Sus-bitkileri-3.ders

BROMELIACEAE
FAMĐLYASI BĐTKĐLERĐ
• Yaprakları rozet şeklinde gelişir ve orta kısmı
huni şeklindedir.
• Çiçekleri bu rozetin ortasındaki huniden çıkar.
• Çiçekleri gösterişli olabilir. Ama kısa
ömürlüdür. Brakteler oldukça gösterişli ve
uzun ömürlüdür.
• Bir kısmında da yapraklar ilgi çekicidir.
• EPĐFĐT bitkilerdir.
• Karasal olanları da vardır. Ağaçlar veya
kayalar üzerinde gelişirler. Havanın nemini
kullanırlar.
• Anavatanlarında yağmur suyunun huni
içerisinde dolması ile su ihtiyaçlarını
karşılarlar.
• Kök sistemleri küçüktür.
• Çiçek açtıktan sonra çiçek açan bu ana
bitkiler ölür ve yanında yavrularını oluşturur.
• Çiçek açtıktan sonra ölümüne kadar geçen
süre cins ve türlere bağlı olarak 3 seneye
kadar uzayabilir.
• Çiçeklenmeleri için bol güneşe gerek duyarlar.
• SICAKLIK: 16 ºC ( gece ) ve daha yukarı
olmalıdır.
• IŞIK: Güneş ışığı/ yarı gölge / bol aydınlık
• SU: Çiçek açıncaya kadar huniden daha
sonra topraktan sulanır.
• ORTAM: Çok iyi drenajlı ve organik
maddece zengin
• ÜRETĐM:
Tohum,
yavru
bitkilerin
ayrılması ile
BROMELIACEAE FAMĐLYASI
BĐTKĐLERĐ
Aechmea
Meksika-Arjantin (epifit)
Yaprakları gösterişli.
Çiçekleri kısa ömürlü.
16 ºC/ bol ışık / hafif ortam / tohum / yavru
bitki / doku kültürü
Orta büyüklükte döşeme veya sehpa üzeri
bitkileri
A. fosciata, A. Chantinii, A. Fulgens
Ananas
• Tropik, Amerikada doğal.
• Karasal, yaprakları gösterişli, meyveleri
yenir
• 18 ºC/ bol ışık / hafif ortam
• Orta ve büyük bitkiler
• A.
bracteatus, A. Comosus, A. Comosus
variegatus
Bilbergia
• En kolay yetişen tür budur.
• Yaprakları oldukça ince ve çiçekleri kısa
ömürlüdür.
• Soğuğa dayanıklı, küçük bitkilerdir.
B. nutans, B. windii
Cryptanthus
•
•
•
•
18 ºC ideal sıcaklık
Doğu Brezilya (karasal)
Küçük bitkilerdir.
C. bivittatus, C. Bivittatus minor, C
acaulis, C. Zonatus, C. Bromelioides.
Guzmania
• Hindistan, Bolivya, Brezilya, Kolombiya.
• Çiçekleri beyaz, brakteleri kırmızıdır.
• G. minör, G. Lingulata, G musaica, G.
Zahnii
Neoregelia
• Çiçeklenmeden
hemen
önce
genç
yaprakları tabanda parlak kırmızı renk
alır.
• N. spectabilis, N. Carolinae tricolor.
Vriesia
• Hem yaprak
gösterişlidir.
• V. splendens
hem
de
çiçekleri
ile
Hastalık Ve Zararlıları
Güneş yanıklığı: Yapraklarda kahverengi lekeler
varsa gölgeye taşınmalı.
Yapraklarda kahverengi lekeler: Kuru havadan
kaynaklanır.
Bromeliaceae Familyasında Çiçeklenme
Şekilleri
Caudata, Aechmea fasciata, Ananas
cocomus, Bilbergia nutans, cryptanthus
zonatus, guzmania lingulata, neoregelia
spectabilis, vriesea splendus
Kauçuklar
• FAMĐLYASI: MORACEAE’ dir.
• Ağaç, çalı, odunsu
görülebilirler.
sarmaşıklar
• Bitkiler formları ve yaprakları ile ilgi
çekicidirler.
olarak
• IŞIK : Parlak ışık altında iyi gelişir. Tam
güneş, aydınlık gölgeye dayanıklı.
• SU: Orta derecede su ister. Saksı toprağı
üstten kurumadıkça su verilmez.
• ORTAM : Organik maddece zengin ve
geçirgen ortamları sever.
• ÜRETĐM : Büyük yapraklı ve ağaç formlu
olanlar hava daldırma ve çelik ile
• Küçük yapraklılar sürgün ucu çeliği ve basit
daldırma ile
• Sarılıcı formları ayırma ile üretilir.
•
Önemli Türleri
• Ficus benjamina: Çalı tipi olanlar dipten ana
gövdeden dallanırlar.
• Ağaç tipinde olanlar ise daha üst kısımlardan
dallanma gösterirler. Yaprakları çok sık
değildir.
• 120-800 cm’e kadar boylanırlar. Yaprakları
küçük, mumsu yapıdadır.
• Düz yeşil ve apraş yapraklı olanları bulunur.
Ficus pumila
• Gölge yerlerde iyi gelişir.
• Yaprakları uzun oval şekillidir.
• Duvarlara yapışır.
• Sarılıcı – sarkıcı özelliklidir.
Ficus starlight
Ficus gold
Ficus lyrata
• Keman yapraklı kauçuk, bol ışık,
doğrudan güneş ışığını çok aldığında
yaprakları yön değiştirir veya yanar.
• 60-350 cm boylanabilir.
• Dipten 2-3 ana dal oluşur büyük ve
keman şekilli, parlak yaprakları vardır.
• Büyük damarları bulunur.
Ficus retusa
• 120-900 cm boy yapar.
• Orta ışık ister.
• Ana bir gövde üzerinde ağaç formu alır.
Çalı formlu olanları ana gövdeden birkaç
dal oluşturur.
• Yaprakları küçük, kalın ve sık yapılıdır.
Toprağı (ortamı) kuru bırakıldığında
yaprak döker.
Araceae
•
•
•
•
•
Familyanın ortak özellikleri:
Tropik kökenli otsu bitkilerdir.
Gövdedeki yeşil yada odunsu veya tırmanıcı
olabilir.
Yaprak formları değişiktir.
Çiçekleri spadiks şeklindedir.
Spatheler, yani örtü yaprakları birçoğunda renkli
ve gösterişlidir.
• Dieffenbachia: Bitkinin yaprakları sarı-beyaz-yeşil
•
•
•
•
•
apraşlı yada düz olabilir. Kamış benzeri gövde
üzerindeki yapraklar oldukça gösterişlidir.
Sıcaklık: 18-21 oC
Işık: Đndirekt parlak ışık. Doğu ve kuzey yöneylere
uygun.
Nem: iki sulama arasında toprak kurumalı. Çok su
sevmez.
Üretim: çelik, hava daldırma
D. amoena, D. Amoena (Tropic Snow), D. exelsa, D.
Maculata (D. picta)
• Monstera: Epifitik bitkiler.
• Philodendron: Bunlar iki gruptur. Sarılıcı
olanlar, kendi gövdesi üzerinde gelişenler.
Yaprak tipleri değişiktir. Bitki formu
farklıdır.
• Çevresel koşullar ve büyümeleri benzerdir
• Ortam: Her türlü karışımda yetişebilir.
• Işık: Parlak indirekt ışık
• Nem: Hava nemi yüksek. Toprak nemli
tutulmalıdır.
• Üretim: Gövde çeliği, hava daldırma.
• Aglaonema: Çok değişik koşullara uyum
sağlar. 60-90 cm boylanabilir. Yaprakları
biraz derimsi yapıdadır. Çiçekleri spadiks
türü şeklindedir.
• Işık: Aydınlık yerlerde iyi yetişir. Gölgeye çok
dayanıklıdır.
• Su: Yazın bol su , kışın ise çok az su ister.
Kuru havalara çok dayanıklıdır.
• Üretim: Ayırma, çelik (tohum) ile üretilir.
• A. commutatum
• Anthurium: Tropik Amerika kökenli
• • • •
•
•
•
Epifit olanları da vardır.
Büyük yapraklı olanları da vardır.
Epifit olanlarda ortam geçirgen ve
organik olmalıdır.
Işık: Günün belirli saatlerinde güneş alan
yerlerde iyi gelişirler.
Sıcaklık: 18 oC (gece)
Üretim: Çelik, ayırma ve (taze) tohum.
A. andraeanum, A. Scherzerianum, A. cubense
• Caladium:
Farklı
yaprak
renk
ve
büyüklükleri ile ilgi çekici bir bitkidir.
Yumruları bulunur ve bitki 4 ay dinlenmeye
girer. Yaprakları çok incedir, yaprak sapları
uzundur.
• Sıcaklık: Bu bitki için esastır.
• Su: Büyüme döneminde normal, dinlenme
döneminde kuru tutulmalıdır.
• Işık: Parlak indirekt ışık.
• Üretim: Sonbaharda bitkinin yeşil aksamı
öldükten sonra yumrular nemsiz torf
içerisinde tutulur, Đlkbaharda bölünür.
• Spathiphyllum: Örtü yapraklarının saf beyaz
renkli olması nedeniyle ‘Barış Zambağı’
denilmektedir. Yaprakları geniş mızrak
şeklinde, derimsi ve parlaktır. 25 türü
bulunur. Çiçeklenme ilkbahar ve ağustosta
olur.
• Su: Büyüme döneminde normal, kışın
oldukça az.
• Işık: Parlak indirekt ışık. Gölgeye dayanır.
• Üretim: Ayırma ile.
• Syngonium: Sarılıcı özelliklidir. Genç ve olgun
yaprakları ok şeklindedir. Olgun yaprakları 3-13
parçalı olabilir.
• Işık: Parlak indirekt ışık. Düz renkli olanları
gölgeyede dayanır.
• Nem: Toprak daima nemli olmalı.
• Sıcaklık: 18 oC (gece)
• Üretim: Đlkbahar-yaz çeliklerle üretilir.
• Budama: Her zaman yapılabilir.
Araliaceae
Dizygotheca (Aralia): Đnce bir ana gövde üzerinde
dallanmalar vardır. Görünüşü gevşektir.
Yaprakları elsidir.
Metalik mavimsi-yeşil renklidir. 30-350 cm boy
yapar.
• Işık: Bol
• Nem: Đki sulama arası ortam kurumalı.
• Üretim: Tohum-çelik
Schefflera (Syn Brassica)
• Yaprak sapı uzun, yaprakları elsidir.
• 0,9-10 m kadar boylanır.
• Tepeden bakıldığında yapraklar bir
daire içerisinde eşit dağılımlı görünür.
• Işık: Gölge-bol ışık.
• Nem: Seyrek fakat bol sulama.
• Üretim: Çelikle.
Araucarıaceae
•
•
•
•
•
•
Araucaria heterophylla:
Herdemyeşil ibreli bir bitkidir.
30-300 cm boylanabilir.
Gövde üzerinde dallar aynı noktadan çıkar.
Işık: Bol ışıklı yerlerde iyi gelişir.
Su: Toprak iki sulama arasında kurumalıdır,
çok su istemez.
• Üretim: Tohumla.
• A. heterophylla (A. exelsa)
Palmiyeler
• Familyası Palmaceae’dir. Palmiyeler genel olarak iki
gruba ayrılır:
• Tüysü yapraklı Palmiyeler: Yaprakları bileşik
yapıdadır.
• Yelpaze yapraklı Palmiyeler: Basit yapraklı
bitkilerdir.
• Sıcaklık: 15oC
• Işık: Doğrudan güneş ışığında iyi gelişir. Gölgeye
dayanıklı.
• Su: Đlkbahar-Yaz bol- sık sulanmalı
• Ortam: drenaj önemli, organik madde bol olmalı.
• Üretim: Tohumla
Eğreltiler
• - Çiçeksiz bitkilerdir.
• - Değişik büyüklük ve formlarda olabilirler.
• - Saksılar ve makromelerde kullanılabilirler.
• -Nemli, serin ve aydınlık yerlerden hoşlanırlar.
•
Eğreltiler
• Familyaları: Polypodiaceae’dir.
• Sıcaklık: Fazla sıcaktan hoşlanmaz.
• Işık: Parlak, indirekt ışıktan hoşlanır.
Aydınlık.
• Su: Nemli tutulmalı fakat ortam ıslak
olmamalı. Hava nemi de fazla olmalıdır.
• Ortam: Đyi drenajlı, organik maddece zengin
hafif ortamlar.
• Üretim: Sporlar ve ayırma ile yapılır. Doku
kültüründe de üretilir.
• Nephrolepis:
yapıdadır.
Yaprakları
uzun,
bileşik
• Değişik büyüklükte olanları vardır. Döşeme
üzerinde,
makromelerde,
sehpa-masa
üzerinde kullanılabilir.
• N. exaltata, N. biserrata.
• Platycerium: Geyik boynuzu eğreltisi
• 17 türü bulunur.
• Epifit bir eğreltidir.
• Đki tip yaprağı bulunur.
• 1- çok dallı yapralar (asimilasyon), 2- midye
yapraklar (tutulma ve depo).
• Bu sunum www.bahcebitkileri.org ve
www.bahcebitkileri.org/bitkibiyoteknolojisi
sitelerinde yayımlanmıştır.
Sunumu hazırlayan: Doç. Dr. Yeşim Yalçın
Mendi
Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Bahçe Bitkileri Bölümü