Aile Hekimliğinin Gelişimi ve Temel İlkeleri

a
AİLE HEKİMLİĞİNİN GELİŞİMİ
VE
TEMEL İLKELERİ
DR. HATİCE BİLGİN
Genel Bilgiler
• 19. yüzyıl ikinci yarısı
mikroskobun gelişmesi,
anestezinin tıbbın kullanım alanına girmesi,
sanayi ve teknolojinin gelişmesi,
bilgilerin hızlı gelişmesi,
• 20.yüzyıl
Branşlaşma
 Tedavi şekillerine göre (cerrahi,dahiliye)
 Yaşa (geriatri,pediatri)
 Cinse (kadın hastalıkları)
 Hastalığın tuttuğu organlara
göre(nefroloji,kardiyoloji)
• 1923
Amerikalı hekim
Francis Peabody
• 1950 öncesi
Dünya Savaşları
Birleşmiş Milletler Örgütü (1945)
Dünya Sağlık Örgütü (1948)
Ekonomik çöküntü
Sağlık konusunda sınırlı kaynakların verimli
kullanımı
• DSÖ Prensipleri
Herkese gereksindiği hizmet götürülmeli,
Örgütün işletme maliyeti ülke kaynaklarını
aşmamalı,
Kullanılan teknoloji ülke olanaklarına uygun olmalı
ve olanaklar el verdikçe bu teknoloji geliştirmeli,
Kişiye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri ile
ayakta ve evde hasta tedavisi hizmetleri
entegre olarak yürütülmeli ,
Tedavi hizmetlerinin örgütlenmesinde hastaların
ayakta ve evde tedavisi ile hastanede tedavisi
bir bütün olarak ele alınmalıdır.
• 1950-1970
 ‘’General practitioner’’ uygulaması
Henüz hiçbir konuda uzmanlaşmamış tıp fakültesi
mezunları
Uzmanlaşmış hekimlerin ileri teknoloji desteğiyle
geliştirilen,
tanı
ve
tedavi
yöntemlerini
kullanacaklardı.
• ‘’General practitioner’’ uygulamasının sıkıntıları
Hekimler açısından;
 Yeni mezun hekimlere organik tıp öğretiliyor, sağlığın
sosyal yönü kavratılamıyordu.
 Uzmanlaşamamış hekimlerin mesleki,sosyal ve ekonomik
tatmini daha azdı.
 Hekimlerin kendini geliştirmesine kapalıydı, çünkü kariyer
ihtimali yoktu,
 Klinik uzmanlıklar denetleyici rolüne soyunmuşlardı.
Hastalar açısından;
 Yeniden hastanelere ve branşlaşmış hekimlere
yönelme ,
 Hastanelerin iş yükünde artma ve sağlık hizmetinin
kalitesinde düşme,
 Tıbbi olmayan alternatif tedavi yöntemlerine yönelme,
• 1966
Case Western Reserve University
Cleveland’dan John Millis; Millis
Raporu
Birinci basamak sağlık bakımı için mezuniyet
sonrası eğitimin gerekliliği
William Willard ;Willard raporu
’’Family practice’’ adında yeni bir
uzmanlık dalı kurulmasını öngördü.
 ‘’American Board of General Practice’’
olan kuruluşun adını, ‘’American Board
of Family Practice’’ olarak değiştirildi.
•
Avrupa’da;
 1952 yılında İngiltere’ de College of
General Practitioners ( Genel Pratisyenler
Koleji)
1963 yılında Edinburg’da aile hekimliğinin ilk
üniversite kürsüsü kuruldu.
1967 yılında UEMO (Avrupa Genel
Pratisyenler Birliği) kuruldu.
1986 yılında Aile Hekimleri eğitimleri
için asgari bir standart oluşturulmasını
amaçlayan yönetmelik kabul edildi.
Bu gelişmeler yıllar içerisinde farklı
aile hekimliği tanımları oluşmasına
sebep oldu.
 1970’de ve Hollanda , İkinci Avrupa Aile Hekimleri
Eğitimi Toplantısı
 Yaş ,cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaz.
 Kişiler,aileler ve belirli bir topluluğa kişisel,sürekli bakım verir .
 Hastalarına ; muayenehanesinde,evde ve bazen bir klinik yada
hastanede bakar.
 Amacı erken tanı koymaktır.
 Hastalık ve sağlık hakkındaki düşüncelerine fiziksel,psikolojik ve
sosyal faktörleri de dahil eder.
 Kendisine bir hekim olarak getirilen tüm sağlık problemleri
hakkında bir ilk değerlendirme yapar.
 Kronik,tekrarlayıcı yada terminal hastalığı olan
hastaların devamlı bakımını üstlenir.
 Diğer medikal ve paramedikal uzmanlarla birlikte
çalışır.
 Sağlıkta kaliteyi arttırmak için tedavi,koruma ve
eğitim hizmetleri arasında nasıl ve ne zaman geçiş
yapılacağını bilir.
 Topluma karşı da profesyonel sorumluluğu olduğunu
unutmaz.
 1991 yılı Dünya Aile Hekimliği Akademileri
Birliği(WONCA)
Aile hekimi tıbbi bakıma gereksinimi olan herkese
çok yönlü bakım verir
 Gerekli olduğunda diğer sağlık personelini hizmet
sunması için organize eder.
Aile hekimi bakım gereksinen herkesi kabul eden bir
genelci olarak işlev görür.
Irk,din ,kültür yada sosyal sınıf ayrımı gözetmeksizin
kişiyi aile,aileyide toplum bağlamında ele alır.
 Hastalarının kültürel,sosyoekonomik ve psikolojik
zeminlerini bilir
 Klinik yeterliliğe sahiptir.
 Kapsamlı ve devamlı bir bakım verme sorumluluğunu
üstlenir.
 Profesyonel olarak hizmet ettiği topluluğa bakım
sağlama görevini ,direkt olarak yada
diğer
kaynakların sağladığı olanaklar kanalıyla yürütür.
 Olesen Tanımı,2000
 Hastaların sağlık sorunları için bakım sağlayıcı ilk
adımları atmak üzere eğitilmiş uzmanlardır.
 Hastalık tipine ya da diğer kişisel ve toplumsal
özelliklere bakmaksızın bir toplum içindeki
bireylere bakım sunar.
 Varolan kaynakları hastalarının yararına en iyi
şekilde kullanır.
 Biyolojik tıp,medikal psikoloji ve medikal sosyoloji
bilimlerini kullanarak ve bütünleyerek koruma
tanı,sağaltım ,bakım ve rahatsızlıkları hafifletme
alanlarında bireylerle ilgilenir.
 2001 yılı Barcelona
 Aile hekimliği prensipleri içinde eğitilmiş uzman
hekimlerdir.
 Yaş,cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaz
 Kapsamlı ve devamlı bir bakım verir
 Kişisel doktorlardır.
 Topluma karşı profesyonel sorumlulukları olduğunu kabul
ederler.
Elde ettikleri bilgi ve güveni kullanarak hastası
hakkındaki
fiziksel,psikolojik
ve
sosyal
faktörleri entegre ederler.
 Hizmet
etikleri
topluluktaki
kaynakların
uygunluğuna bağlı olarak; hastanın diğer
servisleri kullanmasına yardımcı olur.
Teşekkürler…