doc8-10 Çalışma Kitabı - Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
download 
Şikayet Transkript
8-10 Çalışma Kitabı - Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
Türk Tarihinde Yolculuk Türk Tarih Kurumunu Gezelim Türk Tarih Kurumu, Türk tarihini incelemek ve sonuçlarını yaymak için konferanslar, seminerler, kongreler, anma törenleri düzenler. Kitaplar yayınlar, kurumun üyeleri uluslararası kongre ve seminerlere katılarak bildiri sunar. A) “www.ttk.gov.tr” adresini kullanarak Türk Tarih Kurumuna sanal bir gezi düzenleyiniz. Bu gezide; • Türk Tarih Kurumunun kütüphanesini, • Konferans salonunu, • Kitap satış bölümünü, • Başkanlık ve idare katlarını ziyaret ediniz. B) Gezi sonrasında Türk Tarihi Kurumu hakkında öğrendiğiniz bilgileri aşağıdaki bölüme yazınız. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara Türk Ocağı’nda (Resim ve Heykel Müzesi) Türk Tarih Kurumu toplantısında (19 Temmuz 1931) 141 ATATÜRK’Ü TANIYORUM Atatürk MUSTAFA KEMALLER TÜKENMEZ Tükenir elbet, Gökte yıldızlar, denizde kum tükenir. Bu vatan, bu topraklar cömert, Kutsal bir ateşim ki ben sönmez, İnanın Mustafa Kemaller tükenmez.. Ben de etten kemiktendim elbet, Ben de bir gün göçecektim elbet, İki Mustafa Kemal var iyi bilin, Ben işte o ikincisi sonsuzlukta, Ruh gibi bir şey görünmez, İnanın Mustafa Kemaller tükenmez.. Hep kardeşliğe, bolluğa giden yolda, Bilimin, yapıcılığın aydınlığında, Güzel düşünceler, soyut fikirlerde ben, Evrensel yepyeni buluşlarda, Geriliği kovmuşum ben, dönmez, İnanın Mustafa Kemaller tükenmez.. Başın mı dertte, beni hatırla, Duy beni en sıkıldığın an, Baştan sona her şeyiyle bu vatan, Sakın ağlamasın kasımlarda, Fatihler, Kanuniler ölmez, İnanın Mustafa Kemaller tükenmez... Halim YAĞCIOĞLU Yukarıda verilen “Mustafa Kemaller Tükenmez” adlı şiiri okuyunuz. Bu şiirde Atatürk’ün hangi kişilik özelliklerinden bahsedilmektedir? Yazınız. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 142 Türk Tarihinde Yolculuk Atatürk’ü Tan›yal›m Aşağıda verilen Atatürk’e ait sözleri okuyunuz. Bu sözler Atatürk’ün hangi kişilik özelliğini yans›tmaktadır? Oklar› takip ederek ilgili kutucuklara yaz›n›z. Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür... Kültür okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden anlam çıkarmak, uyanık davranmak, düşünmek, zekâyı eğitmektir. .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... Dünyada medeni, ileri ve olgun olmak isteyen bir millet, mutlaka heykel ve heykeltıraş yetiştirecektir. .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... 143 Atatürk’ün Kiflilik Özellikleri Atatürk’ün kişilik özelliklerini anlatan bir fliir veya an› bularak afla¤›daki bölüme yaz›n›z. ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... Buldu¤unuz fliir veya an›da Atatürk’ün kiflilik özelliklerinden hangilerine de¤inilmifltr? Yaz›n›z. ......................................................................................................... .... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... .... ......................................................................................................... 144 Türk Tarihinde Yolculuk Atatürk Köflesi Atatürk resimleri bulunuz. Bu resimleri dosyalayarak s›n›fta bir “Atatürk Köflesi” haz›rlay›n›z. 145 Öz De¤erlendirme Formu “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesinin sonunda neleri, ne kadar ö¤rendi¤inizi anlamak için kendizi de¤erlendiriniz. Bunu yapabilmek için afla¤›daki sorular› cevaplamal›s›n›z. Sorularda size uygun olan seçeneklerden birini iflaretleyiniz (X): “Bunu çok iyi yapabiliyorum” için: “Bunu k›smen yapabiliyorum”için: “Bunu yapam›yorum” için: 1 Türklerin ilk yurdunun Orta Asya olduğunu söyleyebilirim. 2 Orta Asya’da kurulan ‹lk Türk devletlerinin adlarını söyleyebilirim. 3 Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerinin önemini açıklayabilirim. 4 Orta Asya’daki ‹lk Türk devletlerinden günümüze ulaşan kültür değerlerimize örnekler verebilirim. 5 Türklerin ‹slamiyeti hangi olay sonrasında kabul ettiklerini belirtebilirim. 6 Türklerin ‹slamiyeti kabul etme nedenlerini açıklayabilirim. 7 Türk-‹slam devletlerinin adlarını belirtebilirim. 8 Karahanlılar ve Gazneliler devletinin Türk-‹slam medeniyetine katkılarına örnekler verebilirim. 9 Büyük Selçuklulardan günümüze ulaşan kültürel değerlere örnekler verebilirim. 10 Anadolu Selçukluları ve Türk beyliklerinin Türk kültürüne katkılarını söyleyebilirim. 11 Türk-‹slam devletlerinden açıklayabilirim. 12 günümüze ulaşan kültürel değerleri Türklerin Anadolu’ya yerleştikten sonra yaptıkları çalışmalara örnekler verebilirim. 13 Türk tarihinin köklü ve zengin olmasının nedenlerini açıklayabilirim. 14 Türklerin kültür ve medeniyet alanında yaptıkları çalışmalara örnekler verebilirim. 15 Atatürk’ün tarihe verdiği önemi açıklayabilirim. 16 Atatürk’ün kişilik özelliklerinin neler olduğunu söyleyebilirim. 17 Atatürk’le ilgili anılar anlatabilirim. 146 KÜLTÜRÜMÜZDEN ‹ZLER KONULAR • • • • • • • • Bayramlarımız ve Toplumsal Dayanışma Kültürümüzdeki Gelenek ve Görenekler Türk Mimarisinin Kültürümüzdeki Yeri Ata Sporlarımız Türk Müziği Doğal ve Kültürel Zenginliklerimiz Türk Kültürüne Hizmet Edenler Zengin Mutfağımız Kültürümüzden ‹zler BAYRAMLARIMIZ VE TOPLUMSAL DAYANIfiMA 19 May›s Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayram› Kutlama Program› Örne¤i 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ile ilgili afla¤›daki kutlama programın› düzenleyiniz. Program›n ‹çeri¤i • Atatürk ve Türk büyükleri ad›na sayg› duruflunun yap›lmas› • ‹stiklâl Marfl›’n›n okunmas› • Günün anlam ve önemini belirten konuflman›n yap›lmas› • Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi’nin okunmas› • 19 May›s Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayram› ile ilgili bir fliirin okunmas› • “Gençlik Marşı”n›n okunması 148 Kültürümüzden ‹zler GENÇL‹K MARŞI (DAĞ BAŞINI DUMAN ALMIŞ) Dağ başını duman almış, Gümüş dere durmaz akar, Güneş ufuktan şimdi doğar, Yürüyelim arkadaşlar! Sesimizi yer, gök, su dinlesin! Sert adımlarla her yer inlesin! Bu gök, deniz nerede var, Nerede bu dağlar taşlar, Bu ağaçlar güzel kuşlar, Yürüyelim arkadaşlar! Sesimizi yer, gök, su dinlesin! Sert adımlarla her yer inlesin! Dağlar taşlar güzel kuşlar, Ya bu insanlar insanlar, Güneş ufuktan bir gün doğar, Yürüyelim arkadaşlar! Sesimizi yer, gök, su dinlesin! Sert adımlarla her yer inlesin! Ali Ulvi ELÖVE • 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ile ilgili olarak bir spor müsabakası düzenleyiniz. • 19 May›s Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayram› kutlamas› sonras›nda neler hissettiniz? Düflüncelerinizi söyleyiniz. 149 Bayram Ziyaretleri astane ziyaretlerinin ardından Trabzon Huzurevi’ni ziyaret eden Vali Nuri Okutan ve eşi Demet Okutan’ı huzurevi sakinleri coşkuyla karşıladı. Bayramların hatırlamak ve hatırlanmak olduğunu belirten Vali Okutan, “Büyüklerimizin gönüllerini her zaman almamız gerekir. Bu günlerimizi büyüklerimize borçluyuz. Ne yapsak onların hakkını ödeyemeyiz.” dedi. Daha sonra huzurevi sakinleriyle uzun uzun sohbet eden Vali Okutan ve eşi, çeşitli hediyelerle birlikte huzurevi sakinlerine kırmızı ve beyaz karanfil vermeyi de ihmal etmediler. www.trabzon.gov.tr Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandırınız. 1. Sizce, hatırlamak ve hatırlanmak neden önemlidir? Düşüncelerinizi yazınız. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2. Huzurevinde yaşayan kişiler, bayram ziyaretiyle ilgili olarak neler hissetmiş olabilirler? Yazınız. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3. Türk kültüründe önemli bir yeri olan bayram ziyaretleri ile ilgili olarak neler söylemek istersiniz? Düşüncelerinizi yazınız. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 150 Kültürümüzden ‹zler Viyana Belediye Sarayı’nda Ramazan ‹ftarı Viyana Belediye Başkanı Michael Haeupl şehirdeki Müslüman toplumunun ileri gelenlerine belediye sarayında iftar yemeği verdi. ‹ftar yemeğine büyük çoğunluğu cami eksenli Türk dernek temsilcilerinden oluşan yaklaşık 300 kadar kişi katıldı. Konuklarına hitaben kısa bir konuşma yapan Haeupl, Ramazan ayında verilen iftar yemeklerinin artık belediye sarayının geleneği hâline geldiğini belirterek “Viyana’daki Müslümanlarla yan yana değil bir arada yaşamaktan büyük memnunluk duyduğunu” söyledi. Yukarıdaki gazete haberine göre afla¤›daki soruları cevaplandırınız. 1. Metinde, Viyana Belediye Sarayı’nın hangi geleneğinden bahsedilmektedir? Yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 2. Viyana Belediye Başkanı iftar yemeğinde hangi sözleri söylemiştir? Sizce bu sözler ne anlama gelmektedir? Yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 3. Gazete haberinde gelenek hâline getirilen uygulama ile ilgili olarak hangi duyguları hissettiniz? Duygularınızı yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 4. Bu habere içinde “hoşgörü” sözcüğünün yer aldığı bir başlık bulunuz. Başlığı aşağıdaki bölüme yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 151 KÜLTÜRÜMÜZDEK‹ GELENEK VE GÖRENEKLER Aşağıdaki anketi aile bireylerinize uygulayarak anket sonuçlarını karşılaştırınız. 1. Evlenme biçiminiz nasıldı (görücü usulü, anlaşarak vb.)? ........................................................................................................................................... 2. Evlilik kararın›zda ailelerinizin etkisi oldu mu? Aileleriniz ne zaman bir araya geldiler ve bu sırada neler yapıldı (kız isteme, söz kesme, kahve ve tatlı ikramı gibi)? ........................................................................................................................................... 3. Söz kesiminden düğüne kadar olan süreçte neler yapıldı? (bayram, düğün ve özel günlerde ziyaret, hediye vb.) ........................................................................................................................................... 4. Nişan yaptınız mı? ........................................................................................................................................... 5. Nişan töreninizi nerede yaptınız? ........................................................................................................................................... 6. Nişanınızda ne giydiniz? ........................................................................................................................................... 7. Nişan töreninizin davetlileri kimlerdi? ........................................................................................................................................... 8. Nişanınızda hangi takılar takıldı? ........................................................................................................................................... 9. Nişan töreninizde misafirlere neler ikram edildi? ........................................................................................................................................... 10. Ne kadar süre nişanlı kaldınız? ........................................................................................................................................... 11. Kına gecesi yaptınız mı? ........................................................................................................................................... 12. Kına gecenizi nerede yaptınız? ........................................................................................................................................... 152 Kültürümüzden ‹zler 13. Kına gecenizde ne giydiniz? ........................................................................................................................................... 14. Kına gecenizin davetlileri kimlerdi? ........................................................................................................................................... 15. Kına yakılırken hangi uygulamalar yapıldı? ........................................................................................................................................... 16. Kına gecesinde misafirlerinize neler ikram edildi? ........................................................................................................................................... 17. Evlenme öncesinde evinizde kullanmak üzere neler hazırladınız (çeyiz ve çeyizle ilgili uygulamalar)? ........................................................................................................................................... 18. Düğününüze/ nikâhınıza katılacaklar› nasıl davet ettiniz? ........................................................................................................................................... 19. Gelin almaya kimler katıldı? ........................................................................................................................................... 20. Gelin alma nasıl gerçekleşti? ........................................................................................................................................... 21. Gelin alma sırasında neler yaflad›n›z (kuşak bağlama, kapı kilitleme, sandık yolu vb. )? ........................................................................................................................................... 22. Nikâh ve düğününüz beraber mi ayrı mı yapıldı? Sebebini açıklayınız. ........................................................................................................................................... 23. Düğününüz nerede ve nasıl yapıldı? (Evde, salonda, meydanda...) ........................................................................................................................................... 24. Düğününüzde takı merasimi oldu mu? ........................................................................................................................................... 25. Düğününüzde neler ikram edildi? ........................................................................................................................................... 26. Düğününüzü kaydettiniz mi (videokaset, kamera, CD gibi)? Düğün fotoğraflarınız var mıd›r? ........................................................................................................................................... 27. Düğünden sonra duvak açma, gelin mevlidi okutma gibi uygulamalardan hangileri yap›ld›? ........................................................................................................................................... 153 Anket sonuçlarına göre büyüklerinizin yaşad›klar› dönemden günümüze kadar süregelen gelenekler var mıdır? Varsa bunlar nelerdir? Aşağıdaki bölüme yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Anket sonuçlarına göre büyüklerinizin evlendiği dönemde yapılan ancak günümüzde unutulan uygulamalar var mıdır? Örnekler vererek yazınız. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Siz de kat›ld›¤›n›z bir k›na gecesini sınıfınızda anlat›n›z. 154 Kültürümüzden ‹zler Türkiye’de gördüğünüz bir düğünü afla¤›daki bölüme yazarak anlatınız. .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... 155 Yakınlarınızın söz, nişan, kına gecesi ve düğün fotoğraflarından oluşan bir albüm hazırlayınız. 156 Kültürümüzden ‹zler Aşağıdaki sorulardan hareketle askerliğini Türkiye’de yapmış biriyle röportaj yapın›z. 1. Askere gittiğinizde kaç yaşındaydınız? ............................................................................................................................ 2. Hangi tarihler arasında askerlik yaptınız? ............................................................................................................................ 3. Askere gitmeden önce sizin için herhangi bir tören yapıldı mı? Bu törende neler yaşand›? ............................................................................................................................ 4. Askere gideceğiniz zaman neler hissettiniz? ............................................................................................................................ 5. Askerliği nerede yaptınız? ............................................................................................................................ 6. Askerden döndüğünüzde nas›l karş›land›n›z? ............................................................................................................................ 7. Unutamadığınız bir askerlik anınızı anlatınız. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 15 1 157 57 Aşağıda gelenek, görenek ve törenlerimizle ilgili uygulamalar ve bu uygulamaların sebepleri karışık olarak verilmiştir. Bu uygulamalarla nedenlerini örnekteki gibi eşleştiriniz. UYGULAMALAR • Gelin evden çıkarken arkasından ayna NEDENLER‹ • Diğer kızların da evlenebilmesi için tutulması • Gelin oğlan evinin kapısından girerken kapının eşiğine ve tavanına yağ, bal gibi şeyler sürülmesi • Gelinin başından şeker, bozuk para, kuruyemiş gibi şeyler atılması • Gelinin henüz bitmemiş bir çorabı sökerek evden çıkması • Gelinin ayakkabısının altına bekâr kızların isimlerinin yazılması • Askere gidecek gencin eline kına yakılması • Askere gidenin arabasının arkasından su dökülmesi • Diğer k›zlar›n da kısmetlerinin açılması için • Aydınlık bir aile hayatının olması için • Gelinin yeni evindeki kişilerle iyi geçinmesinin sağlanması için • Gelinin gittiği eve bolluk, bereket getirmesi için • Yolculuğun kolay geçmesi için • Vatana kurban olması için Siz de gelenek, görenek ve törenlerimizle ilgili bildiğiniz uygulamaları ve bunlar›n nedenlerini yazınız. UYGULAMALAR NEDENLER‹ ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... 158 Kültürümüzden ‹zler Yaşadığınız ülkede düğün, askerlik ve cenaze törenlerinde hangi uygulamalar yapılmaktadır? Uygun yerlere yazınız. Bunlardan hangileri Türkiye’de yapılanlarla benzerlik göstermektedir? Düğünlerde: ................................................................................................................... ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Asker u¤urlamada: ........................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Cenaze törenlerinde: ..................................................................................................... ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 159 TÜRK M‹MAR‹S‹N‹N KÜLTÜRÜMÜZDEK‹ YER‹ Başmimar a. Bulunduğunuz şehrin başmimar› olsaydın›z, mimari açıdan ne gibi değişiklikler yapardın›z? Defterinize yaz›n›z. b. Yapacağın›z bu değişiklikleri niçin yapardın›z? Sınıfta arkadaşlarınızla bu konuyu tartışınız. Mimari Eserim Sizden Türkiye’de mimari bir eser yapman›z istenseydi ne yapardın›z? Yapmak istediğiniz eseri aşağıdaki kutucuk içine çiziniz ve sınıfta sergileyiniz. 160 Kültürümüzden ‹zler Tarihin Tan›klar› Yaşadığınız çevrede bulunan ve halk mimarisi özellikleri taşıyan bir yer hakkında bilgi toplayarak sınıfta bir sunum yapınız. Hayalimdeki Ev Hayalinizdeki evin resmini aşağ›da boş b›rak›lan yere çizerek sınıfta sergileyiniz. 161 ATA SPORLARIMIZ Koca Yusuf, Yusuf ‹smail, Korkunç kunç Türk (1857-4 Temmuz 1898), dünyaca ca ünlü efsanevi Türk güreşçisidir. Mindere re çıkarak grekoromen güreşi yapan ilk lk Türk pehlivanı olduğu bilinmektedir. r. 1885 yılında Kırkpınar başpehlivanı nı olmuş; 1894 yılından itibaren Avrupa ve ABD’de devrin en ünlü güreşçileri ile güreşmiştir. 115 kilo s›kletindeki sporcu, 1.88 metre boyundaydı. Amerika turnesinden ülkesine dönerken bir gemi kazasında Atlantik Okyanusu’nda yaşamını yitirdi. Güreşin efsanevi isimlerinden olan Yusuf, iri gövdesi, güreş becerisi, gücü ü ve sporcu ahlakı ile “Koca” lakabını almıştır. ştır. Dünyada “Terrible Turk” (Korkunç Türk) ürk) olarak tanındı. Kendisinden sonra başka şka Türk güreşçiler de bu unvanı kullandılar. Koca Yusuf dönemin ünlü pehlivanları tarafından yetiştirildi. 1897’de Avrupa’ya gitti ve Paris’te minder güreşinin kurallarını öğrendi. ‹lk maçını Sabés ile yaptı ve onu yendi. Fransa’da 3 yıl kaldı(1894-1897). Bu dönemde önemli güreşçileri yendi. Fransız, Rum ve ‹ngiliz güreşçileri de yendikten sonra Avrupa’da rakip bulamaz hâle geldi. 162 Kültürümüzden ‹zler 1. Metne göre Koca Yusuf’un özelliklerini yazınız. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2. Koca Yusuf’un ata sporumuz güreş için önemi nedir? Yazınız. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Dünyaca ünlü bir güreşçimiz hakkında bilgi toplayınız. Fotoğrafını yanda boş b›rak›lan yere yapıştırınız. ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... 163 Yaşadığınız ülkede yapılan geleneksel sporları araştırınız. Görsel ve yazılı materyallerden yararlanarak oyunu kısaca tanıtınız. Oyunla ilgili fotoğrafı altta boş bırakılan yere yapıştırınız. ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... 164 Kültürümüzden ‹zler Değişik spor dallarında dünya çapında ünlü olmuş başarılı sporcularımızı araştırarak bir albüm hazırlayınız. HALTER GÜREŞ FUTBOL Ad›-Soyad›: .................. Ad›-Soyad›: .................. Ad›-Soyad›: .................. Baflar›lar›: ..................... Baflar›lar›: ..................... Baflar›lar›: ..................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ATLETİZM UZAKDOĞU SPORLARI BOKS Ad›-Soyad›: .................. Ad›-Soyad›: .................. Ad›-Soyad›: .................. Baflar›lar›: ..................... Baflar›lar›: ..................... Baflar›lar›: ..................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... ..................................... 165 TÜRK MÜZ‹⁄‹ a. Afla¤›daki çal›flmalar› yap›n›z. • Türk halk ve Türk sanat müzi¤i alanlar›nda iki farkl› koro oluflturunuz. • Söyleyece¤iniz flark›lar›n ve türkülerin listesini yap›n›z. • Seçti¤iniz flark›lar›n ve türkülerin sözlerini ö¤reniniz. • Bu flark›lar› ve türküleri söylemek için haz›rl›k yap›n›z. • S›n›f›n›za ö¤retmenlerinizi, ailenizi ve arkadafllar›n›z› davet ederek haz›rlad›¤›n›z flark›lar› ve türküleri söyleyiniz. • Solo flark› veya türkü söylemesi için aran›zdan birkaç arkadafl›n›z› seçiniz. b. Türk müzi¤i eserlerini seslendirirken neler hissettiniz? Düflünce ve duygular›n›z› afla¤›daki bölüme yaz›n›z. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 166 Kültürümüzden ‹zler Süper Star Sevdi¤iniz bir Türk müzi¤i sanatç›s›n›n hayat› hakk›nda araflt›rma yap›n›z. Edindi¤iniz bilgileri afla¤›daki bölümlere yaz›n›z. Sanatç›ya ait bir foto¤raf› ilgili alana yap›flt›r›n›z. Çal›flma Alan› .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Kiflisel Özellikleri E¤itimi ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... Sanatç›n›n Foto¤raf› ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... Müzi¤e Katk›s› .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. 167 Orkestra fiefi Severek dinlediğiniz iki eser ad› seçiniz. a. Eserlerle ilgili aşağıdaki bilgileri araştırarak ilgili yerleri doldurunuz. b. Bu eserleri neden sevdiğinizi yazınız. Bu eseri seviyorum çünkü .......................... ..................................................................... Eserin adı: ..................................................................... Müzik: ..................................................................... Eserin türü: Söz: ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... Bu eseri seviyorum çünkü .......................... ..................................................................... Eserin adı: ..................................................................... Müzik: ..................................................................... Eserin türü: Söz: ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... 168 Kültürümüzden ‹zler Hangisi? “Merhaba, benim adım.............................. . Yaylı çalgılar ailesindenim. Genellikle halk müzi¤inde kullanılırım. Benim hangi çalgı olduğumu bulabildiniz mi? a. c. b. ç. ç. 169 16 Geleneksel Türk Müziği Çalgıları Aşağıda boş bırakılan yerlere hangi çalgılar gelmelidir? Araflt›rarak yaz›n›z. Vurmalı Çalgılar Üflemeli Çalgılar Def Kaval Zil ................. ................. Tulum ................. Zurna Telli-Tezeneli Çalg›lar Yayl› Çalgılar ................. ................. ................. Ba¤lama 170 Keman Kabak Kemane Kültürümüzden ‹zler Atatürk ve Sanat Sizce bu sözü ile Atatürk sanatkâr›n hangi yönünü vurgulamaktad›r? ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ 171 Seslerin Büyüsü Aşağıda verilen şiirleri önce sesli daha sonra hafif ve uygun bir müzik eşliğinde okuyunuz. Hangisini daha çok beğendiniz? Müziğin, şiir üzerindeki etkisini yazınız. Veda Busesi Hani o bırakıp giderken seni H‹KÂYE Senin dudakların pembe Bu öksüz tavrını takmayacaktın Alnına koyarken veda buseni Ellerin beyaz, Yüzüme bu türlü bakmayacaktın Al tut ellerimi bebek Gelse de en acı sözler dilime Tut biraz! Uçacak sanırım birkaç kelime Benim doğduğum köylerde Bir alev hâlinde düştün elime Ceviz ağaçları yoktu, Hani ey gözyaşım akmayacaktın Ben bu yüzden serinliğe hasretim Okşa biraz! Orhan Seyfi ORHON Benim doğduğum köylerde Beste : Yusuf NALKESEN Buğday tarlaları yoktu, Dağıt saçlarını bebek ............................................................................ Savur biraz! Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin! Benim doğduğum köyler de güzeldi, ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ Sen de anlat doğduğun yerleri, ............................................................................ Anlat biraz! ............................................................................ ............................................................................ Cahit KÜLEB‹ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ 172 Kültürümüzden ‹zler DO⁄AL VE KÜLTÜREL ZENG‹NL‹KLER‹M‹Z Do¤al Güzelliklerimizi Tan›yal›m Aşağıdaki kutucuklarda Türkiye’deki “Dünya Miras Listesi”ne girmiş olan yerler tanıtılmıştır. Verilen bilgiler doğrultusunda bu yerleri tespit edip adlarını boş kutucuklara yazınız. Burası özellikle 18. yüzyılda Asya ve Avrupa arasındaki ticaretin merkezi olmuştur. Şehrimiz, geleneksel şehir dokusu ve ahşap yığma evleriyle sit alanı ilan edilmiştir. Görkemli geçmişi ile farklı dinlerin, kültürlerin, toplulukların ve bunların eserlerinin buluştuğu yerdir. Hipodrom, Ayasofya, Aya ‹rini gibi yerleri içine alan Arkeolojik Park; Süleymaniye Koruma Alanı ile ünlüdür. Hitit ‹mparatorluğu’nun başkenti olarak Anadolu’da yüzyıllar boyu çok önemli bir merkez olmuştur. Şehrin adı Hititçede gümüş anlamına gelmektedir. Bu mimari şaheser iki kubbeli türbeye sahip bir cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşmaktadır. Bu yapı, mimari özelliklerinin yanı sıra Anadolu taş işçiliği örnekleriyle ünlüdür. 173 Suların oluşturduğu görkemli beyaz travertenler ve şifalı sular› ile ünlüdür. Burası eski kaynaklara göre metal ve taş işlemeciliği ve dokuma kumaşları ile tanınmaktadır. Dünyan›n en eski arkeolojik kentlerinden biridir. Tahtadan at›yla ünlüdür. Kral mezar›, kireçtaşı bloklarından yapılmış 8-10 m. yükseklikte dev heykelleri ve eşsiz manzaras›yla ünlüdür. Uzun yıllar önce dağların rüzgâr ve yağmurla aşınması sonucu ortaya çıkan kaya şekilleri (Peri Bacaları) ve kayalardan evleriyle ünlüdür. Ortak Mirasımız 2000 yılı sonu itibariyle dünya genelinde Dünya Miras Listesi’ne kayıtlı 690 kültürel ya da doğal varlık bulunmaktadır. Bunların 530 tanesi kültürel/ arkeolojik sit, 137 tanesi doğal sittir. 23 tanesi ise karma (kültürel/doğal) sittir. Her yıl gerçekleşen Dünya Miras Komitesi toplantıları ile bu sayı artmaktadır. Bu yerlerden ‹stanbul tarihî yerleriyle Safranbolu, Boğazköy, Nemrut Dağı, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Truva Arkeolojik Kenti kültürel özellikleriyle Pamukkale ve Göreme-Kapadokya hem kültürel hem doğal miras›yla listeye alınmıştır. 174 Kültürümüzden ‹zler TÜRK‹YESEVER’LE B‹RL‹KTE TÜRK‹YE’DE Benimle uzun bir geziye çıkmak ister misin? Geziye başlamadan önce kendimi tanıtmalıyım. Benim adım “Türkiyesever”. Ülkemizde ve dünyada Dünya Miras Listesi’ne girmiş bazı yerleri sana tanıtmak istiyorum. Bu yerlerin sayısı dünyada 690, Türkiye’de ise 9’dur. Gezimize Türkiye’den Nevşehir ilinden başlayalım ve Kapadokya’ya gidelim. “Kuzeyde Kızılırmak, doğuda Yeşilhisar, güneyde Hasan ve Melendiz dağları, batıda Aksaray ve kuzeybatıda Kırşehir ile sınırlanan Kapadokya Bölgesi çok eski yıllardan beri insanların yaşadığı bir yer olmuştur. Erciyes Dağı ve Hasan Dağı tüflerinin, rüzgâr ve su aşınması sonucunda oluşturduğu kaya şekilleri oldukça ilginçtir. Günümüzden çok önce burada yaşamış insanlar kayaları oyarak kendilerine ev yapmışlardır. Bu evler kışın ılık, yazın serin olmasıyla yaşamaya uygundur.” Sırada Sivas ili var. “Divriği Cami ve Darüşşifa”ya gidiyoruz. Darüşşifa kelimesinin günümüzdeki anlamı hastanedir. “12281229 yıllarında yaptırılan eser cami ve hastaneden oluşmaktadır. Cami ve hastane taşların oyulmasıyla yapılan süslemeleriyle ünlüdür.” Çorum’a gitmeye ne dersin? Çorum’da “Hattuşa” isimli bir yer var. “Hattuşa” değişik bir isim. Bakalım burada ne var? “Çorum Boğazköy’deki Hattuşa, günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce bu bölgede olan ülkenin başkentiydi. Oraya gittiğinde Hattuşa’ya ait kalıntıları görebilirsin. 175 Şimdi Çorum’dan uzağa gideceğiz. Adıyaman’da Nemrut Da¤›’na ç›kt›¤›m›zda burada çok büyük heykellerin bulundu¤unu görürüz. “Adıyaman’ın Kâhta ilçesinde 2150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı yamaçlarında günümüzden çok önce Kommagene Uygarl›¤›’n›n Kralı I. Antiochos’un yaptırdığı büyük heykeller bulunmaktadır. Dev heykeller 8-10 metre yüksekliğindedir. “ Muğla iline gitmeye ne dersin? Yoksa yoruldun mu? O zaman biraz dinlenelim ve gittiğimiz yerleri düşünerek nelerin aklımızda kaldığına bakalım. ‹lk gittiğimiz yer................................................ ‹nsanlar günümüzden çok önce burada yaşamışlar ve ............................................................................................. ............... ev olarak kullanmışlardır. Kayalar› oyarak ev yapmak çok zor olmal›. Peribacalar› denilen bu yer........... ......................................... ilindeki........................................................................... ......................... Çorum ili Boğazköy ilçesinde bulunan kalıntılar ................................................ isimli şehre aittir. “Benim boyum .....................................................metredir.” Şimdi Nemrut Dağı’ndaki heykelleri düşün, bu heykellerin boyu ............................................ metredir. Kendi boyunla karşılaştır. Acaba o günün flartlar›nda bu heykelleri nas›l yapm›fllard›r? 176 Kültürümüzden ‹zler Şimdi gezimize devam edebiliriz. Muğla iline doğru gidelim. ‹şte yine değişik bir kelime Xanthos ve Letoon. “Fethiye’de Kınık köyü yakınlarında bulunan Xanthos, günümüzden yaklaşık olarak 1500 yıl önce kurulmuştur. Letoon ise Xanthos’a 4 km uzaklıkta bulunmaktadır. Her iki yerde de çok eskiden yaşamış insanların yerleflim yerlerine ait kalıntılar bulunmaktadır.” Denizli’deyiz. Bembeyaz bir yer “Pamukkale”. “Pamukkale kaynak sular›n›n kirecinden oluflmufl bir do¤a harikas›d›r.” Eski evlerin olduğu bir yere gidiyoruz: Safranbolu “Tarihî Safranbolu flehri, konumu itibariyle çok eski zamanlardan beri insanların yaşadığı bir yerdir.” 177 Gezimizin son durağına geldik. Burada dikkatle değişik aletler kullanarak toprağı kazıyorlar ve toprak altında olan bir şehri çıkarmaya çalışıyorlar. Burası “Truva”. Çanakkale ilindeyiz. “Truva, dünyadaki en ünlü arkeolojik kentlerden birisidir. Truva’da görülen 9 katman, kesintisiz olarak 3000 yıldan fazla bir zamanı göstermekte ve burada yaşamış insanlara dair bilgiler vermektedir.” Gezimizi tamamladık. Şimdi kaç yer gezdiğimizi saymanı istiyorum. Saydıktan sonra buraya yazabilirsin. ................................... yer gezdik. Etkinliğin ilk paragrafında 9 yer olduğu yazıyor. Eksik olan yer ‹stanbul. ‹stersen ‹stanbul ile ilgili bir araştırma yapabilirsin. Kapadokya, Divriği Cami, Hattuşa, Nemrut Dağı ve diğerleri, hangisini görmek istersin? Neden? ................................................................................... ............................................................................................................................ ........................................................................................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 178 Kültürümüzden ‹zler Sergi Düzenliyorum Aşağıdaki görseller Dünya Miras Listesi’ne girmiş eserlerimizin bulunduğu yerleri göstermektedir. Bu yerler ve Dünya Miras Listesi’ne girmiş di¤er eserlerimiz ile ilgili afifl, resim, poster vb. toplayarak okulunuzda bir sergi düzenleyiniz. 179 TÜRK KÜLTÜRÜNE H‹ZMET EDENLER Türk Kültürüne Hizmet Edenler 1. Avrupa’da “Alpharabius” olarak bilinen, fen bilimleri, felsefe, mantık, müzik gibi birçok alanda çalışmalar yapmış ünlü Türk düşünürü. 2. Eserleri Latinceye ve Almancaya çevrilmiş, tıp, kimya ve felsefe alanında Avrupa’ya “Avicenna” adıyla ışık veren dünyaca ünlü Türk filozof, hekim ve bilim adamı. 3. “Divan-ı Hikmet” adlı eseriyle 12. yüzyılın Türk kültür ve edebiyatın›n günümüze kadar etkili bir şekilde gelmesine öncülük etmiştir. Yesevilik düşüncesinin kurucusu. 4. Türkçenin ilk büyük sözlüğü ve ilk Türk ansiklopedisi özelliğini taşıyan Divanü Lügat’it-Türk adlı eserin yazarı. 5. Her iki dünyada da mutluluğa kavuşmak için gidilmesi gereken yolu göstermek amacıyla Kutadgu Bilig adlı eseri yazan ünlü bilim adamı. 6. ‹stanbul’un enlem ve boylamını ölçüp çeşitli güneş saatleri yapmıştır. Astronomi ve matematik alanlarında çok önemli çalışmalar›yla tan›nmaktad›r. 7. 16. yüzyılın en büyük coğrafya âlimidir. Kitab-ı Bahriye adlı önemli bir eseri vardır. ‹lk dünya haritasını çizmiştir. 180 Kültürümüzden ‹zler Biyografi Eğitim veya sağlık alanında Türkiye’de ve dünyada ün yapmış bir Türk bilim adamının biyografisini hazırlayınız. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 181 Türk ve dünya kültürüne katkıda bulunan üç bilim adamı ile ilgili kısa bir araştırma yaparak bu kiflilerin hangi alanda çal›flt›klar›n› yazınız. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. 182 Kültürümüzden ‹zler ZENG‹N MUTFA⁄IMIZ Türk mutfağının yaygın örneklerini araştırınız. Araştırmalarınız sonunda bu örnekleri bulunduğunuz ülkede tanıtmaya yönelik bir broşür hazırlayınız. Broşürü hazırlarken şu noktalara dikkat ediniz. • Araştırmanızda aile büyükleri ve çevrenizdeki kiflilerden, kitap, dergi, ‹nternet vb. kaynaklardan yararlanabilirsiniz. • Tanıtmayı düşündüğünüz Türk mutfağına ait yemek örneklerinin fotoğraflarına da yer veriniz. • Broşürde tanıtım için hem Türkçeyi hem de bulunduğunuz ülkenin dilini kullanınız. • Broşürünüzü sınıf ve okul panolarında arkadaşlarınıza tanıtınız. Aşağıda 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig’den alınan paragrafları okuyacaksınız. Okuduğunuz paragraflarla ilgili soruları cevaplandırınız. “Evin barkın, sofran ve tabakların temiz olsun. Odan minderlerle döşenmiş, yiyecek ve içeceklerin de seçkin olsun. Yine gelen misafirlerin arzu ile yiyebilmeleri için yiyecek ve içecekler temiz ve lezzetli olmalıdır. Yemekte, yenilecek ve içilecek şeyler birbirine denk ve bol olmalıdır. Misafirin içeceği asla eksik tutulmamalı ve biri biter bitmez, diğeri hemen hazır bulundurulmalıdır. Çeşitli içeceklerden, ister gül balı (reçel) istersen gül şerbeti ikram et. Yemek ve içecek faslı bittikten sonra çerez ve meyve ver...” a. Yukarıdaki paragrafta sofra hazırlıkları ile ilgili nelerden söz edilmektedir? Yazınız. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 183 b. 11.yüzyıldaki sofra hazırlığının günümüzden farklı olduğunu söyleyebilir miyiz? Bugün metinde anlat›lanlardan hangilerini evinizde uygulayıp hangilerini uygulamadığınızı belirtiniz. Uyguladıklarınız Uygulamadıklarınız ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ “Senden büyükler başlamadan yemeğe başlama... Başkasının önündeki lokmalara dokunma, kendi önünden ye... Çok obur olma... Fakat ne kadar tok olursan ol, ikram olunan yemeğe haz ve arzu ile elini uzatıp ye ki o yemekleri hazırlayan memnun olsun. Böylece zahmet edip sana yemek hazırlayanların bu zahmetini de boşa çıkarma. Ağzına aldığını ısır ve ufak ufak çiğne... Yemeği ölçü ile ye, zira insan her vakit az yiyip az içmelidir.” c. Yukarıdaki paragrafta 11. yüzyıldaki sofra adabından söz edilmektedir. Bunları yazınız. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ç. Bunlardan bugün hangilerini uyguluyorsunuz? Yazınız. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 184 Kültürümüzden ‹zler “‹klimle insanların yemek alışkanlıkları doğrudan birbiriyle ilgilidir. Bundan dolayı, Ege Bölgesi’nin yemek kültürü, zeytinyağlı sebze yemeklerine, Doğu Anadolu’nun yemek kültürü hayvansal ürünlere dayanır. ‹ç Anadolu Bölgesi’nin yemek kültürünü ise ağırlıklı olarak hamur işleri oluşturur.” Yukarıdaki paragrafta okuduklarınızla ilgili neler düşünüyorsunuz? Açıklayınız. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... “Türk mutfağının en ünlü hamur işlerinden biridir mantı. Tüm Anadolu’ya Kayseri’den yayıldığı söylenir. Çok eskiden, Kayseri’de anneler oğullarına kız beğenirken mantıyı nasıl yaptığına bakarlarmış. Gelin adayı kaşığın içine ne kadar mantı tanesi sığdırırsa o kadar aşığa marifetli sayılırmış. Bu sayı genellikle kırk tane mantının bir kaşığa ız sığdırılmasından dolayı kırk olarak belirlenir. Gelin, reyhansız mantı yaptıysa acemi olarak değerlendirilirmiş. Çünkü toplanan reyhan çiçeğinin yapraklarını özel olarak kurutup sumak ve naneyle birlikte üzerine serpmek âdettenmiş.” a. Mantı Anadolu’ya nereden yayılmıştır? .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... b. Anneler, oğullarına kız beğenirken neye dikkat ederlermiş? .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 185 c. Mantının üzerine hangi baharatların serpilmesi âdettenmiş? .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ç. Sizin evinizde mantı yapılıyor mu? Yapılıyorsa okuduğunuz metinde anlatılan mantıyla benzerlik gösteriyor mu? .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Sevdiğiniz bir Türk yemeğinin yapılışını öğrenerek sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. YEMEĞ‹N ADI:.................................................. Malzemeler Yeme¤in Yap›l›fl› ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ 186 TÜRK‹YE’YE BAKIfi KONULAR • Haklar›m› Ö¤reniyorum • Yaflanan Sorunlar ve Uyum Süreci • Türklerin Yaflad›klar› Ülkelere Katk›lar› • Yaflad›¤›m›z Ülke ile Türkiye Aras›ndaki ‹liflkiler • Avrupa Birli¤i Yolunda Türkiye Türkiye’den Türkiye’denDünyaya DünyayaAç›l›m Bak›fl HAKLARIMI Ö⁄REN‹YORUM Haz›rl›yorum ANAYASA Bir devletin nas›l yönetilece¤ini belirleyen, kifli hak ve özgürlüklerini düzenleyen yasalar bütününe anayasa denir. Bu etkinlik, iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci bölümde; sınıftaki kurallara uyulması ile ilgili olarak bir “Sınıf Anayasası” hazırlayınız. 1.Aşama ‹kinci bölümde ise yasalara uymayanların yargılanacağı bir “Sınıf Mahkemesi” kurunuz. • Sınıfın tüm öğrencileri bir araya gelerek eğitim, sağlık, güvenlik, adalet ve yönetim konularında en fazla 5 maddelik bir “Sınıf Anayasası” hazırlayınız. • Hazırlanan bu anayasanın madde sayısı kadar sınıf içinde gruplar oluşturunuz. • Her grup aldığı maddenin içeriğine uygun olarak diğer maddeler ile de çelişmeyecek şekilde yasalar hazırlayıp çalışma sonunda sınıfta arkadaşlarına sunar. • Hazırlanan bu yasaların “Sınıf Anayasası’na” uygun olup olmadığını tartışınız. Örneğin; “Sınıf Anayasası”nın 3. maddesi “Sınıfımızın araç ve gereçlerinin korunmasından tüm sınıf öğrencileri sorumludur.” şeklinde olsun. Bu maddeye uygun olarak “Sınıf Araç ve Gereçlerini Koruma Yasası” çıkarmak isteyen grup, sınıf araç ve gereçlerinin kullanılmasında ve bunların korunmasında neler yapılması gerektiği, bu kurala dikkat etmeyenlerin nasıl uyarılacağı ve yargılanacağı gibi ilkeleri içeren bir yasa hazırlayacaktır. 2.Aşama Yasaların uygulanması konusunda yaptırım amacıyla sınıfta sanal bir mahkeme oluşturunuz. • Bu mahkeme için öğrenciler arasından; hâkim, avukat, mübaşir, kâtip ve temsili veya hayali bir san›k seçiniz. • Bu san›ğı hâkim huzurunda ilgili yasalar gereğince yargılayınız. • Bir avukat veya kendisi tarafından savunmasını alınız. • Gerekli görülürse hâkim tarafından değişik cezalara (uyarma, kınama vb.) çarptırılır. S‹ZE MESAJ VAR! Sınıf içerisinde belirlenen bu yasalara uyulmadığı durumlarda değişik aksaklıklar ve sorunların yaşanacağını unutmayalım. 188 Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m ‹yi Bir Vatandafl Olmak ‹stiyorum Güzel bir Pazar günüydü. Annesi Emre’yi uyandırdıktan sonra ailece kahvaltılarını yaptılar. Annesi Emre’ye “Bugün baban ve ben seçimlere katılmak için oy kullanmaya gideceğiz. Senin de bizimle gelmeni istiyoruz. Çünkü sen de büyüdüğün zaman oy kullanacaksın.” der ve birlikte oy kullanacakları yere giderler. Sıra kendilerine geldiğinde Emre’nin annesi ve babası oylarını kullanırlar. Eve dönerken Emre merakla annesine “Anneciğim, siz niçin oy kullandınız?” diye sorar. Annesi de “Emreciğim, biz oy kullanarak ülkeyi yönetecek kişileri seçiyoruz. Aynı zamanda seçim hakkımızı kullanarak bir vatandaşlık görevimizi yerine getirmiş oluyoruz.” diyerek yanıt verir. Emre bu kez babasına dönerek “Baba, oyunuzu kullanmasaydınız ne olurdu?” diye sorar. Babası Emre’ye “Bak oğlum, annenin de söylediği gibi bu, devlete karşı bir vatandaşlık görevimizdir ve bu görevimizi yerine getirmezsek yasalara uymamış oluruz.” der. Emre tekrar babasına “O zaman yasalara uymak da bir vatandaşlık görevi midir?” diye sorar. Emre’nin bu sorusu babasını çok şaşırtır ve memnun eder. Bunun üzerine babası Emre’ye “Aferin sana Emre, çok iyi düşündün. Vatandaş olarak devlete karşı görevlerimizden biri de devletin çıkardığı yasalara uymaktır.” der. Emre, vatandaşların başka görevleri olup olmadığını çok merak eder. Hemen babasına “Devlete karşı başka görevlerimiz var mıdır?” diye sorar. Babası da “Evet, oy kullanma ve yasalara uymanın dışında iki önemli görevimiz daha var. Biri askerlik yapmak, diğeri de vergi vermek.” der. Bu arada evlerinin yakınındaki bakkalın önüne gelmişlerdir. Annesi “Bakkaldan süt ve ekmek almamız gerekiyor.” diyerek birlikte bakkala girerler. Alışverişlerini yaptıktan sonra bakkalın verdiği fişi babası Emre’ye göstererek “Bak Emre, yapt›¤›m›z al›flverifl sonras› ald›¤›m›z fiş sayesinde devlete vergi ödemiş oluyoruz. Vatandaş olarak yerine getirdiğimiz her görev çok önemlidir. Vergimizi verirsek devlet bize daha çok hizmet sunar, askerlik görevimizi yaparsak vatanımızı korumuş oluruz, oy kullanırsak kendi yöneticilerimizi kendimiz seçmiş oluruz ve en önemlisi devletin yasalarına uyarsak iyi bir vatandaş oluruz.” der. Yukar›daki metni okuyunuz. Soruları metne göre cevaplayınız. • Anne ve babası Emre’ye hangi vatandaşlık görevlerinden bahsetmişlerdir? ....................................................................................................................................... • Yaşadığınız ülkede yasalara sayg›l› bir vatandaş olabilmeniz için görevleriniz nelerdir? ....................................................................................................................................... • Yasalara sayg›l› bir vatandaş olmak neden önemlidir? ....................................................................................................................................... 189 Başkanımızı B aşkanımızı Seçiyoruz Seçiyoruz • Sın Sınıfınızda rol gereği devlet başka başkanlığı seçimi için bir ortam hazırla hazırlayınız. Kendi aranızda iki kişiyi seçim sandığı, diğer iki kişiyi de s seçimde matery materyallerini kullanılacak hazırlamaları seçim için seçini seçiniz. (Adayların isimlerinin yer aldığı oy pusulası, zarf, “evet” yazılı mühür, oy verecek kişilerin (öğre (öğrencilerin) isimlerinin bulunduğu v liste vb.) S • Sandık başında görev yapacak olan görevlileri (öğrencileri )seçiniz. Bun • Bunun için bir öğrenciyi sandık görevl olarak, diğer öğrenciyi oy görevlisi verece kişileri listede işaretlemek verecek g için görevlendiriniz. Seçim işlerinin sağlıklı yürümesini sağlamak ve oyları sayma için bir öğrenciyi de sandık saymak başkan olarak görevlendiriniz. başkanı • Seçi Se çim başlama başlam ama a ve bitiş b bit itiş iş saatini s saa aatini belirleyerek belirle eyerek seçimi se eçi çimi m başlatınız. başla Seçim • Demokrasinin gereği olan seçimlerin uygun şartlarda gerçekleşmesi için gerekli ortamı hazırlamalısınız. • Oy işlemi tamamlandıktan sonra sandığı açarak oyları sayınız. En fazla oyu alan adayın ismini belirleyiniz. • Seçim sonuçlarını halka (öğrencilere )duyurmak için farklı televizyon kanallarında çalışan iki spiker belirleyiniz. Bu spikerler aracılığıyla seçim sonuçlarını halka(öğrencilere) duyurunuz. Ayrıca bu spikerler seçimle ilgili yorumlar yapmalıdır. • 190 Bu etkinlikle ilgili neler hissettiniz? Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m Kurallar Tombalas› A) Aşağıdaki metinde toplumsal hayatı düzenleyen kuralların gerekliliği anlatılmıştır. Metni okuyunuz ve soruların cevaplarını arkadaşlarınızla sınıfta tartışınız. Toplum hayatında insan ilişkileri önemli bir yer tutar. Bu ilişkiler ise belli kurallara dayanır. Toplum hayatını düzenleyen bu kurallara uymak, insan ilişkilerini geliştirir ve kişilerin mutlu olmasını sağlar. Kurallara aykırı davranışlar ise kişileri mutsuz kılar, giderilmesi güç olan durumların meydana gelmesine neden olur. Toplum hayatını düzenleyen kurallar yazılı ve yazısız kurallar olmak üzere ikiye ayrılır. Yazılı kurallar, toplumdaki herkesin uymak zorunda olduğu hukuk kurallarıdır. Bu kurallara uymayanlar cezalandırılır. Trafik kuralları, okul kuralları ve kanunlar yazılı kurallardır. • Çevrenizde bu tür kuralların ihlal edildiği durumlar oldu mu? Sonuçları neler oldu? • Kurallara uymadığınız bir yaşantınız oldu mu? Sonuçları neler oldu? • Bu kuralların olmadığı bir ülkede hayat nasıl olurdu? Tartışınız. • Toplumsal hayatı düzenleyen kurallar neden vardır? B) Ailenizde, okulunuzda veya çevrenizde uymak zorunda olduğunuz kurallar vardır. Bu kurallardan sadece bir tanesini yazınız. Bu kuralın altına kuralı ifade eden bir de slogan yazınız. Bu kural ve sloganları bir torbaya koyunuz. Karıştırınız. Her öğrenci torbadan bir kâğıt seçer ve sınıfta sesli okur. • En beğendiğiniz slogan hangisidir? ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... • Bu sloganı beğenmenizin nedeni nedir? ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... 191 YAfiANAN SORUNLAR VE UYUM SÜREC‹ Uyum ve Ben Çok kültürlülüğü benimsemek ve göçmenlerin bulundukları ülkede daha fazla katılımcı olabilmeleri için hangi çalışmalar yapılmalıdır? Bu konu ile ilgili düşüncelerini aşağıdaki bölüme yazınız. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Yeni gelişmeler dikkate alındığında yeni uyum politikaları ve modelleri neler olmalıdır? Bu konudaki görüş ve önerileriniz nelerdir? Yazınız. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 192 Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m “Ana Vatandan Uzaklara” Yaşadığınız ülkeye göç eden insanların gelişleri ile ilgili fotoğrafları, gelişlerini anlatan gazete haberlerini ve anılarını bulunuz. Okulunuzda bununla ilgili bir sergi düzenleyiniz. Röportaj yapıyorum Türkiye’den, yaşadığınız ülkeye ilk göç edenlerden birisiyle, onun yaşamış olduğu ve yaşamakta olduğu değişik sorunlarını da içine alan bir röportaj yapınız. Röportaj formu (Soruları kendiniz yazınız ve sorunuz.) ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 193 TÜRKLER‹N YAfiADIKLARI ÜLKELERE KATKILARI Avrupa’nın Yıldızları Yaşadığınız ülkedeki başarılı bir Türk’ün hayat hikâyesini araştırınız. Yaptığınız bu araştırmadan bir sunum hazırlayarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 194 Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m YAfiADI⁄IMIZ ÜLKE VE TÜRK‹YE ARASINDAK‹ ‹L‹fiK‹LER Türk Mallar›n› Tan›yal›m Yaşadığınız yerde bulunan süpermarket, mağaza, pazar vb. yerlerde bir araştırma yaparak Türkiye’den ithal edilmiş olan ürünlerin listesini yapınız. ............................................................................................................................................ ................. .... ................. .... ..................... ..... .... .... .... . ............... .. ............................................................................................................................................ Kurumlar› Tan›yal›m yal›m • Yaşadığınız yerde Türkiye’yi hangi kurumlar temsil ediyor? Bu kurumlarda ne tür faaliyetlerde bulunuluyor? Kısaca yazınız. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... • Siz bu kurumlarda görev yapıyor olsaydınız ne gibi faaliyetler yapmak isterdiniz? Yazınız. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... • Bu faaliyetlerin yaşadığınız yere ve Türkiye’ye ne gibi katkıları olabilir? Kısaca yazınız. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Türkçe Eserler Türk şair ve yazarların yaşadığınız ülkenin diline çevrilmiş eserleri hakkında bir araştırma yapınız. Eserlerle ilgili edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. A U ............................................................................................................................................. B C ............................................................................................................................................. V195 Z ............................................................................................................................................. D Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m AVRUPA B‹RL‹⁄‹ YOLUNDA TÜRK‹YE AB Yolculu¤u 18 Nisan 1951 : Belçika, Fransa, Almanya, ‹talya, Lüksemburg ve Hollanda Kömür ll d Avrupa A Kö ü ve Çelik Toplulu¤u’nu kuran Paris Antlaflmas›’n› imzalad› 25 Mart 1957 : Avrupa ekonomik Topluluğu (AET) 6 üye ile kuruldu. 8 Haziran 1959 : Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na ortak üyelik başvurusunda bulundu. 31 Temmuz 1959 : Türkiye AET’ye ortak üyelik için başvurdu. 11 Eylül 1959 : AET Bakanlar Konseyi Ankara ve Atina’nın başvurularını kabul etti. 1–2 Mart 1960 : AET Yunanistan ile resmi ortaklık müzakerelerine başlamayı kabul etti. 27 Mayıs 1960 : Türkiye-AET ilişkileri donduruldu. 12 Eylül 1963 : Türkiye’yi AET ile Gümrük Birliği’ne götürecek antlaşma imzalandı. 1 Temmuz 1967 : AET, Avrupa Topluluğu(AT) adını aldı. 10–11 Mart 1975 : Yunanistan AT’ ye tam üyelik için başvurdu. 28 Temmuz 1977 : ‹spanya Topluluğa katılmak için aday oldu. 1 Ocak 1981 : Yunanistan’ın tam üyeliği başladı. 1 Ocak 1986 : ‹spanya ve Portekiz tam üye olarak AT’ ye katıldı. 14 Nisan 1987 : Türkiye AT’ ye tam üyelik için başvurdu. 4 Temmuz 1990 : Kıbrıs Rum Kesimi tam üyelik başvurusunda bulundu. 7 Şubat 1992 : Maastricht’ te imzalanan antlaşma ile topluluğun adı Avrupa Birliği (AB) oldu. 18 Mart 1992 : Finlandiya tam üyelik başvurusunda bulundu. 25 Kasım 1992 : Norveç tam üyelik başvurusunda bulundu. 1 Ocak 1995 : ‹sveç, Finlandiya ve Avusturya AB’ ye üye oldu. (Üye sayısı 15 oldu.) 1 Ocak 1996 : Türkiye-AB Gümrük Birliği fiilen başladı. 11–12 Aralık 1999 : Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı’nda Türkiye’ye adaylık statüsü tanındı. 8 Mart 2001 : AB Bakanlar Konseyi, Türkiye için katılım Ortaklığı Belgesi’ni kabul etti. 1 Mayıs 2004 : K›br›s Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya AB’ye tam üye oldu. 3 Ekim 2005 : AB; Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlattı. 1 Ocak 2007 : Bulgaristan ve Romanya AB üyesi oldu. Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız. 1. Türkiye’nin AET’ ye ilk başvuru tarihi ile Yunanistan, ‹spanya, K›br›s Rum Kesimi ve Finlandiya’n›n baflvuru ve tam üyelik tarihleri arasında nasıl bir ilişki vardır? ....................................................................................................................................... 2. Verilen bilgilerden yararlanarak Türkiye’ nin AB üyeliği ile ilgili bir takvim hazırlayınız. 196 Türkiye’den Dünyaya Aç›l›m Avrupa Birli¤i Yukar›daki dilsiz haritaya Avrupa Birli¤ine üye ülkeler ile aday ülkelerin adlar›n› yaz›n›z. 197 Öz De¤erlendirme Formu “Türkiye’ye Bak›fl” ünitesinin sonunda neleri, ne kadar ö¤rendi¤imizi anlamak için kendizi de¤erlendiriniz. Bunu yapabilmek için afla¤›daki sorular› cevaplamal›s›n›z. Sorularda size uygun olan fl›klardan birini iflaretleyiniz (X): “Bunu çok iyi yapabiliyorum” için: “Bunu k›smen yapabiliyorum”için: “Bunu yapam›yorum için”: 1 Vatandaş kavramını açıklayabilirim. 2 Vatandaşlık haklarımızın neler olduğunu söyleyebilirim. 3 Vatandaşlık görevlerimizi yerine getirmenin önemini açıklayabilirim. 4 Yaşadığım ülkede karşılaştığım sorunlara çözüm önerileri getirebilirim. 5 Kültürlerarası uyumun önemini açıklayabilirim. 6 Avrupa’da yaşayan Türklerin bulundukları ülkedeki çalışmalarına örnekler verebilirim. 7 Yaşadığımız ülkeye uyum sağlamanın önemini açıklayabilirim. 8 Yaşadığımız ülke ile Türkiye arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkilere örnekler verebilirim. 9 Avrupa Birliği’ne adaylık sürecinde Türkiye’de hangi çalışmalara yer verildiğini açıklayabilirim. 198 D‹N, KÜLTÜR VE MEDEN‹YET KONULAR • ‹lahî Dinler • Ayete’l-Kürsi’yi ve Anlam›n› Ö¤renelim • Kültürümüzde Yayg›n Baz› Tasavvufi Yorumlar • Birlikte Yaflama ve Hoflgörü • Nâs Suresi ve Anlam›n› Ö¤renelim • Hz. Muhammed (s.a.v.) Hoflgörülüydü • ‹slam’da Övülen Baz› Ahlaki Tutum ve Davran›fllar Din, Kültür ve Medeniyet 1. ‹LAHÎ D‹NLER ‹lahî Dinlerin Do¤uflu a. Bütün ilahî dinlerin “peygamberlerinin atası” sayılan Hz. ‹brahim(a. s.) hakkında araştırma yapınız. Yapmış olduğunuz araştırmaların sonucunu okulda bir sergi ile tanıtınız. b. Hz. ‹brahim (a. s.)’in ilahî dinlerin “peygamberlerinin atası” olarak kabul edilme nedeni nedir? Yaz›n›z. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 200 Din, Kültür ve Medeniyet ‹lahî Dinleri Tan›yoruz a. ‹lahî dinleri tanıtıcı resim, fotoğraf, nesneler sınıfa getirerek sergileyiniz. b. Dünya haritası üzerinde mevcut ilahî dinlerin nerelerde bulunduğunu bildiğiniz kadarıyla gösteriniz. c. ‹mkânlar dâhilinde ibadet mekânlarına (cami, kilise, havra vb.) gezi düzenleyiniz. Kültür ve Medeniyetimizden Bir Demet a. Müslümanlar arasında yaygın sanatlar (hat, tezhip, minyatür, ebru vb.) ve diğer ilahî dinleri yansıtan sanat eserleri ile ilgili görselleri sınıfa getiriniz. b. Getirilen görsel materyalleri sınıfta dinlere göre sınıfland›rarak sergileyiniz. 201 Düflünelim Tart›flal›m a. Afla¤›da verilen ayetlerin anlamları üzerinde düşününüz. b. Ayetlerden çıkan sonuca göre yüce Allah’ın peygamberleri gönderme nedenleri nelerdir? Arkadaşlarınızla tartışınız. “Ant olsun biz, her ümmete, “Allah’a kulluk edin, kötülüklerden kaçının” diye peygamber gönderdik. Allah, onlardan kimini doğru yola iletti; onlardan kimine de (kendi iradeleri sebebiyle) sapıklık hak oldu. Şimdi yeryüzünde dolaşın da peygamberleri yalanlayanların sonunun ne olduğunu görün.” Nahl suresi, 16/36. ayet. “Nitekim kendi aranızdan, size ayetlerimizi okuyan, sizi her kötülükten arındıran, size kitap ve hikmeti öğreten, ayrıca bilmediklerinizi de öğreten bir peygamber gönderdik.” Bakara suresi, 2/151. ayet. ‹lahî Dinleri Efllefltiriyorum • Aşağıda karışık verilen dinlerle peygamberlerini eşleştiriniz. Yahudilik Hz. Muhammed Hristiyanl›k ‹slamiyet 202 Hz. Musa Din, Kültür ve Medeniyet ‹lahî Dinlerin Sembollerini Çiziyoruz • Her ilahî dine ait sembollerden birini verilen kutulara çizip renklendiriniz veya bu dinlere ait sembollerle ilgili görseller bulup kutucuklara yapıştırınız. ‹slamiyet Hristiyanl›k Yahudilik ‹lahî Dinleri Araflt›r›yorum • Yahudilik Hristiyanlık ve ‹slam dini ile ilgili dergi, gazete veya kitaplardan haber, resim ya da yazılardan oluşan bir pano hazırlayarak sınıfa asınız. 203 ‹lahî Dinlerde ‹badet Yerleri • Aşağıda resimleri verilen mabedlerin hangi dinlere ait olduğunu boş bırakılan satırlara yazınız. ............................................. ............................................. ............................................. 1.a. Yahudilik ßulalım Afla¤›daki tanımlara göre kutucuklara uygun sözcükleri yerlefltiriniz. • Yahudiliğin temel ilkelerine verilen ad. • Yahudiliğin simgelerinden yedi kollu şamdanın adı. • Yahudilikte haftanın kutsal sayılan günü. 204 1 Din, Kültür ve Medeniyet Yahudilik Hakk›nda Neler Biliyoruz? • Sizden, Yahudilik hakkında hiçbir fikri ve bilgisi olmayan bir arkadaşınıza, Yahudiliği tanıtmanız istense ona neler anlatırdınız? Metninize bir başlık da bularak aşağıdaki bölüme yazınız. Bafll›¤›m; ........................................................................................................................ ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... 1.b. Hristiyanl›k Hristiyanl›k ve ‹slamiyetin Benzerlikleri “Benden önce gelen Tevrat’ı tasdik etmekle beraber size yasak edilenlerin bir kısmını helal kılmak üzere, Rabb’inizden size bir ayet getirdim. Allah’tan sakının ve bana itaat edin; çünkü Allah benim de Rabb’im, sizin de Rabb’inizdir. Ona kulluk edin, bu doğru yoldur”. Al-i ‹mrân suresi, 3/50-51. ayetler. • Yukarıdaki ayette geçen Hz. ‹sa’nın ifadelerinden hareketle Hristiyanlık ve ‹slamiyet arasında ne gibi inanç benzerlikleri vardır? Arkadaşlarınızla tartışınız. 205 Hristiyanl›k Hakk›nda Ne Biliyoruz? Hristiyan : Benim hakkımda neler biliyorsun? Ben : Yapmış olduğum araştırmalardan ................................ Hristiyan : Katedral nedir? Biliyor musun? Ben : ...................................................................................... Hristiyan : Hz. ‹sa hakk›nda neler biliyorsun? Ben : ...................................................................................... 1.c. ‹slamiyet ‹slam ve ‹nanç Özgürlü¤ü Hz. Muhammed(s. a. v.)’in hicretten sonra sosyal birliktelik adına yaptığı, Medine Vatandaşlık Sözleşmesi (veya anayasası)’nin 25. maddesinde Yahudilerle ilgili şöyle denilmektedir. “Ben-i Avf Yahudileri, müminlerle birlikte bir ümmet (toplum) oluştururlar. Yahudilerin dinleri kendilerine, müminlerin dinleri kendilerinedir. Buna, bizzat kendileri, ve Mevlaları (sorumlu olduğu kişiler) da dâhildir.” M. Hamidullah, ‹slam Peygamberleri, I, 206. a. Yapılan anlaşmadan din ve inanç özgürlüğü konusunda hangi sonuçlar çıkarılabilir? b. Hz. Muhammed(s. a. v.)’in başka inançlara bu tavrı konusunda günümüz için hangi mesaj çıkarılabilir? 206 Din , Kültür ve Medeniyet Âlemlere Rahmet Hz. Muhammed (s.a.v.) “Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik.” Enbiyâ suresi, 21/107. ayet. a. Yüce Allah’ın Hz. Muhammed (s. a. v.) için belirttiği “âlemler”den kastedilen ne olabilir? Söyleyiniz. b. “Rahmet olarak gönderme”den ne anlıyorsunuz? Arkadaşlarınızla konuşunuz. ‹slam Dini Aşağıda verilen kelime avı bulmacasında ‹slam dininin temel ibadetleri ile ilgili kelimeler verilmiştir. Bulmacada bu kelimeleri bularak işaretleyiniz. R O M S A D A K K A R C D Y Y O ‹ H • Namaz M U K A B E F A F • Oruç A Ç M D C A C E T • Hac Z L T U M N R S A • Zekât A B D L A T Y Z R N A M A Z S T P fi • Kâbe ‹ C H O V L Z ‹ E • Bayram R C M T A K E Z M • Cuma S A A D F J K A E • Cami A M U C Z ‹ R A R • Ramazan K ‹ R A N Y P R M • fiehadet E R T Y A Y P Y L F F L B A K ‹ Y A A S D Ö C K L U K fi E H A D E T T ‹ 20 207 07 Camiyi Tan›yal›m • Aşağıda verilen cami iç mekânına ait görselde bofl b›rak›lan yerlere afla¤›da verilen anahtar kelimelerin rakamlar›n› efllefltirip yaz›n›z. 1. Mihrap 208 2. Mimber 3. Vaaz Kürsüsü 4. Müezzin Mahfili Din , Kültür ve Medeniyet 1.ç. ‹lâhî Dinlerin Karşılaştırmalı Bazı ‹nanç, ‹badet, Ahlak Özellikleri ‹lahî Dinlerin ‹nanç, ‹badet, Ahlak Özelliklerini S›n›fland›r›yorum Aşağıdaki tabloda ilahî dinlerin özellikleriyle ilgili boş bırakılan yerleri doldurunuz. ‹LAH‹ ‹NANÇ D‹NLER HR‹ST‹YANLIK ‹SLAM‹YET D‹NLER ÖZELL‹KLER‹ • Allah inancı vardır. • ‹badet yeri ........... • Barış • Kutsal kitabı ................dir. • Namaz, oruç, ........., hac önemli ibadetlerdir. • Dostluk • Hırsızlık yapmamak • Kardeşlik • ‹yilik • Allah’a, meleklere, kitaplara, peygamberlere ve ........... inanılır. • Teslis (.............................) inancı vardır. • Kutsal kitabı .............. • Ahiret inancı vardır. • ‹badet yeri ............ Günlük ibadetler ve pazar • ............... ayinleri vardır. • ............... • Vaftiz ve ............... • ............... çıkartma önemlidir. • Tek ve millî Tanrı (Yehova) inancı vardır. • • Kutsal kitap .............. • • Melek ve .......... inancı vardır. • YAHUD‹L‹K AHLAK ‹BADET ÖZEL‹KLER‹ • Sinagog, ................ ibadet yerleridir. Günlük ve haftalık ibadetler vardır. “On Emir” önemlidir. • ............... • ............... • ............... • ............... • ............... 2. AYETE’L- KÜRSÎ’Y‹ VE ANLAMINI Ö⁄REN‹YORUM Allah’ın Sıfatlarını Öğreniyorum • Ayete’l-Kürsi’de Yüce Allah’ın hangi sıfatlarına değinildi¤ini bularak aşağıda verilen noktal› yerlere yazınız. ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... 209 3. KÜLTÜRÜMÜZDE YAYGIN BAZI TASAVVUF‹ YORUMLAR 3.a. Yesevilik Hoca Ahmet Yesevi’nin Hikmetleri’nden seçmeler Nerde görsen gönlü kırık, merhem ol, Öyle mazlum yolda kalsa, yoldaşı ol, Mahşer günü dergâhına yakın ol, Ben - benlik güden1 kişilerden kaçtım ben işte. Yâ ilâhim, hamdın ile hikmet dedim; Zâtı ulu hâcem2, sığınıp geldim sana. Tevbe kılıp günahımdan korkup döndüm; Zâtı ulu hâcem sığınıp geldim sana. 1. Benlik güden: Bencillik yapan, 2. Zât› ulu hâcem: Yüce Allah’›m “Ey dostlar! Cahillerle dostluk kurmaktan sakınınız! ..., tarikat ve hakikatten nasip almak isteyen, büyük velilerin makamına ulaşmak, Cehennem’den kurtulup Cennet’e kavuşmak isteyen kişi ilim tahsil etmelidir.” “Akıllı ve uyanık bir kimse isen, dünyaya gönül bağlama. Şeytan seni kandırıp dünyaya meylettirirse seni emri altına almış demektir. Bundan sonra felaketten felakete sürüklenirsin de hiç haberin olmaz.” • Yukarıdaki Hikmetlerden çıkan ilkeleri listeleyiniz. 1. .................................................................................................................................... 2. .................................................................................................................................... 3. .................................................................................................................................... 210 Din , Kültür ve Medeniyet 3.b. Mevlevilik Mevlana’n›n Düflüncelerini Anlayal›m “Ölümümüzden sonra mezarımızı yerde aramayınız! Bizim mezarımız ariflerin (Allah dostlar›n›n) gönüllerindedir.” Mevlana • Mevlana bu sözüyle ne anlatmak istemiş olabilir? Söyleyiniz. Mevlana’da Engin Hoflgörü “Gel, Gel, ne olursan ol, gel! İster kâfir, ister mecûsî, ister puta tapan ol, gel! Bizim dergâhımız ümitsizlik dergâhı de¤ildir. Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel!” Mevlana • Mevlana bu dizeleriyle diğer dinlere mensup insanlarla birlikte yaşamamız konusunda neler söylemektedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz. Mevlevilik ve Türk Tasavvuf Musikisinden Örnekler Türk tasavvuf musikisinden örnekler bularak sınıfa getiriniz. Arkadaşlarınızla birlikte dinleyiniz. 211 3.c. Alevilik- Bektaflilik Düflüncesi Dört Kapı Kırk Makam Alevi-Bektaşi kültürünün büyük ismi, Hacı Bektaş Veli’nin meşhur eseri Makalat ta olgun ve kâmil (tam) bir Müslüman olmanın yolu “dört kapı kırk makam” olarak işlenmiştir. Bunu bir ağaca benzetecek olursak benzetmeden hareketle aşağıya belirtiniz. Dallarına dört kapıyı, yapraklarına da bildiğiniz kadarıyla makamları yaz›n›z. S›r saklamak 212 Din , Kültür ve Medeniyet Hz. Ali’yi Tan›yal›m • Hz. Ali’nin özelliklerini aşağıya yazınız. 1. ....................................................................................................................................... 2. ....................................................................................................................................... 3. ....................................................................................................................................... Bir Arif Padişahın biri ariflerden biri olan vezirini çağırarak ondan şeriat, tarikat, marifet ve hakikatin ne olduğunu öğrenmesini ister. Vezir gider, padişahın istediklerini öğrenir ve gelir. Padişah, vezire; - Şeriat nedir, diye sorar. O da - “Şeriat, doğmak, yiyip içmek, gelişip büyümek ve şeriat evine girmek, abdest almak, namaz kılmak, oruç tutmak, hacca gitmek ve zekât vermektir.” der. Peki “tarikat nedir?” diye sorar Padişah. O da - “Bir mürşide1 ikrar vermek2, eline, beline, diline; işine, eşine, aşına; sözüne, gözüne, özüne sahip olmak, zikir çekip3 Hak aşkına düşmektir.” der. Peki “marifet nedir?” diye sorar Padişah. O da - “Tüm kötülüklere karşı abdestli ve oruçlu olmaktır. Yani nefsi terbiye etmek, kötülüklerden arınmak; dostun, fakirin ihtiyacını sormayı ve ihtiyacını gidermeyi hac gibi sevap saymak, oturmasını kalkmasını bilmektir. - Peki “hakikat nedir?” diye sorar Padişah. O da - “Efendim, ben oraya girdim, gördüm. Siz de girip görün.” der. Padişah; - “Ben gördüğünü söyle diye seni görevlendirdim.” dedi. Vezir : “Efendim. Gören bir gözüm vardı, oraya verdim. Söyleyen bir dilim vardı, orada kaldı. Duyan kulağımı oraya verdim.” der. Lütfi Kaleli, Binbir Çiçek Mozai¤i Alevilik, (Uyarlanarak al›nm›flt›r.) s. 25-26. 1. Mürflit: Alim, ö¤retici, dini bilgileri veren, Allah dostu. 2. ‹krar vermek: Ders almak. 3. Zikir çekmek: Allah’› anmak, yapt›¤› herfleyde Allah’› hat›rda tutmak. • Vezir “Hakikat”ten ne kastetmifl olabilir? Ders Kitab›'nda geçen K›rk Makam’dan yararlanarak söyleyiniz. 213 4. B‹RL‹KTE YAfiAMA VE HOfiGÖRÜ Gönül Yapmaya Geldik Ben gelmedim dava için Benim iflim sevgi için Dostun evi gönüllerdir Gönüller yapmaya geldim. Yunus Emre • Yunus Emre’nin yukarıda geçen dizelerinin içerdiği mesajları hoşgörü anlayışı açısından yorumlayınız. ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... Yunus Emre’den Hoflgörü Dersleri • Yunus Emre’nin “Yaratılanı hoş gördük, Yaradan’dan ötürü” dizelerinin içerdiği mesajları hoşgörü anlayışı açısından yorumlayınız. ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 214 Din , Kültür ve Medeniyet Hoflgörü Timsali Sultan Fatih ‹stanbul’u fetheden Fatih Sultan Mehmet’in ‹slam’ın hoşgörüsünden hareketle fetih sonrası kimsenin inancına müdahale etmemesi ve herkesi inancını yaşamada serbest bırakmasını anlatan dövizler oluştunuz ya da sloganlar bulunuz. Aşağıda bırakılan boşluklara yazınız. 1. ‹stanbul 1453; Hoşgörünün Başkenti 2. ........................................................................................................................................ 3. ........................................................................................................................................ 4. ........................................................................................................................................ 5. ........................................................................................................................................ 215 5. NÂS SURES‹ VE ANLAMINI Ö⁄REN‹YORUM Nâs Suresi • Aşağıda “Nâs” suresinde, tekrar eden ve sureye isim olan “nâs” kelimesinden önceki bölümler eksik bırakılmıştır. Eksik ayetleri tamamlayınız. Bismillâhirrahmânirrahîm ..................................................................................... nâs. ..................................................................................... nâs. ..................................................................................... nâs. .............................................................................. hannâs. ..................................................................................... nâs. ......................................................................................nâs. Sadakallahü’l Azim Nâs Suresinde Allah’›n Özellikleri • Nâs suresinde, Yüce Allah kendisini hangi sıfatları ile tanıtmakta ve şeytanın hangi yönlerine dikkat etmemizi istemektedir? Verilen bofllu¤a yaz›n›z. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 216 Din , Kültür ve Medeniyet 6. HZ. MUHAMMED HOfiGÖRÜLÜYDÜ Hoflgörünün Zirvesi Hz. Muhammed (s.a.v.) Hz. Muhammed (s. a. v.) ‹slam dinine, Allah’ın varlığına ve birliğine davet etme görevi alınca Mekke’de etrafındakilerden başlayarak peygamberlik görevini yapmaya başladı. Ancak kendisine inananlar olsa da insanların büyük bölümü ona inanmak bir yana karşı çıktılar. Bir süre sonra Mekkeli müşriklerin bu karşı çıkışı eyleme dönüştü. Hz. Muhammed (s. a. v.) ve inananlara sözlü saldırı, hakaret, eziyet, işkence ve hatta öldürmeye teşebbüse kadar vardı. Ancak Hz. Muhammed (s. a. v.) yılmadı, kararlılıkla ‹slam’a çağrısına devam etti. Hicret sonrasında Medine’de devlet kurduktan sonra bile, Mekkeli müşrikler Müslümanları rahat bırakmadılar. Onları yok etmek için çeşitli yerlerden de destek alarak defalarca savaştılar. Müslümanları bir şekilde ortadan kaldırmak için yıllarca çabaladılar. Ancak Müslümanlara her türlü eziyeti, işkenceyi yapan hatta öldürmeye çalışan bu Mekkeli müşrikler, Mekke fethedildiğinde esir olarak Hz. Muhammed (s. a. v.)’in eline düştüler. Hz. Muhammed (s. a. v.) istese idi hepsini en ağır şekilde cezalandırabilirdi. Zaten kendilerinin de endişeleri bu yönde idi. Eşsiz hoşgörü ve merhamet sahibi Hz. Muhammed (s. a. v.) hepsini bir kalemde affetti. “Gidin hepiniz serbestsiniz buyurdu.” Böylece kendisinin ve Müslümanların canına kastedenleri serbest bıraktı. • Bu metnin başlığını siz koysanız ne yazarsınız? ............................................................................................................................................. • Bu metinde Hz. Muhammed (s. a. v.)’in engin hoşgörüsü dışında hangi özelliklerine değinilmiştir? Aşağıdaki bölüme yazınız. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 217 Veda Hutbesi’nden Mesajlar • Veda Hutbesi’nde yer alan evrensel ilkeleri araştırınız. Bu ilkeleri aşağıda boş bırakılan yerlere yazınız. Arkadaşlarınızla bu bilgileri paylaşınız. 1. ...................................................................................................................................... 2. ...................................................................................................................................... 3. ...................................................................................................................................... 4. ...................................................................................................................................... 5. ...................................................................................................................................... 6. ...................................................................................................................................... 7. ‹SLAM’DA ÖVÜLEN BAZI AHLAK, TUTUM VE DAVRANIfiLAR 7.a. Do¤ruluk, Sözünde Durmak Do¤ruluk Ne Kazand›r›r? “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve doğru söz söyleyin ki Allah işlerinizi düzeltsin ve günahlarınızı bağışlasın...” ( Ahzab suresi, 33/70-71. ayetler.) • Yukarıdaki ayete göre Müslümanlar Allah’a karşı gelmekten sakınır ve doğru sözlü olurlarsa elde edecekleri iki önemli sonuç vardır. Bunlar nelerdir? Yazınız. 1 ........................................................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 2 ........................................................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 218 Din , Kültür ve Medeniyet Verilen Sözü Tutmak • Sözünde durmayan insanların bulunduğu bir toplumda ne tür sorunlar yaşanabileceğini arkadaşlarınızla tartışınız. (Tartışmanın verimli geçebilmesi için sınıftan iki kişi seçilsin, belli bir saatte buluşmak üzere sözleşsinler ve öğrencilerden biri randevusuna geç kalsın. Bu sırada bekleyen öğrenci beklemekten dolayı çektiği sıkıntıları hareketleriyle göstersin.) 7.b. Adalet Adaletle ‹lgili Kavramlar • Aşağıdaki ifadelerden adaletle ilgili kavramları örnekteki gibi gösteriniz. Hak Hak Gözetme Zulüm Taraf Tutma ADALET ‹ntikam Haks›zl›k Dürüstlük Eflitlik Adalet Niçin Önemlidir? • Adalete önem verilmediğinde insanlar ne gibi sorunlar yaşarlar? Arkadaşlarınızla tartışınız. 219 Adaletin Gereklili¤i Sınıfta ders işlenirken bir arkadaşınızla birlikte gürültü yaparak sınıfın huzurunu bozduğunuzda öğretmen arkadaşınıza hiçbir şey demeden sadece sizi cezalandırsa neler hissederdiniz? Düşüncelerinizi yazınız. ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 7.c. ‹yilik Yapmak, Fakirlere Yard›m Etmek Yard›m Kurulufllar› Her ülkede yardım kuruluşları vardır. Türkiye’deki yardım kuruluşlarından biri de Türkiye Diyanet Vakfı’dır. Yanda ‹nternetteki ana sayfa görüntüsü verilen Türkiye Diyanet Vakfı ve hazırladıkları şaheser “‹slam Ansiklopedisi” hakkında http://www. diyanetvakfi.org.tr adresinden bilgi edinin. Yaşadığınız ülkede bulunan yardım kuruluşları nelerdir? Araştırarak arkadaşlarınızla paylaşınız. 220 Din , Kültür ve Medeniyet Huzurevi Ziyareti • Yakın çevrenizde bulunan bir huzurevini arkadaşlarınızla ziyaret ediniz. Ziyarete giderken, hediyeler (çiçek, kolonya, lokum vb.) götürebilirsiniz. Ziyaretiniz sırasında izin alarak resim çekiniz. Daha sonra izlenimlerinizi de yazabilirsiniz. Okulda çektiğiniz fotoğraflardan ve yazılarınızdan oluşan bir sergi açabilirsiniz. 7.ç. Emaneti Korumak Ahlaki Özelli¤i Bulal›m • Aşağıdaki ayetlerde geçen ahlaki özellik hangisidir? Belirleyip alttaki boşluğa yazınız. “(İnananlar) Emanetleri korur, sözlerini tutarlar.” Meâric suresi , 70/32. ayet. “Allah, size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ... emrediyor.” Nisâ suresi, 4/58. ayet. “Hiçbir peygamberin emanete hıyanet etmesi düşünülemez...” Âli ‹mrân, 3/161. ayet. “Yine onlar (o müminler) ki, emanetleri korur ve sözlerini tutarlar.” Mü’minûn suresi, 23/8. ayet. ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... 221 7.d. Kardefllik Kardefllik Aşağıdaki kavramları bulmacada bularak örnekteki gibi işaretleyiniz. Z K fi U M ‹ S H A K Y S S S A Y G I S F S S ‹ A E U H A M M F R H S D V M A R Y N E F O M ‹ G G P K Z V T N fi T S ‹ V B A U A M H G ‹ S U Y ‹ D T S E M L E O T D A N ‹ K K A R D E fi L ‹ K • KARDEfiL‹K • SEVG‹ • SAYGI • HOfiGÖRÜ • AFFETMEK • SEMPAT‹K Ö • DOST Ö R • ARKADAŞ N Ü 7.f. Ba¤›fllamak Sakl› Kelimeyi Bulal›m Aşağıda verilen harfleri düzene koyarak saklı kelimeyi bulup boş bırakılan yere yazınız. I fi B A ⁄ A K M ......................................... 222 A L Din , Kültür ve Medeniyet 7.e. Alçak Gönüllülük Kavramlar› Tespit Edelim Alçak gönüllülükle ilgili olumlu kavramları, sevdiğiniz bir renge boyayınız. Olumsuz kavramların üzerini ise örnekteki gibi karalayınız. mutluluk böbürlenmek huzursuz alçak gururlanmak huzur gönüllülük tevazu mutsuzluk Kavramlar› Eşleştirelim Aşağıdaki kavramları örnekteki gibi karşıtlarıyla eşleştiriniz. Adalet Düflmanl›k Do¤ruluk Gurur Ba¤›fllamak Verdi¤i sözü tutmamak Alçak gönüllülük Hoflgörüsüzlük Sözünde durmak Yalanc›l›k Kardefllik Haks›zl›k Yard›mseverlik 223 7.g. Anne- Babaya ‹yi Davranmak ‹yilik Rehberi Olufltural›m Örnekte olduğu gibi bir hafta boyunca anne-babanıza, kardeşlerinize yaptığınız iyi davranışları günlük olarak yazınız. ‹yilik Rehberim Hangi Gün Pazartesi Sal› Çarflamba Perflembe Ne Yapt›m? Sofranın hazırlanmasına yardım ettim. ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... Cuma ..................................................................................................... Cumartesi ..................................................................................................... Pazar ..................................................................................................... Pelin PEKTAfi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Çoklu Zekâ Uygulamaları, Özel Ceceli Okulları Yayınları, Ankara, 2002, s. 46’dan düzenlenerek alınmıştır. 224 Din , Kültür ve Medeniyet Öz De¤erlendirme Formu “Manevi ve Ahlaki Gelişim” ünitesinin sonunda neleri ne kadar öğrendiğinizi anlamak için kendinizi değerlendirebilirsiniz. Aşağıdaki ifadeleri gerçekleştirme düzeyinizi düşünerek size uygun olan seçeneği (X) ile işaretleyiniz. “Bunu çok iyi yapabiliyorum” için: “Bunu k›smen yapabiliyorum”için: “Bunu yapam›yorum için”: ‹lahî dinlerin hangileri olduğunu biliyorum. 1 ‹slam dini ve diğer ilahî dinlerin inanç, ibadet ve ahlaki benzerliklerini 2 ve farklı yönlerini biliyorum. Ayete’l-Kürsî’yi ezbere okuyup anlamını söyleyebiliyorum. 3 Kültürümüzde yaygın olan Yesevilik, Mevlevilik, Alevilik-Bektaşilik 4 düşüncesi gibi bazı tasavvufi yorumlar hakkında genel bilgim var. 5 Birlikte yaşama için hoşgörünün çok önemli olduğunu biliyorum. 6 Farklı kültür, din ve inançlara hoşgörülü davranabiliyorum. 7 Nâs suresini ezbere okuyup anlamını söyleyebiliyorum. 8 Hz. Muhammed (s. a. v.)’in hoşgörüsüne örnekler verebiliyorum. Ahlaklı olmanın hem dünya hem de ahiret hayatı için önemini 9 biliyorum. 10 Ahlaklı birey olarak yeri geldikçe ahlaki tutum ve davranışlar sergileyebiliyorum. Ö¤retmenin Yorumu: ........................................................................................................ ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 225 ÜN‹TE DE⁄ERLEND‹RME SORULARI CEVAPLARI a. Test Sorular› Aşağıda verilen sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. ‹slam dinindeki Allah’ın var ve bir olduğu inancına kısaca ne ad verilir? a) Tevhit 2. c) Tahiyyat d) ‹slam Hz. Muhammed (s. a. v.) aşağıdaki dinlerden hangisinin peygamberidir? a) Yahudilik 3. b) Şehadet b) Hristiyanlık c) ‹slam d) Hepsi Önemli bir ahlaki ilke olan “doğru olma gerekliliği” aşağıdaki dinlerden hangisinde vardır? a) ‹slam 4. b) Hristiyanlık c) Yahudilik d) Hepsi “...O (Allah) insanların geçmişlerini ve geleceklerini (işlediklerini ve işleyeceklerini) bilir. ...” ifadesi nerede geçmektedir? a) Subhâneke duası b) Ayete’l-Kürsî c) Maûn suresi d) Nâs suresi b. Boflluk Doldurma Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları doğru kelimelerle tamamlayınız. 5. “Eline, Beline, Diline Sahip Ol” deyişi ......................................... görüşünene ait bir ilkedir. 6. Anadolu’da ‹slam’ın yayılmasında önemli görevler yapmış, .............................. Pir-i Türkistan diye de bilinir. 7. “Gel, ne olursan ol yine gel” diyerek başka inançlara hoşgörü kapısını açık tutan Hz.. Mevlana’nın en meşhur eseri ...........................’dir. 8. Kendisine çok kötü davranan Mekkelileri Mekke’nin fethinde affetmesi Hz. Muhammed (s. a. v.)’in ne kadar ........................... biri olduğunu gösterir. 226 c. Do¤ru - Yanl›fl Aşağıda verilen cümlelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanlara ise (Y) yazınız. 9. ( ) Nâs suresinde gizli ve açık kötülerden ve kötülüklerden Allah’a dayanıp, sığınma tavsiyesi vardır. 10. ( ) Ahlaklı olmak hem birey hem de toplum hayatı için önemlidir. 11. ( ) Yahudilerin mabedine (ibadet yapılan yere) kilise denir. 12. ( ) Anne babaya iyi davranmak Allah’ın emridir. d. Klasik Sorular Aşağıdaki sorulara kısa cevaplar veriniz. 13. Bir kişinin aleyhine de olsa, doğruluktan ayrılmaması ve haklı olana hakkını vermesine ne denir? 14. Yüce Allah’ın Kur’an-ı Kerim’de saygıda kusur etmememiz gerektiği için “onlara ’öf’ bile demeyin!” diye buyurduğu kimlerdir? 15. ‹slam dinine göre ihtiyacı olana yardım etmek her Müslümanın görevidir. Bu yardım bazen maddi bazen manevi olur. Buna göre bir Müslüman yardım edeceği zaman öncelikle kimlerden başlamalıdır? 16. Mekkeliler Hz. Muhammed (s.a.v.)’e inanmasalar bile güveniyorlardı ve çeşitli değerli eşyalarını ona bırakıp korumasını istiyorlardı. Hz. Muhammed (s.a.v.) hicret ettiği gece kendisine bırakılan bu emanetleri sabahleyin sahiplerine teslim etmesi için kime vermiştir? 17. Hangi uluslararası kuruluş 2007 yılını “Dünya Mevlana Yılı” olarak ilan etmiştir? 227 KAYNAKÇA ABASIYANIK, Sait Faik, Mülkiye, (15), 8 Mayıs 1953’te “31 Mart” adıyla yayımlanmıştır, Vatan, 31 Mayıs I953. ABASIYANIK, Sait Faik, Seçme Hikayeler, Yapı Kredi Yayınları, ‹stanbul, 2009. AHMET, Enver, hzl. Mustafa ‹sen, Tuba Işınsu ‹sen, Balkanlarda Türk Çocuk Hikâyeleri Antolojisi, Grafiker Yayınları, Ankara, 2002. Ahmed ibni Hambel, Müsned, 6/42. hadis. AKSAN, Doğan, Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınları, Ankara, 1999. AKSOY, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, ‹nkılap Yayınları, ‹stanbul, 1988. AKYÜZ, Kenan, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, ‹nkılap Yayınları, ‹stanbul, 1986. ARSLAN, Avni; Ziya Demirel, Osmanlı Tarihinden ‹lginç Olaylar Hikâye ve Anekdotlar, II. Baskı, Akçağ Yay. Ankara, 2007. ASLANAPA, Oktay, Mimar Sinan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1992. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi, C. I, Ankara, 1997. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2006. BAĞRIAÇIK, Turgut, Bir Düşünce Adamı: Cemil Meriç, MEB Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Sayı: 52-53, Ankara, 2004. BANOĞLU, Niyazi Ahmet, Nükte ve Fıkralarla Atatürk, ‹stanbul, 1967. Bafllang›c›ndan Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri, Ötüken Neflriyat, Sö¤üt Yay›nc›l›k, C. 1, ‹stanbul, 1985. BERK‹, Ali Himmet; Osman Keskioğlu, Hatemü’l-Enbiya Hazreti Muhammed, D‹B Yayınları, Ankara, 1981. BEYATLI, Yahya Kemal, hzl. Mehmet Hengirmen, 2000 Yılında Türk Şiiri Antolojisi – I, Engin Yayınevi, Ankara, 2000. DÜNDAR, Can, Eski Bayram Kokuları, Sabah Gazetesi, s. 22, 8 Ocak 2000. EFE, Ahmet, Çocuklar ve Gençler ‹çin ‹slam Ansiklopedisi, Akçağ Yay. Ankara, 2005. EFE, Kürşat, Seyahatname (Seçmeler), ‹ndeks Yayınları, Ankara, 2006. Eleştiriler, Cem Yayınları, ‹stanbul, 1997. ERASLAN, Sadık;-Ekrem Keleş, En Güzel Örnek Hz. Peygamber(s), TDV Yay., Ankara, 2003. EYÜBOĞLU, Bedri Rahmi, Türk Dili Dergisi, Türk Şiiri Özel Sayısı (Çağdaş Türk Şiiri), Ankara, 1992. 228 GÜLER, Eser, Gülen Gökyüzü, Engin Yayınevi, Ankara, 2003, s.29-30. HAT‹P, Abdulaziz, ‹lmin Kap›s› Hz. Ali’den Alt›n Sözler, Horasan Yay., ‹stanbul, 2007. HENG‹RMEN, Mehmet, Üç Güvercin, Engin Yayınevi, Ankara, 2003. ‹LER‹, Selim, “Okuma Sanatı”, Milliyet Sanat Dergisi, Sayı:59, ‹stanbul, 1982. ‹lköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu, MEB, Ankara, 2006. ‹ncil, Çağdaş Türkçe Çevirisi, Matta, Zafer Matbaası, ‹stanbul, 1994. ‹slam Öncesi Türk Dünyası Kültür Atlası, C.1, ‹stanbul,1997. KABAKLI, Ahmet, Türk Edebiyatı, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, ‹stanbul, 1985. KAFESOĞLU, ‹brahim, Türk Millî Kültürü, Ankara, 2001. KALEC‹, Şükran, Bütün Dünya, Başkent Üniversitesi Kültür Yayını, Ankara, 2002. KALEL‹, Lütfi, Bin Bir Çiçek Mozaiği Alevilik, Can Yayınları, ‹stanbul, 2003. KANIK, Orhan Veli, Bütün Şiirleri, Adam Yayınları, ‹stanbul, 1997. KANIK, Orhan Veli, Nasrettin Hoca Hikâyeleri, Yapı Kredi Yayınları, ‹stanbul, 2001. KARAAL‹OĞLU, Seyit Kemal, Sözlü ve Yazılı Kompozisyon Sanatı, ‹nkılab Kitabevi, ‹stanbul, 1992. KARABAĞ, Servet; Salih ŞAH‹N, Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafya, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006. KARAKOÇ, Sezai, Portreler, Diriliş Yayınları, ‹stanbul, 1982. KISAKÜREK, Necip Fazıl, Çile, Büyük Doğu Yayınları, ‹stanbul, 1997. Kolektif, Ali Emiri Efendi ve Dünyası, Pera Müzesi Yayını 16, ‹stanbul 2007. Komisyon, Doğuştan Günümüze Büyük ‹slam Tarihi, I-XII, Çağ Yay., ‹stanbul, 1989. KOYUNCU, Mehmet, Ah Bu Asya’nın Serabı, Ankara, 2000. KÖPRÜLÜ, Tuna, Kültür Başkenti ‹stanbul, ‹stanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., ‹stanbul, 2006. KUDRET, Cevdet, Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman, Varlık Yayınları, ‹stanbul, 19651967. Kur’an-ı Kerim, Türkiye Diyanet ‹şleri Başkanlığı, Ankara, 2005. KÜLEB‹, Cahit, Bütün Şiirleri, Adam Yayınları, ‹stanbul, 1993. MASALA, Anna, Türkiye’ye Aşk Mektuplarım, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002. MEVLÂNÂ, Celaleddin-i Rumi, çev. ‹sa Nurazer, Birdirbir, Sayı:3, ‹stanbul, 2006. 229 Muhammed Hamidullah, ‹slam Peygamberi, I-II, çev. Salih Tuğ, ‹rfan Yay., ‹stanbul, 1980. OĞUZCAN, Ümit Yaşar, hzl. Salih Sarıca, Mustafa Gündüz, Güzel Konuşma, Yazma, Kompozisyon, Fil Yayınevi, ‹stanbul, 1982. ÖGEL, Bahaeddin, Türk Mitolojisi-1, TTK Yayınları, Ankara, 1993. ÖGEL, Bahaeddin, ‹slamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, TTK Basımevi, Ankara,1991. Öncü Çocuk, TSE Çocuk Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 19, Ankara. ÖNDER, Mehmet, Aldı Sözü Anadolu, Elips Kitap, Ankara, 2005. ÖNDER, Mehmet, Aldı Sözü Anadolu, Elips Kitap, Ankara, 2008. ÖNGAY, Neslihan, Nesilden Nesile, Engin Yayınevi, Ankara, 2004. ÖNGE, Y. Türk Mimarisi’nde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları, Ankara, 1997, s. 11. Ortaöğretim Din Kültürü Ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), Ankara, 2005. ÖZÇAKIR, Tülin, Denemeler, Engin Yayınevi, Ankara, 2003, s.18,19. PEKTAŞ, Pelin, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Çoklu Zekâ Uygulamaları, Özel Ceceli Okulları Yayınları, Ankara, 2002. REGÜ, Şükrü Enis, Onlar da Çocuktu, Milliyet Yayınları, ‹stanbul, 1972. REGÜ, Şükrü Enis, Türk Şiirinde Atatürk, hzl.: Necdet ALPAY, Hürriyet Yayınları, ‹stanbul, 1980. Resimli Büyük Tarih Atlası, Koza Yayınları, s.4,16,17,18,20,23,29,30,31,34, Ankara,2006. SABA, Ziya Osman, Geçen Zaman Nefes Almak, Varlık Yayınevi, ‹stanbul, 1974. SAĞ, Vahap, Tarihsel Süreç ‹çerisinde Türk Kadını ve Atatürk, SAĞLAM, Seyfettin, Kaşgarlı Mahmut, Hikmet Neşriyat Ltd.Ş. ‹stanbul, 2003. SARGIN, Haluk, Yaşayan Eski Ankara Evleri, Ankara, 2006. SAY, Fazıl, Uçak Notları, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1999. Selçuklu Dönemi Türk Dünyası Kültür Atlası, C.1, ‹stanbul, 1998. SUAV‹, Cüneyd, Hayatın ‹çinden Seçmeler–3, Zafer Yayınları, ‹stanbul, 1993. TAMER, Ülkü, Seçme Şiirler, Ararat Yayınevi, ‹stanbul, 1968. TANER, Haldun, “Yabancı Olmak”, Berlin Mektupları, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1993. TAŞKIRAN, H. ‹brahim, Boğaç Han Dede Korkut Hikayeler 1, Erdem Yayınları, ‹stanbul, 1992. 230 TATCI, Mustafa, Yunus Emre Divanı, I-II, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, ‹stanbul, 2005. TOKEL, Bayram Bilge, “Bozkırın Tezenesi”, Bağımıza Gazel Düştü, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002. TUNCER, Hüseyin, ‹smet ALPASLAN, Şiirlerle Türkiye, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995. TURAN, Adil, hzl. Ahmet Köklügiller, Belirli Günler ve Haftalar, Kaya Yayınları, ‹stanbul, 1995. TURAN, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk ‹slam Medeniyeti, Boğaziçi Yay. ‹stanbul, 1996. Türk Dil Kurumu, Yazım Kılavuzu, TDK Yayınları, Ankara,2005. Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara,2005. Türk Dünyası Araştırma Vakfı TÜMER, Günay; Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi, 2. Baskı, Ankara, 1993. TÜMERTEK‹N, Erol, Ekonomik Coğrafya, ‹. Ü. Ed. Fak. Yay., ‹stanbul, 1994. TÜRKYILMAZ, Nuray vd., ‹yilikleri Unutmuyorum, Timaş Yay., ‹stanbul, 2009. URAL, Ali, Posta Kutusundaki M›z›ka, Merdiven Kitapları, ‹stanbul, 1999. YAVUZ, Muhsine Hekimoğlu, Atatürk Haftası Armağanı, Genel Kurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1986. YAZGAN, Bestami, Gözlük Takan Yıldızlar, Yeni Can Kardeş Aylık Çocuk Dergisi, Sayı: 221, 2008. YERL‹, Metin, Uygur Türklerinin ‹nanç Sistemlerinin Resim Sanatına Etkileri, YET‹MOĞLU, Pınar, Eski Ankara Evleri, Y‹Ğ‹T, Hülya, Sosyal Hizmetler Açısından Selçuklu Kervansarayları, Türkler, C. 7, Yeni Türkiye Yay. Ankara, 2002. ‹nternet Kaynakları www.cankaya.gov.tr www.diyanet.gov.tr www.diyanetvakfi.org.tr www.mevlanayili.gov.tr www.egitek.gov.tr www.eskisehir.gov.tr 231 www.galeryistanbul.gov.tr www.gazi.edu.tr www.husam.hacettepe.edu.tr www.ibb.gov.tr www.iha.com.tr www.meb.gov.tr www.mta.gov.tr www.ntvmsnbc.com www.tdkterim.gov.tr www.ttk.gov.tr www.trakya.edu.tr www.tuik.gov.tr www.turizm.gov.tr www.turkiye-forum.org www.turkoloji.cu.edu.tr www.undp.org.tr 232 GÜNEY KIBRIS RUM YÖNET‹M‹ NÖC: Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Başkent (Ankara) İstanbul il merkezi Diğer il merkezleri N ) RB ÖC AY CA N ZE (A
