Suriye Devrimi`nin kadınları | Marksist.org

Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38
ABD'nin solcu haber yorum portallarından The Daily Beast'de yazan Mike Giglio, Suriye
Devrimi'nde kadınların rolünü anlattı. Giglio'ya göre, sınır üzerinde fark edilmeden
hareket eden kadın özgürlük savaşçıları, mücadelenin ayrılmaz bir parçası hâline geldi.
1 Ekim tarihinde yayınlanan yazı şöyleydi: Suriyeli askerlerin Raifah Sammie'nin evine zorla girmeyi başardıkları gün, baş örtüsünü henüz
takmış ve öfkeyle askerlere bağıran Sammie'nin kapıda üzerlerine yürüdüğünü fark eden
askerler oldukça şaşırmışlardı. "Birinin evine öyle elinizi kolunuzu sallayıp giremezsiniz" diye
azarladı önce. "Sizin anneniz, kız kardeşiniz yok mu? Bu evde kadınlar yaşıyor. Örtünmek için
zamana ihtiyacımız var". Askerler, Suriye'nin doğusunda yer alan isyancı İdlip şehrinde evleri
arıyordu ve ilk anda Sammie'nin kapıyı açmak için neden bu kadar geciktiğini sordular.
Sammie'nin oğlu kapıyı açana kadar sürekli kapıyı çaldılar ve bağırdılar. Ancak askerler içeri
girdiğinde 4 kadının çocuklarıyla birlikte gergin bir şekilde beklediğini gördüler -Sammie ise
hepsinin önünde muhafız gibi durmuş, tıp okuduğu için övündüğü 22 yaşındaki oğlunun önünde
onlara kafa tutuyordu; askerlerin kuşkuları gittikçe azaldı, Sammie "Ben sadece bir ev
kadınıyım" dedi.
Askerler gittikten sonra, Sammie, kapı çalınırken aceleyle yatak odası penceresi ile gölgelik
arasına sakladığı harddiski yerinden çıkardı. Sammie ayrıca panikle iki cep telefonunda bulunan
numaraları siliyor, üzerinde telefon numaraları yazılı olan kağıtları yırtıyordu -kağıtlarda
Romanya, Amerika, Türkiye ve Fransa'da yaşayan ve isyanı finanse etmek amacıyla büyük
miktarlarda para yollayan Suriyelilere ait telefon numaraları yazılıydı. Sammie gerçekten de bir
ev kadınıydı, tıpkı iddia ettiği gibi. Ancak İdlip'teki devrimci hareketin de çok önemli bir halkasını
oluşturuyordu. Sammie geçmişte de gösteriler örgütlemişti, şimdi ise silah almak için paraya
ihtiyacı olan isyancılara para aktarıyordu.
Geçtiğimiz günlerde sığınmacı olarak kaçtığı Türkiye'nin Suriye sınırına yakın Hatay şehrinde,
1/5
Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38
oldukça zarif bir pembe eşarp ve oldukça dikkatlice dikilmiş siyah bir abaya içinde, yüzünde
gülümsemeyle kurnazlığını anlatıyordu. Bu, insanların sınırı geçmesine yardımcı olmanın ve
isyancılar için para toplamanın da içinde olduğu çok sayidaki başarılı operasyondan biriydi.
"Çok fazla bağlantısı olan bir kadındım, bu da insanların dikkatini çekti" diyor Sammie ve ekliyor
"Devrim için ne gerekliyse yaptım".
Geçen yılın başlarında ayaklanma başladığı sırada, kadınlar da erkeklerle birlikte barışçıl
gösterilerde yer aldılar. Ancak çatışmalar giderek daha kanlı bir hâl aldıkça ve Esad ağır top
mermileri ve savaş uçaklarıyla ayaklananlara ve sivillere saldırmaya başladığında, ölü sayısı
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin verilerine göre 30.000'in üzerine çıktığında, cephenin ön
saflarını erkekler doldurmaya başladı.
Ancak sahnenin arkasında kadınlar hâlen çok önemli roller oynuyor; hem ayaklanma için para,
ilaç ve silah tedarik ediyor hem de hastanelerde, medya merkezlerinde ve insani yardımların
örgütlenmesinde gönüllü olarak çalışıyorlar.
"Medya sadece olayın gözüken kısmıyla ilgileniyor, o yüzden bugünlerde çok sayıda erkek
görüyorsunuz. Ancak çok sayıda kadın da var gücüyle çalışmaya devam ediyor. Yalnızca, şimdi
yaptığımız bir çok işin gizli kalması gerekiyor". Bu sözler aktivist Rafiah Salemah'a ait, elbette
bu bir kod adı, çünkü o hâlâ Şam'da çalışmaya devam ediyor ve rejim kadınlara da saldırmaya
başladı. Kadın aktivistler, kontrol noktalarında kadınların kimliklerinin incelenmesinin son
haftalarda özellikle sıkılaştığını, bunun da rejimin kadınların yaptığı işlerden haberdar
olduğunun bir göstergesi olduğunu söylüyorlar.
Muhalif Suhair Atassi, devrimin en önde gelen figürleri arasında ilk tutuklananlardan biri ve
2/5
Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38
tutuklandığı andan itibaren ayaklanmanın en önemli figürlerinden biri hâline geldi.
Ayaklanmanın başında Şam'da örgütlenen aktivistlerden biri olan ve saklanmaya zorlanan
Razan Zeitouneh, pek çok kişi tarafından başından beri devrimin en önemli aktivist gruplarından
olan Yerel Koordinasyon Komiteleri'nin lideri olarak görülüyor.
Arkadaşlarına göre Şam'da insani yardım konusunda yürüttüğü yoğun çalışmalar nedeniyle
hedef hâline gelen Rama al-Assas, 27 Ağustos'tan beri kayıp. Arkadaşları Rama'nın evden tıbbi
yardım tedarik etmek üzere çıktığını, ancak rejimin sadık çeteleri tarafından bir arabaya zorla
bindirilerek kaçırıldığını söylüyorlar. Arkadaşları ayrıca, Rama'nın izlendiğinin farkında
olduğunu, ancak yaptığı işi bırakmayı reddettiğini de ekliyorlar. Bir arkadaşı "Kendisini bir
özgürlük savaşçısı olarak düşünüyordu ve savaşçılar asla geri çekilmezler" diyor.
Suriye İnsan Hakları Ağı'nın yakın zamanda yayınladığı bir rapora göre, ayaklanmanın
başladığı günden bugüne kadar en az 1.900 kadın hayatını kaybetti. Gözlemevi'nden Sipan
Hassan da rejimin aynı zamanda çok fazla kadını tutukladığını, ancak rakamları tam olarak
belirlemenin çok zor olduğunu söylüyor. Hassan ayrıca "Rejim için kadın ya da erkek
oluşunuzun hiçbir önemi yok. Şu an kadınlar devrimde çok önemli bir rol oynuyor. Pek çoğu da
bu sebeple tutuklandılar" diyor.
Çok sayıda cesaret öyküsü var. Amina Ahmed Abid, Esad'ın güçlü olduğu Lazkiye civarında
eylemlere katıldığında kocasının evde nasıl saklandığını anlatıyor. "Bu devrim aynı zamanda
bizi evlerimizdeki despotluktan da özgürleştirdi" diyor.
İsyancıların son zamanlarda askeri ve istihbarat merkezlerine bombalı saldırılarla harekete
geçtiği rejimin kalbi Şam, burka ve başörtüsü giyen kadınların ayaklanmadaki kısmi rolünü
açıklamak için güzel bir örnek. Zira, devriyelerin kol gezdiği, adım başı kontrol noktasının
bulunduğu şehre ihtiyatlı bir biçimde girebiliyorlar.
3/5
Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38
Şam'daki Farah Nasif isimli liberal bir aktivist, amacına yardımcı olacaksa başörtüsünü seve
seve giyeceğini söylüyor. "Şayet muhafazakâr bir bölgeye gidiyorsak, yerel bir kadın gibi
başörtüsü takıyoruz. Cebime, elbisemin içine ilaç, bazen para saklıyorum, hiç kuşkulanmıyorlar"
diyor. "Doğrusu, bir şeyleri saklamakta ve yalan söylemekte iyiyiz". Şayet güvenlik güçleri
arama yapmaya yeltenirse, ağlamaya başladığını söylüyor: "Hayır! Dokunamazsınız bana! Ben
sizin kardeşinizim! Falan filan..."
Nasif aynı zamanda partizan bir gazeteci olarak çalışıyor, bir kadın olarak erkeklerin erişemediği
hikayelere ulaştığını söylüyor. "Benim için kolay bir iş, insanlar bazen erkeklerden ziyade
kadınlarla konuşurken daha rahat" diyor.
Çoğu erkek şimdilerde evinde oturuyor, çünkü basit bir iş için bile dışarı çıktığında güvenlik
kuvvetlerince askere alınma korkusu yaşıyorlar. "Bundan mutluyum" diyor Nasif alaycı bir dille.
"Erkeği evde, mutfakfa tut".
Nirvana lakaplı Şamlı bir aktivist, "dikkatsiz masum kadın" olarak görülmesine güveniyor.
Devrim başladığında 20'lerinin sonlarında, genç, başarılı, meslek sahibi bir kadındı; artık
Sammie gibi iletişim ağını kuran, insanların güvendiği kadınlardan birisi hâline geldi. "Alenen
bağışta bulunmaya ya da gerçek isimlerini söylemeye korkan bunca insanı nasıl idare
edebilirim? Güvenilir birkaç insan var para verebilecekleri. Ben onlara gidip paralarını alıyorum"
diyor: "Ve bir arabam var".
Nirvana, sıklıkla, bagajı erzak veyahut diğer levazımla dolu hâlde güvenik noktalarından
geçiyor. Ömrü boyunca Amerikan müziğinin hayranı olmuş, MP3 çalarına uzanıyor eli güvenlik
noktasına yaklaştığında. "Tek yaptığım teybe bir Amerikan şarkısı koyup, sesi sonuna kadar
açıp bir sigara yakmak; size verecek bir şeyim yok der gibi" diye anlatıyor. "Beni o hâlde gören
birisi, muhtemelen devrimle alakam olmadığını düşünecektir". "Suriye polisi çapkınlığıyla nam
salmıştır. Bu yüzden görmezlikten gelir her şeyi. Asla iki kere düşünmezler." Nirvana'nın
devrimci çağrısı, Tupac'ın şu dizeleri: "Değişiklik göremiyorum/ Sabah kalktım ve kendime
sordum/ Bu hayat yaşamaya değer mi/ Kendimi havaya uçurmalı mıyım?"
4/5
Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38
edersin?
Nirvana,
ediyor.
bir
girdiğinde
yaşamayı
eylem
Kıl
yaptıklarının
Onlara
gibi
hak
orayı
payı
gözükse
etmediğini
kurtulduğu
dümdüz
göre,
bir
bu
de,
ediyorsa,
parça
düşündüğü
insanlar
onu
anları
tehlikeye
gülünç
hatırladıkça
terörist.
bombalar
içindir"
göründüğünün
atıyor.
Demek
yağdırıyorsa,
diyor.
irkiliyor.
"Şöyle
ki
"Öyleyse,
onlara
Harap
farkında,
düşünebilirsin:
yapıyor
yardım
muhitlere
onlara
fakat
da,
etmek
nasıl
vazifesi
Şayet
orada
erzak
yiyecek
gerekmiyor."
ordu
taşımak
yaşayan
hayati
bir
temin
önem
bölgeye
zararsız
insanların
arz
Kadınlar,
isimli
toplu
sonra
boşluğunu
diyor.
katliamda
bir
"Erkeklerle
insani
aktivist,
en
doldurmak
yardım
harap
en
Suriye
elbirliğiyle
az
bölgelerin
en
300
için
çok
İnsan
çabalıyor
insanın
merak
çalışıyoruz.
en
Hakları
çok
öldüğü,
edilen
kadınlar.
yardıma
Gözlem
Onlar
şey
Şam'ın
oldu,
Deraya'daki
muhtaç
Örgütü'ne
bize
banliyösü
rejimin
bağımlı,
bölgeler
göre
devrime
imha
biz
Deraya'da
sadece
olduğunu
de
ettiği
onlara".
kadınlar
depolardaki
ağustos
çalışıyor.
söylüyor.
öncülük
ayında
"Saldırıdan
tıbbi
Jodi
ediyor"
yaşanan
ilaçların
Chou
Kadın
diğer
Tutuklanan
itibarını
cinsel
aktivistlerin
zedeliyor"
fakat
saldırılar.
herhangi
endişesi,
diyor.
Şayet
bir
sadece
bir
saldırıya
kadın
işkence
saldırıya
uğramayan
ve
uğramamış
tutuklanmak
Hadel
isimli
olsa
değil,
aktivist
bile,
aynı
bu
"Bu
zamanda
leke
durum
onu
incitiyor.
tecavüz
kadının
ve
"Bir
büyük
Hanadi
tarafından
onların
kadın
bir
yaptığı
Mahmoud.
sorun.
tutuklanmışsa,
tehdit
zihinsel
Devrim
edilmiş.
Fiziksel
işkenceydi".
için
"Sana
herkes
bir
çaba
istismara
bunu,
bir
gösterenler
erkeğinden
ona
uğramamasına
şunu
için
tutuklanmasından
yapacağız"
ciddi
bir
karşın,
şey"
diye
rutin
diyor
söylediklerini
daha
bir
50
biçimde
gün
fazla
tutsak
endişeleniyor.
hatırlıyor:
gardiyanlar
kalan
"Bu,
Bu
Devrimciler,
erkekleri
ekip.
de
kapsayan,
seküler
kadınları
dolayısıyla
da,
şeriat
birlik
tesis
kurmanın
edip
kadın
her
zaman
haklarını
çok
kolay
geriletmeye
olmadığı
çalışan
karmakarışık
İslamcı
Devrimden
Ortadoğu
görece
iyiydi.
ülkeleriyle
önce
Toplumsal
Suriye'de
kıyaslanınca,
gelenekler
kadın
hakları,
boşanma
daha
Suudi
büyük
kanunu
Arabistan,
bir
endişeydi.
gibi
konularda
Birleşik
Arap
sorunlar
Emirlikleri
olmasına
gibi
rağmen
diğer
Şimdilerde
uygar
kadın
haklarına
bir
devleti
ABD'de
geldiğinde,
desteklediğini
ikamet
eden
biz
söylüyor.
kadınlar
aktivist
bunun
Khawla
"Esad'dan
için
Yusuf,
mücadele
sonra
devrime
ne
gelirse
edeceğiz".
arka
gelsin",
çıkan
İslami
diyor
grupların
Yusuh,
"Sıra
bile
Bazı
odaklanılmadığına
hakları
bende
kadınlar
yarattığı
üzerine
ise,
yüksek
hissiyat
isyancıların
dair
sesle
endişelerini
şu:
çok
bir
siyasi
iş
şeyler
yapıyorum,
dile
özgürlük
söylemedi"
getiriyor.
talepleri
fakat
"Şu
diyor
karşılığında
ana
arasında
Nasif.
kadar,
"Bu
kadın
fazla
muhalefetten
durumun,
bir
haklarına
şey
bekleyemiyorum."
bir
hiç
yeterince
kadın
kimse
olarak
kadın
ilerleyeceğinden,
itilmişti"
olarak
bir
diyor.
ivme
evvel
"Ancak
getirdi."
de
gerilemeyeceğinden
devrimde
hakları
çok
savunucusu
önemli
ümitli.
hâle
"Devrimden
olan
geldiler.
Salemah,
Bu
önce,
durum,
davasının
kadınlar
Suriye'nin
gerçekten
Esad'ın
kadınlarına
gidişiyle
kenara
birlikte
kesin
Gerçi,
yakınlarındaki
barışçıl
içine
dalmış.
kadınların
iken
bu
"Silahlanma
bir
kadar
çoğu
köyün
dahil
şimdilik
yerlisi
başladığından
olmadığını
sadece
olan
Ranem
savaşı
söylüyor.
beri
Shahim,
rolüm
kazanmakla
Ancak
çok
Esad'ı
ayaklanma
daha
meşgul
devirmeye
güçlendi"
görünüyor.
silahlandığında
çalışan
diyor.
Lazkiye
hareket
tamamen
tamamen
O
Yerel
yardım
kaçmak
bulunuyor:
savaşçının
her
günlerden
şeyde
otoritelerin
etmiş.
zorunda
rol
"Eğer
durumuyla
bu
almak
Daha
yana,
yakalamak
kalmış.
bir
sonra
zorunda".
kadın
halktan
ilgilenebilir.
Fakat
resmi
silah
istediği
savaşçılara
mücadeleyi
kaçıracaksa,
yetkililer
Bunu
bir
kadın
da
dikkatlerini
ihtiyaç
bırakmamış;
yapamıyorsa,
bırakın
aktivistin
duydukları
onun
kaçırsın.
ülkeden
zira
ona
doğrultusuna
erzak
her
Kaçıramıyorsa,
yemek
gizlice
zaman
ve
yedirebilir.
levazım
Türkiye'ye
yapacak
çevirdiklerinde,
yaralı
işini
Şimdi,
bir
kaçmasına
yürütüyor.
bir
iş
kadınlar
kendisi
(Türkçeye
Ozan
Ekin
Gökşin
ve
Melih
Mol
çevirdi.)
5/5