DTZ Property Times Turkey Q4 2011

Gayrimenkul Haberleri
Türkiye 2011 4. Çeyrek
ve kazanan...
•
2011 yılında GSYİH yıllık %8,5 büyüme oranı ile 772 milyar ABD$’na
erişirken, yıllık enflasyon oranı %10,5’e çıktı. Enflasyondaki bu yükselişe
işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artışın yanı sıra risk iştahındaki düşüş
nedeniyle Türk Lirasında devam eden değer kaybı neden oldu. Küresel
ekonomiye bağlı belirsizler kritik önemini korumakla birlikte, orta vadeli
projeksiyonlarda küresel beklentilerde bir kötüye gidiş olmaması
beklentisiyle Avro bölgesindeki sorunların kademeli olarak çözülebileceği
varsayılıyor.
•
2011 yılında önemli miktarda yeni arzın pazara girmesi ve kaydedilen en
yüksek alan emilimi ile İstanbul ofis pazarı çok iyi bir performans
gösterdi. 2011 sonu itibariyle, ana ofis bölgelerinde toplam A sınıfı ofis
2
arzı 2 milyon m ’ye erişti. İkincil bölgeler dahil edildiğinde toplam arzın
2
2,7 milyon m ’ye çıktığı tahmin ediliyor. Ana ofis bölgeleri en yüksek ofis
2
kiraları 42 ABD$/m /ay oldu.
•
2011 sonu itibariyle toplam AVM arzı 283 merkezde 7,6 milyon m ’ye
erişti. Toplam 1,000 kişiye düşen kiralanabilir alan Türkiye ortalaması
2
ise 102 m oldu. Şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviye olan yıllık
2
1,2 milyon m yeni arz pazara girdi. Gelecek üç yıl içinde toplam AVM
2
arzının 10 milyon m ’ye erişeceği tahmin ediliyor.
•
Geçen yıllarda seyahat pazarında yaşanan küresel daralmaya rağmen
Türkiye kazanan turizm pazarlarından biri oldu. Kriz dönemi boyunca
Avro bölgesi mağduru ülkeler göz önüne alındığında, görece güçlü
ekonomik koşullar nedeniyle Türkiye otel pazarı uluslar arası geliştiriciler
için daha çekici hale geldi. Belli başlı uluslararası otel zincirleri sadece
otel sayılarını arttırarak değil, yeni markalarını da Türk pazarına tanıtarak
yayıldılar. Halen, 90 otelde yaklaşık 20.000 oda ile hizmet veren bu
zincirlerin 2014 yılına kadar 120 otelde 25.000 odaya büyümeleri
bekleniyor (Grafik 1).
İçerik
5
Türkiye Otel Pazarı
7
İletişim
Yazar
Dr. Dilek Pekdemir
Uzman
Araştırma
+90 (212) 231 5530 x 126
[email protected]
10
İletişim
Magali Marton
Head of CEMEA Research
+33x (0)1 49 64 49 54
[email protected]
Tony McGough
Global Head of Forecasting &
Strategy
+44 (0)20 3296 2314
[email protected]
Grafik 1
Türkiye : uluslararası otel zincirleri, 2012 Ocak
Oda Sayısı
8,000
7,000
6,000
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
0
IHG
Hans Vrensen
Global Head of Research
+44 (0)20 3296 2159
[email protected]
2
Mevcut
Hyatt
Türkiye Perakende Pazarı
Best
Western
3
Rezidor
İstanbul Ofis Pazarı
Wyndham
2
Accor
Ekonomik Gelişmeler
Starwood
1
Marriott
Özet
Hilton
26 Nisan 2012
İnşa Halinde
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer (Veriler firmaları web sayfalarından derlenerek hazırlanmıştır, 2012 Ocak).
www.dtz.com
1
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
GSYİH (kişi başı)
GSYİH (milyar $)
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
10,444 12,000
10,472
10,022
10,000
9,333
8,559
8,385
8,141
8,000
6,000
4,000
2,000
GSYİH (ABD$)
2011
2010
2009
2008
0
2007
Öte yandan, yıllık enflasyon tahminlerin oldukça
üzerine çıkarak %10,5’e yükseldi. Enflasyondaki bu
yükselişe işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artışın yanı sıra
risk iştahındaki düşüş nedeniyle Türk Lirasında devam
eden değer kaybı neden oldu.
Türkiye GSYİH ve kişi başı GSYİH
2006
2011 yılında Türkiye ekonomisi büyümeye devam etti,
ancak küresel ekonomilere bağlı belirsizliklerin kritik
önemini koruyacağı tahmin ediliyor.
2011 son çeyreğinde GSYİH %5,2 büyüdü ve yıllık
%8,5 büyüme oranı ile 772 milyar ABD$’na erişti
(Grafik 2). Gelecek on yıl için yıllık ortalama %5,1,
geçen on yıllık dönemde gerçekleşen orandan oldukça
yüksek, bir potansiyel büyüme öngörülüyor (Oxford
Economics).
Grafik 2
2005
Ekonomik Gelişmeler
GSYİH (kişi başı)
Kaynak: TUİK
Tablo 1
Gelecek dönemde yurtiçi talebin ılımlı büyümesini
sürdürmesi bekleniyor. Ancak enflasyon beklentisi
2012 ilk yarısında yurtiçi talepte bir gerileme olacağı
varsayımı ile revize edildi. Buna göre, enflasyon
beklentisi 2012 sonu için %6,5 ve 2013 sonu için %5,1
olarak tahmin ediliyor. Buna bağlı olarak orta vadede
ise %5 civarında stabilize olması bekleniyor (TCMB).
Küresel ekonomiye bağlı belirsizler kritik önemini
korumakla birlikte, orta vadeli projeksiyonlarda küresel
beklentilerde bir kötüye gidiş olmaması beklentisiyle
Avro bölgesindeki sorunların kademeli olarak
çözülebileceği varsayılıyor.
Ekonomik göstergeler 2011 4.Ç.
2009
GSYİH (%)
2010
2011
-4.8
8.9
8.559
10.022
10.444
Nüfus (milyon)
71.9
73.7
74.7
Hanehalkı harcamaları
büyüme oranı (%)
-2.3
6.6
7.7
6.5
6.4
10.5
13.5
11.4
9.8
-56,9
7,5
74.1
Faiz oranı ( yılsonu, %)
13,3
8,5
8,7
İMKB endeksi (XU100)
51.668
66.004
51.267
Döviz kuru (TRY/EUR)
2.15
1.99
2.33
Döviz Kuru (TRY/USD)
1.55
1.50
1.67
GSYİH, iki başı (ABD$)
Enflasyon (%)
İşsizlik Oranı (%)
DDYS artış oranı (%)
8.5
Kaynak: TUİK, DPT, TCMB.
www.dtz.com
2
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
500
Avrupa
2012 Ç1
2011 Ç3
2011 Ç2
2011 Ç1
2010 Ç4
2010 Ç3
0
Asya
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Grafik 4
İstanbul A sınıfı ofis arzı (bölgesel dağılım, 2011 4Ç)
Arz ('000 m2)
600
500
400
300
200
100
Ana ofis bölgeleri
Kozyatagi
Altunizade
Havaalanı
Kavacık
0
Kozyatagi
Geçen yıllarda elverişli alan kıtlığından kaynaklanan
görece düşük olan ofis alanı emilimi, 2009 yılında
finansal koşulların kötüleşmesiyle birlikte talep üzerinde
de olumsuz bir etki yaratmıştı. Öte yandan, 2011
2
yılında yaklaşık 250.000 m yeni arz pazara girdi.
Geçmiş yıllar ile karşılaştırıldığında, kiralanabilir alan
varlığındaki artışın daha yüksek emilim sağladığı
gözlemleniyor.
1,000
Sisli-Z.kuyu
2011 yılı boyunca İstanbul ofis pazarı talep açısından
iyi bir performans sergiledi. Yıllık ofis alanı emilimi
2
kaydedilen en yüksek seviye olan 190.000 m ’ye erişti.
Bu rakam geçen beş yılın ortalamasının yaklaşık iki katı
oldu (Grafik 5).
1,500
Ümraniye
2011 yılında önemli miktarda yeni ofis alanı mevcut
stoka, özellikle Asya yakasında Ümraniye bölgesine,
eklendi. Toplam stokun çoğunluğu, %25’si Levent –
Etiler bölgesinde yer alırken, Maslak %22 ve Ümraniye
%21 ile onu takip ediyor. Şişli –Zincirlikuyu bölgesi
toplam arzın %20’sini barındırırken, Kozyatağı bölgesi
ise %12 paya erişti. İstanbul A sınıfı ofis arzının
bölgelere göre dağılımı Grafik 4’te sunulmaktadır.
2,000
2010 Ç2
2011 sonu itibariyle, ana ofis bölgelerinde toplam A
2
sınıfı ofis arzı 2 milyon m ’ye erişti (Grafik 3). Toplam
2
arzın 1,3 milyon m ‘si Avrupa yakasında ve 0,7 milyon
2
m ‘si Asya yakasında yer alıyor. İkincil bölgeler dahil
2
edildiğinde ise toplam arzın yaklaşık 2,7 milyon m ’ye
çıktığı tahmin ediliyor.
Arz (m2)
2,500
Maslak
Arz
İstanbul A sınıfı ofis arzı
2010 Ç1
2011 yılında önemli miktarda yeni arzın pazara girmesi
ve kaydedilen en yüksek alan emilimi ile İstanbul ofis
pazarı çok iyi bir performans gösterdi.
Grafik 3
Etiler-Levent
İstanbul Ofis Pazarı
(*) Tahmin
Havaalanı
İkincil ofis bölgeleri
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Grafik 5
Net kiralık alan emilimi
'000 sqm
Net Emilim ('000 m2)
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
240
220
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
-
Yeni Arz ('000 m2)
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
www.dtz.com
3
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
Grafik 6
Gelecek ofis arzı
2
İnşa halindeki 600.000 m ve planlama aşamasındaki
2
500.000 m ofis projeleri dikkate alındığında, gelecek
2
beş yıl içinde toplam A sınıfı ofis arzının 3 milyon m ’yi
aşacağı tahmin ediliyor (Grafik 6).
İstanbul ofis pazarı arz tahmini
Arz (sq m)
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
500
0
2012
2013
2014
Avrupa
Kozyatağı bölgesinde istenen en yüksek kira 25
2
ABD$/m /ay civarında iken boşluk oranı ise yeni arz
girişi ile %9’dan %16’ya yükseldi. Ümraniye bölgesinde
2
ise istenen en yüksek kira 22 ABD$/m /ay seviyesinde
kalırken, boşluk oranı hafif düşüş kaydederek %11’e
indi.
50 $
45 $
40 $
35 $
30 $
25 $
20 $
15 $
10 $
5$
0$
2011 4.Ç
Umraniye
Şişli – Zincirlikuyu – Beşiktaş bölgesinde istenen en
2
yüksek kira 40 ABD$/m /ay’a ve boşluk oranı son
çeyrekteki açılışlar ile %10.42’ye çıktı.
İstanbul A sınıfı ofis kiraları (bölgesel dağılım)
Maslak
Maslak
bölgesinde
istenen
en
yüksek
kira
2
30 ABD$/m /ay düzeyinde iken, aynı dönemde boşluk
oranı yeni açılışlar ile birlikte %8.6’dan %9,15’e
yükseldi.
Grafik 7
Şişli - Zkuyu Beşiktaş
2011 4. çeyrek itibariyle, Levent - Etiler bölgesinde
2
istenen en yüksek kira 45 ABD$/m /ay seviyesinde
kalırken, 2010 4. çeyrek ile karşılaştırıldığında boşluk
oranı %3’ten %1’in altına indi (Grafik 7)
Asya
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Levent - Etiler
Kiralar
2015 - 2016*
Kozyatağı
İnşa halinde yada planlanan ofis projelerin çoğunluğu
MİA’da, özellikle büyük ölçekli karma kullanım projeler,
ve Asya yakasında yer alıyor. Görece iyi altyapısı ile
yeni ofis alt bölgesi olarak gelişmeye başlayan
Ümraniye ve bazı devlet kurumları ve devlet
bankalarının Ankara’dan yeni İstanbul Finans
Merkezi’ne taşınma planları nedeniyle Batı Ataşehir
yeni ofis projeleri için cazip bölgeler olmaya başladı.
2010 4.Ç
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Beklentiler
İstanbul ofis pazarı 2011 yılında kiralama faaliyetleri
anlamında iyi bir performans gösterdi. Ancak, 2012
yılının ilk yarısında piyasa hareketlerinde bir yavaşlama
bekleniyor. Gelecek yıllarda pazara girecek önemli
miktarda yeni arzın kira artışını orta vadede sabit
tutacağı görüşündeyiz.
www.dtz.com
4
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
Grafik 8
Perakende harcamaları artışı tahmini
Hanehalkı harcamaları pozitif büyümesini sürdürdü ve
şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviye olan,
önemli miktarda yeni arz pazara girdi.
14%
Talep
10%
12%
8%
6%
4%
2%
2011Ç4
2011Ç3
2011Ç2
2011Ç1
2010Ç4
2010Ç3
0%
2010Ç1
TUİK hanehalkı tüketim harcamaları verilerine göre,
toplam hanehalkı harcamalarının yaklaşık %50’sini
oluşturan perakende harcamalarının 2011 yılsonu
itibariyle 285 ABD$’na eriştiği tahmin ediliyor.
Perakende harcamaları 2011 boyunca pozitif
büyümesini korudu ve son çeyrekte %5,3 büyüdü
(Grafik 8). Geçen yıl %4,8 olan yıllık büyüme oranı ise
2011 yılında %8,1 olarak gerçekleşti.
artış oranı (%)
2010Ç2
Türkiye Perakende Pazarı
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer (TUIK verilerinden derlenerek hazırlanmıştır).
Ara.11
Kas.11
Eki.11
Eyl.11
Ağu.11
Haz.11
Tem.11
May.11
Nis.11
Mar.11
Şub.11
Ara.10
Oca.11
Kas.10
Eki.10
Eyl.10
Ağu.10
Haz.10
Tem.10
May.10
Satış Cirosu
Ziyaretçi
Nis.10
2010 ve 2011 yılsonu verileri karşılaştırıldığında,
2
2
toplam AVM arzı 6,4 milyon m ’den 7,6 milyon m ’ye
çıktı (Grafik 10). 81 ilin 51’inde var olan toplam AVM
sayısı 283’e erişti. Toplam arzın %64’ünü oluşturan
bölgesel alışveriş merkezleri en büyük pazar payına
sahip iken, onu sırasıyla %20 ve %13 paylar ile outlet
merkezler ve şehir içi AVM’ler takip ediyor (Grafik 10)
Ocak 2010=100
150
145
140
135
130
125
120
115
110
105
100
95
90
85
80
Mar.10
Arz
AVM ciro ve ziyaretçi endeksi
Şub.10
Ekim - Kasım aylarındaki soğuk hava koşulları ve yeni
yıl sezonu perakende satışları ve ziyaretçi sayısı
artışlarını olumlu etkiledi. Perakende ciro endeksi, son
iki yılın en yüksek seviyesi olan 143 puana yükseldi.
Grafik 9
Oca.10
AYD 2011 4. çeyrek sonuçlarına göre, 2010 yılı son
dönemi ile karşılaştırıldığında 2011 son çeyrekte
perakende satışları %17 arttı. Geçen yıla göre yıllık
perakende satışları %14 artış kaydederken, ziyaretçi
sayısı ise %5 artış gösterdi (Grafik 9).
Kaynak: AYD
Grafik 10
AVM arzı
kiralanabilir
alan (m2)
8,000
7,000
6,000
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
Bölgesel AVM
Şehirçi AVM
Outlet
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
0
Perakende Parklar
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
www.dtz.com
5
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
2011 sonu ile toplam 1.000 kişiye düşen kiralanabilir
2
AVM alanı Türkiye ortalaması 102 m ’ye yükseldi.
2
Ankara 249 m /1.000 kişi ile ilk sırayı alırken, İstanbul
2
219 m /1.000 kişi ile onu takip ediyor (Grafik 11).
Sadece AVM olan 51 il dikkate alındığında ise Türkiye
2
ortalaması 120 m ’ye çıkıyor.
Yeni arz
2
Grafik 11
1.000 kişiye düşen kiralanabilir AVM alanı
(en büyük 20 şehir, 2011 4.Ç)
1.000 kişi/m2
250
225
200
175
150
125
100
75
50
25
0
Türkiye Ortalaması (TR51)
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Devam eden projeler
Grafik 12
Gelecek üç yıl içerisinde toplam AVM arzının 10 milyon
2
m ’ye erişeceği tahmin ediliyor. Gelecek beş yıl içinde,
planlama aşamasındaki projeler de göz önüne
alındığında, toplam AVM arzı 424 merkezde 12 milyon
2
m ’ye ulaşması bekleniyor (Grafik 13).
Ankara
İstanbul
Karabük
Denizli
Bursa
Bolu
Trabzon
Antalya
Eskişehir
Kocaeli
TR
Gaziantep
Sakarya
Adana
Mersin
Nevşehir
Malatya
İzmir
Muğla
Tekirdağ
Karaman
2011 son çeyreğinde yaklaşık 340,000 m yeni AVM
alanı mevcut stoka eklendi. Yıllık toplam yeni arz ise
şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviye olan 1.2
2
milyon m olarak gerçekleşti (Grafik 11). Ora Outlet
(İstanbul), Nata Vega Outlet (Ankara), Forum Kayseri,
Prime Mall Antakya, Liman Shopping Centre
(Balıkesir), Nas SC (Karaman) ve Park 328 (Osmaniye)
son çeyrekte açılan belli başlı alışveriş merkezleri oldu.
Yeni AVM arzı
AVM sayısı
'Arz (000 m2)
1,400
283 300
1,200
Devam eden yeni projelerin çoğunluğu büyük
metropoliten alanlarda yoğunlaşıyor. İstanbul ise inşası
devam eden ve planlama aşamasındaki projeler
açısından hala liderliğini koruyor.
250
247
226
1,000
200
202
800
150
151
600
124
103
400
100
50
200
Türk perakende pazarını yönlendirmede en temel faktör
olan güçlü tüketici talebinin pozitif büyümesini devam
ettireceği öngörülüyor.
2
2012 yılında yaklaşık 1 milyon m yeni arzın pazara
girmesi beklenirken, gelecek üç yıl içerisinde ise
yaklaşık 85 yeni AVM’nin açılması öngörülüyor.
Yeni AVM Arzı
2011
2010
2009
2008
2007
Beklentiler
2006
0
2005
0
Toplam AVM Sayısı
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
Grafik 13
AVM arzı tahmini
AVM sayısı
Arz ('000 m2)
12,000
424
10,000
8,000
357
336
369
283
6,000
4,000
2,000
0
2011
2012
2013
Tahmini Arz
2014
440
400
360
320
280
240
200
160
120
80
40
0
2015-16*
AVM Sayısı
Kaynak: DTZ Pamir & Soyuer
www.dtz.com
6
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
20
15
10
5
Yabancı
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
0
Yerli
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
Grafik 15
Talep: konaklama sayısı kentlere göre, 2010
Konaklama
sayısı'000)
MRS
GZA
CNK
ADN
KON
BLK
BRS
5,000
4,500
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
500
0
NVS
Kıyı turizmi bölgeleri (Antalya, Aydın, Muğla) ihmal
edildiğinde, toplam konaklamaların yaklaşık yarısı kent
otellerinde gerçekleşiyor. En önemli metropoliten
alanlardan İstanbul, Ankara ve İzmir en fazla talep
gören kentler oluyor. Kent otellerinde gerçekleşen
toplam konaklamaların %85’i on büyük kentte
karşılanıyor (Grafik 15).
25
DNZ
2009-2010 yıllarında, Turizm Bakanlığı işletme belgeli
tesislerde konaklayan sayısı 26,5 milyondan 29,7
milyona çıktı. Bu rakamın yaklaşık %59’unu ise
yabancı uyruklu ziyaretçiler oluşturdu (Grafik 14).
30
IZM
Türkiye aynı zamanda kongre turizmi açısından da
önemli bir potansiyele erişti. ICCA (International
Congress and Convention Association) verilerine göre,
Türkiye 2009 yılında düzenlenen 118 kongre ile 25.
sırada yer alırken, 2010 yılında 160 kongre ile 20.
sırada yer aldı. Özellikle İstanbul önemli bir
destinasyon olurken, aynı dönemde düzenlenen
uluslararası kongre sayısı 80’den 109’a çıktı ve 17.
sıradan 7. sıraya yükseldi.
35
2003
Türkiye sadece eğlence amaçlı değil iş amaçlı geziler
nedeniyle de turizm talebinde sürekli bir artış yaşadı.
Türkiye dünyada en çok ziyaret edilen ülkelerden biri
olarak 2010 yılında 7. sırada yer aldı. 2011 sonu
itibariyle, toplam yabancı ziyaretçi sayısı yıllık %9,8
büyüme oranı ile 31 milyona erişti.
Konaklama
sayısı (milyon)
ANK
Talep
Talep : konaklama sayısı
2002
Geçen yıllarda seyahat pazarında yaşanan küresel
daralmaya rağmen Türkiye kazanan turizm
pazarlarından biri oldu.
Grafik 14
IST
Türkiye Otel Pazarı
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
Grafik 16
Arz : turizm tesisi sayısı
Oda Sayısı
('000)
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
500
0
500
400
300
200
100
2010
2009
2008
Oda Sayısı
2012 (T)
Tesis Sayısı
2007
2006
2005
2004
0
2002
Güncel istatistiklere göre (Aralık 2010), Türkiye’de
turizm işletme lisanslı 2.647 tesiste 299.621 oda ve
turizm yatırım lisanslı 877 tesiste 114.771 oda
bulunuyor. Turizm yatırım lisanslı otellerin işletmeye
açılacağı göz önüne alındığında, 2012 yılsonunda
toplam tesis sayısının 3.340’a ve oda sayısının
380.000’e erişeceği tahmin ediliyor (Grafik 16).
Tesis Sayısı
2003
Arz
Kaynak:Kültür ve Turizm Bakanlığı
www.dtz.com
7
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
Devam eden projeler
Kriz dönemi boyunca Avro bölgesi mağduru ülkeler göz
önüne alındığında, görece güçlü ekonomik koşullar
nedeniyle Türkiye otel pazarı uluslararası geliştiriciler
için daha çekici hale geldi. Ayrıca, hem büyük
metropoliten kentler hem de Anadolu kentlerinde orta
sınıf kategorisinde otel yetersizliği geliştiricileri
cezbediyor.
Tablo 2
Türkiye’deki uluslararası otel zincirleri
Grup
Marka
Otel, oda sayısı
InterContinental
Holiday Inn,
Holiday Express
Crowne Plaza
13 otel, 5.352 oda
Hilton Hotels
Hilton
Condrad
Garden Inn
Doubletree
Hampton
20 otel, 5.212 oda
Wyndham
3
Woırldwide
Ramada
9 otel, 1.283 oda
1
IHG Group
2
Belli başlı uluslararası otel zincirleri sadece otel
sayılarını arttırarak değil, yeni markalarını da Türk
pazarına tanıtarak yayıldılar.
• IHG: 2011 yılındaa İstanbul’da 2 Crowne Plaza ve 2
Holiday Inn Express işletmeye açıldı, iki yıl içinde 4
Holiday Inn ve 3 Crowne Plaza açılması planlanıyor.
• Hilton: 2010 ve 2011 yıllarında Garden Inn (İstanbul,
Konya, Kütahya, Mardin, Şanlıurfa), Doubletree
(İstanbul, Ankara, Nevşehir) ve Hampton (Ordu) açıldı.
2014 yılına kadar 3 Doubletree (İstanbul, Aydın,
Malatya) ve 8 Hampton (Bursa, Edirne, Gaziantep,
İstanbul, Rize, Samsun, Tekirdağ) açılması
planlanıyor.
• Starwood: 2011 yılında The Luxury Collection ve Lugal
Ankara, 2012 başında ise Le Meridien Etiler (İstanbul)
açıldı. Sheraton Adana ve Sheraton Bursa, ayrıca ilk
Aloft oteli Bursa’da 2013 yılında işletmeye açılacak.
• Carlson Rezidor Group: 2012 başında Radisson Blu
İstanbul Asia açıldı. İki yıl içinde Radisson Blu Mersin
ve ilk Park Inn Hotel’in Antalya’da açılması
planlanıyor.
Türkiye pazarına gireceklerini açıklayan diğer markalar
ise Raffles Hotel (Zorlu Center), Shangri La (Verdi,
Beşiktaş), The Address (Emaar project, Yeni İstanbul),
Mandarin Oriental (Bodrum) ve Aman Resort (Bodrum)
oldu.
Marriott
The Edition
4
International Courtyard
JW Marriott
Ritz Carlton
Renaissance
Marriott
5
Accor
8 otel, 2.177 oda
Novotel
Ibis
9 otel, 1.469 oda
Starwood
Sheraton
W Hotels
The Luxury Collection
Le Meridien
Aloft*
7 otel, 1.785 oda
Best
8
Western
Best Western
17 otel, 1.090 oda
Carlson
9
Hospitality
Radisson Blu
Hotel Missoni*
5 otel, 1.155 oda
Grand Hyatt
Park Hyatt
2 otel, 450 oda
7
10
Hyatt
Not: Otel sıralaması MKG araştırmasından alınmıştır “Hotel Groups World Ranking 2011”.
Veriler firma web sayfalarından derlenerek hazırlanmıştır (Ocak 2012).
(*) İnşa halinde ve iki yıl içinde açılması planlanan otellerdir.
Ulusal otel zincirleri, Dedeman Hotels & Resorts, The
Marmara ve Divan, Türkiye ve yurtdışında genişleme
planlarını açıkladı. Dedeman Zonguldak ve Divan
Çukurhan Ankara 2011 sonunda işletmeye açıldı.
Divan Hotels 2016 yılına kadar Diyarbakır, Samsun,
Gaziantep ve Adana illerinde açılacak otellerle birlikte
toplam 23 otele erişmeyi planladıklarını açıkladı.
www.dtz.com
8
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
Hyatt
Rezidor
Accor
İnşa Halinde
Best Western
Mevcut
Wyndham
Uluslararası otel zincirleri, orta sınıf kategorisinde otel
yetersizliği nedeniyle yeni otel yatırımları açısından
potansiyele sahip olan Anadolu kentlerinde önemli bir
artış kaydetti.
8,000
7,000
6,000
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
0
Starwood
Beklentiler
Oda Sayısı
Marriott
90 otelde yaklaşık 20.000 oda ile hizmet veren bu
zincilerin 2014 yılına kadar 120 otelde 25.000 odaya
büyümeleri bekleniyor (Grafik 17).
Türkiye : uluslararası otel zincirleri, 2012 Ocak
Hilton
Uluslararası otel zincirlerinin yayılmasının, yeni
markaların girişi ile arttığı gözleniyor. Halen, dünyanın
en büyük 10 uluslararası otel zincirlerinin 9’u farklı
markaları ile Türkiye’de faaliyet gösteriyor (Tablo 2)
Grafik 17
IHG
Uluslararası otel zincirleri
Kaynak:DTZ Pamir & Soyuer (Veriler firmaları web sayfalarından derlenerek hazırlanmıştır
(2012 Ocak).
İstanbul ve Ankara gibi büyük metropoliten kentler hala
merkezi bölgelerde lüks otel ve çeper bölgelerde de
orta sınıf kategorisinde yatırımcıları cezbediyor.
Özellikle eski tarihi binaların butik otel olarak restore
edildiği Şişhane ve Karaköy, İstanbul’un en cazip
bölgeleri haline geldi.
Gelecek yıllarda yatırımcı iştahının devam etmesi
bekleniyor. Hem üst sınıf, hem de orta sınıf otel
kategorilerinin sadece uluslararası zincirleri değil, yerli
grupları da çekmeye devam etmesi ve yeni otel
yatırımlarının özellikle Anadolu kentlerinde artış
göstermesi bekleniyor.
www.dtz.com
9
Property Times
Türkiye 2011 4. Çeyrek
İletişim
Araştırma
Dr. Dilek Pekdemir
+90 (212) 231 5530 x. 126
[email protected]
Danışmanlık Hizmetleri
Sedef Uğurlaş
+90 (212) 231 5530 x. 122
[email protected]
Özlem Şahin
+90 (212) 231 5530 x 113
[email protected]
Fadime Çoban
+90 (212) 231 5530 x. 120
[email protected]
Hazal Seher Özkan
+90 (212) 231 5530 x 119
[email protected]
Küresel Kurumsal Temsilcilik
Doğan Akçura
+90 (212) 231 5530 x. 124
[email protected]
Halil İbrahim Anasoy
+90 (212) 231 5530 x 116
[email protected]
Sinan Renda
+90 (212) 231 5530 x. 127
[email protected]
Yatırım
Ali Pamir
+90 (212) 231 5530 x. 114
[email protected]
Firuz Soyuer
+90 (212) 231 5530 x. 117
[email protected]
Bu raporda yer alan değerlemeler ve tahminler
firmamız tarafından yapılan dikkatli ve özenli bir
araştırma sonucunda elde edilmiş olmasına rağmen
doğruluğu garanti edilemez. Bu rapor, firmamızın
yazılı izni alınmadan hiçbir şekilde yayınlanamaz,
çoğaltılamaz, raporun tümü veya bir bölümü için
atıfta bulunulamaz. Ayrıca bu rapor, firmamızın
yazılı izni alınmadan hiçbir kontrata, anlaşmaya veya
diğer dokümanlara temel olacak şekilde kullanılamaz
www.dtz.com
10