.inari
4.1.1
Haly~ylyk
4.1.1.1
4.1.1.2
4.1.1.3
4.1.1.4
Haly dokamagyn usullary
Haly dokamagyn tilsimleri
Halyyylyga degi~li enjamlary yasamak
Haly dokamak iicin zerur bolan 9ig mallary tayyarlamagyn
usullary
,
Yiini
gaytadan i~lemegin usullary
,
Yiini
boyamagyn usullary
,
Yiipliigi egirmegin usullary
We ~.m . dowam etdirmeli
4.
4.1.1.5
4.1.1.6
4.1.1.7
Milli
sungaty
4.1.2
Kec;e basmak
4.1.2.1
4.1.2.2
Ke9e basmagyn usullary
Ke9e basmagyn enjamlary we 9ig mallary
We ~. m. dowam etdirmeli
4.1.3
Tarac;ylyk
4.1.3.1
4.1.3.2
Taravylygyn usullary
Taravylygyn enjamlary we vig mallary
We ~.m. dowam etdirmeli
4.1.4
Ke$dec;ilik
4.1.4.1
4.1.4.2
Ke~deviligin
4.1.5
Hunarmentc;ilik (ussac;ylyk)
4.1.5.1
4.1.5.2
4.1.5.3
4.1.5.4
4.1.5.5
4.1.5.6
4.1.5.7
4.1.5.8
4.1.5.9
4.1.5.10
Zergarvilik
Galayy9y
Demirvi
Dutarvy (halk saz gurallaryny yasamak)
Kuyzegarvilik (kulal)
Aga9 ussavylygy (nevjar)
Arabavy
Goni
gaytadan i~lemek
,
y uni gaytadan i~lemek
<;opuri gaytadan i~lemek
We ~.m. dowam etdirmeli
5
usullary
Ke~deviligin enjamlary we vig mallary
We ~.m. dowam etdirmeli
Halk tejribesi
5.1
Aw«;ylyk
5.1.1
5.1.2
5.1.3
5.1.4
Gapan yasamak we gapan gurmak
Yz
valmak
,
Y ab any haywanlary aw lamak
El gu~lary bilen aw etmek
We ~.m. dowam etdirmeli
5.2
5.2.1
5.2.2
5.2.3
5.2.4
Balyk«;ylyk
<;ennek yasamak
Tor ormek
Gayyk yasamak
Balygy duzlamak we kakatmak
We ~.m. dowam etdirmeli
5.3
Oba hojalyk tejribesi
5.3.1
Ekeran~ylyk
5.3.1.1
5.3.1.2
5.3.1.3
5.3.1.4
5.3.1.5
5.3.1.6
Ak bugdayy osdiirip yeti~dirmek
Salyny osdurip yeti~dirmek
Tiirkmen gawunyny osdiirip yeti~dirmek
Tiirkmen garpyzyny osdiirip yeti~dirmek
Tiirkmen iiziimini osdiirip yeti~dirmek
Bakjac;ylyk
We §.m. dowam etdirmeli
5.3.2
Maldar~ylyk
5.3.2
5.3.2.1
5.3.2.2
5.3.2.3
5.3.2.4
5.3.2.5
5.3.2.6
5.3.2.7
Mallaryn taze tohumlaryny osdiirip yeti~dirmek
Atc;ylyk
Gara mallary osdiirip yeti~dirmek
Saryja goyunlary
Garakoli goyunlary
Diiyedarc;y lyk
El gu~lary
Tazylar we alabay iti
We §.m. dowam etdirmeli
Iymit tayyarlamak, saklamak (ti.irkmen milli
tagamlary)
Tiirkmen c;oregi
C::ekdirme
C::orba
Dograma
Siiyt-gatyk oniimleri
Gowurma
Palaw
Borek
Kakady lan et
Ir-iymi~leri yygmak we guratmak
y erli osiimliklerden yaglary ondiirmek
We§. m. dowam etdirmeli
Suwy toplamak we ony tYQ$Ytly ulanmak
Karizleri gazmak we durkuny saklamak
5.4
5.4.1
5.4.2
5.4.3
5.4.4
5.4.5
5.4.6
5.4.7
5.4.8
5.4.9
5.4.10
5.4.11
5.5
5.5.1
r
tejribesi
tejribesi
5.5.2
5.5.3
5.5.4
5.5.5
5.6
5.6.1
5.6.2
5.6.3
5.7
5.7.1
5.7.2
5.7.3
5.7.4
Guyulary gazmak we durkuny saklamak
Kaklardan peydalanmak
Howuzlary gurmak
Ekinleri suwarmagyii usullary
We $.m. dowam etdirmeli
Egin-e~ik we durmu~ hajatlary i.ic;in
ondUrmek
Mata dokamak
Egin-e~ik tikmek
Ayakgap tikmek
We $.m. dowam etdirmeli
Oy gurmak we milli bunagarc;ilik
Oy ussa<;ylygy (ak oy gurmak)
Pagsadan jay gurmak
Suwag i~leri
seri~deleri
Ha~am<;ylyk
We fm. dowam etdirmeli
5.8
Halk tebipc;iligi (usullary we derman otlaryn
peydalanyly~y)
5.8.1
5.8.2
5.8.3
5.8.4
5.9
5.9.1
5.9.2
5.9.3
5.10
5.10.1
5.11
5.11.1
Dowugi-yenjigi bejermek usullary
Derman otlaryii yygnaly~y
Derman otlaryii saklany~y
Derman otlaryii ulany ly~ usullary
We $.m. dowam etdirmeli
Yerli osi.imliklerden boyaglary almagyn usullary
Boyaglyk osumlikleri tanamak we yygnamak
Boyaglary almagyii usullary
Boyamagyii usullary
We $.m. dowam etdirmeli
Howa we klimat hadysalaryna di.i$i.indiri$ bermek
Howa hadysalary we olaryii ny~anlary
We$. m. dowam etmeli
Yerde we suwda ugur anyklamak
Asman jisimlerine gora ugur anyklamak
We fm. dowam etdirmeli
Translatedfrom Turkmen language
signed
Approved
Dr. Ashyrov A.
Director, National Institute of Manuscripts
Academy of Sciences of Turkmenistan
from "25" April 2013
A National Inventory of the Intangible Heritage of
Turkmenistan
Name of the Intangible Heritage
Identifier
1.
Oral Expressions
1.1
Oral Folklore
1.1.1
1.1.2
1.1.2.1
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
1.2.7
1.2.8
Dessans
Epics
2.
The turkmen epic of Gorogly
Legends
Tales
Storytelling
Sayings-Proverbs
Riddles
Anecdotes
To be continued and updated
Traditions, customs and folk beliefs
2.1
Traditions
2.1.1
2.1.2
2.1.3
Customs
Rituals (daily and religious)
Beliefs
Folk beliefs
Religious conceptions
Sacred places
To be continued and updated
2.1.4
2.1.5.
2.1.6
2.2
2.2.1
Ceremonies and festivities
National ceremonies
2.2.1.1
To mark the birth of a child ceremony
2.2.1.2
2.2.1.3
2.2.1.4
2.2.1.5
2.2.1.6
2.2.1.7
Baby shower ceremony
Crib ceremony
A child's first haircut ceremony
2.2.2
Celebrations
2.2.2.1
2.2.2.2
The New Year (Novruz)
Gurban Bayramy (ld-ai-Adha)
To be continued and updated
3.
Circumcision ceremony (for boys)
Engagement ceremony
Wedding ceremony
To be continued and updated
Traditional performing arts
3.1
Music
3.1.1
3.1.2
3.1.3
Turkmen traditional music
Mukams
Epic performers (Dessanchy bagshy)
To be continued and updated
3.2
National
3.2.1
3.2.2
3.2.3
3.2.4
Laleler (Girlish songs)
Huwduler (Lulabies)
Wedding songs (yar-yar)
Weeping and keens
To be continued and updated
3.3
Traditional dances
3.3.1
3.3.2
3.3.3
3.3.4
3.3.5
3.3.6
3.3.7
3.3.8
Ku~t
song~
depme
Hu~-teki
Laleler
Ayterek-gunterek
Haly
Karsaky
<;emc;e
Pyyala
To be continued and updated
3.4
Traditional games
3.4.1
Yuzuk
3.4.2
3.4.3
3.4.4
3.4.5
3.4.6
Bukuldym
Eldegirdi
Urupga9dy
l9yanagzy
Guyruk tutdy
To be continued and updated
3.5
National sport games
3.5.1
3.5.2
3.5.3
3.5.4
3.5.5
3.5.6
3.5.7
3.5.8
3.5.9
Yay atmak
Gore~ tutmak
Otdan bokmek
Yaglyga towusmak
Ku~t oynamak
Duzzum oynamak
Pe9iz
Yedi top
Toplum ga<;dy
To be continued and updated
4.
Traditional craftsmanship
4.1
4.1.1
Handicrafts
Carpet making art
4.1.1.1
4.1.1 .2
4.1.1.3
4.1.1.4
4.1.1.5
4.1.1.6
4.1.1.7
Methods of carpet making
Technologies of carpet making
Preparation of carpet making equipment
Preparation of required raw materials for carpet making
Wool processing methods
Wool dyeing methods
Spinning methods
To be continued and updated
4.1.2
Rags (keche) making
4.1.2.1
4.1.2.2
Methods of rags making
Raw materials and equipment for rags making
4.1.3
Palas (napless woven woolen carpet)
4.1.3.1
4.1.3.2
Methods of palas making
Raw materials and equipment for palas making
To be continued and updated
4.1 .4
Embroidery
4.1.4.1
4.1.4.2
Embroidery methods
Equipment and required raw materials for embroidery
To be continued and updated
4.2
Craftsmanship
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.2.5
4.2.6
4.2 .7
4.2.8
4.2.9
4.2.10
Jewelry
Tinnery
Metallware
Dutar and other musical instruments making
Pottery
Carpentery
Donkey cart making
Leather processing
Wool processing
Goats wool processing
To be continued and updated
5.
Traditional knowledge
5.1
Hunting
5.1.1
5.1.2
5.1.3
5.1.4
A trap making, trapping
Traking
Game shooting
Hunting falconry
To be continued and updated
5.2
Fishing
5.2.1
5.2.2
5.2.3
5.2.4
A hook making
Net making
Boat making
Fish pickling and drying
To be continued and updated
5.3
5.3.1
Agricultural experience
Crop agricultural experience
5.3.1.1
5.3.1.2
5.3.1.3
5.3.1.4
White wheat growing
Rice growing
Turkmen melon growing
Turkmen watermelon growing
5.3.1.5
5.3.1.6
Turkmen grape growing
Vegetable growing
To be continued and updated
5.3.2
Stock breeding
5.3.2.1
5.3.2.2
5.3.2.3
5.3.2.4
5.3.2.5
5.3.2.6
5.3.2.7
Horses breeding
Cattle breeding
The Saryja sheep breeding
The Garakol sheep breeding
Camel breeding
Domesticated birds
The borzoy hound (tazy) and Turkmen Alabay (Central
Asian sheepdog) breeding
To be continued and updated
5.4
Traditional food making, conservation
5.4.1
5.4.2
5.4.3
5.4.4
5.4.5
5.4.6
5.4.7
5.4.8
5.4.9
5.4.10
5.4.11
The turkmen bread
Chekdirme
The soup
Dograma
Dairy products
Roasted meat
Pilaf
Borek
Dried meat (beef)
Harvesting of fruits and their drying, conservation
Vegetable oil production from local plants
To be continued and updated
5.5
Water harvesting and water saving methods
5.5.1
5.5.2
5.5.3
5.5.4
5.5.5
Construction of qanats and their maintenance
Digging of wells and their maintenance
Rainfall water collection
Construction of ponds
Watering methods
To be continued and updated
5.6
Production of clothes
5.6.1
5.6.2
Fabric weaving
Cloth sewing
5.6.3
Shoes making
To be continued and updated
5.7
House construction and vernacular architecture
5.7.1
5.7.2
5.7.2
5.7.3
5.7.4
Turkmen yurta construction methods
Tamdyr (oven) master
House construction methods by using adobe walls
Plastering methods
Decoration methods
To be continued and updated
5.8
Traditional Healing
5.8.1
5.8.2
5.8.3
5.8.4
Treatment of fractures
Harvesting of medicinal plants
Conservation of medicinal plants
Usage methods of medicinal plants
To be continued and updated
5.9
Production of dyers from local plants
5.9.1
5.9.2
5.9.3
Identification and harvesting of dyer plants
Methods of isolation of dyers
Methods of dyeing
To be continued and updated
5.10
Interpretation of weather and climatic phenomena
5.10.1
Weather phenomena and their features
To be continued and updated
5.11
Star-guided navigation
5.11.1
Star-guided navigation methods
To be continued and updated
Turkmenistanyn maddy dal medeni mirasyny
Bellige alny~ kartasy
Maddy diil mirasyii ady Tiirkmen halk Gorogly dessancylyk sungaty
(Hasaba alny~yn Toplumy/Toplum
1. Mirasyn gornu~ini yuze
~ahasy/Boltim<;e/Boli.im<;e ~ahasy) :
1.1.2.1+3.1.3
~ykarmak
1.1. Elementiii yerli dildaki ady
TUrkmen halk Gorogly dessan~ylyk sungaty
1.2. Degi~li bolan jemgyyet~ilik topary
TUrkmen halk dessan~ylar topary
1.3. Elementiii yerle~yan yeri
Da~oguz welayatynyn Gorogly, Gubadag, Akdepe,
Gurbansoltan eje, S.Turkmenbaw, S.Niyazow,
Koneurgen~ we Boldumsaz etraplary
Lebap welayatynyn Atamyrat, Sayat we Hala~
etraplary
1.4. Elementiii
gysga~a
beyany
Gorogly dessan~ylyk sungaty tUrkmen halkynyn dilden dile ge~yan we halk ~eper~ilik sungatynyn
bilelikde utga~dyrlan zanry bolmak bilen, sozleyi~i, aydym aytmagy, sesin labzyny Uygetmegi hemde drama elementlerini ozUnde saklayan saz ~almak yaly gornU~Ierini ozUnde jemleyar.
Dessan~ylyk sungatynyn esasy mazmuny Gorogly eposyndan durmak bilen, onda go~gy bilen proza
ornuny ~al~yp beyan edilyar. Dessanynprosa boleginde wakalar, gahrymanyn ozUni alyp bar~y we
pikirleri beyan edilyar. Proza boleginde gahrymanlaryn duygulary we emosiyalary beyan edilyar.
BUtewi eposda gadymy milli gahryman Goroglynyn we onun 40 yigidinin ba~dan ge~iren
wakalarynyn Usti bilen tUrkmen halkynyn dap bolup gelyan bUtewi durmu~ yoly beyan edilyar.
Onda tUrkmen halkynyn gayduwsyzlygy, batyrlygy, ak yUrekliligi, watansoyUjiligi, dostparazlygy,
adyllygy, ~eyle hem miiletin agzybirlige, bitaraplyga, gara~syzlyga we adyllylyga bolan ymtyly~lary
beyan edilyar.
Dessan adat~a bir sany dessan~y bag~y tarapyndan beyan edilyar. Onun yanynda gyjak~y we ~agirdi
dutar ~almak bilen bilelikde goldaw edyarler. 01 dap boyun~a bayram~ylyklarda, durmu~
toylarynda, "Dessan festiwallarynda" yerine yetirilyar.
TUrkmen halk Gorogly dessan~ylyk sungaty dil ensiklopdeiyasy we halk doredijiliginin gornUkli
nusgasy bolmak bilen , tUrkmen halkynyn ozbolu~lylygynyn esasy simwoly bolup duryar hem-de ya~
neslin medeni psihologiyasyny, milli hasiyetini, doredijilik ukybyny terbiyelemekde esasy ~e~me
bolup ~yky~ edyar.
2. Mirasyn
hasiyetlendirili~i
2.1. Element bilen bagly bolan maddy
dal mirasyii gymmatlyklary
Element tUrkmen halkynyn dilden-dile ge~yan
mirasyny, sozleyi~ sungatyny, halk ~eper~ilik
sungatynyn aydym we saz boleklerini, halk tejribesini
ozUnde saklayar.
2.2. Element bilen bagly bolan maddy
mirasyii gymmatlyklar
2.3. Elementiii beyan edili~ dili
TUrkmen milli saz gurallary (dutar we gyjak), TUrkmen
milli e~ikleri
TUrkmen dili
2.4. Gelip
~yky~y
Halk doredijiligi
3. Mirasy gorap saklamaga we yaymaga
3.1. Ulanyan hiinarmenler (artistler):
ady, jynsy, hiinari, jemgyyet~ilik statusy
w e ~.m .
3.2. Beyleki gatna~yjylar (eyeleri,
sakla:Y.iY lar)
3.3. Elemente elyeterliligi iipjiin edyan
hukuk esaslary
3.4. Degi~li edaralar
degi~li
edaralar we adamlar
l.TUrkmenistanyn bagwlary
2.TUrkmenistanyn falklar we etnagrafiya degi~li
ulgamyny owrenyan alymlar we hUnarmenler
Yerli ses we widea yazgylaryny gec;:iryan firmalar
1. TUrkmenistanyn "Medeniyet baradaky" kanuny
(2010);
2. Halk amaly-c;:eperc;:ilik sungaty barada
Ti.irkmenistanyn kanuny (2001);
3. YUNESKO-nyn BUtindUnya maddy dal mirasyny
garap saklamak baradaky Kanwensiyasy (2003);
1. TUrkmenistanyn Ylymlar akademiyasynyn Milli
galyazmalar instituty;
2. TUrkmenistanyn telewideniye we radiageple~ikle r
bayunc;:a dowlet kamiteti
3. TUrkmenistanyn Dowlet arhiwi ;
4. TUrkmenistanyn Medeniyet ministrligi;
4. Mirasyn
saklany~
yagdayy
4.1. Kanuny giiyjiine girizmek ii~in bar
bolan howplar
4.2. Elementi geljek nesillere
yetirmekde bar bolan howplar
4.3. Elementiii maddy
gymmatlyklarynyii elyeterliligi
4.4. Element bilen bagly bolan maddy
we maddy dal mirasyii yagdayy
4.5. Gorap saklamak boyun~a bar bolan
~areler
5. Maglumatlaryn
toplany~y
Hie;: hili c;:aklendirmeler we hawplar yak.
Hie;: hili c;:aklendirmeler we hawplar yak.
Elementin maddy gymmatlyklary balan saz gurallary
we milli e~ikler elyeter yagdayynda balmak bilen, alar
hem nesilden nesle Uytgewsiz gec;:irilyar.
Elementin ozUnde saklayan maddy we maddy dal
miras boleklerinin yagdayy gadymy tUrkmen
taryhyndan gelyan yagdayynda saklanyar.
Elementi garap saklamak bayunc;:a meyilnama 2013-nji
yylda degi~li edaralar we jemgyyetc;:ilik bilen bilelikde
i~lenip dUzUidi weal meyilnama layyklykda yerine
yetirilyar.
we bellige
5.1. Maglumaty beren adam: ady we
hiinari
5.2. Maglumatyii toplanan senesi we
yeri:
5.3. Maglumatyii bellige alny~
kartasyna go~ulan senesi:
5.4. Bellige aln kartasyny diiziijiniii ady
we goly
alny~y
1. Gurbanaw Durdybay, TOrkmenistanyn at gazanan
bagwsy
2. Da~aguz we Lebap welayatlarynyn dessanc;:y
bagwlar tapary
10.12.2012 y. Da~aguz welayaty
11.04.2013 y.~
Gurbanowa Maysa
6. Edebiyat we beyleki maglumat ~e~melerine salgylanmalar:
6.1. c;ap edilen ylmy we beyleki maglumatlar
l."Gorogly eposy", TUrkmen Dowlet ne~iryat gullugy, 2012.
2. Ahmedow A., Awrow A., Gurbanowa J. TUrkmen saz edebiyaty,
A~gabat,
2009.
3. YcneHCKII1i1 B., 6e1mes B. TypKMeHcKaR MY3biKa, roc1113AaTeflbCTso «My3biKaflbHbii1 CeKTOp»,
MocKsa, 1928.
4. ryflflbJeB
w. V1CCKYCTBO TYPKMeHCKIIIX 6axwll!.
V13A-BO «blflbJM», Awra6aT, 1985.
5. Garryiew S. TUrkmen eposlary, dessanalry we gUndogar halklarynyn dessanc;ylyk doredijiligi.
A~gabat, "Yiym" ne~iryaty, 1982.
6. 5enRes B. QyepK 111CTop111111 HapoAOB CCCP, BbinycK 1, V13A-BO «My3biKaflbHOe 1113AaTeflbCTBO»,
MOCKBa, 1962.
6.2. Audiomateriallar
1. Gorogly eposynyn ses yazgysy
6.3. Wideomateriallar
1. Gorogly eposynyn wideofilmi
6.4. Arhiw maglumatlary:
1. Gorogly eposynyn ses yazgylary
2. Gorogly eposynyn c;ap edilen ne~irleri
~LT I CIH I ITH
llllll lllllllll lllll llllllllllllllll lllllllllllllll llll llll
0102800008
1 · r~ocr. 2013
N
...
07.-?.Q..... ........... .
Translated from Turkmen language
REGISTRATION CARD
of the element of intangible heritage of Turkmenistan in the National Inventory Form
Name of the element: Tiirkmen halk Goroglv dessanv (Turkmen epic art of Gorogly}
Registration No (Division, Subdivision, branch): 1.1.2.1+3.1.3
1. Identification of the element
1.1. Name of the element, as used by
community or group concerned
1.2. Community concerned
1.3. Physical location of the element
TUrkmen halk Gorogly dessany
The Gorogly epic performers group ofTurkmen istan
Gorogly, Gubadag, Akdepe, Gurbansoltan eje, S.
Turkmenbashy, S.Niyazov, Koneurgench and Boldumsaz
et raps of the Dashoguz velayat;
Atamyrat, Sayat and Khalach etraps of the Lebap
velayat.
1.4. Short description
The Gorogly epic art is a combined genre of oral traditions and traditional performing art
incorporating narrating, singing, vocal improvisation and musical composition coupled with
theatrical drama elements. The content of the epic art is constituted by the Gorogly epos in which
prose and poetry alternate . Events, behaves and thoughts of the heroes are narrated in the prose
parts and feelings and emotions of heroes are disclosed in its poetry parts. The entire epos
includes a historical range of the legendary achievements of the ancient national hero Gorogly and
his 40 cavalrymen by recording all major life events of traditional Turkmen lifespan. The aspiration
of the Turkmen nation for a happy life, unification, freedom and justice as well as their features
such as a bravery, honesty, patriotism, friendship, tolerance, fairness have been reflected in the
epos.
lt is by tradition being performed by one dessanchy bagshy to the accompaniment to the
traditional musical instruments such as a dutar and gyjak. lt is traditionally performed at social
gatherings, celebrations, life rituals, traditional festivals and special "Epic Festivals".
The turkmen epic art of Gorogly is a main symbol of Turkmen people to sustain their identity
being an outstanding creation and oral encyclopedia and remains the inexhaustible fountain-head
to nurture their cultural psychology, national character, mentality, creative capacity and artistic
skills.
2. Characteristics of the element
2.1. Associated tangible elements
2.2. Associated intangible elements
2.3. Languages, registers, speech
levels involved
2.4. Perceived origin
Turkmen national musical instruments (dutar and gyjak)
Turkmen traditional dresses
The element consists of traditional signing and music
segments, traditional knowledge, traditional lifestyles
and turkmen language.
Turkmen language
National folklore, Traditional performing arts
3. Persons and institutions involved with the element
3.1. Practitioner(s)/performer(s):
1. Epic performers groups of Dashoguz and Lebap
names, age, gender, social status,
and/or professional category, etc.
3.2. Other participants (e.g.
holders/custodians)
3.3. Customary practices governing
access to the element or to aspects of
it
3.4. Concerned organizations (NGOs
and others)
4. State of the element: viability
4.1. Threats to the enactment
4.2. Threats to the transmission
4.3. Availability of associated
tangible elements and resources
4.4. Viability of associated tangible
and intangible elements
4.5. Safeguarding measures in place
velayats
2. Scholars and specialists in the field of national folklore
and ethnography
1. Local audio and video recording companies
1. The Law ofTurkmenistan "On Culture'' (2010) ;
2. The Law of Turkmenistan "On applied arts" (2001);
3. The UNESCO (2003) Convention for the Safeguarding
ofthe Intangible Cultural Heritage
1. The Institute of manuscripts of Turkmenistan
Academy of Sciences;
2. The Turkmenistan TV@ Radio Broadcasting State
Committee;
3. The Turkmenistan State Archives
4.The Turkmenistan Ministry of Culture
There are no restrictions and threats .
There are no restrictions and threats .
Tangible elements such as musical instruments and
national dresses are available and they are transmitted
invariably from generation to generation .
Tangible and intangible elements are viable which
preserve invariable historically values and traditions of
the element.
Proposed safeguarding measures for the element have
been developed in 2013 by wide participation of related
entities and bodies and they are being implemented
according the approved plan .
5. Data gathering and inventorying
5.1. Resource person(s): name and
1. Gurbanow Durdybai, Honoured Artist of
status of affiliation
Turkmenistan ;
5.2. Data and place of data gathering
5.3. Date of entering data into an
Registration Card
5.4. The Registration Card compiled
by
2. Epic performers groups of Dashoguz and Lebap
velayats
10.12.2012. Dashoguz velayat
11.04.2013
signed
Gurbanowa Maysa
6. References to literature, discography, audiovisual materials, archives
6.1. List of scientific and popular literature
1."G6rogly eposy", TUrkmen D6wlet ne~iryat gullugy, 2012.
2. Ahmedow A., Awrow A., Gurbanowa J. TUrkmen saz edebiyaty, A~gabat, 2009.
3.
YcneHCKV1~
B., 6enReB B. TypKMeHcKaR MY3bJKa, rocV13Aarenbcrso
«My3bJKaflbHbl~
ceKrop»,
MocKsa, 1928.
4. fy!lllbles W. l-1ccKycrso rypKMeHCKI-1X 6axw1-1 . I-13A-BO «blllbiM», Awra6ar, 1985.
5 . Garryiew S. TUrkmen eposlary, dessanalry we gUndogar halklarynyn dessan~ylyk doredijiligi .
A~gabat, "Yiym" ne~iryaty, 1982.
6. 6enReB B. 04epK 1-1cropl-11-1 HapoAOB CCCP, BbmycK 1, I-13A-BO «My3biKa!lbHoe I-13AaTe!lbCTBO>>,
MOCKBa, 1962.
6.2. Audiovisual documentation
6.3. Video documentation
6.4. Archives
1. Audio records of Gorogly epos
1. Video film of Gorogly epos
1. Audio records of Gorogly epos
2. Published editions of Gorogly epos

Benzer belgeler

1 - Unesco

1 - Unesco theatrical drama elements. The content of the epic art is constituted by the Gorogly epos in which prose and poetry alternate . Events, behaves and thoughts of the heroes are narrated in the prose ...

Detaylı

N° .......... 00/1..7

N° .......... 00/1..7 etnagrafiya instituty

Detaylı