Yıldızlar, İnsanlar ve Matematik
Transkript
Yıldızlar, İnsanlar ve Matematik
Yıldızlar, nsanlar ve Matematik Tosun Terzio lu 10/10/2006 Ptolemy MS90-168, skenderiye • Birçok de i ik kayna a dayanarak yıldızlar katalo u yaptı. • Dünya merkezli evren modeli; filozoflar, kilise ve slam dünyasında tartı ılmaz olarak 16-17. yüzyıla kadar genel kabul gördü. Veri Toplama Model Önerisi N. Copernicus 1473-1543, Polonya • Matematik, dini hukuk, astronomi e itimi yaptı. • Piskopos olan amcasının yanında çalı tı. • Ptolemi’nin evren modeli yerine güne merkezli bir evren modeli önerdi. N. Copernicus 1473-1543, Polonya • Bu modelini ele alan kitabının baskısı öldü ü gün tamamlandı. • Kitabı papaya ithaf etmi ti. • Ancak papa bu kitabı yasakladı ve bu yasak 1835’e kadar sürdü. Model Önerisi T. Brahe 1546 - 1601 • Danimarkalı bir asil • Matematik ve Astronomi • Yıldız kataloglarında ciddi yanlı lar oldu unu gördü. • Hven adası ve Prag’da 20 yıl süren gözlemler yaptı. T. Brahe 1546 - 1601 • • • • 770 yıldızı gözlemleyip katalogladı. Gözlemlerini ayrıntılı bir ekilde kaydetti. Kopernik modelini kabul etmedi. Ptolemy modelini temel aldı ama de i tirdi. Gözlem Veri Toplama Brahe’nin evren modeli Brahe’nin evren modeli Takiyeddin (Mısri) 1521-? • 1570’te stanbul’a geldi ve bir yıl sonra müneccimba ı oldu. • Galata rasathanesini kurdu ve 4 yıl orada çalı tı. • Rasathane 1583’te kapatıldı. J. Kepler 1571 - 1630, Almanya • Teoloji ve matematik e itimi aldı. • Koyu bir protestan olmasına ra men Wallenstein dükünün müneccimi olarak çalı tı. J. Kepler 1571 - 1630, Almanya mparator Rudolf’un yanında çalı an T.Brahe’ye katıldı ve onun gözlemlerini kullanarak üç önemli do a yasasını ortaya attı. Verilerden do a yasası Apolyonus ~MÖ 200, Pergeli • Bir koninin bir düzlemle kesi mesinden meydana gelen ekilleri, konik kesitleri inceledi. • “Konika” isimli sekiz kitaptan olu an bu eserini Bergama kralına ithaf etti. • Son kitabı kayıptır. • lk yedi kitap Arapça çevirileri sayesinde kaybolmaktan kurtulmu tur. Konikler: •Daire •Elips •Parabol •Hiperbol •Daire •Elips •Parabol •Hiperbol Daire Elips Parabol Hiperbol Kepler’in I. yasası Bir gezegen güne in etrafında bir elips çizerek döner. Güne , elipsin bir oda ındadır. Kepler yasaları Kepler’in II. yasası Güne i gezegene birle tiren do ru, gezegen yörüngede döndükçe, e it zaman aralıklarında e it alan tarar. Kepler’in II. yasası Kepler’in III. yasası T2=ka3 http://www.astro.utoronto.ca/~zhu/ast210/kepler.html I. Newton 1642 - 1727 • ngiliz bilim adamı ve matematikçi • Büyük eseri olan “Philosophiae Naturalis Principia Mathematica” (1687) içinde mekani in ana ilkeleri, hareket yasaları, yerçekimi yasası yer alır. Polar koordinatlar Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Derivation of the law of Gravity from Kepler’s laws Do a Yasası