Denizli`de 0-5 Yaş Arası Gastroenteritli Çocuklarda

Denizli`de 0-5 Yaş Arası Gastroenteritli Çocuklarda

Yeni Tıp
Tp Dergisi 2010;27: 15-17
Orijinal makale
Denizli’de 0-5 Yaú Aras Gastroenteritli Çocuklarda
Rotavirüs ve Adenovirüs Tip 40/41 Skl÷
Yasemin IùIK BALCI 1, Yusuf POLAT 2, øbrahim Ethem ÇÖVÜT 1, Ramazan CANURAL 1,
øbrahim GÖRÜùEN 3, Fatma SARI 4
1
Denizli Devlet Hastanesi Pediatri Klini÷i, DENøZLø
Denizli Devlet Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar, DENøZLø
3
Denizli Servergazi Devlet Hastanesi Pediatri Klini÷i, DENøZLø
Denizli Servergazi Devlet Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar, DENøZLø
2
4
ÖZET
Bu çalúmann amac, Denizli ilinde 0-5 yaú aras gastroenteritli çocuklarda rotavirüs ve adenovirüs skl÷n
belirlemektir.
Denizli Devlet Hastanesi ve Servergazi Devlet Hastanesine Mays 2008-Mays 2009 arasnda baúvuran 930
hastann gaita örneklerinde rotavirüs ve adenovirüs tip
40/41 antijeni latex aglütinasyon yöntemi ile araútrld.
økiyüzkrkyedi (%26,5) çocukta rotavirüs, 40 (%4,3)
çocukta adenovirüs saptand. Rotavirüs en yüksek oranda Ocak-ùubat aylar arasnda, adenovirüs TemmuzA÷ustos aylar arasnda bulundu. Her iki virus, en yüksek
oranda 2 yaú altndaki çocuklarda bulundu.
Bu sonuçlar, 0-2 yaú aras gastroenteritli çocuklarda
rotavirüs ve adenovirüsün önemli etkenler oldu÷unu
göstermiútir.
Anahtar Kelimeler : Rotavirüs, adenovirüs, gastroenterit
ABSTRACT
Frequency of rotavirus and adenovirus types
40/41 in children with gastroenteritis between 0-5
years of age in Denizli
The aim of the study was to determine the incidence of
rotavirus and adenovirus gastroenteritis in Denizli
between 0-5 years of age
Stool specimens of 930 cases, who were admitted to
Denizli State Hospital and Servergazi State Hospital were
investigated by latex agglutination test for rotavirus and
adenovirus type 40/41 between May 2008-May 2009.
We detected rotavirus in 237 children (26,5%) and
adenovirus in 40 children (4,3%). The highest rates of
rotavirus and adenovirus were detected from January to
February, from July to August respectively. The
incidence of rotavirus and adenovirus was higher among
children between 0-2 years of age.
These results confirmed that rotavirus and adenovirus
are important causes of with gastroenteritis in children
between 0-2 years of age.
Key Words : Rotavirus, adenovirus, gastroenteritis
GøRøù
Akut gastroenteritler, çocuklarda mortalite ve
morbiditenin önemli nedenlerindendir. Dünya genelinde 5 yaú alt çocuklarn ylda ortalama 3.2 defa
ishal oldu÷u bildirilmiútir1. Çocukluk ça÷ ishallerin
büyük ço÷unlu÷unda virüsler etkendir. 0-5 yaú
aras çocuklarda gastroenterit nedeni olarak birinci
sklkta rotavirüs, ikinci sklkta adenovirüs oldu÷u
saptanmútr2. Ülkemizdeki çalúmalarda rotavirüs
%20-57, adenovirüs %4,6-23,1 orannda bulunmuútur3. Rotavirüs, Reoviridea ailesinden çift zincirli bir RNA virusü olup en sk A antijenik yaps ile
enfeksiyon oluúturmaktadr. Gastroenteriti, özellikle
0-2 yaú arasnda ve kú aylarnda daha skça
görülebilmektedir. Ateú, bol sulu, kan ve mukus
içermeyen ishal ile baúlamakta ve tekrarlayan
kusma ataklar ile a÷r dehidratasyon geliúebilmektedir. Klinik bulgular 2-8 güne dek sürebilir.
Sosyoekonomik koúullara ve hijyen önlemlerine
ba÷l olmakszn 0-5 yaú aras çocuklarn ço÷unlu÷u rotavirüs ile infekte olmakta, geçirilen ilk
do÷al enfeksiyon sonras tekrarlayan enfeksiyon-
lara ksmi ba÷úklk sa÷lanmaktadr4,5. Enterik
adenovirüs ise, en sk 0-3 yaú grubu çocuklarda
akut ve uzamú ishal nedeni olarak rotavirüsden
sonra ikinci srada yer almaktadr. Adenovirüs, 51
farkl serotip içerir. Üst solunum yolu infeksiyonu
srasnda ve sonrasnda dúkda bulunabilmektedir.
Ancak, serotip 40,41 ve nadiren 31 gastroenterite
neden olabilmektedir. 8-10 günlük inkübasyon
sonrasnda ateú, ishal ve kusma ile baúlar. Ortalama ishal süresi 10-14 gündür. Yln tüm aylarnda
ortaya çksa da, yaz aylarnda daha skça görülebilmektedir5,6.
Bu çalúmada Denizli ilinde 0-5 yaú aras çocuklarda akut gastroenterit etkeni olarak rotavirüs ve
adenovirüs skl÷nn belirlenmesi amaçlanmútr.
MATERYAL VE METOT
Bu çalúma Denizli’nin ikinci basamak sa÷lk hizmetlerinin tamamn gerçekleútiren Denizli Devlet
Hastanesi ve Servergazi Devlet Hastanesinde gerçekleútirilmiútir. Mays 2008-Mays 2009 arasnda
15
Yeni Tp Dergisi 2010;27: 15-17
Y. I. Balcı ve ark.
ishal, kusma ve ateú nedeniyle getirilen 0-5 yaú
aras 930 hasta çalúmaya alnmútr. Hastalarn
hiçbirinde önceden belirlenmiú immün yetmezlik
yoktu. Akut gastroenterit, günde 3 veya daha fazla sayda sulu dúklama olarak tanmland. øshal
süresi 10 günden fazla olan ve ishalin eúlik etmedi÷i kusma yaknmas olan olgular çalúmaya alnmad7. Taze dúk örneklerinden rotavirüs ve adenovirusü saptamak için lateks aglütinasyon yöntemi (ACON One Step Rotavirüs and Adenovirüs
Combo Test Device–feces-USA) kullanld. Dúk örne÷i
tampon çözeltiyle süspanse edildikten sonra strip ile
temas sa÷lanarak bir dakika sonra de÷erlendirildi.
BULGULAR
Çalúmaya alnan hastalarn %64’ünde ishal,
%53’ünde ateú, %51’inde ishal ve kusma, %48’inde kusma, %9’unda dehidratasyon bulgular vard.
Ortalama ishal süresi 2-7 gün idi. 247 (%26,5)
hastada rotavirüs, 40 (%4,3) hastada adenovirüs
tip 40/41 antijeni görüldü. 8 (%0,86) hastann
gaitasnda rotavirüs ve adenovirüs birlikte saptand. Yaú gruplarna göre inceledi÷imizde rotavirüs
antijeni ve adenovirüs tip 40/41 antijeni en sk 1-2
yaú arasnda bulunmuútur (ùekil 1).
ùekil 1. Yaú gruplarna gastroenteritli çocuklarda rotavirüs
ve adenovirüs da÷lm
Mevsimlere göre da÷lmda ise rotavirüs ocakùubat aynda, adenovirüs Temmuz-A÷ustos aynda
en fazla saptanmútr (ùekil 2). Rotavirüs aúsnn
23 (%2,4) hastaya yaptrld÷ ö÷renildi. Bu hastalarn gaitasnda rotavirüs antijeni bulunmad.
Dehidratasyonu olan 83 hastann, 64 (%77)’ü hafif,
19 (%23)’u orta düzeyde dehidratasyon bulgusuna sahip olup, 58 (%70)’inde rotavirüs antijeni, 25
(%30)’inde adenovirüs tip 40/41 antijeni saptanmútr. Bu grupta ortalama hastanede yatú süresi
5-7 gün idi.
16
ùekil 2. Mevsimlere göre gastroenteritli çocuklarda rotavirüs ve adenovirüs da÷lm
TARTIùMA
Gastroenteritler, geliúmekte olan ülkelerde 0-5 yaú
aras çocuklarda mortalite ve morbiditenin nedenleri arasndadr. Etyolojiye yönelik yaplan araútrmalar, tedavi ve prognoz açsndan önem taúmakta,
viral etkenlerin saptanmas ile gereksiz antibiyotik
kullanm önlenebilmektedir. Viral gastroenteritlerin çocuklarda en sk görülen etkeni rotavirüstür8.
Yurtdú çalúmalarnda çocuklarda gastroenterit
etkeni olarak rotavirüs skl÷nn %16,5-53 arasnda oldu÷u bildirilmiútir3. Ülkemizdeki çalúmalarda
ise %20, %25,7, %32, %56,9 oranlarnda rotavirüs skl÷ saptanmútr9-12. Çalúmamzda rotavirüs
insidans %26,5 olup literatür ile uyumlu idi.
Denizli ilinde 2000 ylnda yaplan bir çalúmada
1,5-9 yaú aras çocuklarda bu oran %40,5 olarak
bildirilmiútir13. Aradaki belirgin düúmenin, halkn
temizlik ve sa÷lk alannda bilinçlenmesi ve koruyucu sa÷lk hizmetlerinin ilimizde baúar ile uygulanmas sonucunda gerçekleúti÷ini düúünmekteyiz.
Rotavirüs gastroenterit skl÷, yaú ile birlikte giderek azalmaktadr14. Çalúmamzda yaú da÷lmna
göre inceledi÷imizde, rotavirüs gastroenteriti olan
hastalarmzn ço÷unlu÷unun ilk 2 yaúta oldu÷u ve
bu orann yaú ile birlikte giderek azald÷ görülmüútür. Benzer úekilde, Gül ve ark.’lar, Altndiú ve
ark.’lar %89, Kurugöl ve ark.’lar %80,1, %71
orannda ilk 2 yaúta rotavirüs antijeni saptamú,
yaú ile birlikte skl÷n giderek azald÷n belirtmiúlerdir10,15,16.
Mevsimsel farkllk gösteren, rotavirüse ba÷l gastroenteritlerin, %70-95’i kú aylarnda saptanrken,
%0-20’si yaz aylarnda görülmektedir. Amerika ve
Avrupa’da sklk Aralk-Mart aylar arasndadr17.
Çalúmamzda rotavirüs skl÷ Ocak-ùubat aynda
%42,8, Mart-Nisan aynda %24,8, Kasm-Aralk
aynda %16 oldu÷u, yaz aylarnda ise bu orann
düútü÷ü görülmüútür. Ülkemizden yaplan di÷er
Yeni Tp DergisiY.2010;27:
15-17
I. Balcı ve
ark.
çalúmalarda en yüksek sklk Ocak ve ùubat aynda
görülmüútür10,11,15.
Viral gastroenteritlerin ikinci sklkta görülen nedeni adenovirüslerdir. Çocukluk ça÷ gastroenteritlerinde adenovirüs oran %4,1 olarak belirtilmiútir2.
Çalúmamzda %4,3 orannda adenovirüs 40/41
antijen pozitifli÷i görüldü. Gül ve ark.’lar %4,7,
Biçer ve ark.’lar %9,3 orannda adenovirüs antijeni saptamúlardr10,18. Çalúmamzdaki adenovirüs
orannn Türkiye ortalamasnn altnda olmas
ilimizdeki koruyucu sa÷lk hizmetlerinin etkin bir
úekilde uygulanmasna ba÷lanmútr. Di÷er yandan
adenovirüse ba÷l gastroenteritler, ilk 2 yaúta ve
yaz mevsimlerinde daha fazla görülmektedir6,19.
Adenovirüs gastroenteriti olan hastalarmzn %77,5
ilk 2 yaúta olup, %50 si ise Mays-A÷ustos aylar
arasnda görülmüútür. Biçer ve ark.’lar adenovirüs
gastroenterit skl÷n A÷ustos, Temmuz ve Haziran
aynda daha fazla oranda bulmuúlardr18.
Türkiye’den yaplan baz çalúmalarda ise farkl
olarak aralk, Ocak ve ùubat aylarnda daha fazla
adenovirüs gastroenteriti saptanmútr10,15.
Sonuç olarak, rotavirüs ve adenovirüs çocuklarda
viral gastroenterit etyolosinde büyük ço÷unlu÷u
oluúturmaktadr. Akut gastroenterit ataklarnda,
özellikle ilk 2 yaú içinde viral etkenler mutlaka
araútrlmaldr. Böylece gereksiz antibiyotik kullanm önlenecek ve uygun destek tedavileri ile daha
etkin sonuçlar alnacaktr.
REFERANSLAR
1. Kosek M, Bern C, Guerrant RL The global burden of diarrhoeal
disease, as estimated from studies published between 1992 and 2000. Bull
World Health Organ 2003;81: 197-04.
2. Ahluwalia GS, Scott-Taylor TH, Klisko B, Hammond GW.
Comparison of detection methods for adenovirus from enteric clinical
specimens. Diagn Microbiol Infect Dis 1994;18: 161-6.
3. Palanduz A. Gastrointestinal Enfeksiyon Etkenleri ve Neden
Olduklar Klinik Tablolar Çocuk Enf Derg 2009;3: 116-8.
4. Ceyhan M. Viral gastroenteritler Katk Pediatri Derg 2002;21: 34-64.
5. Bass DM. Rotavirus and other agents of viral gastroenteritis,
Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB(eds): Nelson Textbook of Pediatrics,
17th ed WB Saunders Co., Philedelphia 2004;p: 1081-3
6. Summaries of Infectious Diseases, Adenovirus Infections. In:
Pickering LK(Ed). American Academy of Pediatrics Redd Book: 2003 Report
of the N, Committee on Infectous Diseases. 26th ed. Elk Grove Village, IL
2003;p: 190-2
7. American Academy of Pediatrics, subcommitte on Acute Gastroenteritis. Practica parameter: The management of acute gastroenteritis in
young children. Pediatrics 1996;97: 424-35.
8. Aydo÷du S, Kütükçüler, Ya÷c RV, Ça÷layan S. Rotavirus
enfeksiyonu ve klinik özellikleri Ege Pediatri Bülteni 1996;3: 23-6.
9. Özbal Y, Öztürk MA, Kurto÷lu S,Klç H, Do÷angüneú S, Al M. ve
ark. Gastroenteritli olgularda soyutlanan enteropatojen mikroorganizmalar
Türk Mikrobiyol Cem Derg 1990;20: 57-9.
10. Gül M, Garipardç M, Çragil P, Aral M, Karabiber H, Güler ø. 0-5
yaú aras gastroenteritli çocuklarda rotavirus ve adenovirus tip 40/41
araútrlmas ANKEM Derg 2005;19: 64-7.
11. Biçer S, Bezen D, Sezer S. Yavuzcan D, Tekgündüz SA, Ulucakl Ö
ve ark. Acil Çocuk Servisindeki akut gastroenterit olgularnda rotavirus ve
adenovirus infeksiyonlar. ANKEM Derg 2006;20: 206-9.
12. Çiçek C, Karataú T, Bilgiç A, Koturo÷lu G, Kurugöl Z. Akut
gastroenteritli çocuklarda rotavirus ve adenovirus prevalans. Çocuk Dergisi
2006;6: 269-72.
13. Polat A, Köseli O, ùengül M. Çocukluk ça÷ akut gastroenteritlerinde Rotavirusun rolü. PAÜ.Tp Fakültesi Dergisi 2000;6: 62-5.
14. ùimúek Y, Bostanc ø, Bozday G, Öner N, Ahmed A, Rota S ve ark.
0-5 yaú çocuklarda akut gastroenteritte rotaavirus skl÷ ve serotip
özellikleri. Turkiye Klinikleri J Pediatr 2007;16: 165-70.
15. Altndiú M, Beútepe G, Çeri A, Yavru S, Kalayc R. Akut ishal
yaknmal çocuklarda rotavirus ve enterik adenovirus skl÷ S.D.Ü. Tp Derg
2008:15; 17-20.
16. Kurugöl Z, Geylani S, Karaca Y, Umay F, Erensoy S, Vardar F ve
ark. Rotavirus gastroenteritis among children under five years of age in
øzmir, Turkey. The Turk J of Pediatr 2003;45: 290-4.
17. Koopmans M, Brown D. Seasonality and diversy of group A
rotavirus in Europe. Acta Pediatr Suppl 1999;88: 38-41.
18. Biçer S, Tunca ùahin G, Koncay B ve ark. Çocuklarda adenovirus
gastroenteriti olgularn skl÷ Bakrköy Tp Dergisi 2009;5: 6-10.
19.
Aknc N, Erener Ercan T, Yalman N, Eren A, Severga B, Ercan
G. Gastroenteritli çocuklarda adenovirus ve rotavirus. Çocuk Enfeksiyon
Dergisi 2007;1: 98-01.
Yazúma Adresi:
Dr. Yasemin IùIK BALCI
Denizli Devlet Hastanesi Pediatri Klini÷i, Denizli
e-mail: [email protected]
Yaznn geldi÷i tarih
: 28.01.2010
Yayna kabul tarihi
: 24.02.2010
17