2013 Çal›flmalar›m›z

Transkript

‹Ç‹NDEK‹LER
Editörden
2013 Çal›flmalar›m›z ‹çin Yeni Bir Y›l ................................................................2
ISSN 1303 – 2585
‹mtiyaz Sahibi
Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli¤i
ad›na Yönetim Kurulu Baflkan›
Demir ‹NÖZÜ
Yaz› ‹flleri Müdürü
Salih Bilgin AKMAN
Yay›n Kurulu
Salih Bilgin AKMAN
Munis ÖZER
Oktay AKAT
Mehmet DÖNMEZ
Metin DALGIÇ
Pelin ERDO⁄AN
Seda ORAL SEYHAN
Grafik-Tasar›m
Yusuf MEfiE (Ajans-Türk)
Başkandan
Yeni Y›l, Yeni Plan, Yeni Hedefler ..........................................................................3
Bakandan
Türk Ticaret Kanunu ............................................................................................................4
Tema
Yürürlü¤e Girmeden De¤iflikli¤e U¤rayan
Yeni Türk Ticaret Kanunu ..............................................................................................6
Bas›mevi
Limited fiirketinizi Anonime Çevirmenin Avantajlar› ................10
Ajans-Türk Gazetecilik Matbaac›l›k
‹nflaat Sanayii A.fi.
‹stanbul Yolu 7. Km. ‹nönü Mahallesi
Necdet Evliyagil Sk. No: 24 Bat›kent / ANKARA
Tel: 0312 278 08 24 - Fax: 0312 278 18 95
www.ajansturk.com.tr - [email protected]
Üyelerimizden
Zorlu Center Müflavirlik Hizmetleri ................................................................12
Bas›m Tarihi
24.01.2013
Bas›m Yeri
ANKARA
Yurt D›fl› Projeler ve EPC Sözleflmeler..........................................................16
Yay›m Türü
Yerel Süreli
3 ayda bir yay›mlan›r
Türk Müflavir Mühendisler ve
Mimarlar Birli¤i
Ahmet Rasim Sokak No:35/2
Çankaya – 06550 Ankara
Tel: (312) 440 89 70
Faks: (0312) 440 89 72
e-posta: [email protected]
url: www.tmmmb.org.tr
“Yaz›lar›n ve reklamlar›n içeri¤inden sahibi
sorumludur; TürkMMMB veya Yay›n Kurulu
sorumlu tutulamaz.”
“Yay›mlanan yaz›lar›n, her hakk› sakl›d›r.
Kaynak belirtmek kofluluyla, yaz›lar›ndan,
toplamda çeyrek sayfay› geçmeyen al›nt›
yap›labilir. Bunun d›fl›nda, seri olarak
ço¤alt›lmas›, çeyrek sayfadan fazla al›nt›
veya kopya yap›lmas›, Yay›n Kurulu’nun
yaz›l› iznine ba¤l›d›r”
09.09.1987Çarflamba:
FIDIC’e Üye Oldu¤umuz Gün ................................................................................18
Beton A¤›rl›k veya SSB Barajlar›n›n
Sismik Tasar›m› ile ‹lgili Bir De¤erlendirme............................22
Etkinliklerimizden
1. Barajlar Kongresi’nin Ard›ndan ....................................................................26
fierafettin Do¤an’›n An›s›na ........................................................................................28
Dergimiz, 2000 adet bas›l›p da¤›t›lmaktad›r.
Kapak Foto¤raf›:
YÜKSEL PROJE Uluslararas› A.fi.
Zorlu Center Proje Yönetimi,
Müflavirlik ve Kontrollük Hizmetleri
Kemal Türkarslan’›n An›s›na ..................................................................................30
Birliğimizden Haberler ................................................................................................32
Salih Bilgin AKMAN
ED‹TÖRDEN...
2013 Çal›flmalar›m›z ‹çin Yeni Bir Y›l
Bu say›m›z›n temas› “YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU” olarak belirlenmifltir. Bulundu¤umuz
ça¤da uluslararas› ticaretin geliflmesi ve artan ticaret hacminin ihtiyaçlar›n› karfl›lamayan mevcut
mevzuat yeni yasal düzenlerin haz›rlanmas›n›
gerektirmifl ve ihtiyaçlar› karfl›layabilmek için de
Yasama organ›m›z uzun çal›flmalardan sonra
Yeni Türk Ticaret Kanunu haz›rlam›fl ve 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlü¤e koymufltur. Ayn›
zamanda Avrupa Birli¤i uyum sürecinde hukuki
iflleyiflte paralellik, istikrar ve uyum sa¤lanmas›
için yeni yasal düzenlememerin yap›lmas›n› zorunlu k›lm›flt›r.
29 Haziran 1956 y›l›nda kabul edilmifl olan 6762
nolu Eski Türk Ticaret Kanunu yerine 13 Ocak
2011 tarihinde kabul edilen 6102 nolu Yeni Türk
Ticaret Kanunu yeniden yaz›larak yürürlü¤ü ve
uygulama flekli 14 Ocak 2011 tarihli 6103 nolu
kanunla belirlenmifl ve 1 Temmuz 2012 tarihinde
yürürlü¤e konmufltur.
Gümrük ve Ticaret Bakanl›¤›n›n büyük emek ve
zaman harcayarak haz›rlam›fl oldu¤u yeni kanun
uygulamas›nda bizlerin karfl›laflt›¤› sorunlar ve
bunlar›n çözümleri için haz›rlam›fl oldu¤umuz iki
makale siz de¤erli üyelerimizin bilgisine sunulmufltur.
Mesle¤imizin uygulamalar›n› kurumsal kimlik
içinde baflar›yla yapan bizlerin de kanun uygulamalar›ndan detayl› bilgi sahibi olmam›z gerekti¤i
çok aç›kt›r. De¤iflik sivil toplum kurulufllar›nca bu
konular çeflitli panel ve seminerlerle ifllenmekte
ve mevzuat de¤iflikli¤i uygulamada olan bizlere
aç›klanmaktad›r.
2001 tarihli 4721 say›l› Türk Medeni Kanununun
ayr›lmaz bir parças› olan Türk Ticaret Kanunu, ticari iflletmeyi ilgilendiren ifllem ve fiillere iliflkin
di¤er kanunlarda yaz›l› özel hükümler ile ticari
hükümleri düzenlemektedir.
Tema konumuzla ilgili dergimize katk›da bulunan Gümrük ve Ticaret Bakan›m›z Say›n Hayati
2 SAYI27
Yaz›c›’ya, Say›n Sevim Türky›lmaz’a, Prof. Dr.
Say›n fiükrü K›z›lot’a, kapak sayfas›nda gördü¤ünüz Zorlu Center Müflavirlik Hizmetlerini bizlerle paylaflan Say›n Y›lmaz Alev’e, Yurtd›fl› Müflavirlik Hizmetlerindeki tecrübelerini anlatan Say›n Munis Özer’e, Uluslararas› Müflavirlik Birli¤i’ne üye oluflumuzun tarihini anlatan Say›n Yalç›n Tezcan’a, teknik yaz›lar› ile katk›da bulunan
Say›n Fikret Gürdil ile Say›n Ersan Y›ld›z’a teflekkürlerimizi sunar›z.
Bu say›m›zda aram›zdan ebediyen ayr›lan üyelerimizden Say›n fierafettin Do¤an ve Say›n Kemal
Türkarslan için üyelerimizin an›lar›ndan oluflan
yaz›lar›n› sizlere sunarken kendilerine Tanr›’dan
Rahmet diliyoruz.
Say›n fierafettin Do¤an Birli¤imize 1990 y›l›nda
üye olmufl ve 1994-1996 ve 1998-2000 y›llar›
aras›nda Yönetim Kurulu Sekreter Üyeli¤i, 19961998 y›llar› aras›nda Yönetim Kurulu Üyeli¤i ve
2000-2002 y›llar› aras›nda Denetim Kurulu Üyeli¤i görevlerinde bulunmufltur. Kendisi 2012-2014
döneminde de Denetim Kurulu üyemiz idi.
virlik hizmetinin öyküsünü bulacaks›n›z. Müflavirin, ‹fl sahibi ile Yüklenici aras›ndaki önemli görevini hangi zorluklara gö¤üs gererek yapt›¤›n› ve
bu hizmetlerin yap›m detaylar›n› güzel bir örnek
olarak okuyacaks›n›z. Dünya fiehri ‹stanbul’da
yükselen bu güzel eserde üyelerimizin katk›lar›ndan gurur duymaktay›z.
Say›n Munis Özer “Yurt D›fl› Projeler ve EPC Sözleflmeler” konulu yaz›s›nda uygulamalardan elde
etti¤i tecrübelerini bizlerle paylaflmakta ve konu
ile ilgili olacak meslektafllar›m›za yapacaklar›
hizmetlerde nelere dikkat edilmesi gerekti¤i konusunda uyar›larda bulunmaktad›r.
Say›n Yalç›n Tezcan “09.09.1987 Çarflamba: FIDIC’e Üye Oldu¤umuz Gün” adl› yaz›s›nda bizleri geçmifle götürmekte, Birli¤imizin bu günlere
gelmesinde her üyemizin özgün katk›lar›n›n önemine vurgu yapmaktad›r.
Say›n Ersan Y›ld›z ve Say›n A. Fikret Gürdil “Beton a¤›rl›k veya SSB Barajlar›n Sismik Tasar›m›
ile ‹lgili Bir De¤erlendirme” konulu teknik yaz›la-
Say›n Kemal Türkarslan Birli¤imize 1995 y›l›nda
üye olmufltur. ‹nflaat Mühendisleri Odas› Ankara
fiube Baflkanl›¤›n› iki dönem baflar› ile yapm›fl
ve Necatibey caddesindeki mülkünün al›nmas›nda büyük katk›s› olmufltur.
r›nda tasar›m yöntemlerini irdelemifller, sonuçta
Dergi yay›n kurulu olarak mesleklerinin en verimli ça¤›nda aram›zdan ayr›larak bizleri derin ac›lar
içinde b›rakan üye kardefllerimizin kayb› karfl›s›nda üzüntülerimizi sizlerle paylaflarak camiam›za bafl sa¤l›¤› dileriz.
Türkarslan
Gümrük ve Ticaret Bakan›m›z Say›n Hayati Yaz›c›, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun ticaret hayat›na
getirdi¤i yenilikleri ve faydalar› aktarm›flt›r.
‹. Feyzi Ünal’a, Say›n ‹brahim Helvac›ya, Say›n ‹l-
Ba¤›ms›z Bafl Denetçi Say›n Sevim Türky›lmaz,
“Yürürlü¤e Girmeden De¤iflikli¤e U¤rayan Yeni
Türk Ticaret Kanunu” konulu yaz›s›nda; fiirketlerde ortaklar›n borçlanma yasa¤›n›, flirket yöneticileri hakk›ndaki bilgilerin her türlü ka¤›t ve belgede yer almas› zorunlulu¤unu, sermaye flirketlerinin internet sitesi kurma yükümlülü¤ü ve içeri¤ini, yönetim kurulu üyelerinde bulunmas› gereken
nitelikler ile ba¤›ms›z denetimin kapsam› ve cezalar›n a¤›r olas› konular›n› detayl› olarak aç›klamakta ve bizleri konular hakk›nda bilgilendirmektedir.
Say›n Ceren Türkarslan’a teflekkürlerimizi suna-
Hepimizin bas›l› medyadan yakinen tan›d›¤›
Prof. Dr. Say›n fiükrü K›z›lot, “Limited fiirketinizi
Anonim fiirkete Çevirmenin Avantajlar›” konulu
yaz›s›nda Yeni Türk Ticaret Kanunun sa¤lad›¤›
avantajlar› belirtmektedir.
tüm insanl›¤a sa¤l›k, mutluluk ve bar›fl getirmesi-
Dergimizin kapa¤›nda foto¤raf›n› gördü¤ünüz
Zorlu Center Müflavirlik Hizmetleri, Yüksel Proje
Uluslararas› A.fi. taraf›ndan yap›lmaktad›r. Proje
Müdürü Say›n Y›lmaz Alev taraf›ndan haz›rlanan
yaz›da ülkemizde baflar›yla uygulanan bir Müfla-
Dergimizin yay›nlanmas› sizlerin katk›lar› ile
basitlefltirilmifl yöntemlerin kulan›lma s›n›r flartlar›n› belirtmifllerdir.
Bizleri derin üzüntüde b›rakarak aram›zdan
ayr›lan Say›n fierafettin Do¤an ve Say›n Kemal
için
dergimizde
duygular›n›n
paylaflarak rahmetli üyelerimiz an›lar›m›zda yaflatmaya katk›da bulunan Say›n fierafettin
DO⁄AN'›n efli Say›n Havva Ölçen Do¤an'a, Say›n Celal Ak›n’a, Say›n Attila Özdikmen’e, Say›n
han Adilo¤lu’na, Say›n Tar›k Pekkan’a, Say›n
Ünal Gökçen’e ve Say›n Kemal Türkarslan’›n k›z›
r›z.
Dergimizin yay›na haz›rlanmas›nda eme¤i geçenlere, yay›n kurulu üyelerimize, reklam vererek dergimizin yay›nlanmas›na sponsorluk yapan üyelerimize teflekkürlerimizi ve flükranlar›m›z› sunar›z.
Gelecek say›m›zda Birli¤imizin bu sene düzenleyece¤i Libya'da Teknik Müflavirlik Hizmetleri temal› konferansa iliflkin konular irdelenecektir.
Yay›n kurulu olarak yeni y›l›n sizlere, ülkemize ve
ni dileriz. Yeni y›lda tüm üyelerimizin daha baflar›l› ve daha kazançl› ifller yaparak müflavirlik sektörünün önemini göstererek birli¤imizin etkinli¤inin artmas› en büyük arzumuzdur.
mümkündür. Teknik Müflavirlik Hizmetlerinin gelifltirilmesi, tüm karar vericilerin ve hizmet sunucular›n birlikte sa¤l›kl› ve güçlü bir endüstri kurmalar› dile¤iyle…
Demir ‹NÖZÜ
Yeni Y›l, Yeni Plan, Yeni Hedefler
Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar
Birli¤i (TürkMMMB), müflavir mühendislik
ve mimarl›k kavram›n›n önemini ilgili kurumlara ve topluma anlatmak, müflavirlik
hizmetlerinin ilerlemesine ve geliflmesine
çal›flmak, uluslararas› uygulamalar› ülkemize tafl›mada öncülük ederek, bu konuda en yüksek uluslararas› teknolojik ve örgütsel seviyeye eriflmek amac›yla, 25 Nisan 1980 tarihinde kurulmufltur. Birlik, ba¤›ms›z müflavirlik hizmeti veren mühendis
ve mimarlar› temsil eden dernek statüsünde bir sivil toplum kurulufludur.
TürkMMMB, 1987 y›l›nda Müflavir Mühendisler Uluslararas› Federasyonu – FIDIC’e
ve 2001 y›l›nda Avrupa Müflavir Birlikleri
Federasyonu - EFCA’ya üye olmufltur.
Her iki federasyonun Türkiye’deki tek
temsilcisidir.
TürkMMMB, amaçlar› do¤rultusunda; geliflmifl ülkelerde yayg›n ve kurumsallaflm›fl olarak kabul gören, ancak ülkemizde
henüz eksiklikleri olan ba¤›ms›z teknik
müflavirlik sektörünün gelifltirilmesi ve
geliflmifl ülkelerdeki uygulamalar›n Türkiye’ye kazand›r›lmas› için gerek üyelerine,
gerekse toplumun tüm kesimlerine yönelik yo¤un çal›flmalar yapmaktad›r.
Uluslararas› kabul görmüfl tan›m›yla
FIDIC standartlar›yla ba¤›ms›z müflavir mühendislik yapan firmalar›n bir
araya
geldi¤i
çat›
kuruluflu
olan
TürkMMMB’nin, inflaat sektörünün farkl›
alanlar›nda deneyimli 200’e yak›n üyesi
bulunmaktad›r.
2012 – 2014 Dönemi
Yönetim Kurulu
Demir ‹NÖZÜ, Baflkan
Hamdi AYDIN, Baflkan Yrd.
Salih Bilgin AKMAN, Baflkan Yrd.
Sedef ODABAfiI ERDO⁄AN, Baflkan Yrd.
M. Sinan AKER, Baflkan Yrd.
Munis ÖZER, Sekreter Üye
‹smail Hakk› BAYDUR, Sayman Üye
A.Süreyya URAL, Üye
Orhan ULUDA⁄, Üye
BAfiKANDAN...
De¤erli Okurlar›m›z,
Dergimizin 2013 y›l›n›n ilk günlerinde yay›nlanan bu say›s›nda öncelikle tüm üyelerimizin ve
teknik müflavirlik sektöründe çal›flan tüm meslektafllar›m›z›n Yeni Y›l›n› kutlar; ailece sa¤l›kl›,
mutlu, baflar›larla dolu ve bol kazançl› günler
dilerim.
2012 y›l› Ekim ay› bafl›nda 26. say›m›z yay›nland›ktan sonra geçen üç ayl›k dönemde, Teknik Müflavirlik sektörümüzü ilgilendiren çeflitli
konularda yay›nlanan kanun, yönetmelik ve
tebli¤lerdeki aksakl›klar›n ve olumsuzluklar›n
düzeltilmesine yönelik olarak Yönetim Kurulumuz ilgili kurumlar›n yetkilileriyle görüflmüfl;
“Yap› Denetimi Hakk›nda Kanun Tasar›s›”, “Su
Kanunu Tasar›s›” ve “Su Yap›lar› Denetim Hizmetleri Yönetmeli¤i” konular›nda oluflturulan
TürkMMMB görüflleri ilgili kurum ve kurulufllara sunulmufltur.
Son düzenlenen flekliyle 25 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yay›nlanarak yürürlü¤e
giren “Teknik Müflavirlik Hizmetlerine Sa¤lanacak Devlet Yard›mlar› Hakk›ndaki Tebli¤”in uygulamas›yla ilgili ayr›nt›lar konusunda Ekonomi
Bakanl›¤› yetkilileriyle görüflmeler yap›lm›fl, bu
desteklerden yararlanmak için sunulacak baflvuru dosyalar›n›n haz›rlanmas› konusunda bilgi vermek ve sorular› yan›tlamak amac›yla 27
Aral›k 2012 tarihinde Bakanl›¤›n düzenledi¤i
e¤itim toplant›s›na üyelerimizin kat›l›m› sa¤lanm›flt›r.
10. Kalk›nma Plan› haz›rl›klar› kapsam›nda,
“Teknik Müflavirlik Sektörü Alt Komisyonu” ve
“‹nflaat, Mühendislik-Mimarl›k, Teknik Müflavirlik ve Müteahhitlik Özel ‹htisas Komisyonu” Raporlar›n›n haz›rlanmas›na Birli¤imiz etkin olarak katk›da bulunmufl; Teknik Müflavirlik Sektörünün geliflmesi için gerekli altyap›n›n oluflturulmas›na yönelik uygulamalara iliflkin
TürkMMMB görüflleri ve önerileri raportörlere
ve Kalk›nma Bakanl›¤› yetkililerine iletilmifltir.
Bu görüfllerimiz özetle; kamu yat›r›mlar›n›n
gerçeklefltirilmesinde her aflamada yerli teknik
müflavir kullan›lmas›n›n zorunlu hale getirilmesi, ba¤›ms›z teknik müflavirli¤in önemi, Mühendislik ve Mimarl›k Hakk›ndaki Kanunun güncellenmesi, ba¤›ms›z teknik müflavirlik yasas›n›n
ç›kar›lmas›, yap› denetimi, teknik yönden daha
ileri ve önemli olan projelerde denetimin deneyimli teknik müflavirlik firmalar›nca yap›lmas›,
afetlere karfl› güvenli bir yap›laflma sa¤lanmas›, kalite esasl› müflavir mühendis seçimi, birim
fiyatl› ve adam-ay esasl› teklif alma sisteminin
yayg›nlaflt›r›lmas›, mesleki sorumluluk sigortas›, teknoloji platform çal›flmalar› ve teknoloji
transferi gibi araflt›rma ve gelifltirme faaliyetle-
rinde teknik müflavir katk›lar›n›n artmas›na öncelik verilmesi, yenilikçilik giriflimlerinin desteklenmesi, çevre-uyumlu teknolojilerin kullan›lmas›, sosyal-çevresel ve ekonomik dengeleri
gözeten altyap› gelifliminin sa¤lanmas› bafll›klar› alt›nda toplanm›flt›r.
Teknik Müflavirlik Sektörümüzün gelifltirilmesine iliflkin yasal mevzuat düzenlemelerinin yap›lmas›, teflvikler, programlar ve yeni iflbirli¤i
modellerinin gelifltirilmesinin yan› s›ra; teknik
müflavirlik firmalar›m›z›n da teknik, teknolojik,
bilimsel ve yönetsel altyap›lar›n› güçlendirerek
uluslararas› rekabet ortam›na uyum gösterecek nitelikli yap›lara kavuflma hedeflerini gerçeklefltirmeye gayret etmeleri gerekmektedir.
Firmalar›m›z verimliliklerini art›rabilmek için yönetim ve organizasyon becerilerini gelifltirmeli;
uzmanlaflma, yarat›c›l›k, yenilikçilik, meslek içi
e¤itim konular›na a¤›rl›k vermeli; kalite güvence sistemi, mali denetim, sözleflme ve risk yönetimi konular›nda uluslararas› standartlara
ulaflmal›d›r.
Uluslararas› düzeyde ifl yapan deneyimli teknik müflavirlik firmalar›m›z›n say›s›n›n çok az oldu¤u Türkiye’de, müflavir mühendislik firmalar›n›n iç ve d›fl pazarlarda etkinliklerinin artmas›n› sa¤layacak güçlü bir yap›ya kavuflabilmeleri için öncelikle yönetim kadrolar›n›n planlama ve proje yönetimine önem vermeleri; firma
içinde kat›l›mc›l›k, ekip çal›flmas›, karfl›l›kl› güven ve bilgi paylafl›m›na dayanan bir verimlilik
anlay›fl›n› yerlefltirmeleri; firma yöneticilerinin
ve çal›flanlar›n›n uzun süre birlikte çal›flarak
kazand›klar› deneyime, ulafl›lmak istenen hedeflere ve firma de¤erlerine dayal› bir flirket
felsefesi ve flirket kültürü oluflturmalar› büyük
önem tafl›maktad›r.
Gelecek say›m›zda buluflmak üzere hoflçakal›n...
OCAK2013 3
YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CA
YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹C
Hayati
YAZICI,
Gümrük
ve TÜRK
TicaretT‹CARET
Bakan›
YEN‹ TÜRK
T‹CARET
KANUNU
YEN‹
KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹C
Türk Ticaret Kanunu Türk Ticaret K
vro Bölgesindeki durgunluk devam
etmektedir. Pek çok geliflmekte
olan ülkelerdeki büyüme h›z›nda da
bir yavafllama gözlenmektedir. Netice olarak; Küresel toparlanma bu y›l önemli bir
derecede h›z kaybetmektedir. Dünya büyüme tahminlerindeki afla¤› yönlü revizeler
bunun en aç›k göstergesidir. 2012 ve 2013
y›llar› için dünya büyüme tahmini s›ras›yla
yüzde 3,4’ten yüzde 2,9’a ve yüzde 4,2’den
yüzde 3,4’e indirilmifltir. Önümüzdeki döneme iliflkin belirsizlik ortam› devam etmektedir. Küresel iktisadi faaliyetler üzerindeki
afla¤› yönlü riskler hala birçok ekonomi
çevresinin dilinden düflmemektedir.
A
ven ortam› ile AB’de üretimin azald›¤› belirtilmektedir. Hane halklar›n›n tüketimi, yat›r›mlar ve hükümet harcamamalar› daralmaktad›r. D›fl talep yavafl seyretmektedir.
Özet bir ifade ile dünya ekonomisinin hala
s›k›nt›l› bir süreçten geçti¤i görülmektedir.
Böyle bir dönemde ülkeler ekonomik faaliyetlerine esneklik kazand›rmak için yeni
makro modeller gelifltiriyor. Söz konusu
modellemeler rekabetçilik ekseninde geliflmektedir. Rekabet gücü günümüz ekonomik dünyas›nda üretimin, finansal ve siyasal istikrar›n baflat ögesidir. Rekabet gücü
flu anda özellikle geliflmekte olan ülkelere
avantaj sa¤lamaktad›r.
Biz ülke olarak küresel ticarette b›rak›n geliflmekte olan ülkeleri geliflmifl birçok ülkeden bile daha fazla bir potansiyele sahibiz.
155 ülkenin karfl›laflt›r›ld›¤› bir lojistik çal›flmas› var. Bu çal›flmada, 2010 y›l› uluslararas› Lojistik Performans Endeksi genel s›ralamas›nda 3,22 puanla 39 uncu s›rada yer
alan ülkemizin, 2012 y›l› Endeks s›ralamas›nda bu puan›n› 3,51’e yükselterek, Çin’in
ard›ndan 27nci s›raya ç›kt›¤› görülmektedir.
Görüldü¤ü gibi co¤rafi konumumuz ve lojistikteki nispi üstünlü¤ümüz bu potansiyeli
besleyen ana arterlerdir. Bizler bu potansiyeli kullanmal›, sürdürülebilir ve refah yaratan büyümemizi sa¤layacak her türlü tedbiri almal›y›z.
Bizler bu potansiyeli dinamizme dönüfltürmek için her fleyden önce ekonomimizdeki
temel mevzuat altyap›lar›n› günün de¤iflen
koflullar›na göre yeniden ele ald›k. Küresel
belirsizliklerin kol gezdi¤i, tüketici ve yat›r›mc›lar›n güven ortamlar›n›n zedelendi¤i
böyle bir süreçte öncelikli amac›m›z› daha
verimli, adil, etkin ve fleffaf bir ekonomi
oluflturmak olarak belirledik. Ülkemizin ekonomisinin hukuki altyap›s›n› sa¤lamlaflt›rd›k.
Ama sevindirici haberler de var; Amerika
Birleflik Devletleri’ndeki ekonomik aktivitelerde bir miktar ilerleme oldu¤u gözlenmektedir. Tüketici güven endeksi Kas›m’da
beklentilerin üzerinde art›fl kaydetmifl ve
73,7 ile son dört y›l›n en yüksek seviyesine
ulaflm›flt›r. ABD’de y›l›n üçüncü çeyre¤ine
iliflkin GSYH art›fl› Kas›m ay›nda yüzde
2’den yüzde 2,7’ye revize edilmifltir. Ancak
yine de mali uçuruma iliflkin endifleler gündemin en üst s›ralar›ndad›r.
Ancak ayn› fleyi Avro Bölgesi için söyleyemiyoruz. Avro Bölgesine bakt›¤›m›zda; y›l›n
üçüncü çeyre¤inde bir önceki çeyre¤e göre yüzde 0,1 oran›nda daralma görmekteyiz. Düflük tüketici ve yat›r›mc› güveni, düflük seyreden net d›fl talep düflük ekonomik
aktiviteye neden olmaktad›r. Borç sorununa
hala çözüm bulunamam›flt›r. Kaybolan gü-
Rekabet gücünün öneminin fark›na varan
bu ülkeler; ekonomik stratejilerini, bu zihniyet üzerine infla etmifllerdir. ‹ktisadi faaliyetlerinin odak noktas›na rekabeti oturtmufllard›r. Artan ticaret hacmi ve yabanc›
sermaye için küresel cazibe merkezi haline
gelen bu ülkelerin rekabet, ne derece
önemli bir avantaj olarak kulland›klar›n› görmekteyiz.
Dünya Ekonomik Forumu 2011-2012 y›l›
Küresel Rekabet Edebilirlik Endeksinde geliflmekte olan ülkelerin geliflmifl ülkelere
do¤ru ad›m ad›m yaklaflt›¤›n› aç›klam›flt›r.
Ülke baz›nda bak›ld›¤›nda ise Çin 0,5 puan
art›flla en yüksek art›fl› sa¤lam›flt›r. Bunun
d›fl›nda Brezilya 0,2, Hindistan 0,1, Endonezya 0,3, puanla en yüksek art›fl› sa¤layan
di¤er ülkeler. Biz ise 59. s›raday›z. Bir önceki y›l ise 61. s›radayd›k.
Ekonomideki sa¤lam bir hukuki altyap› yerli ve yabanc› sermayeyi, güven ortam›n› ve
istikrar› adeta kendisine çeken bir m›knat›s
gibidir. Hükümet olarak bu amaçlara yönelik birçok düzenlemeler yapt›k. Bankac›l›k
Kanunu’nu, Borçlar Kanunu’nu, Sebze ve
Meyve Ticareti Kanunu’nu, Sermaye Piyasalar› Kanunu’nu yeniden ele ald›k. Güncellefltirdik ve yeniledik. 6102 Say›l› Yeni Türk
Ticaret Kanunu da yenilenen ve güncellenen bu düzenlemelerden biridir.
Yeni Kanunun arkas›ndaki itici güç kurumsal yönetimdir. fiunu her zaman biliyoruz ki;
‹yi iflleyen bir kurumsal yönetim yat›r›mc›n›n
güvenini artt›r›r ve flirket böylece kendini
gelifltirebilir, güçlendirebilir. Kurumsal yönetiminin dört tafl›y›c› kolonu vard›r; fieffafl›k, hesap verilebilirlik, dürüstlük ve sorumluluk. Bu ilkeler Kanun’un özünde ve sözünde birçok maddeye perçinlenmifltir.
Kurumsal yönetim, bir flirketin, hak sahipleri ve kamuoyunun menfaatlerine zarar vermeyecek flekilde, mali kaynaklar› ve insan
kaynaklar›n› kendine çekmesini sa¤lar. fiirketin verimli çal›flmas›n› ve bu sayede de
4 T‹CARET
SAYI27 KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹C
YEN‹ TÜRK
Türk
Ticaret
Türk
Ticaret
Kanunu
YEN‹
TÜRK T‹CARET
KANUNU YEN‹Kanunu
TÜRK T‹CARET KANUNU
YEN‹ TÜRK
T‹CARET KANUNU
YEN‹ TÜRK T‹C
KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU
BAKANDAN
ARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET
CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET
Kanunu Türk Ticaret Kanunu Türk Ticaret
hissedarlar› için uzun dönemde ekonomik
kazanç yaratarak istikrar sa¤lamas›n› mümkün k›lar.
mifltir. Örne¤in; fiirket genel kurul toplant›-
Kurumsal yönetim, eflitlik, fleffafl›k, hesap
verebilirlik, sorumluluk ilkeleri çerçevesinde
iflletme faaliyetlerinin etkinli¤inin ve verimlili¤inin artt›r›lmas›na yönelik bir yönetim anlay›fl›d›r. ‹flletme ile pay sahipleri dâhil tüm
menfaat sahipleri aras›ndaki iliflkileri gelifltirir ve haklar›n› korur. Böylece hem flirket
hem yat›r›mc›lar için en yüksek yarar› sa¤lar.
kanl›¤›’nca belirlenen flirketler için devam
lar›nda Bakanl›k Temsilcisi bulunmas› zorunlulu¤u sadece Gümrük ve Ticaret Baettirilmifltir. Bunun d›fl›ndaki flirketlerimiz
için Bakanl›k Temsilcili¤i kurumu iste¤e
ba¤l› hale getirilmifltir.
Genel kurul ve yönetim kurulu toplant›lar›n›n elektronik ortamda yapabilmesi mümkün hale getirilmifltir. Yeni TTK’ya göre art›k yönetim kurulu üyelerinin yönetim kuru-
Kurumsal yönetimin d›fl›nda flirketlerin kuruluflundan tür de¤ifltirmelerine, birleflmelerinden genel kurullar›na kadar birçok
lu toplant›lar›na flahsen kat›lmalar›n› gerekmemektedir. Kanun yönetim kurulu üyelerinin elektronik araçlar üzerinden de toplant›lara kat›lmalar›na olanak sa¤lamaktad›r.
Ayr›ca, yönetim kurulu kararlar› elektronik
imza ile onaylanabilecektir. Bu; fiirketlerimizin zamanla yar›flabilmesi, emsalleriyle
rekabet edebilmesi, kararlar› daha h›zl› ve
daha az maliyetli alabilmeleri amac›yla oldukça önemli bir düzenlemedir.
Yeni Kanun’daki son düzenlemeler ile ifllem denetçili¤i kald›r›lm›flt›r. Ticaret sicilinde yay›nlanan baz› hususlar›n ulusal gazetelerde de ilan edilmesini öngören zorunluluklar da kald›r›lm›flt›r. Tüm bunlar›n yan› s›ra; Ayni sermayeye de¤er biçilmesine iliflkin bilirkifli raporunun tescili ve ilan› zorunlulu¤u da kald›r›lm›flt›r. Tüm bunlar; fiirket
kurulufl sürecinin basitlefltirilmesi ve flirket-
alanda yeniliklerle dolu olan bir yasadan
söz etmekteyiz. fiirketlerin fiziksel ve yönetsel birçok becerisini gelifltirmeyi, onlara
böyle ac›mas›z bir rekabet ortam›nda esneklik kazand›rmay› amaçlayan bir yasa.
ler üzerindeki maliyetlerin azalt›lmas› amac›yla at›lm›fl önemli ad›mlard›r.
Bu ve benzeri birçok yenili¤i ekonomik aktivitelerimizin merkezine oturtan Yeni Türk
Ticaret Kanunu; ticari hayat›m›zda eflitlik,
Örneklerle devam etmek gerekirse; bu Kanun ile ticaret flirketlerinin kurulufl ifllemlerine iliflkin birçok yenilik getirilmifltir. Bu yeniliklerin en önemlisi anonim ve limited flirketlerin tek ortakl› olarak kurulabilmesidir.
Ayr›ca flirket kurulufllar›nda kurulufla iliflkin
yap›lan ifllemlerin aç›kland›¤› kurucular beyan› verilmesi zorunlu hale getirilmifltir. Bu
ise flirket ortaklar› ve üçüncü kifliler aç›s›ndan bir güven mekanizmas› oluflturmaya
yönelik bir düzenlemedir.
fleffafl›k, hesap verebilirlik ve sorumluluk il-
Yeni Kanun; fiirketlerimizin ifl ve ifllemleri
için son derece kolay uygulamalar getir-
dartlara ulaflt›racak güncel, güçlü ve yeni-
kelerini somut olarak hayata geçiren, flirketlerimize uluslararas› piyasalar›n dilini
konuflma f›rsat› veren düzenlemeler getirmektedir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile uluslararas›
standartlar› karfl›layacak kurumsal bir yö-
Hayati YAZICI
Gümrük ve Ticaret Bakan› Hayati Yaz›c›, 23
May›s 1952`de Rize Çayeli`nde do¤du. Çocuklu¤u Rize`de geçti. Daha sonra üniversite tahsili için ‹stanbulà gelen Yaz›c› ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi.
Kamu hukuku alan›nda seminer çal›flmalar›na
kat›lan Yaz›c›, 1976 Y›l›nda hâkim aday› olarak
‹stanbul Adliyesi'nde kamu görevine bafllad›.
S›ras›yla Çay›rl›, Mihall›çç›k ve Karg› Hâkimliklerinde bulundu.
Yaz›c›, 1984 y›l› sonunda kamudaki görevinden
ayr›larak ‹stanbul Barosu'na kay›tl› avukat olarak serbest çal›flmaya bafllad›. Bu süreçte çeflitli
dernek, vak›f ve siyasi partilerde üye ve yönetici olarak toplumsal çal›flmalar içinde yer ald›.
Yaz›c›, bu süreçte say›n Tayyip Erdo¤an`›n
Avukat› ve Hukuk Müflaviri olarak da görev
yapt›.
Yaz›c›, Adalet ve Kalk›nma Partisi`nin kurulufl
sürecinde yer alarak, partinin Kurucu Üyesi oldu. 3 Kas›m 2002 seçimlerinde ‹stanbul Milletvekili olarak parlamentoya giren Yaz›c›, Kas›m
2002`den itibaren befl y›l süre ile AK Parti`nin
Teflkilattan Sorumlu Genel Baflkan Yard›mc›s›
olarak görev yapt›.
Yaz›c›, AK Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu üyesi olarak da görev yapmaktad›r.
22 Temmuz 2007 günü yap›lan genel seçimlerde yeniden ‹stanbul Milletvekili seçilerek Parlamentoya giren YAZICI, 60. Hükümette Devlet
Bakan› ve Baflbakan Yard›mc›l›¤› görevini üstlenmifl ve Devlet Bakan› olarak görevine devam
etmifltir.
netim yaklafl›m› oluflturulmaktad›r. Kanun,
Türkiye’nin de¤iflim ve dönüflüm süreci
için bir mihenk noktas›d›r. fiunu ifade edebiliriz ki; yeni kanun Türkiye’yi global stanlikçi kodlara sahiptir.
12 Haziran 2011 günü yap›lan genel seçimlerde
Rize Milletvekili seçilerek tekrar Parlamentoya
giren Hayati YAZICI, 61. Hükümette Gümrük
ve Ticaret Bakan› olarak görev yapmaktad›r.
Yaz›c›, evli ve 2 çocuk babas›d›r.
ARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU
OCAK2013
5 KANUNU
CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK T‹CARET KANUNU YEN‹ TÜRK
T‹CARET
u
Türk
Ticaret
Kanunu
Türk
Ticaret
CARET
KANUNUTicaret
YEN‹ TÜRK T‹CARET
KANUNU YEN‹ TÜRK
T‹CARET KANUNU
YEN‹ TÜRK
T‹CARET KANUNU
Sevim TÜRKYILMAZ, SMMM - Ba¤›ms›z Bafl Denetçi
Yürürlü¤e Girmeden De¤iflikli¤e U¤rayan
Yeni Türk Ticaret Kanunu
1
Temmuz 2012 tarihinde yürürlü¤e
giren Yeni Türk Ticaret Kanunu (Yeni TTK)’nun ticari hayata getirece¤i
yenilikleri, düzenlemeleri, de¤ifliklikleri
ve iflletmelerimizin bunlardan nas›l etkilenece¤ini ço¤umuz bas›n yay›n organlar›ndan takip etmeye çal›flt›k.
Yasan›n haz›rlanmas›ndaki bafll›ca hedef; h›zla geliflen ticari hayata, ça¤›n
gerçeklerine uygun, modern hukuki düzenlemeler getirmekti. Yasa henüz taslak halinde iken, TBMM’de görüflmeleri
dahi bafllamadan, kamuoyunda yo¤un
tart›flmalar bafllad›. Baz› çevrelerce yasan›n ana temas›, hedefleri göz ard› edilerek, çok önemli maddeler sistematik
kampanyalarla, kas›tl› olarak olumsuz
elefltirilerin hedefi haline getirildi. Yap›lan elefltiriler geleneksel ticari anlay›fla
sahip ifl çevrelerinden yo¤un destek ald›. Kafalar özellikle kar›flt›r›ld›.
Nihayet beklendi¤i gibi yeni TTK 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlü¤e girdi. Ancak, yasa yürürlü¤e girmeden bir gün
önce de 30 Haziran 2012 tarihinde Yeni
TTK’nu de¤ifltiren 50 maddelik 6335 say›l› de¤ifliklik kanunu yay›mland›. Böylelikle, Yeni TTK de¤ifliklik kanunu ile efl
zamanl› olarak yürürlü¤e girmifl oldu.
De¤ifltirilen maddeler incelendi¤inde,
yaz›n›n bafl›nda bahsedilen geleneksel
ticari anlay›fl›n yürüttü¤ü elefltiri kampanyalar›n›n etkili oldu¤unu söylemek
yanl›fl olmayacakt›r.
Dilerseniz bu yaz›da, Yeni TTK ile 30 Haziran 2012 tarihinde yay›mlanan 6335
say›l› de¤ifliklik kanununu birlikte de¤erlendirerek, de¤iflen önemli maddelerin
etkilerini irdeleyelim.
- fiirket yöneticileri hakk›ndaki bilgilerin
her türlü kâ¤›t ve belgede yer almas›
- Sermaye flirketlerinin internet sitesi
kurma yükümlülü¤ü ve içeri¤inin geniflli¤i
- Yönetim kurulu üyelerinde bulunmas›
gereken nitelikler
- Ba¤›ms›z denetimin kapsam›
- Cezalar›n a¤›r olmas›
Ortaklar›n fiirkete Borçlanma
Yasa¤›
Yeni TTK de¤iflmeden önce, ifltirak taahhüdünden do¤an borçlar d›fl›nda,
anonim flirketlerin pay sahipleri, yönetim
kurulu üyeleri ile limited flirket ortaklar›n›n flirkete borçlanmalar› kesin olarak
yasaklanm›flt›.
6335 say›l› Yeni TTK’nda de¤ifliklik yapan kanun ile ortaklar›n flirkete borçlanma yasa¤› tamamen kald›r›lmam›fl, ancak hafifletilmifltir. fiöyle ki; pay sahibinin vadesi gelmifl sermaye taahhüdü
borcu yoksa ve flirketin da¤›t›labilir serbest yedek akçeleri ile birlikte kâr›, geçmifl y›l zararlar›n› karfl›layacak büyüklükte ise flirkete borçlanabilecektir.
6335 say›l› Yeni TTK’nda de¤ifliklik yapan kanun ile bulundurulmas› gereken
bilgiler s›n›rland›r›lm›fl, anonim ve limited
flirketlerin, ticari mektuplar›nda ve ticari
defterlerine yap›lan kay›tlar›n dayana¤›
fatura vb. belgelerde; ticaret unvan›, ticaret sicil numaras›, iflletmenin merkezi,
internet sitesi oluflturmakla yükümlü olan
flirketlerde ise internet sitesinin adresinin
bulundurulmas› yeterli görülmüfltür.
Bilgilerin belgeler üzerinde bulundurulma zorunlulu¤u 1 Ocak 2013 tarihinden
1 Ocak 2014 tarihine kadar uzat›lm›flt›r.
Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan üçüncü dereceye kadar
kan ve kay›n h›s›mlar›n›n, flirkete nakit
olarak borçlanmas› veya bu kifliler için
flirketin kefalet, garanti ve teminat vermesi, onlar ad›na sorumluluk yüklenmesi
önceden oldu¤u gibi yine yasak kapsam›nda kalm›flt›r.
‹nternet sitesi oluflturma yükümlülü¤üne
sahip flirketler, bu bilgileri internet sitesinde de yay›mlayacakt›r. Ayr›ca, anonim flirketler, yönetim kurulu üyelerinin
adlar› ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktar›n›, limited flirketler ise müdürlerin adlar› ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktar›n› internet sitesinde
yay›mlayacaklard›r.
Bu flartlara ayk›r› borç verilmesi halinde
sorumlular üçyüz günden az olmamak
üzere adli para cezas› ile cezaland›r›lacaklard›r.
Sermaye fiirketlerinin ‹nternet
Sitesi Kurma Yükümlülü¤ü ve
‹çeri¤i
Kamuoyunda çok tart›fl›lan ve 6335 say›l› de¤ifliklik kanunu ile de¤ifltirilen bafll›ca konular flöyle s›ralanabilir:
fiirket yöneticileri hakk›ndaki bilgilerin
her türlü kâ¤›t ve belgede yer almas› zorunlulu¤u
- Ortaklar›n flirkete borçlanma yasa¤›
Yeni TTK’nun 39. Maddesi ile tescil edi-
6 SAYI27
len ticaret unvan›n›n, ticari iflletmenin
görünebilecek bir yerinde okunakl› bir
flekilde yer almas› zorunlulu¤u getirilmifltir. Yine ayn› madde ile iflletme ile ilgili
kullan›lan her türlü kâ¤›t ve belgede; tescil edilen ticaret unvan›, ticaret sicil numaras›, iflletmenin merkez adresi, taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet
sitesi adres ve numaras›, anonim flirketlerde yönetim kurulu baflkan ve üyelerinin, limited flirketlerde müdürlerinin ve
yöneticilerin adlar› ile soyadlar› gibi bilgilerin yaz›lmas› ve bu bilgilerin internet sitesinde de yay›mlanmas› öngörülmüfltür.
Yeni TTK ile istisnas›z tüm sermaye flirketlerine internet sitesi açma zorunlulu¤u getirilmifl ve oluflturulacak sitenin içeri¤i, flirket yöneticilerini rahats›z edecek
ölçüde genifl tutulmufltu. Öyle ki; sitede,
TEMA
flirketle ilgili yap›lan aç›klamalar, ça¤r›lar, beyanlar, faaliyet raporlar›, finansal
tablolar, flirketlere sorulan sorular, sorulara verilen cevaplar, yönetim ve müdürler kurulu üyelerine y›l içinde yap›lan her
türlü ayni ve nakdi ödemelerin yer almas›; bu bilgilere ulafl›m hakk› hiçbir flekilde k›s›tlanmayarak, flirketler için üst seviyede fleffafl›¤›n sa¤lanmas› öngörülmüfltü.
6335 say›l› de¤ifliklik kanunu ile internet
sitesi açma zorunlulu¤u s›n›rland›r›larak
sadece ba¤›ms›z denetime tabi flirketleri kapsayacak flekilde yeniden düzenlemifltir. De¤iflen madde ile internet sitesinde yer almas› gereken bilgiler de
önemli ölçüde daralt›larak, yaln›zca kanunen yap›lmas› gereken ilanlar›n yer almas› zorunlu hale getirilmifltir. Böylelikle
bilanço, nakit ak›m tablosu, özkaynak
de¤iflim tablosu, gelir tablosu, yönetim
kurulu faaliyet raporu, kâr da¤›t›m›na iliflkin genel kurul karar›, denetçi görüflü gibi finansal bilgilerin internet sitelerinde
yay›mlanmas› gerekmeyecektir.
Yukar›da da bahsedildi¤i gibi de¤ifliklik
kanunu ile sadece ba¤›ms›z denetime
tabi flirketlere internet sitesi açma zorunlulu¤u getirilmifltir. Ba¤›ms›z denetime
tabi flirket say›s› beklenenin çok alt›nda
olaca¤›ndan, internet sitesi bulundurmak zorunda olan flirket say›s› da az olacakt›r. Dolay›s› ile bu madde ile amaçlanan ticari faydan›n gerçekleflme ihtimali
zay›ft›r.
‹nternet sitesi açmak zorunda olan flirketler 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren üç ay içerisinde yükümlülüklerini yerine getireceklerdir.
Yönetim Kurulu Üyelerinde
Bulunmas› Gereken Nitelikler
Anonim flirketlerde yönetim kurulu üyelerinin en az birinin Türk vatandafl› ve yerleflim yerinin Türkiye’de olmas› ve en az
dörtte birinin yüksek ö¤renim görmüfl olmas› flartlar› aranmaktayd›. 6335 say›l›
de¤ifliklik kanunu ile iki flart da kald›r›ld›.
Limited flirketlerde, bu zorunluluklardan
sadece ortaklardan en az birinin yerleflim yerinin Türkiye’de olmas› flart› vard›.
O da kald›r›ld›.
Ba¤›ms›z Denetim
Türkiye, bir taraftan AB üyeli¤ine girmeye çabalarken, bir taraftan da uluslararas› piyasalarda küresel ekonominin
önemli bir parças› olarak gösterilmektedir. Her iki durum da, ancak etkin ve kal›c› rekabet gücüne sahip, kurumsal kimli¤i ile öne ç›kan iflletmelerin varl›¤› ile
mümkün olabilir. Ça¤›m›zda, flirketlerin
ekonomik verileri, tam fleffafl›¤a dayal›,
karfl›laflt›r›labilir uluslararas› muhasebe,
raporlama ve denetim standartlar›na
uyumlu finansal tablolar ile ölçülmektedir. Uluslararas› Finansal Raporlama
Standartlar›’nda (UFRS) haz›rlanan ve
Uluslararas› Denetim Standartlar›’na
(UDS) uygun olarak denetimden geçen
finansal tablolar uluslararas› ekonomik
pazarlarda ortak dili oluflturmaktad›r.
Yeni TTK’nda Uluslararas› Finansal Raporlama (UFRS) ve Uluslararas› Denetim Standartlar› (UDS) konular›nda çok
önemli düzenlemeler yap›lm›flt›. 01 Ocak
2013 tarihinden itibaren sermaye flirketlerinin uluslararas› standartlara göre
muhasebe sistemlerini oluflturmalar›, finansal raporlar›n› uluslararas› standartlara uygun haz›rlamalar› ve standartlarla uyumlu olarak haz›rlanan finansal tablolar›n, yine uluslararas› denetim standartlar›na göre ba¤›ms›z denetime tabi
tutulmas› öngörülmüfltü.
Yeni TTK’nu de¤ifltiren 6335 say›l› kanun
ile Kamu Gözetim Kurumu’nda olan ba¤›ms›z denetime tabi flirketleri belirleme
yetkisi, Bakanlar Kurulu’na verilmifltir.
Bakanlar Kurulunca henüz bu konuda
bir karar yay›mlanmam›flt›r. Ancak, haz›rlanan taslak karar kamuya yans›t›lm›flt›r. Taslak kararda “200 milyon lira y›ll›k
ciro, 150 milyon lira aktif büyüklük ve
500’ün üzerinde çal›flan› bulunan ve bu
kriterlerden en az ikisini aflan flirketler
ba¤›ms›z denetime tabi tutulur” deniyor.
Yeni TTK yay›mland›¤›nda ba¤›ms›z denetime tabi flirket say›s›n›n 250 - 300 bin
civar›nda olaca¤› tahmin ediliyordu.
Taslak karardaki kriterlere bak›ld›¤›nda
bu say› neredeyse bir elin parmaklar› kadar olacakt›r. fiayet ba¤›ms›z denetime
tabi flirketlerin ekonomik kriterleri bu
denli yüksek belirlenecek olursa, Türkiye ekonomisi içinde önemli bir dinami¤e
sahip olan KOB‹’lerin büyük bölümü ba¤›ms›z denetimin d›fl›nda kalacakt›r. Ba¤›ms›z denetimin, iflletmelerin kurumsal
geliflimlerine sa¤lad›¤› önemli katk›lar
düflünüldü¤ünde KOB‹’ler Yeni TTK’nun
hedefleri aras›nda olan uluslararas› piyasalar›n önemli aktörleri olma flans›n› yakalayamayacaklard›r.
Yap›lan de¤ifliklikler sonras›, ba¤›ms›z
denetim ve muhasebe kay›t düzeni bak›m›ndan gelinen son durum flöyle s›ralanabilir: Muhasebe kay›tlar› eskiden oldu¤u gibi vergi kanunlar› esas al›narak tutulmaya devam edilecektir. KOB‹’lerin
büyük bir bölümü ba¤›ms›z denetimin
OCAK2013 7
Sevim TÜRKYILMAZ, SMMM - Ba¤›ms›z Bafl Denetçi
d›fl›nda kalacakt›r. Vergi yasalar›na uygun haz›rlanan finansal tablolar, dönem
sonlar›nda uluslararas› raporlama standartlar›na uyumlu finansal tablolara dönüfltürülecektir. Böylece flirketlerin mali
durumlar›, vergi yasalar›na ve Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›na
(UFRS) uyumlu olmak üzere iki tür finansal tablo seti ile ortaya konulacakt›r. Getirilen yeniliklerden bir di¤eri de ba¤›ms›z denetime tabi olmayan sermaye flirketlerinde önceden sadece bilanço ve
gelir tablosu düzenlenirken, Yeni
TTK‘nda bunlara ek olarak özkaynak de¤iflim tablosu, nakit ak›fl tablosu ile Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›
(UFRS) ile uyumlu dipnotlar›n haz›rlanmas›n›n zorunla hale gelmesidir.
Yeni TTK ile dünyan›n her yerinde geçerli olan uluslararas› standartlarda muhasebe kay›t, raporlama ve denetim ilkeleri benimsenmiflken, 6335 say›l› de¤ifliklik kanunu ile vergi için muhasebe anlay›fl›na tekrar dönülmüfltür.
6335 say›l› de¤ifliklik Kanununda da
ba¤›ms›z denetçiler, Yeminli Mali Müflavir (YMM) veya Serbest Muhasebeci
Mali Müflavir (SMMM) unvan›n› tafl›yan
ve ba¤›ms›z denetçi olma yetkisini alm›fl kifliler ve/veya ortaklar› bu kiflilerden oluflan sermaye flirketleri fleklinde
tan›mlanm›flt›r.
Ba¤›ms›z denetime tabi flirketler, denetçilerini denetimin yap›laca¤› y›l›n üçüncü
ay›n›n sonuna kadar seçerek ilan etmek
zorundad›rlar.
Cezalarda De¤ifliklikler
Yeni TTK’nu de¤ifltiren 6335 say›l› kanun ile flirketin kurucular›na, pay sahiplerine ve yöneticilerine hapis cezas›n›
öngören maddelerin büyük ço¤unlu¤u
kald›r›lm›fl, hapis cezalar› ve adli para
cezalar›n› içeren fiillerin ço¤u idari para
cezalar›na çevrilmifltir. Bir anlamda
ekonomik suça ekonomik yapt›r›m ilkesi
benimsenmifltir.
8 SAYI27
Sonuç Olarak
AB müktesebat›na uyum, internet üzerinden yap›lan sat›fllar, flirketlerde yönetim kurulu, genel kurul gibi organlar›n toplant›lar›n›n, ça¤r›lar›n, oy kullanman›n, karar alma ve imza süreçlerinin
elektronik ortamlarda yap›l›r hale gelmesi, ticari hayatta kullan›lan belgelerin
sanal ortamda oluflturulmas› ve saklanmas› gibi teknolojik geliflmeler, bilgi
toplumu kapsam›nda fleffafl›¤›n sa¤lanmas›, halka aç›k olan ve olmayan
flirketler aras›ndaki makas›n daralt›lmas›, kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanabilir hale getirilmesi gibi k›sa orta ve
uzun vadelerdeki ticari beklentiler, 55
y›ldan beri uygulanmakta olan eski ticaret hukukunu yetersiz hale getirmifltir. Bu nedenlerle ça¤dafl düzenlemeler içeren yeni bir ticaret hukukuna ihtiyaç duyulmufltur. Bu ihtiyaçtan yola ç›karak Yeni TTK tasla¤›, 1999 y›l›nda
Prof. Dr. Ünal Tekinalp baflkanl›¤›nda
Adalet Bakanl›¤› bünyesinde oluflturulan komisyon taraf›ndan 5 y›lda haz›rlanm›fl, 2005 y›l›nda kamuoyunun görüflüne ç›kar›lm›fl, gelen görüfller dikkate
al›narak tasar› revize edilmifl, 2005 y›l›n›n sonlar›nda TBMM’ne sunulmufltur.
Uzun bir yasama süreci geçiren taslak,
11 y›l sonra 14 fiubat 2011 tarihinde
Resmi Gazete’de yay›mlanarak kanunlaflm›flt›r. 1 Temmuz 2012 tarihinde de
50 maddelik de¤ifliklik kanunu ile birlikte yürürlü¤e girmifltir.
6335 say›l› de¤ifliklik Kanunu ile 1535
maddelik Yeni TTK’nunda 50 maddelik
de¤ifliklik yap›lm›flt›r. De¤iflen 50 madde kanunda yaklafl›k 109 maddeyi etkilemifltir. Yeni TTK’nda de¤ifliklikler
yap›lmadan önce kamuoyunda elefltirildi¤i gibi, de¤ifliklik yap›ld›ktan sonra
da baflka çevrelerce de¤iflen maddeler üzerinde elefltiriler yap›lmaktad›r.
Yeni TTK’nda çok önemli maddelerin
budand›¤›n› düflünmekle beraber, sadece maddeleri okuyarak kanunun iyi
ya da kötü oldu¤unu test etmek mümkün de¤ildir. Uygulamaya yönelik tüzük, yönetmelik ve tebli¤ gibi ikincil
mevzuatlar›n›n 31 Aral›k 2012 tarihine
kadar yay›mlanmas› beklenmektedir.
‹kincil mevzuatlar ve artan uygulamalar
kanunun önünü açacak, daha anlafl›l›r
olmas›n› sa¤layacakt›r. Arzumuz, Yeni
TTK’na verilen bunca eme¤in, çaban›n
bofla gitmemesi, hep özlemini duydu¤umuz ekonomik geliflmeleri sa¤layan
bir rehber olarak kanunun ticari hayattaki hak etti¤i yeri almas›d›r.
Sevim TÜRKYILMAZ
1963 y›l›nda do¤du. Ankara Gazi
Üniversitesi ‹flletme Bölümü’nden
1985 y›l›nda mezun oldu. Ayn› y›l
Dapta Proje Taah. Ltd.fiti’nde çal›flmaya bafllad›. Burada muhasebe ve finans alanlar›nda 10 y›l
yöneticilik yapt›. 1995 y›l›nda
Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ruhsat›n› ald›. Bu tarihten,
günümüze kadar ba¤›ms›z olarak,
kendi ofisinde muhasebe ve mali
dan›flmanl›k hizmetleri vermektedir. Ayr›ca, Sermaye Piyasas› Kurumu’na (SPK) ba¤l› bir ba¤›ms›z
denetim flirketinde bafl denetçi olarak görev yapmaktad›r.
Prof. Dr. fiükrü KIZILOT
Limited fiirketinizi Anonime
5. Anonim flirket hamiline veya nama
pay senedi ç›kartabilir. Paylar›n
devrinde herhangi bir s›n›rlama
olamaz. Limited flirkette, hamiline
pay senedi yok.
6. Anonim flirket hissesi, iki y›l geçtikten sonra “pay senedi devri”
fleklinde yap›l›rsa, elde edilen kazanç, tutar› ne olursa olsun vergilendirilmez. Limited flirketlerde
ise, pay senedi devri söz konusu
olmad›¤›ndan, pay devri 10 y›l
sonra da yap›lsa, “de¤er art›fl› kazanc›” olarak gelir vergisine tabi.
Bu konu çok önemli.
Hemen gündeminize al›n..
Yeni TTK ile özellikle limited flirketlerin anonim flirketlere çevrilmesi hakk›nda, anonim flirketlere, “çok özel
avantajlar” sa¤land›.
Türkiye'deki flirketlerin yüzde 85'inin
limited flirket oldu¤unu göz önüne ald›¤›m›zda, konunun önemi ortaya ç›k›yor.
Organizasyon ve
kurumsallaflma
yönünden de anonim
flirket, limited flirkete
k›yasla çok avantajl›.
AVANTAJLAR NE?
1. Anonim flirketler, önceden “en az
5 kifli” ile kurulabiliyordu. Yeni
TTK, bir kiflilik anonim flirket kurulmas›na olanak sa¤lad›. Mevcut
anonim flirketler de tek kiflili¤e dönüfltürülebilir.
10 SAYI27
2. Anonim flirkette, (yönetim kurulu
üyesi olmayan) orta¤›n, flirketin
vergi ve SSK primi borçlar›ndan
dolay› bir kurufl dahi sorumlulu¤u
yok. Limited flirketlerde ise, ortaklar flirketteki hisseleri oran›nda bu
borçlardan sorumlu.
3. Anonim flirkete, d›flar›dan bir kifli
“yönetim kurulu üyesi” olabilecek.
Bu durumda, flirketin yüzde 100
pay›na sahip orta¤›n, hiç bir sorumlulu¤u olmayacak.
4. Anonim flirket, halka aç›labilir. Limited flirket için böyle bir olanak yok.
7. Organizasyon ve kurumsallaflma
yönünden de anonim flirket, limited flirkete k›yasla çok avantajl›.
L‹M‹TED fi‹RKET
PAY SENED‹ FARKLI
Yeni TTK’n›n limited flirketlerle ilgili
593/2. maddesinde yer alan “esas
sermaye pay senetleri ispat arac›
fleklinde veya nama yaz›l› olarak düzenlenir” fleklindeki hüküm, limited
flirket hissesi sat›fl›n›n, anonim flirketlerde oldu¤u gibi iki y›ll›k süre
geçtikten sonra vergilendirilip vergilendirilmeyece¤i tart›flmas›n› gündeme getirdi.
TEMA
Çevirmenin Avantajlar›
Prof. Dr. fiükrü KIZILOT
Çorum do¤umlu olan fiükrü KIZILOT, Maliye Bakanl›¤›’nda 8 y›l çal›flt›ktan sonra, önce Adana ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi’nde, daha sonra da
Ankara ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi Maliye
Fakültesi’nde Asistan olarak göreve bafllam›flt›r.
Oysa eski TTK’n›n 518/3. maddesinde de yer alan limited flirketteki pay
senedi, anonim flirketteki pay senedinden farkl›.
1. Yeni TTK'n›n 576/1-c maddesinin
gerekçesine göre; “Limited flirketlerde esas sermaye pay›n›n say›s›n›n ve itibari de¤erinin belirtilmesi, bu pay› anonim flirket pay›na
ne özdefl k›lmakta ne de yaklaflt›rmaktad›r”.
2. Yeni TTK'n›n 593/2 maddesinin
gerekçesine göre; “esas sermaye
pay›n› içeren nama yaz›l› senet ç›kart›lmas›, PAYA DEV‹R dolay›s›yla dolafl›m KOLAYLI⁄I SA⁄LAMAZ... Bu olanak, limited flirket
esas sermaye pay›n› ne anonim
flirket sermaye pay›na dönüfltürür
ne de yaklaflt›r›r."
3. Limited flirket ortakl›k pay›n›n devri, “pay senedi devri” fleklinde olam›yor. Esas sermaye pay›n›n devri ve devir borcunu do¤uran ifllemler, YAZILI fiEK‹LDE yap›l›r ve
taraflar›n imzalar› noterce onan›r
(Md.595/1). Yani ortakl›k hakk›n›n
“pay senedi cirolanmas› yoluyla”
devri hukuken mümkün de¤il. Oysa anonim flirket paylar›, nama yaz›l› pay senetlerinin herhangi bir
s›n›rlamaya ba¤l› olmaks›z›n noter
onay› aranmaks›z›n, ciro yoluyla,
hamiline yaz›l› olanlarda ise teslimle el de¤ifltirmektedir (Md.489
ve 490/2).
4. Gelir Vergisi Kanunu'nun hisse
(pay) senedi sat›fl›n›n vergilendirilmesi ile ilgili Mükerrer 80/1. maddesinde, menkul k›ymetlerin ve di¤er sermaye piyasas› araçlar›n›n
elden ç›kart›lmas›ndan söz ediliyor. Yeni TTK'n›n “Menkul k›ymetler” bafll›kl› yedinci bölümünde de
(Md.484 vd), anonim flirketlere ait
pay senetleri “menkul k›ymet” olarak belirtilmifltir. Oysa ayn› Kanunda, limited pay senetlerinin menkul k›ymet oldu¤una dair herhangi
bir hüküm yer almamaktad›r.
Sonuç olarak, limited flirketlerde hisse sat›fl›, kaç y›l geçerse geçsin gelir
vergisine tabidir.
“Vergi Hukukunda Servet Beyan›”, “Vergi Uyuflmazl›klar›n›n ‹dari Aflamada Çözümlenmesi”,
“Türk Vergi Hukukunda Sahte ve Kapsam› ‹tibariyle Yan›lt›c› Belge Düzenlenmesi ve Kullan›lmas›”
ve “Türk Vergi Hukukunda Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye” konular›nda; master, doktora, doçentlik ve profesörlük tez çal›flmalar› bulunan KIZILOT, Gazi Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler
Fakültesi Maliye Bölümü Baflkanl›¤› ve ayn› Üniversite’de Maliye ve Vergi Hukuku Uygulama ve
Araflt›rma Merkezi Müdürlü¤ü görevlerinde bulunmufltur. Ayr›ca part-time olarak, ODTÜ
‹‹BF’de Ö¤retim Görevlisi olan KIZILOT, 4 y›l süre ile de PETK‹M Petrokimya Holding’de Yönetim Kurulu Üyeli¤i yapm›flt›r.
KIZILOT’un Üniversite’lerdeki görevlerinin yan› s›ra, ayr›ca günlük Sabah Gazetesi’nde, 8 y›l süre ile
haftada 6 gün, Eylül 2002’den bu yana da Hürriyet
Gazetesi’nde, haftada 5 gün ve ayl›k Yaklafl›m Dergisi’nde güncel mali ve ekonomik konularla ilgili
düzenli olarak yaz›lar› yay›nlanmaktad›r.
Yapm›fl oldu¤u çal›flmalar nedeniyle, 1999 y›l›nda
Nokta Dergisi’nin “Doruktakiler Özel Bilim Ödülü”nü alarak “Y›l›n Bilim Adam›” seçilen, Gazi
Üniversitesi’nin 80. y›l›nda da “En Baflar›l› Bilim
Adam›” ödülünü alan KIZILOT’un vergi ve muhasebe konular›yla ilgili olarak flimdiye kadar 58 cilt
kitab›, 8 adet mizah kitab›, 4000 civar›nda da makalesi yay›mlanm›fl olup, en çok ilgi gören kitaplar›
flunlard›r:
- ‹nflaat Muhasebesi Vergilendirilmesi ve Hukuku
(17. Bask›)
- fiirketler Muhasebesi Vergilendirilmesi ve Hukuku
(5 Cilt, 7. Bask›)
- Servet Beyan› ve Uygulamas› (3. Bask›)
- Vergi Uygulamas›nda Ortalama Kar Hadleri
(4. Bask›)
- Vergi Güvenlik Önlemleri (2. Bask›)
- Gelir Vergisi Kanunu ve Uygulamas› (6 Cilt)
- Kurumlar Vergisi Kanunu ve Uygulamas›
(5 Cilt)
OCAK2013 11
Y›lmaz ALEV
Zorlu Center Müflavirlik Hizmetleri
gerçeklefltirilen ve 615.885 m2’lik
kapal› alana sahip Proje’de performans sanatlar› merkezi, otel, ofis,
al›flverifl merkezi ve rezidanslar yer
almaktad›r.
Proje Genel Bilgileri
orlu Center Projesi, Zorlu
Gayrimenkul A.fi taraf›ndan
‹stanbul Zincirlikuyu’da eski
Karayollar› 17. Bölge Müdürlü¤ü’nün yer ald›¤› arazi üzerinde
gerçeklefltirilmektedir.
Z
Zorlu Gayrimenkul bu arazi üzerinde hedefledi¤i projeye en yak›n projeyi belirleyebilmek için Haziran-Kas›m 2007 tarihleri aras›nda “Uluslararas› Zorlu Center Mimarl›k ve
Kentsel Tasar›m Yar›flmas›” düzenlemifltir. Yar›flmaya kat›lan projele-
rin de¤erlendirilmesi Ömer Kan›pak, Fumihiko Maki, Charles Correa, Martin Filler, Haluk Pamir’den
oluflan bir jüri taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Yerli ve yabanc› toplam 117 firman›n baflvurdu¤u yar›flmada, 13
uluslararas› mimarl›k ofisi yar›flmaya kat›lmaya hak kazanm›fl, sunulan projelerden Mimar Emre Arolat
(EAA) ve Mimar Murat Tabanl›o¤lu
(Tabanl›o¤lu Mimarl›k) ortak girifliminin projesi seçilmifltir.
Türkiye'nin ilk befl fonksiyonlu "karma kullan›m" projesi olan ve
102.000 m2’lik bir arazi üzerinde
‹stanbul Büyükflehir Belediyesi ile
yap›lan anlaflma çerçevesinde,
Zorlu Center ile ‹stanbul Metrosu’nun Gayrettepe ‹stasyonu ve
Zincirlikuyu Metrobüs Dura¤› aras›nda yaya ulafl›m›n› sa¤layacak
olan toplam 770 m uzunlu¤undaki
“Metro ve Metrobüs Yaya Ba¤lant›
Tünelleri” ile baz› katl› kavflak ve
yollar da proje kapsam›nda gerçeklefltirilmifltir.
Müflavir : Yüksel Proje Uluslararas› A.fi.
Müflavirlik Hizmetleri için Belirlenen
Hedefler:
Zorlu Center Projesi Müflavirlik
Hizmetleri afla¤›da belirtilen hedefler do¤rultusunda gerçeklefltirilmektedir:
a. Performans – Verilen tasar›m hedef ve vizyonu içinde, planlan
proje bütçesi ve ifl program› dahilinde mümkün olan en yüksek kalitede projenin gerçekleflmesini
sa¤lamak ve gerekli “value engineering (de¤er mühendisli¤i)” çal›flmalar›n› yerine getirmek,
b. Zaman – Proje’yi, program›nda
belirtilen tarihlerde, teslim flartlar›n› yerine getirerek tamamlamak,
c. Maliyet Kontrolu – Projenin yukar›da (a) ve (b) maddelerinde belirtilen performans ve zaman hedeflerinden ödün vermeksizin
onaylanan bütçe dahilinde tamamlanmas›n› sa¤lamak ve tüm
12 SAYI27
ÜYELER‹M‹ZDEN
gerekli yöntemleri kullanarak
mümkün olan azami tasarrufu
sa¤lamak.
d. Kalite Yönetimi – Yap›lacak tasar›m ve imalatta mümkün olan en
üst kalite düzeyine ulaflmak için
gerekli kalite kontrol ve kalite güvence sistemini oluflturmak.
e. Güvenlik – Tüm taraflar›n yürürlükteki kanun ve yönetmeliklere,
sözleflme flartlar›na uygun çevre
sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i politikalar›n› oluflturmak, hayata geçirilmesini sa¤lamak ve yönetmek.
Ana Yüklenici : Proje’nin yap›m›n›
Aktürk A.fi. gerçeklefltirmektedir.
Müflavirin ‹fl Kapsam›:
Bütünsel bir proje yönetimi do¤rultusunda müflavirlik hizmetleri kapsam› afla¤›daki hizmetlerden oluflmaktad›r:
-
Tasar›m yönetimi
-
‹nflaat yönetimi
-
‹hale yönetimi; alt-müteahhit
ifl paketlerinin haz›rlanmas›
-
Sözleflme yönetimi
-
Talep yönetimi
-
Zaman yönetimi
-
Kalite yönetimi ve kontrolü
-
Çevre sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i
yönetimi
-
Tüm taraflar›n iletiflimi ve koordinasyonu
-
Projeyi yönetmek ve iflletmek
için etkin sistemler uygulamas›
-
‹nflaat denetimi
-
Projenin tüm etaplar›n›n düzenli olarak ‹flveren’e raporlanmas›
-
Kabul ve iflletmeye alma
-
Proje arflivinin oluflturulmas›
Proje’nin en yo¤un zaman›nda, Müflavirlik teknik personel say›s› çeflitli disiplinlerden 85 kifliye ulaflm›flt›r.
Proje’de, ‹flveren, Yüklenici ve Müflavir dayan›flmas›n›n güzel bir örne¤i yaflanmaktad›r. ‹flin bafl›nda
oluflturdu¤umuz proje hedeflerinin
tüm taraflarca titizlikle uygulanmas›
sonucunda Proje, hedeflenen:
-
Kalitede
-
Sürede
-
Maliyette
-
Güvenlikte
2013 y›l› içinde tamamlanacakt›r.
Proje Bileflenleri:
Performans Sanatlar› Merkezi
Tasar›m mimarlar› Zorlu Center
projesini gelifltirirken, ‹stanbul’un en
çok ihtiyaç duydu¤u konulardan birinin de kültür- sanat etkinliklerinin
gerçeklefltirilebilece¤i alanlar oldu¤unu gözlemlemifl ve sanat›n çeflitli dallar›na ev sahipli¤i yapmak üzere çok amaçl› sanat merkezi olarak
hizmet verecek bir Performans Sanatlar› Merkezi’ne projelerinde
önemli bir yer ay›rm›flt›r.
Zorlu Center Performans Sanatlar›
OCAK2013 13
Y›lmaz ALEV
Otel’de ayr›ca, 11 m yüksekli¤inde
1,200 kiflilik balo salonu ile 50 kiflilik düzende ayr›ca 7 salon, kifliye
özel ve çiftler için özel masaj odalar›, saunalar, buhar odalar›, özel parti hamam›, buz çeflmeleri, fitness,
bay-bayan kuaför salonlar›n› içeren, 3 bin metrekarelik SPA merkezi de yer alacakt›r.
Otelin iç dekorasyonunu Mandarin
NY, Peninsula NY gibi dünyaca ünlü otellerin de iç dekorasyonunu tasarlayan Hirsch Bedner Associates
(HBA) gerçeklefltirmektedir.
Al›flverifl Merkezi
Merkezi’nde, biri 2.300 kifli kapasiteli, di¤eri do¤al akustik donan›mla
tasarlanan 770 kifli kapasiteli iki salon yer alacakt›r. Toplamda 3.070
kiflilik kapasiteyle ‹stanbul’un en büyük gösteri sanatlar› merkezi olacakt›r.
2
50.000 m kapal› alana sahip olan
Zorlu Center Performans Sanatlar›
Merkezi, dünyan›n önde gelen müzikal, konser, dinleti, tiyatro ve dans
gösterileri ve sergiler gibi birçok sanatsal faaliyete ev sahipli¤i yapacakt›r.
Zorlu Gayrimenkul, dünyan›n en
ünlü gösterilerine ev sahipli¤i yapmaya haz›rlanan Zorlu Center Performans Sanatlar› Merkezi’nin iflletmesi için Amerikal› Nederlander
Worldwide Entertainment (NWE) ile
anlaflma yap›lm›flt›r.
Performans Sanatlar› Merkezi’nde
ayr›ca farkl› katlarda her türlü ihtiyaca yönelik toplam 20.000 m2 fuaye
alan›nda sergi, kafe ve ma¤azalar›n
bulunaca¤› mekanlar ile Türkiye’ de
bir ilk olacak e-Library için de bir
14 SAYI27
mekan ayr›lm›flt›r.
Otel
Zorlu Gayrimenkul A.fi, kompleks
içinde otel için ayr›lan bölümün iflletmesi “premium luxury” otel markas› Raffles Hotel & Resorts ile anlaflm›flt›r.
Raffles’›n Zorlu Center’da kurgulanmakta olan yeni adresinde “Business & Leisure” konseptinde olmas›
ve markan›n di¤er otellerinde oldu¤u gibi geleneksel özelliklerini koruyarak ‹stanbul’un tarihi ve karakteristik özelliklerini yans›tmas› hedeflenmifltir.
Otelde toplam 184 oda bulunacak,
bunlardan 136’s› standart, 47’si süit
ve 1 tanesi de Presidential Suite
konseptinde düzenlenecektir. ‹stanbul’un eflsiz güzelli¤inin; rahat, konforlu ve lüks bir flekilde yaflanabilmesi için odalar›n büyüklü¤ü ortalaman›n üzerinde tutularak, standart
oda 62 m2, tek yatakl› suit 130 m2, iki
yatakl› suit 250 m2 ve Presidential
suit 350 m2 olarak tasarlanm›flt›r.
Zorlu Center AVM, 60.000 m2’lik kiralanabilir alan, 10.000 m2’lik ana
meydan alan›, bitkisel ve sert peyzajlar› ile cazip bir çekim merkezi
olacak flekilde planlanm›flt›r.
Rezidanslar
Proje kapsam›nda, büyüklükleri
117 m2 ile 735 m2 aras›nda de¤iflen
1+1’den 5+1’e kadar farkl› tipte rezidanslar yer alacakt›r.
Modern Ofisler
Çal›flanlar› yeflilin içinde daha rahat
ÜYELER‹M‹ZDEN
Y›lmaz ALEV
çal›flma imkân› vermek üzere yatay
kurulmufl bir sisteme sahip olacak
ofis fonksiyonu, 20.000 m2’lik bir kapal› alan üzerine kurulmufltur. Ofisler hem genel ofis hem de home
ofis alternatiflerini içerecek flekilde
planlanm›flt›r.
Peyzaj
‹stanbul’un Bo¤az dokusunu yans›tacak flekilde planlanm›flt›r.
• ‹stanbul Bo¤az› ile özdeflleflen
F›st›k Çam›, Sedir, Erguvan, Çitlenbik, Manolya, Oya, Mefle bitkilerinden oluflan toplamda 200
farkl› türde bitki ve a¤açlardan
oluflmaktad›r.
2
• Proje’ de 72 bin m ’lik yeflil alan
mevcuttur.
• 2.000 adet herdemyeflil, 1.000
• Zorlu Center peyzaj› tamamen
mak üzere toplam 3.000 adet
adet yaprak döken/yaz yeflili ola¤aç, 45.000 adet Çal›, 400.000
adet çok y›ll›k bitki, iç mekanlarda ise 16.000 adet bitki kullan›lm›flt›r.
• Zorlu Center projesi çerçevesinde gri su olarak adland›r›lan sular, kullan›labilir nitelikte ar›t›ld›ktan sonra tekrar depolanarak yeflil alanlar›n sulanmas›nda kullan›lacakt›r.
• Projede, gelece¤in otomobilleri
elektrikli araçlar için de 50 adet
elektrikli otomobil flarj ünitesi
oluflturulmufltur.
1944 y›l›nda do¤an Y›lmaz ALEV, 1967
y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nden
‹nflaat Yüksek Mühendisi olarak mezun
olmufltur.
‹nflaat Mühendisli¤i disiplininin birçok dal›nda, yurtiçi ve yurt d›fl›nda genifl bir uygulama ve yönetim tecrübesine sahiptir.
Yap›m ve yönetiminde bulundu¤u projeler
içerisinde mixed design projeler ( konut,
Al›flverifl Merkezleri, Otel, Ticaret Merkezleri vb.) a¤›rl›kl› olarak yer almaktad›r.
Müflavirlik alan›nda ise deneyim kazand›¤› ana faaliyet sahalar› ticaret merkezleri,
konut projeleri, otel, e¤lence merkezleri,
borsa binas› gibi kamu ve özel sektör yat›r›mlar›n›n proje yönetimidir. Teknik kabiliyetlerine ek olarak, liderlik, proje organizasyonu ve kendi ekibinde çal›flanlar› iyi
yönetmesi kiflisel özellikleri olarak öne
ç›kmaktad›r.
Halen Zorlu Center Müflavirlik Hizmetleri’nin Proje Müdürlü¤ü görevini sürdürmekte olan Y›lmaz ALEV, meslek hayat›
boyunca; Swiss Otel Projesi, Türk Ticaret
Bankas› Genel Müdürlük Binas›, Akmerkez AVM- Konut-Ofis Projesi, ‹stanbul
Menkul K›ymetler Borsas›, Taflkent Uluslararas› Turizm ve Ticaret Merkezi, Alkent 2000 Villa Projesi, Kanyon KonutAVM-Ofis Projesi, Tat Towers AVM-Ofis
Projesi, Buyaka Konut-AVM-Ofis Projesi
gibi önemli projelerde Proje Koordinatörü
ve Proje Müdürü olarak görev alm›flt›r.
Halen YÜKSEL PROJE Uluslararas›
A.fi.’de. çal›flmaktad›r.
OCAK2013 15
Munis ÖZER
Yurt D›fl› Projeler ve EPC Sözleflmeler
TMA
Mühendislik Ltd. fiti. orta¤› olarak Türk Mühendislik, Mimarl›k ve Teknik Müflavirlik sektörünün yer ald›¤› co¤rafyalarda 25 y›l› aflk›n sürede edindi¤im deneyim ve görüfllerimi sizlerle paylaflmak istiyorum. Bu uluslararas› önemli projelerden baz›lar›na da
yaz›m›n içinde görsel olarak yer verdim.
Uluslararas› alanda EPC Kontratlar tesisin yap›laca¤› bölgeye ait
önemli bilgi birikimi ve tecrübeyi gerektirmektedir.
•
•
•
•
•
Malzeme ve ‹flçilik temini için yerel Pazar flartlar›
Yerel kod ve yasalar
Yerel Dan›flman imkanlar›
Yerel Mühendislik Hizmetleri
Yerel ve genel alt yüklenicilerin tecrübe ve performanslar›
Kahire Havaalan› TB2 Terminal Projesi
Libya, Taz Pompa ‹stasyonu Projesi
Yüklenici: Metifl ‹nflaat ve Ticaret A.fi.
Son y›llarda dünyadaki tüm önemli projeler EPC (Engineering, Procurement & Construction - Mühendislik, Tedarik ve Yap›m) sözleflmeleri ile
gerçeklefltirilmektedir. Bu projeler tüm malzeme ve ekipman temininin
Yüklenici taraf›ndan sa¤land›¤› “Tasarla-Yap” (Design-Build) projelerdir.
Uluslararas› boyutta olan bu projeler, ço¤u zaman tan›mlanan kapsamda sabit fiyat anahtar teslimi (LSTK) olarak da ihale edilmektedir.
Hem EPC hem de Anahtar Teslimi projeler tan›m olarak Mühendislik,
Tedarik ve Yap›m› içerdikleri için benzer olduklar› düflünülebilir. Ancak
EPC projelerde ön tasar›m ‹flveren taraf›ndan sa¤lan›rken, Anahtar Teslimi projelerde teknik flartnameler do¤rultusunda ön tasar›m› haz›rlamak
da Yüklenici’nin sorumlulu¤undad›r. Ayr›ca Anahtar Teslim projeler, kabul ve testler, devreye alma ve bazen de belli bir iflletim sürecini içerir.
Yüklenici: Limak ‹nflaat ve Ticaret A.fi.
Bu nedenle bu tür ihalelere kat›l›rken Yüklenici ve Tasar›mc›n›n yerel
olanaklar› ve flartlar› çok iyi etüd etmesi ve yerel pazar› tan›mas› gerekmektedir. Yerel koflullar› yeterince etüd etmeden ve pazar› tan›madan
verilen teklifler maalesef çok önemli kay›plara yol açmaktad›r.
EPC Sözleflmelerde, projenin tasar›m› iki aflamada tamamlanmaktad›r;
•
FEED (Front End Engineering Design) Ön Mühendislik Tasar›m›,
EPC’ye baz teflkil etmekte ve ihale sürecinde kullan›lmaktad›r. Bu
tasar›m bir avan proje ve fizibilite çal›flmas›n›n devam› olarak haz›rlanmaktad›r.
•
Yüklenicin›n tasar›m ekibi taraf›ndan gerçeklefltirilen uygulama ve
detay projeleri. Bu aflamada ‹flveren ad›na sözleflmeyi PMT (Project
Management Team) yönetmektedir.
EPC Sözleflmeler ‹flverenler taraf›ndan, afla¤›daki nedenlerden dolay›
tercih edilmektedir;
•
•
‹flverenin yükünü azaltmaktad›r.
‹flverenin tek bir sözleflmesi ve muhatab› oldu¤u için iletiflimi kolaylaflt›rmaktad›r.
• Malzeme ve iflçilik fiyat art›fllar›ndan ‹flveren etkilenmemektedir.
• Bütçe iflin bafl›nda belirlenmifl olmaktad›r.
• Kalite güvencesi sa¤lanmaktad›r.
• Sorumluluklar›n aç›k ve net bir flekilde da¤›l›m›n› sa¤lamaktad›r.
EPC Sözleflmelerde afla¤›daki hususlar, ‹flveren taraf›ndan belirlenmektedir;
• Kapsam, Ön Tasar›m ve Teknik fiartnameler
• Kalite.
• Proje Süresi
• Maliyet
Kalitenin sa¤lanabilmesi için ‹flverenin tecrübeli bir EPC yüklenicisini
seçmesi gereklidir. ‹flveren ad›na görevlendirilen Mühendislik Firmas›
(Engineer) tasar›m, yap›m ve montaj› kontrol etmektedir.
16 SAYI27
Libya, Kufra Pompa ‹stasyonlar› Projesi
Yüklenici: ANC (Al Nahr Co.)
ÜYELER‹M‹ZDEN
EPC sözleflmelerde ‹flveren teknik kontrol ve
onay yetkilerini Mühendis’e (Engineer) devretmektedir. Tasar›m hizmetleri ise Yüklenicinin sorumlulu¤undad›r. Tasar›m için yeterli
deneyime sahip tasar›m firmas› veya gruplar› Yüklenici taraf›ndan seçilmekte ve ‹flveren
taraf›ndan onaylanmaktad›r. Bu tür projelerde ihale sürecindeki tasar›m çal›flmalar› ve
alternatifleri, malzeme ve ekipman seçimleri
çok önemlidir ve iflin zaman›nda ve planlanan bütçe içerisinde tamamlanmas› için detayl› çal›flma gerektirir.
FIDIC’IN sar› kitab› (yellow book) Yüklenici taraf›ndan mühendislik tasar›m› yap›lan sözleflmelerde Mühendis ve Tasar›mc›n›n görev ve
sorumluluklar›n› tan›mlamaktad›r.
EPC / Anahtar Teslimi Projeler
Sözleflme fiartlar›
FIDIC Sar› Kitap
‹hale dökümanlar›n›n bir parças› olan ve ‹flverenin Mühendisi taraf›ndan haz›rlanan ön
projelerde, teknik aç›dan ciddi boyutta aksakl›klar veya önerilen iyilefltirmelerin iflletim
aflamas›nda önemli ekonomik avantajlar› olmad›¤› sürece, de¤ifliklik önerileri getirilmemelidir. Ön projede ço¤u zaman yap›m karl›l›¤›n› artt›rmak amac›yla önerilen radikal de¤ifliklikler, ön projeyi haz›rlayan ve yap›m sürecinde Müflavirlik Hizmetlerini üstlenen Mühendislik Firmas› taraf›ndan hofl karfl›lanmamakta ve bu konudaki ›srarlar zaman kayb›na neden olarak proje süresinde gecikmelere yol açabilmektedir.
Bu tür sözleflmelerde Tasar›mc›n›n ilk ifli “Tasar›m Kriterleri”nin (Design Criteria) ihale dö-
kümanlar› gereksinimlerine göre haz›rlamas›
ve Mühendise onaylatmas›d›r. Tasar›m kriterleri her disiplin için takip edilecek tüm yerel ve
uluslararas› flartname, yönetmelik ve yöntemleri içermelidir. ‹kinci önemli ad›m ise, üretilecek tüm tasar›m dökümanlar›n›n (Hesap, Rapor, Çizim, fiartname vb.) iflin bafl›nda belirlenerek, bir sunum program›yla birlikte Mühendis’e iletilmesidir. Tüm tasar›m dökümanlar›n›n yap›m program›na paralel olarak belirlenen bir öncelik ve kapsam dahilinde Mühendis’in ifl yükünü sürekli olarak belirli bir düzeyde tutacak flekilde ve içerik bak›m›ndan birbirini tamamlayan paketler halinde sunulmas›
gereklidir. Bu tür sözleflmelerde Mühendis’e
kontrol ve onay için tan›nan süre genelde 21
gün ile s›n›rland›r›lmaktad›r. Mühendis bu süreçte projeleri tamamen veya flartl› olarak
onaylayabilir veya düzeltilmek üzere geri iade
edebilir. Ayr›ca onayl› olmayan bir proje ile sahada imalat veya montaj yap›lmamas› hususunda Mühendis ve Tasar›mc› gerekli özen ve
disiplini sa¤lamakla yükümlüdür. Hiçbir zaman unutmamam›z gereken husus ise; Mühendis onay›n›n, Yüklenici ve Tasar›mc›n›n
hata ve kusurlar›ndan dolay› oluflabilecek sorumluluklar›n› ortadan kald›rmad›¤›d›r. Ço¤u
zaman Tasar›mc›lar ‹fl-Sonu (As-Built) çizimler ve iflletme bak›m k›lavuzlar›n›n (Operation
and Maintenance Manuals) haz›rlanmas›nda
da görev almaktad›r.
Uluslararas› pazarda Türk Mimarl›k, Mühendislik ve Müflavirlik firmalar› EPC projelerde
genelde ikincil rolü üstlenmektedir. Yani, Yüklenici ad›na detay tasar›m hizmetlerini yürütmektedir. Hepimizin bildi¤i gibi bu hizmetler
emek yo¤un ve nispeten daha düflük bedelli
hizmetlerdir. Burada dikkatlerimizden kaç›rmamam›z gereken husus ise, daha az bedellerle yap›lan detay projelerin ‹flverenin ön projesini haz›rlayan ve müflavirlik hizmetlerini yürüten firman›n tüm tasar›m sorumlulu¤unu
devralm›fl olmas›d›r.Projenin ihale tasar›mlar›
ve dökümanlar›n› haz›rlayan ve yap›m sürecinde ‹flveren ad›na mühendislik faaliyetlerini
yürüten firmalar ise Amerika ve Avrupa orijinli, personel say›lar› binlerle ifade edilen, uluslararas› arenada tan›nm›fl teknik müflavirlik
firmalar›d›r. Bu firmalara ço¤u zaman ülkelerinin veya bölgelerinin ticari ç›karlar› do¤rultusunda çeflitli fonlarla veya siyasal olarak
önemli destekler sa¤lanmaktad›r. Çünkü, proje, malzeme ve ekipman› tan›mlama ve onaylama yetkisi kendi ülke veya bölge ekonomisi
için çok önem tafl›maktad›r. Türkiye’de Ekonomi Bakanl›¤›’m›zca bafllat›lan, son düzenlemeleri ile iyilefltirme ve uygulama kolayl›kla-
r› getirilen “Teknik Müflavirlik Hizmetlerine
sa¤lanan Devlet Yard›mlar› Tebli¤i” nin genifl
kapsamda uygulanmas›yla, Türk Teknik Müflavirlik sektörü yurt d›fl›ndaki hedef pazarlarda daha önemli roller üstlenebilecektir. Teknik
müsavirlik sektörümüz dayan›flma içerisinde
organize bir flekilde büyüyerek gerek yurt içerisindeki gerekse yurt d›fl›ndaki uluslararas›
projelere yön verecek konuma gelmesi yolundaki gayretlerini artt›rmal›d›r. Bu yoldaki çal›flmalar›n›zda hepinize baflar›lar diliyorum.
Munis ÖZER
1976 y›l›nda Orta Do¤u Teknik Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i bölümünden mezun
olan Munis Özer, 1980 y›l›nda yine Orta
Do¤u Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans›n› tamamlam›flt›r. 1977-1987 y›llar›
aras›nda, GEMAfi A.fi.’de, uluslararas›
önemli projelerde ve çeflitli NATO altyap›
yat›r›mlar›nda, proje müdürü olarak çal›flm›flt›r.
1987’de iki meslektafl› ile birlikte TMA
Mühendislik Ltd.fiti’yi kurmufl ve say›s›z
projede gerek Proje Müdürü gerekse Üst
Düzey Yönetici olarak görev alm›flt›r.
TMA Mühendislik Ltd. fiti orta¤› olarak,
gerek Türkiye’de gerekse yurtd›fl›nda pek
çok projenin yönetiminden sorumludur.
Libya’da 8 y›l süreyle aral›ks›z yönetti¤i
projeler, su iletim sistemleri pompa istasyonlar›n›n, otoyollar›n, alt yap› çal›flmalar›n›n, tüm hidrolik, inflaat, yap›sal, elektrik
ve enstrümantasyon tasar›mlar›n› içerir.
Amerikan Hava Kuvvetleri ve Amerikan
Büyükelçili¤i ile ilgili projelerde ise yine
projelerin koordinasyon ve tasar›mlar›ndan
sorumlu olarak çal›flmaktad›r.
fiu anda Kosova Prifltine ve Kahire Uluslararas› Havaalanlar› projelerini yönetmektedir.
Munis Özer, TMMMB Kurumsal üyesidir.
OCAK2013 17
Doç. Dr. Yalç›n TEZCAN
09.09.1987 Çarflamba:
FIDIC’e Üye Oldu¤umuz Gün
De¤erli Meslektafllar›m,
1987’de FIDIC’e üye oluflumuz ile ilgili anekdotlar dergimizde ara s›ra yay›nlanmakta ve
Birli¤imizin uluslararas› düzeyde tan›nmas›ndaki rolüm özellikle o zamanki Baflkan›m›z Sn.
Ayd›n Pelin taraf›ndan yere göre konulmamaktad›r. (1)(2) Her fleyden önce kendisinin kadirflinasl›¤›na burada teflekkür etmek isterim. Birli¤imizin FIDIC’e üye olarak kabul edilmesinde
bir katk›m oldu ise, ne mutlu bana.
Say›n Okurlar,
Yafl›m 77. Art›k uzatmalar› oynuyorum. Yar›n
öbür gün ölüp gidece¤iz diye 50 y›l› aflan meslek hayat›m› internet sitemde yazarken, Birli¤imizin Yöneticisi Sn. Pelin Erdo¤an’a FIDIC
merkezinde tan›d›¤› olup olmad›¤›n› sormufl ve
sebebini de izah etmifltim.
O günkü telefon konuflmam›zda Pelin Han›m,
“FIDIC–1987 maceran›z› biz de okumak isteriz” demiflti. Sonradan düflündüm ki Pelin Han›m hakl›: Yar›n öbür gün nakli mekân etti¤imde hat›ralar›m› da beraber götürece¤im. Oysaki TürkMMMB’ nin tarihine, bu önemli olay için,
not düflmek gerek. ‹flte bu nedenle, halen revize etmekte oldu¤um web sitemde (www.yalcintezcan.com) hayat hikâyemin bu k›sm›n› tamamlay›nca, dergimizde yay›nlanacak flekilde
derledim. Umar›m ki ilginizi çekecektir.
Pelin han›m›n adresini verdi¤i FIDIC Direktör
Vekili Sn. ‹talo Goyzueta’ya, hat›ralar›m›n
canlanmas›na yard›mc› olan dokümantasyonu
için burada teflekkür etmeyi de bir borç bilirim.
FIDIC ‹LE TANIfiMAM
1980 y›l›nda Libya’da EL-Abiar At›ksu Ar›tma
Tesisinin müflavirlik ve tasar›m hizmetlerine
bafllad›ktan sonra uluslararas› ihale dosyalar›n› haz›rlarken FIDIC ile tan›flt›m. Projeyi ben
yürütüyordum ve Türk müflavirli¤inin ilk ihracat
hizmeti olan (firmam›z kendi bafl›na bu projeyi
alm›flt›) bu proje sayesinde FIDIC dünyas›na
girdim.
Tabii MMMB’nin o zamanki yönetimi benimle
iflbirli¤i yapmasa, ipe un serse idi, bu sonuca
ulafl›lamazd›. O halde kendilerine de teflekkür
etmeyi unutmamam›z gerekir.
FIDIC ‹LE N‹KÂH (!) HAZIRLI⁄I
‹flte bu u¤rafllar sonucu FIDIC Yönetim Kurulu,
1987 y›l› Genel Kurulu gündemine MMMB’nin
(‹ngilizce ad› ile ATCEA = Association of Turkish Consulting Engineers & Architects) üyeli¤i maddesini de ald›. ‹flte bu nedenle Lozan’da yap›lacak olan FIDIC 1987 Genel Kurulu’na Birli¤imiz için lobi yapmak üzere benim
eflimle birlikte kat›lmam gerekiyordu. Konferans broflürü geldi¤inde asl›nda o y›l konferans›n Japonya’ da Kyoto’ta yap›lmas›n›n programland›¤›n›, fakat Yenin de¤erinin son iki y›ldaki art›fl› yüzünden Japon Müflavir Mühendisler Birli¤inin davetini ertelemek ve konferans›
FIDIC merkezinin bulundu¤u Lozan’da yapmak karar› al›nd›¤›n› ö¤rendik. Yani, her iflte bir
hay›r vard›. Aksi takdirde Japonya’ya gitmek
çok külfetli olacakt›. Belki de bu sonuç elde
edilemeyecekti.
Konferans›n tarihimizdeki yeri çok önemli Lozan’da yap›laca¤›n› duyunca kay›t için hemen
FIDIC’e baflvurduk, Broflürler gelince, FIDIC
taraf›ndan 1980’den beri tan›nan SEYAfi’› temsilen delege olarak kendimin, refakatçi olarak
da eflim Neriman’›n kayd›n› yapt›rd›m. ‹flte
böylece macera bafllad›.
Müsaade ederseniz bundan sonras›n› internet
sitemdeki anlat›m stili ile sunaca¤›m. Çünkü
böylece hem olaylar› daha tarafs›zl›kla anlatabiliyorum, hem de kendimle daha rahat dalga
geçebiliyorum:
MMMB’Y‹ FIDIC ‹LE N‹fiANLAMAK
Birli¤imizi de 1980 y›l›nda kurmufltuk (3).
MMMB’yi FIDIC’e üye olmaya teflvik ettim.
Üyelerimiz FIDIC’i pek tan›m›yorlard›. Dokümanlar getirterek tan›tt›m. MMMB ad›na FIDIC
ile irtibat› sa¤lad›m. Olay ciddiye binince,
FIDIC beni Türkiye Muhabirli¤ine (4) getirdi. Bu
resmî hüviyet alt›nda, Birli¤imizin ana sözleflmesinin FIDIC kurallar›na uyarlanmas›nda
epey u¤raflt›m. MMMB ile FIDIC aras›ndaki irtibat› sa¤l›yor; MMMB’ nin esas sözleflmesini
FIDIC’in isteklerine göre revize ettiriyordum.
(1)
18 SAYI27
(3)
Konferans Broflürü Kapa¤›
LOZAN’A G‹D‹fi
Yalç›nlar Avrupa’ya kendi arabalar› ile uzun
seyahatler yapmay› çok severlerdi. Çünkü bir
memleket hakk›nda tam bir fikir edinebilmek
için, o memlekette bir flehre uçakla gitmek yeterli de¤ildi. Memleketin k›rsal›n› da görmek
gerekli idi. Di¤er taraftan, bu tür seyahatler,
Yalç›n’›n mimarl›k vizyonunu da geniflletiyordu.
‹flte bu nedenle, Avrupa’n›n 1’nci fütuhat›n› (!)
1972 yaz›nda, ikincisini ise 1977 yaz›nda gerçeklefltirmifllerdi. fiimdi s›ra üçüncüsündeydi.
1987: 3’üncü fütuhat (!)
Bu seyahatin 3 sebebi vard›:
1. Yukar›da bahsedildi¤i üzere, bu seyahatin
esas amac›, ‹ngilizce ad› ile ATCEA’n›n
FIDIC’e üye olarak kabul edilmesi için
Konferans boyunca lobi yapmak üzere
Lozan’a gitmek idi.
2. Yalç›n’›n internet sitesinde aç›kland›¤› üzere, Yalç›n o y›l bafllayan Büyük ‹stanbul Su
fiebekesi SCADA Sistemi Projesinin müflavirlik hizmetlerini, projenin Direktör Vekili
ve Tedarik / Sözleflme Uzman› olarak yönetiyordu. Yap›m ihalesini alan konsorsiyumun, merkezi Zürih’te olan ‹sviçreli orta¤›n›n Teklif Birim Fiyat Analizlerini haz›rlamas› ve Müflavir taraf›ndan onaylanmas› gerekiyordu. Zamandan kazanmak için, söz
konusu Analizleri incelemek ve onaylamak için Yalç›n’›n bu seyahatte Zürih’e u¤ramas› istenmiflti.
3. Yalç›nlar›n üst kat›nda oturan Bayan Herta’n›n da Avusturya’da k›z kardefli ve enifltesinin oturdu¤u Innsbruck’a b›rak›lmas›
gerekiyordu.
‹flte bu üç sebebe binaen dört kafadar (Yalç›n,
o y›l Bo¤aziçi’nden inflaat mühendisi olarak
mezun olan o¤lu Ümit, efli Neriman ve komflular› Herta) bu defa Peugeot’dan sonra al›nan
yerli “Do¤an” araba ile yola ç›kt›lar. Bulgaristan, Yugoslavya, ‹talya üzerinden Avusturya ve
‹sviçre’ye gittiler. Floransa üzerinden Venedik’e geçip, oradan da feribot ile ‹stanbul’a
döndüler. Tabii ki bu seyahati de Yalç›nlar kendi ceplerinden finanse ettiler.
Ayd›n Pelin, “Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli¤inin ‹lk Y›llar›”, tm-teknik müflavir, Say› 25 – Temmuz 2012, s:28. (2) Ayd›n Pelin,
“FIDIC Müflavir Mühendisler Uluslararas› Federasyonu FIDIC’e Nas›l Üye Olduk?”, tm-teknik müflavir, Say› 17 – Nisan 2010, s:24.
MMMB’ye 1980’de kat›ld›m diye biliyorum. Ama MMMB’nin kay›tlar›nda 1981 imifl. (4) Turkey Correspondent = Türkiye Muhabiri
ÜYELER‹M‹ZDEN
Bu seyahatte bizimkiler, Verona ve Floransa
ten olumlu davran›yordu. Bu davran›fl›n sebebini sonra anlad›lar.
gibi sanat ve mimarl›k tarihi yönünden önemli
flehirleri gezmek yan›nda Avrupa Köprüsü
7 Eylül Pazartesi 09:00 - 10:00;
Aç›l›fl Seremonisi
(“Europabrücke”) ile Arlberg ve Grand St. Bernard tünelleri gibi önemli mühendislik flaheserlerini de (flimdi galiba “baflyap›t” diyorlar) görmek f›rsat›n› elde ettiler. (E¤er otoyolcu, köprücü ve tünelci meslektafllar›m arzu ederse, Alpleri geçen ilk otoyol olan Brenner Otoyolunu,
1974’e kadar Avrupa’n›n en yükse¤i olan Avrupa Köprüsünü ve Avrupa’n›n en derin vantilasyon merkezine (736 m) sahip ve Avusturya’n›n
en uzunu (14 km) olan Arlberg tünelini bir baflka sefer resimleyerek anlat›r›m. Herta’n›n enifltesi Kuno (topra¤› bol olsun), her iki eserin de
müflavirli¤ini yapm›fl oldu¤u için, epey bilgi ve
belge edindim.)
6–10 EYLÜL 1987: FIDIC KONFERANSI
“Lausanne Palace Hotel”
FIDIC toplant›lar›na ilk defa bir Türk delege ve
efli kat›l›yordu. FIDIC Baflkan› Gordon ve Barbara Eldridge delegelerin ellerini tek tek s›karak hofl geldin dediler ve tan›flt›lar. Bizimkilere,
kat›lan ilk Türk delege olmalar› hasebiyle büyük ilgi gösterdiler. Böylece, Gordon ve Barbara ile arkadafll›klar› bafllam›fl oldu.
Aç›l›fl seremonisi ve Konferans›n bütün oturumlar› Casino de Montbenon’da yap›ld›. Bina asl›nda “Casino” de¤il, Kongre ve Sergi Saray› idi. ‹ki
salonu vard›. “Salle Paderewski”: 500 koltuklu
mükemmel bir oditoryum idi. “Salle des Fetes”:
Balolar, Konferanslar ve toplant›lar için düzenlenmiflti. Saray, yeflil bir çevrede ve göl manzaras›na hâkim bir noktada konufllanm›flt›. 1908’de
aç›lan bu bina hiçbir zaman kumarhane olmam›fl. 1980’lerden itibaren ise bir kültür ve sosyal
etkinlik merkezi olarak hizmet vermekteymifl.
Yalç›nlar tarihi binan›n bu kadar mükemmel modernize edilmesine hayran oldular.
‹sviçre’ye girince do¤ru Zürih’e gittiler. Yalç›n,
Zürih’teki görevini tamamlay›ncaya kadar orada kald›lar. ‹stanbul’a erken dönmesi gereken
Ümit’i Cenevre’ye b›rakt›ktan sonra Lozan’a
geçtiler.
Aç›l›fl seremonisi ve Konferans, Casino de
FIDIC kongre salonuna bak›fl (Konu mankeni: Neriman)
Montbenon’da; Konferans s›ras›ndaki ö¤len
yemekleri ve Hoflgeldin Kokteyl Resepsiyonu
Palace Hotel’de olacak idi. Konferansa kay›t
yapt›r›rken oteli de seçmeleri gerekiyordu.
Önerilen otellerin en ucuzunu seçtiler. “Regina” adl› bu üç y›ld›zl› otel, Palace Hotel’e 350
m (5 dakika), oradan da Konferans merkezine
500 m (6 dakika) mesafede idi. Yani Otelden
yürüyerek 11 dakikada Casino’ya gidilebiliyordu. Otel çok temiz, odalar ve kahvalt› salonu
da mükemmeldi. Yalç›nlar arabalar›n› da yak›ndaki yeralt› otopark›na b›rakt›lar.
6 Eylül Pazar 14:00 - 17:00; fiehir
Turu ve fiarap Mahzeni Ziyareti
Yalç›nlar flehir turuna kat›ld›lar. fiarap Mahzeni
ziyaretlerinde verilen küçük tad›m kadehlerini
halâ saklarlar. Yalç›n o tur s›ras›nda neden foto¤raf çekmedi¤ini hat›rlam›yor. Belki kulis yapaca¤› kiflileri gözüne kestirmek ile meflgul oldu¤u içindi.
6 Eylül Pazar 19:00 - 21:00;
Hoflgeldin Kokteyl Resepsiyonu
Konferans, Pazar günü “Hoflgeldin” kokteyli ile
bafllad›. Kokteyl, Palace Hotel’de verildi. 1915
y›l›nda
infla
edilen
5
y›ld›zl›
bu
Lozan’›n tarihî miras›n›n bir parças› idi.
otel,
6 Eylül: Hofl Geldin Kokteylinde FIDIC Baflkan› Gordon ve efli
Barbara Eldridge, Yalç›n ve Neriman’a hofl geldiniz diyorlar
Kokteylde pek çok delege ve eflleri ile tan›flt›lar. ATCEA ad›na lobi yapt›lar. Herkes, Avrupa’daki b›y›kl› ve esmer Türklere al›flt›klar› için,
beyaz tenli bizimkilere ve sar› saçl› Neriman’a
flafl›yorlard›. Bu arada Güney Afrika’dan gelen
genç bir çift ile tan›flt›lar. ‹sviçrelilerin aç›k büfesi çok zengin idi. Yalanc› dolmay› da çok güzel yapm›fllard›. Güney Afrikal› genç bayan
“Greek dolmay› çok severim” deyince, Yalç›n
bu dolman›n Yunan de¤il Türk dolmas› oldu¤unu belirtti. Bayan inanmad›. Yalç›n “o takdirde
bana adresinizi verin, size ‹ngilizce Türk Yemekleri kitab› göndereyim” dedi. Dedi¤ini de
yapt›. Bayandan teflekkür mektubu ald›lar. Teflekkür bu kadarla da kalmad›. Ertesi y›l 1988
FIDIC-Dublin konferans›na bir Güney Afrika
flarab› ve bir de kravat getirdiler.
Kokteylde gözlerine kestirdiklerine kendilerini
tan›t›yor, niçin geldiklerini aç›kl›yor ve evet oyu
rica ediyorlard›. Bu arada her delegenin Genel
Kurula kat›lma yetkisinin olmad›¤›n› ö¤rendiler.
Genel Kurula kat›lacak delegelerin bir k›sm›
gerçekten ilgi gösteriyor, bir k›sm› ise nezake-
Kongre Salonu girifllerinden biri
MMMB’nin üye seçildi¤i FIDIC 1987 Konferans›nda Aç›l›fl
Oturumu (Henüz Türk Bayra¤› yok)
Aç›l›flta fiehir, Kanton ve Hükümet yetkilileri,
delegelere ve efllerine, s›ras› ile Lozan fiehrine, Vaud Kantonuna ve ‹sviçre’ye hoflgeldiniz
dediler. Konuflmac›lar, kendilerine tahsis edilen süreleri hiç aflmad›lar. Seremoni, t›pk› bir
‹sviçre saati gibi zaman›nda bafllad› ve zaman›nda bitti. Yalç›nlar, ister istemez, bizdeki durumla mukayese ettiler ve ‹sviçre’deki presizyona hayran oldular.
OCAK2013 19
Çal›fltay Oturumlar›
8 Eylül Sal›: Forum
“Gelece¤i Karfl›lamak”
Baflkan›n aç›l›fl konuflmas›nda belirtti¤ine göre, Pazartesi günleri çal›fltaylar›n yap›lmas›na
iki y›l önce bafllanm›fl ve çok be¤enilmifl. O y›lki Konferans için seçilen konular Sal› günü yap›lacak olan Forum’un temas›na uygun seçilmifl idi. Çal›fltay konular›ndan biri, o y›l yay›nlan-m›fl olan ünlü “Uluslararas› ‹nflaat ‹flleri
Sözleflme fiartlar›” idi. Yalç›n, bu çal›fltaya bal›klama atlad›. Geleneksel FIDIC K›rm›z› Kitap
üzerinde uzmanlaflmas›n›n yolu böylece aç›lm›fl
oldu. Yalç›n, bu bak›mdan kendini çok flansl›
addeder.
Sal› günü Foruma ayr›lm›flt›. Sabah (09:00 12:00) ve ö¤leden sonraki (14:40 - 17:30) oturumlarda, ister büyük, ister küçük olsunlar, ister uluslararas›, ister ulusal pazarlarda çal›fl›yor olsunlar, tüm müflavirlik firmalar›n›n gelecek endifleleri tart›fl›ld›. Müteahhitlerin ve hükümetlerin tasar›m ofislerinin rekabeti konu
edildi. “Tasarla ve Yap” ifllerinde müflavirlerin
rolü de de¤erlendirildi.
Di¤er çal›fltaylar ise inflaat yönetimi, müflavirlerin performanslar›n›n de¤erlendirilmesi ve
sahipli¤in transferi gibi o y›llar için çok yeni say›lacak konularda idi. Yalç›n, bir çal›fltaydan
di¤erine koflturdu durdu. Tabii ö¤len yeme¤inde ve kahve molalar›nda da hep kulis yapt›.
Yaka kart›nda ilk defa gördükleri “Turkey” kelimesi de ifle yar›yordu.
8 Eylül Sal›: 12:15 - 14:15
Müflterek Yemek
Ö¤leyin, “Palace Hotel”de refakatçilerle beraber yemek yendi. Yeme¤e Neriman da gelince
birlikte lobi yapt›lar. ‹flte orada çok önemli bir
fley ö¤rendiler: O zamana kadar, isminde “mimar” olan hiçbir Birlik FIDIC’e üye al›nmam›flt›.
FIDIC o zamanlar “Mühendislik” hüviyeti üzerinde çok duruyordu. Mühendislik ile mimarl›¤›
kesinlikle birbirine kar›flt›rm›yordu. Yalç›n ö¤leden sonraki kahve molas›nda bu husus üzerinde ifllemeye bafllad›.
8 Eylül Sal›: 18:30 - 20:30;
Konser ve Devlet Resepsiyonu
FIDIC kongrelerinde ilk Türk delege kart›
Leman Gölünde Ziyafet
‹sviçreliler, çok cömerttiler. Gemide nefis bir
ziyafet verdiler. Leman Gölünün gündüzü gibi
gecesi de çok hofltu. Tesadüfen Japon
gurubun içine düfltüler. Zengin millet, tüm aile
efrad› ile ‹sviçre’ye gelmifllerdi. Onlar,
ATCEA’n›n üyeli¤ini desteklemeye söz verdiler.
Bu arada, Yalç›n ve Neriman’ ›n tam bir bat›l›
gibi giyinmifl olmalar›na da flafl›rd›lar. “Türkler
hep böyle mi giyinir?” diye de sordular.
(fiimdiki hal için ne diyorlar acaba?). Yalç›n
büyük bir iftihar ile Atatürk devrimlerini anlatt›.
Akflam, bizimkiler Lozan Katedralinde konsere
ve hemen sonra da “Rumine” Müzesinde Devlet Resepsiyonuna kat›ld›lar. Otelleri Katedrale
uzak de¤ildi. Müze ise Katedrale çok yak›nd›.
Bizimkiler için gidip gelmek çok kolay oldu.
Hava da çok güzel geçiyordu.
Katedral d›fltan ve içten
‹nflaat› 1170’de bafllayan ve bir aradan sonra
1215’te tamamlanan Katedral, gotik stilinde yap›lm›fl olup çok renkli bir enteriyöre sahipti. Katedralde sadece müzik dinledikleri için enteriyörü inceleme f›rsat› buldular ve hayran oldular.
‹nflaat› 1892’de bafllam›fl olan ve 1904’te tamamlanm›fl olan Saray, 1980’lere kadar Lozan
Üniversitesinin Kütüphanesi olarak kullan›lm›fl.
Üniversite flehir d›fl›na ç›k›nca da, Kantonun
bir çok müzesi burada toplanm›fl.
Müzedeki Resepsiyonda Yalç›n mühendislik mimarl›k meselesini ifllemeye devam etti. Dilinde tüy bitti ama halâ ikna olmam›fllar vard›.
Yalç›n bir k›s›m Amerikal› ve ‹ngilizi de ikna etti, onlar› da harekete geçirdi, yavafl yavafl bu
medenî çiftin imaj› etkili olmaya bafllad›. ‹kisi o
akflam oturup hesap yapt›lar. Kim ikna oldu,
kim olmad› diye.
9 Eylül Çarflamba: 08:30 - 14:00;
Genel Kurul Öncesi Lobi
Çarflamba sabah› yine “Casino” de toplan›ld›.
Pazartesi ve Sal› günlerindeki çal›flmalar›n raporlar› sunuldu. Ama Yalç›n ve Neriman’›n akl›
fikri lobi yapmaktayd›. Neriman o sabahki refakatç›lara mahsus tura kat›lmad›. O da Yalç›n ile
beraber kulis faaliyetine devam etti. Hem kahve molas›nda hem de 12:45 - 14:15 aras›ndaki
yemekte. ‹kisi de ellerinden geldi¤i kadar lobi
yapt›lar, mühendislik mimarl›k meselesi için
son gayretlerini sarfettiler.
9 Eylül Çarflamba 14:30 - 17:00;
Genel Kurul (FIDIC’LE N‹KAH)
Genel Kurula al›nmad›klar› için, toplant›n›n yap›ld›¤› salonun kap›s›nda Neriman ve Yalç›n
heyecan ile bekliyorlard›. Bir yandan da bu kadar çaban›n heba olmamas› için dua ediyorlard›. ‹çeriden gürültüler geliyordu. Münakafla
“mimarl›k, mühendislik” üzerineydi. Yalç›n’ lar›n yan›nda, kendi imkânlar› ile gelen bir Tük
bey daha vard›: K›vanç Eryavuz. O da heyecanl›yd›. O zamanlar müflavirlik yapmay› düflündü¤ü için FIDIC toplulu¤unu yak›ndan tan›mak amac›yla gelmifl. Genel Kurulda ATCEA’n›n oylanaca¤›n› Yalç›n’dan duyunca çok sevinmifl, o da gayret göstermiflti.
Bizimkiler, 9 Eylül günü kap›da 9 do¤uruyorlard›. Nihayet kap› aç›ld›. Genel Sekreter, güleç bir
yüzle bizimkileri içeri davet etti. Salona girince
bir alk›fl koptu ki sormay›n. Neriman göz yafllar›n› tutamad›. Baflkan, ATCEA’n›n FIDIC’e kabul
edildi¤ini ilân etti. (Yalç›n, oy birli¤i ile mi, ço¤unlukla m› halâ bilmez) Hemen Yalç›n’a bir konuflma yapt›rd›lar. Yalç›n’a sorarsan›z, ne söyledi¤ini hiç hat›rlam›yor. Nereye oturtulduklar›n›
dahi hat›rlam›yorlar. Genel Kurul bitti¤inde herkes gelip, bizimkileri tebrik etti. Otele döndüklerinde de MMMB’ ye telgraf çektiler. Çabalar›n›n
meyve vermesinden çok mutluydular. Hemen
baloya haz›rlanmaya bafllad›lar.
9 Eylül Çarflamba: 19:00 - 24:00; Balo
Gala yeme¤i, “Palais de Beaulieu” de verildi.
7 Eylül: Leman Gölü ziyafetinde aç›k büfenin zenginli¤i (Arka
masada Neriman)
Japonlar Yalç›n ve Neriman ile gemideki ziyafette
20 SAYI27
“Palais de Rumine”
“Palace-Beaulieu”
ÜYELER‹M‹ZDEN
12 Eylül Cumartesi - Lozan
otopark›nda fahifl ücret
Alp borusu
Bizimkiler baloda
Bu saray, Lozan’da 1989’da yap›lan Eurovision fiark› Yar›flmas›na da ev sahipli¤i yapm›fl.
Baloda, ana yeme¤i herkese ayr› birer garsonun getirmesi ve bafl garsonun iflareti üzerine
hepsinin ayn› anda kapaklar› kald›rmalar› çok
hofltu. ‹sviçre halk danslar› müzisyenlerinin
çald›¤› “alphorn” (alp borusu) sesi gerçekten
çok etkileyici idi.
10 Eylül Perflembe - Konferans
sonras› Leman Gölü çevresinde tur
Bizimkiler, mutlu bir flekilde bir günlük bu tura
kat›ld›lar. Tabii tur paralar›n› da kendileri ödemifllerdi. Otobüsler, Leman Gölünün do¤u sahilini dolaflarak Gölün güneyinde Fransaya girdi. Ortaça¤dan kalma, evlerinin balkonlar› bol
çiçekli Yvoire kasabas›nda çay molas› verildi.
Sonra güneye do¤ru indiler ve bir taraf› Fransa’da bir taraf› ‹sviçre’de olan Veyrier kasabas›na geldiler. Buradaki bir teleferik da¤›n tepesindeki seyir noktas›na ç›k›yordu. Adeta uçaktan bakar gibi Cenevre ayak alt›ndayd›. Yeme¤i burada yedikten sonra Cenevre’ye indiler,
flehir turu yapt›lar, tarihî binalar›, abideleri, çarfl›lar› gezip, Leman Gölünün kuzeyinden Lozan’a döndüler. ‹flte bu bir Türk delegesinin
kat›ld›¤› ilk tur oldu.
Cumartesi günü, yeralt› otopark›ndan arabas›n› ald›¤›nda Yalç›n’dan yanl›fll›kla çok fazla ücret ald›lar. Yalç›n Türkiye’ye dönünce Lozan
Belediyesine mektup yazd›. K›sa zaman sonra
Belediye Reisinden özür mektubu ile iade çeki
geldi. Ayr›ca bir sonraki geliflinde bedava kalmas› için bir haftal›k otopark bileti daha. ‹flte ‹sviçrelilerin kibarl›¤› ve hassasiyeti böyle idi; bu
birilerine örnek olsun.
‹SV‹ÇRE’DEN AYRILIfi
Lozan’dan o sabah ayr›l›p, Leman Gölünü takiben güneye do¤ru indiler. Sonra Alp Da¤lar›na
t›rmand›lar ve ünlü Grand St. Bernard tünelinden geçtiler. Böylece ‹sviçre maceras› yine bir
mühendislik abidesi ile son buldu.
Bizimkilerin tünelden geçtiklerinin resmidir
TÜRK BAYRA⁄I FIDIC’TE
De¤erli Okurlar,
Ertesi y›ldan itibaren, Türk Bayra¤› FIDIC’ in y›ll›k konferanslar›nda, di¤er bayraklar›n aras›nda yer ald›. 1988 y›l›nda Dublin’deki Genel Kurulda, bayra¤›m›z›n bulundu¤u masada Birli¤imizi temsilen Türk delegesi olarak oturmak flerefine nail oldum. Bu flerefi 1989 Washington
ve 1990 Oslo’da da tafl›d›m. O y›ldan sonra, bu
görevi, art›k uluslararas› piyasaya ç›km›fl olan
Baflkanlar›m›z yüklendiler.
SONUÇ:
Neriman, tur otobüslerinin önünde
11 Eylül Cuma - FIDIC
Merkezini Ziyaret
Yalç›n, o sabah FIDIC’in Lozan’daki merkezini
de ziyaret etti. Oradaki yetkililerle tan›flt›. Onlar
da, Yalç›n’› tebrik ettiler. MMMB art›k FIDIC
üyesi oldu¤u için, alaca¤› bir tak›m dokümanlar vard›. Bir k›sm›n› ald›, di¤erlerini ise kargo
ile gönderdiler.
FIDIC’in o zamanki Merkezi
1990 y›l›nda Ankara’da plaket töreni
Birli¤imizin 10’uncu kurulufl y›l› münasebeti ile
düzenlenen baloda lay›k görüldü¤üm ve beni
onurland›ran flükran plaketine tekrar teflekkür
ederek 1987 FIDIC maceram› burada sonland›r›yorum.
De¤erli Meslektafllar›m,
9 Eylül 1987 tarihi, anlafl›laca¤› üzere,
TürkMMMB için önemli bir kilometre tafl›d›r. Birlik
yönetimi bu tarihin unutulmamas› için bir çare düflünmelidir. Çünkü FIDIC’e üyeli¤imiz, iki sene
içinde unvan›m›za “Türk” ad›n›n eklenmesine,
uluslararas› piyasaya girmemize, baz› arkadafllar›m›z›n, FIDIC yönetiminde görev almalar›na ve
nihayet EFCA’ya üye olmam›za yol açm›flt›r.
1935, ‹zmir do¤umludur. 1960 fiubat’›nda ‹TÜ Mimarl›k Fakültesinden mezun oldu; 1969’da “doktor
mühendis”, 1981’de de “doçent” unvanlar›n› ald›.
1960-1974 aras›nda önce Mimarl›k Fakültesi Bina
Bilgisi kürsüsünde asistanl›k, sonra Mühendislik
Mimarl›k Fakültesinde ö¤retim görevlili¤i yapt›;
TÜB‹TAK’›n iki araflt›rma projesini yönetti. 19972008 aras›nda MSÜ Fen Bilimleri Enstitüsünde
Uluslararas› Tedarik, Sözleflme Prosedürleri ve ‹daresi dersleri verdi. 23 May›s 2009’da ‹TÜ’den, 8
Ekim 2010’da Mimarlar Odas›ndan meslekte 50.y›l
plaketini ald›.
Meslek hayat›nda, ba¤›ms›z müflavirlik mesle¤inin
Türkiye’de tan›nmas›na çal›flt›. Uzun y›llar FIDIC’in önce Türkiye Muhabirli¤ini, sonra da ‹rtibat
Ofiserli¤ini yapt›. 1980’de Birli¤imizin kurulmas›
ve 1987’ de FIDIC’e üye olmas›nda aktif rol oynad›.
1988, 1989 ve 1990 y›llar›nda FIDIC’in Dublin,
Washington ve Oslo’da yap›lan Genel Kurullar›nda
Birli¤imizi Türk delegesi olarak temsil etti. Birli¤imizin 10’uncu y›l›nda flükran plaketi; 25 Mart
2010’da kutlanan Birli¤imizin 30’uncu y›l›nda ise
an› heykelci¤ini ald›.
Bugünkü Seyafl’›n nüvesini teflkil eden Sey Mimarl›k Bürosunu 1959 y›l›nda, Seyafl Sey Mim. Müh.
Müfl. A.fi.’yi ise 1974’de arkadafllar› ile kurdu. 30
y›l yönetim kurulu baflkanl›¤› yapt›. 2005 y›l›nda
Kurul baflkanl›¤›n› b›rakt›, 2007’de ise Kurulu terk
etti. Seyafl’›n Suudi Arabistan’dan Bosna Hersek’e;
Libya’dan Afganistan’a hatta Maldiv’lere; Arnavutluktan, Azerbaycan, Kazakistan, K›rg›zistan, Tacikistan’a ve Rusya ’ya kadar hizmet sunan Uluslararas› Müflavirlik Departman› Yöneticisi olarak uzun
y›llar yurtiçinde ve d›fl›nda müflavirlik projeleri yönetti ve uluslararas› inflaat sözleflmeleri üzerinde uzmanl›k kazand›. 2011’de flirket el de¤ifltirince emeklili¤ini istedi.
9 Haziran 2010’dan beri Birli¤imizin fahri üyesidir.
Yalç›n Tezcan’a verilen plaket
OCAK2013 21
Dr. A. Fikret GÜRD‹L - Dr. Ersan YILDIZ
Beton A¤›rl›k veya SSB Barajlar›n›n
Sismik Tasar›m› ile ‹lgili Bir De¤erlendirme
1. G‹R‹fi
Uluslararas› standartlar, barajlar›n sismik tasar›mlar›nda izlenecek yöntemlerin baraj›n tipi,
yüksekli¤i, yeri, temel koflullar› ve bölgenin sismisitesi gibi özelliklere ba¤l› olarak de¤erlendirilmesini önermektedir. Özellikle son y›llarda
bilgisayar teknolojileri ve programlardaki geliflmelere paralel olarak tasar›m mühendisleri barajlar›n deprem davran›fllar›n›n belirlenmesinde ileri analiz yöntemleri kullanmaktad›rlar. Beton a¤›rl›k barajlar›n sismik tasar›mlar›nda da
geleneksel basitlefltirilmifl eflde¤er statik yöntemler ile birlikte çeflitli k›r›lma mekani¤i algoritmalar›n› da içeren ileri nümerik modellerin
kullan›ld›¤› ve do¤rusal olmayan (in-elastik)
davran›fllar› da inceleyebilen yöntemler de kullan›labilmektedir. Bu tür a¤›rl›k barajlar›n›n
deprem güvenli¤inin de¤erlendirilmesinde belirleyici iki ö¤e; bir veya birden çok blo¤un
derzler ve / veya temel üzerindeki kayma hareketinin tetiklenmemesi ile barajda deprem s›ras›nda meydana gelen gerilme veya deformasyonlar›n kabul edilebilir s›n›rlar içinde kalmas›
olarak özetlenebilir.
2. S‹SM‹K TASARIM KR‹TERLER‹
Barajlar›n deprem güvenli¤inin incelenmesindeki ilk ad›m baraj yerinin depremselli¤inin incelenmesi ve deprem parametrelerinin belirlenmesidir. ICOLD (Bulletin - 72, 1989) ve
USACE (2007) barajlar›n deprem tasar›m›nda
kullan›lmak üzere 2 farkl› deprem seviyesi
önermektedir. Bunlar; iflletmeye esas deprem
(Operating Basis Earthquake - OBE) ve maksimum tasar›m depremi (Maximum Design Earthquake - MDE) veya emniyet belirleme deprem seviyesi (Safety Evaluation Earthquake SEE) olarak ifade edilmektedir. OBE, ICOLD
taraf›ndan 144 y›ll›k tekerrür süresine sahip
olan deprem olarak tan›mlanmakta olup, tan›m› gere¤i en uygun flekilde olas›l›ksal sismik
tehlike yaklafl›m› ile belirlenebilir. Bu seviyede
bir depremde, baraj, yard›mc› yap›lar ve donan›m›n ifllevlerini sürdürebilir olmas› ve hasar›n
kolayl›kla giderilebilecek seviyede kalmas› istenmektedir. USACE (1995) de, OBE durumunda beton a¤›rl›k barajlardaki gerilme seviyelerinin elastik s›n›rlar içinde kalmas›n› gerekli görmektedir.
5000, 10000 y›l gibi süreler esas al›nabilir) olas›l›ksal olarak da belirlenebilir. MDE seviyesindeki bir depremde, baraj veya yard›mc› yap›larda önemli hasarlara izin verilebilir, ancak rezervuar›n kontrolsüz boflal›m› veya can kayb›na neden olacak katastrofik bir göçme meydana gelmemelidir.
3. TASARIM YÖNTEMLER‹
3.1. Sismik Katsay› Metodu
Sismik yer hareketi nedeniyle meydana gelecek atalet kuvvetlerinin basitlefltirilmifl bir yaklafl›mla eflde¤er statik kuvvetler olarak göz
önüne al›nd›¤› sismik katsay› metodu geleneksel bir yöntem olarak halen barajlar›n kayma,
devrilme ve taban bas›nc› tahkiklerinde yayg›n
olarak kullan›lmaktad›r. Potansiyel kayma yüzeyinin üzerinde yer alan sistemin rijit bir blok
olarak ele al›nd›¤› bu yaklafl›mda, deprem kuvvetleri yap›n›n kütlesi ve Westergaard taraf›ndan önerildi¤i flekilde yap› ile birlikte hareket
etti¤i varsay›lan hiperbolik su kütlesinin sismik
bir katsay› ile çarp›lmas› ile elde edilmektedir.
Sismik katsay›, genellikle maksimum yatay yer
ivmesinin bir oran› olarak al›nmaktad›r.
Söz konusu yöntem deprem kuvvetlerinin ve
baraj›n deprem güvenli¤inin basit bir flekilde
de¤erlendirilmesine yöneliktir. Bu yöntemde
sismik katsay›n›n belirlenmesi, potansiyel kayma yüzeyinin kesme dayan›m› parametreleri
(kohezyon + sürtünme aç›s› veya sadece sürtünme aç›s›), sa¤lanmas› gerekli görülen güvenlik say›lar› ile ilgili uluslararas› bir görüfl birli¤i olmay›p, farkl› kurumlar taraf›ndan farkl› kriterler önerilmektedir. Örne¤in, USBR Normal,
OBE ve MDE yüklemelerine karfl›l›k kayma güvenlik say›lar›n› s›ras›yla 3,0; 2,0 ve 1,0 olarak
önermekte, ayn› yükleme durumlar› için USACE, 2,0; 1,5 ve 1,1 güvenlik say›s› kriterlerini
sunmaktad›r.
Cindere Baraj› Ülkemizde bu yöntem kullan›larak projelendirilen ilk silindir ile s›k›flt›r›lm›fl kat›
dolgu (SSKD) barajd›r. Ocak 2002’de yap›m›na bafllanan baraj›n temelden yüksekli¤i 107
m ve kret uzunlu¤u 281 m dir. Baraj ak›fl yukar› ve ak›fl afla¤› yüzeyleri simetrik olarak
0,7Y:1,0D e¤imle projelendirilmifltir.
Baraj›n flekil ve flev optimizasyonu için klasik
durayl›l›k analizleri, dayan›m gereksinimlerini
belirlemek için ise sonlu elemanlar yöntemi
kullan›lm›fl, her iki çal›flmada da statikçe eflde¤er sismik katsay› yöntemi izlenmifltir. Gövde
hacmi ve kullan›lacak ba¤lay›c› malzeme içeri¤inin belirlenmesinde a=0,2g yatay ivme katsay›s› ile OBE deprem seviyesi esas al›nm›fl,
MDE seviyesindeki deprem için ise a=0,3g yatay ivme katsay›s› kullan›larak baraj durayl›l›¤›
kontrol edilmifltir. Yap›lan bu analizlerde kaymaya karfl› güvenlik say›lar› DS‹ taraf›ndan istenilen s›n›rlar›n üzerinde, OBE seviyesindeki
deprem için 1,39, MDE deprem seviyesi için
ise 1,05 olarak hesaplanm›flt›r.
Sismik katsay›n›n yükseklik boyunca sabit kabul edilerek ve baraj gövdesinin rijit bir blok
olarak incelendi¤i bu yaklafl›m›n önemli dezavantaj› bir baraj gövdesinde deprem s›ras›nda
meydana gelen gerilmelerin do¤ru bir flekilde
tahmin edilmesine olanak tan›mamas›d›r. Farkl› deprem seviyelerindeki performans kriterleri-
Baraj tasar›m›nda kullan›lacak en yüksek yer
hareketini yaratacak deprem olarak tan›mlanan MDE (veya SEE), deterministik olarak belirlenebilece¤i gibi, çok yüksek bir tekrarlama
süresi kabul edilerek (belirlenen tektonizmaya,
bölgenin sismik aktivitesine, baraj›n önemine
ve ak›fl afla¤›s›ndaki risklere ba¤l› olarak 2500,
fiekil – 1. Cindere Baraj› Dolusavak Kesiti
22 SAYI27
ÜYELER‹M‹ZDEN
nin kontrol edilebilmesi ve özellikle yüksek yer
hareketine maruz kalan barajlarda olas› hasarlar›n öngörülebilmesi için gerilmelerin gerçekçi
bir flekilde belirlenmesi gerekmektedir. Ancak,
gerçekte yatay ivmenin baraj taban›ndan yukar›ya do¤ru önemli ölçüde artt›¤› (amplification), buna karfl›l›k ayn› yönde kütlenin azald›¤›
bir davran›fl› statikçe eflde¤er katsay› yöntemi
ile modellemek her zaman güvenli olamayaca¤›ndan yöntemin ancak belirli koflullarda ve
emniyetli yaklafl›mlar ile kullan›lmas› önerilir.
3.2. Zaman Tan›m Alan›nda Analizler
Zaman tan›m alan›nda analizler, denge denklemlerinin küçük zaman ad›mlar›nda do¤rudan
integral al›narak çözümlenmesi nedeni ile yer
hareketine maruz yap›lar›n dinamik davran›fllar›n›n incelenmesinde en etkin yöntem olarak tan›mlanmaktad›r (USACE, 2007). Her zaman
ad›m›nda hareket dengesinin sa¤land›¤› hesap
yönteminde baraj›n deprem davran›fl› tüm bir
deprem kayd› süresince hesaplanmakta, böylece gerilme ve deformasyonlar›n zamana ba¤l› de¤iflimleri izlenebilmektedir. Söz konusu
yöntemde, temel kayas›, rezervuar suyu, baraj
gövdesi ve bunlar›n birbirleri ile karfl›l›kl› etkileflimi de modellenerek baraj›n dinamik davran›fl› gerçekçi bir flekilde incelenebilmektedir. Zaman tan›m alan›nda analizlerin önemli bir avantaj› da, gerek do¤rusal, gerekse do¤rusal olmayan sistemlerin çözümüne, bu ba¤lamda
OBE ve MDE performans kriterlerinin tam olarak kontrol edilmesine olanak vermesidir.
Gerek yerinde döküm beton, gerekse silindirle
s›k›flt›r›lm›fl beton barajlarda düfley yap›m
derzleri yer almakta, ayr›ca gövde imalat› s›ras›nda çekme ve kesme dayan›mlar› göreceli
olarak daha düflük olan yatay döküm derzleri
oluflmaktad›r. Yüksek seviyeli bir yer hareketi
s›ras›nda, düfley derzlerde tekrarl› olarak aç›l›p
kapanma, yatay döküm derzleri, beton-kaya
konta¤› veya gerilme y›¤›lmalar›n›n olufltu¤u
köflelerde de çekmeye ba¤l› çatlaklar›n oluflabilmektedir. Dolay›s› ile, büyük bir deprem durumunda beton barajlarda birkaç ana çatlak
yüzeyinin oluflmas› beklenmelidir. Böyle bir
durumda, baraj›n do¤rusal olmayan davran›fl›n›n incelenmesi için iki farkl› yaklafl›mdan söz
edilebilir. Bunlar, yay›lan çatlak (smeared
crack) ve ayr›k çatlak (discrete crack) yaklafl›mlar› olarak ifade edilmektedir.
mekte olup, bunlar›n gerçekçi olarak belirlenmesinde büyük zorluklar söz konusudur. Ayr›ca, çözümün do¤rulu¤u ve geçerlili¤i, modeldeki eleman say›s›na, yük aral›klar›n›n küçüklü¤üne ve tekrarlanan çözüm (iteration) say›s›na
ba¤l› olup, iki boyutlu da olsa gerçek bir inelastik davran›fl› modellemek bugünkü h›zl› bilgisayarlar için bile çok pratik de¤ildir. Bu nedenle analizlerde baraj›n potansiyel yenilme
ve çatlama davran›fl›n› belirleyen derzlerin ve
zay›f düzlemlerin göz önüne al›nd›¤› daha basitlefltirilmifl yöntemler önerilmektedir.
Basitlefltirilmifl bir yöntem olan ayr›k çatlak
yaklafl›m›nda, do¤rusal elastik analiz sonuçlar›na göre afl›r› zorlanan ve çatlaman›n beklendi¤i derzlerde veya bölgelerde, kayma ve ayr›lma hareketinin modellenebildi¤i eklemler tan›mlan›r. Bu yöntemin en önemli avantaj›, do¤rusal olmayan davran›fl›n sadece eklemler için
belirlenen dayan›m parametreleri ile sa¤lanabilmesidir. Deprem s›ras›nda, çatlaklar nedeniyle oluflan bloklar›n çatlak yüzeyi boyunca
yapaca¤› deplasmanlar ve deprem sonras›
durayl›l›k çatlak yüzeyi için art›k (residual) dayan›m parametreleri ve olas› su bas›nçlar›n›n
çatlak içindeki olumsuz da¤›l›m› da göz önüne
al›narak de¤erlendirilir.
Ayr›k çatlak yöntemi kullan›larak projelendirilen
Pervari Baraj› sismik tasar›m› örnek olarak afla¤›da özetlenmifltir.
3.3. Pervari Baraj› Sismik Tasar›m›
Siirt ‹l s›n›rlar› içerisinde, temelden itibaren 180
metre yüksekli¤inde silindir ile s›k›flt›r›lm›fl beton baraj (SSB) olarak projelendirilen Pervari
Baraj›’n›n sismik davran›fl›, sonlu farklar metodunun kullan›ld›¤› FLAC bilgisayar program›
yard›m›yla incelenmifltir. Bu yaz›da, sadece
zaman tan›m alan›nda analizlere yer verilmifl,
baraj tasar›m›nda birlikte kullan›lan statik ve
fiekil – 2. Pervari Baraj› Maksimum Kesiti Geometrisi
eflde¤er statik yöntemler kapsam d›fl›nda tutulmufltur.
Maksimum kesitteki geometrisi fiekil – 2’ de
gösterilen baraj, durayl›l›k hesaplar› sonucunda gerekli görülen taban alan›n›n sa¤lanabilmesi amac› ile, ak›fl yukar› taraf›n alt bölgesinde 0,6Y:1D e¤im, ak›fl afla¤› taraf›nda ise
0,75Y:1D e¤im verilerek projelendirilmifltir.
Maksimum su seviyesi, baraj kretinin 5 m alt›ndad›r. Baraj›n ak›fl yukar› taraf›nda silt tabakas› yüksekli¤i 125 m kabul edilmifltir.
Yap›lan jeolojik de¤erlendirmeler sonucu taban kayas› için elastisite modülü Er= 12 GPa
olarak belirlenmifl ve taban kayas› kayma dayan›m›n›n silindirle s›k›flt›r›lm›fl beton baraj
gövdesindeki yatay derzlerin dayan›m›ndan
daha fazla olaca¤› anlafl›lm›flt›r. Bu nedenle,
taban kayas› do¤rusal elastik bir malzeme olarak modellenmifl, gerilme ve durayl›l›k kontrolleri daha düflük dayan›ma sahip olan baraj
gövdesi için yap›lm›flt›r. Yap›lan ön analizlerde
SSB hedef bas›nç dayan›m›n›n 16 MPa olmas›
yeterli görülmüfltür. Yatay derzlerde düfley
yöndeki, gövde betonunda ise asal yöndeki
Yay›lan çatlak yaklafl›m›nda, beton içinde çatlak oluflumuna imkân verecek do¤rusal olmayan bir gerilme-deformasyon davran›fl› ve bu
davran›fl›n modellenebilmesi için de çok say›da malzeme ve davran›fl parametreleri gerekfiekil - 3. Baraj ‹çin Oluflturulan Sonlu Farklar A¤›
OCAK2013 23
Dr. A. Fikret GÜRD‹L - Dr. Ersan YILDIZ
fiekil - 4. Tabas Depremi (OBE) Yüklemesi Sonucunda Maksimum Düfley (a) ve Asal (b) Çekme Gerilmeleri
hedef çekme dayan›mlar›, gerekli olan yerlerde tabakalar aras›nda so¤uk derz oluflmas›n›
engelleyecek yast›k betonu uygulanaca¤› dikkate al›narak, USACE (2000) kriterlerine göre
belirlenmifl, çekme dayan›m›, dinamik yükleme
durumu için %50 oran›nda art›r›lm›flt›r.
Depremi (MDE) için Maksimum Yer ‹vmesi
(PGA) s›ras›yla 0,11 g ve 0,38 g olarak belirlenmifl (Martin, 2010), zaman-tan›m alan›nda
analizlerde kullan›lmak üzere deprem kay›tlar›
afla¤›daki tabloda verildi¤i flekilde ölçeklendirilmifltir.
Tablo 1. Analizlerde Kullan›lan Depremler ve
Ölçek Faktörleri
Deprem
‹stasyon
Yukar›daki ifadelerde,
ve
s›ras›yla
düfley yönde;
ve
ise asal yönde
statik ve dinamik çekme dayan›m› de¤erlerini
göstermektedir. Döküm derzlerinin kohezyon
ve içsel sürtünme aç›s› de¤erleri, c = 0,75 MPa
ve = 42 derece; SSB için elastisite modülü
ise E = 20 GPa al›nm›flt›r.
Rezervuar suyu, beton a¤›rl›k barajlar›n dinamik davran›fl›nda önemli rol oynamaktad›r. Bu
etkinin dikkate al›nmas› amac› ile dinamik analizlerde rezervuar suyu, Westergaard yaklafl›m›
ile modele eklenen noktasal kütleler, sürekli ortam elemanlar› (düzlem veya üç boyutlu) veya
akustik elemanlar ile modellenebilmektedir.
Scheulen vd. (2010), yapt›klar› çal›flmada, rezervuar suyunun akustik elemanlar veya sürekli ortam elemanlar› ile modellendi¤i durumlarda, ölçümler ile tutarl› su bas›nçlar› elde
edildi¤ini göstermifllerdir. Bu çal›flmada da,
fiekil 3’ de verilen sonlu farklar a¤›ndan da görülebilece¤i gibi, rezervuar suyu, çok düflük
kayma rijitli¤ine sahip düzlem-deformasyon
elemanlar ile modellenerek, dinamik davran›fl
üzerindeki etkisi gerçekçi bir flekilde modellenmeye çal›fl›lm›flt›r.
Sismik tehlike analizi sonucunda, ‹flletmeye
Esas Deprem (OBE) ve Maksimum Tasar›m
24 SAYI27
Bileflen
PGA
(g)
(MDE)
Ölçek
Fak.
(OBE)
Ölçek
Fak.
Tabas, Iran /
Dayhook
LN
0,328
1,0
0,33
Prieta/CDM
G 58135
NS
0,450
0,70
0,23
Northridge /
EW
0,388
1,0
0,33
UCSB LA
Yukar›da bahsi geçen deprem hareketleri,
oluflturulan sonlu farklar a¤›n›n taban›na ivmezaman kayd› olarak uygulanm›flt›r. Sistemin
sönüm oran›, USACE (2003) taraf›ndan önerildi¤i flekilde, OBE yüklemesi için %5 olarak
al›nm›fl, MDE yüklemesi durumunda, yüksek
seviyeli yer hareketi nedeniyle küçük ve büyük
ölçekli çatlaklar›n oluflaca¤› ve bu çatlaklardaki enerji sönümü dikkate al›narak sönüm oran›
%7’ye ç›kar›lm›flt›r.
‹flletmeye esas deprem (OBE) için do¤rusal
elastik malzeme modelleri kullan›lm›flt›r. En kritik sonuçlar›n elde edildi¤i Tabas deprem kayd› için oluflan maksimum düfley ve asal çekme
gerilmeleri fiekil 4’ de verilmektedir. Sonuçlardan görülece¤i gibi, düfley çekme gerilmeleri,
baraj gövdesinin küçük bir bölümünde derzlerin çekme dayan›m›n›n alt›nda meydana gelmekte; asal yöndeki çekme gerilmeleri ise sadece baraj›n taban köflesinde bir noktada yerel olarak dayan›m› aflmaktad›r. Bu durum, hesaplar›n maksimum kesit için yap›ld›¤› nümerik
analizlerde yerel yüksek gerilmelerin köflelerde oluflan gerilme y›¤›lmalar›ndan kaynakland›¤› ve söz konusu kesimde betonun iyilefltirme bölgesinde kalaca¤› da göz önüne al›narak, kabul edilebilir olarak de¤erlendirilmifltir.
Baraj›n MDE yüklemesindeki dinamik davran›fl› öncelikle do¤rusal elastik malzeme modelleri kullan›larak incelenmifl, bunun için yap›lan
analizde OBE yüklemesinde en kritik sonuçlar›n elde edildi¤i Tabas Depremi kullan›lm›flt›r.
Analiz neticesinde düfley yönde elde edilen
maksimum çekme gerilmesi da¤›l›m›
fiekil
5.a’ da verilmektedir. Grafiklerden de anlafl›laca¤› gibi, beton çekme dayan›m› özellikle ak›fl
yukar› yüzde e¤im de¤iflikli¤inin bulundu¤u
bölgede ve ayn› alan›n karfl›s›nda ak›fl afla¤›
tarafta önemli ölçüde afl›lmaktad›r. Bu durum,
MDE gibi yüksek seviyede bir sismik yükleme
durumunda, baraj›n bahsi geçen k›s›mlar›nda
çatlaklar›n oluflmas›n›n kaç›n›lmaz oldu¤unu
göstermektedir. Afl›r› çekme gerilmeleri nedeniyle k›r›lma ve çatlaklar›n beklendi¤i bu bölgede do¤rusal olmayan (in-elastik) davran›fl›n
ve kal›c› deformasyonlar›n izlenebilmesi için
ak›fl yukar›s›ndan ak›fl afla¤› yüzeye kadar
uzanan bir eklem tan›mlanm›fl ve analizler yukar›da anlat›lan “ayr›k çatlak” yöntemi ile tekrarlanm›flt›r. Tan›mlanan eklemde, güvenli yönde kal›narak kohezyon ve çekme dayan›m› s›f›r kabul edilmifl; sadece içsel sürtünme aç›s›
Ê=420 için sürtünme kuvvetleri göz önüne al›nm›flt›r. Yap›lan analiz neticesinde, deprem s›ras›nda meydana gelen maksimum düfley
çekme gerilmeleri fiekil 5.b’ de verilmifltir.
Elde edilen sonuçlar, belirlenen bölgedeki k›r›lma sonras›nda, baraj›n di¤er bölgelerinde,
gerek yatay derzlerdeki düfley çekme gerilmelerinin gerekse gövdedeki asal çekme geril-
ÜYELER‹M‹ZDEN
fiekil - 5 Tabas Depremi (MDE) Yüklemesi Sonucunda Maksimum Düfley (a) ve Asal (b) Çekme Gerilmeleri
melerinin hedeflenen çekme dayan›m›ndan
düflük olaca¤›n› göstermektedir. Di¤er taraftan, deprem sonunda meydana gelen deformasyon vektörleri ve yatay deplasman da¤›l›m› incelendi¤inde tan›mlanan eklem yüzeyinde yaklafl›k 0.5 m civar›nda kal›c› bir deplasman›n oluflabilece¤i görülmüfltür. Bu aflamadan sonra, SSB baraj gövdesinin deprem sonras› (post-earthquake) güvenli¤inin incelenmesi amac› ile, varsay›lan eklemin üstünde kalan
blo¤un durayl›l›¤›, çatla¤›n içinde tam su bas›nc› oluflabilece¤i düflünülerek ve kohezyon
de¤eri c=0 kabul edilerek, OBE deprem seviyesi için eflde¤er statik yöntem ile tekrar kontrol edilmifltir. Söz konusu blo¤un kaymaya
karfl› emniyetinin MDE sonras›nda OBE seviyesindeki bir artç› flok için 1,29 gibi bir güvenlik say›s› ile yeterli oldu¤u görülmüfltür.
SONUÇ VE ÖNER‹LER
Deprem hareketleri k›sa süreli ve tersinirdir. Bu
nedenle uygun formdaki beton a¤›rl›k barajlarda, zemin sorunu yok ise, tam bir durays›zl›k
olas›l›¤› düflüktür. Yap›da meydana gelebilecek iç kuvvetlerin do¤rusal elastik s›n›rlar içerisinde kalmas› durumunda, barajlar›n sismik tasar›mlar›nda statikçe eflde¤er sismik katsay›
yöntemi yeterli olarak kabul edilebilir. Bu ba¤lamda, tasar›mda OBE yüklemesi için yukar›da
bahsedilen statik yöntemler kullan›larak gerilmeler hesaplanabilir. Bu seviyede bir depremde oluflabilecek küçük hasarlar da kolayca tamir edilebilir seviyede olacakt›r. Ancak özellikle yüksek sismisiteli bölgelerde ve MDE yüklemesinde, betonda oluflan çekme gerilmelerinin izin verilebilir s›n›rlara yak›n oldu¤u veya
aflt›¤› durumlarda zaman-tan›m alan›nda analiz yöntemleri tercih edilmelidir.
Analizlerde ani flekil de¤iflimlerinin kaç›n›lmaz
oldu¤u noktalardaki gerilme y›¤›lmalar› nedeniyle dayan›m gereksinimlerinin art›r›lmas› ekonomik de¤ildir. MDE deprem seviyesinde oluflabilece¤i varsay›lan k›r›k yüzeyi boyunca
önemli ölçüde kal›c› deplasmanlar da meydana gelebilir. Ancak do¤rusal olmayan (in-elas-
tik) davran›fl›n, gerçekçi bir flekilde modellendi¤i ileri analiz yöntemleri ile kontrol edildi¤i ve
deprem sonras› artç› floklar›n ve servis yüklerinin göz önüne al›narak deprem s›ras›nda veya
sonras›nda baraj durayl›l›¤›n›n denetlenerek
yeterli güvenli¤in sa¤land›¤› durumlarda, bu
hasarlar ve deformasyonlar kabul edilebilir.
KAYNAKLAR
Gürdil, A. F., (2004), Cindere Baraj›n›n Yap›sal Tasar›m›, 1. Ulusal Baraj ve Hidroelektrik Santralar Sempozyumu – DS‹, Ankara,
ICOLD. (1989). Selecting Seismic Parameters for
Large Dams , Bulletin 72.
Martin, J.R. (2010). Pervari Dam and HEPP Project Final Seismic Risk Assessment Report. Pervari Elektrik
Üretim Sanayi ve Ticaret A.fi.
Scheulen, F., Gersdorff, V.N., Duran, Z. Knarr, M.
Dr. A. Fikret GÜRD‹L
Dr A. Fikret Gürdil 1978 y›l›nda Orta Do¤u
Teknik Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i Bölümü’nü bitirdi. Yüksek lisans derecesini 1980 y›l›nda, doktora çal›flmalar›n› da 1986 y›l›nda tamamlad›. 1978-1986 y›llar› aras›nda ö¤retim
asistan› ve ö¤retim görevlisi olarak çal›flt›.
A¤ustos 1986’da Temelsu Mühendislik Limited
fiirketi’nde, Yap›sal Tasar›m Bölümü Yöneticisi olarak çal›flmaya bafllad›.
‹nflaat mühendisli¤inin yap› malzemeleri, yap›
mekani¤i, deprem mühendisli¤i dallar›nda ve
bunlar›n bilgisayar uygulamalar›nda, baraj, hidroelektrik santral projelerinin tasar›mlar›nda 34
y›ll›k deneyime sahip olan Dr. Gürdil, 2011 y›l›ndan bu yana Yap›sal Tasar›m Bölümü yöneticili¤inin yan› s›ra Genel Müdür Yard›mc›l›¤›
görevini de yürütmektedir.
(2010). Numerical Model Validation for Large Concrete Gravity Dams. USSD 30th Annual USSD Conference, Sacramento, California, April 12-16, 233-248
USACE. (1995). Gravity Dam Design, EM 1110-22200.
USACE. (2000). Roller Compacted Concrete, EM1110-2-2006.
USACE. (2003). Time History Dynamic Analyses of
Concrete Hydraulic Structures, EM-1110-2-6051.
USACE. (2007). Earthquake Design and Evaluation
of Concrete Hydraulic Structures, EM-1110-2-6053.
Chopra, A.K. (1988). Earthquake Response Analysis
of Concrete Dams. Advanced Dam Engineering for
Design, Construction and Rehabilitation, Chapter 15,
Rober B. Jansen ed., Van Nostrand Reinhold, New
York.
FEMA. (2005). Federal Guidelines for Dam Safety,
Earthquake Analysis and Design of Dams.
Dr. Ersan YILDIZ
Dr. Ersan YILDIZ 2001 y›l›nda Gazi Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i Bölümü'nü bitirdi.
Yüksek lisans ve Doktora Derecelerini Orta
Do¤u Teknik Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i
Bölümü'nden 2003 ve 2007 y›llar›nda ald›.
Itasca Consulting Group, Inc. (2008). FLAC ver 6.0
User’s Guide, Dynamic Analysis, Minneapolis:Itasca.
Wieland, M. (2008). Analysis Aspects of Dams Subjected to Strong Ground Shaking. International Water
Power and Dam Construction, March 2008, 28-31..
Yamaguchi, Y., at all, (2004). Seismic Performance
Evaluation of Concrete Gravity Dams. 13th World
Conference on Earthquake Engineering, Vancouver,
2008 y›l›ndan bu yana çal›flt›¤› Temelsu Uluslararas› Mühendislik Hizmetleri A.fi'de çeflitli
yurt içi ve yurt d›fl› projelerde geoteknik tasar›m, dolgu ve beton baraj tasar›m›, barajlar›n
deprem davran›fl›, geoteknik deprem mühendisli¤i ve sismik tehlike konular›nda görev ald›.
Halen ayn› firmada Proje Müdürlü¤ü görevini
yürütmektedir.
BC, Canada, Paper No.1068
OCAK2013 25
1.
???????
Barajlar Kongresi’nin
Haz›rl›k çal›flmalar›na 2011 y›l› Eylül ay›nda bafllanan “1.Barajlar
Kongresi”, Orman ve Su ‹flleri Bakan› Say›n Veysel ERO⁄LU
himayelerinde, Devlet Su ‹flleri (DS‹), Uluslararas› Büyük Barajlar
Komisyonu Türk Milli Komitesi (TRCOLD) ve Türk Müflavir
Mühendisler ve Mimarlar Birli¤i (TürkMMMB) üyesi Teknik
Müflavirlik firma temsilcilerinin özverili çal›flmalar› neticesinde 1112 Ekim 2012 tarihleri aras›nda Congresium Ankara ATO
Uluslararas› Kongre ve Sergi Saray›’nda gerçeklefltirilmifltir.
mufllard›r. Bu rehberlere kongrenin resmi
web sitesi olan www.barajlarkongresi.org
adresinden eriflilebilir.
“1. Barajlar Kongresi” bünyesinde çal›flma komitelerinin isimleri afla¤›da yer almaktad›r:
ongre bünyesinde oluflturulan ko-
K
mitelerde Devlet Su ‹flleri Genel
Müdürlü¤ü Barajlar ve HES Dairesi
Baflkanl›¤›, Jeoteknik Hizmetler ve YAS
Dairesi, Etüt, Plan ve Tahsisler Dairesi,
Teknik Araflt›rma ve Kalite Kontrol Dairesi
çal›flanlar› ile birço¤u TürkMMMB üyesi
olan müflavir firma temsilcileri yer alarak,
yo¤un çal›flmalar sonucu barajlar tasar›m
kriterlerinin ülkemiz koflullar›na adapte
edildi¤i taslak tasar›m rehberleri olufltur-
26 SAYI27
Hidroloji Komitesi
Hidrolik Komitesi
Dolgu Barajlar Komitesi
Beton Barajlar Komitesi
Baraj Emniyeti Komitesi
Yap›sal Tasar›m Komitesi
Hidromekanik ve Elektromekanik
Teçhizat Komitesi
Baraj Tasar›m›nda Sismik De¤erlendirme Komitesi
Kongrenin
organizasyonu
DS‹,
TürkMMMB, Türkiye Müteahhitler Birli¤i
(TMB) ve Türkiye ‹nflaat Sanayicileri ‹flveren Sendikas› (‹NTES) temsilcilerinden
oluflan “‹CRA KOM‹TES‹” taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir.
ETK‹NL‹KLER‹M‹ZDEN
Ard›ndan
paralel oturumlar olarak gerçekleflen komite toplant›lar›n›n ilk gününde H‹DROLOJ‹, H‹DROL‹K, DOLGU BARAJLAR VE
H‹DROMEKAN‹K VE ELEKTROMEKAN‹K
TEÇH‹ZAT KOM‹TELER‹ çal›flmalar› sunulmufl; ikinci gün ise BARAJ EMN‹YET‹,
YAPISAL TASARIM, BARAJ TASARIMINDA S‹SM‹K PARAMETRE SEÇ‹M‹ ve BETON BARAJLAR KOM‹TES‹ oturumlar›
gerçeklefltirilmifltir.
Aç›l›fl konuflmalar›n› Orman ve Su ‹flleri
Bakan› Say›n Veysel ERO⁄LU, DS‹ Genel
Müdürü Say›n Akif ÖZKALDI, 1. Barajlar
Kongresi ‹cra Kurulu Baflkan› Say›n Ergün ÜZÜCEK, TürkMMMB Yönetim Kurulu Baflkan› Say›n Demir ‹NÖZÜ, TMB Yönetim Kurulu Baflkan› Say›n Emin SAZAK
ve ‹NTES Yönetim Kurulu Baflkan› Say›n
fiükrü KOÇO⁄LU’nun yapt›klar› “1. Barajlar Kongresi” bünyesinde imalatç› firmalar›n ürün tan›t›mlar›n›n yap›ld›¤› bir fuar
alan› da kurulmufl olup, serginin aç›l›fl›n›
Bakan Veysel ERO⁄LU yapm›fl ve sergiyi gezerek stand sahiplerinden bilgi alm›flt›r.
‹ki tam gün süren kongre boyunca, yaklafl›k bir y›ld›r kongreye haz›rlanan komitelerin sunumlar›n›n yap›ld›¤› oturumlar gerçeklefltirilmifltir. ‹ki ayr› salonda eflzamanl›
Kongre birinci günü akflam›, DS‹ Türk Halk
Müzi¤i Korosu ile Say›n Emel TAfiÇIO⁄LU
kongreye kat›lanlara güzel bir konser sunmufllard›r.
Kapan›fl bölümünde bir panel düzenlenerek kongrenin de¤erlendirmesi yap›lm›flt›r.
DS‹ Genel Müdür Yard›mc›s› Say›n Güven
KARAÇUHA’n›n yönetti¤i panelde, DS‹ Ba-
rajlar ve HES Dairesi Baflkan› Say›n Ergün
ÜZÜCEK, TürkMMMB Yönetim Kurulu
Baflkan Yard›mc›s› Say›n Salih Bilgin AKMAN, TMB temsilcisi Say›n Hamit ÖZASLAN ve ‹NTES temsilcisi Say›n Mehmet
ÖNER konuflmac› olarak yer alm›fllard›r.
DS‹ Genel Müdürlü¤ü merkez personeli ile
birçok Bölge Müdürlükleri yetkililerinin kat›l›m gösterdi¤i “1. Barajlar Kongresi”ne
sektörün tüm paydafllar›ndan da yo¤un ilgi olmufltur. Teknik Müflavirlik flirketlerinin
yan› s›ra müteahhitlik firmalar› ile malzeme
üreticileri/sa¤lay›c›lar› firmalar› temsilcileri,
üniversitelerin de¤erli akademisyenleri,
kamu kuruluflu yetkilileri ve yat›r›mc› kurulufl temsilcilerinin kat›l›m›yla bin kiflinin
üzerinde rekor bir kat›l›ma ulaflm›flt›r.
Kongrenin her üç senede bir düzenlenmesi ve önümüzdeki dönemde uluslararas›
düzeye ç›kar›lmas› hedeflenmektedir.
OCAK2013 27
reminden sonra Afet Zararlar›n›n
Azalt›lmas›na yönelik bir proje vesilesi ile oldu. Bugüne kadar da ifl birli¤imiz kesintisiz olarak devam etti.
Beyefendi sözü sanki fierafettin’i tan›mlamak için icat edilmiflti. Çok de¤iflik niteliklere sahip bir insand›. Ancak her fleyden önce sab›rl› olmak
erdemine sahip, dinlemeyi bilen, sözünü tartarak ve kar›ncay› dahi incitmeyecek flekilde kullanan, son derece inançl› ve baflkalar›n›n inanc›na
sayg›l› örnek al›nacak beyefendi bir
insand›. Kendisinden çok fleyler ö¤rendim.
fierafettin DO⁄AN‘IN
ANISINA…
Bulunmaz insan eflim fierafettin Do¤an; çok kibar, sayg›l›, sevecen, çok
merhametli ve dürüst bir insand›.
Hayatta kendisini sunulan her fleyden memnun, asla flikayet etmeyen,
kabullenen, ›srarla çal›flan ve çözüm
arayan; kendini milletine, vatan›na
ve mesle¤ine vakfetmifl, istenilen
her yard›ma cevap veren, hep kendinden karfl›l›ks›z veren, sonsuz
hoflgörülü, duru, temiz, kimseye kusur bulmayan, incitmeyen, tan›yanlar›n onu özlemle ve iyilikle anaca¤›
bir dost ve a¤abeydi. Nur içinde yat
sevgili eflim.
Havva ÖLÇEN DO⁄AN
‹nflaat Mühendisi
28 SAYI27
fiERAFETT‹N DO⁄AN
ANISINA B‹RKAÇ CÜMLE
A
ni ölümü tüm sevenleri için büyük üzüntü yaratan fierafettin
Do¤an’› okul y›llar›ndan tan›r›m. Ayn› dönemde, ancak ayr› s›n›flarda,
‹nflaat Mühendisi olarak ODTÜ’den
mezun olduk. Efli, Havva da dönem
arkadafl›m›zd›.
Yirmibefl y›l› aflk›n bir süre Üçer Mühendislik ve Müflavirlik Afi. nin Yönetim Kurulu Baflkan› olarak görev yapt›. Benim de sahibi oldu¤um firma ile
Üçer benzer ifller yapmaktayd›. Ancak birlikte ifl yapmam›z sekiz y›l önce yurt d›fl› kredili ve Marmara Dep-
A¤abey sözü de sanki Onun içindi.
Ölümünün ertesi günü sabah Prota’dan sevgili Hülya Eksert arad›.
Üzüntülerini belirtirken “a¤abey sözünü tam anlam›yla hak eden hepimiz için a¤abey gibi bir adamd›” ifadesini kulland›. Daha sonraki gün
Kocatepe camiine giderken cep telefonum çald›. Libya’dan sevgili Zerrin
Yener ar›yordu. O da ne kadar üzüldü¤ünü söyledikten sonra, “ gerçek
bir a¤abey gibi sevdi¤im, sayd›¤›m
bir insand›” ifadesini kulland›. Her iki
arkadafl›m›zla da yukar›da ad› geçen projede birlikte çal›flm›flt›k, bir
farkla, arkadafllar›m›z görevleri gere¤i masan›n farkl› taraflar›nda oturuyorlard›. fierafettin her ikisi için de
a¤abey olabilmiflti. Birlikte yürüttü¤ümüz tüm projelerde bu tutumunu hiç
de¤ifltirmedi. ‹flverenimizle aram›zda fark görmedi. Hepimiz için a¤abey olabildi. Ne mutlu Ona.
Daha uzun y›llar bilgi ve deneyimlerini bizlere aktarabilmesini yürekten
arzulard›m. Olamad›. Kendisine
Tanr›dan rahmet diliyorum.
Atilla ÖZD‹KMEN
ALTER Uluslararas› Mühendislik ve Müflavirlik
Hizmetleri Ltd. fiti.
1944 - 2012
fiERAFETT‹N A⁄ABEY’‹N ARDINDAN
Y›llar, günlerin hiç bir zaman bilemeyece¤i bir çok fleyi ö¤retirler.
(Ralph Waldo Emerson)
Yo¤un bir koflturman›n ard›ndan
otelime geldim. Akflam yeme¤i
için d›flar› ç›kmak yerine, odamda, Bakü akflamlar›n› seyrederek
yeme¤i tercih etmifltim. Yorgundum fakat mutluydum. Sehpa ve
sandalyeyi iyice pencere kenar›na çekmifltim. Telefonum çald›.
Arayan ‹smail’di. ‹smail’le günde
en az 7-8 kez konufltu¤um için, yine normal bir ifl için ar›yordur diye
düflündüm. Fakat o çok farkl› bir
fley söylüyordu “Celal, fierafettin
A¤abey’i maalesef kaybettik”.
Keyifli bir akflam yeme¤i için oturdu¤um pencere kenar›nda dona
kald›m. Film fleridi gibi, birçok ortak yaflanm›fl olaylar geçti gözümün önünden. Ac›s›yla, tatl›s›yla.
Her ölüm erkendir, fakat fierafettin a¤abeyimizinki gerçekten erkendi. Daha yapaca¤› çok ifl vard› hayatta. Ben; sevdi¤im insanlar›n ölüm haberlerini al›nca hep
kötü olurum. A¤lar›m. Son y›llarda bu haberleri çok almaya bafllad›k. Art›k yavafl yavafl yafllanmaya bafllad›¤›m› anlad›m. Benim
genelde sert görünüfllü oldu¤umu
söyler arkadafllar›m. Fakat bu durumlarda çok duygusallafl›r›m.
Yirmi befl y›l› aflan dostlu¤umuzu,
bu süreçte yaflanm›fl ac› tatl› an›lar›, s›k›nt›l› anlar›nda saatlerce
süren sohbetlerimizi, hayat mücadelelerini, onurlu ve dik duruflunu,
kimyese anlatmad›¤› fakat içinde
yaflad›¤› f›rt›nalar› düflündüm.
Ölünceye kadar hep çal›flt›.
Emeklerinin karfl›l›¤›n› yeterince
ald› m›? Zannetmiyorum. Müfla-
virlik Sektörü ülkemizde hiç bir
zaman haketti¤i yere gelemedi.
Verilen hizmetlerin bedeli hiçbir
zaman yeterli olmad›. Sektördeki
herkes gibi o da ay bafl›nda maafllar› nas›l öderim endiflesi ile yaflad›. Elindeki ifli yaparken dahi,
yeni bir ifl nas›l bulurum s›k›nt›lar›
ile u¤raflt›. Haketti¤i paralar› dahi
aylar, y›llar sonra birçok zorlukla
alabildi. Firmas›n› ayakta tutmak
için ç›rp›nt› durdu.
Nesli tükendi derler ya öyleydi
fierafettin a¤abey. Dürüsttü.
Mertti. Hiç kimse ona inanmad›¤›
bir ifli yapt›ramad›. ‹nand›¤› fikirlerin arkas›nda hep dik durdu,
e¤ilmedi, bükülmedi. Verdi¤i sözlerin hep arkas›nda durdu. Bu dürüstlü¤ü ne yaz›k ki pek çok ifl
kaybetmesine neden oldu. Özü
sözü birdi. Hiç bir zaman adaletten ayr›lmad›. Baflkalar›na karfl›
hep sayg›l› oldu. Onurlu ve tutarl›
davran›fl›n› hiç kaybetmedi.
O bu Ülkeyi karfl›l›ks›z seven bir
Türk Milliyetçisiydi. Bu sevgi onun
yaflam biçimi olmufltu. Hayat› boyunca hiç karfl›l›k beklemeden bu
sevgi u¤runa mücadele etti. Zaman zaman siyaset de yapt›. Fakat ahlak ve dürüstlük çizgisinden
hiç ayr›lmad›¤› için beklenen noktaya malesef gelemedi.
Sevgili fierafettin A¤abey, güvendir dostlu¤un temeli, o da karfl›l›kl›d›r. Yoklu¤un zor olsa da, her
zaman dedi¤in gibi, hayat devam
ediyor dostum. Bütün sevenlerinin bafl› sa¤ olsun. Mekan›n cennet olsun.
Celal AKIN
fierafettin DO⁄AN
fierafettin Do¤an 1944 y›l›nda Bolu’nun Gerede ilçesinin Muratfak› Tafllar köyünde do¤mufltur. Orta
ö¤renimini Ankara Atatürk Lisesi’nde tamamlam›fl
ve Orta Do¤u Teknik Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i bölümünden mezun olmufl, Yüksek Lisans›n› da
ayn› bölümden alm›flt›r.
Meslek hayat›na ‹ller Bankas› Su ve Kanalizasyon
‹daresi Baflkanl›¤›’nda Proje Mühendisi olarak 1970
y›l›nda bafllam›fl ve 1973 y›l›nda Bafl Mühendis olarak ‹ller Bankas›’ndan ayr›larak, flah›s firmas› olan
Özdo¤an Proje ‹nflaat Taahhüt fiirketi’ ni kurmufltur. fierafettin Do¤an 1982 y›l›na kadar muhtelif
proje ve taahhüt ifllerini gerçeklefltirmifl, ayn› y›l; iki
meslekdafl›, Osman Öztekin ve Güner Topuz ile birlikte ÜÇER ‹nflaat ve Ticaret Ltd. fiirketini oluflturmufllard›r. fiirket olarak genellikle inflaat taahhüt iflleri ve altyap› projeleri a¤›rl›kl› olmak üzere inflaat
proje iflleri yapm›fllard›r. Müflavir Mühendislik Hizmetlerinin özellefltirilmeye bafllamas› ile 1990 y›l›nda flirketin yap›s› ÜÇER Müflavir Mühendislik A.fi.
olarak de¤ifltirilmifl ve faaliyet alan› olarak da Müflavir Mühendislik hizmetlerine yönelinmifltir.
Bu dönemde Türkiye’ nin ilk Toplu Konut Uygulamas› olan, Eryaman (Ankara) Toplu Konut Uygulamas› I. Etap Müflavirli¤i 4740 Konut ve Sosyal Tesisleri Kontrolluk ve Müflavirlik Hizmetleri T.C. Baflbakanl›k Toplu Konut ‹daresi ad›na gerçeklefltirilmifltir.
‹zmir Su ve Kanalizasyon ‹daresi (‹ZSU), ‹stanbul
Su ve Kanalizasyon ‹daresi (‹SK‹), Milli E¤itim Bakanl›¤›, Türk Patent Enstitüsü, ‹ller Bankas› gibi kamu kurum ve kurulufllar›ndan al›nan muhtelif Müflavirlik Mühendislik Hizmetleri yap›lm›flt›r. Gene, Devlet bakanl›¤›’ n›n 21556 konutluk Göçmenevleri projesinin Müflavir Mühendislik Hizmetleri ‹fl Ortakl›¤›
olarak yerine getirilmifltir. Yukar›da belirtilen hizmetlerin yerine getirilmesi süresince Üçer Müflavir
Mühendislik A.fi. Yönetim Kurulu Baflkan› olarak
görev yapan fierafettin Do¤an, daima meslek eti¤ini ön planda tutan titizli¤i ile hem meslekdafllar›n›n,
hem de yüklenici olarak çal›flt›¤› kurumlar›n yöneticilerinin takdir ve güvenini kazanm›flt›r.
1988 – 1990 y›llar›nda 8.ci dönem ‹MO Ankara fiube Baflkanl›¤›n› yapm›fl, birçok sosyal ve mesleki
faaliyeti yürütmüfltür. Hayat› boyunca insani de¤erleri ve insan iliflkilerinde sevgi ve sayg›y› ön planda
tutan fierafettin Do¤an, çevresinde sevilen ve say›lan bir insan olmufltur.
Ani bir rahats›zl›k sonunda 12 Kas›m 2012 tarihinde, Ankara’da vefat eden fierafettin Do¤an evli, üç
k›z ve bir erkek çocuk babas›yd›.
YÜKSEL PROJE Uluslararas› A.fi.
OCAK2013 29
l›flmas›na inanmas›yd›. Bireyselli¤i ön
planda tutmamakta, ekip kararlar›na uymaya özen gösterirdi. K›sacas› demokrat bir yaflam tarz›n› kendisine ilke edinmiflti. ‹MO Genel Baflkan› olma arzusunu biliyorduk. Kendisine öneri götürmemize karfl›n arkadafl kurumumuzda uzlaflma olmad›¤› için adayl›¤› kabul etmedi. Böbreklerindeki rahats›zl›k nedeniyle
bafllayan tedavi sürecinde y›llar çok çabuk geçti. Ben yeni görevim nedeniyle
Yeflilce Belediye Baflkan› olarak Ordu’ya geldi¤imden eskisi gibi görüflemiyorduk. Hastal›¤›n› takip ediyor sürekli
bilgi al›yordum. Bürosunda gelen telefon
üzerine vefat›n› ö¤rendim. Günübirlikte
olsa cenazeye kat›ld›m ve döndüm. Son
görevimizi yerine getirmeye çal›flt›k.
Kemal TÜRKARSLAN‘IN
ANISINA…
'Babam› tek cümleyle tan›mlamak gerekirse... Sözlükte var olan hiçbir s›fat›n tan›mlayamayaca¤› kadar dopdolu, yeri
asla doldurulamaz Kemal Türkarslan ;
çocuklar›na afl›k bir baba, efline afl›k bir
koca, gerçek dostlar›na hep kardefl, çal›flanlar›na patron de¤il a¤abey, ifline
afl›k duayen bir mühendis.... En çok biz
olmak kayd›yla, herkes seni çok özleyecek herfleyimiz.
Ceren TÜRKARSLAN
Kemal Türkarslan’› kaç y›l›nda ve nas›l
tan›d›¤›m› an›msam›yorum. Hat›rlad›¤›m kadar›yla 20 y›l› aflk›n bir süre önce
bir proje için bir arkadafl›mla birlikte fiimflek sokaktaki bürosuna gitmifltik. Bende
b›rakt›¤› ilk izlenim iyi bir mühendis oldu¤u, mesle¤ini severek yapt›¤› ve mesle¤imizin daha da geliflmesi için sürekli bir
30 SAYI27
aray›fl içinde olma çabas›yd›. Daha sonraki y›llarda mesle¤imize ve meslektafllar›m›za hizmet için 2 dönem ‹MO Ankara fiube Baflkanl›¤› yaparak bu arzusunu gerçeklefltirdi.
Bu süre içinde birbirimizi daha yak›ndan
tan›ma f›rsat›m›z oldu arkadafll›¤›m›z
daha da geliflerek dostluk düzeyine
ulaflt› diyebilirim. Oda çal›flmalar›nda
gerek örgütlenme gerekse kurslar, paneller, söyleyifller, çal›fltaylar vb. konularda odan›n daha kurumsal hale gelmesi için ekip arkadafllar›yla birlikte bu ifle
gönül verdiler ve baflar›l› oldular. Bu süreçte insan iliflkilerini de çok düzeyli götürebilmeyi baflard›. Çok alçak gönüllü,
olgun, mütevazi bir yaflam sürdü. Özellikle kimseyi k›rmamaya özen gösterdi.
En önemli özelliklerinden birisi ekip ça-
Efli Güler Han›m birkaç gün önce arayarak Kemal a¤abeyle ilgili bir yaz› istemesi beni duyguland›rd›. Böyle bir çal›flma
yapt›¤›n›z için teflekkürler Güler Türkarslan. Rahat uyu Kemal a¤abey bize göre
az yaflam›fl olsan bile nitelikli ve onurlu
bir yaflam sürdü¤üne inan›yorum. Mühendislik camias› sizi unutmayacakt›r.
‹. Feyzi ÜNAL
Aziz kardeflim, hemflehrim, çokde¤erli
meslektafl›m Kemal Türkarslan’› en verimli ça¤›nda kaybetmifl olman›n derin
ac›s›n› yafl›yorum.1960’l› y›llar›n ortalar›nda, yat›l› olarak okudu¤umuz Denizli
Lisesinde yollar›m›z›n kesiflmesinden bu
yana neredeyse 50 y›l geçmifl; daha dün
gibi…
Kemal’in delikanl›l›k y›llar›nda bile dikkati çeken dürüst, sakin ama kararl› ve “ar›
gibi çal›flkan” kimli¤i hiç de¤iflmedi.
Belki de Kemal’i, amblemi “ar›” olan
Türkiye’nin en eski ve köklü üniversitesi
‹TÜ’ye tafl›yan da bu kimliktir; kim bilebilir?...
Kemal’le yollar›m›z, genç birer inflaat
mühendisi olarak daha sonra Ankara’da
kesiflti. Proje ve Müflavirlik Bürosu sahibi olarak Kemal, 40 y›la varan meslek
yaflam›nda yurdumuzun her köflesinde
yükselen yüzlerce projeye imza att›. S›k
s›k yaflad›¤›m›z depremlerin hemen
1951 - 2012
sonras›ndan bafllamak üzere afet bölgelerine kofltu.Oralarda yapt›¤› incelemeler ve bulgular do¤rultusunda, uyar› ve
önerilerini yazd›¤› yaz›lar, kat›ld›¤› paneller ve verdi¤i konferanslarla tüm
meslektafllar›m›z›n, halk›m›z›n ve ülkeyi
yönetenlerin dikkatlerine sundu; b›kmadan, usanmadan, gece-gündüz demeden, büyük bir özveri ve tevazu ile...
‹MO bünyesi içinde pek çok çal›flma grubu, kurul ve komisyon çal›flmalar›n›n yan› s›ra Ankara fiubesi yönetim kurulu
üyeli¤i ve 2 dönem de Baflkanl›k görevlerinde bulundu; mesle¤ini ve meslek örgütünü hep ön planda tutarak…
Sevgili efline ve evlatlar›na b›rakt›¤› en
büyük miras, O’nun onurlu yaflam›d›r;
herkese nasip olmas›n› dilerim…
Ifl›klar içinde uyu sevgili kardeflim..
‹brahim HELVACI
‹nflaat Yüksek Mühendisi
44 y›ll›k arkadafll›k ve dostluk, 39 y›ll›k
meslektafll›k, 20 y›ll›k komfluluk ve karfl›l›kl› dayan›flman›n ard›ndan Kemal’i
yitirmek ve arkas›ndan duygular› ifade
etmek çok ama çok zor.
‹TÜ’de birlikte ders çal›fl›rken, mesleki
sorunlar› birlikte çözmeye u¤rafl›rken,
birlikte yapt›¤›m›z seyahatler ve son olarak hastahane odas›nda elini tutarak
otururken onunla paylaflt›klar›m›z ve
geçmiflimiz gözümün önünden geçti.
Gençlik y›llar›m›z, mühendis olarak hayattaki mücadelelerimiz, birbirimizin baflar›lar›ndan duydu¤umuz gurur ve mutluluk…
Kemal iyi bir insan, iyi bir arkadafl, iyi bir
dost, iyi bir baba ve efl oldu¤u kadar iyi
bir mühendisti de. Mühendislik konusunda kendisini çok iyi yetifltirmiflti. Türkiye’nin en iyi statikçilerinden birisiydi.
Teknik adaml›¤› yan›nda k›vrak zekâs›yla yapt›¤› esprilerle çok s›cak ortamlar
yarat›rd›. ‹nsanc›l yap›s› ile herkesin
sevgisini ve dostlu¤unu kazand›. ‹nsani
özelliklerini mesleki bilgisi ve baflar›s› ile
harmanlad›. Beraber yapt›¤›m›z geziler
çok keyifliydi. Gelecekte de beraber
gezme planlar›m›z vard›. Bilgisini, eme¤ini herkesle paylaflan, paylaflt›kça ço¤alan bir insand›.
Çocuklar›m›z birlikte büyüdüler. Geriye
do¤ru bakt›¤›mda Kemal gibi candan,
bütün dertlerini paylaflabildi¤in, akrabadan daha yak›n bir dostun zor bulunaca¤›n› düflünüyorum. Zaman zaman ifl ortakl›klar›m›z da oldu. En s›k›fl›k zaman›m›zda h›z›r gibi yetiflir, dertlerimizi kendi
dertleri gibi görürdü.
Güvenilirdi, çünkü insanlara güvenirdi.
Sevilirdi, çünkü insanlar› severdi.
Ancak tek bir yanl›fl yapt›; aram›zdan erken ayr›ld›.
Okul arkadafl›m, meslektafl›m, komflum,
dostum…
Onu her zaman sevgiyle, özlemle hat›rlayaca¤›m.
Kemal’ci¤im hiç merak etme… Keçilerin
emin ellerde.
Hoflça kal, rahat uyu.
‹lhan AD‹LO⁄LU
‹nflaat Yüksek Mühendisi
De¤erli dost ve meslektafl›m›z Kemal
Türkarslan, bir müddet önce yakalanm›fl
oldu¤u amans›z hastal›¤›n pençesinden
kurtulamayarak ebediyete intikal etti.
Ancak, geriye baflar›larla dolu meslek
hayat› ve dostluklar b›rakarak zihinlerimizde hofl bir seda olarak yerini ald›.
De¤erli dostum Kemal, nur içerisinde
yat, mekan›n cennet olsun. ‹nan›yorum
ki bu dünyada yapm›fl oldu¤un iyi ifller,
öteki dünyada sana flahadet edecektir.
Tar›k PEKKAN
Haf›zam› yokluyorum; sevgili Kemal’i ilk
nerede ve nas›l tan›d›m? En somut hat›rlad›¤›m, ‹nflaat Mühendisleri Odas›
Ankara fiubesi yönetim kurulunda 19821983 y›llar›nda beraber çal›flt›¤›m›z. Ayn› flehirde do¤mam›z (Denizli);ilk ve orta
ö¤renimimizi yine ayn› flehirde tamamlam›fl olmam›z; muhakkak ki bizi birbirimize yak›nlaflt›ran bir öncelik oldu.
Dostluklar; insanlar›n birbirini tan›mas›
zaman süzgecinden geçince daha sa¤lam oluyor. Kemal’i zaman içinde; k›vrak
zekas›, espri gücü ve mesleki baflar›lar› ile daha yak›ndan tan›d›m. Kendisinden hayli küçük veya büyük kiflilerle iletiflim kurabilmesini O’nun belirgin özelli¤i olarak gördüm.
Ac›lara ve bir son’a karfl› cesaretle durmas›na sayg› duydum.
fiairin ZAMAN adl› fliirinin son üç sat›r›n› Kemal’in espri anlay›fl› ile söylersek:
ZAMAN
fiimdi de yolun sonundaki bu ç›k›fls›z iniflte,
Bari arkadan itme!
Gidiyoruz iflte !!
Nur içinde yat aziz arkadafl›m.
Ünal GÖKÇEN
‹nflaat Mühendisi
Kemal TÜRKARSLAN
‹nfl. Yük. Mühendisi
30.03.1951 tarihinde Denizli’de do¤du. 1973 y›l›nda ‹TÜ ‹nflaat Fakültesini bitirdi. 1973 -1975 y›llar›nda Sümerbank ‹nflaat Müdürlü¤ü’nde çal›flt›. 1976 y›l›nda kendi mühendislik bürosunu açt›. 2002 - 2005 y›llar› aras›nda 2 dönem ‹MO Ankara fiube Baflkanl›¤› yapt›. 39 y›ll›k mesleki hayat›nda Türkiye’nin çeflitli illerinde kamu
kurulufllar›na ait deprem güçlendirme
projeleri, sa¤l›k, e¤itim ve endüstri yap›lar›, MSB’l›¤›na ait idari ve askeri binalar ile birçok özel nitelikli projelerin
yap›lmas›n›n yan›nda verdi¤i konferans ve seminerle meslektafllar›n›n ve
toplumun bilgilendirilmesine katk›da
bulundu. Türkiye Barolar Birli¤i Hizmet Binas›, Türkiye Barolar Birli¤i
Ayafl Yaflam Merkezi ve Termal Oteli
Kompleksi ve Roketsan Roket Sanayi
A.fi. ye ait birçok yap›n›n proje ve müflavirlik hizmetlerini yürütmüfltür. Evli
ve iki çocuk babas› olan Kemal Türkarslan 5 Ekim 2012 tarihinde aram›zdan ayr›lm›flt›r.
OCAK2013 31
B‹RL‹⁄‹M‹ZDEN HABERLER
Birlik Çal›flmalar›
• Yönetim Kurulumuz, 7 Kas›m 2012
tarihinde Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤›
Mesleki Hizmetler Genel Müdür Vekili
Sn. Bülent ERCAN’› makam›nda ziyaret ederek “Yap› Denetimi Hakk›nda
Kanun Tasar›s›”na iliflkin TürkMMMB
görüfllerini sunmufllard›r.
• Yönetim Kurulumuz- 13 Kas›m
2012 tarihinde Karayollar› Genel Müdürü Sn. Cahit TURHAN’› makam›nda ziyaret ederek, üyelerimizin ihale
süreçlerinde yaflad›klar› s›k›nt›lar› aktarm›fllard›r.
• Yönetim Kurulumuz 17 Aral›k 2012
tarihinde DS‹ Genel Müdürü Sn. Akif
ÖZKALDI’ya bir ziyarette bulunarak,
“Su Yap›lar› Denetim Hizmetleri Yönetmeli¤i” konusunda Birlik görüfllerini
sunmufllard›r.
Kitap Sat›fl Listesi
FIDIC/EFCA kitaplar› ile Birlik yay›nlar›m›z›n güncel listesine
http://www.tmmmb.org.tr/images/yayinlar/kitaplar/FIDIC_EFCA_yayinlari.pdf adresinden eriflebilirsiniz.
DE‹K Genel Kurulu
TürkMMMB’nin Kurucu Kurulufl statüsünde üyesi oldu¤u
D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu’nun (DE‹K) 22 Aral›k 2012
tarihinde ‹stanbul’da gerçekleflen Genel Kurul toplant›s›nda, Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›m›z Hamdi
AYDIN da yer alm›flt›r.
Yeni Üyelerimiz
KOBA Mühendislik ve Müflavirlik Ltd. fiti. firmas› ile YAPI TEKN‹K Proje Müflavirlik ve Mühendislik Ltd. fiti. firmas› Birli¤imiz’in
tüzel üyeleri aras›na kat›lm›fllard›r. H‹DROMARK firmas›ndan Hac› ATASEVEN ise bireysel olarak üye olmufltur.
TürkMMMB Patent Haklar›
Birli¤imiz’in logosu, k›rlang›ç heykeli ile “TM Teknik Müflavir” dergi ad› için Türk Patent Enstitüsü taraf›ndan marka tescil onaylar› verilmifltir. Birli¤imizin patentli heykelini sat›n almak isteyen
üyelerimiz Birlik Merkezi ile irtibata geçebilirler.

2013 Çal›flmalar›m›z

Transkript

Benzer belgeler

AÇ - ekolojikmim.com

T-KIT 3 DOC*

Odyofil`in Uzun ‹nce Bir Yolu

profesyonellerin tercihi

DET HSC Courses (Turkish).qxd

Yaflanabilir Bir Gezegen Bulmak Hiç Kolay De¤il!

1940 sonları-1960 başları (5)