KKTCMB Bülten ( Mayıs 1989 No:07 )

Transkript

Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti
Merkez Bankas ı
Bülten
Mayı s 1989
No.7
YÖNETIM KURULU
Başkan:
Yönetim Kurulu
Demirhan Say ı ner
Üyeleri:
Başkan Yardımcısı:
Onur Borman
Süleyman Ali
Ertuğ rul Güven
Necdet Kaya Sezer
1
ÖNSÖZ
larak içerik itibariyle 1988 y ı ll ığı
ı
el
verilerle
donat
ıs ını sözü
1988 y ı lı na ait te n
ğ lamak dü ş üncesiyle, bültenin bu say ı k. Hal
esini
sa
rr
na
da
hizmet
et
amaçlar ı
mesi için bir süre bekletmek durumunda kald
edilen bilgilerin derlenebil
i ta ba ş tan önem
ğ imiz materyalm güncelli ğ
ene
dahil
etti
böyle olmakla beraber bült iz bir husustur. Bu çerçevede müteakip döneme ait
verdi ğ imiz özen gösterdi ği aklar ölçüsünde yer verilmeye çal ışı lm ışt ı r.
daha taze bilgilere de ola
2
IÇINDEKILER
Safa
I. Bölüm
K.K.T.C. de Merkez Bankas ı ve Bankac ılı k Faaliyetleri
4 - 27
II. Bölüm
Ekonomik Geli şmeler
1. Üretim, İ stihdam ve Fiyatlar
a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ı n Kullanı m ı
b) İ stihdam
28 - 53
29
29
34
e) Fiyat Hareketleri ve Ücretler
2. Mali ve Parasal Geli şmeler
a) Mali Geli şmeler
b) Parasal Geli ş meler
36
39
39
44
3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi
a) Ticaret ve Pazarlama
b) Ödemeler Dengesi
45
45
51
III. Bölüm
Merkez Bankas ının Yı llı k Hesaplar ı
Bilânço
5 4 - 59
55
Kâr ve Zarar Hesab ı
Hesaplar Hakk ı nda Aç ıklamalar
56
57
IV. Bölüm
Bankac ı lı k istatistikleri
60 - 67
V. Bölüm
Bankac ıl ı k Kesiminin Özel ilgi Duyaca ğı
Mevzuat
ithalât ı ve ihracat ı Düzenleme ve Denetim Tüzü
ğü
68 - 91
69
VI. Bölüm
Tablolar ı n Listesi
92 - 94
3
I. Bölüm
Kuzey K ıbr ı Türk Cumhuriyetinde Merkez Bankas
ve Bankac ılık Faaliyetleri
ı
ı na uygulanacak faiz
ki ş ilerin sterlin mevduat hesaplar
Bankalarca özel ve tüz 1adesizde
%6'dan %7'ye, 6 ay vadelide %7'den %8'e,
8 May ı s 1989'dan itibaren
ve bu ki ş ilere verilecek sterlin döviz kredilerine uy1 y ı l vadelide %8.5'ten %11' . se %12'den %14'e yükseltilmi ş tir. Buna ko ş ut olarak
%7'den %8'e yükselgulanacak azami y ıll ı k faiz
ı zca ödenecek faiz oran ı
Bankam
klann
ıs
ı
şıl
sterlin mevduat kar
nin faizlerinde de ğiş iklik yoktur. Bu amaçla 8 May
er
döviz
türler
ğ
tilmi ştir. di
ı mlanan kararlar 16 Mayis1989
1989 tarih ve 53 say ıl ı Res mi Gazetede yayş ş ekilde a şağı ya ç ıkar ı1 m ışt r
tarih ve 56 say ıl ı Resmi Ga etede düzeltilmi
"Bakanlar Kurulu Karar Numaras ı : E(K-3) 434-89
K.K.T.C. ERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU
KARARLARI:
Bakanlar Kurulu, ekte sunulan
K.K.T.C. Merkez Bankas ı Yönetim
Kararlar ını onaylayarak Re mi Gazete'de yay
4.5.1989
4
ı nlanmas ı na karar verdi.
Kurulu
Karar Tarihi : 2.5.1989
Karar Sayısı : 165
35/1987 say ıl ı K.K.T.C. Merkez Bankası Yasas ının 25'inci maddesi ve de ğiştirilmi ş şekliyle 38/1982 say ıl ı Para ve Kambiyo . İşleri Yasas ı alt ında yap ılan Para ve
Kambiyo İşleri Tüzüğü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ınca K.K.T.C. Merkez
Bankas ı Yönetim Kurulu a şağıdaki karar ı alm ışt ı r.
1. Bankalarca Özel ve Tüzel ki şilerin döviz mevduat hesaplar ına aşağıdaki faiz
oranlar ı uygulan ı r.
Sterlin
ABD
Dolar ı
Bat ı Alman
Markı
K ıbrıs
Lirası
Vadesiz
7
5
2
5
6 ay vadeli
8
6
3
6
1 yıl vadeli
11
8
4
7
2. Bankalarca Özel ve Tüzel ki ş ilere verilecek döviz kredilerine uygulanacak
azami yı ll ık faiz oranlar ı aşağıdadı r:
Sterlin
ABD
Dolar ı
Bat ı Alman
Markı
K ıbrıs
Lirası
14
11
7
9
3. Bankalararas ı dövizli mevduata uygulanacak faiz oran ı serbesttir.
4. Bankalar ın Merkez Bankas ı nezdinde açacaklar ı döviz mevduat hesaplar ına,
özel ve tüzel ki şilerin döviz. mevduat hesaplar ına uygulanan azami faiz oranlar ı art ı
1/4 uygulan ı r.
5. Bankalar nezdlerinde aç ılan özel ve tüzel ki şilere ait K ıbrı s Lirası mevduat ı
için K.K.T.C. Mekrez Bankas ı nezdinde %20 oranında Munzam Kar şı l ı k tesis ederler.
Bu kar şı l ığa yılda %6 oranında faiz ödenir.
Söz konusu Munzam Kar şı l ığın
30.10.1987 tarih ve 122 say ıl ı K.K.T.C. Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Karar ında
belirtilen sürede yat ı rı lmas ı zorunludur.
Süresinde yat ı rılmayan hallerde sözü
edilen oranda belirtilen cezai faiz uygulan ı r.
6. 9.11.1987 tarih ve 119 say ı l ı Resmi Gazete'de 616 say ıl ı Amme Enstrüman ı
olarak yayı nlanan Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kaldı rıl ı r.
7. Bu karar Resmi Gazete'de yay ınlandığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer.
5
Karar Tarihi : 2.5.1989
Karar Say ısı : 166
Kuzey K ıbr ıs Türk Cumh riyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu 35/1987 say ı l ı
Kuzey K ıbr ıs Türk Cumhuriy ti Merkez Bankas ı Yasas ının 24'üncü maddesinin (2),
(3), (4) ve (6). f ıkralar ı uya ınca aşağıdaki karar ı alm ışt ı r.
Kuzey K ıbr ıs Türk Cum uriyeti Merkez Bankas ının 30.10.1987 tarih ve 122
say ı l ı karar ıyle al ınm ış ve 2 ası m1987 tarihli Resmi Gazete Ek III'de A.E. 604 ile
ilan edilen İngiliz Sterlingi il ilgili %7 yı ll ık faiz oran ı %8 olarak de ğ i ştirilmi ştir.
Bu karar Resmi Gazete e yay ınlandığı tarihten itibaren yürürlü ğ e girer."
Türk Liras ı faiz hadleri ile ilgili olarak bankalarca mevduat kabulünde ve her
türlü kredi i şlemlerinde al ın cak ve verilecek faiz oranlar ı K.K.T.C. Merkez Bankas ı
Yönetim Kurulu Karar ı ve B kanlar Kurulu onay ı ile; K.K.T.C. Merkez Bankas ınca
reeskont ve avans i şlemelrin e uygulanacak faiz oranlar ı ise K.K.T.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu Karar ı ile 4 Mart 1988 tarih ve 22 say ıl ı Resmi Gazetede
yayı mlanm ışt ı r. Detayl ı bilg 3 numaral ı bültende verilmi ştir.
Geçen süre zarf ında ger ekle ştirilen de ği şiklikler şöyle özetlenebilir:
a) Devlet Planlama Örg 'tü veTurizm Bakanl ığının onaylayacağı projelere göre
verilecek turizm kredileri de miktarlar 300 milyon TL'yi a şmamak kayd ıyle
azami yıll ık %35 faizle kontrollu krediler kapsam ına al ınm ış ve bu tür kredilerin reeskont ve vans i ş lemlerinde uygulanacak azami y ıllık faiz %31
olarak saptanm ışt ı r.
b) Kara f ı rınlar ı kapata ak dolayl ı ısıtmal ı modern f ı rına geçecek f ı rıncılara
sağ lanacak kontrollu üçük esnaf kredisi limiti Bakanlar Kurulunun 29.12.88
tarihli karar ı yla 7 m lyon TL'ye ve 22.2.89.tarihli karar ı yla da 10 milyon TL'
ye yükseltilmi ştir.
35/1987 say ıl ı Kuzey K brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasasında belirtilen çerçevede bankalar taraf ından getirilen k ısa vadeli senet ve vesikalar ı
reeskonta kabul ederek veya kamu kurum ve kuruluşlar ına Hazine Kefaleti kar şı lığında avans vermek suretiyl piyasaya para sürme ve bankalara kaynak sa ğlama
görevleri Bankam ızca sürdür* lmüştür. Yasan ın 36. maddesi alt ında Merkez Bankas ı
taraf ından miktar ı cari y ıl bütçe ödenekleri toplam ının %5'ini geçmemek üzere
Hazineye K ısa Vadeli avans hesab ı açı lması yetkisine kar şı lık 1987 yılı sonunda
3.500 milyon TL miktar ında örülen Hazine K ısa Vadeli Avans Hesab ı 1988 yıl ında
kapat ı lm ışt ı r.
31 Aral ık 1988 tarihi i ibar ıyle avans ve reeskont i şlemleri Tablo l'de avans
ve reeskont i şlemlerinden do an borç bakiyelerinin 31 Aral ık 1987, 31 Aral ık 1988
ve 31 May ıs 1989 tarihleri itibariyle karşı laşt ı rması ise Tablo 2'de gösterilmi ştir.
Turizm kredilerinin de kont ollu krediler kapsam ına alınmasıyla bu tür kredilerde
sağ lıkl ı bir art ış gözlenmek edir. 31.12.88'de 316.3 milyon TL miktar ında olan
Turizm kredileri 31.5.89'da 920.0 milyon TL'ye yükselmi ştir.
6
Tablo 1
31 Aralı k 1988 itibariyle Avans ve Reeskont I
ş lemleri
Milyon TL
Kredi Türü
Borçlu
Hazine Kefaletini
Haiz Bonolar
It
Küçük Esnaf ve
Sanatkâr Senetleri
Sanayi Senetleri
Imalâtc ı -Ihracatç ı
Senetleri
ıı
ıı
ıı
ıı
Ticari Senetler
I/
Tarı m Senetleri
It
Ihracat Senetleri
Turizm Senetleri
K.T. Sanayi I ş letmeleri
Holding Ltd.
K.M.S. Cypfruvex i ş l. Ltd.
Tarı msal Donat ı m Kurumu
Toprak Ürünleri Kurumu
Borç
Senet
Bakiyesi Adedi
Senet
Toplam ı
1.421.9
3.354.4
208.4
6.279.0
11.263.7
2
3
4
2
11
650.0
3. 000.0
220.0
5.500.0
9. 370.0
K. Vak ı flar Bankas ı Ltd.
1.265.9
882
1. 096.1
K. Vakı flar Bankas ı Ltd.
K. Ticaret Bankas ı Ltd.
K. Kredi Bankas ı Ltd.
99.5
45.7
35.3
180.5
6
3
2
11
83.0
38.0
30.0
151.0
Türkiye İş Bankası A. Ş.
Türk Bankas ı ltd.
Asbank Ltd.
10.1
502.7
101.2
82.3
84.0
9.9
790.2
1
17
4
3
3
1
29
10.0
412.0
100.0
70.0
50.0
8.0
650.0
Türk Bankas ı Ltd.
319.6
15
384.5
18
255.0
50.0
305.0
K. Vakı flar Bankas ı ltd.
131.4
21.4
152.8
52
5
57
112.2
19.0
131.2
116.8
35.7
152.5
12
2
14
87.3
22.7
110.0
316.3
10
300.0
14.506.4
1032
12. 113.3
Genel Toplam
64.9
3
7
h4 ,
Tablo 2
-4 , 1 tt
't 1 ,
t
Avans ve Reesk•nt Borç Baldyelerinin 31 Aral ık 1987
şılaşt ırmas ı
31 Aral ık 1988 ve 31 May ıs 1989 itibariyle Kar
o r lu
Kredi Türü
Hazine Kefaletini
Haiz Avans
K.T. San yi i ş letmeleri
Holding td.
K.M.S. •ypfruvex İş l. Ltd.
Tarı msal Donat ı m Kurumu
Toprak - rünleri Kurumu
Devlet retme Çiftlikleri
T.C.M. onsolide Fonu
inkiş af 'and ığı
K.T. Tu izm I ş l. Ltd.
Milyon Ti.
31 Aral ı k 31 Aral ı k 31 May ıs
1989
1988
1987
896.2
1023.6
125.8
4824.9
181.6
802.5
Küçük Esnaf ve
Sanatkâr Senetleri
Sanayi Senetleri
11
t,
ihracat Senetleri
Ticari Senetler
ıı
ıı
Tar ı m Senetleri
Hazine ari Hesab ı
K. Vak ı lar Bankas ı Ltd.
K. Vak flar Bankas ı Ltd.
K. Tica et Bankası Ltd.
Türk B •nkas ı Ltd.
Asbank Ltd.
K. Vak
K. Tic
Türk b
K. Kre
Asbank
flar Bankas ı ltd.
ret Bankas ı Ltd.
nkası Ltd.
i Bankas ı Ltd.
Ltd.
K. Tic ret Bankas ı Ltd.
Türk B nkas ı ltd.
K. Kredi bankas ı ltd.
Asban ı Ltd.
K.T. oop. Merkez Bankas ı
T.C. Z raat Bankas ı
K. V ıflar Bankas ı ltd.
300.0
8735.7
641.4
1265.9
1420.0
24.1
93.9
34.8
116.8
9.5
279.1
99.5
45.7
35.3
-
60.0
58.0
20.0
315.0
-
180.5
453.0
65.5
27.6
72.6
32.4
198.1
35.6
-*
116.8
152.4
11.0
246.0
53.0
41.0
117.0
35.8
25.9
11.3
319.6
64.9
200.0
85.0
190.0
384.5
285.0
120.7
159.6
131.4
197.4
21.4
152.8
18.3
215.7
3500.0
280.3
8
1421.9
3354.4
208.4
3300.0
151.0
11263.7
7854.6
Hazineye K ısa
Vadeli Avans
1421.9
3354.4
208.4
6279.0
-
351.0
im.alatc ı-lbracatc ı
Senetleri
/I
ıı
/I
It
II
Turizm Senetleri
tl
It
It
II
II
It
II
It
Türk Bankası Ltd.
Türkiye i ş Bankas ı A. Ş.
Asbank Ltd.
Asbank Ltd.
Genel Toplam
-
-
-
10.2
502.7
82.3
84.0
101.2
9.9
10.0
497.0
80.0
45.0
200.0
-
790.3
832.0
316.3
-
360.0
500.0
300.0
600.0
160.0
-
316.3
1.920.0
12.943.5 14. 506.4
14.212.4
9
Para ve Kambiyo İş leri
br
K ı ı s 'I'ürk Cumhuriyetinde
maya döviz almaya, döviz b
eden turistlere mahsus dövi
İş leri ile ilgili bakanl ı kça y
kas ı d ışı nda yetkili bankala
Masas ı ndaki tan ı ma göre "Yetkili Bankalar" Kuzey
faaliyette bulunan ve ithalat, ihracat i şlemleri yaplundurmaya, döviz satmaya, döviz sat ışı na mesnet te şkil
al ı m bordrolar ı ve/veya makbuz tanzim etmeye Maliye
tkili k ı l ı nan bankalar ı anlat ı r. K.K.T.C. Merkez Banşunlard ı r:
F.C. Ziraat Bankas ı
Türkiye İş Bankas ı A. Ş.
K.T. Kooperatif Merkez Ba kas ı Ltd.
K ıbr ı s Kredi Bankas ı Ltd.
Türkiye Halk Bankas ı A. Ş.
K ıbr ı s Vak ı flar Bankas ı Lt
Limasol Türk Kooperatif Bankas ı Ltd.
K ıbr ı s Ticaret Bankas ı Ltd.
K ıbr ı s Endüstri Bankas ı Lt
K ıbr ı s Faisal İ slam Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
Akdeniz Garanti Bankas ı L d.
"Yetkili Müesseseler"
al ı p satmaya ve bulundurm
rin Maliye i şleriyle görev
faaliyette bulunan yetkili
terilmi ştir:
Para ve Kambiyo İş leri Yasas ı kurallar ı uyar ınca döviz
ya yetkili kı l ı nan müesseseleri anlat ı r. Bu müesseselei bakanl ıktan çal ış ma izni almalar ı zorunludur. Halen
üesseselerin isim ve kay ı tl ı büro adresleri a şağı da gös-
Birinci Döviz Al ı m Sat ı m 'irketi Ltd.
158 A Girne Caddesi, Lef o şa.
F ı r ınc ıoğullar ı Co. Ltd.
2-4 Asmaalt ı Sokak, Lefko şa.
Elmaslar Yat ı r ı m Şirketi td.
89 D Taner Küçiik İş Han ı Girne Caddesi, Lefko şa.
Merimann Currency Excha ge Co. Ltd.
49 E II. Selim Caddesi, L fko şa.
Ertu ğ rul Akbel And Sons td.
Osman Pa ş a Caddesi, Mustafa Haci Ali Apt. No. 2, Lefko şa.
Sun Döviz Bürosu Ltd.
Abdi İpekçi Caddesi, Lefk şa.
Nafa Döviz Al ı m Sat ı m Si keti Ltd.
Zafer Çar şı s ı No. 10 Atat 'rk Caddesi, Girne.
Orhan Kâhya Ltd.
3-4 Zafer Çar şısı , Girne.
Uluçay Exchange Co. Ltd.
13 Nam ı k Kemal Meydan ı Mağusa.
Er-Tem Yat ı r ı m Şirketi L d.
2 G K ışla Yolu Mağ usa
Batu Exchange Co. Ltd.
52 İstiklâ1 Caddesi, Ma ğusa.
10
K.K.T.C. Merkez Bankas ı aşağı daki bankalarla muhabirlik ili ş kileri içinde olup,
bunlardan;
Midland Bank PLC International Division Londra
Commerzbank AG Londra
Commerzbank AG Frankfurt
American Express Bank Ltd. Londra
Bank of Credit and Commerce International S.A., Londra
National Westminister Bank PLC, Londra
bankaları ile döviz, T.C. Merkez Bankas ı ile de hem döviz hem Türk Liras
ı hesaplar ı
yürütülmektedir.
Döviz rezervlerimiz bankalar ı n resmi kurdan tuttuklar ı dövizlerle bankalar kurundan tuttuklar ı dövizlerden oluş maktadı r. K.K.T.C. Merkez
Bankas ı ve Di ğer
Bankalar sını flandı rması na göre Mart 1988 - May ı
s
1989
döneminde
Devlet Kuru
hesabı nda tutulan dövizler, Tablo 3'te gösterilmi ş
tir.
Bundan
görülece
edilen süre zarf ı nda Devlet Pozisyonunda önemli bir de ğiş iklik olmam ğ i üzere sözü
ış , Aral ı k 1988
sonu itibariyle toplam 46391.0 bin ABD dolar ı ve serbest 43461.8 bin
ABD dolar ı
miktarlar ı ndan olan döviz cii ıi azalış larla Mayı
s
1989'da
toplam
36439.9
bin ABD
doları ve serbest 34834.4 bin ABD dolar ı miktarları na düş
müş
tür. Bankalar ın döviz
pozisyonlar ı nda herhangi bir s ını
rlama mevcut olmamakla beraber resmi dövizlerin
daha çok K.K.T.C. Merkez Bankas ı nda topland ığı gözlenmektedir.
11
Tablo 3
ı ve Di ğer Bankalar Tasnifine Göre
K.K.T.C. Merkez B
s
198
döneminde
Devlet Kuru Hesab ında Tutulan
Mart 1988 - May ı
Dövizin ABD D ları Karşılığı ve Mevcut Taahhütler
ın
Toplam Taahhüt Serbest
$
Bankal
$
2 Nisan 1988
K.K.T.C. Merkez Bankas ı
Di ğer Bankalar
Topla
34.877.4
6.691.1
41.568.5
8.466.8
8.466.8
2 Temmuz 1988
Diğ er Bankalar
Topla
38.725.8
4.678.8
43.404.6
4.605.1
4.605.1
1 Ekim 1988
Di ğer Bankalar
Topl= m
39.662.9
3.415.8
43.078.7
3.472.3
3.472.3
39.662.9
(56.5)
39.606.4
31 Aral ık 1988
Di ğer Bankalar
42.779.1
3.611.9
2.929.2
42.779.1
682.7
46.391.0
2.929.2
43.461.8
40.555.4
3.282.5
3.070.2
40.555.4
212.3
Topl m
43.837.9
3.070.2
40.767.7
28 Şubat 1989
Di ğer Bankalar
Toplam
38.031.7
3.038.9
3.346.7
38.031.7
(307.7)
41.070.6
3.346.6
37.724.0
1 Nisan 1989
Diğer Bankalar
34.733.6
4.079.0
2.395.2
34.733.6
1.683.8
Toplam
38.812.6
2.395.2
36.417.4 -
29 Nisan 1989
Diğ er Bankalar
Toplam
34.657.6
3.515.3
2.495.2
34.657.6
1.020.1
38.172.9
2.495.2
35.677.7
27 Mayıs 1989
Diğer Bankalar
Toplam
33.468.2
2.971.7
36.439.9
1.605.5
1.605.5
Topl m
28 Ocak 1989
Diğ er Bankalar
12
34.877.4
(1.775.7)
33.101.7
38.725.8
73.7
38.799.5
33.468.2
1.366.2
34.834.4
Yine K.K.T.C. Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar s ınıfland ı rması na göre bankalar kurundan özel ve tüzel ki şiler adı na aç ı lan döviz tevdiat ve döviz mevduat hesaplar ı ndaki dövizlere ait bilgiler Tablo 4'te verilmi ştir. Aral ı
k 1988 sonu itibariyle döviz tevdiat ve döviz mevduat hesaplar ını n durumu müteakip dönemle kar
şı laşt ı rı ldığı nda miktar ve cins baz ı nda önemli bir de ğişiklik olmad
ığı gözlenmektedir.
13
Tablo 4
K.K.T.C. Merk Bankası ve Di ğer Bankalar Tasnifine Göre
Mart 1988 - Nisan 1 89 Döneminde Bankalar kurundan Özel ve Tüzel
Kişiler adına tut an Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ının
ABD Doları arşılığı ve Hesap Türüne Göre Dökümü
Tarih
Bankalar
31 Mart 1988
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Haziran 1988
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Eylül 1988
Döviz Tevdiat
Miktar
Hesap
Adedi
Toplam
Toplam
5.289.0
41.063.0
5.289.0
53.833.0
3082
12.770.0
3082
12.770.0
23567
46.352.0
59.122.0
14.159.0
3215
14.159.0
5.725.0
40.283.2
46.008.2
5.725.0
3215
1197
23770
24967
1329
24920
6.661.4
45.951.1
52.612.5
3179
14.557.9
14.557.9
31 Aral ık 1988
Diğer Bankalar
Toplam
Döviz
1123
22444
3179
Diğ er Bankalar
Döviz Mevduat
Miktar
Hesap
Adedi
26249
1015
3413
3413
20.824.3
20.824.3
27648
28663
54.442.2
60.167.2
6.661.4
60.509.0
67.170.4
6.903.0 6.903.0
55.778.8 76.603.1
62.681.8 83.506.1
31 Ocak 1989
Di ğer Bankalar
Toplam
1051
6.792.3
6.792.3
3575
17.336.0
29254
55.304.6
72.640.6
3575
17.336.0
30405
62.096.9
79.432.9
1079
6.608.2
6.608.2
27979
55.061.2
72.707.1
28 Şubat 1989
K.K.T.C. Merkez Bankas
Di ğer Bankalar
Toplam
3413
17.645.9
29058
61.669.4
79.315.3
3331
19.061.6
1104
6.894.2
6.894.2
28686
56.100.8
75.162.4
3331
19.061.6
29790
62.995.0
82.056.6
1095
6.821.8
6.821.8
31 Mart 1989
Di ğer Bankalar
30 Nisan 1989
Di ğer Bankalar
Toplam
14
-
-
3423
16.892.5
29002
58.515.5
75.408.0
3423
16.892.5
30097
65.337.3
82.229.8
Döviz rezervlerimiz devlet kuru ile bankalar kuru olarak iki ba şl ık alt ında
görülmektedir. Devlet kuru hesab ı nda tutulan dövizler tahsise tabi dövizlerdir. Bankalar kuru başl ığı alt ı nda gösterilen dövizler ise özel ve tüzel ki şilere ait clöviz
.
tevdiat ve mevduat hesaplar ı ile bankalar ı n kendi nam ve hesaplar ına tuttuklar ı dövizlerden oluş maktadı r. Aral ı k 1988 sonu itibariyle Devlet Kuru Hesab ındaki toplam
döviz 46391.0 bin ABD dolar ı ve Bankalar kurunda tutulan toplam döviz ise
103.331.9 bin ABD dolar ı değ erindedir (Tablo 5). Ocak-Nisan 1989 ortalamas ı
Devlet kurunda 40473.5 bin ABD dolar ı ve Bankalar kurunda 103.907.0 bin ABD
dolar ı değerinde olduğ una göre, Bankalar Kuru Hesab ında kayda de ğer bir de ğişiklik
yokken Devlet Kuru Hesab ında düşüş gözlenmektedir.
15
ablo
Döviz • ezervlerinin Art ış H ızı
Miktar
Tarih - Döviz Niteli ği
Bin ABD $
Bir önceki ayla
karşı laşt ı rması
Mart 1988
41.568.5
Devletin Kur Hesab ında
Bankalar Kurunda Tutulan:
a) Özel ve Tüzel Ki şiler
b) Bankalar ı n kendileri
Toplam
59.122.0
5.191.8
64.313.8
105.882.3
Haziran 1988
43.404.6
104.41
72.845.9
113.26
116.250.5
109.79
43.078.7
99.24
84.322.9
115.75
127.401.6
109.59
46.391,0
107.68
103.331.9
122.54
117.52
b) Bankalar ı n Kendileri
60.167.2
12.678.7
Toplam
Eylül 1988
b) Bankalar ın Kendileri
67.170.4
17.152.5
Toplam
Aral ık 1988
a) Özel
ve Tüzel Ki şiler
83.506.1
19.825.8
149.722.9
Topia ı n
Ocak 1989
43.837.9
94.49
101.044.7
97.78
144.882.6
96.76
41.070.6
93.68
100.956.3
99.91
142.026.9
98.02
79.432.9
21.611.8
Toplam
Şubat 1989
O) Özel ve Tüzel Ki ş iler
79.315.3
21.641.0
Toplam
16
Mart 1989
82.056.6
23.349.8
Toplam
38.812.6
94.50
105.406.4
144.219.0
104.40
101.54
38.172.9
98.35
108.220.8
146.393.7
102.67
101.50
Nisan 1989
Devlptin Kur Hesab ında
Toplam
82.229.8
25.991.0
17
Nisan 1989 ayına
Vadelerine göre döküm
nı n, Döviz Tevdiat Hesa
yı l vadeli hesaplar taraf
ler para sterlin, daha s
18
ir
it Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ını n Cins ve
ü gösteren Tablo 6, vade yönünden incelendi ğinde ilk sı ralar ı nda vadesiz hesaplar ve Döviz Mevduat Hesaplar ında bir
ndan i şgal edildi ğ ini görürüz. Döviz cinsine göre en popünra ABD dolar ı ve DM görülmektedir.
Tablo 6
30 Nisan 1989 tarihi itibariyle Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ının
Cins ve Vadelerine Göre Dölcürnii
Döviz Tevdiat Hesaplar ı
Sterlin
B.Alman Mark ı
ABD Dolar ı
K ıbrı s Liras ı
Vadesiz
4.959.8
211.0
1.760.1
1.608.4
3.466.3
209.0
49.0
50.0
50.9
364.1
6.930.9
.$ (11.686.8)
1.707.4
6 ay vadeli
1 yı l vadeli
Toplam
6 ay vadeli
1 yı l vadeli
Toplam
Genel Toplam
9.105.6
2.805.2
14.966.6
26.877.4
=$ (45.320.7
33.808.3
`---$ (57.007.5)
13.101.3
-
432.7
-
3.358.5
3.881.3
209.0
16.892.5
(3.881.3)
(416.9)
7.497.5
6.652.5
252.0
26.494.3
602.0
4.973.8
326.1
5.316.7
4.8
130.4
5.385.8
33.457.2
13.073.3
387.2
(772.6)
65.337.3
(6.948.7)
12.295.3
(12.295.3)
14.780.7
16.176.6
(16.176.6)
596.2
(1. 189.5)
82.229.8
(7.856.2)
(907.5)
Döviz Mevduat Hesaplar ı
Vadesiz
Bin ABD
$ Karşıl ığı
4
K ıbrı s Ticaret
Bankamiza ula ş an bilgilere öre 30 Nisan 1989 tarihi itibariyle
Ltd.
ve Akdeniz
Ltd., K ıbrı s Vakı flar Bankas ı
Bankas ı Ltd., K ıbr ı s Kredi Ban ası
verilen toplam döviz kredileri bakiyesi sterlin tüGaranti Bankas ı Ltd. taraf ından
DM türünden 486.252 DM
ründen /4.495.958, ABD doları türünden $ 1.224.603 ve
ğ erindedir.
miktarlar ı nda olup bunlar ABD
20
olay ı bazı nda $ 8,718,238 de
Aral ı k 1987 baz ı na göre Hayat Pahal ıl ığı
Endeksinde, Aral ı k 1988 sonu itibariyle kaydedilen %62.57 oran ı ndaki art ışı
edilen dönemin enflasyon oran ı olarak kabul edersek Aral ı k 1987'de 111.5sözü
milyar Ti, miktar ı ndaki mevduat ı n sat
ın
alma gücünü koruyabilmesi için Aral ı k 1988'de 181.3 milyar TL'ye ula
şmas
ı
gerekmekte idi. Tablo 7'den görülece ğ i üzere Aral
Lirası mevduat 170.9 milyar Ti, miktar ındad ı ı k 1988 sonu itibariyle toplam Türk
r. Bu suretle reel art ış kaydedilmemi ş tir. Ayni yakla şı mla 1989 y ılın ı
n
ilk
üç
oranı ndaki enflasyon dikkate al ınd ığı nda Aral ayl ı k döneminde kaydedilen %16.47
ı k 1988'de 170.9 milyar Ti, miktar ında
olan toplam mevduat ın sat ı
n
alma
gücünü
koruyabilmesi
için Mart 1989'de 199.0
milyar TL'ye ula ş ması gerekmekte idi. Böyle bir art
ış
yı lını n ilk üç ayl ı k döneminde de toplam Ti, mevduat kaydedilmedi ğ i cihetle 1989
ı nda reel art ış olmadığı nı söyleyebiliriz (Tablo 7).
21
1
Tablo 7
ürk Lirası Mevduat ın Artış Hızı
Mevduat ı n Niteliğine göre
Dökümü
Milyon 11
Bir önceki
:dönemle
karşılaştı rması
Mart 1988
53.818.0
10.694.8
Resmi
Ticari
Tasarruf
59.098.1
Toplam
123.609
Haziran 1988
54.481.0
13.197.3
Resmi
Ticari
Tasarruf
69.085.6
Toplam
138.769
Eylül 1988
101.23
123.39
116.89
112.25
161.359.3
125.12
118.74
112.20
116.28
Resmi
73.369.4
107.62
Ticari
Tasarruf
16.044.4
81.564.3
102.38
105.21
170.978.1
105.96
74.655.5
101.75
16.713.6
172.711.4
104.17
99.72
101.01
Resmi
73.763.8
98.80
Ticari
18.154.3
108.61
Tasarruf
84.124.6
176.042.7
103.42
101.92
72.849.0
19.831.4
87.243.0
98.75
109.23
103.70
179.923.4
102.20
68.169.6
15.671.4
Resmi
Ticari
Tasarruf
77.518.3
Toplam
Aralık 1988
Toplam
Ocak 1989
Resmi
Ticari
Tasarruf
81.342.3
Toplam
Şubat 1989
Toplam
Mart 1989
Resmi
Ticari
Tasarruf
Toplam
22
Resmi mevduat ı n K.K.T.C. Merkez Bankas ı ile di ğ er bankalar aras
ında Aralık
1986 - Mart 1989 süresindeki bölünümü Tablo 8'de verilmi ş tir. Buna göre bölünüm
ortalama olarak Aral ı k 1986'da 66.7:33.3, 1987'de 65.4:34.6, 1988'de 68.8:31.2 ve
1989 yılın ın ilk üç ayl ı k döneminde 59.7:40.3 olarak gerçekle şmi
ştir.
23
Tablo 8
Tarih
Milyon Ti.
K.K.T.C. Merk , Bankas ı ve Di ğer Bankalar
Nezdi de Resmi Mevduat
K.K.T.0 Merkez
Di ğer
Bank sı
%
18.37 7
22.7 2.8
24.3 0.8
26.2 7.3
66.7
66.5
Bankalar
Toplam
%
11.434.3
33.3
33.5
27.565.7
34.177.1
67.3
69.3
11.806.9
11.635.4
32.7
30.7
36.157.7
25.9 5.3
24.1 5.5
24.3 9.4
70.8
69.0
64.7
10.699.8
10.870.8
13.294.2
29.2
31.0
35.3
36.685.1
35.066.3
37.623.6
60.5
60.9
16.149.1
15.128.4
39.5
39.1
40.856.8
60.0
15.288.0
40.0
38.262.6
Eylül 1987
24.7 9.7
23.5 1.6
22.9 4.5
27.1 35.3
64.7
14.791.0
35.3
41.926.3
Ekim 1987
29. • 03.8
66.7
14.918.8
33.3
44.822.6
Kası m 1987
Aralı k 1987
Ocak 1988
Şubat 1988
Mart leı g8
31. 44.9
34. • 60.4
35. 42.4
37. 50.3
17.412.4
14.800.2
14.718.6
16.067.7
35.5
29.7
29.1
29.9
49.057.3
49.760.6
50.561.0
53.818.0
Nisan 1988
35.• 93.4
64.5
70.3
70.9
70.1
66.9
17.823.7
33.1
53.817.1
Mayıs 1988
37. 72.4
66.2
19.324.7
33.8
57.097.1
37. 60.4
65.8
19.320.2
34.2
56.481.0
Haziran 1988
Temmuz 1988
41. 04.9
69.2
18.538.9
30.8
60.243.8
42. 41.6
69.1
18.874.5
30.9
61.116.1
A ğustos 1988
47. 62.5
70.4
20.207.1
29.6
68.169.6
Eylül 1988
53. 68.5
70.2
22.531.6
29.8
75.700.1
kim 1988
Kası m 1988
70.7
24.537.5
29.3
66.0
24.954.1
34.0
83.648.1
73.369. 4
Aral ı k 1988
59. 10.6
48. 1 5.3
Ocak 1989
48. 05.8
Şubat 1989
Mart 1989
43 061.7
41 228.4
64.3
58.4
56.6
26.649.7
30.702.1
31.620.6
35.7
41.6
43.4
74.655.5
73.763.8
72.849.0
Aralı k 1986
Ocak 1987
Şubat 1987
Mart 1987
Nisan 1987
Mayı s 1987
Haziran 1987
Temmuz 1987
A ğ ustos 1987
24
.
9.191.0
37.872.7
38.670.0
Türk Liras ı Mevduat art ış hız ı
1989 dönemindeki kar şılaş tı rması ile Plâsman art ış hız ını n Aralı k 1986 - Mart
manlann ı n dökümü ve geçmi ş
Tablo 9'da Iskonto Senetleri ve Bankalar Plasdönemle kar şılaştı rması
'ise Tablo 10'da gösterilmi ştir.
n sektörel da ğı lı m ı
Plâsmanlan
nda Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret Aral
%44.1'den Mart 1989'da %46.4'e yükselmi ş
ı
, Kamu Kurum ve Kurulu şlar ını k 1988'de
Aral ı k 1988'de %11.5'ten Mart 1989 da %10.1'e
dü şmü
n payı
y ise
ş tür.
25
ıft
Milyon Ti,
Tablo 9
Türk Liras Mevduat Art ış H ızı ile Toplam
Plasm Art ış H ızının karşılaştırması
Toplam
Toplam TL Bir önceki
Plasman
laş
şı
ayla kar
evduat
t ı rmas ı
Aralı k 1986
Bir önceki
ayla kar şılaş t ı rmas ı
43.998.7
•2.671.3
6.745.7
122.46
46.233.8
105.08
Mart 1987
9.340.4
103.38
46.040.1
99.58
Nisan 19E17
2.254.6
103.67
44.874.3
97.47
Mayı s 1987
8.846.0
108.01
46.416.9
103.44
Haziran 1987
'4.905.9
106.82
46.631.2
102.62
Temmuz 1987
4.309.7
99.38
49.567.3
104.07
A ğ ustos 1987
7.775.5
103.68
50.680.9
102.25
Eylül 1987
1 3.159.1
105.51
54.850.4
108.23
Ekim 1987
104.817.2
101.61
57.631.5
105.07
Kası m 1987
Aralı k 1987
11.450.1
106.33
65.986.4
114.50
13.499.3
101.84
68.620.7
104.00
Ocak 1988
16.599.6
102.73
68.857.4
100.34
Şubat 1988
Mart 1988
23.610.9
28.201.9
106.01
103.71
68.087.6
69.898.8
98.88
102.66
36.610.0
106.55
68.741.3
98.34
38.763.9
101.58
73.339.8
106.69
145.964.0
105.19
73.527.0
100.26
151.316.9
103.67
74.192.9
100.91
161.359.3
106.63
77.281.9
104.16
104.92
83.733.9
108.34
169.298.4
176.567.6
104.29
86.693.4
103.53
98.354.2
Aral ık 1988
Ocak 1989
96.83
113.45
170.978.1
101.01
99.086.4
100.74
172.711.4
101.92
98.703.9
Şubat 1989
176.042.7
106.515.3
Mart 1989
179.923.4
102.20
99.61
107.91
Nisan 1988
Mayı s 1988
Haziran 1988
Temmuz 1988
A ğ ustos 1988
Eylül 1988
Ekim 1988
Kası m 1988
26
Tablo 10
İskonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlaruun
Sektörel Bazda ve Geçmi ş Dönemle Kar şılaşt ırmas
ı
Milyon IL
Aralı k 1988
Miktar
Kamu Kurum ve Kurulu şlar ı
Mart 1989
Miktar
11.5
11.263.8
10.1
10.784.7
16.5
16.251.3
Imalât Sanayii
15.6
16.562.2
3.8
Yük Taşı macıl ığı
3.695.2
3.5
3.723.5
0.4
446.6
1.1
1.147.8
44.1
43.425.3
46.4
49.454.7
2.9
2.877.4
3.0
3.199.1
1.8
1.751.7
2.1
2.220.5
12.8
12.584.1
12.5
13.360.3
6.2
6.058.8
5.7
6.062.5
100.0
98.354.2
100.0
106.515.3
Tarı m
Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret
Bina ve In ş aat
Turizm
Ş ahsi ve Mesleki Borçlar
İ skonto Senetleri
Not: Kamu Kurum ve Kurulu şları
kalemi kar şısı
çeşitli sektörlerdeki kamu kurum ve kurulunda gösterilen miktar Bankam ızca"
şları na
verilen avanslar ı da içermektedir. (Bak. Tablo 2). Hazine Kefaleti Kar şıl ığı
27
• • I t1.,1`49,,,,,,,*.>
II Bölüm
EK • NOMİK GELİŞMELER
28
EKONOMIK GELI ŞMELER
1. Üretim, Istihdam ve Fiyatlar
a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ı n Kullanı
m ı:
1986, 1987 ve 1988 y ıllar ı nda G.S.M.H.'n
ı n da ğılı m ı ve sektörel katma değ erlerinin büyüme h ızlar ı
Tablo 11'de cari üretici fiyatlar ı ve Tablo 12'de
sabit üretici fiyatlar ıyla kar şılaş t ı rmalı
olarak gösterilmi ştir.
1977 sabit fiyatlar ı
yla '1986'da 5,324.1 milyon IL olan G.S.M.H. 1987'de
5,684.1 milyon İ
L ve 1988'de 6,084.0 milyon Ti, olarak gerçekle ş miş
tir. Bu
itibarla, sabit fiyatlarla büyüme h ızı
1987'de %6.8 ve 1988'de %7 olarak
görülmektedir.
Sabit üretici fiyatlar ı yla hesaplanan 1986, 1987 ve 1988 y
ıllar ı
sını n sektörel paylar ı na
göz att ığı m ı zda her üç y ı
sı ra ile %21.7, %21.2 ve %20.0 oranlar
lda Kamu Hizmetlerinin
ı
%18.1 oranlar ı ile ikinci s ı rayı , Tarı m ı ile ilk s ı rayı , Ticaretin %18.7, %18.7
n %12.5,
1. 5 , .1 ve %12.1 oranlar ı ile
%1
üçüncü s ı rayı işgal etti ğ ini görürüz. Bunlar
ı
%11.4 ve %.7
11 oranlar ı
ile Sanayi ve %11.0, %10.9 ve %11.6 oranlar ı
ile Ula ştı rma ve Haberle ş me
sektörleri izlemektedir.
29
Tablo 11
ğ erlerin Büyüme H ızlar
G.S.M.H.'n ın Dağılı mı ve Sektörel Katma De
ı
(Cari üretici fiyatlar ı yla Milyon 11)
1986
Sektörler
1. Tar ı m
a) Çiftçilik
b) Ormanc ılık
c) Bal ıkçı lık
2. Sanay ı
a) Maden ve Ta şocakç ılığı
b) imalat Sanayii
c) Elektrik ve Su
3. Inş aat
4. Ticaret
a) Toptan ve perakente ticaret
b) Otelcilik ve Lokantac ılık
5. Ula şt ı rma - Haberle şme
6. Mali Müesseseler
7. Konut Gelirleri
8. Serbest Meslek ve Hizmetler
9. Kamu Hizmetleri
ithalat Vergileri
G.S.Y. İ .H. (a.f.)
Net D ış alem Faktör Geliri
G.S.M.H. (a.f.)
Kaynak: Devlet Planlama Örgütü
1987
Büyüme H ızı
198719861988
1987
1988
54.531.4
51.119.21
258.9
3.153.3
5 3. 47 9. 6
3.693.4
2.330.8
2.082.5
6.204.6
7.703.7
4.036.9
32.709.6
22.685.6
66.584.4 112.418.9
36.081.3
28.016.0
26.959.0. 1 34.218.8
195.3
147.3
1.667.3
909.7
1
1.425.1
1. 7.814.0
1.274.3
15.892.6
44.010.8
34.729.4
9.281.4
13.407.6
8.512.4
5.407.0
10.443.8
34.107.8
11.465.0
191_776.4
3.366.3
195.142.7
[
37.050.9
20.449.5
30.009.1
13.198.6
13.290.9
8.170.8
25.157.2
15.318.6
77.626.1
47.160.5
42.791.6
21.626.8
283.848.4 479.065.3
6.782.9
5.258.0
289.106.4 485.848.2
.
28.8
26.9
32.61
83,31
58.8
63.5
47.1
216,81
42.7
51.3
51.1
49.3
32.6
89.1
64.2
58.5
60.6
90.8
44.2
68.8
48.2
164.7
82.8
81.2
127.4
62.7
64.2
64.6
97.9
68.8
29.0
68.1
52.5
55.0
51.1
46.7
38.3
88.8
48.0
56.2
48.2
Dağıl ı m Yüzdesi
1988
1987
1986
14.6
14.0
0.1
0.5
10.7
0.7
9.3
0.7
8.3
23.0
12.7
11.4
10.7
0.1
0 6(
11.5
0.8
9.3
11.2
0.8
8.8
8.0
23.5
6.8
23.5
117.7 I
7.0
4.4
2.8
5.4
17.8
6.0
100.0
1.8
101.8
7.7
7.2
6.3
4.6
2.8
2.9
5.2
5.4
16.2
16.6
8.9
7.6
100.0 100.0
1.4
1.9
101.9 101.4
Tablo 12
G.S.M.H.'nın Dağılı m ı ve Sektörel Katma De ğ
erlerin Büyüme H ızları
(1977 üretici fiayatlar ıyla Milyon TL)
Sektörler
1986
1987
655.2
677.9
638.8
4.4
34.7
680.6
5.0
41.1
14.0
464.5
121.5
634.4
17.1
512.1
104.6
700.1
19.7
568.0
112.4
3. Inş aat
366.5
451.3
4. Ticaret
980.2
1. 046.3
887.3
I
1. Tar ı m
a) Çiftçilik
b) Ormanc ı l ı k
c) Bal ı kç ı l ı k
2. Sanayi
a) Maden ve Ta şocakç ı l ığı
b) imalat Sanayii
c) Elektrik ve Su
a) Toptan ve Perakente Ticaret
b) Otelcilik ve Lokantac ı l ık
618.2
3.9
33.1
600.0
92.9
5. Ulaşt ı rma - Haberle ş me
574.8
933.41
112.9
1988
726.7
Büyüme ızı
19861 9871987
1988
3.5
7.2
3.3
6.5
12.8
13.6
4.8
18.4
5.7
10.4
465.6
6.4
10.2
13.9
23.1
11.3
10.9
7.4
3.2
1. 087.4
6.7
3.9
L
950. 1
Yüzdesi
1986 1987
1
1988
12.5
12.1
12.1
11.8
0.1 1
0.61
11.3!
0.11
11.5
11.4
0.1
0.6
11.4
0.3
8.9
2.3
0.3
9.2
1.9
7.0
18.7
8.1
0.3
9.5
1.9
7.8
18.7
18.1
1.7
2.0
2.3
10.9
4.4
11.6
4.4
0.7
11.7
17.0
136.6
1215. 25 (
610.0
694.6
6.1
13.9
11.0
224.1
244.5
266.3
9.1
7. Konut Gelirleri
8.9
4.3
345.6
352.6
360.3
2.0
2.2
6.0
201.1
214.2
6.8
6.5
9. Kamu Hizmetleri
1. 137.2
1. 181.2
1. 197.8
3.9
ithalat Vergileri
1.4
6.6
3.6
21.7
6.3
188.2
3.6
21.2
3.5
20.0
160.5
181.4
286.1
13.9
G.S.Y. İ.H. (a.f.)
57.7
3.1
3.3
4.8
5. 232.3
5. 580.7
5. 999.1
6.6
100.0
100.0
100.0
91.8
103.4
84.9
12.6
7.5
-17.9
1.8
1.9
1.4
5. 324.1
5. 684.1
6. 084.0
6.8
7.0
101.8
101.9
101.4
Net D ış Alem Faktör Geliri
G.S.M.H. (a.f)
Kaynak: Devlet Planlama Örgütü
1987-1988 yıllar ına ai kar şılaşt ı rmal ı Kaynaklar-Harcamalar Dengesi Tablo
13'tedir. Gayri safi MIII Has ıla'nın Toplam Kaynaklar içindeki pay ı 1987'de
%94.1 iken bu oran 1988'de %97.5 1 e yükselmiş, Dış Açığın payı ise %5.9'dan %2.5 1 e
düş müş tür. Böylece Topla Kaynaklarda Yurt içi Kaynaklar lehine bir geli ş me
olmuş ve dışa bağı ml ılık azlam ışt ı r. 1987 yılında Toplam Kaynaklar ın %19.5'i Yatı rı mlara ve %80.5'i Tüketime gitmi ş iken bu oranlar 1988'de s ı ra ile %16.9 ve
%83.1 olarak görülmektedir. Bu suretle 1988 y ılında Tüketimin pay ı artm ış Yat ı rı mların payı ise azlam ışt ı r. Sabit sermaye yat ı rı mlarında Kamunun payı %38.8'den
%23.2'ye düş müş, Özel Sek örün pay ı ise %61.2'den %76.8'e yükselmi ştir. Toplam
Tüketimde Kamunun pay ı 987'de %24.1'den 1988'de %23.2'ye düş müş , Özel Sektörün payı ise %75.9'dan % 6.8'e yükselmi ştir.
32
Tablo 13
Kaynaklar - Harcamalar Dengesi
Milyon 'IL
1987
Cari
I . TOPLAM KAYNAKLAR
1. G.S.M.H. (a.f)
2. D ış Açık
II. TOPLAM YATIRIMLAR
1. Sabit Sermaye
a) Kamu
b) Özel
2. Stok De ğiş meleri
a) Kamu
b) Özel
III TOPLAM TÜKETIM
1. Kamu Tüketimi
2. Özel Tüketim
IV. TOPLAM YURT İÇİ TASSARRUFLARI
* 1977 sabit fiyatlar ıyla
Kaynak: Devlet Plânlama Örgütü
307.137.5
289.106.4
18.031.1
59.839.5
55.981.9
21.707.2
34.274.7
3.857.6
1.324.9
2.532.7
247.298.0
59.710.8
187.587.2
41.808.4
1988
Sabit* Cari
6.038.6 498.303.6
5.684.1 485.848.2
354.5
12.455.4
1.176.5
83.974,4
1.100.7
75.297.5
426.8
17.462.8
673.9
57.834.7
75.8
8.676.9
26.0
4.190.3
49.8
4.486.6
4.862.1 414.329.2
1.174.0 95.975.7
3.688.1 318.353.5
822.0
71.519.0
Sabit*
6.240.0
6.084.0
156.0
1.051.6
942.9
218.7
724.2
108.7
52.5
56.2
5.188.4
1.201.8
3.986.6
895.6
III
Değiş me %
GSMI-Pya oranı
Cari
198
Sabit
62.
68.1
-30.9
40.3
34.5
-19.6
68.7
124.9
216.3
77.1
67.5
60.7
69.7
71:1
3.
7.0
- 56.0
-10.1
- 14.3
- 48.8
7.5
43.4
101.9
12.8
6.7
2.4
8.1
8.9
106.2
100.0
6.2
20.7
19.4
7.5
11.9
1.3
0.4
0.9
85.5
20.6
64.9
14.5
1988
102.6
100.0
2.6
17.3
15.5
3.6
11.9
1.8
0.9
0.9
85.3
19.8
65.5
14.7
b) istihdam
da ğılımı karşı laşt ırmalı
1986, 1987 ve 1988 y ıl arı nda istihdam ı n sektörel
s ıüç y ı lda yakla şı k %30 payla Tar ı m birinci%10
olarak tablo 13'te verilmi ştir. kHer
%22 payla Kamu Hizmetleri ve yine yakla şık
rayı iş gal etmekte bunu yakla ı
payla Sanayi Sektörü izlemekt di r.
nüfus 1987'de 66212'ye ve 1988'de 67733'e yük1986'da 64066 olan çal ış 6'daki
1568'den, 1987'de 1210'a ve 1988'de 881'e
selmi ştir. iş siz say ısı ise 19
1986'da
%2.4 1987'de %1.8 ve 1988'de %1.3
düşmüştür. Bu suretle i şsizli oran ı
olarak görülmektedir.
34
Tablo 14
Istihdam ın Sektörel Da ğılımı ve Nüfus
Sektörler
Sayı
1. Tarı m
2. Sanayi
a) Madencilik ve Ta şocakç ılığı
b) İ malât Sanayii
e) Elektrik-Su
3. Inşaat
4. Ticaret-Turizm
a) Toptan ve Perakente ticaret
b) Otelcilik Lokantac ılık
5. Ulaştı rma-Haberle şme
8. Kamu Hizmetleri (K İT ve
Belediyeler dahil)
Toplam Çal ış an Nüfus
işsiz Say ısı
Toplam Nüfus
20142
6604
5464
1140
5753
5725
4544
1181
4584
1563
5012
1986
Toplam Çal ışan
Nüfus Oran ı
1987
Sayı
Toplam Çal ışan
Nüfus Oran ı
%
31.4
10.3
19780
6872
29.9
10.4
8.5
1.8
9.0
8.9
7.1
1.8
7.2
2.5
7.8
-5732
1140
6750
6015
4651
1364
4776
1663
5261
-8.7
1.7
10.2
9.1
7.0
2.1
7.2
2.5
7.9
1988
Sayı
19600
7127
__
5960
1167
6992
6261
4691
1570
Toplam Çal ışan
Nüfus Oran ı
%
28.9
10.5
-8.8
1.7
10.4
9.2
6.9
2.3
5232
1767
5507
7.7
2.6
8.1
14683
22.9
15095
22.8
15247
22.6
64066
1568
162676
100.0
66212
1210
165035
100.0
67733
881
167256
100.0
c) Fiyat Hareketleri ve cretler
ndaki fiyat hareketleri
1986, 1987 ve 1988 y ıllar ı ile 1989 y ılını n ilk dört ay ı
tir. Devlet Plânlama Örgütünce yeni bir
kar şı laşt ı rmal ı olarak Tablo 14'de verilmi ş
ğ ilimlere göre
tüketim harcamalar ı ank ti yap ılm ış ve bu anket sonucu belirlenen e
rlanarak
1
Ocak
1988'den
itibaren
baz olarak
ağı rl ıkl ı , yeni bir tüketi kal ıbı hazı
kullanı lmaya baş lanm ışt ı
Hayat pahal ılığı 1 84'de %70.72, 1985'de %43.04, 1986'da %48.09, 1987'de
ına
%43.01 ve 1988'de %62. 7 olarak saptanm ş olup bunun mal ve hizmet gryplar
göre da ğılı m ı Tablo 16' ı a gösterilmektedir.
Yüksek enflasyon' ortamda maa ş ve ücretlerin sat ı n alma gücünü korumak
1985 y ılı
ı r.
düş ünceyisyle 1983 y ılı ı dan beri e ş el mobil sistemi uygulanmaktad
narak
maa ş ve
ı
dikkate
al
sonuna kadar her dört y sonundaki hayat pahal ı lığı art ışı
ücretlere yans ıt ılan art şlar 1986 y ılı ndan itibaren her üç ay sonundaki duruma
göre ayarlanmaya ba şla m ışt ı r. Asgari Ücret Komisyonunca 1 Ocak 1987'den itibaren, ayda 90.000.-11, olarak saptanan asgari ücret sözü edilen Komisyonun 9
nca 1 Ocak 1988'den itibaren ayda 121.000.-L
Aral ı k 1987 tarihli tavsiye karar ı uyar ı
k 1988 tarihli toplant ı ye yükseltilmi ştir.Asgar . Ücret Saptama Komisyonun 2 Aral ı
sında al ı nan tavsiye ka ar ı ile 1 Ocak 1989 tarihinden itibaren ayda 20 .
olarak saptanan asgari cret 7 say ı ve 19 Ocak 1989 tarihli Resmi Gazetede yayı mlanarak Bakanlar ku ulunca yürürlü ğ e konmuş tur.
36
Tablo 15
Hayat Pahal ılığı
1986
%
1987
%
1988
%
1989
%
Ocak
7.10
3.18
8.08
Şubat
5.71
11.54
4.43
17.09
Mart
14.07
19.01
9.05
24.11
Nisan
16.47
19.15
10.00
26.58
Mayıs
20.78
20.69
11.35
28.53
Haziran
24.09
21.07
17.12
31.45
Temmuz
31.75
19.33
36.44
A ğ ustos
36.47
19.77
44.73
Eylül
36.68
24.43
48.11
Ekim
38.81
34.54
53.54
Kası m
41.48
38.40
57.86
Aral ık
48.09
43.01
62.57
37
Tablo 16
Hayat Pahal ılığ nın Mal ve Hizmet Gruplar
Göre Da ğılım ı
Yiyecek ve içecek
Ev ve ev masraf ı
Giyim
Ilaç ve T ıp
Eğitim
Taşıt
Hizmetler
Eğ lence ve Okuma
Sigara
Ş ahsi Harcamalar
Toplam
ına
1984
%
1985
%
1986
%
1987
%
45.48
6.70
5.53
0.62
0.60
6.36
1.32
0.93
3.03
0.15
70.72
16.89
5.03
12.34
0.46
0.33
3.93
1.25
0.35
2.31
0.15
43.04
30.83
3.23
7.74
0.41
0.11
1.45
1.34
0.92
1.88
0.18
48.09
19.63
6.11
7.68
0.39
0.47
3.47
0.79
0.66
3.63
0.18
43.01
1 Ocak 1988 den itibaren yeni döküm uygulanm ışt ı r, şöyleki:
1988
27.53
Gıda
5.57
6.49
Giyim
Ev Eşyas ı
Sağl ık ve Ki şisel Ba ı m ile ilgili
Harcamalar
Ulaşt ı rma ve Haberi şme
3.36
9.62
4.78
Kültür, E ğitim ve E lence
Konut ve Konut ile lgili Harcamalar 3.15
2. 07
Sigara
Toplam
38
Kaynak: Devlet Prnlama Örgütü.
---
77 -
2. Mali ve Parasal Geli şmeler
a) Mali Geli ş meler
Bütçe harcamalar ı 1985'te 45.8 milyar İ
L 1986'da 70.5 milyar IL, 1987'de
106.1 milyar L ve 1988'de 150.8 milyar 11, olarak gerçekle şmiş tir. Bu harcamalarda yerel gelir katk ısı 1985'te %46.9, 1986'da %47.2, 1987'de %55.6
ve 1988'de %72.3 oranlar ı yla istikrarl ı bir geli ş me içindedir.
öte yandan 1985 ve 1986 y ılları nda G.S.M.H.'n ın yakla
şı k olarak %17'si
oranı nda gerçekle ş en yerel gelirlerin belirgin bir geli
ş
me
ile
oranı na ulaşt ığını görilrilz. 1988'de yerel gelirler G.S.M.H.'n 1987'de %24.4
ı n %22.4'ü oranı nda gerçekle şmi ş tir. (Tablo 16 ve 17).
1988 y ılı sonu itibariyle birikmi ş bütçe aç ıklar
ı 92.8 milyar Una bali ğ
olmuş tur. 1986 y ılı sonuna kadar her y ı
l art ış gösteren bütçe aç ıklar ının
1987'den itibaren dü şüş e geçti ğ i gözlenmektedir. (Tablo 18).
Bütçe aç ıkları na karşı l ı k T.C. Ziraat Bankas
ından sa ğ lanan krediler,
faizler hariç 1987 y ılı sonunda 55.9 milyar IL tutar
ındadı r. 1987'den sonra
T.C. Ziraat Bankas ı ndan borçlan ılmam ış , bütçe aç ıklar
ı iç borçlanmalarla
karşı lanm ıştı r (Tablo 19).
39
o
G.S.M.H. ile Kar şılaşt ırmal ı Bütçe Analizi
1984-1989
Tablo 17
1985
Gerçek- G.S.M.H.
Yüzdesi
leşme
21.5
17.6
L Bütçe Yerel Gelirleri
1- Vergi Gclirleri
a) Dolaysı z Vergiler
b) Dolaylı Vergiler
2. Di ğ er Gelirler
--
8.6
9.0
II. Bütçe Giderleri
1. Cari Giderler
a) Personel Giderleri
b) Di ğ er Cari Giderler
c) Transferler
- Sosyal
- Di ğer
2. Savunma Giderleri
3. Yat ı rı mlar
III.D ış Yardı m ve Borçlar ımalar
- D ış Yardı mlar
- Borçlanmalar (Aç ık)
Not: G.S.M.H. 1985
1986
1987
1988
126.9
195.1
289.1
485.8
3.9
45.8
35.7
17.2
2.9
15.6
3.6
6.5
24.3
16.9
13.9
6.8
7.1
3.0
36.1
28.1
13.6
2.3
12.2
2.8
5.1
19.1
1986
Gerçek- G.S.M.H
Yüzdesi
leşme
33.3
26.3
14.5
11.8
7.0
17.1
13.5
7.4
6.0
3.6
70.5
58.0
27.7
4.8
25.5
15.5
10.0
5.0
7.5
37.2
36.1
29.7
14.2
2.5
13.0
7.9
5.1
2.6
3.8
19.1
Milyar 11.
1987
Gerçek- G.S.M.H.
Yüzdesi
leşme
1988
Gerçek- G.S.M.H.
Yüzdesi
leşme
109.0
83.9
42.9
41.0
59.0
48.2
26.2
22.0
24.4
16.7
10.8
106.1
83.9
39.0
6.9
38.0
25.3
12.7
6.0
3.7
36.7
29.0
13.5
2.4
13.1
8.7
4.4
25.1
150.8
124.2
87.3
10.3
26.6
2.1
5.6
9.1
7.6
16.2
47.1
16.3
7.8
18.8
41.8
26.9
20.2
9.3
7.0
22.8
19.0
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı
Devlet Plânlama Örgütü
22.4
17.3
8.8
8.4
5.2
31.0
25.6
18.0
2.1
5.5
1.6
3.9
8.6
4.7
3.9
1989
Gerçekleşme
(4 aylık)
43.9
36.5
17.7
18.8
7.4
77.3
68.1
3.9
5.3
33.4
8.5
24.9
Tablo 18
Karşılaştı rmalı Bütçe özeti
1985 - 1989
Milyar IL
1985
Gerçekleş me
1986
%
1987
Gerçek
leş me
%
33.3
47.2
59.0
52.8
Gerçek
leş me
1988
%
1989
Gerçekleş me
%
55.6
109.0
72.3
160.8
55.2
26.9
25.4
22.8
15.1
86.5
29.7
20.2
19.0
19.0
12.6
100.0
44.2
15.1
106.1
100.0
150.8
100.0
Gerçek
leş me
%
Bütçe Finansman ı
Yerel Kaynaklar
21.5
46.9
D ış Yardı m
24.3
Borçlanma
53.1
37.2
45.8
100.0
35.7
77.9
58.0
82.3
Savunma Harcamalar ı
83.9
3.6
79.1
124.2
7.9
82.4
5.0
196.7
67.5
Yat ı rı m Harcamalar ı
7.1
6.0
6.5
5.7
7.8
14.2
5.2
7.5
10.0
10.6
3.4
16.2
15.2
45.8
18.8*
100.0
12.4
70.5
100.0
84.8
29.1
106.1
100.0
Cari Harcamalar
70.5
150.8
100.0
291.5 100.0
291.5 100.0
* 1988 y ıl ında gerçekle ş en 18.8 milyar TL tutar
ı ndaki yat ı rı m harcamalar ını
K.K.T.C. ve di ğer d ış yardı m kaynakl ı dı
n 8.4 milyar Vs! T.C., 10.4 milyar TL's ı
r. Ayrı
23.0 milyar 11, bu rakama dahil de ğ
ca projelerle ilgili olarak sözü edilen dönemde Ankara'da ödenen
ildir. Bu suretle toplam yat ı rı m harcamalar
maktadı r.
ı 18.8+23.0 yani 41.8 milyar Ti, olKaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı
Tablo 19
Yı l ar itibariyle Bütçe Aç ıkları
Milyar L
Bütçe Aç ığı
0.1
0.2
8.6
1978 y ıl ı açığı
0.3
0.3
7.2
5.5
1979 y ıl ı açığı
0.7
7.8
1980 yı l ı açığı
1981 yıl ı açığı
1.5
8.8
2.0
8.3
1982 yıl ı aç ığı
2.9
8.3
3.7
7.9
1984 yı l ı aç ığı
6.8
9.2
12.5
9.9
11.6
1975 yılı aç ığı
1976 yı l ı aç ığı
1987 yıl ı açığı
22.6
20.2
19.0
1988 sonu birikmiş bütçe a ığı
92.8
Kaynak: Ekono i ve Maliye Bakanl ığı
Devle Planlama Örgütü
42
G.S.M.H. Yüzdesi
5.8
7.0
3.9
Tablo 20
T.C. Ziraat Bankas ından sağ lanan Kredilerin
(faizler hariç) y ı llar itibariyle dökümü
Milyar Ti.
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
0.1
0.1
0.1
0.3
0.4
1.4
2.0
3.0
5.3
6.4
8.8
18.0
10.0
55.9
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı
43
• • 11,1 , •
•
b) Parasal Geli şmeler
Kuzey K ıbr ı s Türk C mhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti aras ında imzalanan
Ekonomik İşbirli ğ i Protokol ün Para, Kambiyo, Bankac ılık Bölümü alt ında yer alan
maddeler peyder pey uyg lama alan ı na konulmaktad ı r.
26/1987 sayı lı Kuze K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Bankalar (De ğişiklik) Yasas ı
1 Haziran 1987, 35/1987 .ay ılı yeni Merkez Bankas ı Yasası 26 Haziran 1987 ve
22/1987 sayılı Para ve Ka biyo İşleri (De ğişiklik) Yasas ı ise 1 Kası m 1987 tarihinden itibaren yürürlü ğe konmuş tur. 22/1987 say ılı yasa ile de ğişik şekliyle
38/1982 sayılı Para ve Kambiyo İşleri Yasası altı nda verilen yetkilere dayan ılarak
Bakanlar kurulunca yapı lan Para ve Kambiyo İşleri TilZÜğÜ de 2 Kas ı m 1987 tarih
ve 116 sayılı Resmi Gazet de yay ı mlanarak ayni gün yürürlü ğe girmi ştir. Böylece
öngörülen yeni düzenlemel r için gerekli alt yap ı hazı rlanm ış bulunmaktad ı r.
44
3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi
a) Ticaret ve Pazarlama
Toptan ve perakente ticaret K.K.T.C. ekonomisinde
mektedi r.
önemli bir yer i şgal et-
Bu sektörden do ğ an katma de ğer
fiyatlarla 1986'da 34729.4 milyon İL,
1987'de 51468.5 milyon İL ve 1988'de cari
84.780.4
milyon TL olarak gerçekle şmiş
istihdam aç ısı ndan bak ıldığı nda toptan
tir.
ve perakente ticaret sektöründe çal
ış
anlar
1986'da 4544, 1987'de 4651 ve 1988'de
başı na katma de ğ er 1986'da 7.6 milyon 4691 olarak saptanm ışt ı r. Bu suretle ki şi
milyon Ti, ş eklinde ortaya ç ı kmaktad ı r. Ti, 1987'de 11.1 milyon TL ve 1988'de 18.1
Tablo 21 incelendi ğ inde 1981-1988 y ıllar ı
itibariyle d ışal
bölümünün Türkiye'den ve %54.59 aras ı ndaki bölümünün di ı m ı n %41.47 aras ındaki
ğ er ülkelerden, d ış sat ı m ı n ise %12.22 aras ı
ndaki
bölümünün
Türkiye'ye
ve
%78.88
aras ı ndaki bölümünün
ise di ğ er ülkelere yap ıldığı nı görürüz.
Dış al ı mlanm ı zda Türkiye birinci s
ı rayı alrı ken onu Birle ş ik Krall
ı k, Birleşik
Krall ık d ışı
ndaki Avrupa Ortak Pazar Ülkeleri, ve Uzak Do ğ
dışsat ı mlar ı m ı zda ise en büyük pay Birle
u Ülkeleri izlemi ş,
ş ik Krall ığ
Avrupa Ortak Pazar Ülkelerine gitmi ş tir (Tablo 22). a daha sonra Türkiye ve di ğer
Tarı m ürü.'
dışsat ı mlar ı m ızn %56 ile %78 aras
ında de ğiş en bir oran ını oluştururken %22 ile %43 aras ında de ğiş en bir oran
ı
da
sanayi
ürünlerinden olu ş muştur.
D ışal ı mda ise yakla şı k %10 tar ı
msal ürünlere kar şılı k %90 sanayi ve mineral ürünleri görülmektedir (Tablo 23 & 24).
D ış ticaret aç ığı m ı z dolar baz ında
yı lda 166 milyon ABD $'na yükselmi
ştir.
1979-1988 döneminde d ışsat ı m ın dışal ı m ı karşı
lama oran ını n %24 ile %47 aras ında
deği şti ğ i görülmektedir (Tablo 25).
Dış ticaretimizin geli ş mesinde ula
şı m ve haberle ş
en büyük etkenlerdendir.
Politik ve ekonomik nedenlerle K.K.T.C. deniz ve havame
limanlar ı na uluslararas ı
carette mevcut ko şullar ı n gerektirdi
tiği ş ekilde düzenli uçak ve gemi
seferleri
yap
ılamamaktad ı r.D ış dünya ile haberle ş me imktinlar ı m ı
z
da
arzu
edilen
düzeyde
de
ğildir. Bütün bunlara kar şı n çok say ı da yabanc ı
ülke ile ticari ili ş kiler tesis edilmi ş
olup durumun iyile ş tirilmesi yönünde çal ış
malar sürdürülmektedir.
45
Tablo 21
Y ıllar
K.K.T.C.'nin Türkiye ve Di ğer Ülkelerle olan D
1981 - 1988
D ış Al ı m
Di ğer
Türkiye
Ülkeler
,C------ "Toplam
Türkiye
ış Ticareti
Milyon ABD $
D ış 'Sat ı m
Diğer
%
Ülkeler
%Toplam
104.1
7.1
19.3
29.8
80.8
36.9
57.5
44.2
42-5
59-9
119.9
7.3
32.2
49.5
58.7
18.5
1982
70.4
81.5
41.3
80.0
55.0
6.5
8.4
30.4
61.5
136.3
38.8
74.8
54.9
78.4
45.1
16.1
21.6
83.9
65.3
45.0
34.2
1983
145.3
37.5
40.7
143.0
5.4
11.7
40.9
88.3
46.3
54.5
1-9'81
1984
1985
65.1
45.5
77.9
7.7
14.8
1986
54.2
153.2
52.0
83.1
85.2
45.8
44.3
70.1
42.7
46.7
126.7
116.2
57.3
53.3
221.0
218.1
7.9
6.3
14.3
12.0
47.2
46.1
85.7
88.0
55.1
52.4
1987
1988
94.3
101.9
Kaynak: Ticaret ve Sanayi Bakanl ığı
Tablo 22
Ülkeler Itibariyle Dış Ticaret
1985-1988
Milyon ABD $
1985
Ülkeler
D ış
al ı m
De ğer
I. Türkiye
II. Di ğ er Ülkeler
1.Birleş ik Krall ık
2.Di ğ er AET
ülkeleri
3.Orta Doğu
islam Ülkeleri
65.1
77.9
27.5
25.4
0.8
%
D ış
sat ı m
Değer
D ış
al ı m
Değer
45.5
5.4
11.7
54.5
40.9
88.3
19.2
17.8
0.6
4.Uzak Do ğu
Ülkeleri
10.7
7.5
5.Di ğ er
13.5
9.4
Toplam
1986
143.0 100.0
31.2
67.4
3.9
4.5
1.3
8.4
9.7
2.8
70.1
83.1
22.7
28.6
1.7
%
1987
D ış
sat ı m
Değer
45.8
D ış
al ı m
Değer
7.7
54.2 44.3
14.8
85.2
14.8 32.8
63.1
18.7
1.1
15.8
10.3
14.3
9.3
1.9
5.3
4.3
D ış
%
sat ı m
Değer
Dış
al ı m
Değ er
42.9
57.1
8.4
46.7
15.2
101.9 46.7
6.3 12.0
84.8
116.2 53.3
46.1 88.0
31.3 14.2
36.7
66.6
94.9
126.1
32.6
%
D ış
%
sat ı m
De ğ er
15.0
37.5
3.6
40.8
18.5
4.8
8.7
31.7 14.5
5.0
9.5
10.2
3.3
1.5
3.5
6.4
5.1 2.3
1.9
3.6
33.8
15.3
16.9
7.6
8.3
46.3 100.0 153.2 100.0 52.0 100.0
%
1988
221.0 100.0
24.9 11.4
1.7
3.1
21.9 10.1 j
55.1 100.0
218.1 100.0
1.7J 3.3_1
52.4 100.0
-4.
oD
Tablo 23
Dışsat ı mın Yapısı
1984 - 1988
1984
Grup
1.
Tar ı m Ürünleri
a) Narenciye
2.
3.
Milyon ABD $
1988
%
56.5
29.4
56.1
22.5
40.8
23.9
45.6
1987
1985
%
1986
77.6
36.9
71.0
31.1
64.6
7 28.5
54.8
26.6
68.5
19.8
51.0
35 9
29.9
1.9
2.9
4.9
7.5
2.6
2.3
5.6
5.0
3.8
2.3
7.3
4.4
2.3
1.8
4.2
3.3
2.4
0.8
4.6
1.5
b) Patates
c) Canl ı Hayvanlar
d) Di ğ er Tar ı m
Ürünleri
Sanayi Ürünleri
2.0
5.1
1.1
2.4
2.3
4.4
4.5
8.2
2.3
4.4
12.2
31.5
10.3
22.2
14.7
28.3
23.5
42.6
22.6
43.1
a) işlenmi ş Tar ı m
3.6
9.3
3.9
8.4
4.9
9.4
6.9
12.5
3.9
. 1
7.711
b) Di ğ er Sanayi
Ürünleri
8.6
22.2
6.4
13.8
9.8
18.9
16.6
30.1
18.7
35.7 I
0.1
0.2
0.4
0.7
0.5
0.9
0.4
0.8
46.3
100.0
52.0
100.0
55.1
100.0
52.4
100.0
Mineraller
TOPLAM
38.8
100.0
Tablo 24
Mal Gruplar ına Göre D ış Alım
1985-1988
Milyon ABD $
1985
Grup
1. Yiyecek ve Canl ı Hayvan
2. İ çkiler ve Tütün
3. Yakı ttan gayri yanmayan
hammadde
4. Mineral yak ıtlar, yağ layıcı
madde ve ilgili olanlar
5. Hayvan ve Sebze ya ğlar'
6. Kimyevi Maddeler
7. Hammaddesine göre tasnif
edilenler
8. Makine ve Nakliye Araçlar ı
9. Çeşitli Mamuller
TOPLAM
%
1986
%
1987
%
1988
8.9
5.7
19.9
9.1
10.8
5.0
16.5
7.0
11.5
4.9
16.1
7.3
10.5
4.8
19.7
12.5
3.0
2.1
3.3
2.1
3.5
1.6
5.4
2.5
19.9
2.0
13.9
1.4
7.4
0.6
18.2
1.4
9.2
1.8
9.3
0.8
8.6
15.7
8.2
0.6
7.1
20.1
13.3
11.3
1.0
13.2
15.9
7.3
37.3
32.7
26.1
32.2
64.8
29.3
66.3
22.9
49.3
37.8
30.4
24.7
65.6
29.7
11.3
57.0
7.9
26.1
13.9
9.1
19.6
8.9
20.9
9.6
143.0
100.0
153.2
100.0
221.0
100.0
218.1
100.0
Tablo 25
D ış Ticaret
1979-1988
Milyon ABD $
Yıllar
50
Dış Alım
Dış Satı m
Açık
Dışsatımın Dışalım'
Karşı lama Oran ı
%39.4
44.5
55.0
49.9
36.9
67.2
%35.4
80.4
104.3
97.2
%32.9
%28.2
%28.3
141.7
39.5
41.0
38.4
45.8
%32.3
1986
153.2
52.0
95.9
101.2
1987
221.0
55.1
165.9
1988
218.1
52.4
165i‘,7
1979
90.8
35.8
1980
1981
1982
1983
1984
94.4
104.1
119.9
145.3
135.6
1985
%47.1
%33.9
%24.9
%24.0
b) Ödemeler Dengesi
1986 y ılı nda 101.2 milyon ABD $ olan ticaret aç
ığı 1987 ve 1988 yı lları nda
166 milyon ABD $ olarak görülmektedir.
Genelde d ışsat ı mları m ız dışal ı mları m ızı n yüzde 31'ini
1988 dönemi d ış ticaretini gösteren Tablo 25 incelendi karşı layabilmi ştir. 1979
ğ inde en iyi performans ın,
ihracat ı n, ithalât ı n %47.1'ini kar şıladığı 1980 y ıl
ı nda, en kötü performans ı n ise ithalk ı n sadece %24.0'ünü kar şılayabildi ğ i 1988 y
ıl ı nda olduğ u görülür.
Görünmeyen i ş lemlerle Turizmin katk ısı
1986'da 52.0 milyon ABD dolar ından,
1988'de 118.0 milyon ABD dolar
,
ı na yükselmi ştir. Di ğ er
görünmeyenlerin de olumlu
-
katkıs ıyla Cari İşlemler Dengesindeki aç ı k 1986 y
ılı ndaki 21.6 milyon ABD dolar
ından 1988 y ılı nda 8.8 milyon ABD dolar ına dü
ş müş tür. 1988 y ılı nda K.K.T.C.'ye
gelen turist say ısı 229506 rakam ı
%24.4'ü ise di ğ er ülkelerdendir. ile en yüksek düzeydedir. Bunun %75.6's ı Türkiye
Diğ er görünmeyen İş lemler Kalemi yurt d ışı
ndan gelen havale, Türk Bar ış Gücünün K ıbr ı staki harcamalar ı ve Birle şmiş
Milletler Bar ış Gücü ve İngiliz Üs Bölgesinde çal ışanlar ın kazançlar ı ndan, sivil uçak kiralanmas
ı için yapı lan ödemeler,
yabanc ı ülkelerde okuyan ö ğ rencilerin masraflar ı
,
yabanc
ı
ülkelerde
tedavi olanlar ın
harcamalar ı ve Hükümet görevlileri ile d ış
temsilciliklerin
harcamalar
ı çıktı ktan
sonra kalan miktar ı göstermektedir.
51
Tablo 26
Ödemeler Dengesi
Milyon ABD $
19a6
1987
De ği şme %
1987-88
1986-87
1988
I. Cari İş lemler
A. D ış Ticaret
1. D ışsat ı m
2. D ışalım
D ış Ticaret Dengesi
52.0
55.1
52.4
6.0
-4.9
153.2
221.0
' 218.1
44.2
-1.3
-101.2
-165.9
-165.7
63.9
-0.1
52.0
103.5
118.0
99.0
14.0
27.6
41.7
38.9
51.1
-6.7
79.6
145.2
156.9
82.4
8.1
4.2
-57.5
B. Görünmeyen İş lemler
1. Turizm (net)
2. Di ğ er Görünmeyenler
(net)
Görünmeyen İş lemler
Dengesi
Cari İş lemler Dengesi
Il. Sermaye Hareketleri
1. T.C. Yard ı m ve
Kredileri
2. Di ğer D ış Yardı mlar
-21.6
-
20.7
-
8.8
-
28.4
35.5
10.9
25.0
-69.3
6.5
8.3
6.5
27.7
-21.7
37.2
63.9
61.9
71.8
-3.1
-37.2
-63.9
-56.8
71.8
-11.1
34.9
43.8
22.5
25.5
-48.6
Genel Denge
III.Rezerve Hareketleri
(-Art ış +Azalış )
13.3
- 4.1
23.1
73.7
- 26.2
13.7
-16.6
-41.5
- 36.6
IV. Net Hata ve Noksan
_9.3
3.1
2,9
3. Bedelsiz D ışalı m
4. K ısa Vadeli Di ğer
Sermaye Hareketleri
Sermaye Hareketleri
Dengesi
Kaynak: Devlet Plânlama örgütü
52
639.0
Tablo 27
Türkiye ve Di ğer Ülkelerden Gelen Turistler
1978-1989
Yıllar
T.C.den Turist
% Payı
Di ğ er Ülkelerden Turist
% Payı
Toplam
1978
104738
92.8
1979
95115
8172
87.7
7.2
112910
13286
12.3
108401
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989 (5 ay
Ocak-May ıs)
69808
82.6
14703
62660
80.2
17.4
84511
15474
65018
74.2
19.8
20611
78134
78467
79.3
25.8
87629
20467
93413
82.4
20.7
98934
103791
19905
83.0
17.6
113318
21284
107064
80.0
17.0
125075
147965
173599
26766
80.3
75.6
20.0
133830
70084
78.2
36372
55907
19590
19.7
24.4
21.8
184337
229506
89674
Kaynak: Ula şt ı rma Bay ındı rltk ve Turizm Bakanl
ığı
III. Bölüm
MERKEZ B NKASININ YILLIK HESAPLARI
54
Tablo 28
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYETİ
MERKEZ BANKASI'NIN
31.12.1988 TAR İ HLİ BİLANÇOSU
Milyon İL
AKTIF
Döner De ğ erler (1)
Krediler (2)
Bina ve Teçhizat (3)
Diğ er Aktifler (4)
1988
Aral ık
137.938.6
14.506.4
729.7
1.278.5
1987
Aralık
60.203.5
12.943.6
60.8
907.5
PASIF
Hazine Cari Hesab ı (5)
Mevduat (6)
Mevduat Munzam Kar.(7)
Fonlar (8)
Diğ er Pasifler (9)
Öz Kaynaklar (10)
154.453.2
74.115.4
1988
Aralık
1987
Aral ık
48.404.8
42.942.4
43.280.7
3.105.3
4.912.2
11.807.8
31.462.0
19.469.5
15.791.4
927.1
147.3
6.318.1
154.453.2
74.115.4
Tablo 29
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASPNIN
ZARAR HESABI
1.1.1988-31.12.19 88 DÖNEMI KARE
Milyon 11,
GIDER
Personel Giderleri (11)
idari Giderler (12)
Verilen Faizler (13)
Verilen Komisyonlar
1987
1988
1.1.88- 31.12.88 1.1.87-31.12.87
974.0
289.0
749.0
715.2
5. 926.7
1. 846.8
113.9
70.0
Amortismanlar
ve Efektifler
Kasadaki
Sigortas ı
31.8
9.3
1. 500.0
500.0
Faiz Fark ı Fonu
3. 000.0
Sair Giderler
Kâr
473.4
23.6
3. 387.1
2. 708.5
16. 155.9
6. 162.4
GELIR
1988
1.1.88-31.12.88
Alınan Faizler (14)-15=431'4
375.4
Alınan Komisyonlar (15)
221.6
Kambiyo İş leri Gelirleri
121.5
Sair Gelirler
16.155.9
1987
1.1.87-31.12.87
5.709-4308.0
124.3
20.7
6. 162.4
HESAPLAR HAKKINDA AÇİKLAMALAR
1988
Aral*
Milyon Tı.
1987
Aralık
(1) DÖNER DE ĞERLER
Kasa
Altın Kasası
5. 172.3
4.315.6
3.3
2.4
Efektif Deposu
9. 601.2
4.907.7
3. 332.8
5.372.0
119. 829.0
45.605.8
.1,37.9384
60.203.5
(Dolar karşıl ıkları 31.1287'de 4.819.276
31.12.88'de 5.295.703 ABD Dolar ıdır.)
Hariçteki Bankalar OL)
Hariçteki Bankalar (Yabanc ı Para)
(Dolar karşı lıkları 31.1287'de 44.784.017
31.12.88'de 66.093.608 ABD dolar ıdı r)
(2) KREDILERHazineye K ı sa Vadeli Avans
Hazine Kef. Haiz Bonolar Üzerine Avans
3.500.0
11. 263.7
7.854.6
152.4
198.1
1. 265.9
641.4
Ticaret Senetleri Üzerine Avans
384.5
190.0
Sanayi Senetleri Üzerine Avans
Tarı m Senetleri Üzerine Avans
970.8
279.2
152.8
280.3
Turizm Senetleri Üzerine Avans
316.3
Ihracat Senetleri Üzerine Avans
Küçük Sanat Erbab ı Senetleri Üzerine Avans
14. 506.4
12.943.6
(3) BINA VE TECH İZAT
Teçhizat
Eksi: Amortisman
1
1 05.51
30.1
19.2
75.4
42.5
Bina
120.8
Eksi: Amortisman
2.5
654.3
18.3
729.7
60.8
Muvakkat Borçlular
1. 261.9
897.5
İ lk Tesis Giderleri
I. 9.5
I 9.5
Eksi: Amortisman
9.3.
7.2
0,2
2.3
16.4
7.7
-1.2213.5
907.5
(3) DIĞ ER AKTİ FLER
K ı rtasiye ve Matbua Deposu
57
1988
Aralık
1987
Aralık
(5) HAZINE CAIZ' HESABI
Bu kalem Hazine cari Hesab başl ığı alt ında yer
alan hesaplar ı n bakiyesini g stermektedir.
Maliye Bakanl ığının 8.4.87 t rih ve 36/79-54/87
İstikrar
sayılı karar ı ile Döviz Istikr r ve Fiyat
bünyesine
ı
i
Hesab
fonlar ı hesaplar ı Hazine Ca
alınm ıştı r. 31.12.1988 tarihi itibariyle Döviz Istikrar Fonunda 75.205.017.9 5.-1. Fiyat İstikrar
Fonunda ise 10.090:364.60 .-Ti mevcuttur.
(6) MEVDUATLAR
Türk paras ı
Yabanc ı Parası
(7) MEVDUAT MUNZAM ARŞILIKLARI
Bankalararas ı mevduat harf tüm Bankalar ın Ti
mevduatlar ını n %15'i ile D' viz tevdiat ve mevduatları nı n %20'sinin Merk z Bankas ına yat ı rılan 24. madcağı hakkı nda 35/1987 say ı ı Yasan ı
gösterir.
ı
arlar
desi uyar ınca yat ı rılan mi
(8) FONLAR
Faiz Fark ı Fonu
Turizm Geli ştirme ve Tan ı ma Fonu
K ıbrı s Türk Elektrik Kuru u
15.395.0
10.885.2
27.547.4
8.584.3
42.942.4
19.469.5
43.280.7
15.791.4
2.878.9
803.6
26.4
123.5
200.0
3.105.3
9 27.1
(9) DIĞ ER PASİFLER
Muvakkat Alacakl ı lar Ti v= Kby. ile Alacakl ı
Transituar Hesab ını gösterir.
(10) ÖZ KAYNAKLAR
2.000.0
Sermaye
3.543.2
775.0
İhtiyatlar
Sigorta Fonu
6.318.2
1.1.88- 31.12.88 devresi k"r ı
Sigorta Fonu
3.387.1
2.102.5
11.807.8
58
6.318.2
1988
1.1.88-31.12.88
(11) PERSONEL GIDERLER/
Yönetim Kurulu Maa şlar ı
Personel Maaşlar (Asli maa ş + Mem. öd. + H.P.)
Emekli Sand ığı
Diğer
38.3
30.4
294.0
163.2
565.0
76.7
935.7
974.0
95.4
258.6
289.0
597.5
116.2
641.2
50.0
15.2
12.2
6.6
13.5
4.1
7.7
749.0
715.2
1. 900.8
663.9
883.9
(12) İ DARİ GIDERLER
Sigorta
K ı ymet Yollama Giderleri
K ı rtasiye, Matbua
Telex, Telefon
Diğer
(13) VERILEN FA İZLER
Banka Mevduatlar ı
Mevduat Munzam Kar şılı kları
Döviz Hesaplar ı
(14) ALINAN FA İ ZLER
Dış Muhabirler
Yerel Faizler
(15) ALINAN KOMISYONLAR
Yabancı Para
Türk Lirası
1987
1.1.87-31.12.87
3. 009.9
1. 016.0
5. 9247
299.0
1. 846.8
10. 397.6
3. 705.5
5. 039.8
2. 003.9
15. 437.4
5. 709.4
215.7
186.6
159.7
121.4
375.4
308.0
59
11 ,1
,,,, "14+, 444.1044.4x~m +
IV. Bölüm
BANK CILIK ISTATISTIKLER!
60
BANKACİLİ K ISTATISTİKLER İ
Müteakip sayfalardaki tablolar a şağı da listesi verilen bankalar
ı n verilerinden
derlenmi ştir.
T.C. Ziraat Bankas ı
Türkiye İş Bankas ı A. Ş.
K.T. Kooperatif Merkez Bankas ı Ltd.
Türkiye Halk Bankas ı A. Ş.
K. Endüstri Bankas ı Ltd.
K. Faisal İ slam Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd. (Haziran 1986 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r).
Akdeniz Garanti Bankası Ltd. (Mart 1989 tarihinden itibaren faaliyete ba
şlam ışt ı r).
61
Tarih
Kasa
Dahili
Merkez
Bankası Bankalar
Bakiyesi Bakiyesi
Harici
İskonto
Bankalar Yat ı rı mlar Senetleri
Bakiyesi
Avans
ve
Krediler
Diğer
Aktifler
1984
Aralık
1985
Aralık
15.631.9
85.8
736.1
36.305.9
24.955.9
86.679.8
1.032.2
3.469.5
19.730.8
90.3
2.122.2
56.884.3
24.587.5
1.539.8
4.776.4
115.006.8
5.275.5
2.735.2
35.944.5
193.4
4.217.3
41.903.0
130.020.7
13.994.7
28.655.1
2.377.5
4.587.3
67.468.6
881.2
3.821.8
48.909.6
219.696.6
31.081.1
57.978.5
4.968.5
4.682.3
6.557.1
7.062.7
8.894.7
40.962.7
48.686.2
59.480.4
72.046.7
2.866.3
2.045.3
2.931.1
3.070.3
66.141.4
76.165.2
99.416.3
132.361.5
927.5
676.7
644.9
1. 042.8
3.472.4
4.575.9
4.989.1
6.058.8
51.899.7
59.807.8
64.861.2
86.552.1
82.303.3
102.116.9
125.000.2
113.310.2
253.255.6
300.631.1
364.385.9
423.337.1
1987
Aralık
1988
Mart
HAirA.n
Eylül
Aralık
Aktifler
Toplamı
4.462.5
1986
Aralık
Milyon t
BANKALARIN AKTİF OZETLER İ
Tablo 30
428.749.3
1989
129.373.5
86.649.9
6.082.4
1. 123.9
126.793.9
444.882.1
2.849.7
132.166.8
67.949.7
7.926.3
88.901.6
5.634.3
Ocak
1. 123.9
133.954.5
477.998.2
3.826.0
135.326.4
70.547.8
97.471.5
8.727.2
6.062.5
Şubat
1.124.9
153.402.8
6.924.7
67.012.7
10.672.7
Mart
dahil edilmemi ştir.
miktar ı ,
Bankas ı rakamları
mac sa ğ nan topl am kredi itibaren
şekli nde
Not: 1- Yukar ı daki tabloya K.K.T.C. Merkez
inde
ve
kamu
kredisi
ğ
kaynak
niteli
dış
986'dan
2- K.K.T.C.'ye Ziraat Bankas ınca
ıyle,laAral ık 1
erlendirilmesine olanak sa ğ lamak a
ak 1989'dan itibaren ise söz koyerel banka plasmar ıları nı n daha iyi de ğ bilânçosundan ihraç edilmi ş
ı
OcBankası< akamlar ı tümüyle liste
bu liste amaçlar ı için T.C. Ziraat Bankas
tiZir.
raat
ğ inden T.C.
mümkün
görülmedi
ı
leminin
uygulanmas
ntısu kısıtlı ihraç i ş
dışı bı rakılm ışt ı r.
Tablo 31
BANK ALARIN PASIF OZETLER İ
Tarih
1984
Aral ık
1985
Aralık
1986
Aral ık
1987
Aralık
1988
Mart
Haziran
Eylül
Aral ık
1989
Ocak
Şubat
Mart
Sermaye
ve
ihtiyatlar
5.515.6
8.289.7
10.950.8
17.745.3
24.381.4
28.276.0
27.619.6
34.099.7
Milyon 11.
İ lk Talep
7.975.3
Küçük
Vadeli
Tasarruf Mevduat
3.426.1
Merkez
Dahili
Bankas ı na Bankalar
Borçlar
Alacak
Baki esi
Ödenecek
Senetler
Diğ er
Pasifler
Pasifler Toplam ı
9.550.3
6.3
3.088.4
110.9
57.006.9
86.679.8
16.259.9
MEVDUAT
251.7
1.018.5
93.1
77.671.8
115.006.8
9.269.7
2.160.4
65.280.7
1.116.1
2.231.3
32.9
50.408.9
130.020.7
139.438.5
1.265.4
3.687.2
807.4
56.752.8
219.696.6
152.560.7
174.654.4
210.393.8
256.764.0
1.840.7
2.065.6
2.353.6
2.748.2
2.080.5
2.721.2
3.676.0
4.428.6
71.1
1. 101.0
346.0
338.8
72.321.2
91.812.9
119.996.9
124.957.8
253.255.6
300.631.1
364.385.9
423.337.1
46.451.6
245.768.5
2.841.1
4.890.9
321.6
44.223.0
128.475.6
428.749.3
253.828.3
3.920.8
5.236.3
555.9
45.989.4
137.117.8
444.882.1
271.254.4
4.765.5
7.562.0
329.6
148.097.3
477.998.2
Not: 1- Yukar ı daki tabloya K.K.T.C. Merkez Bankas
ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir.
2- K.K.T.C.'ye T.C. Ziraat Bankas ınca dış kaynak niteli
ğ inde ve kamu kredisi ş eklinde sa ğ
tarı yerel banka plasmanlar ını n daha iyi de ğ
toplam kredi mik erlendirilmesine
olanak sa ğ lamak amac ıyle, lanan
ren bu liste amaçlar ı için T.C. Ziraat Bankas ı
Aral ık 1986'dan itibabilânçosundan ihraç edilmi ş tir. Ocak 1989'dan itibaren ise söz
konusu k ısıtl ı ihraç i ş leminin uygulanmas
ı
mümkün
görülmedi ğ inden T.C. Ziaat Bankas ı
dışı bı rakı lm ışt ı r.
rakamlar ı tümüyle liste
Tablo 32
Tarih
İSKONTO SENETLERİ VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTOREL DA ĞILIMI
Kamu
Kurum
ve
Tarı m
Taşocak- imalât
Sanayii
cılığı
Yük
Taşı macılığı
Şahsi
Turizm ve
Mesleki
İskonto
Senet- Toplam
leri
Borçlar
Ticaret
Kuruluşları
1984
Aral ık
1985
Aral ık
Yurt içi Bina
ve
ve
Yurt dışı inşaat
Milyon İL
26.191.1
3.434.9
4.5
470.7
137.9
4.285.7
660 .6
95.7
2.047.6
617.3
37.924.0
46.761.2
5. 274.2
2.5
801.4
172.6
6.258.0
676.4
122.7
3.448.7
1.882.9
65.400.6
6.670.5
36.4
1.971.1
250.6
14.516.3 1.011.5
185.4
4.032.2 4.217.3
43.998.7
9.306.8
0.0
2.601.1
274.1
27.984.1 2.103.2
589.2
7.951.5 3.821.3
65.986.4
11.2640 10. 682.2
Mart
Haziran 10.999.0 11.129.6
Eylül 11.635.5 11. 299.1
Aral ı k 11.263.8 16. 251.3
0.0
0.0
0.0
0.0
2.601.8
2.366.7
2.531.3
3.695.2
377.0
13.5
308.8
446.6
596.2
28.851.8 2.153.4
711.4
33.019.6 2.083.1
32.834.8 2.420.0 1.462.0
43.425.3 2.877.4 1.751.7
8.086.8 3.472.4
8.440.9 4.576.0
9.801.3 4.989.1
12.584.1 6.058.8
68.087.6
73.339.8
77.281.9
98.354.2
1986
Aral ık 11.107.4
1987
Aral ık 11.354.6
1988
1989
99.086.4
12.224.4 6.082.4
43.656.1 2.823.0 2.765,8
5905.9
3.089.7
0.0
Ocak 11.563.7
10.784.7 16.284.4
98.703.9
12.797.8
5.634.3
45.184.9 2.848.8 2.791.9
799.7
3.276.6
0.0
Şubat 10.584.7 14.785.2
13.360.3
6.062.5
106.515.3
49.454.7 3.199.1 2.220.5
3.723.5 1. 147.8
0.0
16.562.2
Mart
toplam kredi miktar ı
T.C. Ziraat Bankasmca d ış kaynak niteli ğ inde ve kamu kredisi şeklinde sağ lanan
Not: K.K.T.C.'ye plasmanlar
k 1986'dan itibaren bu lisının daha iyi de ğ erlendirilmesine olanak sa ğlamak amac ıyle, Aralı
yerel
banka
ı için T.C. Ziraat Bankas ı bilânçosundan ihraç edilmi ştir.
te amaçlar
Tablo 33
ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTOREL YÜZDE (%)
DAĞILIMI
Tarih
Kamu
Kurum Tar ı m
ve
Kurulu lar ı.
Taş ocakcıl ığı
Milyon II
Imaltı t
Sanayii
Yük
Yurt içi Bina
Taşı macı ve
ve
lığı
Yurt d ışı inş aat
Ticaret
1984
Aralık
69.00
9.06
0.01
1985
Aral ık
71.50
8.07
0.00
1986
Aral ık
25.25
15.16
0.08
1.24
1.23
4.48
0.37
Şahsi
Turizm ve
Mesleki
Bor lar
17.21
14.10
0.00
1988
Mart
Haziran
Eylül
Aralı k
16.55
15.00
15.06
11.45
15.69
15.17
14.62
16,52
0.00
0.00
0.00
0.00
1989
Ocak
Ş ubat
Mart
11.67
10.72
10.13
16.57
14.98
15.55
0.00
0.00
0.00
3.94
3.82
3.23
3.28
3.76
3.12
3.32
3.50
Toplam
11.30
1.74
0.25
5.40
1.60
100.0
9.57
1.03
0.19
5.27
2.88
100.0
32.99
2.30
0.42
9.16
9.59
100.0
0.42
42.41
3.19
0.89
12.05
5.79
100.0
0.55
0.02
0.40
0.45
42.37
45.02
42.49
44.15
3.16
2.84
3.13
2.93
0. 88
0.97
1.89
1.78
11.51
88
11.
12.68
12.80
5.10
6.24
6.45
6.16
100.0
100.0
10 0.0
100.0
44.06
45.78
46.43
2.85
2.89
3.00
2.79
2.83
2.08
12.96
.12.54
6 .14
100.0
5.7 1
5.69
100.0
0.0
0.26
0.57
1'987
Aral ık
ıskonto
Senetleri
0.60
0.81
1.08
12.34
Not: K.K.T.C.'ye T.C. Ziraat Bankas ı 'nca d ış
kaynak niteli ğ inde ve Kamu Kredisi
miktar ı yerel banka plâsmanlar ını
ş eklinde sa ğ
n daha iyi de ğ erlendirilmesine
olanak sa ğ lamak amac lanan toplam kredi
itibaren bu liste amaçlar ı için T.C. Ziraat Bankas
ıyle, Aral ı k 1986'dan
ı Bilânçosundan ihraç edilmi
ştir.
•
c" Tablo
34
INE GÖRE ANALIZI
BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ NITELI Ğ
Toplam Mevduat
Ticari Mevduat
Tasarruf Mevduat ı
12.202.6
1.866.7
12.379.5
26.448.8
21.815.4
3.023.6
16.079.2
40.918.2
27.565.7
8.169.3
26.936.3
61-671.3
Aral ık
1987
Aral ık
49.057.3
9.812.0
52.580.8
111.450.1
53.818.0
56.481.0
68.169.6
73.369.4
10.694.8
13.197.3
15.671.4
16.044.4
59.098.1
69.085.6
77.518.3
81.564.3
123.610.9
138.763.9
161 .359.3
170.978.1
74.65 5.5
73.763.8
7 2.849.0
16.713.6
18.154.3
19.831.4
81.342.3
84.124.6
87.243.0
172.711.4
176.042.7
179.923.4
Tarih
Resmi Mevduat
1984
Aral ı k
1985
Aral ık
1986
1988
Mart
Haziran
Eylül
Aral ık
1989
Ocak
Ş ubat
Mart
Tablo 35
BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ VADELER İ NE GÖRE ANALIZI
Milyon Ti.
Tarih
1984
Aral ık
1985
Aral ık
Vadesiz Mevduat
16.774.5
24.666.3
1 ay vadeli
mevduat
1986
Aral ık
İhbarl ı Mevduat
37.135.5
Vadeli Mevduat
Toplam Mevduat
168.7
9.505.6
26.448.8
9.2
16.242.7
40.918.2
Vadeli Mevduat
3 ay vadeli
6 ay vadeli
mevduat
mevduat
1 y ıl vadeli
mevduat
2.430.2
1.270.1
21.835.5
62.671.3
1987
Aral ık
1988
Mart
Haziran
Eylül
Aral ık
1989
Ocak
Ş ubat
Mart
55.372.9
1.895.3
6.687.6
3.464.0
44.030.3
111.450.1
60.616.3
63.473.7
76.680.0
77.742.9
303.7
78.0
15.9
30.8
9.418.7
12.227.0
13.518.0
15.623.5
3.980.2
5.413.2
6.099.1
5.903.2
49.292.0
57.572.0
65.046.1
71.677.7
123 .610.9
13 8.763.9
170.978.1
10.2
1.9
6.1
16.960.8
18.575.1
19.121.5
6.427.1
6.753.8
7.124.1
72.240.8
73.830.4
76.175.2
172 . 711. 4
176 .042. 7
179.923.4
77.072.5
76.881.5
77.496.5
16.359
V. Bölüm
BANKA * I K KESIMININ ÖZEL ILGI
O UYACAĞI MEVZUAT
68
21 Nisan 1989 tarihli Resmi Gazetede yay ı mlanan Ihtalât ve İhracat
(Düzenleme ve Denet ım) Tüzüğü
D ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasası
(12/1983 say ılı Yasa)
Bakanlar Kurulu, D ışticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas
maddelerinin kendisine vermi ş olduğ u yetkiye dayanarak a şağı ını n 4, 8, 9 ve 13.
daki tüzüğ ü yapar.
K ı sa Isim 1. Bu Tüzük, Ithalât ı ve Ihracat ı
(Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğü olarak
isi mlendi ri li r.
KISIM I
BA ŞLANGIÇ HÜKÜMLERI
Tefsir
2. Bu Tüzükte metin ba ş ka türlü gerektirmedikçe;
"Bakanl ı k" Ticaret i ş leriyle ilgili Bakanl ığı anlatı
r.
"Devlet" Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Devletini anlat
ı r.
"İ hracat" Herhangi bir mal ı n Devlet s ını rları
dışı na çı karı lmasını anlat ı r.
"İthal" Herhangi bir mal ı n gümrükten geçirilmesi kayd
ı
ve deniz yoluyla Devlet s ını rları dışı ndan Devlet s ını rlarıyle kara, hava
dahiline getirilmesini anlat ı r.
"Katma De ğ er" Hammadde ve/veya bir yar ı
kil değiş tirilmesi ile ana mal ı n, tüketim mal mamülün i şlenip şeı veya yat ı rı m mal ına
dönüş türülmesi i ş leminde i ş letme taraf ı
ndan yarat ı lan ek de ğeri anlatı r. Bu ek de ğ er de mamül bir mal ı
n üretilmesinde ödenen maa ş ,
ücret, faiz, dolayl ı vergi ve harçlarla, sigorta,sat ış
masrafları , genel
muhtelif masraflar ve %15'i geçmeyen kar toplam ından
olu ştur.
"K ı ymetli Eş ya" K ı ymetli madenler veya k ı
ymetli ta ş lardan mamül
veya bunlar ı mııhtevi zati e şyalar ile ş ahsi ziynet e
ını anlat ı r.
"K ı ymetli Maden" külçe, toz, çubuk, levha, madenişyalar
para vesair şeklindeki, ziynet e şyalar ı dışı nda, alt ın, gümü ş
ve platini anlat ı r.
"K ı ymetli Ta ş lar" elmas, p ı
rlanta,
yakut,
zümrüt,
safir, zebercet ve
inciyi anlat ı r.
"Liberasyon",
Ticaret i ş leriyle ilgili Bakanl ı
ithal izni al ınmadan dış ülkelerdeki ihracatc ı lar lehine Bankaktan
arac ılığı ile yap ılan
ödeme kar şıl ığı gerçekle ş en ithalat ı anlat ı r.
"Mal", İ thal veya ihraç edilebilen herhangi bir ta
şını r mal ı anlat ı r.
"Mal Bedeli", ithal 1 edilecek mal ı n fatura bedelini anlat ı r.
"Sanayi Ürünleri", Girdileri i ş leme tutulup şekil değ i ş tiren ve üzerinde katma de ğ er yarat ı lan mamülü anlat ı r.
"Üçüncü Ülke", Türkiye Cumhuriyeti Devleti d ışı nda kalan ülkeleri
anlat ı r.
"Yerel Girdi", Üretilen bir mal ı n veya ara mal ı
n üretiminde gerekli
T.C. men ş eli girdilerle yerel olarak üretilen veya
temin edilen girdilerin maliyetlerinin toplam ı ile %15 oran ı ndaki kâr toplam
ını anlat ı r.
"Yerel Girdi Oran ı " Yerel girdiler ile %15
kâr toplam ını n fabrika
sat ış fiyat ına oran ıdı. r
"Re-eksport", İ thal edilen mal ı n tekrar ihrac ını
anlat ı r.
"Banka Garantisi", Bankalar Yasas ı alt ı nda faaliyet gösteren
Bankaları n, adı na garanti mektubu
verilecek kimsenin taahhüdünü yerine
getirmekten imtina etmesi halinde banka taraf ı ndan onun ad
ı na ve
ilk talepte yerine getirilece ğ i hususunda verilen garantiyi
anlat ı r.
69
"Zirai Mal", Tar ı m veya hayvanc ılık uğ raşı m ı ndan elde edilen ürünün i şlenip şekil eğiş tirmemi ş ve üzerinde katma de ğ er yarat ılmam ış ürünü anlat ı r.
"Tahsisli ithal M Ilan", Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyetinin Ticaret
ve/veya Maliye İş eriyle görevli Bakanl ıklar ı taraf ı ndan döviz veya
Türk Liras ı tahsisi yapı lmak suretiyle Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyetine ithal edilen allar ı anlat ı r.
Bankalar Kur Hes bi", Dövizi Devlet Kuru Hesab ı dışı nda kar şılanmak suretiyle ya ı lan ve/veya yap ı lacak ithalat ve/veya görünmeyen
muamele ödemesi i anlat ı r.
"Devlet Kur Hesa 1", Dövizi Devlet Döviz pozisyonundan kar şı lanmak
suretiyle yap ılan e/veya yap ı lacak ithalat ve/veya görünmeyen muamele ödemesini a lat ı r.
"Geçici ihracat", Ham ve/veya yar ı mamul ve/veya mamul herhangi
bir mal ın teminat karşılığı nda geçici olarak belli bir süre için ihraç
edilip, sözkonusu üre içerisinde tekrar Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyetine aynen vey işlenmi ş olarak ithalini anlat ı r.
"Geçici ithalat", işlenip şekil de ğiş tirmek ve tekrar üçüncü ülkelere
döviz kar şılığı ih aç edilmek üzere veya yar ı mamul ve/veya mamul
haldeki sanayi gi dileri ile iş lenip şekil de ğiş tirmek ve tekrar Türkiye'ye Ti, kar şılı ı ihraç edilmek üzere Türkiye'den ithal edilen ham
ve/veya yar ı ma ul ve/veya mamul hal ıleki , sanayi. giıdilerinin ithalini
anlat ı r.
KISIM II
İTHALAT VE IHRACATTA UYGULANACAK
KURALLAR
ithalat veya ihra at yapacak gerçek ve tüzel ki şiler Bakanl ık nezdinde ithalatcl v ya ihracatc ı olarak kay ıtlar ını yapt ı rmak zorundadı rlar. Bu Tüzü e ekli Cetvel I'de yer alan İthalatc ı Belgesi veya
İhracatc ı Belgesi için yapı lacak müracaatlarda, gerçek veya tüzel
kişilere ait oda kayı t belgesi, şirket kayı t belgesi, gerçek ki şilerin
kimlik kart ı belg lerinin ve Bakanl ığın uygun görece ği di ğ er bilgi ve
belgeleri sunmal rı gereklidir.
Ithalatc ı veya ihracatc ı belgeleri takvim yı lı başı ndan takvim yılı
sonuna kadar ge erli olup sürenin bitiminde Bakanl ığ a vize ettirilmesi ile geçerlil ği devam ettirilebilir.
Ancak D ış Ti aret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ının 5. maddesi
hükümleri sakl ıd r.
Bankalar ın 4. üctıncü ülkelerd n Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak
ithalat:
yabanc ı
(a) "Devletin K r Hesab ı "
ülkelerden
Gerçek ve 3.
Tüzel ki şilerin ithalaçt ı
ve ihracatc ı
belgesi
almalar ı
ithalatta
tutacaklar ı
döviz hesaplar ı ve
uygulanacak kur
hesaplar ı
Ithalat ve
ihracatta
ödeme
şekilleri
70
(b) "Bankalar K r Hesab ı "
esaslar ına g re yap ılı r. Bankalar da bu esaslara göre kendi bünye-
lerinde;
(a) "Devletin K r Hesab ı "
(b) "Bankalar K r Hesabı " olmak üzere iki ayr ı döviz hesab ı bulundurmakla yükü lüdürler.
5. (1) Yolcu berab ri ithalat d ışı ndaki ithalat veya ihracatta para transferleri mali i şlerden sorumlu Bakanl ıkca belirlenen ödeme şekilleri yöntem ve esaslar ına göre yapılı r.
(2) Ancak Devletin kur hesab ından yapılacak peşin ödemelerde limit
3000 ABD Dolar ı veya muadili döviz karşılığı olabilir. Bankalar
Kur Hesab ında peşin ödemelerde döviz transferi yukar ıdaki limite
tabi de ğildir.
(3) Yetkili Bankalarda Devlet kurundan döviz tahsis olanağı bulun-
maması halinde Devlet bundan dolay ı herhangi bir sorumluluk
taşı maz ve söz konusu tahsis Bankalar kurundan yap ılı r.
Mal
ithal edecek ki şi tarafı ndan Bankaya yat ı rı lan mal bedeli döviz
devletin cari sat ış kurundan al ınır ve sat ılı r.
İhtalat ve 6. (1) Bakanl ık tarafı ndan Devletin Kur Hesab ı
ndan onaylanan proforma
ihtacat
fatura sürelerini onay tarihinden itibaren 3'er ayl ı k sürelerle 9
süreleri
aya kadar uzat ılabilir.
(2) Bankalar Kur Hesab ı ndan, Bakanl ı k veya Banka taraf ından onaylanan proforma faturalar onay tarihinden itibaren 6 ayl ık bir
süre için geçerlidir.
Ancak proforma fatura iznin geçerlik süresi içerisinde gümrüklere getirilmi ş olup da bu süre içerisinde gümrük i ş lemlerinin
yapı lmaması halinde sürenin bitimi tarihinden itibaren 15 gün
içerisinde ayr ı ca yeni bir proforma fatura veya ithal iznine gerek olmadan gümrükleme i ş lemleri yap ılabilir.
(3) Ihracatta ihraç izni süresi Bakanl ığı n onay tarihinden itibaren
baş lar ve 60 gün için geçerlidir. Ihraç süreleri zorunlu ve hakl
ı
nedenlerle Bakanl ı kça en çok 30 güne kadar uzat ılabilir.
Ithal ve ihraç edilecek mallar ı n ön izne tabi olmas ı halinde
geçerlilik süreleri ön iznin geçerlilik süresi ile s ınırlıd ır.
(4) Herhangi bir mal ı n ithalât ve ihracat ı nda ihraç ve ithal izni süreleri zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ıkça kısalt ılabilir veya
uzatılabilir.
KISIM III
İ THALATIN DÜZENLENMESI VE DENETIMI
Devletin
7. (1)
kur hesabı
veya bankalar kur
hesabı
(2)
tahtında
orijinal
proforma
faturanın
(3)
onaylanmas ı
Üçüncü ülkelerden Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyeti Devletine
ithal
edilecek mallar bu Tüzü ğ e ekli Cetvel II'de yer al ı yorsa, orijinal
proforma fatura üzerine Bakanlı k taraf ı ndan Devlet Kur Hesab
taht ında olduğ unu gösteren kay ıt düş ülerek döviz tahsisi yap ılır. ı
Bu Tüzüğ e ekli Cetvel II'de yer almam Cetvel III'de yer alan
mallar ı n ithalinde Bakanl ık tarafı ndan orijinal proforma fatura
üzerine Bankalar ı n Kur Hesabı ndan i ş lem göreceklerini gösteren
kayıt düş ülerek onaylan ır.
Bu Tüzüğ e ekli Cetvel II, Cetvel III ve Cetvel V'de yer almayan
herhangi bir mal ı n ithalinde ithalâtc ını n yetkili bankalara müracaat ı ile orijinal fatura banka taraf ı ndan Cetvel XI'deki gibi
başka bir i ş leme tabi tutulmadan mühürlenmek suretiyle Bankaların kur hesab ından iş leme al ını r. Bankalar her ay onaylad
ıkları izinlerin bir dökümünü en geç müteakip ay ı
n
ilk
yarısı nda
Bakanl ığ
a gönderir.
On izne
8. Üçüncü ülkelerden veya Türkiye Cumhuriyeti Devletinden ithal ediletabi malcek bu Tüzü ğ e ekli Cetvel V'de yer alan herhangi bir mal ın
orijinal
lar
proforma faturas ını n Bakanl ı kca onaylanabilmesi için önceden
Cetvelde belirtilen ve ön izin verme yetkisine haiz olan Bakanl
izin al ınması gerekmektedir. Ilgili Bakanl ığı n ön iznini taıktan ön
şı mayan
böyle mallar ı n orijinal proforma faturalar ı Bakanl ıkça onaylanmaz.
on izinler, ekonomiyi yönlendirme, üretim tüketim dengesi,
ve tüketici menfaatleri, sa ğlık konular ı? güvenlik konular ı ve üretici
di ğer
ilgili hususlar dikkate al ınarak değ erlendirilir.
71
114,111,
•
ı nda ithal
Besin kat- 9. Besin katk ı m ddeleri ili mamul katk ıl ı besinlerin ithalat
ü
veya
onu
de ği ştiren
giri şiminden ö ce, Besin Katk ı Maddeleri Tüzü ğ
kı maddeherhangi bir Tüzük hükümlerine uygun olarak ilgili
veya yerini al
leri ile
izin
al ınması gerekmektedir.
Bakanl ıktan
mamul
katkılı
besinlerin
ithali
ının
10. Yap ı lan itha atlardaki FOB al ış larda navlun ödemeleri ithalâtç
FOB
nan
izninin
FOB
olduı
mal ın ithal e ildi ğ inin gümrük giri şleri ile al
al ışlarğunun yetkili ankalara tevsik edilmesi kayd ıyla Bankalar taraf ından
daki
ilgiliye iznin t olduğ u kurdan transfer edilir.
navlun
ödemeleri
Kullan ılithal edi- 11. ithal edilecek mallar ın kullanılmam ış olması gerekmektedir.
m ış olan her angi bir mal ın ithali için Bakanl ı kça proforma fatura
lecek
onaylanmaz v /veya Bankaca i şleme al ı nmaz ve döviz tahsisi yap ılamallar ın
maz. Ancak kinci el ve/veya kullan ılm ış fakat yenile ştirilmi ş tarı m
kullanı laraçlar ı ile anayi Dairesinden yat ı rı m izni alan kurulu şlar ın ithal
m ış veya
edecekleri ya ı rı m malları , motorlu araçlar ile tar ı msal araçlara ait
kullanılfaturalar Bak nl ık taraf ından Bankalar Kur hesab ı ndan onaylanabilir.
mam ış
olması
12. Ithal edilecek mallar ın özürlü (seconds) olmas ı halinde, proforma faIthal
tura Bakanl ık taraf ından Bankalar Kur Hesab ı ndan onaylanabilir. Baedilecek
kanl ık taraf ı tan mezkür proforma fatura onaylan ı rken ekonomiyi
malların
yönlendi rme, retim tüketim dengesi üretici ve tüketici menfaatlar ı ,
özürlü
sağ l ık, güveni k ve di ğer ilgili hususlar aç ısı ndan konu de ğ erlendirilir
olması
ve uygun olm sı halinde onaylan ı r.
hali
13. Kuzey K ıbr ıs Türk Cumhuriyetine ithal edilecek ve ticari nitelik
Ticari
ni veya yenile ştirilmi ş mallara veya yerle şmeye gelearzet meyen
nitelik
cek ki şilerin nakdi sermayelerini ayni sermayeye dönü ştürerek ve
arzet mekullanı lmam ış olmak kaydı ile döviz transferi yap ılmaks ızı n, veya Bayen malkanl ıkça ve/v ya Bankaca i şleme al ı nan proforma faturaya istinaden
ların
mal bedeli d' vizi çıkart ılan ancak ihracatc ı firma taraf ı ndan mecburi
bedelsiz
nedenlerle
g nderilmeyen mallar ı n bilahare gönderilmesi halinde bu
ithalat
etrvel VII'de gösterilen "Bedelsiz İ thal izni" belgesi ile
ekli
Tüzüğe
izni ile
ithal
izni
verlebilir.
ithali
Ancak ithal edilecek mallar motorlu araç yedek parçalar ı olmaları halinde 'u madde hükümleri sadece silindir bloku, mar ş motoru,
şarj motoru, silindir kapağı , krank mili, motor pervanesi şanjuman ve
diskleri, def r= nsiyel ve diskleri, ön ve arka cam, jant (rims), fren
çanı (flanza) arka aks, cam silgi motoru ve komple motora uygulan ı r
İthal edilece böyle yedek parçalar ın ticari nitelik taşıyıp taşı madıklarına yeni v ya yenile ştirilmi ş olup olmadıklar ına bakı lmaz ve Bakanl ı kça bed lsiz ithal izni verilir. Bedelsiz ithal izni belgelerinin
süreleri 6 ay ı r.
Ateşli
silah
ithali
Fası l 57
85/63
12/70
27/74
3/79
23/82
32/85
7/89
72
14. Ateşli silâh i halat ında silahın cinsine göre Polis Genel Müdürlü ğünden ve/veya akanlar Kurulundan ate ş li silah ithal ruhsat' al ınması
gerekmektedir. Bakanl ık Ateşli Silah ithal ruhsat ına istinaden ithal
edilecek ate li silah ın Ate ş li Silahlar Yasas ına uygun olmas ı ve zati
ihtiyaçlar ı na mahsus olmak üzere (ticari amaçla de ğil) böyle silahların ithalatl r ını tasvip edebilir. Ithalatc ıların Antrepolarda muhafaza edilmek kaydı yla ithal edecekleri ate şli silahlar için, Bakanl ığın
onayı ile Ba kalar kur hesab ından para transferi yap ılabilir. Ancak
ithalatc ılar ateşli silahlar ın antrepoya vasıl olmasını müteakip en geç
bir ay içeris nde ilgili giri ş evraklar ını Bakanl ığa sunmakla yükümlüdür.
Gemi uçak 15. Gemi, uçak ve benzeri hava ve deniz ula şı m araç ve gereçlerinin
ithalat ında, önceden ula şt ı rma i şleriyle ilgili Bakanl ıktan ön izin
ve benzeral ınmasını gerektirmektedir.
lerinin
ithali
K ıymetli
16.
maden ve
taşlar ın
ithali
Para ve
Kambiyo
İşleri Yasas ı
38/1982
22/1987
K ı ymetli madenler, k ıymetli ta ş lar ve bunlardan
mamul e şyam
Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithali ve ihrac
ı Maliye
i ş leriyle ilgili Bakanl ığı n iznine tabidir.
Pul
ithalat ı
17. Pul ithalat ı için ithalâtç ı lar ı n Bakanl ı
ktan ithal izni almalar ı
rekmektedir. Pul ithalat ı nda bedel nominal de ğ erleri tutar geı ndan
az olamaz. Kullan ı lm ış olan pullar ın değ erleri ithalatcm
ı n beyan ve
Posta Dairesinin onaylayaca ğı de ğ erdir.
Pul ihracat ı Gümrük ve Posta İ dareleri taraf
ı
Kambiyo İş leri Yasas ı hükümleri çerçevesinde yap ı ndan Para ve
lmaktad ı r.
Türkiye
18. Türkiye Cumhuriyeti devletinden yap ı
lacak ithalâtlarda ödemeler
CumhuriyeTürk Liras ı kar şı l ığı nda yap ı l ı r. Bu ilke d ışı
nda uygulama yap ı ltinden
ması na Bakanlar kurulu yetkilidir.
yapı lacak
ithalat
19. Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı
lacak ithalat:
(1) Yolcu Beraberi ithalat:
Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti aras ı nda imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu
Protokolu çerçevesinde taraflar aras ı nda saptanan miktar ve
ş artlara uygun olmak üzere ve bu hususta ilgili Protokol hükmiinün yürürlükte kald ığı süre içerisinde münhas ı
ran Türkiye
Cumhuriyeti Devletinden yap ı l ı r.
Ithalat konusu olan mal ı n ön müsadeye tabi olmas ı halinde
ilgili Bakanl ı ktan alacaklar ı ön müsade belgesiyle yetkili
Bankalara müracaatla, Cetvel VIII'de yer alan 4 sayfal ı k Yolcu
Beraberi ithalat Formunun tanzimi ile Bakanl ığ a müracaat
ederler. Müracaat ı n Bakanl ı kca onaylanmas ı
halinde, yetkili
bankalar, mal bedelinin Türkiye Cumhuriyeti Devletinde ödenmesini teminen yolcu beraberi ithalat yapacak ki şiler ad ına
onaylanan miktar kadar çek tanzimi veya transfer i şlemi
yapabilirler.
Yolcu beraberi ithalat izinleri, onay tarihinden itibaren 3
ay süreyle geçerlidir.
(2) Türkiye Cumhuriyeti devletinden yap ı
lacak tahsisli ithalât:
Bu Tüzüğ e ekli Cetvel IV'de yer alan mallar, tahsisli ithal
mallar ı olup böyle mallar ı
n ithal edilebilmeleri için ithalat
giri ş iminden önce proforma faturan ı n Bakanl
ı ktan onaylat ı lması
gerekmektedir. Mezkûr belgeler üzerine Türkiye Cumhuriyeti
Devletine mahsus oldu ğunu belirlemek amac ıyla kayı
düş ülür.
Banka Bakanl ı ktan onayl ı belgeyi Cetvel XI'deki gibi tmühürlemek suretiyle i şleme al ı r.
(3) Yolcu beraberi, tahsisli ve ön izne tabi mallar d
ışı nda yer alan
herhangi bir mal ı n ithali liberasyon i ş lemlerine uygun
olarak
yapıl ı r. Bankaya sunulan proforma faturalar yetkili banka tarafı ndan Cetvel XI'deki gibi mühürlenmek suretiyle onaylan
ı r.
73
11,014, ‹,,q14 pfror
. 1,
getirilen herAntrepolara 20. Kuzey K ıbrıs T rk Cumhuriyeti Devleti Gümrüklerine
ığın ve/
Bakanl
ında
aktarılmas
ına
gümrük
antrepolar
hangi bir mal ın
aktarılacak
veya Bankalar ın onayladığı ithal izinleri aranmaz.
malların
ithalinde
uygulanacak
şartlar
Devletine ithal
21. Üçüncü ülkeler en Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti
Türkiye
a
ve/veya
Bankaya
sunulan
Bakanlığ
ın
edilecek herh gi bir mal
Cumhuriyeve
sonradan
Türkiye
ı
kca
yer
almamas
belgelerde me şeinin aç ı
ti Devleti
Cumhuriyeti D vleti men şesi olduklar ını n belirlenmesi halinde ithal
menşeli
izni geçerlili ği i kendili ğ inden yitirir ve bu mallarla ilgiliı olarak
malların
ihracatc ıya tr nsfer edilen mal bedeli dövizi, ithalâtc Kuzey
üçüncü
Kıbrıs Türk Cu huriyeti Devletine geri getirmekle zorunludur.
ülkelerden
ithali
22. Ithalâtçı ların aylanmak üzere Bakanl ığ a ve/veya Bankalara sun-
dukları orijinal proforma faturada bulunmas ı gerekli bilgiler şunlardır:
(i) İhracat ı firmanın adresi
(ii) Ithalât ı firmanı n ismi
(iii) Ithal e 'lecek mal ın cinsi
(iv) Birim iyatı , miktarı
(v) Toptan kıymeti
(vi) Malın eslim şekli ve ödeme şekli
(vii) Fatura süresi
(ix) Ülke o ijini
(x) İhracat ı ülke.
23. Kuzey Kıbr ı s ürk Cumhuriyeti Devletine ithal edilecek mallar ın
ithalâtc ılar ın i halât giri ş imlerinden önce Bakanl ı k ve/veya Bankalardan profor a faturalar ı onaylatmak zorundad ı rlar. ithalât giri-
ş iminden önce Bakanl ı ktan ithal izni almayan ve/veya orijinal proforma faturas onaylat ı lmayan ve/veya proforma faturas ı Bankalarda işleme al ın adan Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilen her angi bir mal ı n ithaline Bakanl ı k sonradan ithal izni
vermeyebilir v ya proforma faturay ı onaylamayabilir.
24. Sanayi yat ırı larını n acil ihtiyac ı olan ve 100 ABD Dolar ı tutar ına
kadarki yede parçalar ın ithalât ı nda itiyat haline getirilmemesi
kaydı yle Güm üklerce ve Bankalarca Bakanl ığın onayı aranmadan
işleme alı nabi ir ve mal bedeli Bankalarca ihracatc ı firmaya Bankalar kur hes•bı ndan transfer edilebilir.
olup olmad ığına
25. Bakanl ık her türlü mal ı n liberasyon cetvelinde
ndan
fiilen
gerçekle şbakılmaks ızın, ithalât i şlemlerinin ba şlaması
mesine; ithal" tla ilgili mal bedellerinin ödenerek hesaplar ın kapatılması na; ith 1 mallar ını n tüketiciye intikaline veya pazarlanmas ına kadar ol: bütün safhalardaki iş lemleri takip ve denetlemeye
yetkilidir. Me uata ayk ırılığı n tesbiti halinde "D ış ticaret (Düzenleme ve Dene im) Yasas ı " ilgili hükümleri uygulan ı r.
KISIM IV
Ihraç
belgeleri
74
İHR CATIN DÜZENLENMESI VE DENETIMI
26. (1) Kuzey K ı rı s Türk Cumhuriyeti Devletinden ihraç edilecek herhangi bir mal için Bakanl ı ktan önceden Cetvel IX ve X'da yer
alan ihra izni belgeleri ile ihraç izni al ınması gereklidir.
•
lhr as izinlerinın
değerlendirilmesi
(2) Ihraç izinlerinin de ğerlendirilmesinde reddedilmesinde, mal miktarı bazında azalt ılmasında veya tümüyle onaylanmas ı ile tescil
fiyatlanmn tesbitinde Bakanl ık;
(a) Mallar üzerinde Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti Devletinde
yapılan i şlemin (yarat ı lan katma de ğ er ve yerel girdi) yeterli olup olmad ığına,
(b) İ hraç edilecek mallar ın Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti
Devletindeki tüketim mallar ı ile stok durumuna,
(c) ihracat ın şartlar ı ile yap ı lacak ihracat ı n bu Tüzük hükümlerine, D ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı ve Para
ve Kambiyo İşleri Yasas ına uyup uyrnad ığına,
(d) İ hraç edilecek mallar ın ihracat ında Bakanl ık ihraç mal ının
tescil fiyat ını önceden belirlemeye veya ihracatc ının fiyat ı nı uygun görmesi halinde ihraç izni üzerinde yer alan fiyattan ihraç iznini i ş leme almaya, karar verebilir.
Ancak akreditifli ihracatlarda akreditifin tescil fiyat ının
üzerinde olmas ı halinde akreditif esas al ını r.
Bakanl ıkça ihrac ı uygun görülmeyen herhangi bir mala ihraç izni verilemez.
İhraç iznine ba ğ lanmayan hiç bir mal ın
Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti devletinden ihrac ı yap ılamaz.
Ayr ıca Bakanl ı k her türlü mal ın ihraç i şlemlerinin ba şlaması ndan fiilen gerçekle ş mesine ihracatla ilgili hesaplar ın kapat ılması na kadar olan bütün safhalardaki i ş lemleri takip ve
denetlemeye yetkilidir. Mevzuata ayk ı rılığı n tesbiti halinde
"D ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı " ilgili hükümleri
uygulanı r.
On izne
bağl ı ihraç
malları
27. Cetvel VI'da yer alan mallar ın ihrac ı , ilgili Bakanl ığı n ön iznine
tabidir. On izni olmayan mallara Bakanl ı kça ihraç izni verilemez.
Konsinyasyona bağl ı
ihraç malları
28. Bakanl ı kça dayanaks ı z tüketim mallar ı olarak de ğ erlendirilen ve d ış
ülkelerdeki sat ış fiyatlar ı istikrarsı z olan herhangi bir mal konsinye ihraç iznine ba ğ lanabilir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Devletine
veya Ortado ğ u ülkelerine konsinye ihraç izni verilemez.
Proforma
fatura
düzenlenmesi
29. Türkiye Cumhuriyeti Devletine ihraç edilecek herhangi bir mal için
ihracatc ı taraf ından al ıc ı firma adı na proforma fatura düzenlenmesi ve Bakanl ıktan
onaylat ılmas ı gerekmektedir.
Düzenlenen
proforma fatura al ıc ı firma taraf ı ndan kabul edilip gerekli izin
al ındı ktan sorna ihraç iznine ba ğ lanabilir. Proforma faturan ın geçerlilik süresi onay tarihinden itibaren azami üç aydı r.
Ancak onaylanan proforma faturaya ra ğ men Bakanl ı kça sonradan uygun bulunmaması halinde ihraç izni verilmeyebilir.
Katma
değ er ve
yerel girdi
30. Türkiye Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak sanayi ürünleri ihracat ı nda protokollarla ön görülen katma de ğ er ve yerel girdi oranlar
ına uygun olmas ı esast ı r. Bu maksatla Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin edilen T.C. men ş eli girdiler yerel girdi say ı l ı r.
I. ve II.
31. (1) Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyetinde I. S ını f veya II. S
ını f Nasını f narenrenciye ihraç edilebilmesi için ihracatc ı gerçek veya tüzel kiciye ihracat ı
ş iler ihracat giri ş imlerinden önce Bakanl ığ a isimlerine kay ı
tl ı
200.000.000.-TL ( İ ki yüz milyon Ti,) de ğ erinde gayri menkül ve/
veya menkül ve/veya sermayelerinin oldu ğ unu gösteren evraklaibraz etmeleri ve mezkür mallar ı Bakanl ık adı na bloke ettir75
■-• Irtr it
nrvY
•
dikleri i ve Bakanl ığın i ıjı i olmadan ellerinden ç ı karm ıyacaklar ını ve eya blokeyi kald ı rm ıyacaklar ını Bakanl ığa kan ıtlamalar ı
gerekm ktedir; veya
(2) Kuzey ıbr ı s Türk Cumhuriyeti'nden I. S ını f veya II. S ını f narenciye ihraç edilebilmesi için ihracatc ı lar ın ihracat giri şimlerinde önce Bakanl ığa yapacaklar ı ihracata teminat olmak
üzere n az 200,000,000.-Wyi ( İ ki yüz milyon Türk Liras ı )
Bakanl ı - ın onayı olmadan kald ı r ı lm ıyacağını Bakanl ığ a kanıtlamas ı gerekmektedir.
(3) Bloke gidilen menkül, gayri menktil ve/veya sermayenin ve/veya
temina miktar ının Bakanl ığın kontrolunda olmas ı ve yat ı rı mlarda ullan ı lmak istenmesi halinde Bakanl ı ktan izin al ınmas ı
gerekmektedir. Yat ı r ı mlarda kullan ı lmas ı na izin verilen sermaye eya teminatlar ın yat ı r ı ldıklar ı kaynaklar ın da Devlet,
üretici i şçi ve sair alacaklar ı için bloke edilmi ş addolunur.
(4) ihracat ının, Devlete, üreticiye, i ş ciye veya sair alacakl ılar ına
ödenm si gereken paray ı ödemez ve/veya ödemekten kaç ını rsa
Bakanl k ihracatç ının teminatlar ı na ve/veya bloke ettirdi ği
paraya ve/veya gayrimenküle do ğ rudan do ğ ruya el koyabilir ve
alacak ı lar ını ödeyebilir.
Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyetinden I. S ını f veya II. Sı nı f narenciy ihraç etmek talebinde bulunan ihracatc ılar ın fiziki net
serma e yat ı r ı mlar ının Bakanl ı kça yeterli bulunmas ı halinde
yukar ı aki .şartlar kald ı r ı labilir.
(5)
ihraç edi- ' 3 2. Bu Tüzük ükümlerine uygun olarak Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti
Devletinde üçüncü ülkelere ihraç edilen mal bedeli dövizin, mal ı
len mal
ihraç eden ki şi taraf ından Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyetine getibedeli dörilmesi ve yetkili Bankalara yat ı r ı lması zorunludur. Bu ihracattan
vizin Develde
edilen ihracat gelirlerindeki ödemeler Devletin kur rayici
lete getişlem görür ve bu mallar ın ihracat ı ndan elde edilen döviz
üzerinden
rilmesi ve
yetkili
ba
kalarca
Devletin kur hesab ında tutulur.
ihracattan
elde edilen
ihracat gelir ödemeleri
33. Gümrük v rgileri ödenerek veya muaf olarak Kuzey K ıbr ı s Türk
İ thal ediCumhuriyeti Devletine ithal edilen mallar ın ihrac ı ;
ın
len mallar
Ithali onaylanm ış , bedelsiz ithal izni al ınm ış veya libarasyon
ihrac ı
yoluyle K zey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal olunan mallar ın men einden ba şka bir ülkeye gönderilmesi Bakanl ığın iznine
bağ l ı dı r.
İ thal edilen 34. Kuzey KI 111 r ı s Türk Cumhuriyetinden herhangi bir mal ın re-eksport
edilebilme i için ihracatc ı lar ın, ihracat giri şimlerinden önce Bamallar ın
kanl ıktan Cetvel IX'da yer alan ihraç izin belgesi ile ihraç izni
tekrar ihalması ge ekmektedi r.
rac ı reeksport
edilmesi
.
Re- eksport 35.
edilecek bir
mal ın ihraç
fiyat ı nın
hesaplanmas ı
76
Üçüncü ü kelerden ithal edilen mallar ı n tekrar üçüncü ülkelere,
Gazi Ma ğ sa Serbest Liman ve Bölgesine veya Türkiye Cumhuriyeti
Devletine yapı lacak ihracatta mal ın ihraç fiyat ı müracaatc ının,
Bakanl ığa sunmas ı gerekli ilgili mala ait gümrük giri ş beyannamesi
sureti Ba anl ıktan ve/veya yetkili Bankadan onayl ı proforma fatura
suretinde hesaplanan CIF fiyata azami %10 ilave edilmek suretiyle bulunu . Ancak Bakanl ık uygun gördüğ ü hallerde bu oran ı de ği ştirebilir.
ile ithal
edilen bir
mal ın TL
ile ihrac ı
TL
36. TL ile ithal edilen herhangi bir mal TL ile Türkiye Cumhuriyeti
Devletine re-eksport yap ı labilir. Re-eksport fiyat ı mal ın ithal
edildi ğ i günkü ABD Dolar ı döviz sat ış kuru dikkate al ınarak he-
saplanı r. Ancak dövizle üçüncü ülkelere re - eksport edilmesi halinde re-eksport fiyat ı ithalat ı n fiilen gerçekle şti ğ i günkü ABD Dolar
döviz sat ış kuru dikkate al ı narak hesaplan ı
r ve herhangi bir oran
ilave edilemez.
Re-eksport 37. Herhangi bir mal ı n ithalat ı Bankalar Kur Hesab
ı ndan veya bedel
karşı l ığı
sizden gerçekle ş mi ş se, bu mal ı n re-eksport edilmesinden yurda geyurda getitirilen dövizin tümü ihracatc ı lar ı n direktifine ba ğ l ı kalmak ve itrilen dövihalkta veya mevzuat gere ği yap ı lan döviz transferlerinde kullan
ı lazin kullabilir. ithalat ı Devletin Kur Hesab ından gerçekle ştirilen bir mal
ın
nı m ı
re-eksport edilmesinden yurda getirilmesi zorunlu dövizin tümü
Devletin Kur Hesab ına yat ı r ı l ı r ve ihracatc ıya döviz kar
şı l ığı TL
olarak ödenir.
İ hraç izni- 38. (a) Bakanl ığı
n izni ile ve/veya liberasyon yolu ile ithalat ı gerçekne tabi
le ş tirilen herhangi bir mal ın menş eine veya men
ş einden ba şka
olmadan
bir yere ihrac ı Bakanl ığı n iznine tabidir.
yap ı lacak
(b) Kon ş imentosunda "transit" kayd ı bulunan sevkiyat
ı n veya gümre-eksport
rük sundurma, antrepo, serbest yerlere veya araçlara ç ı kar ı lm ış olan mallar ı n bedelinin Kuzey K ı br ı
s Türk Cumhuriyeti
Devletinden ödenmemi ş olduğ unun Gümrük idarelerine tevsiki
kaydryle ihraç Gümrük idarelerince yap ı l ı r ve Bakanl ığı n iznine
bağ l ı de ğildir.
(c) Konş imentosunda transit kayd ı
bulunmayan ve ithal izni al ı nmadan gümrüklere gelen bir mal ı n ithal veya ihrac ına Bakanl
ık
ithal veya ihrac izni vermeyebilir.
Ticari ni39. İ hraç edilecek herhangi bir mal ı
n ticari nitelik arzetmedi ğine Batelik arzetkanl ığı n kanaat getirmesi halinde, böyle mallar
ı
meyen malIlg ı n gümrük idarelerine muhatap bir yaz ı sı n ihrac ı na, Bakanve/veya
ihraç izni
lar ı n ihrac ı
onay ı ile ihrac ı na izin verilebilir.
Sanayi
40.
ürünleri
ihrac ı ndan
yurda getirilen dövizden ihracatç ı lar ı n yararlanması
Sanayi ürünleri ihrac ı ndan yurda getirilmesi zorunlu dövizlerden
yüzde otuz kar şı l ığı , Türk Liras ı olarak ihracatc ı
ya Devletin Döviz
al ış kuru rayici üzerinden ödenmek kaydryle Kur hesab
ı nda tutulur.
Getirilen dövizin geri kalan yüzde yetmi şi alt ı
ay
içerisinde
kullanı m ı ihracatc ı n ı n direktifine ba ğ l ı
olarak
banka
bünyesinde
tutulur.
Alt ı ay içerisinde kullan ı lmayan dövizler Devletin Kur ilesb
ı na
aktar ı l ı r.
İhraç be41. İ hraç döviz gelirleri d ışı nda kalan di
ğ döviz gelirlerinin yüzde
deli dövizelli kar şı l ığı Türk Liras ı olarak ihracatcer
ı ya Devletin döviz al ış kuru
lerin d ışı nda
üzerinden ödenmek kayd ı yla Devletin kur hesab ı
nda tutulur.
kalan di ğ er
geri kalan yüzde ellisi alt ı ay içerisinde kullan ı m ı
döviz gelirdirektifine ba ğ l ı olarak yetkili banka bünyesinde t ıı ihracatc ı n
tulur. Alt ı ay
lerinden
içerisinde kullan ı lmayan dövizler Devletin Kur Hesab
ı
na aktar ı l ı r.
ihracatc ı n ı n
Ancak zirai ürünlerin ihracat ı ndan sa ğ lanan dövizin tiimii Devyararland ı letin kur hesab ı nda tutulur ve Maliye i ş
leri ile ilgili Bakanl ı im ı
r ı lmas ı
talimat ı na uygun olarak kulland ı r ı l ı r.
B OL ÜM V
GE İC İ ITHALAT VE GEÇICI İ HRACATIN
DÜZENLENMESI
Geçici ithalat ve
geçici ihracat uygulama
esaslar ı
ham ve/
42. (1) Üçüncü ülkel rden Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti'ne
lem
görmesi
ş
i
ın
veya yar ı m. mül ve/veya mamül haldeki mal
yla
geçici
olarak
ithaline
ve
veya i ş lemde yer almas ı amac ı
ihl
ığı
şı
söz konusu • ş lemde sonra üçüncü ülkeye döviz kar
rac ına;
ham ve/veya
(2) Türkiye'den Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti'ne
lem
görmesi veya
ş
yar ı mamül e/veya mamül haldeki mal ın i
yle
geçici
olarak
ithaline
ve söz
iş lemde ye almas ı amac ı
veya
Üçüncü
ı
konusu i ş le deri sonra Türkiye'ye Türk Liras
ülkelere döviz kar şı l ığı olmak üzere Ihrac ına;
(3) Üçüncü ülke erden ve/veya Türkiye'den ithal edilecek ve üretime direkt eya endirekt katk ı sağ layacak makine ve teçhizan geçici ithal süresi
t ı n geçici i haline (Makine ve teçhizat ı
sapithalatçln ın müracaat ı üzerine Sanayi Dairesi taraf ından
i
ülkeye
ğ
tanı r) ve g çici ithal süresi sonunda ithal edildi
ihrac ına;
ül(4) Kuzey K ıbr ı • Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye'ye ve üçüncü
şlem
ın
i
mamül
ve/veya
mamül
mal
ı
kelere ham ve/veya yar
görmesi vey i ş lemde yer almas ı amac ı yle geçici ihrac ına;
makinas ı , ta şıt
(5) Kuzey K ıbr ı . Türk Cumhuriyeti'nde kay ı tl ı i ş
ı baaraçlar ı , zir at makinalar ı ile üretim makinas ı ve teçhizat
kı m ve ona ı m amaçlar ı ile Türkiye'ye veya üçüncü ülkelere
geçici ihrac na;
izin verilir.
içerisinde faaliyet
Ham, yar ı 4 3. (1) Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti s ını rlar ı
ham
ve/veya
yar ı mamül ve/
gösteren öz -1 veya tüzel ki şiler
mamül, mal
veya mamül haldeki mal ile makina ve teçhizat ı Kuzey K ıbr ı s
ile makina
Türk Cumh riyetine geçici ithal izni ile getirebilirler. Bu
ve teçhizamaksatlar i in Devletce döviz tahsisi yap ı lmaz.
t ın KKTC'ne
(2) İthalatc ı g çici olarak ithal etti ğ i mal ı n tümü için (makine
geçici ithal
ve teçhizat hariç) Gümrük Müdürlü ğ üne Banka garantisi verir.
izni ile geVerilecek eanka garanti tutar ı mal ı n normal gümrük vergisi
tirilmesi
ncak getirilen mal ı n teminat miktar ı 10.000.000.kadardı r.
aşıyo sa Mali i ş lerden sorumlu Bakanl ı k banka garanti
iRiktar ı na sinir getirebilir.
(3) G'eçici itha ile ithal-edilen ham veya yar ı mamül veya mamül
mallar ı n ne tür mala dönü şece ğ i, dönüş üm sonras ı elde edilecek mal miktar ı , fire miktar ı Sanayi ve Gümrük Dairelerince
müş trek esaplan ı r.
(4) Geçici itha ât ile ithalat ı yap ı lan ham, ve/veya yar ı mamül ve/
veya rriam . 1 mal dönüştü ğ ü ş ekilde veya ithal edildi ğ i şekilde
ithal tarih nden itibaren azami 6 ay zarf ı nda ihraç edilir.
Azami 6 a zarf ında bu ko ş ul yerine getirilmezse Gümrük idarelerince t-minat ı na el konulur, normal gümrükleme i şlemi yap ı l ı r ve it latc ı ya bundan böyle geçici ithal izni verilmez.
Ancak Bak nl ığı n kabule sayan görece ğ i zaruri istisnai durumlar dikkate al ını r.
(5) Geçici ith lat ile ithali yap ı lan, bilâhare üçüncü ülkelere ihraç edilen mallar ı n bedeli döviz olarak ihraç tarihinden itibaren azami 3 ay zarf ı nda Devletin döviz pozisyonunda bankala ş t ı r ı l ı r.
Geçici ithalat ile ithali yap ılan, bilahare Türkiye'ye ihraç
edilen mallar ın bedeli ihraç tarihinden itibaren azami 3 ay
zarf ında Türk Liras ı olarak Banka kanal ı ile Kuzey K ıbrıs Türk
Cumhuriyetine getirilir.
Getirilecek bedelin miktar ı (6) f ı krada belirtilen esaslar
çerçevesinde hesaplan ı r.
(6) Bankala şt ı rı lacak döviz miktar ı , mamülün FOB sat ış bedelinden
ayni mamüle tekabül eden geçici ithal izni ile ithal edilmi ş
bulunan girdiler ile Bakanl ı kça hesaplanacak amortisman maliyeti düş üldükten sonra kalan miktard ı r. FOB fiyat ı Bakanl ık
taraf ı ndan, geçerli dünya piyasalar ı ndaki fiyatlar göz önünde
bulundurularak saptanacak ve madde alt ı ndaki gerekli i şlem bu
fiyat çerçevesinde yap ı lacakt ı r. Bu miktar her halükârda Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyetinde sa ğ lanan katma de ğerden az
ol m ayacakt ı r.
Kayı t
tutulmas ı
44. Gümrük Dairesi bu Tüzükle geçici ithaline veya geçici ihrac
ına
izin verilen her türlü emtia için miktar ve k ıymet olarak ayr ınt ı l ı
kayı t tutar. Tutulan kayd ı n bir süreti Bakanl ığ a gönderilir.
45. Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devletine veya üçüncü ülkelere geçici olarak ihraç edilecek herhangi bir
mamul mal ı , yar ı mamul mal ve ham maddenin tekrar Kuzey K
ıbrı s Türk Cumhuriyetine ithalini sa ğ lamak amac ı
yle Ticaret ve
Sanayi Dairelerinin uygun görece ğ i bir banka garantisi ihracatc ı dan
al ını r.
Ancak i şlenmek veya şekil de ği ş tirmek üzere geçici olarak ihraç edilen yar ı mamul mal veya ham maddedin tekrar Kuzey K
ıbrı s Türk Cumhuriyeti'ne böyle yar ı mamul mal veya ham madde
üzerinde yap ı lan de ği şiklik veya i ş lemden dolay ı meydana gelecek
ve Sanayi Dairesince saptanacak fire oran ını n düş ülmesinden sonra
kalacak mal ı n getirilmesi esast ı r.
"Bu esaslara uymayan özel ve tüzel ki ş ilerin ithalat veya ihracatlar ı na izin verilmiyece ğ i gibi yat ı rı lan banka garantileri de hazineye irat olarak intikal ettirilir."
46. İşbu Tüzüğ ün 40. maddesi ile 25.2.1977 tarih ve 9/1977 say
ıl ı ihracat ı Teşvik Yasas ı hükümleri geçici ithalat ve geçici ihracat
kapsam ındaki i ş lemlere uygulanmaz.
Yürürlükten 47. Bu Tüzüğ ün yürürlüğ e girdi ğ i tarihten itibaren Ithalat
ı ve Ihracat ı
kaldı rma
(Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü, i ş bu Tüzük alt ında yap ı lan i şR.,G. Ek III
lemlere halel gelmeksizin yürürlükten kalkar.
18.10.1983
A.E. 400
7.1.1986
A.E. 1
28.10.1986
A.E. 609
28.11.1986
A.E. 666
15.1.1987
A.E. 17
7.3.1988
A.E. 121
24.4.1988
A.E. 206
13.10.1988
A.E. 452
13.1.19$9
A.E. 16
79
-
I
›,ittı#1,-,44-4-,..-tır,,t+,
Yürürlüğ e 48. Bu Tüzük R smi Gazete'de yay ınlandığı tarihten ba şlayarak yürürlüğ e girer.
Giriş
K.K.T.C.
Ticaret Dairesi Müdürlü ğü
İ THALATÇI - İ HR • CATÇI BELGESI NO:
Kamu Özel Kesimde Özel - Tüzel ki şi olarak:
isim ve Ünvan'.
Adresi
Telgraf:
Teleks No •
•
Tel No.
Faaliyet sektörü: Tar ı m/Sanayi/Ticaret/Turizm/Hizmet
Sicil Kayı t No.:
Meslek kurulu şu:
Uyruğu
olan
ne/na
nca KKTC Devletinde
D ışticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı hükümleri uyar ı
ithalâtç ı ve ihracatc ı olara faaliyette bulunma yetkisi verilmi ştir.
İ mza ve Mühür
Ticaret Dairesi
Müdürlüğü
(Bu kısı m belge sahib firma taraf ı ndan doldurulacak)
Firmanı n isim ve ünvan ı
Müdür veya Yöneticinin İs
Firmam ıza ait dış tica et iş lemlerinin yap ılması esnası nda:
1. Evraklar ı imzalamaya y tkili k ılınan şahıs veya şahıslar ın
İ mza Örne ği
Kimlik Kart ı No.
Adı Soyadı
1)
2)
3)
şahıslar ın
2. Iş lemleri takibetme ve vraklar ı almada yetkili k ılınan şahı s veya
Kimlik Kart ı No.
Adı Soyadı
1)
2)
3)
Bu belge resmi i ş lemlerde
ibraz edilecek.
İ mza ve Mühür
Müdür/Yönetici
80
CETVEL II
A- DEVLET KUR HESABI ESASLARI TAHTINDA I ŞLEM GÖRECEK MALLAR
I. TARIMSAL GIRDILER
1. Döviz kar şı l ığı ihracata yönelik tar ı m girdileri ambalaj malzemeleri ve yükleme araçlar ı ile bunlar ın aksamlar ı
2. Her türlü tar ı msal tohum, canl ı çiçek ve buket çiçekleri
3. Zirai ilaçlar
4. Veteriner ilaçlar ı ve malzemeleri
5. Suni gübre (TC'den temin edilemeyenler) ve kompostlar
6. Dam ızl ı k hayvan ve yumurtalar
7. Arı c ı l ı k malzeme ve alet ve teçhizat ı
8. Bal ıkc ı lar ı n üretime dönük malzeme, alet ve cihazlar ı (gemi ve sandallar hariç) ve bunlar ın aksamlar ı
II. TARIM ARAÇ GEREÇ VE MAKINELER İ
1. Çeşitli tar ı msal ilaçlama makineleri ve aletleri
2. Gübreleme makineleri
3. Tarı msal araç-gereç imalat ı girdileri
4. Sera ısı t ı c ı lar ı
5. Kuluçka makineleri ve tavukculukla ilgili alet ve cihazlar ı ile tavuk çiftliklerinin makine ve teçhizat ı
6. Her türlü toprak i ş leme, tohum ekme ve ürün toplama alet ve makineleri
7. Budama alet ve makineleri
8. Beyler ve beyler sicimi
9. Biçer ba ğ lar ve biçer döver
10. Forklift, vinç ve benzerleri
11. Süt sa ğ ma ve so ğutma deposu hayvanc ı l ı kla ilgili elzem araçlar
12. Su motorlar ı ve dalg ı ç motorlar ı
13. Tar ı msal traktör
14. Sondaj makineleri ve türbünleri ile araç ve gereçleri
15. Narenciye ve patates paketleme tesislerinin yedek aksam ve parçalar ı
16. Yukar ı da adı geçen tar ı m ve hayvanc ı l ı kla ilgili üretim girdileri, yat ı rı
m mallar ı , makine ve aksamlar ı
17. Lastik çizme, su lasti ğ i, bahçe çe ş meleri ve rubinetleri
III. SA Ğ LIK SEKTÖRÜ
1. Tı bbi ilaç, üretim girdileri ve yat ı r ı m mallar ı ve aksamlar ı , t ı bbi malzeme,
klinik ve laboratuvar gereksinimi t ı bbi alet ve gereçler (ambalaj malzemeleri
dahil), optik alet ve cihazlar ı
2. Di ğ er t ı bbi alet ve cihazlar ı
3. Sağ l ı k nedeniyle kullan ı lması gerekli olan bandajlar özel yap ı lm ış varis çoraplar ı , özel imal edil ııı is ortopetik ayakab ı lar, doğ um kontrol mal ve malzemeleri ve di ğer sa ğ l ı k malzemeleri
4. Diş macunu, di ş parlat ıcılar ı , diş fı rçası , sabun, şampuan ile balsamlar, toz,
krem ve sıvı halindeki deterjanlar, tra ş bıçağı traş kremi, traş fı
rçası , biberon, emzik ve bunlar ı n sterlize haplar ı ve kaplan, bebek bezleri ile naylon
kilotları , biyot (sı cak su lâsti ği)
IV. GIDA MADDELERI
1.
2.
3.
4.
Pirinç
Kuru fasulye
Peynir
Çocuk mamalar ı
81
1.• • 4,•1
.441,•••••1,••••,,•••• •I' , 1,1- •?, •
5. Toz süt
ıklar, tütsülenmi ş balı klar (ne
6. Konserve etler, bal ı klar buzlu et ve buzlu bal
tip ambalajda olursa olun)
Tavuk
suyu, et suyu
7.
Şeker
8.
9. Konsantre süt
10. Tuz
11. Çay
12. Kat ı ve s ıvı halindeki a ğlar
13. Baharatlar, g ı da rayiha ar ı ile boyalar ı
14. Nişasta
V. EĞ ITIM, BASIN YAYIN V SPOR MALZEMELERI
ğer e ğitici
1. E ğitim öğ retici kültüre yay ı nlar (kitaplar, dergiler, gazeteler ve di
periyodikaller)
rtasiye malzemeleri ile müzik aletleri
2. Okul araç gereçleri il di ğer kı
ve
di ğ er tüm matbaa girdileri ve malzemeleri
ı
3. Matbaa makineleri, aksamlar
4. Matbaa mürekkebi
itim maksatlar ı için girdi ve bu amaç5. Gazete ka ğıdı ve deft r ka ğıtlar ı ile eğ
larda kullan ılacak di ğ er kağı tlar
6. Yazı makineleri, tabül törler, bilgisayarlar
7. Teksir makineleri, fot•kopi makineleri, hesap makineleri, ile her türlü yedek
parça ve malzemeleri
ı için ve E ğitim,
8. Spor kulüpler ve Fede asyonlar ı münhası ran kendi ihtiyaçlar
Gençlik ve Spor Baka l ığını n ön müsadesi ile tevsik edilecek tüm spor malzemeleri ve aletleri ( por giysileri hariç)
ı rı m
VI. Devlet amaçlar ında kulla ı lmak üzere ithal edilecek mallar ve Devletin yat
malları ile üretim girdile i
n hizmetlerinin yürüVII. Belediyelerin ve kâr ga esi gütmeyen devlet kurulu şların ı
tülmesi için ithal edilecek mallar ve üretim girdileri
Sosyal Konut Yasas ı ge e ğ ince onaylanm ış projelerin konut in şaatlar ı için gerekli planlama in şaat il iskân iş leriyle ilgili Bakanl ıklar taraf ı ndan öngörülecek ana in şaat malzem leri
K.K.T.C. Limanlar ında ükleme ve boş altma i ş lerinde kullan ı lmak üzere ithal
edilecek yat ı rı m mallar ile araç ve gereçleri
Mamülüne döviz tahsis dilen mallar ı n girdileri, böyle girdiler de ğiş ik mamüller
ği
için kullanı labiliyorsa; i hal edilecek girdilerle üretilecek mallar ın gerekti
döviz
ıyle
miktarda olmak üzere v gerekti ğ inde üretimi kontrol etmek maksad
tahsisi yap ılı r.
XI. SANAY İ VE TURIZM ATIRIM MALLARI VE SANAYİ GIRDILERI
1. Gı da sanayi hammad•eleri
(a) Ekmek, hellim, p ynir mayalar ı , yoğ urt mayalar ı , yoğ urt, peynir kültürleri
m mallar ı
(b) Yemeklik ya ğ , argarin ve tereya ğı üretim girdileri ve yat ı r ı
ve aksamlar ı
(c) Bisküvi sanayi ü etim girdileri
(d) Hamur kabartm. malzemeleri
2. Un ve süt ürünleri s ayi yat ı rı m mallar ı ve aksamlar ı ile ambalaj malzemeleri
82
3. Likit petrol gazı , gaz tüpleri ve aksamlar ı ile soba fitilleri
4. Hayvan yemi üretim girdileri, yat ı r ım mallar ı ve aksamlar ı
5. Yat ı rı m projeleri ile ilgili Bakanl ı klarca onaylanan tüm yat ı r ı m mallar ı
6. Mevcut çal ış abilir durumdaki tesisler için gerekli
aksam ve parçalar ve onaylanm ış ek yat ı rı mlar
7. Yeni ilâve veya yenileme yat ı rı m projeleri Turizmle ilgili Bakanl ı
kca onaylanan otel, otel apartman, tatil köyü ve benzeri turistik konaklama tesislerinde
kullanı lacak tüm yat ı rı m mallar ı
8. Turistik konaklama tesislerinde kullan ı
lacak makine, tesisat ve techizat aksamları ile parçalar ı
B- CETVEL II'A'YI ETK İLEMEMES İ KAYDIYLE A Ş A Ğİ DAKI MALLARA DEVLETİN DÖVİ Z İ MKANLARI N İSBET İNDE DÖVİ Z TAHSİ
SATI YAPILIR
I. SANAYI GIRDILERI
1. Ayakkabı , (terlik dahil) deterjan, ş ampuan, sinek ilac ı
ve sinek haplar ı ve di ğ er
temizlik malzemesi üretim girdileri
2. Lastik kaplama girdileri (kaplanacak lastik dahil)
3. Meş rubat sanayi girdileri (Narenciye üsare konsantreleri hariç)
4. Süpürge ve mop üretim girdileri
5. Kap yı kamada kullan ı lan tel, sünger ve benzeri üretim girdileri
6. Metal, ah ş ap, duvar boyas ı , ayakkab ı boyası
üretim girdileri
7. Yağ , hellim, peynir kaplar ı imali için yaprak teneke ve
kaplar ı
8. Sünger üretim girdileri
9. Galvanize çelik boru üretimi girdileri
10. Madeni ya ğ üretim girdileri ve ambalaj malzemeleri
11. Kuru temizleme girdileri
12. Elektrik kablosu ile ilgili üretim girdileri
13. Kaynak elektrot sanayi üretim girdileri
14. Çivi imali ile ilgili üretim girdileri
15. Elektrikli ısı nma sobası üretim girdileri
16. Aleminyum anodlama, nikelaj ve parlatma girdileri
17. Teksil boyas ı ve yard ı mc ı malzemeleri
18. Dokuma çorap ve trikotaj sanayi üretim girdileri
19. Metal ve aleminyum mamül ürünleri imali ile ilgili üretim girdileri (ambalaj
malzemeleri, etiketler ve bezerleri hariç)
20. Soğ uk kalay
21. Plastik levhalar
22. Balata imali ile ilgili üretim girdileri
23. Çanta, valiz, örme ipten mamül turistik çanta sanayi girdileri
24. Akü sanayi girdileri
25. Çikulata, dondurma, marmelat ve di ğ er ş ekerleme sanayi girdileri
26. Krem karamel, jöle, custerd powder girdileri
27. Çips üretim girdileri
28. G ı da sanayi ya ğ lar'
29. Doğ al ve sentetik kauçuk
30. Tuvalet ka ğı dı (rolo halinde)
31. Hijenik kadın bağı girdileri
32. Jaluzi üretim girdileri
33. Tutkal hammaddesi
34. Ş ilte üretim girdileri
35. Kozmetik sanayi girdileri
36. Plâstik sanayi üretim girdileri
37. Albüm sanayi girdileri
38. Alkollü içki sanayi üretim girdileri ( şişe ve bask ı l ı etiketler dahil)
83
1,44,4.400m
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
Sanayi Dairesinin ön üsaadesi ile tevsik edilecek konfeksiyon sanayiinde
diki ş iplikleri ve di ğ er konfeksiyon
kullanı lacak kuma ş lar il- dantel iplikler,
t,
kopça,
toka, örgü yünleri, örgü şi şleri,
girdileri. (fermuar, dü ğ e, çıt çı
ı ran konfeksitığ lar ve benzerleri dahi ) (Gümrük Dairesi kontrolunda münhas
yon üretiminde kullan ı l ak kaydıyle)
Tütün ve sanayi girdiler
lan balast, duil, kapasitör ve starter
Floresan armatürü ima ât ında kullanı
Sanayi tipi buzdolab ı gi dileri
ve elktrikli ocak yedek parçalar ı
Çama şı r makinesi, buzd lab ı , gazocağı
Fiş enk sanayi üretim gi dileri
Kraft kâ ğıdı
Yapışı rıcı band üretimi de kullan ı lan hammadde ğ raf temizlemede kulland ıkFoto ğ raf stüdyo ve lâb•ratuvarlar ını n film ve foto ğ raf filimleri
tlar ve foto
ları ilâçlar, yaprak ve olo halinde kâ ğı
Di ğ er tüm sanayi girdil ri
CETVEL III
B NKALARIN KUR HESABINDAN
BAKAN I Ğ IN ONAYI İLE ITHAL EDILECEK
MALLARIN LISTESI
I. GIDA MADDELERI
1. Tüm meyveler (kuru d: il)
2. Zeytin
3. Kuru yemi şler
4. Corn flakes
5. Bisküvi, çikulata, kekler ve şekerlemeler
6. Tüm un ve simit malz meleri (makarna dahil)
7. M ısı r unu
8. Custerd powder
9. Pudra şekeri
10. Dondurrnalar
11. Cips ı
12. Tabi ve suni bal ile a ı pete ğ i mumu
13. Meyve sular ı
14. Alkollü ve alkolsüz iç ıiler
15. Sigara
16. Sirkeler ve sirke yerin alabilecek yar ı mamüller
17. Çi ğ kahve
II. IN Ş AAT SEKTÖRÜ
1. Çimento ve beyaz çim nto
2. Her nevi kireç, alç ı , uğ la ve kiremit
3. Kereste
4. Formayka ve sunta
5. Inş aat demiri, in şaat kal ıpları (teferruatlar ı dahil)
ş6. Sı hhi tesisat malzeme eri (banyo, lâvabo, fayans, mutfakı tekneleri, mikser, çe
me, çe ş me üzerine t • k ı lan heaterleri, boru ve aksamlar
Katran
ve di ğer inş aa izalasyon malzemeleri
7.
III. SAĞ LIK SEKTÖRÜ
1. Kauçuk mutfak eldive' leri
84
IV. PATLAYICI MADDE VE HAMMADDELER
1. Kibritler
2. Gaz halinde karbon dioksit
3. Petrol ve petrolden elde edilen kat ı yağ lar, asfalt yapmakta kullan ı
lan zift,
tabii asfaltlar ve asfaltlar ve asfalt yap ı m ında kullan ı lan parçalanm ış ta ş lar
ve kumlar
V. NAK İL ARAÇLAR'
1. Motorlu ve motorsuz kara ve deniz ta şı t araçlar ı
2. Motorlu ve motorsuz kara ta şı t araçlar ı yedek parçalar ı , aküleri, iç ve d
ış lâstikleri ile ya ğ lar ı ve kaplama lâstikleri dahil
VI. TARIMSAL GIRDILER
Poli propilen örme çuval ve di ğ er plâstik ambalaj malzemeleri
VII. HABERLE Ş ME CIHAZ ALET VE AKSAMLARI
1. Her türlü haberle ş me cihaz ı , alet ve aksamlar ı
2. Telefax ve malzemeleri
3. Teleks makineleri ve malzemeleri
VIII. ELEKTRIKLI EV E Ş YALAR'
1. Çama şı r makinesi, buzdolab ı , gaz oca ğı , bulaşı k yı
kama makinesi, elektrik süpürgesi, ya ğ l ı ısı t ıc ı lar, sobalar, air conditioner ve benzeri ile bunlar
ın yedek
aksam ve parçalar ı
2. TV, video, video çekicisi, radyo, radyo kaset, müzik seti, pic-uplar, video diskler ile benzerleri ve bunlar ı n yedek aksam ve parçalar ı
3. Mikser, saç kurutma ve fritözler
IX. DI Ğ ER MALLAR
1. Sinek haplar ı ve makineleri ile koiller ve benzerleri
2. Sanatkâr alet ve edavatlar ı (kuaför, berber, foto ğ raf atölyelerinin ve terzilerinin kulland ığığ el aletleri de dahil)
3. Asansör ve aksamlar ı
4. Elektrik malzemeleri (kablo, anten ve fi ş ler dahil)
5. Floresant ampülü, ampül
6. Kahve ambalaj malzemeleri
7. Ayakkab ı
8. Möble
CETVEL IV
TÜRKIYE CUMHURIYETI DEVLETINDEN
TAHSİ SLİ ITHAL MALLARI LISTESI
1. Yaş meyve ve sebze
Bisküvi ve şekerleme
3. Makarna
4. Şeker
5. Sıvı yağ
6. Zeytin
7. Arı bal ı
8. Yat ı rı m mallar ı
9. Ayakkab ı
10. Möble
85
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Tu ğla
Kiremit
Kireç
Alç ı
Toz krem ve s ıvı halinde i deterjanlar
Ş ampuan
Kaplama lastikler
CETVEL V
ÖN İ r NE TABİ MALLAR
ktan ön izin al ınması gerekli mallar:
A. Tar ı m ve Hayvanc ılık iş leri le ilgili Bakanl ı
1. Canl ı hayvanlar (akvaryu bal ıklar ı hariç)
2. Ham küçükba ş ve büyük aş hayvan derileri
3. Her türlü tah ıl, zirai to umlar ı , un kepek, irmikı (simit)
4. Zirai ilaçlar, veteriner i açlar' ve ha ş are ilaçlar
5. Tabii ve suni gübreler
, tuzlu veya kükürtlü su içinde
6. Yaş sebze (a- Ancak d ndurulmu ş , pi şirilmi ş şka maddeler kat ılm ış su içinde
veya geçici olarak muh fazalar ını sağ layan ba
ıyla haz ı rlanm ış , b- Parça halinde kehazı rlanm ış fakat derha yenilenmek amacveya
toz halinde getirilmi ş olanlar dasilmiş veya dilimlere a r ılm ış , ufalanm ış
ğildir) ve üzüm.
hil suyu al ınm ış veya b ı harlaşt ı rılmış sebzeler ön izne tabi de
7. Patates
8. Harup
9. Hayvan yemleri ve ham addeleri
gözleri
10. Canl ı ağ açlar, fidanlar, fideler, a şı kalemleri ve a şı
11. Her türlü et ve et ma ulleri (taze bal ık dahil)
12. Süt ve süt mamulleri, p ynir (margarin dahil)
13. Sinek haplar ı , koilleri v spreyleri
B. Sağlı k i ş leriyle ilgili Baka l ı ktan ön izin al ınmas ı
1. Tı bbi müstahzarat (ilaç ve hammaddeler)
2. Tı bbi malzemeler
3. Tı bbi alet, cihaz ve aksi mlar ı
4. Toz, krem ve s ıvı halin eki deterjanlar
5. Şampuan
gerekli mallar:
C. İ çi ş leri ile ilgili Bakanl ıkt n ön izin al ınması gerekli mallar:
1. Av silahlarlyle bunlar ın aksam, parça ve malzemeleri
2. Müstahzar patlay ıc ı ma deler (kibritler ve çakmak ta şları hariç)
3. Şenlik fi şenkleri
4. Motorlu araçlarda kull nı lacak Emniyet kemerleri
ve TV gamesler
5. Her türlü kumar makin leri ve oyun makineleri (video games
dahil)
D. Savunma i ş leriyle ilgili b kanl ı ktan ön izin al ınması gerekli mallar:
1. Harp silahlanyle bunla ı n aksam ve malzemeleri
2. Harp araçlar ıyle bunla ı n aksam ve malzemeleri
gerekli mallar:
E. Ulaşt ı rma i ş leriyle ilgili akanl ı ktan ön izin al ınması
1. Gemi uçak ve benzeri ri
CETVEL VI
Lİ SANSA BAĞ LI IHRAÇ MALLARİ
A. Tarı m ve Hayvanc ılık işleriyle ilgili Bakanl ıktan ön ihraç izni al
ınmas ı gerekli
mallar:
1. Hububat ve mamulleri
a) Buğday
b) Arpa
c) Yulaf
d) Her türlü un
2. Bakliyat
a) Kuru fasulye
b) Mercimek
c) Nohut
d) Bakla
3. Bitkisel ya ğlar ve ya ğlı tohumlar
a) Zeytinya ğı
b) Margarin
c) Susam
4. Hayvan yemleri
a) Harup (bütün, ö ğütülmü ş, çekirdek)
b) Burçak
c) Diğ er her türlü hayvan yemleri
5. Canl ı hayvan ve ürünleri
a) Büyükbaş ve küçükba ş hayvanlar ve bunlar ı n taze, so ğutulmuş
ve dondurulmuş etleri
b) Her tür ve kalitede (ham, yar ı mamül, mamül) küçükba
ş hayvan derileri
c) Yapağı (yün)
B. Tabii Kaynaklar i ş leriyle ilgil Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ınmas ı
gerekli mallar:
6. Madenler
a) Demir pritleri
b) Bakı r cevheri, consantreleri ve curufu (concentrate ve coment)
CETVEL VII
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI DEVLETI
TICARET DAIRESI
MÜDÜRLÜ ĞÜ
Sayı •
Tarihi:
ITHALAT IZNI
IZIN SAHIBININ
Adı Soyadı ve Ticaret Ünvan':
iş yeri, Adresi ve Telefon Numaras ı:
ithalâtç ı belgesi Numaras ı:
Mal ın teslim şekli ve Liman ı:
(FOB, C İF, CF, v.s.)
Giri ş Gümrüğü:
Ödeme şekli:
87
Güm.
Ta. No:
_
Isim ve vs f ı
Malın Miktarı
Rakam ile •
Yazı ile •
Getirilece ği
Değ eri Memleket
Toplam
Resmi Gazete'de yay ınlanan
Ticaret Dairesine vermi ş olduğ u yetkiye istinaden taraf ımızdan tanzim ol mu ştur.
CETVE VIII
BA KA •
Yolcu Beraberi Ithal Formu
KUZEY KIBRIS TÜRK CUM URIYET İ FORM NO:
Tanzim Tarihi:
TİCARET DA İRESİ MODORL ĞO
Talep sahibinin adı , soyadı
adresi ve mesle ği
Transfer lehtar ının adı soyadı ve
adresi
İ THALATÇI BELGE NO'SU
Istenen dövizin cinsi ve mikt = r ı
Döviz talebinin nedeni:
İlişik Belgeler:
Talep Sahibinin Imzas ı
Yetkili Bankan ın görüşü
İmza ve Mühür
TICARET DAİRES İ MÜDÜR O ĞO KARARI
* Uygundur/*Uygun değ ildir.
* Uygundur fakat aşağı daki değişiklik yapılmışt ır:
Not: İşbu belge yetki tarihi den itibaren
3 ay için geçerlidir.
* Luzumsuz olanlar ı çiziniz.
88
Ip
CETVEL IX
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI
TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü
IHRACAT TESCIL/LISANS/RE-EKSPORT IZIN BELGESI
Kayıt Numarası •
Müracaat Tarihi
1. Ihracatc ı firmanın
Isim ve adresi •
Oda ve sicil kayıt no:
Ihracatc ı belgesinin numaras ı ve başlangı ç tarihi •
2. Ihraç mal ının .
a) Gümrük tarife ve istatistik numaras ı
b) Cinsi, tipi ve kalitesi
•
c) Üretim yıl ı
d) Miktar ı
3. Birim sat ış fiyat ı ve komisyon : (Ti, ve döviz)
(FOB)
(CF)
(CIF)
(FOB)
(CF)
(CIF)
4. Değ er tutar ı (Ti, ve döviz)
5. Al ıcı firmanı n isim ve adresi
6. Komisyonunun isim ve adresi
7. Al ıc ı memleket
8. Mal ın:
a) Sat ış şekli
(FOB, CF, CIF ve vadesiz, vadeli)
b) Ödeme şekli:
(Akreditifli, vesaik mukabili, pe şin ödeme, mal mukabili)
c) Akreditif biti ş tarihi
9. ihracat ın hangi para kar şıl ığı yap ılacağı
10. Kati Sat ışın yapıldığı tarih
11. Mal ın ihraç tarihi
12. Malın ihraç edilece ği gümrük
Yukar ı da gösterilen bilgilerin sat ış mukavelesine uygun oldu ğunu beyan ederim.
Beyan tarihi
Ihracatc ımn Imzası
Not: İşbu beyannamede mal ın, mahsul yılı , miktar ı , sat ış fiyat ı , de ğer tutar ı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı ile daktiloda yaz ılacakt ı r. Beyannameler üzerinde si-
linti ve düzeltme yap ılm ıyacakt ı r.
ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTIR
Not: İşbu ihraç iznsi (60) gün süreyle geçerlidir.
Tescil/ Lisans Numarası
Tescil/Lisans Tarihi
Yukarı da müfredat ı gösterilen mal ın, ihracına müsaade edilmi ştir.
Mühür ve İ mza
89
CETVEL X
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR YETI
TICARET DAIRESI MÜDÜRLO Ğ
KONSINYE IHRAÇ IZIN BELGESI
1.
2.
3.
Kayı t Numaras ı:
Müracaat Tarihi :
İhracatc ı firman ın
isim ve adresi:
Oda ve sicil kay ıt no:
ihracat belgesinin numaras ve tarihi:
İhraç mal ı=
o) Gümrük tarife ve istati ik numaras ı
b) Cinsi, tipi ve kalitesi
e) Üretim y ılı
d) Miktarı
Ülkeye getirilmesi garanti edilen birim sat ış fiyat ı ve
komisyonu
4. Ülkeye getirilmesi Garanti edilen kı ymeti
5. İhraç ,mal ını n konsinye olarak gönderildi ği firmanı
(FOB)
(CF )
(CIF )
(FO B )
(CF)
(CIF)
n isim ve adresi:
6. ihraç mal ını n konsinye ola ak gönderildi ğ i komisyonucun
isim ve adresi •
7. Alıcı memleket
8. Malı n ihraç tarihi
9. Mal ı n ihraç edildi ği gilmr na müasade edilYukarı da müfredat ı kayıtlı malı n Konsinyasyon suretiyle ihrac ı
mesini talep ederim.
ihracatc ının imzası
Beyan tarihi:
ı , değ er tutar ı ve ihNOT: İşbu beyannamede mal ın, mahsul yıl ı , miktarı , sat ış fiyat
r.
Beyannameler
üzerinde siraç tarihi rakam ve yaz ı le daktiloda yaz ılacakt ı
linti ve düzeltme yap ılma acakt ı r.
İLGİLİ MAKAMLARC KULLANILACAKTIR
NOT: İşbu İhraç izni (6) gün s reyle geçerlidir.
Tescil Numaras ı
Tescil Tarihi
na müsaade
Yukarı da müfredat ı göst rilen mal ın konsinyasyon suretiyle ihrac ı
edilmi ştir.
(İLGİLIYE VERILECEK NÜSH )
Mühür ve İmza
90
CETVEL XI
ITHAL MOSAADESI NO.
BANKASI LTD.
DEVLETIN KUR HESABI •
BANKALAR KUR HESABI •
TÜRKIYE TL •
İTHALATCI BELGE NO:
ITHALI İÇIN GEREKEN I ŞLEM YAPILMI ŞTIR.
TARIH
İMZA
Si
r
-141 . t,* •-
VI. Bölüm
TABLOLARIN L İ STESİ
92
TABLOLARIN LISTESI
Sayfa
Tablo 1 Avans ve Reeskont i
şlemleri
It
2 Avans ve Reeskont Bor
II
ç Bakiyeleri
3 Devletin Kur Hesab ı
Karşıl ığı Olarak Dökümü
nda Tutulan Dövizin ABD Dolar
ı
It
4 Bankalar
kalar ı n,
n, Bankalar Kurundan Tuttu ğ
Dolar ı Kar
şıl ığı Olarak Dökümü
u Dövizi n ABD
/I
5 Döviz Rezervlerinin Art ış H
,,
ızı
6 Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar
Vadelerine Göre Dökümü
ını n Cins
ns ve
II
7 Türk Liras ı Mevduat
ı n Art ış Hı zı
II
8 K.K.T.C. Merkez Bankas ı
ve Di ğ er Bankala
Resmi Mevduat
r Nezdinde
,,
9 Türk Liras ı
Mevduat Art ış Hı zı
Art ış Hı zı nı n
ile Toplam Plasman
Kar şıla şt ı rması
//
10 iskonto Senetleri ve
Geçmi ş Dönemle KarBanka Plasmanlar ın ın
Dökümü ve
şıla şt ı rması
,,
11 GSMH'n ı n Dağıl ı
m ı ve Sektörel
yüme H ı zlar ı
tma De ğ erlerin Bü(cari üretici fiyatlaKr ayla)
,,
ı
12 GSMH'n ı n Da ğıl ı
m ı ve Sektöre] Katma De
yüme H ı zlar ı
ğ erlerin Bü(sabit üretici fiyatlar ı yla)
II
13 Kaynaklar
- Harcamalar Dengesi
H
14 istihdam ı n Sektöre] Da
ğılı m ı ve Nüfus
It
15 Hayat Pahal ıl ığı
II
16 Hayat Pahal ıl ığı nı
n Mal ve Hizmet Gruplar ı
Da ğıl ı m ı
na Göre
I/
17 GSMH ile Kar şıla
şt ı rmal ı
,I
Bütçe Analizi
18 Kar şıla şt ı rmal
ı Bütçe ozeti
II
19 Yı
llar itibariyle Bütçe Açı
II
klar ı
20 T.C. Ziraat Bankas ı
'ndan Sa ğ
hariç) yı
llar
itibariyle
Dökümlanan Kredilerin (faiz
I/
21 K.K.T.C.'nin Türkiye ve Di
ğ er Ülkelerle
Ticareti
Olan D
II
II
II
II
/I
8
12
14
19
22
24
26
27
30
31
33
35
37
38
40
41
42
43
ış
22 (ilkeler itibariyle D
ı Ticaret
23 D ışsat ı m ı
23
n Yap ısı
24 Mal Gruplar ı na Göre D
ış alı m
25 D ış Ticaret
49
26 Ödemeler Dengesi
50
27 Türkiye ve Di ğ
52
I/
tl
7
er Ülkelerden
Gelen Turistler
Bankası 'nı n Biltınçosu
28 K.K.T.C. Merkez
46
47
48
53
55
93
i ııı ı
ı« , ı
ı
ı 'nın Kar ve Zarar Hesab
Tablo 29 K.K.T.C. Mekez Bankas
n Akti ozetleri
30 Bankalar ı
it
Pasi Ozetleri
Il
31 Bankalar ın
1132 Iskonto Senetle i ve Bankalar Plasmanlaruun Sektörel
Da ğı lım ı
skonto Semti ri ve Bankalar Plasmanlaruun Sektörel
11
33 i
Yüzde (%) Da' ılı mı
ğine Göre
Mevduatlarm ın Niteli
ı
11
34 Bankalar Türk Paras
Analizi
ın Vadelerine Göre
ı Mevduatlar ın
Tür
Paras
35 Bankalar
1,
Analizi
94 ,
56
62
63
64
65
66
67

KKTCMB Bülten ( Mayıs 1989 No:07 )

Transkript

Benzer belgeler

MALİPLAST Broşür

Türk Medeni Kanununun Velayet, Vesayet Ve Miras

11.Sınıf Kimya 2.Dönem 1.Yazılı Soruları Cevaplı

Zekata Bağlı Olan Mallar

BAŞTANBAŞA MEGA İTALYA