Almanya daki Müslüman Gençlerin Camilerden Beklentileri

Humanities
Nurullah Uslu
Almanya’daki Müslüman Gençlerin
Camilerden Beklentileri
Bachelor Thesis
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ ALMANYA’DAKİ MÜSLÜMAN GENÇLERİN CAMİLERDEN BEKLENTİLERİ (BERLİN ÖRNEĞİ) Lisans Tezi DANIŞMAN: HAZIRLAYAN: Nurullah USLU Din Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı 06.070.128 Prof. Dr. Cemal TOSUN ANKARA‐2010 İçindekiler Giriş 7 I. 1. Konuyla ilgili kavramlar ........................................................................................................... 7 2. Problem ................................................................................................................................... 9 3. Araştırmanın Amacı ve Önemi ............................................................................................... 11 4. Araştırmanın Yöntemi ........................................................................................................... 11 5. Araştırma Soruları .................................................................................................................. 13 Bölüm ............................................................................................................................................ 14 GENÇLERIN SOSYAL VE DINI HAYATLARI VE BUNA BAĞLI OLARAK MEVCUT PROBLEMLERI ............ 14 II. 1. Mevcut Sosyal Hayat ve Problemler ...................................................................................... 14 2. Dini Hayat Süreci ve Mevcut Problemler ............................................................................... 16 Bölüm ............................................................................................................................................ 19 EGİTİM SİSTEMİ VE GENÇLERİN EĞİTİM DURUMLARI ....................................................................... 19 1. Berlin’de Eğitim Sistemi ......................................................................................................... 19 2. Gençlerimizin Eğitim Durumları ve Problemleri .................................................................... 20 III. Bölüm ............................................................................................................................................ 22 GENÇLERİMİZİN DİN EGİTİMİ MESELESI ............................................................................................ 22 1. Berlin’de Din Eğitimi .............................................................................................................. 22 2. Okul Dışında Din Dersi ........................................................................................................... 23 3. Berlin’de Din Eğitiminde Diğer Sosyal Faaliyetler.................................................................. 24 IV. Bölüm ............................................................................................................................................ 25 BULGULAR VE YORUMLAR .................................................................................................................... 25 1. CAMİYE GİTMEYEN GENÇLERİN DİN HİZMETLERİYLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ................................... 25 1.1 Camiye Gitme Sıklığı ve Camiye Gitme Amacı ................................................................... 26 1.2 Camide Verilen Din Hizmetleri ve Düşünceleri .................................................................. 26 1.3 Cami İçi Din Hizmeti Beklentileri ....................................................................................... 26 1.4 Cami Dışı Din Hizmeti Beklentileri ..................................................................................... 27 1.5 Gençleri Camiye Getirmek İçin Öneriler ............................................................................ 27 1.6 Camide Yapılan Faaliyetler Üzerinde Öneriler ................................................................... 28 1.7 Din Görevlisinden Beklentileri ........................................................................................... 28 1.8 Camide Faaliyet Yapılması İçin Uygun Vakitler .................................................................. 29 1.9 Vaaz ve Hutbe Hakkında Düşünceleri ................................................................................ 29 2 2. 3. 1.10 Hutbe ve Vaazda Dinlenmek İstenen Konular ................................................................... 30 1.11 Gençlerin Vaaz ve Hutbe Vermesi ..................................................................................... 31 1.12 Almanca Vaaz ve Hutbe ..................................................................................................... 31 1.13 Gençlerin Hoca ve Cemaat İle İlişkileri .............................................................................. 32 1.14 Din Görevlisinin Gençleri Anlaması ................................................................................... 32 1.16 Camide Okul İçin Ders Yardımı .......................................................................................... 33 CAMİYE GİDEN GENÇLERİN DİN HİZMETLERİYLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ......................................... 33 2.1 Camiye Gitme Sıklığı ve Camiye Gitme Amacı ................................................................... 35 2.3 Cami İçi Din Hizmeti Beklentileri ....................................................................................... 36 2.4 Cami Dışı Din Hizmetinden Beklentileri ............................................................................. 37 2.5 Gençleri Camiye Getirmek İçin Öneriler ............................................................................ 38 2.6 Camide Yapılan Faaliyetler Üzerine Öneriler ..................................................................... 39 2.7 Din Görevlisinden Beklentiler ............................................................................................ 40 2.8 Camide Faaliyet Yapılması İçin Uygun Vakitler .................................................................. 41 2.9 Vaaz ve Hutbe’den Beklentileri ......................................................................................... 41 2.10 Hutbe Ve Vaazda İşlenmek İstenen Konular ..................................................................... 42 2.11 Gençlerin Vaaz Ve Hutbe Konularıyla İlgili Önerileri ......................................................... 43 2.12 Almanca Vaaz ve Hutbe ..................................................................................................... 44 2.13 Gençlerin Hoca ve cemaat ile ilişkileri ............................................................................... 45 2.14 Din Görevlisinin Gençleri Anlaması ................................................................................... 47 2.15 Din Görevlisinin Gençlerle İletişimi ................................................................................... 48 2.16 Camide Okul İçin Ders Yardımı .......................................................................................... 49 CAMİYE GİTMEYEN GENÇ KIZLARIN DİN HİZMETLERİYLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ............................ 49 3. 1 Camiye Gitme Sıklığı ve Camiye Gitme Amacı ................................................................... 50 3. 2 Camide Verilen Din Hizmetleri İle İlgili Düşünceleri .......................................................... 51 3.3 Cami İçi Din Hizmeti Beklentileri ....................................................................................... 51 3.4 Cami Dışı Din Hizmetinden Beklentileri ............................................................................. 52 3.5 Gençleri Camiye Getirmek İçin Öneriler ............................................................................ 52 3.6 Camide Yapılan Faaliyetler Üzerinde Öneriler ................................................................... 53 3.7 Din Görevlisinden Beklentileri ........................................................................................... 53 3.8 Camide Faaliyet Yapılması İçin Uygun Vakitler .................................................................. 54 3.9 Vaaz ve Hutbe Hakkındaki Düşünceleri ............................................................................. 54 3.10 Hutbe Ve Vaazda Verilmesi İstenilen Konular ................................................................... 55 3.11 Gençler Vaaz ve Hutbe Verdiği Zaman .............................................................................. 56 3.12 Almanca Vaaz ve Hutbe ..................................................................................................... 56 3 4. 3.13 Genç Kızların Din Görevlisi ve Cemaatle İlişkileri .............................................................. 56 3.14 Din Görevlisinin Gençleri Anlaması ................................................................................... 57 3.15 Din Görevlisinin Genç Kızlarla İletişimi .............................................................................. 59 3.16 Camide Okul İçin Ders Yardımı .......................................................................................... 59 CAMİYE GİDEN GENÇ KIZLARIN DİN HİZMETLERİYLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ................................... 59 4. 1 Camiye Gitme Sıklığı ve Camiye Gitme Amacı ................................................................... 60 4.2 Camide Verilen Din Hizmetleri ve Düşünceleri .................................................................. 61 4.3 Cami İçi Din Hizmeti Beklentileri ....................................................................................... 62 4.4 Cami Dışı Din Hizmeti ile ilgili Beklentiler .......................................................................... 63 4.5 Gençleri Camiye Getirmek İçin Öneriler ............................................................................ 63 4.6 Camide Yapılan Faaliyetler Üzerine Öneriler ..................................................................... 64 4.7 Din Görevlisinden Beklentiler ............................................................................................ 64 4.8 Camide Faaliyet Yapılması İçin Uygun Vakitler .................................................................. 64 4.9 Vaaz ve Hutbe Hakkında Düşünceleri ................................................................................ 65 4.10 Hutbe ve Vaazda İşlenilmesi İstenen Konular ................................................................... 65 4.11 Gençler vaaz ve hutbe verdiği zaman ................................................................................ 66 4.12 Almanca Vaaz ve Hutbe ..................................................................................................... 66 4.13 Genç Kızların Din Görevlisi ve Cemaatle İlişkileri .............................................................. 67 4.14 Din Görevlisi Genç Kızları Anlaması ................................................................................... 67 4.15 Din Görevlisinin Gençlerle İletişim .................................................................................... 68 4.16 Camide Okul İçin Ders Yardımı .......................................................................................... 69 SONUÇ VE ÖNERİLER ............................................................................................................................. 70 EK:1 76 MÜLAKAT SORULARI ............................................................................................................................. 76 4 Önsöz Almanya, büyük göçmen potansiyelini barındıran Avrupa’nın en önemli sanayi ülkesidir. Türkiye’nin yurtdışına işçi gönderdiği ilk ülke olması ve en fazla vatandaşımızın burada bulunması nedeniyle Almanya’nın Türk işçi göçü bakımından büyük bir önemi vardır. Bu işgücü göçü ve göçmenlik olgusu, başlangıçtan itibaren, hem Almanya hem de ülkemiz açısından işçilerimizin ve çocuklarının çözülmesi gereken bir takım problemleriyle iç içedir. Bunun yanında, iki Almanya’nın birleşmesiyle Almanya’da yaşayan 3 milyon vatandaşımızın mevcut durumunun daha da önem kazandığı açıktır. Almanya’daki Türklerin karşılaştıkları zorlukların bir takım faktörlerden kaynaklandığı söylenebilinirse de, en önemli sebep, işçilerimizin İslam dinine mensup olmaları ve bu dinin gereklerine göre yaşamak istemeleridir. Almanya’ya işçi göçünün çeşitli açılardan incelenip, araştırılması mümkündür. Sosyologlar, siyasal bilimciler, ekonomistler, eğitimciler, din eğitimiyle uğraşanlar bu konuya yakından ilgi duyarak araştırma safhasına getirebilirler. Yapılan bu araştırma Almanya’nın Berlin eyaletinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın giriş bölümünde konuyla ilgili kavramlar açıklanmış, konu üzerinde inceleme yapılarak, problem ortaya konulmuştur. İkinci, üçüncü, hatta dördüncü neslin sosyalleşmesinde, kendi inanç ve kültür sistemiyle bütünleşmesinde ilk ve en önemli faktörü oluşturan “aile ocağı”, gerçek kimliğiyle ortaya konulmadan, araştırmamızda çocuklarımızın meselelerini tek başına ele almamızın bir anlamı olabileceği elbette düşünülemez. Bu sebeple, bu çalışmada, çocuklarımızın problemleriyle birlikte, işçilerimizin 1961 Ekim ayında Almanya’ya işçi olarak gelmelerinden itibaren geçen 49 yılın tarihi gelişimini, onların mevcut sosyal hayatlarını ve sorunlarını, dini hayat sürecini kısa da olsa değerlendirme yoluna gidilmiştir. İsçilerimizin üzerinde geliştirilen bu çizgideki değerlendirmeler aynı zamanda çocuklarımızın tutumlarını, inanç sistemlerini ve değer yargılarını açıklamada yön belirleyici çalışmalar olarak onlara faydalı olmuştur. Yoksa bu araştırma, çocuklarımızı cami ve cemaat çevresinden soyutlayarak yapılmış bir inceleme değildir. 5 Almanya’ya gitmeden önce bu araştırmayla ilgili sorularımı hazırlayıp hocalarıma danıştım. Onlarla beraber bir yol haritası oluşturduk. İşlenen konunun gerçekten araştırmaya değer olduğunu ayrıca belirtmek istiyorum. Zira başta Almanya olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinde kaliteli ve çok yönlü din görevlilerine ihtiyaç olduğu, toplumun her seviyesine seslenebilecek deneyimli din görevleri gerektiği gerçeği ortadadır. İnsanlarımızın yıllardan beri yurt dışında yaşadıkları problemleri, değişik kültürel sorunları ve karşılaştıkları güçlükleri ancak oradaki din görevlileri ve vatandaşlarımız biliyor. Gelişmelere açık, çok yönlü ve mesleğinde kendini yetiştirmiş din görevlileri gönderilmediği için oradaki problemler tespit edilemiyor, dolayısıyla da hem insanlar hem de görevliler zorluklarla karşılaşıyorlar. Artık bu zorlukların son bulmasına yardımcı olmak üzere, gençlerin camiden beklentilerini belirlemek için farklı gruplar, çevreler halinde gençlerle görüştük. Onların beklentilerini tespit ettik, hangi konularda sıkıntı çektiklerini ve bunları nasıl çözebileceğimizi onlardan öğrenmeye çalıştık. Bu tür araştırma konuları yeni olduğu için eksikliklerimiz olabilir. Temennimiz, bu konularda daha geniş ve daha çok çalışmanın yapılarak, bu sahadaki eksikliklerin belirlenmesi ve uygun çözüm yollarının ortaya konulmasıdır. Aynı zamanda, Türkiye’den gelecek din görevlilerinin de bu tür çalışmaları okuyup, hazırlıklı ve bilgili olarak gelmesidir. Bu araştırmada bize destek olan, yardım eden yurttaşlarımıza, onların çocuklarına; tezimi Türkçe kurallarına göre kontrol eden, maddi ve manevi açıdan daima bana yardımcı olan anneme, babama ve dayıma; özellikle, tezimin hazırlanmasında kıymetli vakitlerini esirgemeyerek tenkit ve tavsiyeleriyle bana rehberlik eden muhterem hocam Prof. Dr. Cemal Tosun’a ve Dr. Halise Kader Zengin’e minnet ve şükranlarımı arz etmeyi bir vazife telakki ederim. Nurullah USLU Ankara 2010 6