Ömrünü Tamamlamış Araçlara İlişkin Ekonomik Analizler

Transkript

Türkiye Icin Geri Donusum
Ömrünü Tamamlamýþ Araçlara Ýliþkin Ekonomik Analizler
Onaylayan sezen
Pazartesi, 24 Mart 2008
Son Güncelleme Cumartesi, 20 Haziran 2009
Avrupa Birliði Yönetmeliði’nin Ömrünü Tamamlamýþ Araçlar’a iliþkin yeni konularý bu araçlar için tasarým, minimu
yeniden kullaným ve kazaným oranlarý için teknik gereksinimlerdir. Bu direktif ÖTA için altyapý sistemini düzenlemeyi
hedeflemektedir.
Ýþletmecilerce Avrupa Birliði Direktifleri ýþýðý altýnda otomobil geri dönüþüm aktivitelerinin deðiþen durumu yorumlanmýþtýr. So
Direktiflerinde tanýmlý 2006 hedeflerine ulaþmak için ÖTA’larda daha çok plastik ayýrmak gerektiðini göstermiþtir.
ÖTA’lardan % 14 fazla ayýrma iþlemi geri dönüþümün % 80 artmasýna neden olacaktýr. Bu iþlemler ekonomik olarak iyi
organize olmuþ sökücülerle (de monte edenlerle) baþarýlabilir.
Uzun dönemde otomobil parçalama iþleminden kalanlar ve ayýrmadan saðlanan ürünler için geri dönüþüm olanaklarýný, ayýrma
teknolojilerini geliþtirmek, 2015 yýlýndaki geri dönüþüm kotasýna ulaþmak için önemli bir senaryodur.
Avrupa’da otomobil iliþkili malzeme akýþý gittikçe artmaktadýr. ÖTA’lardan kaynaklanan yýllýk atýk akýþý iki kateg
ayrýlmaktadýr. N1 sekiz koltuktan az sayýda yolcu taþýyan ve M1 3,5 tonu geçen araçlar için tanýmlanmýþtýr. Bunlarla iliþkili ola
potansiyel çevre sorumluluðu yeni çevre politikalarýný kurmuþtur. Konsepti süresi uzatýlmýþ ürünlerin sorumluluðudur. Bu prensi
otomobil endüstrisinin deðiþik formlarýndan, Avrupa Parlamentosu’nun 2000/53/EC olarak adlandýrýlan
Direktifi’nden, alýnmýþtýr. Bu direktif otomobil dizayný için teknik ihtiyaçlarý maddeler halinde belirtmiþtir.
01.07.2003 kadar; pazarda bulunan araçlar kurþun, cýva, kadmiyum veya krom içermeyecek.
01.01.2006 kadar,
1980 sonrasý üretilen araçlarda yeniden kullaným ve geri kazaným % 85, geri dönüþüm % 80, 1980 öncesi üretilen araçlarda ise
yeniden kullaným ve geri kazaným % 75, geri dönüþüm % 70,
01.01.2015 kadar, yeniden kullaným ve geri kazaným % 95, geri dönüþümün % 90 olmasý hedeflenmektedir.
Þekil 1. 1985 yýlýnda üretilen bir araçtaki ortalama malzeme kompozisyonu
Araç geri dönüþümü ile bu ilgili makalede kafamýzda daha somut bir çýkarým olsun diye yukarýdaki þekil yardýmcý olabilir. 1985
üretilen bir araçtaki malzemeler;
% 71 demirli metaller,
% 8 plastik,
% 7 demir dýþý metaller,
http://www.geridonusum.org
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 13 October, 2016, 06:14
% 5 lastik,
% 4 diðerleri,
% 3 cam ve
% 2 sývýlardýr.
Geliþen teknolojiyi göz önüne aldýðýmýzda, bir aracý oluþturan malzemeleri iki farklý yýla göre deðiþimini incelersek:
Malzeme
1985 (%)
1998 (%)
Demirli metaller
71.5
65.4
Demir dýþý metaller
6.8
10
Lastik
5
5.6
Sývýlar ( yað içermiyor)
2
2
Plastik
8
9.3
Cam
2.9
2.9
Diðerleri
3.9
4.8
Tablo1. 1985 ve 1998 yýllarýnda üretilen 2 aracýn ortalama malzeme kompozisyonu
AB ÖTA Direktifinin hedeflerine ulaþmak için, bir otomobilin hayat çevrimi boyunca yer alan tüm bileþenleri bilmek çok
önemlidir.Aþaðýda bununla ilgili bir akýþ þemasý yer almaktadýr.
Þekil 2. Bir aracýn yaþam çevrimi
Orijinal araç üreticilerinden (OAÜ) çýkan araçlar tüketiciye ulaþýr. Tüketicini kullanýmýndan çýkan araç ilk önce demonte prosesi
sökme iþlemine uðrar. Burada aracýn deðerli malzemeleri katalitik konvektör veya aküsü gibi ayrýlýr. Yeniden kullanýlabilen
malzemeleri ufak garajlara, üreticilere veya kiþisel alýcýlara satýlýr.
Daha sonra parçalama prosesine gelen araç küçük parçalara ayrýlýr. Demirli ve demir dýþý malzemeler burada magnetik ayýrýc
ayrýlýr. Demir dýþý metaller ise havalý sýnýflandýrma ile aðýr ve hafif olarak ikiye ayrýlýr. Böylece alüminyum, bakýr ve çinko gib
malzemeler kolayca ayrýlýr.
Bir araçta bulunan tüm malzemeleri deðerli kabul edip, onlarý yeniden kullanma, geri kazaným/dönüþüm yoluna gidilirse AB
Direktiflerindeki hedeflere ulaþýlabilir. Bunlara ek olarak otomobil üreticileri geri dönüþümüde bir kalite standardý olarak kabul
etmelilerdir. Bu çevrimin ekonomik boyutunu da iki tabloda özetlersek:
Tablo2. Demonte prosesinin ekonomik karakterizasyonu
Tablo3.Parçalama prosesinin ekonomik karakterizasyonu
Son olarak demonte prosesinin maliyet analizine Þekil 3 ile farklý bir açýdan bakalým.
Þekil 3. Demonte prosesinin maliyet analizi
Bu þekilde;
Ýþ gücü % 56,
Yapým & Ekipman maliyeti % 27,
Demonte malzemelerin geri dönüþümü % 8,
Demonte malzemelerin taþýnmasý % 5 ve
Bakým ve enerji maliyeti % 4 paya sahiptir.
Demonte prosesi ile 91 kg malzeme ayrýlmaktadýr, bunlarýn da % 80 geri dönüþtürülmektedir. Yýllýk toplam maliyet 96.227 &eu
ve yýllýk toplam kazanç 119.000 € olarak hesaplanmýþtýr.
Tüm bu yapýlan araþtýrmalar Portekiz’de gerçekleþtirilmiþtir. Yapýlan ekonomik analizler otomobil geri dönüþüm pazarýn
ortaya koymuþtur. Tüm çýkan atýklarýn çevresel etkileri ve ülkemizin ekonomik durumu göz önüne alýndýðýnda otomobil geri dö
geliþmesi hem ülkemizin güzelliklerinin korunmasýný hem de istihdamýn artmasýný saðlayacaktýr.
Kaynak: Assessing the economics of auto recycling activities in relation to European Union Directive on end of life
vehicles,
Paula F. , Jose´ A., 2006

Ömrünü Tamamlamış Araçlara İlişkin Ekonomik Analizler

Transkript

Benzer belgeler