- KBRN (Kimyasal, Biyolojik,

EK-1
"SIVIL SAVUNMA GUNU'NDE
igr-,nNncnx KoNULAR
28 $UBAT
Sivil SAVUNMA
- Kavramr, Tanrmr, Tedbirleri
- ikaz-Alarm
- ikaz-Alarm iqaretleri
- S{mak
- Gizleme Karartma
- KBRN (Kimyasal, Biyolojik,
Niikleer) Silahlardan Korunma
Radyolojik,
nK-1
2S
$UBAT "SiViL SAVUNMA GUNU"NDE
igr.,nxncnr KoI'{ULAR
SIVI SAVUI{MA
- Kavramr, Tanrmr, Tedbirleri
- ikaz-Alarm
- ikaz-Alarm iEaretleri
- Srfrnak
- Gizleme Karartma
- KBRN (Kimyasal, Biyolojik,
Niikleer) Silahlardan Korunma
Radyoloiik,
sivit, sAvUNMANtN L,\vR{Mt
insa'ria'r'e topl'mlar arasrnclaki qau,smararnl. insanrarn var.ohrt'ire birrikte ba5ladrgr
vc eu ilkel lo;ullardan giiniimiizain en modem imkenlarlna kadar her tiirlii vasrta!r kullanarak
rc.n- hulrrradr!. ni,ir nrr:krsJir.
lcli'tir.'Ibplumlann
biin),eled degiqtikge istek vc ihtiyaglan arlll1rS. dolayrsryla kiijilcr ve
loplurnlar arasrnda anlaSnazlrklar meydana gelmi;, bLrnlar]n qitziimii iCin gogu kez :javagln.a
baSvurulnrustur. insanliL'n kendi kcndiierinc lor agirklar en-btiyi:t relitettJrden birisi
oran
sar,a|lar: dainra qok bll),iik acllara. slktnhlnr;. zlrrrl.rra srhcp olm.rsrnr ,e tiint insanhrrn
bLmu
bilnlesinc raEmen, maalcsef gihriimilzde cle dcvam etmekleclir..
siViL SAVUNM,\NIN TANIMI
Silii Savunrra; diifman saldlrrlarrna kar5r, halkrn can ve tnal ltaybrntn cn az scvi\,evc
indirilmcsi: irayati ajnemi ta;rvan fier tilrlLi resnti \e Jzel tcsjs rc kLrLuiu;lenn Loru,,*os, u"
Iaalilctle.inin deva'rm saglal'acali;ckilde ilileqtirnrcnin yaprlmasr, sa;unma gayrctlerinin
halk tarafindan en yiiksek seviyede dcsteklennlesi ve halkrn moralini yiiksek tutmak igin
alx]acai( her tiirlii silahsrz, korur,ucu ve kuftanct tedbir ve f'italiletleri kapsar.
siViI, sAVUNMA TEDBiRLnRj
Bakanlrglnlrz Mcrkez vc Tttra Tefkilatr ile Kumm ve Okullann ani lrir cliisman
taanuzllna ugrtmasl hilindc; lehlikeye kar$l dncedcn haztrlrkir olunmasr ve bazl dnentlr
ledbi'lerin alr.rnrasr gerckniektcdir. Kurum re okurlarrn, can ve marrn korunmasr iqin gercken
tcdibat'c malzemcyi ba'l ddneminde sa-ilamasr bir fclaket hdlinde nasrl hareket ediiccegini
bilnrcsi gok iineurlidir. Sivil savunma hiz'retlcri, hem Bakanhk tarafindan hem de k.rurr=ve
okullar taralindan ahnacal( tedbirlcrle gergcklef ir.
Mcl'cu1 dumm Ie geli;imclcr hakktnda lelcvizyon ve raciyodan gerekli bilgilcr
verileceEindcn yayrnlar izlcrunelJ, kurum vc okullarda; miilki amirlcrin sivil savururra
konusundaki vayrnlarr/duyurulan eksiksiz uygulanmahdrr.
l- Kurum vc okulda bir srgmak yeri yoksa kurumun/okulun ig bdliimiincle bulun.rn
clveri;li mek6n srglnma ycri olarak avrrlnrah, bu yer Bakanlrk ve il Afet Kooldinasvon
Miidiirliigil ile koordine saflanarak hazrrlanmarrchr- srlrnn,r ycrlerincrc br.rluncrurulniasr
gerckcn yiyecck. igecek. yrkacak, aydlnlatma. ilk yardtur vc kurlarma nalzemeleri dc hlzrr
b.,lrlr,lur'ulrrr.rIJrr.
2- Kurum ve okullar etrafinda odun. kilmiir. gaz, benzin. kagtt, kuru ot, krrprnt, eski
eSya v.b. gibi yanrcr nraddelcr varsa bunlan binalardan uzakla$trrrp, yangur tehlikesi
olnayacak emniyctli yellerdc rrruhafaza eclilmcl idir.
3- Sctcrberlik ve!a sava; hrilinde r;rklarrn sijndiiriilmesi vc kararlrna yapliacalr
dikkatc airnarak tsrklarrn dr;arrdar
dzelliklc
giiziiknrcnresini saglamak lgin
'e muka\\.a.havacian
pencerelcri drlecek silall pcrde, koyu renk
l(a on. halr. balaniyc gibi malzemeleri
cl allrnda bulundLlrulnraltdlr.
4- KLrmln ve okullarda savap esnasrndir grkacdk bai;langrg yangtnlarrntn siind riilmesi,
yapllacak basit krnlarma !e iik var.drm i5lcrigibi gtjrev ve hiznetleri igin i$ bitliimil yaprp bina
_hazlr
kor-uma amiri ilc gerekli personcl (itlzriycci. ilk vardrmct, kut.tancl) segilcrek
bulundululmalrdrr.
IKAZ ALARM
gdriilmtlftiir'
Ilirinci Diinya Sava nr izleyen sa\|11 irrirq \e gtreqlL'rindc hr''lt Eelr:melcr
sivil
hirlka re
farllr I'lrak
ff""i flti"i" S"""it nuJ,tn." l"u" saldrrrlerr ilnccki sarrflrrdirn
pesii savunmir
l"a.n".in" olmu5i'r. BLrnun sonttctL erkctt haber alma 'e yayrna ilc
"naiirtrl
gelilmcler gdriildii
6nlemlcrindc
-- Bu
itiniinltirie killeleri bir ancla )'ok cclebilecek gliqte silahlar -raprlabilmektedir'
hava
J)ii$man
olmalitadrr
.if"ftto,,i- f.,,-tt,,',-n araq Ic Idntcnlerinclc siircltli geli'neler
.lekrronik bir agd..
le
iiriilmrii
si\rcrni)
.;l.i..j;,,r;;;.;"" haber almrnrn leknil 1.1prsr rsdrr th Lrsilca ikcT-Ncrm
denir'
gu';irientin tiintiln" ptken Ilaberahna ve 1 al nta Sistcmi 1':r
TLirL Sil$ll Klr\'vctlerinc
Yurdumuzcla aktil hava sa\'u asl giire! \e sorunrlulugu
allnmasr isc Al'et
*rif.i5iit. lil9n,",l f1ava salclrtrlartna kar5r h"alkrn uyanlmasr sivil orlenrlerin
vc--'Acil Dulum Yainetinli uaskanhgrna vcrilni$lir'
H;". aLnra ve ,\'ayma' iliaz ve alalm sisterninin kululmasrndan' galrftlrllrrlaslndan'
Yijrctinli
Ltrsonelin gdrevlencliriimesinden ve leti;tirilrnesintlerr. lL11 .\.cgorc\Lilerc.
.lcil.,Dunrm
ve sivil halka
ir'""'t-i"itiir." ve tehlike g'qti holtrlerinin. hdlgcdeki
vc
.rahalli ilitz alam stste'ri.in iSle' du'urnda br-rlttndurulnrusrndan vali
6l;ffi;;.
;;;;;l;il;J"it.
kayn'nkanlar sorumludtrr'
iK,{z vE ALARx'l i$ARtrTLERi
'hara :aldrnsr ihtimali
Afel ve Acil Durunl Yiiictimr Bir;krnh;r Trrulrntlln;
(llrrdultrndl
halkrn alacagt
ufaugunaol fto"o ,"t.lo,r, 1'ra51ac|grrtda r c saldrtnrn
580 adet sircn
t"JUi.i".il6"L..f*l .ygulantak
uzere ytrrt gcnelirrcie i1 ve ilqelerinrizde topliun
sistenli
'-- kurulnlultur'
arrg ve i5aretlcri'
ik,rt ve alann habcrleri ve bunlarrn bildirilnrcsinde k'llanrla. ledbirlcr a$agrda
q"lirf*iii"
be
nf,""tt fl,,ber ve iiiaretler iizeritrc )aprlacali harekctler ve allnacak
linilmi5tiL.
W
W
gKEf fSW'
l;::":ii''
ikazvealarmiqaretleri,temelolarakhazlrllkvetehlike;kazlarlojmaknzereikiyeayrllll
A- HAZIRLIK iKAZI:
Bir
utut
okullanmrzln gereken son hazlrhk ijnlenlerini
ikazdrr'
iq;n l'tiifiinretqe gerckli gijriildilgii takdirde verilen
sava$ tehlikesinde kurum ve
it-"t".i
i5areti:
aracrltgr ile
Raclyo televizyon v b. gibi yaym araglanntn
verilir
YAPILACAK i$LER
KutuntveokLrllarclakislfrnmalerLcrinigcizdengeqirip.eksiklerilamamlayrp
\e |atlaylcl maddelel
turro',,'r,.''l''"r" getirilecek' binalarlrr gatrsrnda \e etralinda )onlcr,
ilffi;;ti;t;;":;i, i;;artma emirlerine uvularak <lganda hig rgrk vaktlmavacakttr'
B- TEHLiKE HABERLERi
I) SAR]
(iI.AZLARI)
iI'{Z
Saldrn ihtimali var anlamrndadlr'
f-
Ug dakika siirekli diiz
scsi ile verilir'.
YAPILACAK i$LItR:
ve su ana anahtarlarr kapatllacak'
Kurum ve Okullarda: Dolal gaz, kazan ilairesi' elcktrik
Kapr vc pcnceteler kapallhp perdeler
;;;;; ;;, ttp, soba vs. vaisa sdndiiriilecektir'
giJilccektir'
."i,ii"""i r,"t""
]erlcrine gerclli malzemcler rlrnrrak
'rArnrnr
""
i"i.i-"r'.-"t
li'iiffi;;,r"fii"
,"ru
il",
iizere en yakln srglnma yerlcrine, senel srgmaklara
bodr,'. Jlil'l slgrnnra) a clverilli )crlcre gidilccektir'
.t""ii"i*a",,A..agtan ililecek' aqrktakiler gibi davtanrlacaktrr'
2) ALARM
(KIRMIZI iI(AZ)
Saldrrr tehlikcsi I ar anlamrndadrr'
iqareti:
fg
tlakika yiiksclip alqalar, dalgah siren sesi ile verilir'
YAPII-ACAK i$LTII:
Kuru v€ Okulhrda: Sarr
llger sa
inrndaki dnlemlerden cksikler varsa tamaDlanacaktrr'
en
hemen
,,larak
cjnlcmleri
ait
ikaza
'kazveLitniq ise cn krsa siirede san
itaz)
ik;;i; ;;;ili'"mrzi
b!krolilecektir'
ifrrcti
tehlike ge$ti
;L; ;;e;;;;"";;l:;; gidilecek've korunrral. qalrsrlrn lerJe srgrnnrn
vcrLerine (kijprii altr' d'var
A';;;i;i;;; lj",i.'r v"k'n srgrna'L lerine' )oksa
;;i:
"n
dibi veya qukur,yerlere) saklanarak viicuduruzui aqtk yerlcrini itrtilp tehlike
3eq1i
iFlelirli
beklenilecektir.
Ta$rt Araql.nnda: tih'erilli bir yelde durup agrktakiler gibi davranrlacaklrr.
3)
R{DYOAKTiF SERPiNTi VtrYA KiMYASAI- SALDIRI TEI{LiKE iKAZ
Radyoaktif scrpinti veya kinyasal saldrn var anlamrndadrr.
iqarcti:
I
I
I
Kesik kesik sircn scsiyle ve radyo, tclevjzyon gibi yayrn
araqlarryla verilir
YAPILACAK iSLtrIT:
Kurum vc Okullarda: Alam esnasrndaki tedbirleri allnlzAqrl{ Alanlarda: Ln yakrn srlrnma yerine vcya kapah bir yere gidilccck. viicudunuzun agrkta
kalan yerleri dfiiilecektir.
Ta$rt Araglannda: En clveri,sli yerde dumrak srErnma yerine veya kapalr bir yere gidilecek,
yakmrnrzda cmin bir yer yoksa kapr ve camla kapatarak ta$]l iqinde kahnacak, \'iicudunuzun
agrk yerleri drttilecektir.
c. Tf,IILiKI,l GEqTi (Bry/t Z iX,tZ) :Tehlike
gcqti anlamrndadrr..
i6areti:
Radyo. tclcvizyon. nregalbn \,l). gibi her tair yayrrr araqlan ile duyululur. Bu ikaz verildiEinde
slgrnma yerinden veya saklanrlai yerden grkrLacaktrr.
GiZLEME VI]
KAI{{I{IMA
:
Lliikiinetqe liizum gdrtildiiEii takdirde oiaEanijstii hilden itibaren t;tklarrn
sdndildilmesi vc karartllmasl uygulantr.
Kurunr ve okLrl binalarrnrn dr$rnda (dr$arrda) yanan rgrklarrn geceleri havadan
gdziikmemesi igin tamancn sdndiiriilmesi, 1'anmasr zorunlu olanlann maskelenmcsi; binalann
iqincle kLrllanrlan r$rklann geceleri dr$arrya stzl]tamasr igin koyu siyah perdeler, drtiiler gibi
araglalla kapatrlmast tcdbirleri altmr.
SIdINAK VE SIGINMA YERLERi
Klasik ve nilkleer silahlaria, kimyasal ve biyolojik harp maddelerinin tesirlerinder
insanlar ilc iilkenin, harp gucijniin devamr igin gerekli olan canl1 \'e canslz krymelle ko rmak
amacryla kullamlan ve bu maksatla yaprlan ycrlere SIdINAK denir'
SIGINAK
Teknolojik geligmclere panlel olarak giiiiimiizdc siLah ve silah sistemlerinin giig ve
yetenekleri de artmr$ bulunnraktaclrr. Buntul dolai sontcu olarak cephe ve slnlt gibi kavramlar
biitiinii ile ortadan kalkmrt, tiirn -Yrtrt ve sivil halk salclrrr alanl igine girmi$tir. Brl biiyiik
tchlikelelden Silahlr Kuwetlerjn aldcagl dnlernlerin ve diEor tedbirle n yanrnda sr[rnak
yaprmrna 6nem verilerek kutul nabilinir. Aksi takdirde can ve mal kayblnln fazla olacagr
tabiidir.
il!
Ancak sr!rnaklardan beklenilen yamrtn saElanabilmcsi igin srftnak yaprmrndan evvel $u
6nemli prensibirl nrutlaka gdz iiniinde bulundurulmasr gerekmektedir.
1. Srlmak yaprJacak nahallin iyi tespit edilmesi.
2. SrEmaktan yatarlanacaklann dnccden plar ann]asl,
3. Yapllacak srElnagtn ba5ka amaglarla kullamlabilir nitclikle olmasr.
SIGINAK YAPIMINDA AMAq
L CaLn \'e n'lal kalbml ert aza indirmek,
2. Hazrrhklr olnra imait lerilerck caydrncrltgt
saglamak,
3. Az masrafla toplu koruma imkiinr yaratmak.
SIGINAKTA ALINMASI GtrRBKEN TEDBiIILER
l. SrEll1aklardan kin1lerin ne 5ekilde yararlanacagr (6nceden) lespit cdilmelidir.
2. Sllrnagrn havaslnl bozmatlan galt5ahilen bir aydlnlatma lenibatl bulunmalldtr'
Srgrnaklar srvanmanrak ve gereksiz eSyr konnlamahdlr'
4. Dr,san ile haberleEme terlibatr sallanmalrdrr.
5. Yanglnlarii ka\i1 gerekli iinlemler ahnmahdrr.
6. Srllrraga girelkerl yelerli miktarda saElk malzenesi
unutuiman]a|drr.
ile gerekli
arag
vc gereg
ahnnasr
SIdINAKTA I]TJI,UNMASI GEREITEN MALZEMELER
Dr5arrdaki radyoaktif serpinti ve kimyasal gaz etkisinin geqmesi igin belirli bir siire
srEmakta kalorak mccburiycti hasrl olabilir. Ilu nedcnle biitiin ihtiyaglar diiiiiniilerek srgrnak
iqcrisindcki hayat buna gdrc organizc edilrnclidir.
Kurum ve okullarda, donatacagr srgmak veya slgrnma yerlerinde birkaq giinltlk yiyecck,
iqecek ve salhk nalzemele yangln s.jndijme a1.ag. gereqleri bulunclurulmasrna dikkat
edilmelidir.
igcceklcrin kapalr kaplarda, yiycceklerin konserve qeklinde, saghk mdlzemelerinin de
orijinal kap veya kutrrlarda bulundurulmalauna dikkat edilmelidir.
,
KiMY,AsAL, BiYoLoJiK, RADYoLo.IiK, Ni]KLE[,R (KBRN) SiLAHLAR
KiMYASAI, SiI,AHI,AR:
Kinryasal iizellili sayesinde; cjldiirticil, yaralayrcr ve tahri$ edici
etkilcr gdsteren" sis ve yangrn mcydana getiren, insan, bitlii vc
mctallcrc ctkili olan, katl, srvl, gaz veya acresol halindeki
m,ddelere KiMYAs,\L siLAH denir
r.U rl
KIMYAS_A.L SAVA$
.
'
.
.
.
.
.
MADI)I -nRI
Yakrcr gazlar
l]ogucu gazlar
Sinir gazlan
Kan zchillevici gazlal
Kusturucu gaziar
Gdz yalarlrcr gazlar
Llyuttllrlrcu gazlar
.
MLrhtelil'gazlar
Tespiti: l espit cihazlanJ,la yaplllr.
Belirtileri:
UQaktan yayrlan bir ser?inti l,eya sis gijninmesi
l):ifr"n trr,rfrrd.rr gelrn duman \c si. toriinitcsi
l'ltralia fiipheli ),ag damlalan veya su biriknlesi
Qevrel c deliqik kokularrn yayrlmasr
Grirmedc bulanrkhk hissi
Ani baS agnsr
Burun akmasr ve kanama gdriilmesi
CidIiisle aErr, nefes almada zorluk
Deride krzarrkirk veya kabarcrklar
Bulantr vc kusma
Konrnma
:
silahlardan korunmak iqin maske takmak, koruyucu clbise giymek, terrizlenntek.
- . Bu
slEuiik
ve diEer kapalr alanlari,r ydnelmek gereklidir.
BiYOI,o.IiK sAvA$:
insau, evcil hayvan vc liydalanrlan bitkilerde tili.Lrn vcya zarar mcvdana
getirnlek. nralzenleyi
ugratnak amacrvra mikroorganizmaia.n vcya bunlarrn toksinleriiin (zehirrerinin)
krrsien
kullanrlmasrdrr.
hasara
Biyolo.iik sa'a; amacryra kullanrran mik.ourganiznrarara
,,Biyor,o.IiK AJAN',
denir..
Biyolojih silahlardln; sinsi olmalart, gclecek savallartla bu silahlann kullanrlacagr
veya aqlktan bil sava| 1'okken n]emleketleri; insan gijcii ve ekonomik yi;nclcn
zayflatmat
anracryla yararlanrlacagr anlagthraktadrr.
'l'espiti: Vijclrtta ve or1amda olu$turdlLEu
tahribatlar.
Belirtiler: insanda halsizlik. bai agnsr. ciltte anormallik, karm alrrsr vb. Bitkilerde kumma.
sararma. gelitenteme, hrzh geli5rne Ib.
.Bi1,olo.lik
alanlann bLrla;rna yolu: solunum, sindirim, do1a;rm. gdz vc
tenasr:ll organlafl yolu
ilc
bUlaSrr.
Korunrna: Gcncl sa!hk
ve tenlizlik kurallanna riayet
ediLnelidit. Bu kontr hakkrnda ciitimler
-vaptlnlmalldrr.
RADYOI-O.IiK SiLAHLAR
ai
DoEada mevcrit clenentlerin atomlarl ln bir krsml kararh. diger bir krsmr ise
kararsrz q:ekirdeklere sahiptirler. Kararlr bir' gekirdekte, proton ile niilror ar
birbi e nc niikleer kuvvetlerle o kadar srkr bafLdrtlar ki higbir parqacrk
gekirclek drgrna kagamaz. Bu dururnda gekildek dengedcdir' Bu tiir qekirdck
aton'tlara izolop dcnir.
K:lrarsrz bir gckirdekte ise, lazla cnerjiye sahip olacakiar ve dolayrsryla parqacrklar bir arada
kalamayacaklardrr. Bdyle gekir.deklcre Rudyoaktil c\.kidek yada RaLb,oizotop aci relilir. Ktsa bir
silre veya ciaha rLzun bir.stire iqerisindc aeliirdektcki n6tronlar parqalanarak bu lazla cnerjilerini alfa,
beta, girna gibi qe$itli rqrnlar ve fargacrklar _r'aymak suretiyle bo$altacaklar ve karar'lt halc gcanriq
ohcal(lardn.
! Bir alonun gevrcsine bu Sckilde tanecikler vc lSln saqarak pargalanmasl olayrna
"lladloaktivite" vcya "Radyoaktillik" bu lih nadclelere dc "Radyoaktif Madde" dcnilir'
> Cevle)'e yayrlan alf'a, beta ve gana gibi parQacrklara ve r|tnlara ise "Radyasyon" adt
verilmektedir.
)- Radyoloii, rdntgcn rsrnlanndan istifade edilcrek viicudun ii organlarrndaki hastahklartn
teqhlsi a1' r.rca riintgen. gama gibi diger iyonize radyasyon metollarl ilc de bu hastalrklann
l'cdavisi'iicugragantrpilmininbildalrdrr'HastalrklarlrltcthisiiqinRarlyr;/oTl,tcdaviigin
I 1.1 dy o e ru| i kLtllanll t.
i Iladyasyon, maddc iizeriidc rncydlna gctirdiEi etkilere gdrc;
iyonlasltrru Radyasyon
yiiklcnip iyonlaimalanna (iyonizasyor)
iaq'rtrgr maddcdel geqcrken atomlarn elektrik yiikti ile
I
l.
\
oluilar. Onlem a!r'rnradl!r takdirde tiim canlllar iQin zaradr olabileccktir'
(All'a Radyaslonu, Bela Radyasyonu, Gama Radl'as,vonu, X [Slnla ' Ndtron Radyasyonu, Kozmik
I;rnlar)
2. iyontosnncr Otmayatt Rulfoslon
Uttiaviyole, krzlldtc.si, radyo dalgalmr ve mikrodalgalann enerjilcri gok kiigiik oldugundan
neclcn
. cep telelonlarr. radarlar. )iiksek
i)'onlaftur0r oln]a,varr ladlas,von
hatlan
gcrilin'r
(Baz istasyonla
kaynaltlirndtr.)
RADYASYON K-A.YNAKLARI
Radyasyon kaynaklalnl, dolal ve yapay olmak iizere, ikj srnrli ayrrabiliriz
Yagamrrrrrzr siirdiirdtlumiiz diinya da, giinliik ya$arn srraslnda sijrekli olarak r0d)'asyonla birlikteyiz.
Yaqarn boyunca korunamacirluntz bu radyas)on Dogal liadyasyondur' ( Kozrnik Radyasyon' Yer vc
Dinalar', llava. Yiyecek vc Igecek)
Dogal radyasyon kavnaklarl yanrncla yapal radyaslon kaynaklan da vardlr' (1rp1a Radlaslon
Kalnaklari. Enclilslri)'cl Uygulamalar, Itad-\oalitif Serpinti. Niikleer Giig srlntrr'rlleri ltikctici
iJ
ritnleri)
RADYOAKI'iF RiSKLIiR
(-Niiklccr, teuroniii(leer.silahlar, deneyler, -Ntikleer serpinti, -Niikleer santral kazalan, -Nilkleer
delizaltr kazalarr, Encliistriyel kazalar. -TrSrmacrhk kazalan. -Atrklaldan olu;iai tchlikeler.
Al'etle| sonu oluqan radyolojik tehlikclcr, Terdrist tialiyetlcr)
IiTKiLERi
Radyoaktif kirlelicilcr iizelliklc insan, hayvan \ c tritki saglrArna olumsuz elkiler ,vaparak !evreli vc
ckolojik clcngeyi bozallar-. Canhlartla gcnetik dcgi;ikliklcrc de yol aqarlar' Gdz en fazl'! etkilcncn
za,vllllll. katarakl ve gdz uYumunun yavallalnastna scbcp olmaktadlrlar'
Raciyaiyonun etkisi; cins, ya$ ve organa gdre degi$mektedir' Qocuklar vc biiyiime gagrndaki
gcnqler en t'azla elkilcnen gumptur. Deri ise. radyasyona karlt daha dayantklrdrr. Niikleer tadyasyon,
iilcuttaki hiicrelerin yaptslnl bozank iyo'ize cdcr bunun sonucturda DNA zarar gdriir ve bu
dunrmda, vticul da kansere yo1 agabilecek ltaltct dcgi:;iklikler meydana gclir Kontrolsiiz hiicre
organ olup; Gtinne
qoEahiasl mcydirtra getirir. Aynr zamanda genleri olurnsuz etkiler'
YAITATACAdI SONUqLAR
Kanser olu6masr, On.rtin krsalmasr (erken ijliimler), Katarakt oluEmasr, Sakat ve 6lii doErullar vs.
5eklinde srralanabilir'.
KORI
N
\{AK
liadyasyon kdynagrndan uzak durulmalr. en ktsa silrede radyasyonlu ofiam lerk cdilmelidir. ozcl
gilsilei iiur5un iinliik, aizel maske) k'lla'rlnaldrr' Radyasyonlu cihazlarla yaprlan tefhis 'c
tcclaliye slk srk bal\'r.rruimamairdrr"
t,
Ll/ft
$tu;
Ciirnmesini saglrnrk
NiJKLEER SiLAHLAR
Atomun pargalarmasl sonucu agLga qrkan enerjiclcn
yararlanarak yaprlan silahlara NiiKLtrlER SiLAHLAR dcnir.
Alom - Hidrojen - Ndtron Rombasr gibi ge'itleri vardrr.
NirKr.EnR siLAILARIN rlrKiLERi
1)
Ani Elkilcr
2) Kalrntr ]llkilcr olarak
ikiye ayrilrr.
Ntiklecr infilikrn biitiin ctkilerini 100 kirbul cdersek. bu etkilerdcn:
t{)
- %,35'i Isr (lgrk ile birliktc gclmektedir.)
- %5'i Ani Niikleer Radyasyon
%45'i Basrng (13last)
- % 15'i Kalntr Btki (Radyoaklil Seryinti)
olarak kar$lmrza grkmaktadrr.
]
ANi NTKiI,ER:
lsr (l$rk)
2. Ani Ntikleer Radyasyon
1.
3.
2.
Basrng
LALINTI ETKILERI (Radyoaktif Serpinti):
Gclocekteki savatlann tehlikclerinden belki en biiyiigii olan niikleer silahlann, yurt dlgiisiincle
ka l karlg, tas ta$ korunulmasr gereken tek etkisi miiteakip tehlikedir. Bu tehlike "Kalntr Etkileri"
veya "Radyoaktif Serpinli" diye de adlandrrrlabilir. Bu tehlikenin meydana gelebilmesi igin niikleer
bombanrn yere vcya yere yakn infildk ettirilmesi igin en f'azla 180 melre yiikseklikte oimasl
gerekir.
Tcspiti: 'l espit cihdzlanyla yaprlrr.
Korunma:
Btilge.lerl uzaklatma, maske
sr!rnala girme.
takma,
koruyucu giysi giyilmesi, tenizlenmc,
tl
EK-2
01-07
MART''DEPREM IIAFTASI'NDA
igr-,nnucnrKoNULAR
DEPREM HAFTASI
1- Deprem
2- YanEn
DIiPREM
Ycr kabuEunun dcrin kalnunlarrnrn klflllp )er degi$tirnlesj
durumuna gcgmcsi ncdeniyle olu$an sarslnhiardrr.
:a da yanar.diElarrn ptiskiirmc
Deprclnler can vc ntal kaybrna 1ol aqmaklir. rlt yapryt bozarak insanlaln giinliik
aktivitelerini srnllanakta, iilkenin ckonomik ve sosyalyaprsrnr hoznaktadrr.
Dcprernlerin olacagrnl (inceden tcspit eden cihazlar vcva yijntenlcr henilz buluna1nalrllrttr.
Bu nedenlc, clcpremle ig iQc ya;ayan iilkeler dcprcmin yamtacagt olunlsuz etkilere kar,sr hazrltklr
olmak zorundadrrlar'.
[)lkenrizin topraklarnrn 7092'si deprem riski talldrgr, niilusunluzun %95'inin bu bcilgeler
iizcrinde ya5amasr ncdeniyle, gcncl olarak iilkenrizcle.6zel olarak jse Bakanltirn.llz okul ve
kururnlannda ahnnrasr gcreken teclbirlcr yarlnda, depremc ydnelik elitim gahfmalafina ijnenr
verilnrelidir.
Deprenrin yaratacagt hasarlarr cn aza indimek antacryla:
* Deprcm dncesinde.
* I)epren
* Deprem
srrasrnda,
sonlasrnda.
neler yapmamrz gelektigi konusunda bilinglencrck dnceden hazrrlrkL olmahyrz.
DUPITIIMDT CAN \TIi N,IAL CIIVIJNLi.Ji ACISINDAN
AI,INMASI GIiRIIKEN TEDBiIILI'R
I)tPRT14
6\( F\i\DI.
A,LI\AC4K ONLL\,II.11R
a) I)olaplar ve tlevrilcbilecek benzeri cSlalarr bi$irine vc duvam 1espi1 edilnrcli. avnca clolap
iizcrine konLrlan e$ya \.c Lriiro malzemclcrin diilntesini ijnlcmek iqin plastik tutucu mitlzemelcr
kullantlrrllrclrr'.
b) Sobir Ve
diler rsrtrctla
n saglam malzenlelerce .luvara veya verc tespit edilmelidir.
tl
f
c) Zehirli. prliayrcr. )anrcr maddeleri dii$meyccek
Sekildc depolanmahdrr-
bir konunda sabitlerneli vc krrrlnayacak bir
d) Ci,rz kaqair ve yangrna kaLtl gaz vanaslnl vc cleklrik sigo
getir-ihneli. laiah elchlrik icsisatl vc gaz baglanttlarr onanlrnaltdtr'
ala
nr otoolatik
e) Ilir dcpretn eylem planr hazrrlaylp, bu plana gdlc nasll davnnmanlz gcrcklili zaman'
hale
zaman
tatbil(alla denel,ll11cliclir.
bu yollan
e) Binada acilcn kagnlak igin kullanrlabilecck yollardaki tehlikeleri ortadan kaldrmralr'
yangtn
esnasrnda
deprem
iiaretlenreli, buralaia ger'eksiz es,va ve malzenlc konulmarnalr'
nrerdivcnleri kullanrlmamahdlr'
l) Kurumve
ol(ullarda asansiir mevcllt iso kapr ,vanlartna "Dcprem Strasrnda Kullanllmflz"
levhasrnr aSrlmahdrr.
g) Ailc bireylcrine. dcpremde alrnrcak iinlemlcr \e ilk yardrrr konularrnda gcrckli olnn bilgiler vcrilmeli'
beccrilen kazandrr-rlmalrdrr'
h) Dcprem csnastncla tehlike yamtmamasr amacryla ev igindc giivenligi safilamak iqin "Deprcm
Ciivcnlik Plani' yaprLfi ahdrr'
'r\cil
r) Ilcr bilcy iqjo- acil clurunlarcla ihtiyag cluyulabjlccek malzemclerin bullndLtlu ki;isel
lju.,',n Ca,ti,rsrl'hrrtrlanrp, kola,Yca ula$llabilecek bir yerdc ve her an hazrr bulundurult,tralrdu'
i) Kurum vc okullarcla yaprlan clcprenl tatbikatr ve
aLlnan
6
emler' sosyal tesisler i1c bireyscl olarak
aile oft aInrnda trvgulanLrbilmelidir'
.i) DcpreD sonrasr
"Bulugna Phnl" hiutrlanmal], acil telclbn numaralarl not edilnrelidir'
DEPI{E}I SIRASINDA YAPII,MASI GEREKIINLtrII
r) Kurum vc Okullard{
palige kapllmamah.
?- OlrehncnleriD uyarllarnla ve konrutiarlna gtlre
herekel cdilIneli.
j- I'cncerelerden ve devrilebilecek e$yalardan oTak
1- Saltin olurrmaI ve
chrrulmalr.
iki elinizin arasrnda alarak
vcva bir lior'lyucu (yashk. kilap vb) nlalzenre ile
,1- Yilziinriizii vc baStmtzr
korunmaLt.
5-
Dayanrklt e$yalar (qamalrr mekinesi.
brLla5rk
mal<inesi r'.b.) vanlna cenill pttzislonu allnlrak sarslntt
gcqenc kadar korunnral:, ycr sarslntlsr dur-ana kadar
saklanilan yerden 9rkr1nramalt,
6- Gazla ve clekt|ikle qallian alctler (soba. llnn. ocilk
vh.) agrksa kapalllnralr.
7-,,\sansdr kesinlikle kullanrllnarnalt. vangrn qrkr;lartna
vc merdivenlerine asla kof nlemall.
8- l')n 9ok hasil zcnrin katlarda oldugunclan iist kallardan
zemir katlala inilnemeliclir'
t4
(
b) Afrk
1-
Alrnhrda
:
Lncrii hatlatndan, diEer binalardan vc
dLrrar
diplerinden. pencereletdcn, baca yakr n lar-ttldan,
kirenitlcrden vc reklam ptulolatlndan
uzakla$malryrz. Aqtk arazide gdlnelerek etraftan
gclcn tehlikelcre kar5r hazrrlkh olmalryrz.
2- Deniz kryrsxrdan uzaklaqmahytzc)
l-
Arr(ta
:
Otoyol. l)ariyerlerden.
kiiprtilerden.
kavqakla|dan. cnerji hatlarLndan. alt !e iist
gegitleldcr, iizerine devrilccek bina ve
direklcrden uzirklaqmaLytz
2- Sarslntl duiana kadar araq
iginde
beklemeliyiz.
j-
Aririlan cqrl, alanlrla loncltmeliviz.
DtrPRtrNI SONRASIND,\ YAPILMASI GtrRIIKENLIlR
Biiyiik bir deprcmden sonra hafif fiddctle de olsa aft91 depremlel olacakhr' ArtQr dcpremler
ek zararlai gctirebiliivc zarar g.jrmu,s yapllarrn tamamen yrkrlmalarrna neden olabilir. Buncdenle;
l-
Depremin arclrnclan kesinlikle panik olunmamalt. safstntl sonrasl bir-iki dakika durrmk
sahinlegmcye qaltStlnrahdrr.
2- Diisnre tehljkesi olan llnk carnlara ve ycrc diigmLi$ cam parqalanna dikkat edilmelidir'
3- N,l;tlak, imalethane. Jaboutuar gibi i5 aletlerinit bulundugu yerlerde; ocali lirn ve bu gibi
cihazlar liapattlmah. ddktilcbilecek trralzeme ve maddelerdcn uzaklaqrlmaltdu
Blektrik, gaz ve sLl vanalatl kapahlnall, soba ve lsltlcllar'sdndiirulnelidir'
4- Mcrdiven, balkon, koridor ve gcni; sahanlr yerlcrden' kolonlardan ve pencerclerden
uzakla$lLnrahdlr.
5- Kesinliklc asansdr varsa kullanrnamal. asansdrde isck kat 9rkr5 diigmesine basarak asansdr terk
edilmelidir.
6- lJeFem gantasrm alarak bina tcrk edilmeli, panik yaratmadan, sdylentileie inanmadan tLrplanlna
yerlerinc gidilmclidir.
7- Eukaz alturda kalrnmr| ise yardtm ckipleli gelinceye kadar cnerji sarf elmedcn sure
degellendirilmeliclir.
15
YANMA
Yanrcr maddenin rsr ve oksijenle birlcSmesi sonucu olugan kimyasal bir olaydrr' Bu ii9
unsur bir arada oLnadr$uda, yanma olayl meydana gelmez.
Oksij
Oksij en
"n
Isr
fs
r.\NT\.l\
Y
O(
YANI\[\YOK
Yalrcr
Yanrtr
1\ladde
I\'Iadde
ftl
Isr
YANI!f,{YOK
Y.{NIU{
lI\R
Yanmnnrn Qeqitleri:
Yanma olayr ddrt ge$iite olnraktad1I
1-
Yavnf Yanma;
a) Yalrtcl maddenin btinyesi
itibariyle yanlcr buhar veya gaz meydana getimesi,
b) Yeterli rslnll] olmasl,
c) Yeterli oksijenin olmast. halincle
meydana gelmektedir.
2- Hrzh Y.nma:
Yanmanrn biitijn beliftileri ile oluitugu bir olaydtr' Belirliler' alev,
-1-
1s1,
lslk ve korlafmadrr'
Parlamr (Prllama :eLlindc yanma):
Kola-vca aleq alan nraddelcrde gdliilen bir olaydrr.
Patlama qeklinde yanma bir anda parlayarak yanan madde Qel;itli gazlar haline geimekte ve son
clerecc btiyllk bir hacim geligmesine ugrayarak etraflnr zorlamakta ve patlamalar olu$maktadrr'
il- Kendi kendinc yanma:
Yava; yanmaltn zamanla hlzll yanmaya ddnilimesidii.
t6
YANGIN
yanma kontrol altlnda buluncluEuncla yararll olmakta, kontrolden glklnasl halinde ise yangrna
ve mal kaybtna neden
doniiqrnekte ve krsa siirede ula;trg boyutlarla afet halini alarak dolayrsryla can
ol1llakta, yrllanr cserlerini ve iiriinlerini yok etmektedir'
Nlcydana gelecek bir yangm olaytnt etkisiz hale getirmek iqin;
yalrlcl
Sogutarak siindiirmek Yanrcr maddenin yanma lsrslnrn altrnd dii$ilriilmesi (Su ile soEutma'
maddeyi dafrtma, kttwelli iifleme)
l.
I\Iadde
Oksii
dt
Is
Y.\IitN''|]\Y OK
2. llavayr kesmek: Oksijenir azaltrlmasr. (Ortrne, bogma, oksjjeni azallma)
oksii etr
IIadde
In
Y.\NtrL{YOK
yapllmasl. (Yanlcl maddeyi
3. Yanlcl maddeyi daErtmak: Yanlcl maddeti orladan kaldlrmak sutetiyle
kaldulnak, rstdan aytmrak, ara boilugu olutlurmak)
\Iadde
Y.{I{I\-L{Y OK
1',]
Yangrn fcqritlcri:
Sdndiilme n]alzemesi segiminde kolayLk amaclyla yanglnlar
slnlfla|dl
llnl$hl-.
A Srnrfi Yangrnlar:
Kalr maddc vangmlarldlr. (1'ahta, kuma;, pamuk, qcip. tabii ijrtii) Bu yangrnlara qok rnaksatlt kuru
kinyevi tozlu veya sulu yangrn siindiirme cihazlan ile miidahale cdilir.
lJ Slmfr Yangrnhr
:
Yanabilen srvr maddelerden kaynaklanan yangrnlardrr. (Akaryaklt, ya!, boya vc benzeri) Bu
yangrnlara kuru kimyevi lozl , karbondioksitli veya kdpiiklii yangrn sdndiime cihazlarr ilc sdndiiriiliir.
Basrngh su kullanrln]az.
C Srnrfi Yangrnlar:
Likit pelrol g:rzr. dolal gaz, hidrojen gibi yanabiien geqitli gazlarrn scbep oldufu yangrnlardrr. KrLru
kimycvi tozlu veya karbondioksitli yangrn siindiiriiciiler kullantlarak sdndiiritliir.
Eleklrik tcsisatl. clektrikli tnakire ve hassas cihazlarda bu srnrfa dahil edilir.
D Srnrfi Yangnlar:
Yanabilen hafif netallerin
!e
ala$rmlann (Magnczynm. lityum, sodyum. potasvum, seryum)
yatunasrndan olu$an yangrnlardtr.
Bu yangrnlarda ijncelikle kuru rnetal tozll yangln s6ndiirme cihazlan bultndur'u|.rr. Hastanelerde,
huzurcvlerindc, anaokulla nda v.b. yerlerde sulu voya temjz gazL yangtn sdndiirme cihazlarr tercih
edilmclidir
Yangln Ncdcnleri:
l- Ydnelmelik,
ydnerge, talinrat, direktil've genelgelerde iingdriilen korurna dnlemlerinin yeterli dilzcyde
alrnnlamasl.
2- Personclin ihmal, tedbirsizlik, dikl(atsizlik ve kasrtlr hareketleri,
3- Sabotajlar,
4- Depremler,
5- Bina ve tesiste mcvcut clcktdk, dogal gaz, LPG ve lsltma tesisatlannln yanglna karfl cmniyetli olmamasl
ve talimatlanna uygun klrllanllmamasr.
6- EleLtrilili rsrtrcr, ocak, soba, iilii gibi cihazlann kullanrlmasrnda, kullanma talimatrna
uyulnan'las1,
Ylngrnlardan Korunmn:
Yangrnlarda can ve mal kaybrnrn dnlenmesi ve azalh1mas1 amaclyla, yangtnln veya yanglndan
dolabilecek karrpiann cinlenmesi veya azaltrlabilmesj igin drrcelikte ynngrna neden olabilecek faktdrlerin
o
adan kald]]rlmasr veya yangrna hemen nliidahale cdcbilccek tcdbirlerin alrnmasr gereklnekledir.
YANCI N SONDIJRME CiHAZININ KULLA.NILISI
Kullanrcr:
a) Yangrn stindiirmc cihazr ile birlikte yangrn ntahallinde riizgiit arkayc alarak atefe yakla$mah.
b) KKT cihazrn tetili mekaniTmasrnr kilitlcl'cn pimi gckerck karboodioksit tiipiin ise vallinr sola dofru
gevir€rek agmall,
c) 'fetiEe sonum kadar basarak Qrkan gazr vo)a tozu ya0grnrn ballanpcrndan ileriyc dogru piiskiirtmeli,
d.) Yangnnn sajndiiEiinden enrin olnradan yangrn mahalli tclk etmelucli.
l8
TC'
n i aEitio a.k2o!ir
idlrive |t li igkr Dairesi aa{aa"lir
,,i ,
,rxr.rrrr rt xt tx!;,t:!
g,tmm
tI
,
l
i
ffimt
--'-1r:
,rx*iLl
trtA?
,tr'l:TLeQi
A
$l"-,*-.t.*
C
:
,rrrrSt
l9
YANGIN SONDURME CiHA.ZLARININ I]AKIM VE KONTROLTI
l-sdndiirme cihazlan dr$anya dolru. gcgi5 hoyltrklrnnrn yalcnrnl ve dengcli dagrtrlardk,
gilriilebilccek qekilde iqarctlenir ve her dunLrr.l.r kolaycc girilcbilir rerlere. langtn dolaplarrnrn
iqine veya yakrnrna yerleqtirilir. Sondiirme cihazlanna ula5ma mesalcsi en lazla 25 m olut
Sc;ndtit-e iihazlarrnur, kapr arkastnda, yangrn dolaplarr hariq kapalt dolaplarda ve derin dttvar'
girintilcrincle bulundurulmamast !e lsltma cihazlarl n iistiine veya yaknlna konulmanasl
gerekir. Ancak. helhangi bir scbeple sdndiimre cihazla nln dogrudan gddlimesini engellcycn
lerlere konulmasr hi'llinde, yerlerinil uygun losforlu ifaretler ilc giisterilmesi garttrr'.
2- Trsrnabilir siiniiilrme cihazlrnntlr sdndiiriiciini:n dlLvara baElantr asma halkasl duvardan
Lolrylrklo alrnrbilecrk gekJJdr lerleltrrilir ve 4 kg'dan daha alrr ve 12 kg'dan hafif olan
ciha2lann zemindcn olan y0ksekliEi yakla$rk 90 cm'yi a;mayacak lekildc montaj yaplhr.
lN 1866 ve
cil'razlannrn TS 862- IJN 3 kalite belgeli olmasr Sarttr.
3- Arabah yangrn sdndilmle cihazlarrnrn TS
diler la8rnabilir yangln stjndtirne
.l- Yangrn sdndiinne cihazla nln pcriyodik kontrolii ve baktml lS ISO 11602-2 standardrna
gcjrc le- rlrr. Sdndiirme riharlarln; bakrmlnl yapan iireticinil1 veya scrvis {irmalarlnln dolum
ie .irris leterLilik bclgrsine schip oJmasr gerekir. Scrvis veren fimralar, istenildiEinde
niiitflilerine belgelerjni giistermek zorundadrr. Sdndiirmc cihazlarrnrn standartlarda belirtiien
hususlar dofrultusunda ylda bir kez yerinde genel kontrolleri yap1llr ve dtjrdiincii ]'thn
sonunda iqindeki siindilnne naddclcri yenilenerek hidroslatik testleri yaprlrr' Cihazlar dolun
igin alndrlmda, sdndumre cihazlannrn bulunduklarr yerle tehljke altrnda brakmamak iqin.
servisi yapan firmalar. baktma aldtklan langtn sdndtirme cihazlarlnrn yerine, aldtklart
sdndiirilcii cihazrn Szelliginde ve aynt sayrda kullanma hazrr yangrn sijndilrme cihaulannl
geqici olarak brrakmak zorundadtr.
5- Ilinalara konulacak yangrn sdndiime cihazlaunln cinsi, nriktart ve yerlerinin belirlerlmesi
konusunda, gelekirse mahalli itfbiye telkjlatrnln gaiiifii allnabilir."
YANGIN RiSKiNI] G6RE YANGIN SONDt]RME CiHAZLARININ DA6ILIMI
l- Diifiik tehLike srnrfinda her 500 m2, orta tchlike ve )iiksek tchlike stnlltnda hcr 250 m'?yapr
insxat alarr igin 1 rdet olmak iizqre, uygun tipte 6 kg'hk kuru kimyevi tozlu vcya e;dege
fa/lr \ cngrn sdn.liinne c,hazl.rrr hulurrdululn a.r g. rel' ir'
I- Oiopiklardr. depolllrdx, tesisat dairelcrinde ve benze yerlerde aynca tckeriekli tip
.dndiimlc ciharl b.rluxJLrrulrnas nrecbrrridir.
3- Motorlu cihazlar iqin:
Kurum ve okullarda hizmel aracl olalak kullanllan;
a) Binek olomobilletdc 2 kg'hk bir aclet Yangrn scindiinnc cihazlan bulundurulnraltdlr.
b) Oturma yeli 14 ki$i)'e kadar olan otolarcla 6 kg'1tk yangrn sdndiirmc cihazlardan bir adct
bulundurrrlmaLdrr.
c) Otruna yeri 14 kiiidcn fazla veya lehlikcli madde ta;ryan otoLarda 6 kg'lrk iki adet "vangrn
scindiirnre cihazr bulundurulmahdrr.
20
YANGIN S6NDi]RME CiHAZLARININ YtrRLE$TiRiLMNSi
1- Yangrn sdndiil.l]1e
2- Yangrn sijndiirme
hii: degiqlirilmemeli,
3- Yangrn siindiirme
4- Yangrn sijndiime
KURI ]\I \
I,.
cihazladnln konulacagr yer, yangrn qeiidine uygLrn olmalrdrr.
cihazlan, gabuk ula;rlabilir personelin gcirebileceli yerde olmal. ycrlcri
cihaz ve verleri numaralandrnlmalrdrr.
cihazlan. duvara asrh olmalr yerclen yiikseklili 90 cm'i gegmemelidir.
cihazlafl, yangrn grkmasr olas111g1 olal1 yerlere yakn olna]rdrr.
OKULL4RD^ 4LI\ACAK TNDBiItLI''I{
1- Her bina ve tesisin "Elcktrik Planf' camh bir dolap iqinde ve elektrik sayacrna yakrn bir
yerde bulundurulmalldrr.
2- Laboraluarlar. atijlyeler ve gay ocagr dr$rnda elcktrik sobasr. ocagr, tittisii, benzin, ispifio.
gaz veya I-PG ocafr gibi yangrn riskiytiksek cilrazlar kullanrlmamahdrr.
3- Yanrcr. parlayrcr ve patlayrcr maddelcre kar$r dikkatli olmak, bu tiir tehlikeli maddeleritl
giivenlik dnlemleri al1nmt mahallerde talimatlara uygun olarak mdhafaza etnek ve kullanrm
amnda ihtiyag miktarl kadar bulundunnaktu.
4- Elektrik tesisatlannrn bakrmr, i;letilmesi, kontrolU ve iglerlili igin kurum ve okullarda
kadrolu tekrik eleman bulundurulur, bu kadronun olmadr$ kurum ve okullarda mahalli
elektrik illetmesi ile koordine saglanarak )dditiiliir, ytiriitmelidir.
5- Yangrn merdivcni kapr5 ,vollarr ve grkrg kaprlarrna iqaret levhalarr konularak her tiirlti
cngcllcrden arrndrnlarak siirekli aark bulundurulmahdrr.
6- Bacalarrn tcmizligi. itfaiye tefkilatr tarafrndan veya itfaiyc to;kilatlnrn izin verdifi
kurunrlara yaptrrrlmalrdrr.
7- Yasaklanan yerlerde sigara igmemeli,9at1 arasl yanlcr maddeierden anndnlarak temiz
tutulmahdlr.
8- Qalrgma saatindcn sonra niibctgi olan ve mcsai yapan giircvlilerden baqka kimse
kalmamah, galqmak zorunda olanlar ilgili anirden izin almaLdlr.
9- Mullnli ve gay ocaklannda yangrn ijnleyici tedbirier ahnmahclrrl0- Bina ve tcsislerde amirin onayr ilc mcmur. iqqi, sdzleqmeli ve hizmetli personel arasrndan,
a) Stindiirme ekibi,
b) Kuriarma ckibi,
c) Koruma ckibi,
d) ilk yardrm ekibi,
te;kil eclilir.
l1- Kazan daircsindc (kcimtir, fucl-oil, dolal gaz) giirevli persolelin ateilene belgesi
olmalldrr.
l2- Elektrik, dolal gaz, rsrtna (kalorifer dairesi, soba) ve havalandlma gibi yangxr ihtimali
bLrhman mekinlarda gerekli 6nlen er alnmahdr.
l3- Yardln istenilecek kurunrlarla (emni-vct, itfaiye, acil yardrm, sivil savunma birlikleri)
koordinasyon ve i5birligi saElamahdrr.
14' Yangrn dolabr donatrlarrnrn (honum, r-ekor ve lanslamr) baktmh vc tcsisata baEll her an
kullamma hazrr halde olmah, yangn algllama. ihbar vc alam sistemi gal$rr durumda olmah.
yangrn siindiirme cihazlan iizellili arz eden yerlerde yeteri kadar bulundurulmahdrr.
Yangmr ilk gijren fahls mcvcut habcr vem]c sistcmini (gan, zil. telefon \'.b.) harckete
geqircrck, zarna kaybctmcdcn kurulll amirine ve ;ehir it1'aiyesine haber verilnrelidir.
2I