Şubat 2004 - Bilim Teknik

Kendimiz Yapal›m
Prof. Dr. Birol K›lk›fl
Özel Boya Kullanarak Binalar› Yal›tabilir miyiz?
1980’li y›llarda ABD’de NASA taraf›ndan uzay meki¤inin ›s› yal›t›m› için
gelifltirilen özel bir boya son on y›ld›r binalarda da kullan›lmakta. Yaz›n binalar›n günefl ›fl›nlar›ndan afl›r› ›s›nmas›n›
önleyen bu yöntem, son y›llarda k›fl›n
›s›tma yüklerini azaltmak için de pazarlanmaya bafllad› ve bir çok tart›flmay› da
beraberinde getirdi. Bu yöntemin binalarda ne denli yararl› olabilece¤ini incelemeden önce bu özel boyay› yak›ndan
tan›yal›m. Akrilik bazl› boyaya, içersi tamamen bofl çok küçük seramik küreler
kat›ld›¤›nda k›z›l ötesi radyasyon ›s›
transferi %90 dolay›nda önleniyor. Günefl enerjisi de ›fl›ma (radyasyon) ile
transfer edildi¤inden, bu özel boyan›n
kullan›m› yaz›n konfor so¤utmas› için
mant›kl› ve ekonomik oluyor ve çat› örtüsüne ve d›fl cephelere bu boya uyguland›¤›nda günefl ›fl›nlar› geri yans›d›¤›ndan, so¤utma için enerji ihtiyac› büyük
ölçüde azal›yor. Acaba özel boya k›fl›n
›s›tma yüklerini ne kadar azaltabilir? Literatürde bu oran %40’a kadar ç›ksa da
gerçekte bu oran çok daha düflük. Bunun ana nedeni, dilimli radyatör, klima,
veya fan-coil ile ›s›tmada ›s› transferinin
daha çok do¤al konveksiyon (tafl›n›m)
veya cebri konveksiyon ile gerçekleflmesi. Yaln›zca döflemeden ›s›tmada ve genifl yüzeyli panel radyatörlerde ›fl›ma yolu ile ›s›tma kapasitesi, toplam ›s›tma kaNormal Boyayla
Normal Boyayla
pasitesinin % 50 ila %75 i kadar. Demek
oluyor ki döflemeden ›s›tma ve panel
radyatör sistemleri d›fl›ndaki konfor ›s›tma sistemlerinde özel boyan›n duvarlar›n iç yüzeylerine uygulanmas› çok belirgin bir avantaj getiriyor. Özel boyan›n
iki kat olan standart uygulamas›nda bile, duvarlardan ›s› iletimi yolu ile d›flar›
olan ›s› kayb›nda sadece % 5 dolay›nda
bir azalma söz konusu olabilmektedir.
Döflemeden ›s›t›lan bir binadaysa tavan›n ve d›fl cephe duvarlar›n›n içerden
özel boyayla boyanmas›yla bu oran %
15’e kadar ç›kabilir. Bu durumda d›fl
Yal›tkan Boyayla
Yal›tkan Boyayla
pencerelere bakan iç duvarlara özel boya uygulanmamal›. Aksi halde ›s›t›lan
döflemeden iç duvarlara ulaflan ›s› yans›yarak pencerelerden d›flar› kaçabilir. Bu
nedenle bir genellefltirme yapmak gerekirse, özel boya uygulanabilecek iç yüzeyler, öncelikle tavan, d›fl cephe duvarlar›, ve do¤rudan pencerelere bakmayan
iç duvarlar. Bu önlemle bile k›fl ›s›tmas›nda enerji tasarrufu %10’u geçmeyecektir. Yaz›n konfor so¤utmas› da yap›lan binalardaysa d›fl cephelere ek olarak
stratejik duvarlar›n iç yüzeylerine de
özel boya uygulanmas› ekonomik olabilir. Bu durumda k›fl›n d›fl duvarlardan
özellikle gece gökyüzüne olan ›fl›mayla
›s› kayb›nda da azalma olaca¤›ndan, k›fl›n elde edilebilecek enerji tasarrufu da
daha fazla olacakt›r. fiu anda bu özel
boya haz›r olarak sat›ld›¤› gibi, normal
akrilik boyalara katk› maddesi olarak da
pazarlanmakta. Katk› maddesinin maliyeti boyanacak m2 bafl›na yaklafl›k
Seramik
kürecikler
kat›lm›fl yafl
boya
Boya kurudukça
meydana gelen
buharlaflma
D›fl ya da iç
cephe boyas›nda seramik küreciklerden oluflan kat› tabaka
500.000TL. 100 m2’lik bir evde tavan ve
iki d›fl duvar›n normal boya yerine özel
katk›l› boya uygulamas›n›n maliyeti,
normal boyaya göre toplam 400m2 boyama yüzeyi kabulü ile 200 Milyon TL. Bu
fiyata normal akrilik badana boyas›n›n
bedeli ve iflçilik dahil de¤il ve özel boyan›n badana zaman› gelmifl binalarda uygulanmas› daha ak›lc›. Ortalama enerji
tasarrufunun % 5 olarak gerçekleflece¤i
kabulü ile Ankara için böyle bir ek yat›r›m›n do¤al gazla ›s›t›lan bir apartman
kat›nda geri ödeme süresi yaklafl›k 4 y›ld›r. E¤er ayn› apartman, yaz›n klimayla
so¤utulacaksa apartman›n çat›s› ve belirli yönlerdeki d›fl cephesi de özel boya
ile boyanmal›. Bu durumda geri ödeme
süresi daha k›sa olacakt›r.
fiubat 2004 101 B‹L‹M ve TEKN‹K