karaman ili doğa turizmi master planı

Transkript

KARAMAN
Türk Dilinin Başkenti
İLİ
DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
2013-2023
PROJE YÖNETİCİSİ
Ahmet DURAN
Orman ve Su İşleri 8.Bölge Müdürü
PROJE KOORDİNATÖRÜ
Nazmi KAPLAN
Orman ve Su İşleri Karaman Şube Müdürü
PROJE EKİBİ
Nazmi KAPLAN, Doç. Dr. Abdullah KAYA, Ar.Gör. Muhammet DOĞAN,
Süleyman BAYCAN, Bünyamin AKBULUT, Özgür KOÇAK, Abidder YURTMAN,
Abdurrahim DİNÇER, Sedat DENİZ, Mustafa TANYER, A. Kürşad TAN, Mustafa ALKAN
EDİTÖR
Mustafa ALKAN
KARAMAN İLİ DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
Kapak ve Sayfa Tasarımı - Dizgi : Mustafa ALKAN
İmtiyaz Sahibi
: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı,
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
VIII. Bölge Müdürlüğü
Karaman Şube Müdürlüğü
Adres
: Rauf Denktaş Mah. 2.İstasyon Cad. No:54 Merkez/KARAMAN
Tel
: +90-338-214 93 88
Faks
: +90-338-214 92 88
E-posta
: [email protected]
Orman ve Su İşleri 8.Bölge Müdürlüğü
SUNUŞ
Bilim ve teknolojide gerçekleşen ilerlemeler neticesinde her alanda değişim ve gelişmelerin yaşandı-
ğı günümüzde turizm alanında da önemli değişimler yaşanmaktadır. Deniz-kum-güneş destinasyonları
ağırlıklı geleneksel turizm anlayışı yerelden küresele değişim göstererek yerini doğaya dayalı(doğa turizmi) turizme bırakmaktadır. Bu kapsamda, Orman ve Su işleri Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU, 21-22.01.2012 tarihlerinde İzmir’e yapmış olduğu ziyaretleri sırasında İzmir’in turizm çeşitliliğine
vurgu yaparak, bütün illerin doğa turizmi ve yaban hayatı potansiyelini içine alan master planlarının
yapılmasını emirlemiştir. Bakanımızın emirleri ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürümüz
Sayın Ahmet ÖZYANIK’ın talimatları doğrultusunda “Karaman İli Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanması çalışmalarına başlanmıştır. Bu doğrultuda, Karaman Şube Müdürlüğümüzün koordinatörlüğünde
sayın Vali Yardımcımız Ferhat BURAKGAZİ başkanlığında yapılan toplantı sonucu konu ile ilgili bir
uzman ekip oluşturulmuş ve “Karaman Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Bu planla; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa turizmi potansiyeline sahip olan Karaman’da, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve
çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle planlanarak, doğa turizminin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Orman ve Su İşleri 8.Bölge Müdürümüz Ahmet DURAN’ın proje yöneticiliğini, Orman ve Su İşleri Karaman Şube Müdürü Nazmi KAPLAN’ın proje koordinatörlüğünü ve Mustafa ALKAN’ın Editörlüğünü
yaptığı bu planda oluşturulan proje ekibinden;
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinden Doç.Dr.Abdullah KAYA ve Arş.Gör.Muhammet DOĞAN’a
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden Turizm İşleri Şube Müdürü Süleyman BAYCAN’a,
Müze Müdürlüğünden Müze Müdür V. Arkeolog Bünyamin AKBULUT’a
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden Jeoloji Yüksek Mühendisi Özgür KOÇAK’a
Orman İşletme Müdürlüğünden Müdür Yrd. Abidder YURTMAN’a
Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünden ve TDF Karaman İl Temsilcisi Abdurrahim DİNÇER’e
TÜRSAB İl Temsilciliğinden Sedat DENİZ’e
Ayrıca, Karaman İli Doğa Turizmi Master Planı çalışmasında gösterdikleri ilgi, yaptıkları katkı ve verdikleri destek için;
Mevlana Kalkınma Ajansından Osman Fatih YALÇIN ve Mustafa TANYER’e
Karaman Orman İşletmesi Müdürü İsmail ÇELİK’e
Karaman Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden İbrahim SAYALAN ve Ali HORZUM’a
Karaman İl Özel İdaresinden Muzaffer ÇEKECİOĞLU’na
Karaman Belediyesinden Etem POLAT’a
Karaman Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesindan Ahmet Kürşat TAN’a
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Mümtaz Yaşar İCAT ve Tahsin BOR’a
Selçuk Üniversitesinden Doç.Dr. Mete SEZGİN’e
Necmettin Erbakan Üniversitesinden Yrd.Doç.Dr. Abdurrahman DİNÇ’e
Selçuk Üniversitesinden Öğr.Gör.Osman ÜNÜVAR’a
EUROPA Danışmanlıktan Murat GÜMÜŞ’e
Teşekkürlerimizi sunarız.
Nazmi KAPLAN
Orman ve Su İşleri Karaman Şube Müdürü
Proje Koordinatörü
ÖNSÖZ
S
on yıllarda Doğa Turizmi adıyla sıkça duyduğumuz turizm çeşidi orman kaynaklarına olan talebi artırmıştır. Doğada yapılan turizm çeşitleri toplum içinde doğa bilincini ve saygısını geliştirirken aynı zamanda da iyi bir gelir kaynağı durumuna gelmiştir. Birçok ülke için önemli bir gelir kaynağı olan Doğa
Turizmi yerel halkın ekonomik refahını artırmak için fırsat niteliğindedir. Bu turizm çeşidinde müşteri
durumunda olan ekoturistler deyim yerindeyse yerel halkın ayağına kadar gider.
Bunun yanında dünyadaki doğal dengeleri ve insan yaşamını bekleyen en büyük tehlikelerden birisi
kuşkusuz bilinçsizce tüketilen doğal kaynakların yok olmasıdır. İnsan nüfusunun hızla artması ve doğal
kaynakların aynı şekilde tükenmesi nedeniyle doğal kaynaklardan faydalanmanın bir plan dahilinde yapılması kaçınılmaz hale gelmiştir.
Planlamada bugünün net bir şekilde ortaya konularak geleceğin öngörülmesi çok önemlidir. Planlanacak objelere genel bakış büyük plan olarak karşımıza çıkar. Büyük planda kabaca şablon oturtulur,
amaçlar,hedefler ve stratejiler ortaya konur. Bu genel plana master plan adı verilir. Master planda hedefler ve stratejiler doğrultusunda belirlenen alt projeler uygulama aşamasında detaylandırılarak hayata
geçirilir. Planlamadaki genel çerçevenin iyi irdelenmesi geçerliliği uzun sürecek alt projelerin oluşturulması bakımından önemlidir. Böylece belirli bir aşamaya gelmiş veya bitmiş proje veya uygulamaların
iptal edilmesine, yeniden yapılmasına gerek kalmaz, zaman ve kaynak israfı azalır. Kaynaklarının kullanımını planlayabilen ülkeler geleceğe daha umutla bakabilirler. Ancak, bu durum dünya için bölgesel bir
çözümdür. Çünkü dünyanın bir ucundaki dengesizliğin ve plansızlığın diğer ucunu etkilemesi kaçınılmazdır. Karaman ili için Doğa Turizmi Master Planı’nın hazırlanmasına başlandığında
Karaman il geneli için amaç, hedef ve stratejilerin belirlenmesi konusunda yeterli temel veri olmadığı
görülmüştür. Bu nedenle detaylı bir literatür taraması ve yorumlanması ile Ar-Ge niteliği taşıyan bazı
çalışmalar master plan kapsamına alınmıştır.
Bu plan, başta Orman ve Su İşleri Bakanlığının birimleri olmak üzere belediyeler, kaymakamlıklar, doğa
dernekleri ve konu ile ilgili kurum ve kuruluşların doğa turizmi ile ilgili yapacakları etkinlikler ve yatırımlar için yol gösterici bir çalışma niteliği taşımaktadır.
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ
ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM GİRİŞ ...................................................................................................................................................................... 7
1.1. Doğal Alanlar, Yöre İnsanının Geleneksel Hayatı, Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir Turizm
Alternatifi ve Karaman Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi ....................................................... 8
1.2. Doğal Alanlar ve Sürdürülebilir Kalkınma ..................................................................................................... 8
1.3. Sürdürülebilir Doğa Turizmi ................................................................................................................................ 9
1.4. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi ........................................................................................... 11
2. BÖLÜM SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ................................. 12
2.1. Kaynak Analizi ........................................................................................................................................................... 14
2.2. Turizm Potansiyeli ................................................................................................................................................... 16
2.3. Taşıma Kapasitesi ..................................................................................................................................................... 19
3. BÖLÜM İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ............................... 21
3.1. İlgi Grupları/Paydaşlar ......................................................................................................................................... 22
3.2. İlgi Grubu Kategorileri .......................................................................................................................................... 22
3.3. İlgi Grubu Analizi .................................................................................................................................................... 22
3.4. Toplum Temelli Yaklaşım ..................................................................................................................................... 23
3.5. Yerel Organizasyonun Oluşturulması ............................................................................................................. 23
3.6. Tarihçe ......................................................................................................................................................................... 23
3.7. Karaman İlinin Genel Özellikleri ...................................................................................................................... 25
3.7.1. Coğrafi Konum ............................................................................................................................................. 25
3.7.2. Yeryüzü Şekilleri ......................................................................................................................................... 25
3.7.3. Orman Varlığı ................................................................................................................................................ 27
3.7.4. İlin Jeolojik Özellikleri ............................................................................................................................... 28
3.7.5. İklim .................................................................................................................................................................. 31
3.7.6. Nüfus ................................................................................................................................................................. 33
3.7.7. Ulaştırma ......................................................................................................................................................... 34
3.7.8. Arkeolojik, Tarihi ve Turistik Değerler ............................................................................................... 35
4. BÖLÜM KARAMAN İLİ DOĞA TURİZMİ ARZI ....................................................................................................... 49
4.1. Karaman İlinin Doğa Turizmi Değerleri(Doğa Turizmi Arzı) ............................................................... 50
4.2. Karaman İlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi ............................... 51
4.3. Karaman İli Potansiyel Doğa Turizmi Çeşitleri ............................................................................................. 56
4.3.1. Doğa Yürüyüşü(Trekking-Hiking) ......................................................................................................... 56
4.3.2. Foto Safari ........................................................................................................................................................ 57
4.3.3. Kamp Karavan ................................................................................................................................................ 58
4.3.4. Yayla Turizmi .................................................................................................................................................. 59
4.3.5. Kuş Gözlemciliği ............................................................................................................................................ 60
4.3.6. Kelebek Gözlemciliği ................................................................................................................................... 61
4.3.7. Botanik Gözlemciliği .................................................................................................................................... 62
4.3.8. Av Turizmi ........................................................................................................................................................ 63
4.3.9. Hava Sporları Turizmi ................................................................................................................................. 64
4.3.10. Mağara Turizmi ........................................................................................................................................... 65
4.3.11. Sportif Olta Balıkçılığı .............................................................................................................................. 67
4.3.12. Su Sporları ve Dalış Turizmi .................................................................................................................. 68
4.3.13. Atlı Doğa Yürüyüşü .................................................................................................................................... 69
4.3.14. Bisiklet Turizmi ........................................................................................................................................... 70
4.3.15. Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi ............................................................................................................ 70
4.3.16. Ekstrem Dağ Sporları ............................................................................................................................... 71
4.3.17. Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği ..................................................................................................... 72
4.3.18. Mantar Toplayıcılığı .................................................................................................................................. 73
4.4. Karaman İli ve İlçelerinin Öne Çıkan Doğa Turizmi Değerleri Matrisi ............................................... 74
5. BÖLÜM SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
76
6.BÖLÜM KARAMAN İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ .............................................. 90
6.1. Karaman İli Doğa Turizmi Master Planı ............................................................................................................... 91
6.2. Değerlendirme ve Sonuç ............................................................................................................................................ 98
KAYNAKLAR ............................................................................................................................................................................. 108
1.BÖLÜM
GİRİŞ
1. GİRİŞ
Orman ve Su İşleri 8.Bölge Müdürlüğü Karaman Şube Müdürlüğü
1.1. Doğal Alanlar, Yöre İnsanının Geleneksel Hayatı, Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir Turizm
Alternatifi ve Karaman Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı yürüyen
bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber yetersiz gelir söz
konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için kullanılması söz konusu olacaktır.
Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan
bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif ilişkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kişi; ilişkilerde ve
faaliyetlerde inisiyatifi eline alan kişi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su İşleri
Bakanlığı taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşları; statülü korunan alanlar, doğal
alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakış açısı ile algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin meydana getirdiği olumsuz tesirler
ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karşı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut
olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede turizm,
zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir bakış açısı
meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.2. Doğal Alanlar ve Sürdürülebilir Kalkınma
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP),çevre konularına ilişkin çalışma-
ları arttırmış, Bu çalışma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini sağlamıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalışmalar sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması
gerektiği bu raporda vurgulanmıştır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir
olduğuna vurgu yapılmıştır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyoekonomik kaynakların nadir ve
eşsiz olduğu görüşüne varılmıştır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir orman,
kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak kullanılabilmekte
ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda yaşayan yöre halkının özelliklerine
bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca
korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iş gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir
kalkınmaya her zaman ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
8
1. GİRİŞ
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin beraberliği çok
önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği
de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm, ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji üretimindeki yatırımlarla
birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir Kalkınma
gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan: Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan insan yerleşimlerinin var olduğu
alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları ekonomik, toplumsal ve kültürel şartları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabalarının, devletin bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle kaynaştırılması ve ulusal kalkınma
çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal Alan Kalkınması: Hem eğitim hem de örgütlenme işi olup, kırsal alan; toplumun ihtiyaçlarının
göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların alınması sırasında topluma zorla
kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına
katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar, beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan
ve ülke planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyokültürel kaynakların sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyokültürel sürdürülebilirlik şartlarının tamamının
sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kırsal alan,
turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir araştırmada; Fransız vatandaşları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde,%26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal
alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili hususlardır.
1.3. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyokültürel kaynakların sürdürülebilir kullanımına
dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugünkü ihtiyaçlarının,
gelecekteki fırsatları koruyup geliştirerek ve genişleterek karşılanması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım,
ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin devamını içermektedir.
9
1. GİRİŞ
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm gelişimi;
• Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
• Ziyaret edilen toplulukların sosyokültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
• Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyoekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
• Biyolojik çeşitliliğin korunması,
• Ekonomik tutarlılık,
• Kültürel zenginlik,
• Yöre halkının refahı,
• İstihdam kalitesi,
• Sosyal eşitlik,
• Ziyaretçi memnuniyeti,
• Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
• Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
• Fiziki bütünlük,
• Kaynakların etkin kullanımı,
• Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan alanların
kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileşendir.
Turizm; aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve insanın
yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal kalkınma” ilkeleri çerçevesinde
tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme eğiliminde
olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan talep
artmış ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş ve çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel değerler
hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve
bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm eşsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların çevresinde yaşayan yöre
halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir. Bu durumda turizm, doğal alanların
korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir
araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının
yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve
uygulanması gibi hedeflere de kolayca ulaşılabilmektedir.
10
1. GİRİŞ
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve izlenmesi gerekmektedir. Aksi
takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu
alanları tahrip eden bir faktör haline gelebilecektir. İşte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
GELİŞME (MASTER) PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz konusu
olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır. Yani kararlar merkezden alınmakta
ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu yaklaşımda yöre
halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur, yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak kararlar alınır. Karar almanın yanında
uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının bilgisini, becerilerini, en uygun şekilde kullanmak
esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur. Konaklama
ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu durum doğaya ve kültüre
zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır. Söz konusu gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da sorumluluk alacaklardır. Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda turizmin temel
kaynağı olmaktadır.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına dayandırılmasına
esas olmalıdır.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma, kırsal kalkınma için
bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici
faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan
hareketle ortaya çıkacak fikirler ortaya konmalıdır.
Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu doğal, tarihi ve
sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de önemlidir.
Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluşturması için gerçekçi beklentiler ortaya
konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek turizm değeri içermeyebilir.
11
1. GİRİŞ
Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de
önemlidir.
Entegre Doğal Alan Yönetimi: Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile doğa ve turizm
yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa, ilgi gruplarının etkin işbirliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi ayrıcalık olacaktır.
Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
Pazarlama Stratejisi: Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir parçasıdır. Kalkınma
ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar,
turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu stratejide yer almalıdır.
Turizm Destinasyonu Yönetimi: Yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete açık hale
getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu rekabetçi yapabilmek
için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali portre ve
ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak gereklidir.
Ziyaretçinin İzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir sistemde çalışılıyor,
bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim planı lüzumludur. Aynı zamanda
da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geribildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi (iyileştirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değişimlerin takibi için çok önemlidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
12
2.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR
DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE
İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2.1. Kaynak Analizi
G
elişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip olduğu
kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu kaynakların analizi
de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir. Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyoekonomik özellikler de turizm gelişimi için önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin,
tarımsal faaliyetleri desteklemediği durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma özelliğini kaybedecektir. Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a.) Doğal Kaynaklar: turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu kaynakların
halihazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz manzaralar,
dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin penceresinden gözlemlemek son derece
çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için
ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması: Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık,
su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük
etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun
değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur. Bunların
turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim: Mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı saatlerine
bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm planlaması
için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter çalışmalarının haritaya
aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile tesislerin fiziksel planlaması için
önemli olmaktadır.
b.) Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara benzerlik
göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar, turistler tarafından
yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi konusunda farkındalık meydana
getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa korumaya verilen destek artacaktır.
c.) Sosyoekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok farklı unsurlar içermesi
ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik unsurları büyük öneme sahiptir.
14
Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya koymanın yanı sıra
turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu, donanımlı sağlık tesisleri gibi temel
unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için şartlar,
kalite ve gelecekteki durum değerlendirilmelidir. Kaynak hâlihazır da turizm için mi kullanılmaktadır?
Sorusu hem kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri ortaya koyabilmektedir.
• Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
• İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep telefonları da
olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri içermektedir.
• Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
• Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike içermese de turistler
nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
• Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin sayısı ile
meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
• Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı atıkların
görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
• Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
• Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok önemlidir.
• Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları: Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
• Yöre halkının nüfusu, Göç vb. eğilimler,
• Demografik yapı,
• Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik, geleceğe odaklanma,
çalışma ahlakı,
• Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
• Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
• Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini içeren sosyal
yapı,
• Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal kaynaklar ve yönetimleri,
• Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri, yaklaşımları,
algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
• Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri, sektörler arası işbirliği
son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili olabilmektedir.
15
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut kalkınma durumunu ve
sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin
sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle
bütünleştirilmesini sağlayacaktır.
2.2. Turizm Potansiyeli
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli içermezler;
• Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir. Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
• Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde bulunurlar,
• Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir. Bu potansiyel sınırlıysa
başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır. Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan
ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir talebi karşılaması lüzumludur.
Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen tüketici
davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli tüketicinin bakış açısı
(talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde çalışmalar ile veri elde
etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
• Halen yapılan turizm,
• Halihazırdaki turist miktarı,
• Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
• Ortalama kalma zamanları,
• Turist profili,
• Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık, güneş, vb.)
• Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile kıyaslama yapılması
ve neden o ilin tercih edildiği,
• Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
• İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı makul müdür?
• Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara yaklaşım nasıl
olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
• Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
• İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
• Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
• Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?
16
• Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu(toprak, asfalt), anayolla bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler, hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma,
tercüme kolaylıkları,
• Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması(iyi-sayısı, orta iyi-sayısı
vb.)
• Hangi standartta yiyecek sunuluyor?(yüksek, yeterli, kötü)
• İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
• Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
• İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı mı?, diğer
seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
• Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında böyle bir potansiyel bulunmamakta),
• İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı, farklı yaban
hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
• Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya mevsime bağlı),
• Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
• Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
• doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole olmuş alanlar,
şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz canlıları, iklim, diğerleri),
• kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar, folklor ve
gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
• Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim düzeyi
ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel özellikleri, ekonomik
faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan bilgi ve beceriler, turizm gelişimine
yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı, hizmet eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın
kültürü ve kimliği,
• Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
• Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar, güvenlik sistemleri vb.)
• İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor malzemeleri ve bakımı,
postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler, kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar,
diğer iş ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise alanda bir
veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin de farklı
etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha yüksek olmaktadır.
17
Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
• Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
• Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,
• Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.
(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme ilişkin veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr üzerinden değerlendirme
yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
• Turist başına ortalama harcama,
• Grup hacmi ve düzeni,
• Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,
• Yaptıkları faaliyetler,
• Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,
• Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,
• İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
• Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il veya illerle
karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını, bir turistin alana
ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir. Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup
tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun
değil turistin algılama durumu dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve
ilkel patika yollarla ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için
alanın sınırlı sayıda turist potansiyeli olacaktır.
• Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
• Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız turistler
veya tur operatörleri hedeflenebilir,
• Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,
• Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
• İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri tarafından
kimlik sorulmak, aranmak gibi,
• Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem arz etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz faktörüdür.
• Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik standartlar,
özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve konukseverlik önemlidir.
• Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
• Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri: Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif kaynak kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri,
diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik
değerinin gösterilebilmesine bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye
özgü özellikler ve korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen
eko-turistler için son derece önemlidir.
18
2.3. Taşıma Kapasitesi
• Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya bölgenin
kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek ziyaretçi sayısı,
• Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca destekleyebileceği
insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin (örnek: iklim değişikliği, kirlenme vb.) baskısı,
• Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını tehlikeye
atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl, ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir planlama aracıdır.
Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır. Taşıma kapasitesinin analizi ve izlenmesi,
yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en
elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin aşılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek tehdit unsuru
ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik etkisidir.
Taşıma Kapasitesinin Elemanları:
Sosyal Taşıma Kapasitesi: Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı
üzerindeki olumsuz etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını
içerir.Bu unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin ilişkileri, kullanıcı grupların
davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi: Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel
ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi;
Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet yerleri
ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve veri toplanması önemli olmaktadır.
19
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi:
Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi sayısıdır.
Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır. Burada temel göstergeler;
kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
• Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
• Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa koruma planı,
amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler, konaklama
ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı, özellikleri, akımları, ziyaretçi
modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak
gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine
ilişkin yöntemler, ölçütler ve göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi:
Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır.
20
3.BÖLÜM
İLGİ GRUBU ANALİZİ VE
YEREL ORGANİZASYONUN
OLUŞTURULMASI
3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
3.1. İlgi Grupları/Paydaşlar
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda sağlayan, pro-
jenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen bireyler, gruplar veya
organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza ulaşmak için
güvenebileceğimiz kişilerdir.
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi gruplarını işbirliği
yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2. İlgi Grubu Kategorileri
Turizmde ilgi grupları;
•
•
•
•
•
•
•
Yörehalkı, kişiler ve kurumlar,
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
Bölgesel yetkililer,
Ulusal yetkililer,
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar, taşımacılar,
Turizmle ilgili sektörler,
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
• İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
• Eğitim ile ilgili birimler,
3.3. İlgi Grubu Analizi
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve uygulamasında yer
alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet okumak için kullanılan bir araçtır.
Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır, sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planınınplanlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir. İlgi
grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının yönetiminden sorumlu bir
organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
• Genel hedeflerini,
• Turizmden beklediği faydaları
• Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
22
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletişim organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4. Toplum Temelli Yaklaşım
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım uygulanması
neticesinde;
• Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
• Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
• Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye
teşvik etmelidir.
3.5. Yerel Organizasyonun Oluşturulması
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme
Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır. Bu işbirliği Valiye imzalatıldığı takdirde resmi bir dokümandır. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını,
karar verme gibi hususları düzenler.
3.6. Tarihçe
Karaman’ın doğusunda ve kuzeyinde yer alan ovanın verimliliği, tarihin ilk çağlarından itibaren
Anadolu’yu güneye bağlayan ticari yollardan en önemlilerinden birisinin Karaman sınırları içerisinden
geçiyor olması sonucu, Karaman ve çevresinde insanlık tarihinin izleri çok eski tarihlere inmektedir.
Karaman İli Süleymanhacı Köyü sınırları içerisinde yer alan Pınarbaşı Höyüğünde yapılan kazı ve yüzey
araştırmalarında bu çevrede Epipaleolitik Devirde (M.Ö.10000-8000) yerleşme olduğu tespit edilmiştir.
Yine Pınarbaşı Höyüğünde ve Karaman İli Alaçatı Köyü sınırları içerisinde yer alan Canhasan I ve Canhasan III Höyüklerinde yapılan bilimsel kazılarda insanlık tarihinde çok önemli bir yeri olan Neolitik
Devire (M.Ö.8000-5500) ait bulgulara rastlanılmıştır. Özellikle Canhasan I Höyüğünde yapılan kazılarda
ve Karaman çevresinde yer alan bir çok höyükte yapılan yüzey araştırmalarında Karaman çevresinde
Kalkolitik Devirde (M.Ö. 5500-3000) çok yaygın yerleşmenin olduğu anlaşılmıştır. Başta Kılbasan Sısan Höyük olmak üzere Karaman çevresinde yer alan bir çok höyüğün yüzeyinde yapılan incelemelerde
Bronz Çağı (M.Ö.3000-1200) buluntularına yoğun olarak rastlanılmaktadır.
Tarihi devirlerden (yazılı kaynaklardan bilgi edinilen devirler) Hititler devrinde (M.Ö. 1800-700) Karaman Arzava adlı yarı bağımsız bir devletin sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir bu devirde önemli
bir ticari ve askeri merkez konumundadır. Karadağ üzerinde Mahalaç Tepesinde ve Kızıldağ üzerinde
Hititlerden kalma hiyeroglif kitabeler bulunmaktadır. Ayrıca Kızıldağ üzerinde önde yer alan ovaya ve
Hotamış Gölüne hakim bir noktada Geç Hitit Kralı Hartapus’un kazıma röliyefi bulunmaktadır.
23
M.Ö. 7. yüzyılda Friglerin, 6. yüzyılda Lidyalıların işgaline uğrayan şehir 6. yüzyıl sonlarında Pers egemenliği altına girmiştir. Klasik Devirlerde Lykaonia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Karaman’ın adının Laranda olduğu bilinmektedir. Laranda M.Ö. 322 yıllarında Hellenistik Devirde Büyük İskender’in
haleflerinden Perdikkas ve Filippos’un talan ve tahribatına uğramıştır. Bundan sonra Antigon’un ve daha
sonra Selevkos’un eline geçen Laranda M.Ö. I. Yüzyıla kadar Anadoludaki Hellenistik krallıkların hakimiyetinde kalmıştır. Laranda Roma Devrinde mahalli Krallardan Derbe hakimi Antipatros’un idaresine
girmiş, Galatia Kralı Amyntos’un Antipatrosu yenmesi sonucu Galatların eline geçmiştir. Laranda bu devirde de Lykaonia Birliğine bağlı önemli bir ticaret merkezidir.
Bizans Devrinde Laranda Hristiyanlığın önemli şehirlerinden birisidir. Karadağ’ın değişik yükseltilerinde ve vadilerinde yer alan ve Binbirkilise olarak bilinen örenyerinde M.S. 4. ve 9. yüzyıllar arasında yapılmış bir çok kilise, manastır, konut, bazilika, şapel, mezar yapısı, sarnıç ve askeri yapılar bulunmaktadır.
Ekinözü Köyünde yer alan Derbe Höyüğü ve Taşkale Kasabası yolunda yer alan Manazan Mağaraları
Bizans Devrinin bölgedeki önemli yerleşme yerleridir. Ayrıca diğer örenyerleri ve höyüklerin üst katlarında bu devre ait yerleşme katları bulunmaktadır.
M.S. 8. ve 9. yüzyıllarda Laranda Arap orduları tarafından birkaç kez kısa süreli işgal edilmiş, ancak
şehir Selçuklulara kadar Bizans egemenliği altında kalmıştır. Anadolu’nun Selçuklu Türkleri tarafından
fethinden sonra Danişmend Oğullarının eline geçen Laranda M.S. 1165 yılında II. Kılıç Arslan tarafından Selçuklu topraklarına katılmıştır. Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat, devletinin Akdeniz
kıyılarını güvenlik altına almak için, Türkmenlerin (Oğuzlar) Avşar Boyundan olan Karamanoğullarını
Karaman, Ermenek, Mut, Gülnar, Silifke, Anamur, Mersin, Alanya ve Antalya bölgelerine yerleştirmiştir.Anadolu Selçuklu Devleti’nin zamanla zayıflaması, özellikle Kösedağ Savaşında Moğollara yenilmesi, Anadoluda Moğol felaketinin başlangıcı olmuştur. 1260 yılından sonra zayıflayan otorite kuramayan
Anadolu Selçuklu Devleti’nin yerine Moğol egemenliği hüküm sürmeye başlamıştır.
Moğol İstilası ve Anadolunun her tarafında ortaya çıkan karışıklıklar, diğer uç beyliklerine göre daha kalabalık ve askerliğe yatkın Karamanoğulları’nın devlet kurma arzularını körüklemiştir. Selçuklu ve Moğol otoritesinden kaçanların, gazi olmak isteyen gönüllülerin katılımı ile iyice güçlenen Karamanoğulları
Nure Sofi adındaki Türkmen Dervişinin oğlu olan Kerümiddin Karaman önderliğinde, 1256 yılında bağımsızlıklarını ilan ederek Karamanoğulları Beyliğini kurmuşlardır. Karamanoğulları Moğol istilasından
sonra dağılan Anadoludaki Türk birliğini sağlamak için büyük mücadeleler vermişlerdir. Karamanoğlu
Mehmet Bey ordusu ile 1277’de Konya üzerine yürümüş, Moğolları yenerek şehri zaptetmiş ve 13 Mayıs 1277’de ünlü Dil Fermanını ilan etmiştir: “Şimdidengeru Hiç Gimesne Kapıda Divanda Mecliste Seyranda Türk Dilinden Özge Söz Söylemesinler.” Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1308 yılında yıkılmasından
sonra Karamanoğulları Konya ve çevresine tamamen hakim oldular. Selçuklu başkentine sahip oldukları
için bu devletin mirasçısı olduklarını iddia edip Anadoludaki siyasi birliği sağlamaya çalıştılar. Bunun
için Moğollarla çok uzun süren savaşlar yaptılar. Topraklarını Akdeniz sahillerine kadar genişlettiler.
14. yüzyılın başına gelindiğinde Karamanoğulları Anadolu’daki en güçlü beylik konumundaydı. Toprakları; Karaman, Konya, Sivas, Kayseri, Niğde, Adana, Antalya, Silifke, Anamur, Mut, Ermenek, Gülnar, Alanya, Gazipaşa, Isparta ve Beyşehir’i içine alıyordu. Bu devirde diğer bir güçlü beylik Osmanlı Beyliği idi.
14. yüzyıldan itibaren bu iki güçlü beylik karşı karşıya geldi. İki beylik arasında yaklaşık 150 yıl süren
savaşlar oldu. Fatih Sultan Mehmet Döneminde yapılan bir dizi savaştan sonra 1467 yılında Karamanoğulları Beyliğine son verildi ve toprakları Osmanlı Devletine katıldı. Larende önce Konya Vilayetine bağlı
bir sancak merkezi haline getirilmiş, Kanuni Sultan Süleyman Döneminde ilçe merkezi olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Konya iline bağlı olan şehrin Larende olan adı Karaman olarak değiştirilmiştir.
15 Haziran 1989 tarihinde çıkarılan 3589 sayılı yasa ile de Türkiye’nin 70. ili olmuştur.
24
3.7. Karaman İlinin Genel Özellikleri
3.7.1. Coğrafi Konum
Şekil 1: Karaman İli Haritası
Karaman 37.11 kuzey enlemleri, 33.15 doğu boylamları arasında İç Anadolu bölgesinin güneyinde yer
alır. Kuzeyinde Konya, güneyinde Mersin doğusunda Ereğli, güneydoğusunda Silifke, batısında Antalya
yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1033 metredir. İlin genel yüzölçümü 8851 km2’dir. Bunun 4256.60
km2’si Merkez ilçe, 4594.40 km2’si de diğer 5 ilçenin yüz ölçümünü oluşturmaktadır. Karaman ilinin 6 ilçesi vardır. Bunlar; Merkez ilçe, Ayrancı, Başyayla, Ermenek, Kâzımkarabekir ve Sarıveliler’dir. Karaman
yüzölçümü bakımından Türkiye genelinde 34, merkez ilçe nüfusu bakımından 27 ilden büyüktür.
3.7.2. Yeryüzü Şekilleri
Karaman İl sınırları içerisinde bulunan arazinin üçte ikisi dağlıklı arazidir. İl’in en yüksek dağı, Sarıveliler İlçesinde bulunan, Orta Toroslardaki Yunt Dağı’dır ve yüksekliği 3227 metredir. Ayrıca, İl merkezinin
20 km. kuzeyinde bulunan Karadağ, 2271 metre yüksekliğinde olup; sönmüş bir volkanik dağdır.
İl merkezi ovada kurulmuştur. Hemen güneyinde Torosların uzantıları yer alır. Mut yönünden Akdeniz’e,
Merkez Toroslar üzerinde, önemli bir geçit olan Sertavul Beli (Geçidi), İç Anadolu’yu Akdeniz’e bağlayan önemli geçitlerden biridir. Daha güneyde ve görkemli Orta Toroslar’ın üzerinde, Ermenek, Başyayla
ve Sarıveliler İlçeleri yer almaktadır. Bu bölgede yer alan Göksu Nehri’nin iki ana kolu, Orta Toroslarla
birleşerek, dik ve derin uçurumlu Taşeli (Klikya) platosunu oluşturmaktadır. Kâzımkarabekir İlçesinden
güneye inildiğinde, yine Toroslara ulaşılır. Buranın en yüksek dağı Hacıbaba Dağı ile, doğusunda yer alan
Musa, Yülek ve Çavdarlı tepeleri, daha güneyde, Toroslara dahil Geyik ve Bolkar Dağları’na ulaşılır. Ayrancı İlçesini kuşatan dağlar Bolkar, Bozoğlan, Musa, Meke ve Çakırdağ silsileleridir. Toroslara dahil bu
dağların arasındaki “Tarihi Mara Yolu” ndan, İçel İline ulaşma olanağı mevcuttur.
Karaman etrafında bulunan dağların ve Karadağ çevresinde, ovada yer alan iç denizin kıyı kesimlerinde,
falezlere rastlanmaktadır. Bu falezlerin (Taraça, Seki) diklikleri 1 ile 10 m. arasında değişmekte olup;
900-995-1010 m. yükseltilerde yer almaktadırlar. Jeolojik devirlerde bu falezler, Karaman-Konya-Ereğli
havzasındaki iç denizin seviye değişmelerine bağlı olarak meydana gelmiştir.
25
Bu havzada yer alan Karadağ, andezit ve dazit intifalarından meydana gelmiş; intifalar, bazaltik lavların
çıkışı ile son şeklini almıştır. Karadağ, esas itibariyle büyük bir koni görünümündeyse de, aslında üç koninin birbirleri ile kaynaşmasından meydana gelmiştir. Bu üç koni, Karadağ’ın en yüksek noktası Mihaliç
Tepe (2271 m.); bunun kuzeyindeki, Baştepe ve doğusundaki Kızıltepe konileridir. Baştepe’nin üzerinde,
çapı 150 m. olan bir krater bulunmaktadır. Karadağ’da yer alan kraterlerin en büyüğü, büyük bir kısmı
tahrip olan Mihaliç konisi üzerindedir. Bu kraterin uzun ekseni 500 m. ve genişliği 600 m.dir. Bu konilerin yaşları da aynı değildir. En yenisi Baştepe konisidir. Zira çok daha yüksek Mihaliç tepe konisinin
zararına, onu kısmen parçalayarak çıkmıştır. Bölgede bulunan diğer volkanik koniler ise trakit, andezit
tüfleri ve hematit cinsi tüflerden oluşmuştur.
Tablo 1: Karaman İli Başlıca Dağ ve Tepeler
Adı
Yüksekliği
İlçe
Başlıca Dağ Grubu
Özelliği
Hacıbaba Dağı
2.481
K.K.Bekir
Orta Toroslar
Tektonik
B.Koçaşlı
2.158
S.Veliler
Orta Toroslar
Tektonik
Yunt Dağı
Karadağ
Azıtepe
Göktepe
Kurtoğlu tep.
Turansa Dağı
Belenyurt
Şavşat Beli
Yalman Tepe
Karaduvar
Yılanlı Tepe
K.Sınat Tepe
Asar Dağı
3.227
2.271
2.149
2.082
2.073
2.045
2.010
2.003
1.975
1.946
1.936
1.925
1.553
S.Veliler
Orta Toroslar
Merkez
Orta Toroslar
Merkez
Orta Toroslar
S.Veliler
Orta Toroslar
S.Veliler
Orta Toroslar
S.Veliler
Orta Toroslar
S.Veliler
Orta Toroslar
Ermenek
Orta Toroslar
S.Veliler
Orta Toroslar
Ermenek
Orta Toroslar
Başyayla
Orta Toroslar
Ermenek
Orta Toroslar
Ermenek
Orta Toroslar
Tektonik
Volkanik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Tektonik
Ovalar: Karaman İlinin iki önemli ovası bulunmaktadır. İl merkezinden Konya ve Ereğli’ye doğru deniz
seviyesinden 1000-1050 m. yükseklikte verimli “Karaman Ovası” yer almaktadır. Genişliği 600 km2 olan
ovada, tarıma engel olmayacak şekilde hafif düzlükler ve insan eliyle oluşturulmuş höyükler bulunmaktadır. Diğer bir ova Ayrancı Ovasıdır. Ovanın genişliği 375 km2; deniz seviyesinde yüksekliği ise 1010
- 1026 m.dir.
Akarsular: İlin belli başlı akarsuları içinde en büyüğü ve önemlisi Göksu Nehri’dir. Yerköprü Santrali mevkisinden çıkan nehir, Yünalanı mevkiinde Akdeniz’e dökülür. Uzunluğu 296 km. olan nehrin, il
sınırları içindeki uzunluğu ise 47 km.dir. İl içinde doğan akarsulardan en önemlisi, Gödet Çayı’dır. 81
km. uzunluğundaki bu çay, Yüzlük Dağı’ndan doğup; Gödet Barajı’nda son bulmaktadır. Berendi Çayı
ile birlikte Ayrancı Barajı’nı dolduran İbrala Deresi 80 km. uzunluğunda olup; 2.7 debiye sahiptir. Göztaşı Tepe’den doğup Akköprü’de sona ermektedir. Ermenek Çayı, 112 km. uzunluğunda olup; Göksu
Nehri’nin bir koludur. 56 km.si, Karaman sınırları içinde bulunmaktadır.
Göller ve Barajlar:
Ermenek Barajı: Karaman’ın Ermenek ilçesinde yapımı 7 yıl süren Ermenek Barajı 12.12.2009 günü
26
16:00’da su tutulmaya başlandı. 2002 Temmuz ayında yapımına başlanan Ermenek Barajı, Türkiye’nin
ikinci, dünyanın altıncı yüksek barajı ve dördüncü büyük baraj gölü olma özelliğini taşıyor.
Gödet Barajı: Merkez ilçeye 7.5 km mesafede ve Gödet Çayı üzerinde, sulama amaçlı olarak kurulmuştur. Kaya dolgu tipi olarak yapılan barajın yüksekliği 64,7 m., yüzölçümü 6.828.000 m2’dir. 158 milyon
m3 su kapasitesi olan barajın dolgu hacmi 5.700.000 m3’tür. Karaman Ovası Sulaması I.Merhalesinde
olan Gödet Barajı, 1988 yılında hizmete girmiştir.
Ayrancı Barajı: Ayrancı İlçesi sınırları içinde olup 1962 yılında yapımı tamamlanmıştır. Kocadere üzerinde toprak dolgu olarak yapılan barajın yüzölçümü 2.368.050 m2.; yüksekliği 36 m., maksimum göl
hacmi 30.900.000 m3.; dolgu hacmi 2.300.000 m3’tür.
Deliçay Barajı: Yapımına 1993 yılında başlanmıştır. Karaman Ovası Sulaması I.Merhalesinde yer alan
barajın depolama hacmi 25.6 milyon m3 ve yüksekliği 34 m.dir. 1996 yılında tamamlanması öngörülen
barajın hizmete girmesiyle 39.600 dekarlık tarım arazisi sulanabilecektir.
İbrala Barajı: Karaman’da, İbrala Çayı üzerinde, sulama amacıyla 1998-2004 yılları arasında inşa
edilmiş bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 7.439.000 m3, akarsu yatağından
yüksekliği 58,00 m., normal su kotunda göl hacmi 132,00 m3, normal su kotunda göl alanı 6,70 km2’dir.
Baraj 13.000 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.
Akgöl: Doğa harikası bu göl, Ayrancı ilçesi sınırlarında bulunmaktadır. Yüzölçümü 29.8 km’dir. En derin
noktası 2 m.dir. Denizden yüksekliği 990 m. olan bu göle, Ereğli ilçesinin tahliye sularının karışması
sonucu, göl bir bataklık haline gelmiştir. Doğal bir kuş cenneti olan gölde, üçyüze yakın kuş türü olduğu
saptanmıştır. Doğal özelliklerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalan göl, Karaman Valiliğinin girişimleri sonucunda, Bakanlar Kurulu’nca koruma altına alınmıştır. Av yasağı getirilen göl. 1995 yılında “Milli
Park” kapsamına alınmıştır.
3.7.3. Orman Varlığı
Karamanın karasal iklim özelliklerinin sonucu step (bozkır) türü bitki topluluğu görülmektedir. Bu nedenle il topraklarının %34’ü yani 320.772 hektarlık alan çayırlık ve meradır. İl topraklarının %21,2’si
ormanlık alandır. 199.678 hektarlık bir alanı kaplayan ormanlarımızın ne var ki önemli bir bölümü
baltalık ve maki örtüsü halindedir. Bunun nedeni Karaman’ın ilk çağlardan beri yerleşime açık oluşu ve
bu yüzden ormanların tahrip edilmiş olmasıdır. Tahrip edilen orman örtüsünün yerinde çalılıklardan ve
yabani zeytinden oluşan Akdeniz’e has maki bitki örtüsü görülmektedir. Ormanlarımızı oluşturan ağaç
türleri meşe, çam, göknar, çınar, sedir ve ardıçtır. Ayrıca Toros Dağları arasında dar ve sulanabilen uzun
vadi tabanlarında söğüt, kavak ve yabani meyva ağaçları da görülmektedir.
Tablo 2: Karaman İli Orman Varlığı
Cinsi
Normal Orman
Alanı (Ha.)
57,716.50
Yüzdesi (%)
7
Bozuk Orman
172,066.50
21
Genel Alan
815,350.00
100
Ormansız
585,567.00
72
27
3.7.4. İlin Jeolojik Özellikleri
Karaman-Konya kapalı havzasında, İç Anadolu bölgesinin güneyinde yer alır. Havzada en yaşlı formasyon Permo-Karbonifer mermerlerdir. Bunlar Akşehir ovasının temelini teşkil eder. Karaman ovasının
temelini ise Kretase’ye ait serpantin kalker kompleksi teşkil eder. Bunların üzerine Miyosen marnları,
onun da üzerine Neojen’e ait konglomera, kalker, marn ve kiltaşları gelir. Pliyosen formasyonları konglomera ile başlar. Alüvyon, kum, kil, çakıldan ibaret olup kalınlığı 300 m.’ nin üzerindedir. Ovanın batısında
ve ortasında kil hakimdir. Karaman ve çevresinde Paleozoyik’ten Pliyosen’in sonuna kadar tektonizmanın tesiri görülür.
Karaman ovasını kuzeyden kuşatan Paleozoyik mermerleri faylıdır. Karaman ovasının teşekkülüne sebep olan fay hattı batıda Kılbasan ve Kızıldağ’dan başlayıp Hüyükburna kadar uzanır. Güney blok çökmüş ve Çakırdağları yükselmiştir. İkinci fay hattı Burunoba-Çoğlu-Dinek hattı boyunca uzanır ve atımı
en fazla 200 m. olup doğu blok çökmüştür. Karaman Merkezi ve yakın civarının genel jeoloji haritası
Şekil.1’de verilmiştir (Hakyemez ve diğ.,1992)
Stratigrafi
Jura-Kretase:
Bu devrin oluşukları olan kalkerler, serpantin ve radyolaritler ile karmaşık durumdadır. Çok kırıklı ve
kıvrımlı olan bu oluşuklar, dioritik mağmanın akışı ile ilgili kontak metamorfizmanın etkilerini sunar.
Karaman’nın kuzey batısındaki Çaltepe’de üst kısımlar tamamen kalker olmakla beraber, alta doğru
inildikçe serpantin ve kontak metamorfizmasından oluşma maden oluşumları görülür. Kalkerin rengi
genellikle gridir. Görünüşü yağlımsıdır. İçinde çatlak ve küçük boşluklar bulunur. Kayacın esas kısmı
kriptokristalin dokuya sahip olup yer yer kristalin alan kısımları da vardır (Hakyemez ve diğ.,1992).
Neojen:
Miyosen yaşlı oluşuklar formasyon olarak haritada, kil oranı fazla olan kalker ile temsil edilirler. Miyosen
oluşukları, Mesudiye (Durayda), Karaman-Ayrancı hattı boyunca güneye doğru uzanırlar. Batıda da Kretase kalkerleri ve serpantinler ile kontaktırlar. Kretase yaşlı kalkerler ile temeli teşkil eder. Formasyon
kil çimentolu konglomeralar ile başlar. Konglomeralar kırmızı görünümlüdür. Üzerine boz renkli, küçük
taneli, sıkı dokulu greler gelir. Grelerin üzerinde yeşil, kırmızı marnlar vardır. En üstte sarı renkli, killi
kalkerler yer alır (Hakyemez ve diğ.,1992).
Karasal Neojen:
Oluşuğun genel stratigrafikasyonu konglomera, gre, killi kalker ve kalkerlerdir. Haritada yaygın olan formasyon kalkerlerdir. Diğer seviyeleri vadi içlerinde gözlenmiştir. Oluşuk için ayırtman olan husus, Kretase üzerine konglomera, Miyosen üzerine de kalkerler ile başlamıştır. Miyosen ve Neojen kalkerlerinin
ayırdı renk ve sertlik bakımından belirgindir. Yüzey mostralarında, Miyosen kalkerleri üzerine Neojen
kalkerlerinin kalınlığı 20–30 m civarındadır (Hakyemez ve diğ.,1992).
Kuvaterner:
Dumanözü-Gödet-Deliçay, İbrala ve Koca Derenin yığdığı alüvyon birikintileridir. Çakıl, kum, kil ve killi
kumlar ile temsil olunurlar. Bu derelerin ovaya eriştikleri Neojen sınırları boyunca ovada üstte çakıllar
hakimdir. Kuzeye doğru kumlu killere geçer. Ovanın ortasında killer yaygındır. Aynı killer Akçaşehir ovasında da devam ederler. Akçaşehir-Samayıl Tepeyi birleştiren hattın güneyinde kalan sahada üstte çakıl
ve kumlar bulunur. Bunlar Ayrancı’dan gelen Kocadere ve civardaki mermer kitlelerinin eteklerinden
gelen sel sularının biriktirdiği formasyonlardır (Hakyemez ve diğ.,1992).
28
Şekil 3: Karaman ve civarına ait genel jeoloji haritası (DSİ, değiştirilmiş)
29
Şekil 4: Karaman ve civarının ait genelleştirilmiş dikme kesiti haritası (MTA, değiştirilmiş)
30
Yapısal Jeoloji
Paleozoyikten, Pliyosen sonuna kadar devam etmiştir. Karaman ovasını kuzeyden kuşatan Paleozoyik
yaşlı mermerler, doğu-batı uzanımlı ve düşey yönlü faylanmaların tesiri ile horst durumunda kalmışlardır. Hakim eklem yönleri kuzeydoğu-güneybatı, eğimleri 70o, 80o ve 90o‟ dir. Doğu batı yönlü tali eklem
sistemleri de görülür. Fakat diğerleri kadar da gelişmemişlerdir. Kıvrımlı tabakalar çeşitli itme ve çökelmelerle yer değiştirmişlerdir. Karaman ovasının teşekkülüne sebep olan fay hattı batıda Kızıldağ’dan
başlayıp, doğu-batı yönünde Hüyükburun’a kadar uzanır. Güney blok çökmüş, Çakır dağları yükselmiştir.
Fay hattı bulunur. Burada Kretase ve Neojen kalkerleri aynı seviyededirler. Fayların yaşı Neojen sonrasıdır. Neojen kalkerleri fay kontağında ezilmişlerdir. Diğer Neojen Fayı Mercik fayıdır. Mercik köyünün 1
km doğusundan kuzeybatı-güneydoğu yönünde tepeyi kat eder. Karaman ovasını oluşumuna sebep iki
fay hattı ovanın batı ve doğusundan kuzeye doğru uzanır. Batıdaki fay hattı Dinek köyünden başlayıp Çoğlu, Burunoba ve Samuk yaylasına kadar devam eder. Fay Paleozoyik mermerleri içinde meydana gelmiş
ve topoğrafyayı etkilememiştir. Doğuda fay hattı Karaağaç köyünden başlar Ambar köyüne kadar devam
eder. Batı bloğu çökmüştür. Bu iki fay bloğu arasından, doğudan İbrahim Çavuş yaylasından başlayan
ve batıda Hacımahmut yaylasında sona eren doğu-batı uzanımlı topoğrafyayı etkilememiş diğer bir fay
hattı bulunur. Burada da kuzey blok çökmüştür. Etüt sahası ve çevresinde Kretase denizi, kuzeyde Çakır
dağlarında son bulmuştur. Bu devrin sonrasında deniz altı etrüzyonları meydana gelmeye başlamıştır.
Alpin orojenezi esnasında Miyosen formasyonları su yüzüne çıkmışlardır (Hakyemez ve diğ.,1992).
3.7.5. İklim
Karaman’ın coğrafi konumu nedeniyle İl sınırları içinde farklı iklim özellikleri görülür. Egemen olan iklim yapısı, genelde yazları sıcak ve kurak; kışları soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklim yapısıdır. Yani,
İç Anadolu’nun temel iklim yapısı, burada da görülmektedir. Ancak, ilin batı ve güneyinde, Orta Toros
Dağları’nın Göksu ve kolları tarafından derin bir şekilde yarıldığı vadi tabanlarında, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz İklim özellikleri de görülür. Yağış genellikle kış ve ilkbahar aylarında, yağmur ve kar şeklindedir.
Güneşlenme Süresi: Karaman ilinin güneşlenme potansiyeli yüksektir. Karaman’da uzun yıllar ortalama güneşlenme süresi 7,83 saattir. Ortalama Açık günler sayısı Temmuz ve Ağustos aylarında 25 güne
kadar çıkarken, Aralık-Ocak-Şubat aylarında 4 güne kadar düşmektedir (Şekil 5). Kapalı günler yaz aylarında hiç görülmezken, Aralık ve Ocak aylarında 8 gün civarındadır (Karaman Meteoroloji Müdürlüğü,
2012).
Şekil 5: Karaman İlinin Güneşlenme ve Bulutluluk Süresi
31
Sıcaklıklar: Sıcaklık ortalaması yüksek olan ilde ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu Temmuz ayının
uzun yıllar değeri 23,7 ºC, en düşük ortalama değer Ocak ayında 0,3 ºC’dir. Günün maksimum sıcaklık
değerlerinin ifade edildiği ortalama maksimum sıcaklığın en yüksek olduğu ay 31,2 ºC ile yine Temmuz
ayı, en düşük olduğu ay 5,2 ºC ile Ocak ayıdır. Günün minimum sıcaklık değerleri için kullanılan ortalama
minimum sıcaklık Temmuz ayı için 15,2 ºC, Ocak ayı için -4,0 ºC’dir. Kış ayları ortalama minimum sıcaklığı -4,0 ºC ‘dir. 61 yıllık kayıtlarda görülen uç değerlerde en yüksek sıcaklık 29.07.2000’de ölçülen 40,4
ºC iken, en düşük sıcaklık değeri 31.01.1972 yılına ait –26,4 ºC’dir.
Yağış Dağılımı: Karaman ili uzun yıllar yıllık toplam yağış ortalaması 327,3 mm dir.2 4 saatte ölçülen
maksimum yağış miktarı 60,7 mm (23.Nisan 1977) dir. 2010 su yılı yağış toplamı 330,5 mm olup, uzun
yıllar ortalamasına göre %1 daha fazladır.2011 su yılı yağış toplamı:344,5 mm olup, uzun yıllar ortalamasına göre %5,3 daha fazladır (Karaman Meteoroloji Müdürlüğü, 2012). Karaman’da yağış miktarının
yarısı kış aylarında gerçekleşmekte olup, yaz mevsimi kurak geçmektedir. Yağışlı gün sayısının yıllık ortalama toplam değeri 71 gündür. Aralık ve Ocak aylarının yarısı karlı gündür. Karaman ilinde yağış türü
kış aylarında kar ilkbahar aylarında yağmur şeklinde görülür. (Şekil 6)
Şekil 6: Karaman İli Yıllık Toplam Yağış Miktarı
Karaman ilinde en fazla yağış alan aylar Kış ve İlkbahar aylarıyken, en kurak aylar Temmuz, Ağustos ve
Eylül aylarıdır (Şekil 7).
Şekil 7: Karaman İli Aylık Yağış Dağılımı
32
Nem Miktarı: Karaman’ın coğrafi konumu nedeniyle İl sınırları içinde farklı iklim özellikleri görülür.
Her mevsimde görülen nem hava sıcaklığının yazın bunaltıcı, kışın dondurucu hissedilmesine neden
olur. Son 32 yılın aylık ortalaması yüzde 63’dür. En fazla nem yüzde 75 ile Aralık ve Ocak aylarında, en
düşük nem yüzde 47 ile Temmuz ayında ölçülmüştür (Karaman Meteoroloji Müdürlüğü, 2012.)
Rüzgar ve Basınç: Karaman’ın hakim rüzgâr yönü Kuzey-Kuzeydoğu, mevsimsel değişimlere bağlı olarak ikincil derece hakim rüzgâr yönü Güney-Güneybatı dır. Karaman’da yıllık ortalama rüzgâr hızı 2,2 m/
sn dir. Bu güne kadar ölçülen maksimum rüzgâr hızı ise 124,6 m/sn olarak 26.02.1973 tarihinde ölçülmüştür (Karaman Meteoroloji Müdürlüğü, 2012). Karaman’da uzun yılların ortalama aylık basınç değeri
900,00 milibardır. Basıncın en yüksek ortalaması Aralık ayında 903,2 milibar, Temmuz ayı ortalaması ise
895,6 milibardır (Şekil 8).
Şekil 8: Karaman İli Ortalama Rüzgâr Hızı
3.7.6. Nüfus
Karaman ilinin nüfusu, 2011 yılında Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ile Genel Nüfus Sayımı
Sonuçlarına göre 234.005’dir. İl nüfusunun % 69,44’ü kentte, % 30,56’sı ise kırsal kesimde yaşamaktadır. 9.590 km2 yüzölçümü ile Türkiye’nin % 1,18’ini oluşturan ilde, kilometrekareye düşen kişi sayısı
2011 yılında yaklaşık 24,4 kişidir.
Tablo 3: Karaman İli Nüfusuna İlişkin Temel Veriler (2011 Yılı)
Nüfus Özellikleri
Karaman
Türkiye
Toplam Nüfus
234005
74.724.269
Köy Nüfus Miktarı
71518
17.338.563
Şehir Nüfus Miktarı
Şehir Nüfus Oranı (%)
Köy Nüfus Oranı (%)
Yüzölçümü (Km2)
Nüfus Yoğunluğu
Yıllık Nüfus Artış Hızı (%0)
Erkek Nüfus Oranı (%)
Kadın Nüfus Oranı (%)
162487
69,44
30,56
9590
24,40
5,90
49,81
50,19
33
57.385.706
76,80
23,20
783.562
95,36
13,49
50,23
49,77
2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçları incelendiğinde; Karaman iline bağlı ilçelerden;
Ayrancı, Başyayla, Ermenek, Kâzımkarabekir ve Sarıveliler ilçelerinde nüfusun azaldığı gözlemlenmektedir. Merkez ilçede ise nüfus artma eğilimindedir. (Tablo 4).
Tablo 4: Karaman İli Nüfus Durumu (2011 Yılı)
İl ve İlçe
Karaman
Nüfus
Toplam
İl/İlçe
Merkezleri
Belde ve Köyler
Yıllık Nüfus Artış
Hızı
234005
162487
71518
5,9
Merkez
172 854
138 135
34 719
Başyayla
4 497
2 378
2 119
Ayrancı
9 186
2 353
6 833
Ermenek
30 361
10 996
19 365
Sarıveliler
12 783
5 533
7 250
Kâzımkarabekir
4 324
3 092
15,2
-27,6
-36,7
-7,40
1 232
-20,6
-38,60
İle bağlı ilçelerin nüfus yoğunluğu incelendiğinde, Başyayla ilçesinin kilometrekare başına düşen 44,09
kişi ile en yoğun, kilometrekare başına düşen 3,70 kişi ile Ayrancı ilçesinin en az nüfus yoğunluğuna
sahip olduğu görülmektedir.
3.7.7. Ulaştırma
Karayolları: Karaman ili sınırları içinde karayolu ulaşımı; 245 km Devlet Yolu, 408 km İl yolu ve 1.915
km köy yolu ile sağlanmaktadır. Toplam 2.568 km yol ağının % 74,57’si köy yolu olup, % 25,43’ü de TCK
ve hizmet dışıdır. Köy yollarının % 52,20’i asfalt , % 36,93’si stabilize, % 10,50’si tesviye ve % 0,37’sı
ham yoldur. Bu yollardan 530 köy ve 437 mahalle faydalanmaktadır (Tablo 5).
Tablo 5: Karaman İli Karayolu Uzunlukları
Karayolunun Çeşidi
Uzunluğu (km)
Devlet Yolu
245
İl Yolu
408
Otoyol
-
Köy Yolu
1.915
TOPLAM
2.568
34
Tablo 6: İlçelerin İle Olan Karayolu Uzunlukları
İlçe
Merkez
Ayrancı
Başyayla
İl Merkezi’ne Uzaklığı
(km)
-
45
149
İlçe
İl Merkezi’ne Uzaklığı
(km)
Ermenek
120
Sarıveliler
161
Kâzımkarabekir
24
Karaman Kent içi Ulaşım: Karaman’de kent içi ulaşımı kara ulaşımıyla yapılmakta olup, Karaman iline
en uzak ilçe merkezleri Sarıveliler ve Başyayla’dır (Tablo 6).
Demiryolları: Demiryolu ulaşımında Karaman’dan Konya, Afyonkarahisar, Eskişehir, Ankara, Adana,
Mersin, yönlerine anahat taşımacılığı yapılmaktadır.
3.7.8. Arkeolojik, Tarihi ve Turistik Değerler
Karaman, İç Anadolu Bölgesi’nin güneyinde, Konya-İçel-Antalya illeri arasında bulunan önemli bir ticaret, kültür ve sanat merkezidir. M.Ö.8000’lerden itibaren iskan edilen Karaman ve yöresi yeraltı şehirleri, mağaraları, inanç merkezleri gibi turistik çekiciliklerinin yanı sıra yaylaları ve doğal güzellikleri,
zengin el sanatları örnekleri ile de ziyaretçileri büyülemektedir.
Derbe:
Aziz Pavlos tarafından İ.S.47 – 49 ve 53 yıllarında üç kez ziyaret edilen Derbe, İncilde adı geçen
tüm Hristiyanlık dünyası tarafından kutsal kabul
edilen bir Piskopusluk Merkezidir. Anadolu’nun
tarihi Coğrafyasını yazan Prof. Dr. W.M.Ramsay
“M.S. 41 Yılında Antiochus’un Yeniden krallığı döneminde Derbe’nin Lykaonya’ya tamamen katıldığını, Galatia krallığı yapmış olan Amintas’ın Derbe
ile İsavra’nın bir kısmı dahil olduğu halde bütün
Lykaonya’ya hakim olduğunu” belirtmektedir.
Binbirkilise:
Karaman’ın kuzeyinde yer alan ve volkanik bir dağ
olan Karadağ kitlesinin üzerinde orta çağ Bizans
sanatını yansıtan bir çok kalıntı vardır. Bu kalıntılar Madenşehir Öreni, Yukarı Ören ve Değle Öreni adıyla bilinen yerlerde yoğunluk gösterir. Yöre
halk arasında Binbirkilise olarak bilinir. Binbir
sözcüğü Türklerin eski gelenekleri ile ilgilidir. Burada 20. yüzyılın başlarında araştırma yapmış olan
Ramsay ve Bell köylülerin yöreyi bu şekilde adlandırmalarından esinlenerek kitaplarının adını “The
Thousand And One Churches” koymuşlardır.
35
Madenşehir:
Karaman’a 37 km. uzaklıkta olan Madenşehir Öreni içerisinde günümüzde de Madenşehir adında bir
köy yerleşmesi vardır. Bu durum sonucu birçok yapı yok olmuştur. Halen bir bölümü ayakta duran ve
incelendiği zaman yapıldığı devrin sanatı, mimarisi hakkında fikir veren yapılar gezi güzergahına göre
şöyledir: Köyün girişinde yer alan Binbirkilise yapılarının en büyüğü bir numaralı bazilikadır. Adından
anlaşıldığı gibi bazilikal planda, kesme taştan işa edilmiş olan yapının nartheksine (kiliselerde giriş bölümü) ortada yassı bir sütunun ayırdığı çift kemerli bir kapıdan geçilir. Nartheks üç bölümlüdür.
Değle Öreni:
Madenşehirin 4 km. batısında Yassıtepe (Üçkuyu) Köyü bu köyün de 3 km. batısında Değle Mahallesi yer
almaktadır. Bu yolda gidilirken yoldan Bizans devrine ait bazı yapıların kalıntıları görülebilmektedir.
Köy içerisine çıkan yolun solunda bulunan hafif meyilli tepenin güney yamaçlarında, doğu – batı yönünde teraslar ve sokaklar halinde düzenlenmiş alanda Bizans Devri konut mimarisi ile karşılaşılmaktadır.
Konutlar dini yapılara göre daha basit ve özensiz yapılmışlardır. 2-3 odalı olanları vardır.
Mahalaç Kilisesi:
Karadağın en yüksek noktası olan (2283 m.) Mahalaç tepesinde kesme taştan latin haçı planlı bir kilise, kilisenin kuzeyinde
serbest haç planlı bir mezar şapeli, kilisenin batısında manastır binası ve aralarında kalan avluda da sarnıçlar bulunmaktadır. Bu yapılar taş dehlizler ile bir birine bağlanmıştır. Manastır binası tamamen yıkılmıştır. Mahalaç kilisesinin özelliği üç
taraftan beşik tonozlarla desteklenen ortadaki kare mekanın
üzerinin bir kule şeklinde yükselmesi ve üstünün kubbe ile
örtülmesidir. 4-6. yüzyıllar arasına tarihlendirilmektedir.
36
Kızıldağ ve Harttapus Anıtı:
Karaman’ın 55 km kuzeyinde, Süleymanhacı ve Adakale köyü arasındadır. Kızıldağ üzerinde M.Ö.
10.yüzyıl’a tarihlenen hiyeroglif kitabeler ile Harttapus’un rölefi bulunmaktadır.
Başdağ Kalesi ve Askeri Tesisleri:
Araştırmacılar tarafından Karadağ’ın değişik yerlerinde Binbirkilise Bölgesini koruyan kale kalıntıları
tespit edilmiştir. Bunlardan en önemlisi Karadağ’ın Kılbasan yönündeki yükseltisi üzerindeki Başdağ
Kalesi ve Askeri tesisleridir. Başdağ kuzey- güney yönünde iki tepe ve bunların arasındaki bir düzlükten
ve krater çukurundan oluşmaktadır. Esas kale Kılbasan yönüne ve Mahalaç yönüne hakim olan kuzey
tepesi üzerindedir. İri kesme taşlarla inşa edilmiş olan kalenin kuzeyde iki, doğuda bir burcu bulunmaktadır. Burçlar çokgen ve yuvarlak plandadır. Kalenin kuzey ve doğu duvarlarına bitişik koğuşlar, iç avluda
da büyük bir sarnıç vardır.
Canhasan Höyüğü:
Karaman şehir merkezinin 13 km. kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Canhasan bölgesinde 3 ayrı höyük
bulunmuştur. Canhasan I Höyüğü Kalkolitik Çağ, Canhasan II Höyüğü, Hellenistik, Roma ve Bizans dönemleri, Canhasan III Höyüğü ise Neolitik Çağ’da yerleşime sahne olmuştur.
Manazan Mağaraları:
Manazan Mağaraları Yeşildere (ibrala) Taşkale (Kızıllar) Kasabaları arasında uzanan Yeşildere Vadisinin
doğusunda, Karaman – Yeşildere Taşkale yolunun kenarındadır. Karaman’a uzaklığı 40 km. dir. Mağaralar içerisinde kil oranı yüksek kireçtaşı arazide, yüksek bir kaya kütlesine tamamen insan eli ile oyulmuş
beş katlı toplu meskenler halindedir.
37
İncesu mağarası:
Merkez Taşkale Kasabasının 9 km güneyinde yer alan, İncesu Deresinin doğu yamaçlarında 1356 metre
uzunluğunda doğal ve uzun bir mağaradır. Mağaranın içinde görsel açıdan zenginlik oluşturan çok sayıda sarkıt, dikit ve traverten havuzlar bulunmaktadır. Mağaranın girişi üzerinde bulunduğu tepenin eteklerinde küçük ve dik bir delik halindedir. Mağaranın yakın çevresinde yer alan diğer kaya sığınaklarının
bulunduğu bölümlerde Roma devrine ait küçük bir yerleşmeye ait izlere rastlanmaktadır.
Gödet Mağaraları:
İl merkezine 37 km. uzaklıktaki Güldere (Gödet) Köyü’nde, Manazan’da olduğu gibi apartman şeklinde
mağaralar bulunmaktadır. Buradaki büyük mağaranın önü yıkıldığından ötürü katlar açık bir şekilde
dışarıdan görülmektedir. Mağara 7-8 kat halindedir. Ancak burada Manazan’da olduğu gibi bir kilise
bulunmamaktadır. Katlar arasındaki iniş ve çıkışlar bacalarda ve buraya açılan el ve ayak çukurlarından
sağlanmaktadır.
Maraspoli Mağarası:
Karaman Ermenek ilçesinin kuzeyindeki dağların kaya blokları altındaki suların kayaları oyması ile
oluşmuş büyük bir mağaradır. Maraspoli Mağarası dünyanın en büyük yer altı mağaraları ve yer altı
nehirlerinden birisini bünyesinde barındırmaktadır. Maraspoli Mağarası bölme ve katlardan meydana
gelmiştir.
Taş Ambarlar:
Karaman İli Taşkale Kasabası sınırları içerisinde bulunan Tahıl Ambarları, Taşkale içinde killi kireç taşından oluşan yüksek bir kaya kütlesine tamamen insan eli ile oyulmuş 250’nin üzerinde ambardan oluşmaktadır. Ambarlar tek veya iki odalı olarak oyulmuştur. Kaya yüzeyindeki nişlere tutunarak çıkılmakta,
zincirli makara sistemi ile tahıl ürünleri taşınmaktadır. Tahıl ürünlerinin killi kireç taşının ısı ve nemi
sabit tutma özelliği sonucu uzun süre bozulmadan saklanabildiği ambarlar bugünün modern buzdolaplarının işlevlerini görmektedir.
Taş Mescit(Taşkale Cami):
Tahıl ambarları içerisinde kayaya oyularak yapılmıştır.
“Taş basamaklı merdivenle çıkılan mescidin taşa oyulmuş
mihrabı ve dışarıya açılan üç penceresi bulunmaktadır.
İlk Hristiyanlık döneminde tahıl ambarlarında insanların
yaşadığı düşünülürse burası da onların ibadet edebileceği
kilise olarak yapılmıştır. Bugün hala mescit olarak kullanılmaktadır.
38
Dereköy Fisandon Kilisesi (Camisi):
Karaman’ın 7 km güneyinde Dereköy (Fisandon) köyü içerisinde bir kaya kitlesinin üzerinde yapılmıştır. Yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte 9. - l0. yüzyıllar içinde yapılmış olduğu sanılmaktadır. Kilise İstanbul Bizans Mimarisinin Yunan haçı biçimindeki klasik planına sahip olmakla birlikte, üst
yapısının İstanbul Mimarisinden tamamen değişik bir uygulama ile yapıldığı görülür. Haçın kolları üzeri
beşik, aralarda kalan köşe hücreleri ise çapraz tonozlarla örtülmüştür. Yalnız kesme taş kullanılmakla
beraber ortasında bir kubbe bulunan yapının dış yüzeyleri bazıları kör , bazılarının içlerinde pencereler
açılmış dizi halindeki kemerlerle hareketlendirilmiştir. Beşik tonozlu nartheksi yok olmuştur.
İbrala (Yeşildere) Kilisesi (Camisi):
Eski adı İbrala olan Yeşildere Kasabası Karaman’ın 37 km. doğusundadır. Kasabanın ortasında yer alan
kilise 1649’da Hacı Ali Ağa tarafından camiye çevrilmiş, duvarları yükseltilerek üstü çatı ile kapatılmıştır. Yapının asıl örtüsü bu çatının altında kalmıştır. Üç sahınlı yapının dış cephesi çok sadedir. Özensiz
kesme taşlarla yapılmıştır. Apsisin ortasındaki ve sağ duvardaki ikiz pencereler içeriyi aydınlatır. Dışarıdan görünmeyen kubbe dört büyük payeye oturur. Yan sahınlar uzunlamasına tonoz ile örtülüdür. Kilise
dikdörtgen planlı, masif bir kitle halindedir.
Çeşmeli Kilise:
Karaman İl Merkezinde Tapucak Mahallesindedir. Kilise Binbirkilisede bulunan küçük bazilikaların bir
örneğidir. Uzunlamasına üç sahınlı kesme taşla inşa edilmiş bir yapıdır. Bizans Devrine aittir. Bir dönem
cezaevi olarak kullanılmış ve dış mimarisini bozmayacak şekilde içerisine bazı eklentiler yapılmıştır. Bu
ikinci kullanım sonucu içerisinde bulunan süsleme ve freskolar tamamen yok olmuştur.
39
Mader-i Mevlâna (Aktekke) Camii:
Karaman’ın merkezi yerinde, İmaret Mahallesinde, Şifa Hamamı olarak bilinen tarihi Süleyman Bey Hamamının batısında yer almaktadır. Camii çevresinde hamamı, derviş hücreleri, güney ve batısında haziresi (mezarlığı) ve içerisindeki türbe ve mezarları ile bir külliye halindedir. Halk arasında Aktekke
olarak bilinen camiye, içerisinde Mevlânâ’nın annesi Mümine Hatun’un türbesinin bulunması nedeniyle
Mader-i Mevlâna Camii’ de denilmektedir. Camii bugünkü haliyle kapı üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre H.772, M.1370 yılında Karamanoğlu Alaeddin Bey’in emri ile yapılmıştır.
40
Yunus Emre Cami:
Caminin bulunduğu mahallenin adı çok eski kaynakla Sinle Mahallesi, daha sonraki kaynaklarda ise Kirişçi Mahallesi, tekkenin adı da Kirişçi Baba Zaviyesi olarak geçmektedir. Cami önünde beş kubbeli bir
soncemaat revakı olan, batısındaki türbe mekanıyla bütünleşmiş, minareli bir yapıdır. Kare planlıdır.
Kare plan duvarlarla bütünleşmiş küçük ayaklar üzerindeki kemerlerle sekizgene dönüştürülmüştür.
Caminin köşelerindeki tonoz bingiler üstte baklava dilimleri oluşturacak biçimde düzenlenmiştir. Sekizgenden sağır kubbeye geçiş küçük küresel üçgenlerle gerçekleştirilmiştir. Güney ve kuzeye ikişer, doğuya
bir pencere açılmaktadır.
İmaret Cami:
Karaman Merkez, İmaret Mahallesindedir. Kesme taştan, merkezi kubbeli, kapalı avlulu, iki katlı bir yapıdır. Kitabesinde Karamanoğlu II. İbrahim Bey tarafından 1433 yılında bir külliye şeklinde yaptırıldığı
yazılıdır. Cepheden sağ tarafında iki renkli, kesme taştan, şerefe altı stelaktitli, gövdesi firuze ve turkuaz
renkte çiniler ile geometrik biçimli palmet frizi ve halat motifleri ile dekore edilmiş yüksek minaresi,
batısında İbrahim Bey ve iki oğlunun sandukalarının bulunduğu türbe, kuzeyinde de zengin dekorlu
çeşmesi yer alır. Çinili mihrabı İstanbul Çinili Köşkte, geometrik bitkisel motiflerle süslü, ortasında aslan
ve insan figürü bulunan iki kanatlı ahşap kapısı İstanbul Türk İslam Eserleri Müzesindedir.
41
Dikbasan Cami:
Karaman Merkez Mansurdede Mahallesindedir. Cami enine plan gösteren, kûfe tipinde bir yapıdır. Karamanoğulları Devrinde 1493 yılında yaptırılmıştır. Düz tavan doğrudan 12 yığma sütun üzerine oturur.
Kemerleri taşıyan sütunların yan taraflarına konsol ve stelaktitler işlenmiştir. Minberi ahşap malzeme
ile birbirine geçmeli olarak geometrik tezyinlidir. Şerefesinin altı mukarnas süslü tuğla minaresi sonradan yapılmıştır.
Araboğlu Cami:
Karaman Merkez, Tapucak Mahallesindedir. Cami, Karamanoğulları devrinde, 1374-1420 yılları arasında inşa edilmiştir. Kare sütunlar üzerine oturan düz çatı sonradan kiremitle kaplanmıştır. Enine kûfe
planlı, kısa minarelidir.Batıda bulunan giriş kapısı kemeri üstünde yer alan bitkisel süslemeler kemer
altında da devam eder. Kapının iki yanında helvacı küreği işlenmiştir. Yağmur sularını akıtmak için yapılan çörtenleri ejder başı şeklindedir.
42
Karabaş Veli Külliyesi:
Karaman Merkez, Siyaser Mahallesindedir. Kesme taş malzeme ile cami, tekke, imaret ve türbeden oluşan iki bölümlü halde yapılmıştır. Karamanoğulları devrine aittir.
Akçaşehir Cami:
Karaman, Akçaşehir Kasabası’ndadır. Cami Karamanoğulları devrinde, kesme taştan yapılmıştır. Kıble
duvarına paralel olarak uzanan sahınlar kûfe plan gösterir. Alçı mihrabı zengin stelaktit süslüdür. Tavanın mihrap önüne rastlayan bölümünde renkli ve tezhipli bir göbek yapılmıştır. Ahşap tavanın değişik
bölümleri orijinal kalem işi desenlerle dekore edilmiştir. Son cemaat yeri 6 yığma sütun üzerine oturmaktadır.
Hacı Beyler Cami:
Karaman Merkez, Külhan Mahallesindedir. Cami Seyfeddin Hacıbeyler tarafından 1356 yılında yaptırılmıştır. Kûfe tipinde, enine üç sahınlı, yığma sütunlar üzerine oturan düz çatısı sonradan kiremitle
kaplanmıştır. Basık kemerli portalinde kitabesinin çevresi halat motifi ile dekore edilmiş, bunun altı grift
bitkisel ağ süsü ile doldurulmuştur.
Yollarbaşı Ulu Cami:
Karaman, Yollarbaşı Kasabasındadır. Cami, Karamanoğulları Beyliği devrinde yapılmıştır. Kesme taştan,
enine planlı, kûfe tipinde bir yapıdır. Yapıdan çıkkın olarak yapılmış son cemaat yerinde başlıkları stelaktitli, taş kaideli, üçü önde, ikisi arkada olmak üzere 5 ahşap sütun bulunmaktadır. Giriş kapısı cevizden
olup sedef kakmalıdır. Stelaktitli alçı mihrabın üzerinde iki mavi göbek çinisi ile 7, 8 parça halinde Karamanoğulları çinileri bulunmaktadır.
43
Kazımkarabekir Büyük Cami:
Kazımkarabekir İlçe Merkezindedir. Enine planlı, Kazımkarabekir İlçesine özgü taşla yapılmış, Karamanoğullarının en güzel eserlerinden birisidir. Üst örtüyü tutan silindir ve kare formlu sütunlar kıble duvarına üç parelel sahın halinde uzanır. Son cemaat yeri ahşap örtülü ve 7 taş kaideli ahşap sütunludur.
Minberin korkulukları ajur tekniğinde işlenmiş, bunların yanlarına nesih yazılar yazılmıştır. Mihrabı
kesme, sıraltı, mozaik tekniğinde, geometrik bezemeli çinilerle kaplanmış, etrafına da 6 köşeli çiniler
yerleştirilmiştir.
Ermenek Ulu Cami:
Ermenek İlçesi, Gülpazar Mahallesindedir. Kesme taşla inşa edilen cami 1302 tarihinde Karamanoğlu
Mahmut Bey tarafından yaptırılmıştır. 1543 yılında İshak Bey Zade Hacı Seydi Ali tarafından bazı eklemeler yapılmıştır. Çınar ağacından yapılmış olan kapısının üzerinde güzel hat sanatı örneği vardır. Kabartmalarla süslü alçı mihrabına değişik şekilli, mavi renkli çiniler serpiştirilmiştir.
Yeni Minare Cami:
Karaman Merkez, Ahi Osman Mahallesindedir. Kesme taştan merkezi büyük kubbelidir. Sütunlar üzerinde bulunan üç küçük kubbeli son cemaat yeri yıkılmıştır. Merkezi kubbeye geçiş dıştan sekizgen tambur,
içten Selçuklu üçgenleri ile sağlanmıştır. Osmanlı Devrinde 1522 yılında Cambazzade Kadı Abrurrahman Efendi tarafından yaptırılmıştır.
Sadettin Ali Bey Mescidi:
Karaman Merkez, Turgut Özal Caddesi üzerinde bulunan mescit tamamen kesme taştan yapılmış Selçuklu devri eseridir. 1247 yılında Ebu Bekir oğlu Sadettin Ali Bey tarafından yaptırılmıştır. Yapı türbe
ve mescit kısımları olarak iki bölümlüdür. Girişin karşısında stelaktitli taş mihrabın yanlarında spiral
sütunçeler bulunmaktadır.
44
Nuh Paşa Cami:
Karaman Merkez, Tapucak Mahallesindedir. Osmanlı devrinde, 1596 yılında Nuh Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kesme taştan, merkezi büyük kubbeli bir yapıdır. Kubbeye geçiş dıştan sekizgen tambur, içten
Selçuklu üçgenleri ile sağlanmıştır. Son cemaat yeri iki sütun üzerine oturan üç küçük kubbelidir.
Karaman Kalesi:
Karaman İl Merkezinde, Hisar Mahallesinde, bir höyük üzerinde dış, orta ve iç kale olarak kurulmuştur.
Dış kale surları tamamen yok olmuş, orta kale surlarının bazı bölümleri ile iç kale surları günümüze sağlam olarak ulaşabilmiştir. Kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte 11. yüzyılın sonunda 12. yüzyılın başlarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Kale Selçuklu, Karaman Oğulları ve Osmanlılar devrinde önemli
bir konumdadır. 13. yüzyılda İlhanlılar ve 1468 yılında Osmanlılar tarafından tamamen tahrip edildikten
sonra yeniden inşa edilmiştir. İç kale batıya açılan tek kapılı, dördü yuvarlak, beşi kare dokuz burçludur.
Burçlar ahşap direklerle bölünerek iki katlı hale getirilmiştir.
Ermenek Kalesi:
Ermenek İlçesi’nin kuzeyinde bulunan, çok dik ve yüksek kaya sığınağının güneyinin kesme taş ve harçla
yapılan mazgallı duvarlarla korunaklı hale getirilmesi ile inşa edilmiştir. Kaleye birisi doğudan kayalar
kazılarak yapılmış, çok dar, diğeri de dik kayalığın alt bölümünden, yine kayaya oyularak yapılmış 72
basamaklı merdivenle çıkılan iki giriş bulunmaktadır. Karaman Oğulları tarihinde önemli bir yeri olan
kale, Gedik Ahmet Paşa tarafından alınarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Mennan Kalesi:
Kale, Ermenek İlçesi, Görmeli Köyü sınırları içerisinde, Açıkkır Dağının doğusunda, kuzeyi, güneyi ve doğusu çok dik ulaşımı çok zor olan tepe üzerinde inşa edilmiş, Karaman Oğullarının önemli kalelerinden
birisidir. Tepenin batısında kesme taştan, dikdörtgen planlı, beşik tonoz örtülü, güneybatı ve kuzeybatı
köşelerinde iki kulesi olan bir yapı halen ayaktadır.
45
Hatuniye Medresesi:
Karaman Merkezinde yer alan Medrese, Osmanlı Sultanı Murat Hüdavendigar’ın kızı, Karamanoğlu Alaeddin Bey’in eşi Nefise Sultan tarafından 1382 yılında yaptırılmıştır. Mimarı Numan Bin Hoca Ahmet’tir.
Tol Medrese:
Ermenek İlçesi, Çınarlı Mahallesindedir. Karaman Oğulları Devrinde yaptırılan ilk büyük medresedir.
Karamanoğlu Hükümdarlarından Bedrettin Mahmut Bey’in oğlu Emir Musa Bey tarafından 1339 yılında
yaptırılmıştır.
Yunus Emre Türbesi:
Karaman Merkez, Kirişçi Mahallesinde, Yunus Emre Camisinin batı bitişiğindedir. Tamamı kesme taştan
yapılmış olup üzeri beşik tonoz örtülüdür. Batıya bakan yekpare taş kemerli kapısı basıktır. İçerisinde;
Yunus Emre, Taptuk Emre, Yunus Emre’nin oğlu İsmail ve kızına ait 4 sanduka bulunmaktadır.
Cambazkadı Türbesi:
Karaman Merkez, Fenari Mahallesindedir. Türbe kesme taştan, kare planlı, sekizgen kasnak üzerine yuvarlak kubbelidir. İçerisinde nesih yazılı mermer bir sanduka bulunmaktadır. Türbe Karamanoğlu II.
İbrahim Bey’in kadı askeri Cambaz Kadı için yapılmıştır.
İbrahim Bey Türbesi:
Karaman İli, İmaret Mahallesinde, İmaretin Camii’nin sağ duvarına bitişik olarak yapılmıştır. Kesme taştan, dört köşe kaide üzerine sekizgen tamburla yükselen, üzeri piramidal kubbe ile örtülü bir türbedir. Zengin stelaktitli portalinde giriş beyaz mermerden basık kemerli olarak yapılmıştır. İki yanında iki
sütunçe ile dekore edilmiş, bitkisel ağ motifleri kullanılmıştır. İçinde ortada Karamanoğlu II. İbrahim
Bey’in, sağında oğlu Kasım Bey’in, solunda da Alaeddin Bey’in alçıdan sandukaları bulunmaktadır.
46
Demirgömlek Türbesi:
Karaman Merkez, Abbas Mahallesindedir. Tamamen kesme taştan, sekizgen planlı ve kubbeli olarak yapılmıştır. Giriş kapısı basık kemerli, pencereleri sivri kemerlidir. Karamanoğullarının son emirlerinden
Emüdiddin Bey için yaptırıldığı sanılmaktadır.
Kaya Halil Türbesi:
Karaman Merkez, Abbas Mahallesindedir. Türbe, kesme taştan, kare planlı, piramidal kubbeli olarak inşa
edilmiştir. Karamanoğlu II. İbrahim Bey’in baş kadısı olan Kaya Halil adına 1409 da yaptırılan manzumenin içerisindedir. Türbede Kaya Halil ve eşinin mezarları bulunmaktadır.
Kızlar Türbesi:
Karaman Merkez, şehir mezarlığındadır. Kesme taştan, sekizgen planlı, yuvarlak kubbeli olarak inşa edilmiştir. Dış yüzey beyaz ve kırmızımtırak taşların birbirine zıvanalanması ile dekore edilmiştir. Karamanoğlu II. İbrahim Bey’in oğlu İshak Bey’in kızı için yaptırıldığı sanılmaktadır.
Alaeddin Bey Türbesi:
Karaman Merkez, Hisar Mahallesindedir. Tamamen kesme taştan, çokgen planlı, içten kubbe, dıştan dilimli külahla örtülü olarak yapılmıştır. Kubbesinin hemen altında dış duvarı bir ayet frizi dolanır. Stelaktitli portali, yanları burma sütunçeli, basık geçme kemerli, girişin üzerinde grift bitkisel ağ ve nesih yazı
ile dekore edilmiştir. Türbe 1388 yılında ölen Karamanoğlu Alaeddin Bey için yaptırılmıştır.
Karabaş Veli Türbesi:
Karaman Merkez, Siyaser Mahallesinde, Karabaş Veli Külliyesi arkasındadır. Kesme taştan, sekizgen
planlı olarak yapılmıştır. Günümüzde üst örtüsü bulunmamaktadır.
Karaman Bey Türbesi:
Ermenek İlçesine 18 km. uzaklıktaki Balkusan Köyündedir. Türbe, cami, imaret ve medreseden oluşan
külliyenin günümüze ulaşan tek yapısıdır. Kesme taştan inşa edilen türbede mezarların bulunduğu bölüm kubbeli, önünde yer alan namazgah bölümü beşik tonoz örtülüdür. Türbe içerisinde Karaman Bey
ve yakınlarına ait mezarlar bulunmaktadır.
Atlas Han:
Ayrancı İlçesi, Höyükburun köyünün 4.km batısında, Karaman Ayrancı demiryolu ve karayolu arasında
düz ovada tarihi ipekyolu üzerindedir. Han Selçuklu devrine ait olup, başka ören yerlerinden getirilen
devşirme ve kesme taşlar ile inşa edilmiştir.
47
Gökçeseki Örenyeri ve Kaya Mezarlıklar:
M.Ö. 7.yy’da Friglerin, 6.yy.’da Lidyalıların işgaline uğrayan şehir 6.yy. sonlarında pers egemenliği altına girmiştir. Klasik devirlerde Lykaonia bölgesi sınırları içerisinde yer alan Karaman’ın adının Laranda
olduğu bilinmektedir. Roma ve Bizans dönemi kalıntıları vardır. Örenyerinde kaya mezarları vardır. Mezarların çoğunda kitabeler vardır.
Tartanlar Evi:
Tapucak Mahallesinde aynı adla anılan sokak üzerinde yer alır. 19.yüzyıl ortalarında Sami Tartan’ın dedesi Hacı Ahmed Efendi tarafından yaptırılmıştır. İki katlı, orta sofalı plânda, düz toprak damlı olan evin
avlusunda mutfak, tandır, ahır, helâ gibi servis hacimleri bulunuyordu. Eve doğu taraftaki çift kanatlı
kapı ile girilir. Bu kapının söveleri devşirme malzemedir. Bu ev, Resimli Türk evleri arasında en önemli
örneklerden birisidir
48
4.BÖLÜM
KARAMAN İLİ
DOĞA TURİZMİ ARZI
4. KARAMAN İLİ DOĞA TURİZMİ ARZI
4.1. Karaman İlinin Doğa Turizmi Değerleri(Doğa Turizmi Arzı)
Karaman, gerek coğrafi konumu, gerek tarihi ve arkeolojik zenginlikleri ve gerekse doğal güzellikleri
bakımından önemli bir destinasyon ve cazibe merkezidir. Karaman, birçok medeniyetlere beşiklik etmiş,
en eski çağlardan itibaren bölgeler arasındaki kültür aracılığı rolünü de üstlenmiştir. İlimizde söz konusu medeniyetlerin özelliklerini yansıtan, tarihi, turistik, kültürel ve arkeolojik bakımdan önem arz eden
birçok eser vardır. Hititlerden başlamak üzere Roma, Bizans, Karamanoğulları ve Osmanlılardan kalma
çok sayıda anıt, yazıt, kilise, manastır, kale, köprü, sarnıç, cami, medrese, türbe, kümbet, han, hamam
ile Çeşmeli Kilise ve Tartan Evi gibi asırlık eserler bulunmaktadır. Tarihi ve turistik değere sahip olan
bu yapıtlar arasında Binbirkilise, Madenşehir Örenyeri, Manazan Mağaraları, Mahalaç Kilisesi, Taşkale
Tahıl Ambarları, Derbe Höyüğü, Zeyve Pazarı ve Çeşmeli Kilise gibi eserler, Karaman’ın İnanç Turizmi
ve Kültür Turizmi potansiyelinin en açık göstergelerini oluştururlar.
10.000 yıllık bir tarihi geçmişi olan İlimiz tarihi, turistik ve kültürel değerler bakımından büyük bir
potansiyele sahiptir. Özellikle İnanç Turizmi, Kültür Turizmi, Tarih Turizmi, Mağara Turizmi ve tabii güzellikler açısından zengindir. Bu zenginliklerimizi ulusal ve uluslararası arenada tanıtarak Karaman’da
sürdürülebilir turizmin öncü bir sektör konumuna ulaşmasını sağlamak ve turizmin geliştirilerek pazar
payını artırarak bir marka olabilmesi temel amaçlarımızdandır.
50
4.2. Karaman İlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi
A
rz analizi tabloları;
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
KORUMA STATÜLÜ ALANLAR
ADI
İLÇESİ
Akgöl Tabiatı Koruma Alanı
Dedeardıç Tabiat Anıtı
Altıkardeş Tabiat Anıtı
BİLİNİRLİK
Ayrancı
M
Sarıveliler
T
Ermenek
T
KORUMA STATÜLÜ ALANLARA AİT SWOT ANALİZİ
GÜÇLÜ YÖNLER
ZAYIF YÖNLER
- Akgöl Tabiatı Koruma Alanı (AKGÖL) ulaşım
yönünden avantajlı konumu (merkeze yakın)
- Akgöl Tabiat Koruma Alanı (AKGÖL) biyolojk
çeşitlilik açısından yüksek potansiyeli (kuş
türleri)
- Dedeardıç Tabiat Anıtı çevresi biyolojik çeşitlilik
açısından zenginliği
- Altıkardeş Tabiat Anıtı çevresi biyolojik
çeşitlilik açısından zenginliği
- Akgöl Tabiat Koruma Alanı (AKGÖL) konaklama
imkanlarına sahip olmaması
- Akgöl Tabiat Koruma Alanı (AKGÖL) su
kaynaklarının azalması
- Dedeardıç Tabiat Anıtı ulaşım imkanlarının
kısıtlı olması
- Altıkardeş Tabiat Anıtı ulaşım imkanlarının
kısıtlı olması
FIRSATLAR
TEHDİTLER
- Akgöl Tabiatı Koruma Alanı (AKGÖL) Orman ve
Su İşleri Bakanlığının ödenek gönderme
yönünden imkanlarının olması
- Akgöl Tabiatı Koruma Alanı (AKGÖL) Coğrafi
bilgi sistemlerinin gelişmesi
- Akgöl Tabiatı Koruma Alanı (AKGÖL) Ücretsiz/
ücretli tanıtım fırsatlarının olması
- Su kaynaklarının üzerine baraj göletlerinin
yapılması,
- Bölgede tarımsal amaçlı kuyular açılması
- Bölgede modern sulama teknikleri (vahşi
sulama) kullanılmaması
- Alanın tek su kaynağının atık su kaynağı olması
- Kuş türlerinin üreme dönemlerinde yeterli su
kaynağı bulamaması
- Yerel ve yerli avcı baskısı
51
AVLAKLAR
ADI
Nunu Vadisi Devlet Avlağı
Üçtepeler Devlet Avlağı
Çamlıca Devlet Avlağı
Dumlugöze Devlet Avlağı
Çakırdağ Genel Avlağı
Buğdaylı Genel Avlağı
İLÇESİ
BİLİNİRLİK
Merkez
B
Ayrancı
B
Ermenek
B
Sarıveliler
B
Merkez
B
Ayrancı
B
AVLAKLARA AİT SWOT ANALİZİ
GÜÇLÜ YÖNLER
- Av turizmi deneyimi
- Çok çeşitli yaban hayvanlarını barındırması,
- Zorlu kış aylarında yaban hayatına yem desteği
yapılabilmesi
- Kaçak avcılığa karşı etkin koruma yapılması
- Sahaların her yıl envanterlerinin yapılması
- Koruma konusunda diğer kolluk kuvvetleri ile
(jandarma ve OGM) işbirliği yapılması.
- Yaban keçisi ve yaban domuzu varlığının ve
trofe kalitesinin yüksekliği
- Yönetim planını yapım deneyimine sahip
personeller
- Avlak sayısının arttırılması imkanı, uygun
sahaların varlığı
- Yeterli teknik donanıma sahip personellerin
istihdam edilmesi.
ZAYIF YÖNLER
- Havaalanı olmaması sebebiyle yabancı ve yerli
turist ulaşımındaki problemler
- Avlaklara yakın yerlerde konaklama
imkanlarının yetersiz oluşu
- Turizm acentelerinin av köşkü yapma
taleplerinin orman arazilerinde
karşılanamaması
- Yönetim planlarının henüz tamamlanmamış
olması
- Avlakların taşıma kapasitesinin altında avcı
gelmesi
52
FIRSATLAR
- Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi
- Mali imkanların teknolojik gelişmeleri takip ve
satınalma için yeterli olması
- Turizm acentelerinin kurumsallaşma
çalışmaları
- Av sayısının artma eğilimi
- Alanya-Ermenek arası karayolunun bitmek
üzere olması
- Av köşkü yapılması için avlaklara yakın
köylerde uygun alanların olması
TEHDİTLER
- Avrupa’daki ekonomik kriz sebebiyle yabancı
turist sayısının azalması
- Envanter giderlerinin çok yüksek olması sebebi
ile mali külfet,
-Gelir-gider dengesinin bazen negatif olabilmesi
Avlaklara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü
yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin
geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
- Yerli ve yabancı avcıların konaklama ihtiyacının karşılanması için Ermenek ve Bucakışla avlak
sahalarına yakın yerlerde oteller ve av köşklerinin yapılması iyi bir çözüm olacaktır.
- Karaman ili Merkez, Ermenek, Başyayla, Sarıveliler ve Ayrancı ilçelerinde ve bağlı köylerinde butik
otel/pansiyon tarzı yapıların köylerde yapılmasının teşvik edilmesi kırsal kalkınma için uygun
olacaktır. Ayrıca bu oteller doğa turizmi ve diğer turizm çeşitlerinin de konaklama altyapısını ,
oluşturacaktır.
- Yerel mihmandar ve rehber ihtiyacı 8.Bölge Müdürlüğü imkanları ile eğitim yapılarak giderilmesi,
eğitilenlerin turizm acentelerinde staj imkanlarının sağlanması ve yabancı dil eğitimini konuşma
seviyesinde almaları yararlı olacaktır.
- Karaman şube müdürlüğü personelinin yaban hayatı konusunda teknik bilgi ve donanımının
güçlendirilmesi için hizmetiçi eğitim çalışmaları yapılması faydalı olacaktır.
- Avlaklarda av sayısının arttırılması için avcıların, bölgedeki köy halkının av ve avcılık konusunda
bilinçlendirilmesi faydalı olacaktır.
- Zorlu kış şartlarında av ve yaban hayvanları için besin takviyesinin arttırılması faydalı olacaktır.
- Avlakların av potansiyelini fuarlar, televizyonlar, av dergileri v.b. iletişim araçlarıyla tanıtılması,
yerli ve yabancı av turizm acenteleri ile görüşmeler yapılarak tanıtılması yerinde olacaktır.
- Kırsal kalkınma maksadıyla, av turizmi uygulamalarından yöre insanının daha fazla pay almasına
dayalı uygulamaların daha da geliştirilmesi, pay karşılığında yöre insanının av kaynağına müspet
fayda temin edebilmesine yönelik düzenlemelerin 8.Bölge Müdürlüğü Karaman Şube
Müdürlüğünce yapılması.
53
SEÇKİN ÖZELLİKLİ ALANLAR
ADI
İLÇESİ
Karaman-Karadağ
BİLİNİRLİK
Merkez
Ermenek Barajı Havzası
M
Ermenek
T
SEÇKİN ÖZELLİKLİ ALANLARA AİT SWOT ANALİZİ
GÜÇLÜ YÖNLER
- Karaman-Karadağ il merkezine yakın olması
- Karaman-Karadağ inanç turizm açısından
zengin kaynak değerlere sahip olması
- Karaman-Karadağ biyolojik çeşitlilik açısından
zengin kaynak değerlerine sahip olması
- Karaman-Karadağ Anadolu Yaban Koyunu ve
Yılkı Atlarının olması
- Karaman-Karadağ Paraşüt ve yelken kanat
sporları için uygun alana sahip olması
- Karaman-Karadağ Doğa turizmi açısından
yüksek potansiyele sahip olması
- Karaman-Karadağ Bölgedeki köylerin organik
ürünleri açısından zengin bir yapıya sahip
olması
- Karaman-Karadağ İnsanların sıcakkanlı ve
misafirperver olması
- Ermenek Barajı Havzası ilçe merkezine yakın
olması
- Ermenek Barajı Havzası su sporları açısından
yüksek potansiyele sahip olması
- Ermenek Barajı Havzası çevre köylerinde
organik ürünler açısından zengin bir yapıya
sahip olması
- Ermenek Barajı Havzası görsel çekiciliğinin
olması
ZAYIF YÖNLER
- Karaman-Karadağ yeterli tanıtımın yapılmamış
olması
- Karaman-Karadağ doğal su kaynaklarının
olmaması
- Karaman-Karadağ konaklama, yiyecek ve içecek
tesislerinin olmaması
- Karaman-Karadağ ulaşım altyapısının eksik
olması
- Ermenek Barajı Havzası baraj çevresinde sosyal
tesislerin olmaması
- Ermenek Barajı Havzası yeterli tanıtımın
yapılmaması
- Ermenek Barajı Havzası ulaşım altyapısının
eksik olması
54
FIRSATLAR
- Yapılacak yatıramlar ile bölgenin sosyoekonomik yönden gelişmesi
- Bölgenin kendine özgü doğal yapısının
korunması ile sürdürülebilirliğinin sağlanması
- Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi
- Mali imkanların teknolojik gelişmeleri takip ve
satınalma için yeterli olması
TEHDİTLER
- Karaman-Karadağ su kaynaklarının olmaması
- Karaman-Karadağ insan baskısı nedeniyle
çevre kirliliğinin fazla olması
- Karaman-Karadağ bilinçsiz ve aşırı otlatma
yapılması
- Karaman-Karadağ yaban hayvanlarının yaşam
alanlarının daralmış olması
- Ermenek Baraj Havzası baraj göleti üzerinde
kültür balıkçılığının bilinçsiz yapılması
- Ermenek Baraj Havzası baraj göletinin biyolojik
yapısına uygun olmayan balık bırakılması
- Ermenek Baraj Havzası atık suların arıtılmadan
baraj göletine bırakılması
- Ermenek Baraj Havzası yapılacak tesisleşme
sonucu baraj göleti çevresinde doğa
tahribatının artması
Seçkin Özellikli Alanlara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
- Karaman-Karadağ’ın koruma öncelikli statüsünün belirlenmesi
- Karaman-Karadağ’ın ören yerlerinin korunarak rehabilitasyonun yapılması ve tahribatın önlenmesi
- Karaman-Karadağ’ın yol güzergahlarında ve yaban hayvanlarının yoğun olduğu alanlara çeşme ve
yalaklar yapılması,
- Karaman-Karadağ’ın tarihi yerlerinin tanıtım levhaları ile ziyaretçilerin hizmetine sunulması
- Karaman-Karadağ’ın yol güzergahlarında yönlendirme levhalarının yapılması,
- Karaman-Karadağ’da bilinçsiz otlatmanın önlenmesi için bölge halkının eğitilmesi ve otlatma
planlarının yapılması
- Karaman-Karadağ’ın yerel ve ulusal basında etkin tanıtımının yapılması
- Karaman-Karadağ’ın turizm acenteleri vasıtasıyla tarihi ve kültürel değerlerinin dünyaya
pazarlanması
- Karaman-Karadağ’ın master planı yapılarak, tüm çalışmaların bu plan dahilinde yürütülmesi
- Ermenek Barajı Havzasında turizme yönelik yapılacak olan tesis çalışmalarında, sürdürülebilirliğin
gözönüne alınarak doğa tahribatının önlenmesi
- Ermenek Barajı Havzasında baraj göletleri üzerinde kültür balıkçılığı yapmakta olan ve yapacak
olan girişimcilere verilen izinlerin kısıtlanması
- Ermenek Barajı Havzasında atık sular için arıtma tesisleri kurulması
- Ermenek Barajı Havzasının doğal güzelliklerinin yerel ve ulusal basında etkin tanıtımının yapılması
- Ermenek Barajı Havzasında turizme yönelik yapılacak yatırımlar için girişimcilere teşvik verilmesi
55
4.3. Karaman İli Potansiyel Doğa Turizmi Çeşitleri
4.3.1. Doğa Yürüyüşü (Trekking)
Trekking, kelime anlamı olarak “uzun ve zorlu yolculuk” demektir. Alp Himalaya kıvrım kuşağı üzerinde
yer alan Ülkemizin dağ ve sıradağları, flora ve faunasıyla çok zengindir. Dolayısıyla dağ-doğa yürüyüşüne
elverişli önemli bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin planlı bir yaklaşımla turizm olgusu içerisinde
değerlendirilmesi, böylece turizmin tür ve aktivitelerinin zenginleştirilerek arz kapasitesinin geliştirilmesi, alternatif turizm alanlarının koruma-kullanma dengesi içerisinde hizmete sunulması, tanıtılması,
farklı yörelerin turizmin ekonomik ve sosyal katkılarından yararlandırılması açısından önemlidir. İlimizde ise; Toroslar, Barçın Yaylası, Karadağ, Hacıbaba Dağı, Nunu Vadisi gibi alanlarda trekking yapılabilir.
Nunu Vadisi
Toroslar
Hacıbaba Dağı
56
4.3.2. Foto Safari
Türkiye, el değmemiş pek çok doğal güzellikleri, flora ve fauna zenginliği, kültürü, folkloru, müziği, yaşam şekli, yemekleri ve insanı ile foto safari için oldukça elverişli bir ülkedir. Bu amaçla başta Kültür ve
Turizm Bakanlığı olmak üzere pek çok seyahat acenteleri, foto safari turları düzenleyerek, ülkemizin
bu eşsiz güzelliklerini tanımaya ve keşfetmeye yönelik çalışmalar yürütmektedir. İlimizde ise; Karadağ,
Hacıbaba Dağı, Ermenek Vadisi, Gödet Vadisi, Göksu Vadisi, Taşkale Manazan Mağaraları gibi yerler foto
Safari için uygun parkurlardır.
57
4.3.3. Kamp Karavan Turizmi
Ülkemiz, günübirlik dinlenme, eğlenme ve piknik amaçlı kullanımların yanı sıra, çadır ve karavanlı kamp
yapma olanağına sahip, pek çok doğal alanlara sahiptir. Gözlerden uzak doğa ile baş başa vakit geçirmek
isteyen insanlar için oldukça büyük imkanlar sunmaktadır. İlimizde Taşeli Platosu, Göksu Vadisi, Karadağ, Gödet Vadisi, Berendi Yaylası, Barçın Yaylası, Avdan Yaylası gibi alanlar kamp ve karavan turizmi için
ideal yerlerdir.
58
4.3.4. Yayla Turizmi
Karamanda yer alan yaylaların, doğal güzellikleri, etnolojik ve diğer çekicilik yaratan özellikleri ile ekoturizme yönelik sundukları çok çeşitli ve eşsiz olanakların; koruma kullanma dengesi içerisinde turizm
amaçlı değerlendirilmesi önemlidir. Ekoturizm etkinlikleri arasında en fazla talep yayla turizmine olmaktadır. Yaylalar, doğal güzellikleri, etnolojik ve diğer çekicilik yaratan özellikleri ile Ekoturizme yönelik kullanım ve ekonomik kar olanakları sunmaktadır. Anadolu kültüründe yaylalar yaşamın önemli
bir parçası olarak yer alır. Yaşam tarzına bağlı olarak yaylaların kullanım biçimlerinde de farklılıklar
gözlenmektedir. Ülkemiz bozulmamış doğal yapısıyla bir yayla cenneti olarak kabul edilebilir. İlimizde
ise; Karadağ, Toroslar, Bolkar Dağları, Taşeli Platosu, Barçın Yaylası ve Avdan Yaylasında yayla turizmi
yapılabilir.
Bolkarlar
Berendi
59
Karadağ
4.3.5. Kuş Gözlemciliği (Ornitoloji)
Kuş gözlemleme ülkemizde az sayıda insan tarafından bilinmesine rağmen Avrupa ve Kuzey Amerika’da
çok yaygındır. Ülkemizde BirdLife International partneri Doğa Derneği, KAD (Kuş Araştırmaları Derneği) ve bunların dışında pek çok amatör kuş gözlem toplulukları da doğal ortamda yaban hayatını izlemektedirler. İlimizde ise; Toroslar, Ereğli Sazlığı, Karadağ, Göksu Vadisi gibi alanlarda kuş gözlemciliği
yapılabilir.
Karadağ
Karadağ
Karadağ
Toroslar
Göksu Vadisi
60
4.3.6. Kelebek Gözlemciliği
Akdeniz ve İç Anadolu bölgesinin iklim ve bitki örtüsünü barındıran Karaman ili güneyde Toros dağları doğuda ise Bolkar dağlarıyla çevrilidir. İl merkezi, Kazımkarabekir ve Ayrancı ilçeleri ova kesiminde
yer alır ve ortalama rakım 1000-1200 m. civarındadır. Ovanın ortasından yükselen Karadağ ise 2300
m. yüksekliğinde sönmüş bir volkanik kütledir. Karadağ’ın güneyinde yer alan Hacıbaba dağı ise 2400
m. yüksekliğinde olup kelebek çeşitliliği açısından son derece büyük öneme sahiptirler. İl sınırları içerisinden gecen Göksu nehri geçtiği hat boyunca iklimi ve bitki örtüsünü etkiler, denizden yüksekliği
400 – 700 m. arasındadır ve nehir boyunca Akdeniz iklimi hüküm sürer. Bu bölgede Akdeniz bölgesine
has kelebeklerinin birçoğunu görmek mümkündür. Bolkar dağları Ayrancı ilçesi sınırları içerisinde yükselmektedir. Ortalama rakımı 2000 m. olan bu dağ silsilesinin en yüksek tepesi olan Bolkardede tepesi
2800 m. rakıma ulaşmaktadır. Yüksek dağ kelebeklerinin en güzelleri bu bölgede büyük popülasyonlar
halinde uçarlar. Farklı iklimsel özellikler, değisken yükseltiler ve farklı bitki örtüleri içeren Karaman ili
doğal olarak kelebekler acısından da büyük bir çesitlilik sergilemektedir. Bugüne kadar yapılan arastırmalar doğrultusunda Karaman ili genelinde 123 tur kelebek varlığı belirtilmesine rağmen 2006 – 2012
yılları arasında yapılan gözlemler sonucu Karaman ili genelinde 168 tur kelebek varlığı tespit edilmiştir.
Familyalar bazında incelendiğinde Hesperiidae familyasından 23 tür, Papilionidae familyasından 7 tür,
Pieridae familyasından 21 tür, Argynnidae familyasından 19 tür, Satyridae familyasından 32 tür ve Lycaenidae familyasından 66 tür kelebek il genelinde farklı mevsimlerde gözlenebilir. Nisan ayından ekim
sonuna kadar gözlenebilen kelebeklerin özellikle Mayıs sonundan Temmuz ortasına kadar olan süre
içerisinde popülasyonlarında çok büyük artışlar olur. İlimizde ise Hacıbaba Dağı (Kazımkarabekir), Karadağ (Merkez), Yeşildere Vadisi, Göksu Vadisi, Bolkar dağları (Ayrancı), Ermenek Vadisi, Sarıveliler gibi
alanlarda Kelebek Gözlemciliği yapılabilir.
Karadağ
61
4.3.7. Botanik Turizmi
Ülkemiz ekstrem yükseklik farklılıkları, derin vadi sistemleri, kayalık yamaçlar ve hem yatay hem de dikey yönde değişen ekosistemler nedeniyle yüksek bir botanik yapıya sahiptir. Yabancıların doğada bitki,
hayvan ve arkeolojik materyal toplamaları izne ve belli kurallara bağlanmış ve yasal boyut getirilmeye
çalışılmıştır. Ülkemizde en çok endemik bitkiye sahip 3 ilimiz 578 bitkiyle Antalya, 478 bitkiyle Konya ve
366 bitkiyle İçel’dir. İlimizde Toroslar, Karadağ, Barçın yaylası, Avdan yaylası zengin bir botanik yapıya
sahiptir.
62
4.3.8. Av Turizmi
Ülkemizin coğrafi yapısı, bitki örtüsü ve yaban hayatı bakımından av turizminin gelişmesine elverişli
konumdadır. Ancak av hayvanlarımız, bugün için belirli türler dışında av turizmine sunulabilecek belirli
zenginliğe ulaşmış değildir. Av turizmine açılacak avlaklar, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma
Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından tespit ve ilan edilmektedir. Ülkemizde av turizmi faaliyetleri;
4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ile Yerli ve Yabancı Avcıların Av Turizmi Kapsamında Avlanmalarına
İlişkin Esas ve Usulleri İçerir Yönetmelik kapsamında sürdürülebilir avcılık ve doğal hayatın korunması
ilkelerini gözeterek planlanmaktadır. İlimizde ise; Toroslar, Avdan Yaylası, Nunu Vadisi Devlet Avlağı,
Ermenek Havzası ve Hacıbaba Dağında Av Turizmi için ideal yerlerdir.
Ermenek
Nunu Vadisi
63
Ermenek
4.3.9. Hava Sporları Turizmi
Türkiye, Yamaç Paraşütü, Yelken Kanat, Planör, Paraşüt, Balon gibi hava sporları meraklıları için keşfedilmesi gereken bir ülkedir. Yamaç paraşütü festivali sonucunda o yörenin tanıtımı artar, turizm potansiyeli
yükselir. Bu kapsamda Karadağ’da alternatif bir turizm olan yamaç paraşütü etkinlikleri 2010 yılında yapılmış ve Karadağ’dan havalanan paraşütçüler 242 ve 262 kilometrelik uçuşlarla iki pilot tarafından ayrı
ayrı Türkiye rekoru kırılmıştır. Bunun üzerine Avrupa’dan ve Dünya çapındaki yamaç paraşütü pilotları
Karaman’a gelerek uçuş yapmaktadırlar. Karadağ ve bölgesi yamaç paraşütü için bulunmaz bir cennet
olması da doğa’nın bize tanıdığı bir ayrıcalıktır.
Karadağ, Ülkemizin değil tüm dünyanın havacılık sporu açısından en uygun parkurlarının bulunduğu
yerlerden biri olduğu kanıtlanmıştır. Muhteşem termik özellikleri, uzun ve güvenli uçuşlar için çok uygun coğrafi yapısıyla bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
Karadağ
64
4.3.10. Mağara Turizmi
Dünyadaki diğer ülkelerle karşılaştırıldığında ülkemiz “mağara cenneti” olarak adlandırılabilir. Ülkemizde 40.000 üzerinde mağara bulunduğu tahmin edilmektedir. Önceleri bilimsel ve sportif amaçlı ziyaret
edilen mağaralar, çeşitli çevresel düzenlemelerle turizm hizmetine sunulmuştur. Bu güne kadar ülkemizde 13 adet mağara turizmin hizmetine sunulmuştur. Ancak turizm amaçlı ziyaret edilebilen mağara
sayısı daha fazladır. Karaman, 66 adet mağarası ile turizm amaçlı ziyaret edilebilecek potansiyele sahip
bir ildir.
İncesu Mağarası-Taşkale:
Karaman Merkez İlçeye bağlı Taşkale Kasabasının sınırları içerisinde kent merkezinin 9 km güneyinde, İncesu Deresi’nin doğu yamaçlarında yer alır. Uzunluğu 1.356 metredir. İçerisinde sarkıt, dikit ve
travarten havuzları bulunur. Bir doğa harikasıdır. İncesu Mağarasının yurdumuzdaki “mağara turizm
envanterine” girmesiyle artan önemi, mağara turizmine açılmasıyla daha iyi anlaşılacaktır. Mağaranın
diğer bir özelliğinin astım ve kalp yetersizliği gibi hastalıklara iyi geldiği yolundadır. Karaman’a 60 km.
uzaklıktadır. MTA Genel Müdürlüğü tarafından fizibilitesi yapılan mağaranın aydınlatma ve yol projesi
yaptırılmış olup, önümüzdeki yıllarda sağlık turizmine hizmet sunar hale getirilecektir.
Yeni Dünya Mağarası-Bucakkışla:
Karaman İli, Merkez İlçe, Bucakkışla Kasabası Topal Hacı Çiftliği Mevkiinde bulunan ve Göksu Nehrinin Gözpınarı diye adlandırılan yerinde, nehrin batısında Zeytinburnu yükseltilerinin yamacında, nehre yaklaşık 30-35m yükseklikte doğal bir mağara ve bu mağaranın yine 20-25m yükseğinde bir şapel
bulunmaktadır. Gözpınarı Şapeline Karaman-Ermenek yolu üzerinden gidilmekte olup Bucakkışla’dan
8-10 km sonra Topal Hacı Çiftliği Mevkiine gelinmekte olup Karaman’a 42 km uzaklıktadır. Bucakkışla
Kasabasının yaklaşık 8 km güneyinde Göksu Nehrinin batı yamaçlarında, doğu-batı yönünde yaklaşık 1
km uzunluğunda bir doğal mağaradır. Dip kısımlarında bir gölet bulunmaktadır. Buradan çıkan su mağaranın aşağısında bulunan büyük çınar ağaçlarının dibinden Göksu Nehrine karışmaktadır. Mağaranın
yapısı mermerden oluşmakta olup, içerisinde görsel açıdan insanlara hoş gelebilecek nitelikte çok sayıda sarkıt ve dikitler bulunur.
65
Manazan Mağaraları-Yeşildere:
Karaman Merkez İlçeye bağlı, Yeşildere Kasabası ile Taşkale Kasabası arasındaki Yeşildere vadisinin kuzey yamacındaki doğal kayaya oyulmuş bu mekanlar 4 katlı olup, toplu mesken halindedir. Mağaranın
Bizans dönemine ait bir yerleşme yeri olduğunu ispatlayan ön cephede bir şapel bulunmaktadır. Mağara
katları; giriş katı, kumkale, at meydanı ve ölü meydanı adlarını taşır. Mağara meskeninin ön cephesi
yıkılmış olduğundan belirli bir girişi yoktur. Meskenlerin bütün bölümleri, bunların arasındaki bağlantılar, katlar arasındaki vertikal (bacamsı) çıkışlar, dağ kütlesinin insan eliyle oyulması sonucunda meydana gelmiştir. Her katın ortada geniş ve uzun bir salonu vardır. Düzenli bir şekilde işlenen bu salonun
dar kenarlarından birisi dağın yamacına dayanıyor ve buradan açılan pencerelerle içeriye ışık girmesi
sağlanıyordu. Aynı zamanda bu mazgal pencereler savunma amacıyla da kullanılıyordu. Bütün katlarda
güney cephe yıkılmıştır. İlk katta oyuk biçiminde çok sayıda mezar bulunmaktadır. Giriş koridorundan
sonra bir baca (vertikal çıkışı) ile üst kata çıkılır. Kum kale denilen bu katta sarnıç bulunur. Kum kalede
salonun duvarlarında ezilmiş tuf kaya ve kireç karışımından sıva vardır. Bu sıvaların dökülmesi sonucu
salon zemininde oluşan kum tabakası nedeniyle bu kata “Kum Kale” adı verilmiştir. Kum kaleden yine
bir baca ile at meydanına çıkılır. Salonunun sağında ve solondu iki katlı 60 adet hücre yer alır. Bu katta
yüzeyleri sıvalı su deposu bulunur. Kullanım alanı en geniş salon olması nedeniyle at meydanı adını almıştır. Bu kattaki mezarlarda arkeolojik buluntulara rastlanmıştır. Ölü meydanı denilen son katta bugün
fazlaca tahrip edilmiş mezarlara rastlanır. 100-150 cesedin düzenli şekilde dizili bulunması burada bir
katliam yada toplu intihar fikrini vermektedir. Cesetlerin zamanımıza kadar organik yönden korunmuş
olarak gelmesi tuf kayanın nem emici özelliğinden çürümenin gecikmiş olmasına bağlanmaktadır. Bu
cesetlerden sağlam durumda olan bir kadın cesedi Karaman Müzesinde teşhir edilmektedir. Arcosolium
denilen mezar nişindeki kitabeden ve bazı nişlerdeki freskolar (havariler, balık, palmiye, asma yaprağı
sembolleri...) Manazan’da Bizans dönemi yaşantısının izlerini taşımaktadır. Kitabede şunlar yazılıdır:
“Ioannes şimdilik fani alemden ayrılış ile iş bu lahiti kemiklerinin erimesi ve vücudunun toprakla bir
olması ve gözlerini aralık bırakarak şöyleki sonunu görmemek için...”
Manazan mağaralarından Kültür Bakanlığınca kurtarma kazısı başlatılmıştır. Mağaranın girişine kapı
yaptırılmış ve korunması amacıyla sit alanı ilan edilmiştir. Manazan yöresi Taşkale Belediyesinin mücavir alanı sınırları içerisine alınmıştır. Karaman’a 40 km. uzaklıktadır, asfalt yol ile ulaşım sağlanmaktadır.
2005 yılında çevre düzenlemesi başlatılmıştır.
66
4.3.11. Sportif Olta Balıkçılığı
Türk su ürünleri avcılığını ve su ürünleri stoklarından sürdürülebilir faydalanmayı desteklemek, sportif
ve amatör balıkçılığı özendirmek, geleneksel balıkçılık yöntemlerini korumak planlı ve kontrollü balıkçılığı yaygınlaştırmak amacı ile yapılan bir turizm çeşididir. Ülkemizin hemen her kıyısında, göl ve nehirlerinde ve İlimizde ise Göksu vadisi (Nunu), Ermenek, Ayrancı, Gödet ve İbrala Baraj göllerinde sportif
olta balıkçılığı yapmak mümkündür.
Gödet Barajı
Göksu Vadisi
Ermenek Barajı
İbrala (Yeşildere) Barajı
Ayrancı Barajı
67
4.3.12. Su Sporları ve Dalış Turizmi
Türkiye sularında bulunan önemli batıklar ve su altı mağaraları dalıcılar tarafından keşfedilmeyi beklemektedir. Sportif amaçlı aletli dalış yapacaklar, Sualtı Sporları Can Kurtarma ve Su Kayağı Federasyonunca verilmiş yeterlilik belgesine (dalış kartı) sahip olmak zorundadır. Rekreasyonel dalıcılık için derinlik
limiti 30 metre iken, sportif dalıcılıkta bu limit 40 metredir. Askeri yasak bölgeler ile 2863 sayılı Kültür
ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 35. maddesine göre, 19/8/1989 gün ve 20257 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı gereğince Sualtında Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat
Varlıklarının bulunduğu bölgelerde bilimsel çalışmalar dışında her türlü dalış yasaktır. İlimiz Ermenek
Barajı su altı dalışlarına müsaittir.
Ermenek
Ermenek
Ermenek
68
4.3.13. Atlı Doğa Yürüyüşü
Turizmin çeşitliliği içerisinde yer alan atlı doğa yürüyüşleri tarihi ve doğal güzelliklerin bulunduğu yörelerimizde düzenlenen günübirlik veya birkaç günlük gezi programları ile yapılmaktadır. İlimizde ise;
Karadağ, Berendi Yaylası, Barçın yaylası, Toros Dağları ve Yaylalarında çok rahatlıkla yapılabilir.
Karadağ
Berendi
69
4.3.14. Bisiklet Turizmi
Bisiklet turizmi yeni yaygınlaşmaya başlayan bir turizm türüdür. En eski motorsuz ulaşım araçlarından
biri olan bisiklet, performans geliştirmenin yanı sıra doğayı keşfetmenin verdiği zevkle bütünleşir. İlimizde Karadağ, Taşeli Platosu, Avdan Yaylası ve Kızılyaka’nın Dağlık Bölgelerinde bisiklet turizmi yapılabilir.
Taşeli Platosu
Karadağ
4.3.15. Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi
İnsanların kırsal yörelere ziyaretleri, buralarda yöre halkının ürettikleri mal ve hizmetleri, yörenin doğal
dokusuna uygun mekânlarda talep ederek, geçici konaklamalarından doğan olaylar ve ilişkilerin bütünüdür. Kırsal alanlarda konaklama ve etkinlikler köy yerinde yapılıyorsa bu turizm türü çiftlik turizmi
olarak adlandırılmaktadır. Herhangi bir kırsal yerleşimde ekonomik etkinlik tarım ise ve turistik uygulamalar da ağırlıklı olarak tarıma dayalı olarak yapılıyorsa, bu tür turizme tarım turizmi denilmektedir.
İlimizin kırsal alanları tarım ve çiftlik turizm için uygundur.
Karadağ
70
4.3.16. Ekstrem Dağ Sporları
Dünyada son yıllarda hızla artan ve dağ sporu çılgınlığı olarak adlandırılan bu etkinlik, ekstrem dağ bisikletçiliği, dağ krosu, yüksek irtifa (göl ve mağara) dalışı, kanyon geçişi, buzul tırmanışı, çok dik yamaç
kayağı ve snow board, bungee-jumping gibi tehlikeli faaliyetleri içermektedir. İlimizde Taşeli platosu ve
Hacıbaba Dağında ekstrem sporları yapılabilir.
Karadağ
Hacıbaba Dağı
Hacıbaba Dağı
71
4.3.17. Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği
Yaban hayatı gözlemciliği son yıllarda dünyada ve ülkemizde popüler olmaya başlamış bir turizm çeşididir. Pek çok ülke, doğal yaban hayatı alanlarını insanların seyrine sunarak büyük gelirler elde etmektedirler. İlimiz Merkez Karadağ’da Yılkı Atları ve Yaban Koyunları, yaban hayatı sevenler ve maceracılar
için bulunmaz bir fırsattır. Karaman’da Torosların eteklerinde Yaban Hayatı Koruma Sahası bulunmaktadır. Geyik, dağ keçisi, ayı, yaban domuzu, keklik, tavşan, tilki, bıldırcın, üveyik, bağırtlak, yaban ördeği,
yaz ördeği, dikkuyruk, yabankazı, su tavuğu, saz tavuğu gibi yabani hayvanlar bulunmaktadır. İlimizde
ise; Göksu Vadisi, Karadağ, Hacıbaba Dağı, Barçın Yaylası, Avdan yaylası, Akgöl (Ereğlı Sazlıkları), Ermenek Vadisi, vb.
Karadağ-Anadolu Yaban Koyunu
Karadağ-Yılkı Atı
72
Akgöl(Ereğli Sazlıkları)
4.3.18. Mantar Toplayıcılığı
Mantar toplama; birçok ülkede bir doğa sporu olarak kabul görür ve oldukça ilgi uyandırır. Çünkü bu
faaliyet; temiz havada, doğada gezinme ve dikkatin arama için yoğunlaştırılması nedeniyle aktif bir çaba
gerektirir. Değişik ülkelerde sadece bu amaç için insanların biraraya gelerek oluşturduğu klüpler bulunmaktadır. İlimizde ise;
Domalan Mantarı (Tuber melanosporum): Mart - Haziran ayları boyunca Yeşildere, Taşkale, Karadağ, Kılbasan, Kisecik, Mut yolu, Dereköy, Kurtderesi, Çavuşpınarı,
Yazılı, Bölükyazı, Burunoba(Ayrancı)
Kuzu Göbeği (Morchella esculenta): Ermenek Orman fidanlığı civarı
ve çam ormanları içi.
Karaman Ovası
73
4.4. Karaman İli ve İlçelerinin Öne Çıkan Doğa Turizmi Değerleri Matrisi
MERKEZ
AYRANCI
K.KARABEKİR
ERMENEK
BAŞYAYLA
SARIVELİLER
İLÇELER
37
28
18
35
27
29
Aktivite/Değer
Değerler Toplamı
Rafting (R)
X
Dağ bisikletçiliği (DB)
X
Canyoning/kanyon yürüyüşü (C)
X
Mağaracılık (M)
Dağ-yayla gezisi imkanı ( DG)
X
X
X
X
X
X
X
Peyzaj güzelliği/fotosafari (PF)
Yaylada konaklama/kamping (YK)
X
Düzenlenmiş doğa gezisi rotası(DGR)
X
Tabiata uyumlu kırsal miras gezisi(KMG)
X
Pansiyonculuk(P)
X
Kır havasında şehir merkezleri(KHŞM)
Aktif yaylacılık(AY)
Kelebek gözlemciliği imkanı(KeG)
X
Kuş gözlemciliği imkanı(KuG)
X
Sportif olta balıkçılığı imkanı(SOB)
X
Kış sporları potansiyeli(KSP)
Aktif kış sporları merkezi(KSM)
Estetik şelale bulunan yerler(EŞ)
Estetik göl/baraj olan yerler(EGB)
X
Köy Pazarları(Orman meyvelerinden reçel marmelat, kurutulmuş meyve satılması kaydıyla) (KP)
74
X
X
X
X
İzole ilginç ekosistemler(İE)
Endemik Bitkilerin Gözlemi (EBG)
X
X
X
Ormanaltı florası tanıma gezi imkanı(Mantar ve benzeri
dahil) (FGİ)
X
X
X
Garantili yaban hayatı gözlemi(GYHG)
X
X
Botanik gezilerine uygun saha(BOG)
Tescilli avlak sahası (AvS)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Çayır şeklinde gruplanmış dağ çiçekleri gezisi (görselliği
yüksek olacak) (DÇG)
X
X
Bakir doğa parçaları keşif gezisi(Bakir vadi ve bakir orman
gibi gizli kalan değerleri keşfetme gezileri) (BDPKG)
X
X
X
Doğal taşlardan tabiat tarihi gezisi(Gezi sırasında en az 1015 değişik taş türü ve jeomorfolojik yapılar tanıtılmalıdır)
(DTTTG)
Gastronomi gezisi (Gezi günü belirlenir. Gezi günü ziyaretçilerle yöresel yemekler yapılarak yedirilir) (GG)
Dokusu bozulmamış kırsal miras gezisi (köyler) (KMG)
Yayla gezisi imkanı (Ya)
Yaya gezi imkanı (Y)
Tarihi eserler, sit alanı (Ts)
Şelale görme imkanı (Ş)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Peyzaj değeri yüksek yerler,fotoğrafik yerler (P)
X
Jeolojik ve jeomorfolojik değerler (Jm)
X
Mağara gezisi (Mğ)
Motorlu gezi imkanı (M)
X
Kanyon görme imkanı (Cn)
X
Botanik gezisi imkanı (Bt)
X
Bakir orman gezisi (Bo)
X
Atla geziye uygun (At)
X
75
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
5.BÖLÜM
SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X)
YILDIZ ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME
İMKANLARININ ORTAYA KONULMASINA
İLİŞKİN ANALİZLER
5. SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE
POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
Karaman’ın Doğa Turizmi Haritası
Karaman’ın Doğa Turizmi Değerleri Açısından Öne Çıkan İlçeleri
- Merkez ilçesi (Karadağ)
- Ayrancı ilçesi (Berendi Yaylası)
- Kazım Karabekir (Hacıbaba Dağı)
- Ermenek (Ermenek Barajı Havzası)
- Başyayla
- Sarıveliler (Barçın Yaylası)
Karaman ili sınırları içerisinde bulunan Karadağ doğa turizmi ve inanç turizmi açısından yüksek kaynak
değerlere sahiptir. Karadağ’ın flora ve faunası, kendine özgü yapısı dikkate alınarak doğa turizmi açısından potansiyeli yüksek olan faaliyetler çeşitli başlıklar altında toplanabilir. Turizmin çeşitlenmesi kapsamında bu potansiyel değerlendirilebilir. Ermenek ilçe sınırlarımızda yapılan Ermenek Barajı ilçenin hem
sosyal hemde ekonomik yönden kalkınmasına önemli katkı sağlayacak kaynak değerleri oluşturmuştur.
Bu kaynak değerlerin doğa turizminin gelişmesi açısından gerekli altyapı ve tanıtım faaliyetleri yapıldığı
taktirde ilçede yaşayan yöre halkına katkı sağlayacaktır.
Doğa turizmi açısından seçkin özellikli olan Karaman-Karadağ ve Ermenek- Ermenek Barajı Havzası
alanların özellikleri, bu sahalardaki deneyimlerin neler olduğu, geliştirilmesi için gerekenler, diğer bölgelere yaygınlaştırılması imkanları irdelenecektir.
77
KARAMAN - KARADAĞ
Karaman-Karadağ’ın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırdaki ziyaretçi sayısı
Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 150 kişi
Ziyaretçi(konaklamayanlar) : 1850 kişi
Para harcama
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 30 TL harcama yapılmaktadır
Ziyaretçi Profili
Bireysel gezginler: % 25
Eşler: % 15 Aileler: % 25
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde): % 10
Diğerleri: % 25
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Doğa Yürüyüşü(Trekking-Hiking)
Foto Safari
Kamp Karavan
Hava Sporları Turizmi
Kuş Gözlemciliği
Yok
Karaman-Karadağ’ın Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Ulaşım için problemler:
Orta derecede yakın; 2 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
(-)
Diğerleri
(x)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Toplu taşıma araçlarının olmayışı
78
Ziyaretçinin Genel ulaşım kanaati: Alana ulaşım genellikle özel
araçlarla veya tur firmalarının
kiraladığı araçlar ile yapılmaktadır.
Karaman-Karadağ’ın Altyapı Analizi
Yetersiz
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Yerel genel taşımacılık
X
Ücretler
Ring patikaları
Genel yer işaret levhaları
Araçlar için park kapasitesi
X
Restoran sayısı
Karaman-Karadağ Yeme içme konaklama analizi
Sayısı
Açıklama
Yerel
-
Yok
Turistik
Diğerleri: Pansiyon
-
Yok
Yüksek standartlı yemek sunanlar: Yok
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: Yok
Kötü standartta yemek sunanlar: Yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Kamp alanı
Yok
Kategori
Barınma imkanları
Bungalov tarzı
Yok
X
Bilgi alma ve tercüme kolaylıkları
Rota üstü kulübeler
Yok
X
Bilgi panoları
Yatak&kahvaltı oteli
Yok
X
İşaret levhaları
Oteller
Açıklama
X
X
Programlar
Yemek Standartları
X
İyi
X
Anayollara bağlantı
Restoranların durumu
Yeterli
Kategori
(iyi-kötü-orta)
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
-
-
-
-
-
-
-
iyi
-
-
3
79
-
-
Karaman-Karadağ’ın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde turistlerin ilgisini
çekecek diğer alanlara
yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Tek-eşsiz olanlar var mı?
Biraz farklı ama değerli
olanlar
Diğer ilgi çeken yerlere
benzer olanlar
Var-Yok
Neler?
Var
Anadolu Yaban
Koyunu
Yılkı Atları
Var
Binbir Kilise
Uluçukur
Doğal Oluşumlar
Var
Hangi Sahalar
Konya - Mevlana
Karaman - Aktekke
Karaman-Manazan
Mağaraları
Evet-Hayır
Evet
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik bitkiler
Sunduğu özellikleri
Doğal, Tarihi ve Kültürel Varlıklar
Anadolu Yaban
Koyunu
Yılkı Atları
Mavi osiris
109 tür
Anadolu Yaban
Koyunu
Yılkı Atları
Ters lale
68 tür
Karaman-Karadağ’ın tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı
Memeliler
Kuşlar
Açıklama
Garanti edilen türler var mı?
X
X
Yılkı Atları, bazı kuş
türleri
Genellikle rastlanma ihtimali
X
X
Yılkı Atları, bazı kuş
türleri
Şans veya mevsime bağlı olanlar
X
X
Anadolu Yaban
Koyunu
Alanda bulunan tesisler
X
X
Seyir Terasları
Yetersiz
Yeterli
İyi
Durum
Açıklaması
Rekreasyonel tesisler
-
-
-
Yok
Spor tesisleri
-
-
-
Yok
Diğerleri
X
-
-
Seyir Terasları
Sahadaki tesisler
80
Karaman-Karadağ’ın Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi değerlendirme Şekli:
1- Tamamen Sağlanabiliyor
2- Genel Olarak Sağlanıyor
3- Veri Yok
4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
X
X
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
X
X
X
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
X
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
X
İyi bir işbirliği içindeler
X
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
X
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
X
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
X
X
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
X
X
X
X
X
X
X
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
5
X
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele alınıyor
4
81
X
X
X
X
X
Karaman-Karadağ Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Korunan alan
üzerindeki
etki
Müspet
Etki
Kabul
edilebilir
Kabul
edilemez
-
Katı atıklara ait
çözümle gerekir
-
X
-
-
Normal spor etkinMüspet
likleri
-
-
-
Doğa yürüyüşü
Müspet
-
X
-
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
-
X
-
Bilimsel geziler
Müspet
-
X
-
Kamping&piknik
Dağcılık,
Menfi
Katı atıklar
-
Kabul
edilebilir ancak;
Sadece belirtilen yerlerde
yapılırsa
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır.
Kontrol altında
yapılmalıdır.
Kontrol altında
yapılmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
1- Tamamen doğru 2- Genel olarak doğru
3- Veri yok
4- Çoğunlukla yanlış
5- Hiç yok
1
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolLarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
X
2
3
4
5
X
X
X
X
Ekolojik göstergelerin değerlendirilmesiyle; patika dışına çıkan ziyaretçilerin olduğu, bunların hem
yaban hayatına hem de bitkilere zararlara sebep olabileceği, uyarı, işaretlemeler ve alan klavuzu sistemiyle bu sorunlar çözülebilecektir.
82
Karaman-Karadağ’ın Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi
1-Akıcı,Yeterli
2- İyi,
3- Fena Değil,
4- Kötü,
5- Çok Kötü
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Yer
Korunan alana giriş yolları
Park etme
Çalışanlar
X
4
5
X
X
Yer sayısı
X
Biletleme
Yönlendirme
X
Basılı ve görsel materyal
X
Tedarik
Aktiviteler
3
X
Akış
Yiyecek içecek temini
Yaban hayatı izleme
noktaları
2
X
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
İşaret levhaları
Patika ağı
1
Korunan alandaki yol ağı
Bilgi imkanları
Kolaylık tesisleri
Kapasite
X
X
Yetkililer
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
X
X
X
X
Sayısı ve uygunluğu
X
X
Seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Yok
Yeterli sayıda
Yok
Araç kiralama
Yok
At-katır kiralama
Yok
83
X
X
X
X
ERMENEK BARAJI HAVZASI
Ermenek Barajı Havzasının Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırdaki ziyaretçi sayısı
Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 10.000 kişi
Ziyaretçi(konaklamayanlar) : 15.000 kişi
Para harcama
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 50,00 TL harcama yapılmaktadır
Ziyaretçi Profili
Bireysel gezginler: % 20
Eşler: %10 Aileler: %20
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde): %40
Diğerleri: %10
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Av Turizmi
Doğa Yürüyüşü
Foto Safari
Yayla Turizmi
Kuş Gözlemciliği
Yok
Ermenek Barajı Havzasının Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Ulaşım için problemler:
Orta derecede yakın; 4 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Ziyaretçinin genel ulaşım kanaati: Yollar çok bozuk
En yakın turizm merkezi olan Antalya-Alanya ilçesi ile Ermenek
arasındaki karayolunun yapımının tamamlanması problemi büyük
ölçüde çözecektir.
84
Ermenek Barajı Havzasının
Altyapı Analizi
Yetersiz
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Yeterli
X
Yerel genel taşımacılık
X
X
Programlar
X
Ücretler
Ring patikaları
X
Genel yer işaret levhaları
X
İşaret levhaları
Araçlar için park kapasitesi
X
X
Bilgi alma ve tercüme kolaylıkları
X
Restoran sayısı
X
Ermenek Barajı Havzasının yeme içme konaklama analizi
Kategori
Sayısı
Açıklama
Yerel
10
-
Turistik
Hosteller (Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
1
Selçuklu Oteli
Yüksek standartlı yemek sunanlar: Var
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: Var
Kötü standartta yemek sunanlar: Yok
Barınma imkanları
Oteller
Veri Yok
X
Bilgi panoları
Yemek Standartları
Açıklama
X
Anayollara bağlantı
Restoranların durumu
İyi
Kategori
(iyi-kötü-orta)
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
orta
3
30
iyi
iyi
85
1
1
94
94
Ermenek Barajı Havzasının kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde turistlerin ilgisini
çekecek diğer alanlara
yakın mı?
Tek-eşsiz olanlar var mı?
Biraz farklı ama değerli
olanlar
Diğer ilgi çeken yerlere
benzer olanlar
Var-Yok
Neler?
Var
Manzara
Var
Baraj Göleti
Var
Evet-Hayır
Tarihi kalıntılar
Hangi Sahalar
Evet
Sunduğu özellikleri
Antalya-Alanya
Mersin-Anamur
Deniz Turizmi
Yayla Turizmi
Ermenek Barajı Havzasının tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı
Tatmin edici yaban hayatı
izleme imkanı
Garanti edilen türler var mı?
Genellikle rastlanma ihtimali
Kuşlar
Açıklama
Var
Var
Yaban Domuzu ve
bazı kuş türleri
Var
Şans veya mevsime bağlı olanlar
Var
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Memeliler
Rekreasyonel tesisler
X
Spor tesisleri
X
Diğerleri
-
Yaban Domuzu ve
bazı kuş türleri
Yok
-
Yaban keçisi
bazı kuş türleri
Var
Yok
Yetersiz
Var
Yeterli
İyi
Durum
Açıklaması
1 adet Mesire
Yeri
86
-
1 adet Kayak
Merkezi
-
Ermenek Barajı Havzasının Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi değerlendirme Şekli:
1- Tamamen Sağlanabiliyor
2- Genel Olarak Sağlanıyor
3- Veri Yok
4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
X
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
X
X
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele alınıyor
X
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
X
İyi bir işbirliği içindeler
X
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
X
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
X
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
X
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
X
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
X
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
X
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
X
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
X
X
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
X
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
X
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar görmemiştir.
X
X
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
X
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
X
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
X
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
X
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
87
X
X
X
Ermenek Barajı Havzasının Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme
Sonuçları;
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Kamping&piknik
Menfi
Su sporları
Müspet
Dağcılık
Olta balıkçılığı
Normal spor etkinlikleri
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Müspet
Etki
Korunan alan
üzerindeki
Kabul
Kabul
Kabul
etki
edilebilir edilemez edilebilir ancak;
Katı atıklar
Katı Atıklara ait çözümler gerekir
Sadece belirtilen yerlerde yapılması
X
X
Müspet
X
Müspet
X
Müspet
X
Müspet
X
Müspet
X
Müspet
X
Müspet
X
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
1- Tamamen doğru 2- Genel olarak doğru
3- Veri yok
4- Çoğunlukla yanlış
5- Hiç yok
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yollarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
88
1
2
3
X
X
X
X
X
4
X
X
5
X
Ermenek Barajı Havzasının Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi
1-Akıcı,Yeterli
2- İyi,
3- Fena Değil,
4- Kötü,
5- Çok Kötü
Altyapı
Park girişi
Yer
Korunan alana giriş yolları
Kapasite
1
2
3
Korunan alandaki yol ağı
X
X
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
Park etme
X
Akış
X
Park yeri imkanları
Yer sayısı
X
Bilgi imkanları
İşaret levhaları
X
Yiyecek içecek temini
Tedarik
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme
noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Biletleme
Yönlendirme
Yetkililer
Basılı ve görsel materyal
X
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
X
X
X
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
X
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
89
6.BÖLÜM
KARAMAN İLİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR
DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
6. KARAMAN İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
6.1. Karaman İli Doğa Turizmi Master Planı
2 Kasım 2012 tarihinde Karaman’da gerçekleştirilen çalıştayda katılımcıların görüşleri alınarak tematik eksen, stratejik amaçlar hazırlanmış, Bölüm G’de de detaylı anlatıldığı üzere Karamandaki katılımcılara stratejik amaçlar oylatılmıştır. Oylama sonucunda her bir tematik eksen için en fazla oy alan beşer
stratejik amaç seçilmiş ve aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere her bir stratejik amaç için katılımcılardan
eylem önerileri alınarak, eylemler ortaya çıkarılmıştır.
Tablo 18: Karaman Doğa Turizmi Tematik Eksenler
Tematik Eksen 1:
Tematik Eksen 2:
Doğa Turizmi Faaliyetlerinin Tüm Yıla ve
İl Geneline Yayılması
Doğa Turizmi Sektöründeki İstihdam ve
Gelirin Artırılması
Tablo 19: Karaman Doğa Turizmi Stratejik Amaçlar
Tematik Eksen 1:
Doğa Turizmi Faaliyetlerinin Tüm Yıla ve İl Geneline Yayılması
AMAÇ-1
Doğa Turizmi özel
gelişim bölgeleri
oluşturmak
AMAÇ-2
Doğa Turizmi
ürünleri geliştirmek ve pazarlamak
STRATEJİK AMAÇLAR
AMAÇ-3
Doğa Turizmi
konusunda
farkındalık
yaratmak
AMAÇ-4
Doğal, kültürel, tarihi ve arkeolojik
değer üstyapısını
geliştirmek
AMAÇ-5
Doğa Turizmi
potansiyeli yüksek
alanlarda altyapı
eksikliğinin giderilmek
Tematik Eksen 2:
Doğa Turizmi Sektöründeki İstihdam ve Gelirin Artırılması
AMAÇ-1
AMAÇ-2
Doğa Turizmi işİldeki Mevcut
letmelerinin teşvik Doğa Turizmi deve desteklerden
ğerlerini tanıtmak
yararlandırmak
STRATEJİK AMAÇLAR
AMAÇ-3
Doğa Turizmi
Sektörüne Nitelikli
Eleman Yetiştirmek
91
AMAÇ-4
AMAÇ-5
Türkiye Doğa
Doğa Turizmi
Turizmi pazarında Marka İmajı oluşCazibe Merkezi
turmak
olmak
92
İlgili
Kuruluşlar
Açıklama /
Alt Eylemler
Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Md,
Karaman Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü,
İl Gençlik Hzimetleri Md.,
DSİ, MEVKA
Televizyon programları, Av
Dergileri editörleri ve avcılık
ile ilgili görsel ve yazılı medya
ile iletişime geçilerek avlaklar
tanıtılacaktır.
Avcıların kullanımı için avlak
sahaları yakınlarında yeme-içme imkanları artıralacaktır
Konya, Aksaray, Mersin ve yakın
komşu illerdeki avcılar ve avcı
dernekleri ile irtibata geçilerek
şehre davet edilecek ve avlaklar
tanıtılacaktır
Kaçak avcılığın önlenmesi ve
bilinçli avlanma konusunda yöre
halkı yazılı ve görsel basın ile
bilgilendirilecektir.
Karaman Orman ve Su İşleri Müdürlüğü,
Orman İşletme Müdürlüğü,
MEVKA
Karadağ,Hacıbaba,Gödet,Taş
kale,Ambarları,Tartan Evi,Bin
birkilise,Madenşehir,Derbe,D
eğle,Hartapus Anıtı,Karadağ
Krater Çukuru,Karaman
Kalesi,Anıt ağaçlar gibi unsurlar
Konya,Nevşehir gibi komşu
illerdeki amatör ve profesyonel
fotoğrafçı dernekleri yöreye
davet edilerek foto safari çalışmaları yapılacaktır
Ulusal ve Uluslar arası fotoğrafçı dernekleri ile görüşerek
bölgede uluslar arası fotoğraf
yarışması düzenlenecektir
Sosyal Medya ve internet sitelerinde şehrin foto safari için
Doğa Turizmi değerleri ön plana
çıkarılarak pazarlanacaktır
Manazan, Gödet, İncesu, Aşarini,
Bucakışlaini, Hışlayak, Maraspoli gibi mağaraları turizme
kazandırmak
Belediyeler,
MEVKA
Orman İşletme Müdürlüğü
Sorumlu
Kuruluşlar
Karaman Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
2013-2015
2013-2015
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
2013-2017
Foto Safari Turizmin Geliştirilmesi
Eylem 2
Eylem 3
Doğa Turizmi özel gelişim bölgeleri oluşturmak
Amaç-1
Av Turizminin Geliştirilmesi
EYLEMLER
Mağara turizminin Geliştirilmesi
STRATEJİK
AMAÇLAR
Eylem 1
Tematik
Eksen
1:
Tablo 20: Karaman Doğa Turizmi Eylem Planı
Turistik Mağaralarda gerekli
işaretleme, levha ve aydınlatma
çalışmaları yapılacaktır.
Mağara turizmini tanıtmak amacıyla broşür, CD hazırlanacak ve
internet sitesi kurulacaktır.
93
Açıklama /
Alt Eylemler
Belediyeler, MEVKA
İlgili
Kuruluşlar
Bisiklet Güzergahlarını tanıtmak amacıyla el broşürü, CD
hazırlanacak ve internet sitesi
kurulacaktır.
Tur güzergâhlarının başlangıçlarına bisiklet kiralama alanları
konulacaktır.
Türkiye Bisiklet Federasyonu ile
görüşülerek tur güzergahlarının
resmi olması sağlanacaktır.
Karadağ,Nunu Vadisi(Göksu
Vadisi),Hacıbaba gibi trekking
ve doğa yürüyüşü alanlarını
tanıtıcı broşür,CD hazırlanacak
ve internet sitesi yaptırılacaktır
Çevre illerdeki seyahat acentaları davet edilerek yürüyüş
güzergahları tanıtılacaktır.
Belediyeler,MEVKA
Belediyeler,MEVKA
Karaman üniversitesi ve çevre
illerdeki üniversitelerdeki
trekking ve yürüyüş grupları
bölgeye davet edilecektir.
Sorumlu
Kuruluşlar
TÜRSAB
2013-2016
2013-2016
2014-2016
2013-2014
Dağ ve Dağ Yürüyüşü (Trekking) Turizminin Geliştirilmesi
Bisiklet Turizminin Geliştirilmesi
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
Halıcılık, Divle Peyniri, Organik yöresel
ürünlerin Geliştirilmesi
Pazar Araştırması Yapmak
Eylem 1
Eylem 5
Eylem 4
EYLEMLER
Eylem 2
Doğa Turizmi ürünleri geliştirmek ve pazarlamak
Amaç-2
STRATEJİK
AMAÇLAR
Amaç-1
Tematik
Eksen
1:
Belediyeler, MEVKA
Tablo 20: (Devam) Karaman Doğa Turizmi Eylem Planı
Bölgeye gelen ziyaretçiler için
Karaman Halısı, divle Peyniri
ve organik yörel ürünleri içeren
satış reyonlarının oluşturulması
Divle Peyniri, Karaman Halısı
ile birlikte Her Yıl Antalya’da
yapılan yöresel ürünler fuarına
katılınacaktır
Dünya’da ve Türkiye’de doğa turizmi ürünleri üzerine bir Pazar
araştırması yaparak girişimciler
için bir kitapçık hazırlanacaktır
Açıklama /
Alt Eylemler
2013-2014
Karaman Kültür ve
Turizm İl Müdürlüğü,
Valilik,
2013-2017
Karaman Kültür ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Müdürlüğü,TÜRSAB
Karaman Orman ve Su
İşleri Müdürlüğü,
MEVKA
İl Özel İdaresi,
Karayolları 33.Şube,
Belediyeler, OGM
Karaman Orman ve Su
Belediyeler,
MEVKA
İlgili
Kuruluşlar
2013-2015
Sorumlu
Kuruluşlar
Karaman Doğa Turizmi alanlarını ve ürünlerini tanıtmak için yazılı,görsel tanıtım
kitapçıkları,broşür,internet sitesi en az Türkçe ve ingilizce olarak hazırlanacaktır.
Karaman Orman ve Su
Milli Eğitim Müdürlüğü,
Gençlik Hizmetleri,
STK,MEVKA
Yöre Halkının Doğa Turizmi konusunda ilgisini ve bilgisini artırmaya yönelik Doğa Turizmini
anlatan seminer,eğitim ve organizasyonlar yapılacaktır. Ayrıca
yöre halkına daha kolay ulaşmak
için tanıtım filmleri ve yerel televizyonlarda eğitici programlar
hazırlanacaktır
Başta şirince, beypazarı, seferihisar olmak üzere daha önce
Doğa Turizmi faaliyetlerini uygulamış yerlerin kamu kurumu
yöneticileri, başarılı girişimcileri
ve yöre halkını tanımaya yönelik
geziler yapılacak ve yerinde iyi
uygulama örnekleri incelencektir.
2013-2017
2013-2017
İl Özel İdare,Karaman
Kültür ve Turizm İl
Müdürlüğü
Karaman Orman ve
Su İşleri Müdürlüğü,
Orman İşletme
Müdürlüğü,MEVKA
Karaman Kültür ve Turizm
İl Müdürlüğü, Belediyeler,
Karadağ gibi önemli bir Doğa
Turizmi cazibe merkezine ulaşımı kolaylaştırmak için dinek
köyü-üçkuyu-karadağ arasındaki yolların iyileştirilmesi yapılacaktır.
2013-2017
94
Karadağ bölgesinde özellikle
Doğa Turizmi turistlerinin konaklama imkanlarını geliştirmek
için oberj yapılacaktır.
MEVKA
Tanıtım araçlarını
hazırlamak
Yöre halkını bilinçlendirmek
Farkındalık gezileri yapmak
Karadağ’da oberj
yapmak
Taşkale ve eski evlerin
restore edilmesi ve ev pansiyonculuğuna başlanması
Eylem 1
Dinek Köyü,
Üçkuyu, Karadağ
arası ulaşım için yol
yapmak
Eylem 1
Eylem 2
Eylem 3
EYLEMLER
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
Eylem 2
Doğa Turizmi konusunda farkındalık yaratmak
Doğal, kültürel, tarihi ve arkeolojik değer üstyapısını geliştirmek
Amaç-4
Amaç-3
STRATEJİK
AMAÇLAR
Eylem 3
Tematik
Eksen
1:
Taşkale’deki eski evlerin orjinaline uygun restore edilmesi ve
Beypazı gibi, Kastamonu gibi ev
pansiyonculuğu konusunda yöre
halkı teşvik edilecektir.
Orman İşletme
Müdürlüğü, MEVKA,
Belediyeler
Açıklama /
Alt Eylemler
DSİ, Belediyeler,
MEVKA
Karadağ’daki Doğa Turizmi faaliyetleri için gelen turistlerin imkanlarını iyileştirmek, kalış sürelerini artırmak amacıyla belli
bölgelerde içme suyu kaynakları
oluşturulacaktır.
Karaman Kültür ve
Orman İşletme Md.,
MEVKA
Karadağ’da sürdürebilir bir eDoğa Turizmi faaliyeti gerçekleştirmek, gelen turistlerin yaşam
alanlarını iyileştirmek için alt
yapı olarak en başta kanalizasyon sisteminin oluşturulması ve
katı atık sisteminin kurularak
doğal hayat ve eko sistemin korunması sağlanacaktır.
İl Müdürlüğü,
Karaman Orman ve Su
İşleri Müdürlüğü
TÜRSAB,MEVKA
İlgili
Kuruluşlar
Müdürlüğü,
Ticaret ve Sanayi Odası
Sorumlu
Kuruluşlar
Karamandaki tüm Doğa Turizmi
değerlerini içerecek bir envanter çalışması yaparak, ileride
yapılacak mezo ve mikro düzeyedeki planlama çalışmaları için
güvenilir veriler elde edilecektir.
Açıklama /
Alt Eylemler
Bölgenin Doğa Turizmi cazibe
merkezi olabilmesi için yatırımcı
ve girişimcilere öncülük edecek,
başta MEVKA ve TKDK gibi kurumlardan destek alma yöntemleri ve yatırımın daha doğru gerçekleşmesi için yatırımcılar için
bir rehber hazırlanacaktır.
Yatırımcı ve girimciler ile yöre
halkının Doğa Turizmi konusunda daha fazla bilgi alması ve gelir
modellerini öğrenmesi, destek
ve teşviklerden yararlanması
için Karaman Orman ve Su İşleri
Müdürlüğü ve Kültür ve Turizm
il Müdürlüğü bünyesinde bir
temas noktası olarak “Doğa Turizmi Yatırımcı Bilgi Merkezleri”
nin kurulacaktır.
TÜRSAB,Belediye,
İl Gençlik Hizmletleri Md.,
MEVKA
İl Özel İdaresi,
İl Özel İdaresi,Belediye, Çevre
ve Şehircilik İl Md
95
İlgili
Kuruluşlar
Karaman Orman ve Su
İşleri Müdürlüğü, Karaman Kültür ve Turizm
İl Müdürlüğü,İl Gençlik
Hizmetleri
2013-2017
2013-2014
Sorumlu
Kuruluşlar
2013-2017
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
2013-2015
Doğa Turizmi yatırım rehberi
hazırlamak
Doğa Turizmi yatırım bilgi
merkezleri kurmak
Eylem 1
EYLEMLER
2013-2014
Doğa Turizmi Envanterini oluşturmak
Karadağ için içme suyu
kaynakları oluşturmak
Karadağ için kanalizasyon
ve atık yönetimi sistemini
kurmak
Eylem 3
Eylem 1
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
Eylem 2
EYLEMLER
Eylem 2
Doğa Turizmi potansiyeli yüksek alanlarda altyapı eksikliğinin giderilmek
Amaç-5
STRATEJİK
AMAÇLAR
Doğa Turizmi işletmelerinin teşvik ve desteklerden
yararlandırmak
Tematik
Eksen
2:
STRATEJİK
AMAÇLAR
Amaç-1
Tematik
Eksen
1:
Karaman Orman ve Su İşleri
Karaman Orman ve Su
Belediyeler,MEVKA
Karaman Kültür ve
İl Müdürlüğü, TÜRSAB
Karaman Orman ve
Su İşleri Müdürlüğü,
Belediye,TÜRSAB,
MEVKA
Belediye,MEVKA
Müdürlüğü, TÜRSAB
Karaman Kültür ve
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi,
2013-2016
2013-2017
Karaman’daki Doğa Turizmi değerlerini tanıtmak amacıyla il
genelinde ve ülke genelindeki
fuar,toplantı ve organizasyonlara katılmak, ilin tanıtımı için
MEVKA Yatırım Destek ofisi
ile işbirliği yaparak potansiyel
acentalara ulaşmak ve Doğa Turizmi değerlerimizi tanıtım araçları gönderilecektir.
TÜRSAB,MEVKA
Milli Eğitim,
Karamanoğlu
Mehmetbey
Üniversitesi
Karamanoğlu
Mehmetbey Üniversitesi,
Otelcilik ve Turizm
Meslek Lisesi
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi,
Milli Eğitim Md
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi 4 yıllık Turizm İşletmeciliği Ve Otelcilik Yüksek Okulu
açılması için gerekli girişimler
yapılacaktır.
İşletmelere turizm alanında
eğitimli personel çalıştırmanın
önemi anlatacak farkındalık
seminerlerini il merkezi ve ilçe
merkezlerinde yapılacaktır.
Öğrencilere yönelik kariyerlerini
planlamak amacıyla, Doğa Turizmi il için önemi vurgulanacak
ve kalifeye olarak çalışılacak iş
sahalarını tanıtacak lise ve üniversite öğrencilerine yönelik
seminerler organize edilecektir.
Karaman Orman ve
Su İşleri Müdürlüğü, Karaman
Kültür ve Turizm İl
2013-2015
2013-2017
Ulusal düzeyde yapılan “Kırsal
Turizm Sempozyumu”nu uluslar
arası düzeye taşınacaktır
2013-2017
Rehberlik hizmeti
yapmak
Eylem 2
İşletmelerde
Eğitimli Personel
çalıştırılmasını
sağlamak
Eylem 1
Turizm İşletmeciliği
Ve Otelcilik Yüksek
Okulu açılması için
girişimler yapmak
2013-2017
2013-2014
Pazarlanabilecek Doğa Turizmi değerlerinin tespiti için
Amerika,Avrupa ve Japonya’daki
iyi uygulama örnekleri araştırılarak, pazardaki oluşan ve oluşabilecek talepleri öngörerek
ihtiyaç-fayda analizini içeren bir
Pazar araştırması yapılacaktır.
Tanıtım faaliyetleri yapmak
96
Açıklama /
Alt Eylemler
Ziyaretçi memnuniyetinin belirlenmesi amacıyla her yıl düzenli
olarak, bilimsel metotlar kullanılarak anket çalışmaları yapılacak
ve sonuçları yayınlanacaktır
Doğa Turizmi Sempozyumu Yapmak
Ziyaretçi Memnuniyeti
belirlemek
İlgili
Kuruluşlar
Eylem 3
Pazar araştırması yapmak
Sorumlu
Kuruluşlar
Eylem 4
Eylem 1
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
Eylem 2
EYLEMLER
Eylem 3
Doğa Turizmi Sektörüne Nitelikli Eleman Yetiştirmek
Amaç-3
İldeki Mevcut Doğa Turizmi değerlerini tanıtmak
STRATEJİK
AMAÇLAR
Amaç-2
Tematik
Eksen
2:
2013-2016
İl Özel İdaresi, Karaman Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü,
Müdürlüğü,Orman İşletme
Md.,Belediyeler,MEVKA
Müdürlüğü,İl Gençlik Hizmet
Md. Belediyeler
İl Özel İdaresi, Karaman Orman ve Su İşleri
Müdürlüğü,Orman İşletme
Müdürlüğü, Mevka
Müdürlüğü
Müdürlüğü, Belediyeler,Milli
Eğitim,Belediyeler,MEVKA
Çevre ve Şehircilik Md.,
Müdürlüğü, Belediyeler
Müdürlüğü, MEVKA
Açıklama /
Alt Eylemler
2013-2016
İlgili
Kuruluşlar
2013-2014
Ekopark oluşturmak
Karadağ civarına motocross
güzergahı oluşturmak
Karaman Doğa Turizmi logosunu oluşturmak
İşletmelerin çevreye duyarlı
hale getirmek
Sorumlu
Kuruluşlar
2013-2017
Eylem 1
Eylem 2
Eylem 1
EYLEMLER
Gerçekleşmesi
Öngörülen
Yıllar
Eylem 2
Doğa Turizmi Marka İmajı oluşturmak
Amaç-5
Türkiye Doğa Turizmi Pazarında Cazibe Merkezi olmak
STRATEJİK
AMAÇLAR
Amaç-4
Tematik
Eksen
2:
97
Türkiye’de sayısı çok az olan
Dünya’da birçok yerde faaliyet gösteren bir ekoparkı
Karadağ’da oluşturmak. Bu
ekoparkta ücretli ve ücretsiz
aktiviteler planlayarak tüm yıla
yaymak,böylelikle ekoturistler
ile yöre halkının ilgisini artırılacaktır.
Türkiye Motor sporları federasyonu ile görüşülerek, uluslar
arası etkinlikler yapılabilecek
bir motocross pisti yapılacaktır.
Karamanın Doğa Turizmi imajının oluşturulması için herkesin kullanımına açık olacak bir
“Doğa Turizmi logosu” hazırlanacaktır.
Karamanın Doğa Turizmi imajını
artıracak, Doğa Turizmi sahası
içindeki ve dışındaki işletmelerin çevreye duyarlı hale getirilmesi için öncelikle çevre eğitimleri yapılacaktır daha sonra
Karadağ pilot bölgesinde örnek
uygulamalar yapılacaktır.
6.2. Değerlendirme ve Sonuç
Çalışmanın amacına uygun olarak, hedefine ve beklenen sonuçlarına ulaşabilmek için; “RRA tabanlı katılımlı yöntem” sayesinde ofis çalışmaları, odak grup çalışmaları, paydaş anketi, haritalandırma yapılmıştır. Yapılan çalışmalar genel olarak özetlenirse;
•
Karaman’la ilgili dergi, doküman, kitap, internet sitelerinin taranması
•
Envanter bilgilerinin gözden geçirilmesi ve düzenlenmesi
•
Karaman doğa turizmi değerlerinin tespiti
•
Doğa turizmi değer matrisinin yapılması
•
İlgili kurum ve kişilerin ziyareti
•
CBS haritalarının hazırlanması
•
Bilgilendirme toplantısı ve workshop.
Bu çerçevede yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir.
RRA(Rapid Rural Appraisal), Hızlı Kırsal Değerlendirme Yöntemine baz alınarak yapılan projede;
Karaman’da ilgili kişi ve kuruluşlarla yapılan görüşmelerde standart bilgi toplama teknikleri dışında da
teknikler kullanılmıştır. RRA yöntemine göre yapılanlar;
•
•
•
•
•
•
Adım 1: Katılımcıları Belirlemek
Adım 2: Araştırmanın Katılımcı Beklentilerini Belirlemek
Adım 3: Bilgi Gereksinimleri Değerlendirmek
Adım 4: Araştırma Araçlarını Seçmek
Adım 5: Alan Araştırması Tasarlamak
Adım 6: Toplanan Bilgi Değerlendirmek ve haritalandırmaktır.
Ofis çalışmalarında; Eylem planına uygun Doğa Turizmi ile ilgili literatür taraması, turizm istatistikleri,
rapor formatı, turizm veri altlığı gibi konularda çalışmalar yapılmıştır.
Odak grup çalışmalarında; Karaman’da Doğa Turizmine etki edebilecek turizm aktörlerinin görüşleri,
Doğa Turizmi değer matrisi ve eylem planı için katılımcıların görüşlerine başvurulmuştur. Odak grup
toplantısına katılanlar şunlardır:
Nazmi Kaplan(Karaman Orman ve Su İşleri Karaman Şube Müdürü), Etem Polat(Karaman Belediyesi),
Ahmet Kürşat Tan(Karaman Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi), Abdurrahim Dinçer(TDF Karaman İl
Temsilcisi), Özgür Koçak(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü), Tahsin Bor(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü), Mümtaz Yaşar İcat(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü), Süleyman Baycan(İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü), Doç.Dr. Mete Sezgin(Selçuk Üniversitesi), Yrd.Doç.Dr. Abdurrahman Dinç(Necmettin Erbakan
Üniversitesi), Öğr.Gör.Osman Ünüvar(Selçuk Üniversitesi), Murat Gümüş(EUROPA Danışmanlık)
Eylem planının hazırlanması aşamasında; katılımcılar iki tematik eksen ve bu eksenlere uygun stratejik
amaçlar belirlemişlerdir. Önerilen stratejik amaçlar oylaması sonucu aşağıdaki tablolarda görülmektedir. Yapılan oylama sonucuna göre her iki eksende beşer adet stratejik amaç belirlenmiştir. Daha sonra
tek tek bu amaçlara uygun eylemler belirlenmiş olup eylem planı yapısı oluşturulmuştur.
98
Odak grup çalışmalarında; Karaman’da Doğa Turizmine etki edebilecek turizm aktörlerinin görüşleri, ekoturizm değer matrisi ve eylem planı için katılımcıların görüşlerine başvurulmuştur. Odak grup
toplantısına katılanlar şunlardır:
No
Adı Soyadı
Kurum/Kuruluş
1
Nazmi Kaplan
Karaman Orman ve Su İşleri Karaman Şube Müdürü
3
İsmail Çelik
Karaman Orman İşletmesi Müdürü
2
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Osman Fatih Yalçın
Mustafa Tanyer
İbrahim Sayalan
Ali Horzum
Muzaffer Çekecioğlu
Etem Polat
Ahmet Kürşat Tan
Abdurrahim Dinçer
Özgür Koçak
Tahsin Bor
Mümtaz Yaşar İcat
Süleyman Baycan
Doç.Dr. Mete Sezgin
Yrd.Doç.Dr. Abdurrahman Dinç
Öğr.Gör.Osman Ünüvar
Murat Gümüş
Mevlana Kalkınma Ajansı
Mevlana Kalkınma Ajansı
Karaman Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
Karaman Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
Karaman İl Özel İdaresi
Karaman Belediyesi
Karaman Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
TDF Karaman İl Temsilcisi
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Selçuk Üniversitesi
Necmettin Erbakan Üniversitesi
Selçuk Üniversitesi
EUROPA Danışmanlık
Eylem planının hazırlanması aşamasında; katılımcılar iki tematik eksen ve bu eksenlere uygun stratejik amaçlar
belirlemişlerdir. Önerilen stratejik amaçlar oylaması sonucu aşağıdaki tablolarda görülmektedir. Yapılan oylama sonucuna
göre her iki eksende beşer adet stratejik amaç belirleniştir. Daha sonra tek tek bu amaçlara uygun eylemler belirlenmiş
olup eylem planı yapısı oluşturulmuştur.
99
Tematik Eksen 1:
Doğa Turizmi Sektöründeki İstihdam ve Gelirin
Artırılması
Tematik Eksen 2:
Amaç-9
Amaç-7
Amaç-1
Amaç-4
Amaç-5
ÖNERİLEN STRATEJİK AMAÇLAR
3
10
4
Doğa Turizmi potansiyeli yüksek alanlarda
altyapı eksikliğinin giderilmesi
10
5
Bürokratik engellerin kaldırılması
5
7
Mevcut/Yeni Tesisleri Doğa Turizmi’e göre
konumlandırmak
Amaç-11
2
10
Doğal, kültürel, tarihi ve arkeolojik değer üstyapısını geliştirmek
Amaç-2
Amaç-10
1
11
Doğa Turizmi konusunda farkındalık yaratmak
Kurum kapasitelerinin güçlendirilmesi
Amaç-8
12
Doğa Turizmi ürünleri geliştirmek ve pazarlamak
Amaç-3
Amaç-6
Oy Sayısı Sıra
6
3
Türkiye Doğa Turizmi pazarında için cazibe
merkezi olmak
ÖNERİLEN STRATEJİK AMAÇLAR
8
3
Envanter eksikliği
Kurumlar Arası işbirliği
6
9
2
1
Oy Sayısı
10
11
Sıra
Amaç-2
Doğa Turizmi işletmelerinin teşvik ve desteklerden yararlandırmak
12
1
Amaç-6
Doğa Turizmi Sektörüne Nitelikli Eleman Yetiş- 11
tirmek
3
Amaç-4
Amaç-1
Amaç-7
Amaç-8
Amaç-3
Amaç-5
Amaç-9
Amaç-10
Amaç-11
İldeki Mevcut Doğa Turizmi değerlerini tanıtmak
12
Türkiye Doğa Turizmi pazarında için Cazibe
Merkezi olmak
10
Doğa Turizmi Firmalarını belgelendirmek
5
Doğa Turizmi Marka İmajı oluşturmak
Doğa Turizmi Özel Gelişim Bölgeleri oluşturmak
Niş Doğa Turizmi Ürünlerini Pazarlamak
Turizm acenteleri ve kuruluşlar arası işbirliği
Yöresel kaynakların harekete geçirilmesi
Envanter eksikliği
100
9
7
4
1
1
1
2
4
5
6
7
8
9
10
11
CBS haritasının hazırlanması; Projede harita çiziminde Coğrafi Bilgi Sistemlerinden (CBS) yararlanılmış olup ArcGIS 10,0 programı kullanılmıştır. Programda önce haritası çizilecek olan Karaman ili layerları (katmanları) belirlenmiştir. Coğrafi koordinat sistemine göre bu illerin ve bunlara bağlı ilçelerin
idari sınırları belirlenmiştir. Bu alanın yükselti değerlerine bağlı olarak renklendirme yöntemine göre
bir topografya haritası oluşturulmuştur. Daha sonra ise bu anahtar harita içerisine diğer katmanlar (il,
ilçe ve köy merkezleri, bölgeden geçen akarsular, kara ve tren yolları, bölgedeki göller ve barajlar vb)
yerleştirilmiştir. Son safhada ise çalışma alanında “Ekoturizm Değer Matrisi”ne göre belirlenmiş ekoturizm çeşitleri (av, rafting, binicilik, bisiklet, fotosafari, trekking, ornitoloji, balıkçılık, yamaç paraşütü
vb) katmanları oluşturulmuş ve bu oluşturulan katmanlara bağlı olarak hangi alanlarda bunlar yapılıyor
ise yerleri tespit edilerek harita üzerinde sembollerle işaretlenmiştir. Harita elamanları denilen lejant
oluşturulmuş, yön oku ve ölçek konularak harita tamamlanmıştır.
Yarı Yapılandırılmış Paydaş Anketi sonuçlarına göre; forma verilen cevaplara göre sıklık dağılımı
aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu tablonun yanı sıra dağılım SPPS 16.00 programında istatistiksel olarak
incelenmiştir. Bu dağılımlar incelendiğinde; Karaman turizm paydaşları; kirli/ atık su yönetimi, spor
olanakları, yapıların durumu, yollardaki trafik durumu, katı atık yönetimi, konaklama imkânlarını kötü-orta olarak; doğal çevre, tür çeşitliliği, bitki formları, sağlık koşulları, iklim, arkeolojik alanlar, yerel
kültür, yeme-içme durumu, festival, şenlikler, temiz su kaynakları, tutarlı politik /sosyal durum, can güvenliği, yerel halkın tutumunu orta-iyi olarak ve hava kalitesi iyi-çok iyi değerlendirilmektedir. Cronbach
Alfa(Alpha) ile yapılan anket iç tutarlılığı testi sonuçları da aşağıdaki tabloda görülmektedir. Cronbach
Alfa katsayısı 0,5’den büyük olduğunda ölçeğin güvenilir olduğu kabul edilmektedir. Tabloda görülen
Cronbach Alfa değerleri 0,82’dir.
Cronbach Alpha Test Sonucu
Method 1 (space saver) will be used for this analysis
R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)
Reliability Coefficients
N of Cases = 18,0
N of Items = 19
Alpha = ,8207
Yarı Yapılandırılmış Paydaş Anketi Değerlendirmesi
Frekans
Doğal çevre
Tür Çeşitliliği, Bitki Formları
Hava Kalitesi
Sağlık Koşulları
İklim
Arkeolojik Alanlar
Yerel Kültür
Minimum Maximum Ortalama
18
3,00
5,00
18
3,00
5,00
18
18
18
18
18
3,00
5,00
3,00
5,00
3,00
5,00
2,00
5,00
3,00
5,00
101
Standart
Sapma
Değerlendirme
3,8333
,7859
Orta-iyi
3,9444
4,1111
3,4444
3,9444
3,3333
3,5000
,6391
Orta-iyi
,6764
İyi-Çok iyi
,6391
Orta-iyi
,7048
,8402
,6183
Orta-iyi
Orta-iyi
Orta-iyi
Yeme-içme Durumu
18
2,00
5,00
3,1667
,0981
Orta-iyi
Spor Olanakları
18
2,00
3,00
2,5556
,5113
Kötü-Orta
Yapıların Durumu
18
2,00
3,00
2,5556
,5113
Kötü-Orta
Katı Atık Yönetimi
18
2,00
4,00
2,8889
,9003
Kötü-Orta
Festival, Şenlikler
18
Yollardaki Trafik Durumu
Konaklama İmkânları
Temiz Su Kaynakları
18
18
18
2,00
4,00
2,00
5,00
2,00
4,00
2,00
5,00
3,0556
2,8889
2,9444
3,7222
,6391
,9634
,6391
,8264
Orta-iyi
Kötü-Orta
Kötü-Orta
Orta-iyi
Kirli/ Atık Su Yönetimi
18
2,00
4,00
2,8333
,7859
Kötü-Orta
Can güvenliği
18
3,00
5,00
3,7778
,6264
Orta-iyi
Tutarlı politik /sosyal durum
Yerel halkın tutumu
18
18
2,00
5,00
3,00
5,00
3,5000
3,4444
,9235
,6157
Orta-iyi
Orta-iyi
Doğal çevre
Geçerli
orta
iyi
çok iyi
Total
Tür Çeşitliliği, Bitki Formları
Geçerli
orta
iyi
çok iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
11
61,1
61,1
83,3
4
3
18
22,2
16,7
100,0
22,2
16,7
100,0
22,2
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
7
38,9
38,9
77,8
7
4
18
38,9
22,2
100,0
102
38,9
22,2
100,0
38,9
100,0
Hava Kalitesi
Geçerli
orta
iyi
çok iyi
Sağlık Koşulları
Geçerli
Total
orta
iyi
çok iyi
İklim
Geçerli
Total
orta
iyi
çok iyi
Total
Arkeolojik Alanlar
Geçerli
kötü
orta
iyi
çok iyi
Yerel Kültür
Geçerli
Total
orta
iyi
çok iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
10
55,6
55,6
72,2
3
5
18
16,7
27,8
100,0
16,7
27,8
100,0
16,7
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
4
22,2
22,2
88,9
12
2
18
66,7
11,1
100,0
66,7
11,1
100,0
66,7
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
11
61,1
61,1
83,3
4
3
18
22,2
16,7
100,0
22,2
16,7
100,0
22,2
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
10
55,6
55,6
66,7
2
4
2
18
11,1
22,2
11,1
100,0
11,1
22,2
11,1
100,0
11,1
88,9
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
7
38,9
38,9
94,4
10
1
18
55,6
5,6
100,0
103
55,6
5,6
100,0
55,6
100,0
Yeme-içme Durumu
Geçerli
kötü
orta
iyi
çok iyi
Spor Olanakları
Geçerli
Total
kötü
orta
Total
Festival, Şenlikler
Geçerli
kötü
orta
iyi
Total
Yapıların Durumu
Geçerli
kötü
orta
Total
Yollardaki Trafik Durumu
Geçerli
kötü
orta
iyi
çok iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
6
33,3
33,3
66,7
6
3
3
18
33,3
16,7
16,7
100,0
33,3
16,7
16,7
100,0
33,3
83,3
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
10
55,6
55,6
100,0
8
18
44,4
100,0
44,4
100,0
44,4
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
11
61,1
61,1
77,8
3
4
18
16,7
22,2
100,0
16,7
22,2
100,0
16,7
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
10
55,6
55,6
100,0
8
18
44,4
100,0
44,4
100,0
44,4
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
5
27,8
27,8
72,2
8
4
1
18
44,4
22,2
5,6
100,0
104
44,4
22,2
5,6
100,0
44,4
94,4
100,0
Katı Atık Yönetimi
Geçerli
kötü
orta
iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
4
22,2
22,2
66,7
8
6
18
44,4
33,3
100,0
44,4
33,3
100,0
44,4
100,0
Konaklama İmkânları
Geçerli
kötü
orta
iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
11
61,1
61,1
83,3
4
3
18
22,2
16,7
100,0
22,2
16,7
100,0
22,2
100,0
Temiz Su Kaynakları
Geçerli
kötü
orta
iyi
çok iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
6
33,3
33,3
38,9
1
8
3
18
5,6
44,4
16,7
100,0
5,6
44,4
16,7
100,0
5,6
83,3
100,0
Kirli/ Atık Su Yönetimi
Geçerli
kötü
orta
iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
7
38,9
38,9
77,8
7
4
18
38,9
22,2
100,0
105
38,9
22,2
100,0
38,9
100,0
Tutarlı politik /sosyal durum
Geçerli
kötü
orta
iyi
çok iyi
Can güvenliği
Geçerli
Total
Orta
Iyi
çok iyi
Total
Yerel halkın tutumu
Geçerli
orta
iyi
çok iyi
Total
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
5
27,8
27,8
44,4
3
8
2
18
16,7
44,4
11,1
100,0
16,7
44,4
11,1
100,0
16,7
88,9
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
6
33,3
33,3
77,8
8
4
18
44,4
22,2
100,0
44,4
22,2
100,0
44,4
100,0
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
6
33,3
33,3
94,4
11
1
18
61,1
5,6
100,0
61,1
5,6
100,0
61,1
100,0
Yarı yapılandırılmış paydaş anketi sonuçlarında, genel bir değerlendirme yapılmış 19 adet temel Doğa
Turizmi kriterleri, Karaman ili Doğa Turizmi alanları açısından değerlendirilmiştir. Bu kriterlerin detaylı
incelendiğinde; doğal özellikler iyi bulunmuş, çekicilik, politik ve sosyal koşullar orta, ulaşılabilirlik ve
alt yapı da sorunlar saptanmıştır. Ulaşılabilirlik ve alt yapı ile ilgili sorunlar stratejik amaç ve eylemler
olarak eylem planında yer almıştır. Doğa Turizmi paydaşları Karaman ili Doğa Turizmi alanlarını mevcut
hali ile değil belirli düzenlemelerden sonra ziyaretçilerin kullanımına sunumunda hemfikirdirler.
Karaman inanç ve kültür turizmi yanı sıra Doğa Turizmi açısından da önemli bir potansiyele sahiptir. Bu
potansiyelin değerlendirilmesi ve pazarlanması şüphesiz ilin ekonomisi açısından önemlidir. Yapılan eylem planı tüm Doğa Turizmi paydaşların aktif olarak katıldığı bir plan olmuştur. Eylem planı tüm turizm
değerlerine odaklanmak yerine, iki tematik alan üzerinde katılımcılar ile kurgulanmıştır. Eylem planı,
ayrıca Orman ve Su işleri 8.Bölge Müdürlüğü Karaman şube müdürlüğü tarafından ilgili tüm paydaşlarla paylaşılacaktır. Eylem planı turizm paydaşların sorumluluklarını içeren eylemler ile sona ermiştir.
Doğa Turizmi eylem planı yalnızca Orman ve Su işleri 8.Bölge Müdürlüğü’nün uygulama alanı içerisinde
değildir. Katılımcılar eylem planının gerçekleştirilmesi sürecinde de iletişim ve koordinasyon rolü oynamasının eş düzeyde önemli olduğuna inanmaktadırlar. Bu bağlamda planın kağıt üzerinde kalmaması ve
ilgili kuruluşların ve kişilerin girişim ve yatırımda bulunması gerekmektedir.
106
KAYNAKLAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Orman Genel Müdürlüğü Web Sitesi
DSİ
MTA
Karaman Meteoroloji Müdürlüğü
Türkiye İstatistik Kurumu
Karayolları Genel Müdürlüğü Web Sitesi
http://www.karamankulturturizm.gov.tr
http:// www. unwto.org
www. world-tourism.org
http://www.gemoloji.host.sk
http://www.ekoturizmdernegi.org
Queensland Ecoturism Plan, 2003-2009
www.ecotravel.org
www.amtave.com/amtave/comon.html
www.greenglobe21.com
http:// www. bugday.org
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Web Sitesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Web Sitesi
http://www.gezenbilir.com
ALKAN, Mustafa, KOÇAK, Özgür (Editörler), Karadağın Doğal ve Kültürel Varlıkları, Orman ve Su İşleri 8.Bölge Müdürlüğü, Karaman Şube Müdürlüğü, 2012.
http://www.ozgurdoga.net
AKPINAR, Elif, BULUT, Yahya; “Ülkemizde Alternatif Turizm Bir Dalı Olan Ekoturizmı Çeşitlerinin
Bölgelere Göre Dağılımı Ve Uygulama Alanları”, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Cilt: IV, Sayfa: 1575-1594.
ALTANLAR, Aslı, AKINCI Kesim, Güniz; “Akçakoca İlçesinin Ekoturizm Olanaklarının Değerlendirilmesi”, Ormancılık Dergisi.
ASLAN, Yunus; “Erdek ve Çevresinin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, ss:39-53.
CENGİZ Tülay, ÇELEM, Hayran; “Hızlı Kırsal Değerlendirme Yöntemi:Alpagut Köyü Örneği (Seben,
Bolu)”, Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1-2), 2005, ss:161-170
DİNÇER ŞEN, Saadet; “Turizmin Çevresel Etkileri Ve Bir Çözüm Olarak Ekoturizm”, Mersin Üniversitesi, SBE Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2010.
ERALP, Ziya; Genel Turizm, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983.
GÜLBAHAR, Onur; “1990’lardan Günümüze Türkiye’deki Kitle Turizminin Gelişimi Ve Alternatif Yönelimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İİİBF Dergisi, Y.2009, c:14, s:1 ss:151-177.
http://gokaraman.gov.tr, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://web.ormansu.gov.tr, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://wowturkey.com, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://wowturkey.com/forum, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://www.karamanili.com, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://www.karamankulturturizm.gov.tr/, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://www.karamanozelidare.gov.tr, erişim tarihi, 15.10.2012.
http://www.larende.com/karaman-hakkinda, erişim tarihi, 15.10.2012.
Karaman Gezi Rehberi, Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Mart, 2012.
Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2012.
Karaman Kültür Envanteri, 2007, Karaman valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2007.
107
KAYNAKLAR
• KHABBAZİ, Parisa Aliasghari, YAZGAN, Murat Ertuğul; “Kırsal Peyzaj ve Ekoturizm”, International
Journal Of Social And Economic Sciences, 2 (2): 5-9, 2012.
• KILIÇ Burhan, KURNAZ Alper; “Alternatif Turizm Ve Ürün Çeşitliliği Oluşturmada Ekolojik Çiftlikler:
Pastoral Vadi Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2/4 2010, ss:39-56.
• KOÇAN, Nurhan, “Ekoturizm Ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara)
Jeopark Ve Jeoturizm Projesi”, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, İlkbahar / Spring 2012 Yıl,: 3 Cilt: 2
Sayı: 6, Ss:69-82.
• KOÇAN, Nurhan; “Mudurnu (Bolu) Ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin Ekoturizm Kapsamında İrdelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, Yıl:2011,
Ss:67-78.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Turizm Stratejisi(2023), Ankara, 2007.
• SEZGİN, Mete ve KARAMAN, Abdullah; Karaman İli Turizm stratejik Planı, Karaman Valiliği, 2008.
• Şahiner, Tuba; “İnanç Turizmi Potansiyeli ve Halkın İnanç Turizmine Bakışı Açısından Karaman”,
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Karaman, 2012.
• TUNÇ, Azize, SAC, Firuzan; Genel Turizm Gelişimi, Detay Yayın Evi, Ankara, 1998.
• Türkiye Ormancılar Derneği, Orman Ekosistemlerinde Ekoturizm Çalıştayı ve 10. Yılında TODEG,
seri no:10, Ankara, 2010.
• UÇKUN, Gazi ve TÜRKAY, Oğuz; “Alternatif Turizm Türlerinin Sürdürülebilirliği”,http://cmyo.ankara.edu.tr/~iktisad/TURKONF/web/UCKUN_TURKAY.doc, 01.04.2009.
• ULUSAN Yeliz, BATMAN Orhan; “Alternatif Turizm Çeşitlerinin Konya Turizmine Etkisi Üzerine Bir
Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 2010, Ss:243-260.
• YEŞİLTAŞ, Murat, ÖZTÜRK, İlker; “Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Alternatif Turizm Faaliyetlerine
Yönelik Bir Değerlendirme: Sivas Örneği” C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, 2008.
• YÜCEL, Cengiz; “Turizmde Yükselen Değer: Ekoturizm”, Türsab Ar-Ge, 2002.
108
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
Nazmi KAPLAN
8.Bölge Müdürlüğü Karaman Şube Müdürü
Mehmet ÖZDEMİR
Doğa Koruma ve Sulak Alanlar Şube Müdürü
Uygun Takdim
Ahmet DURAN
8.Bölge Müdürü
Rıza GENÇOĞLU
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR.
Murat KOCA
Vali

karaman ili doğa turizmi master planı

Transkript

Benzer belgeler

1. Day- Honorary Speaker

Yücel Karaman

Doç.Dr. Nazmiye ERDOĞAN`ın Sunumu

8. Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

Turizmde sosyal sorumluluk projesi

1.Yayla Turizmi

Haberi Devamı İçin Tıklayınız

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre