Birinci Seminer – a Bölümü – Kaliteli eğitim

Transkript

Birinci Seminer: birinci gün
Kaliteli eğitim
- Genel bakış
“Birinci Seminer”, okul müdürlerinin profesyonel uygulama (pratik) çalışmalarının hayata
geçirilmesi hakkındaki standartların bazı yönlerini ele almaktadır. Seminer doğrudan aşağıda
belirtilen konulara ilişkin 1, 2, 5 ve 6. Standartları ele almaktadır:
1. Standart: Yönetim ve motivasyon
Değşim süreci
Okul yönetiminin
kaliteli eğitimdeki
rolü
Çocuklara yönelik
kardeş okullara ait
standartlar
2. Standart : Öğretim ve öğrenme kalitesi
Tanımlama ve belirleyici faktörler
İyi okul nedir?
Yüksek kaliteli
öğretim
Öğrenim kültürü
Kapsamlılık
5. Standart : Yasama ve toplum
Eğitim hakkı
Uluslararası
Eğitimde Kalite
Çerçevesi
Kaliteli Eğitim
Anlayışı
Kaliteli eğitim ve
ekonomik gelişme
Çocuklara yönelik Kardeş Okul
Standartları
Okul kültürü
Okul kuralları
6. Standart
Profesyonel (mesleki) etik
Okul yönetiminin
kaliteli eğitimdeki
rolü
Tagdirname:
AB IPA 2009 tarafından desteklenen ‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye
Kapasite Geliştirilmesi’ projesi (GIZ IS tarafından yönetilen konsorsiyumca uygulanan) Deutsche
Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH’ye okul müdürleri eğitimlerinin(2012)
yapılmasında kullanan Programları için müteşekkirdir. Aynıca, proje, okul müdürleri eğitimi
Programın müellif ve ortakları olan Dr. Hermann Scheiring, Carmen Mattheis, Selim Mehmeti,
Vesel Hoda ve Sokol Elshani’ye de müteşekkirdir. Seminer malzemesi çerçevesinde, ilk bölüm olan
‘Değişim’ hariç, tüm içerik, GIZ programının 1-inci Modülünden gelir. ‘Okul Müdürleri Profesyonel
Pratik Standartları’ başlıklı yeni ve yenilenen malzeme Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (EBTB)
İdari Yönetmeliğinden çıkan beklentileri göz önünde bulundurarak hazırlanmıştır. Bu seminer
revize edilmiş, okul müdürleri eğitimi Programın bir bölümüdür. Yenilenmiş seminerler, bu
standartları hem içerik hem pratik uygulama açısından karşılayacaktır.
Seminer, okul müdürleri eğitimi için olan (EBTB tarafından 10.02.2012 tarihinde Akreditasyon
ofisi sertifikalandırma protokolünde 45/12 resmi no.ile akredite edilmiş) GIZ Programına
dayanmaktadır. Ayrıca, AB tarafından desteklenen ‘Öğretmenlerin Eğitimi ve Okul Müdürleri
Kapasitelerinin Geliştirilmesi’ projesi içeriğinde GIZ IS adına Selim Mehmeti, Osman Buleshkaj
ve David Lynn tarafından revize edilmiştir. Tam kapsamlı, revize edilmiş ve geliştirilmiş bir
malzemenin oluşturulması amacıyla, bu uzmanlar, GIZ, EBTB, AB projesi olan Eğitimdeki Sektörler
Arası Yaklaşım (SWAp), USAID-in Temel Eğitim Programı ve Kosova’da Öğretmenlerin Geliştirilmesi
Programı (KEDP) tarafından yapılan, okul yönetimi ve idaresi ile ilgili, eğitim malzemesini seçmiş,
geliştirmiş, revize etmiş ve düzenlemiştir.
Not :
Bu kılavuz Avrupa Birliği desteğiyle yayımlanmıştır. Bu yayımın içeriği sadece Deutsche
Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH’nın sorumluluğudur ve Avrupa
Birliğinin görüşlerini yansımış gibi anlaşılamaz.
Proje Tanımı:
‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye Kapasite Geliştirilmesi’, IPA 2009
aracılığıyla AB tarafından desteklenen ve Kosova’da AB Ofisi tarafından yönetilen bir projedir. EBTB
adına, proje (Swisscontact ve IP-consult’ı da içererek) GIZ IS tarafından yönetilen konsorsiyumca
uygulanmaktadır. Proje beş bölümden oluşmaktadır: (I) etkili ve sürdürülebilir bir eğitim
sisteminin oluşturulması ve uygulanması yanı sıra bir eğitim programının oluşturulması; (II)
öğretmen geliştirilmesinde kaliteli programların sağlanmasındaki yükseköğretim kurumlarının
kapasitelerinin geliştirilmesi; (III) belediye düzeyindeki kapasite geliştirilmesi ve belediye
eğitim müdürleri kapasitelerin geliştirilmesi; (IV) okul müdürlerinin kapasitelerin gelişimi ve (V)
bilgilendirme, iletişim ve dağıtım.
Bu seminerin geliştirilmesi ve eğitim malzemesinin yenilenmesi, uygulayıcı ortak olarak GIZ
IS ve AB desteğiyle EBTB ve ‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye Kapasite
Geliştirilmesi’ projesinin ortak girişimi ile yapılmıştır.
İçerik
Kısaltmalar ............................................................................................................................................................... 6
Birinci Seminer - A Bölümü - Kaliteli Eğitim - genel içeriği ............................................................... 7
1. Giriş ......................................................................................................................................................................... 7
1.1. Seminerin hedefi ............................................................................................................................................. 8
1.1. Beklenen Performans ..................................................................................................................................... 8
2. Değişim ................................................................................................................................................................. 8
2.1. Değişimi anlamak ............................................................................................................................................ 11
3. Eğitim hakkı ....................................................................................................................................................... 15
Eğitimin Dört Temel Özelliği ............................................................................................................................... 15
4. Uluslararası kaliteli eğitim çerçevesi ...................................................................................................... 16
4.1. Milenyum kalkınma hedefleri /mkh ......................................................................................................... 16
4.2. “Kerkes için eğitim “ girimişi”/hie ............................................................................................................... 17
4.3. Ab’nde eğitim ................................................................................................................................................... 17
4.3.1. Ab’nin eğitim ve eğitim kurslarının hedefleri - (2020 yılına ait standartlar) ........................... 17
4.4. Kosova’da eğitim göstergelerine ilişkin çerçeve .................................................................................. 18
5. Nicelik eğtimden kaliteli eğitime ............................................................................................................. 18
6. Kaliteli eğitim ve ekonomik kalkınma ................................................................................................... 20
7. Kaliteli eğitim : tanımlama ve belirleyici etmenler ......................................................................... 22
7.1. Kalite sisteminin önlemleri .......................................................................................................................... 23
8. Kaliteli Eğitim Anlayışı ..................................................................................................................................
8.1. Kaliteli eğitim konusunda okul yönetiminin rolü ................................................................................
8.2. Yönetim Standartları ve Okulda Yönetim Standartları .......................................................................
8.3. Okulun Gelişimine yönelik Kalite Alanları ..............................................................................................
25
28
29
30
Sözlük .................................................................................................................................................................... 31
Referanslar ............................................................................................................................................................... 32
Birinci Seminer – Bölüm B Kaliteli eğitim – İyi Okullar ....................................................................... 33
Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış
Kısaltmalar
İY - İdari Yönerge
ÇHS - Çocuk Hakları Sözleşmesi
KÇM - Kosova Müfredat Çekirdeğiı
KMÇ - Kosova Müfredat Çerçevesi
EBTB - Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı
6
Birinci Seminer – A Bölümü – Kaliteli Eğitim – genel içerik
1.Giriş
Herkes, eğitim hakkına sahiptir ilkesi, 1948 yılında Kabul eidlen İnsan Hakları Evrensel
Byannamesi (İHEB)1 ile garanti edilmiştir. Çocuklar için Evrensel İnsan Haklarını somutlaştıran
ve 1989 yılında kabul edilen Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi (İHB)2, eğitim hakkını
özel bir konuma yerleştirmektedir. ÇHB evrensel onayına yaklaştırılmış ve böylece insane hakları
konusunda uluslararası çapta en çok kabul gören bir sözleşme haline gelmiştir.
Kosova Anayasası’nın 22. Maddesi3 ile İNEB ve ÇHS, Kosova’da insan haklarının doğrudan
uygulanabilirliği temin edilmiştir. Üniversite öncesi eğitime ait yeni Yasa4, özel olarak 3.1 maddesi
ile şunu beyan etmektedir: “hiç kimsenin eğitim hakkından yoksun bırakılmaz”.
“Tüm öğrenciler eğitim hakkına sahiptir” – bu kavram, mevcut bağlamda Kosova
için ne anma gelmektedir? Bazı çocuklar bu haktan maruz kalıyor mu, kimin
tarafından ve nasıl?
Eğitim, insan kaynaklarının kalıcı olarak gelişmesi, ekonomik refah, barış ve güvenliğin
oluşturulması, evrensel değerlerin geliştirilmesi ve bireysel, ailevi, toplumsal ve küresel yaşam
kalitesinin iyileştirilmesine etki eden temel factor olarak görülmektedir.
Kosova ülke adına bu hakkı ve önemini tanımaktadır; öyleki Kosova, tüm çocukların eğitime
katılabilmeleri için daha büyük fırsatlar yaratarak eğitimdeki mevcut durumun iyileştirimlesi çaba
harcamaya kararlıdır.
Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanı Sn. Ramë Buja önümüzdeki yıllarda EBTB’nın en önemli öncelikleri
arasında “kalite ve kapsamı genişletme” olduğunu vurgulamıştır.
Kosova’da kalite güvencesini ve kapsamı genişletme sıkıntısı
Okul Müdürlerine Yönelik bu eğitim programı, Okul Müdürlerine ait Profesyonel Uygulama
Standartları kapsamındaki profesyonel performansın beklentileri karşılamaya yönelik
kapasitelerin geliştitilmesi üzere tasarlanmıştır (UA 04/2012; [02-05-2012]) ve Kosova okullarının
kalitesini yükseltmek için önemli eylem anını (fırsatını) oluşturmaktadır.
Kosova’da eğitim sistemi, değişim sürecinde bulunmaktadır. Yeni yasaları, yeni müfredatları (eğitim
programları) hazırlanmış ve hazırlanmakla birlikte okulların başarısı ve öğretmen ile müdürlerin
profesyonel uygulama pratiğine yönelik en yüksek beklentiler tasarlanmaktadır. Seminer en
evella okul müdürlerinin uygulamaları ile bağlantılı değişim ve ilke fenomenini ele almaktadır.
Bundan sonra seminer, daha büyük sorunlara dikkat çekmektedir: Kaliteli eğitim nedir? Kalite
nasıl tanımlanır? Eğitim sisteminin Avrupa styandartlarını yerine getirmek için Kosova’nın nelere
1 Ek’e göz at: Ek 1:İnsan Hakları Deklarasyonu;
2 Ek’e göz at: Ek 2: Çocuk Hakları Antlaşması
3 Kosova Anayasası’nın 22 maddesi [Anlaşmaların ve Uluslararası Belgelerin doğrudan uygulanması]
Devamında belişrtilen sözleşmeler ve uluslararası belgelerle garanti edilmiş insane hakları ve özgürlükleri, bu Anayasa ile garanti
edilir, Kosova Cumhuriyeti’nde doğrudan uygulanır ve çatışma halinde kamu kurumlarının yasa hükümleri ve diğer akitleri
karşısında önceliğe sahiptir:
(1) Evrensel İnsan Hakları Deklarasyonu;
(2) Avrupl İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına ait Sözleşme Ve onun Protokolleri;
(3) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ve onun Protokolleri;
(4) Ulusal Azınlıkların Korunmasına ilişkin Çerçeve Sözleşmesi;
(5) Her çeşit ırk ilkesine dayalı ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına ait Sözleşme;
(6) Kadınlar Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine ait Sözleşme; (7) Çocuk Hakları Sözleşmesi;
(8) İşkence ve Diğer Zalimane İnsanlık Dışı ve Aşağlayıcı Muamele ve Cezalara karşı Sözleşme.
4 Ek’e göz at: Ek 5; Kosova Cumhuriyeti’nde Üniversite Öncesi Eğitim Yasası.
7
ihtiyacı vardır? İkinci Seminer, kaliteyi yansıtan “büyük fikirden” etkilemenin kritik konularına
geçmektedir; kalitenin daha önemli olduğu konuya – okula geçmektedir.
1.1. Seminerin hedefi
Değişim ve Eğitim hakkı – Kaliteli eğitim seminerinin hedefi katılımcılara, Kosova’daki eğitim
ve okullar üzerinde doğrudan etkisi olan beklenti kaynakları hakkında bir izlenim sunmaktır.
Aslında beklentiler, tüm öğrencilerin ırk, cinsiyet, fiziksel yetenekler, zihinsel yetenekler, etnik
mensubiyet ya da toplumsal statüse bakılmaksızın kaliteli bir eğitim almalarıdır. Bu beklentilerin
karşılanamsında okul müdürünün rolü kilitseldir. Onun konumu büyük ve bileşik bir
makinenin motorü gibidir. Motor durusa onun diğer parçaları da çalışmaz, ancak motor güçlü ise
makinenin geneli çok büyük güce sahiptir ve çok işleri gerçekleştirmeye yarar. Motor, değişimin
gerçekleşmesi için makineye (ya da sisteme) büyük enerji sağlar.
1.2. Beklenen performans
Eğitimde yönetime yönelik eğitim kursunda yer alan katılımcıların “bilgi” açısından aşağıda
belirtilen sonuçları elde etmeleri bekleniyor:
Yaplması gerekenler:
1. Değişimin anlamı hakkında temel bir anlayışı geliştirmek,
2. Yönetim pratiklerinin yükseltilmesini kolaylaştıran bilgilere sahip olmak,
3. Kaliteli eğitimin ne olduğunun özünü anlamak.
5. Kosova’nın tüm çocukları için kalitesi yüksel olan eğitimin sağlanmasına bağlı sıkıntıları
belirlemek,
6. Öğretme ve öğrenmenin ana rolünü anlamak,
7. Okulda kaliteli eğitime yönelik eğitim idaresinde yönetici rolü konusunda bilgi edinmek,
8. Kendi okullarındaki zorlukları tespit etme ve anlamaya başlarlar.
Katılımcılar aşağdaki konuda “becerilerini” geliştirmeye başlar:
• Zorunlu değişmelere saygı göstererek değişiklikler sürecini yönetmek.
2. Değişim
Kosova eğitiminde yaşanan büyük değişikliklerdir. Bu değişiklikler okul müdürleri ve diğerlerinin
yönetimi altında öğrenciler için öğretme ve öğrenmenin iyileştirilmesine yönelik öğretmenlerin
çabası sayesiyle, gelecek birkaç yıl içerisinde gerçekleşmesi gerekir.
Neler değişiyor?
Eğitim kursu ile ilgili konular
Okul Müdürlerine yönelik Yeni Pratik
Standartlar şu anlama gelmektedir:
Okulların özerkliğine ve okul müdürlerinin
otoritesine saygı göstererek yeni sorumluluklar
Yönetim, idare, iletişim, ilişkiler, karar alma,
işbirliği, personel idaresi ve değerlendirme ve etik
standartlar
Müfredatın uygulanması
Müfredat (eğitim programı)
Öğretmenlere eğitim kursu (mesleki eğitim)
Öğretim uyulamalarındaki değişiklikler
Ebeveynler ve topluluk ile iletişim
Öğrenmenin değerlendirilmesi ve öğrenme
için değerlendirme
8
4 çeşit değerlendirme
Neler değişiyor?
Eğitim kursları ile ilgili konular
Kapsamı
Geniş kapsamlı eğitimin ne olduğunu
anlamak,kapsamdaki değişiklikler hakkında
algılamanın keşvedilmesi ve okul pratiği ile ilgili
birkaç strateji ve faaliyetler
Öğretim aracı olarak teknoloji
Teknoloji
Yönetim aracı olarak teknnoloji
İletişim aracı olarak teknoloji
Örgütsel değerlendirme
Okulların değerlendirilmesi
Okulun geliştirilmesine yönelik planlama
Okulların iç örgütlemesi
Okulun yönetim kurulu
Öğrenciler konseyi
Ebeveynler konseyi
Tüm bu değişmeler arasında en önemlileri, Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ) ve Kosova Çekirdek
Müfredatı ile birlikte bu politikaların sonucu olarak tüm ders değişiklikleridir. Bu değişiklikler,
Kosova okullarından mezun olan öğrencilerin kalitesini artırmak için düşünülmüştür. Öğrenmek
için bu yüksek beklentiler, sonuçları öğretmenlerin, öğretmenlerin, öğrencilerden beklenen
yetkilerini geliştirmek için verdikleri ders yöntemini ne şekilde değiştirmelerini düşünmelerini
gerekli kılmaktadır. Okul müdürleri bu süreci yönetmek zorundadır. Bu zorunlu, önemli ve
erişebilir bir iştir. Değişim birkaç nedenden dolayı makul bir testtir. Öğretmenelr ve müdürler,
onlar kendi mesleki pratiklerini değiştirmek zorunda olmakla birlikte, öğrenciler, ebeveynler ve
topluluk da nelerin değiştiğini ve bundan öğrencilerin ve topluluğun da neden ve ne şekilde
kazançlı olacağını anlamaları gerekir.
Her düzeyde ana soru şudur: “Bundan benim yararım nedir?”
Şimdiye kadar bu tür değişmelerin yöneticisi olark, hiçbir zaman Kosova’daki okul müdürlerinin
sorumluluğu olmamıştır. Müdürlerden müfredatın her alanında uzman olmaları beklenmez;
onlar okulun ve öğretmenlerin geliştirilmesi ve uygulama konusunda uzman olacaklar. Sonuç
olarak müdürler, değişim sürecini ve bu kapsamda meydana gelen geçiş sürecini bilmeli ve
anlamalıdırlar.
DEĞİŞİM VE GEÇİŞ DÖNEMİ BERABER OLUNCA - BİRBİRİNİ TAMAMLARLAR
DEĞİŞİM
GEÇİŞ DÖNEMİ
Değişimi yönetirken ilk iş gidilecek yerin
anlaşılmasıdır. Nereye doğru gidiyoruz ve neden?
Geçiş dönemin ilk işi
insanlara, rahat ettikleri yerlerinden
uzaklaşmaları için yardım sunmaktır!
Aynı şeyi yapamayız ve yapmamalıyız.
Ödev
Üretim konusunda endişe
Düşüşü nasıl idare etmeliyiz?
Süreç
İnsanlar için endişe
Profesyonel güvenlerini kaybetmeden değişim
riskini almaları için “İnsanlarıma” nasıl yardım
edebiliriz?
Faliyet #1: (Katılımcılara KMÇ özetinin bir kopyası verilecektir.)
9
KMÇ’ni görüşürken:
1. Öğrenci için güvenli ve dost ortamının açıklamasını yapınız. Kendi okulunuzda bu koşulların
var olduğunu nasıl fark edebilirsiniz?
2. Öğrencilerin ihtiyaçları, ilgi alanları ve farklı yeteneklerine hitap ederek ve dikkate alarak genel
kapsamlı eğitim ilkelerin uygulanması okulunuz için ne anlam taşır? Bunu yaparken neler
değişecektir?
3. Benim öğretmenlerim için öğrenci merkezli öğretim ve öğrenmenin etkileri nelerdir? Bu
gelişmelerin, benim okulum için etkileri nelerdir?
Ve bundan önemlisi,
4.Bu değişim süresinde okulu yönetmek için neleri öğrenmeliyim (örnek: geniş kapsamlık nedir
biliyor muyum? Öğrendiklerimi anlıyor muyum? Merkezde öğrenci ile dersi anlıyor muyum?
Öğretmenimi, onların ders yöntemini değiştirmeleri için ne şekilde ikna edeceğimi biliyor
muyum?
Michael Fullan şunları demiştir, “En önemli şey zorunlu olamaz”. Başka bir değişle siz sadece
insanlara değişim yapmalarını teklif edebilirsiniz. Neden? Ve okul müdürü olarak sizin
uygulamanızda bu ne demektir? Değişimi bu kadar zor hale getiren öğretme ve öğrenmenin
alanlar hangileridir?
Öğretimde değişme emir (talimat) üzere yapılmaz; bu değişim öğretme ve öğrenme süreci
sayesiyle gerçekleşir ve onun gerçekleşmesi için merak, çaba ve azimli olmak gerekir. Sizin
okulunuzda bu kaiteyi ne şekilde geliştireceksiniz? Bu düşünceleri gözden geçiriniz.
Marchita Stanton, farklı örgütlerde çalışmış olan bir araştırmacı olarak faaliyet planlarının değişimi
kolaylaştırmak için aşağıda belirtilen nitelikleri ve uygulamaları içermeleri gerektiğine işaret
etmektedir:
Yaratıcılık – bir şeyleri yapmak için yollarını bulmak
İşitmek – diğerleri ile iletişimde bulunmak çünkü onların düşünceleri değerlendirilecektir
Takımı yöneltmek – işbirliği yollarının aranması
Gözetim – (değişmeyi etkilemek için en güçlü nitelik olabilir)
Sorumluluk – değişim başarısına sahip çıkmak, istenen davranışın modelini çıkarmak
Takdir – değişimi başarılı kılmak için çabalar takdir edilir ve ödüllendirilir
Takım yöneticisi olarak Stanton şunu sorardı, “Kendi okulunuzda değişim yeteneğini nasıl
geliştiriyorsunuz?” Siz bir müdür olarak bunu nasıl oluştururdunuz:
Çaba – Öğretmeninize, görevini tam anlamıyla yaşaması konusunda nasıl yardımcı olacaksınız?
Onlara nereye doğru gittikleri ve neye dahil oldukları duygusuna sahip olmalarına nasıl yardımcı
olacaksınız?
Kontrol – Özgür olarak eylemde bulunmaları ve yapılması gerekenleri yapmak için öğretmenlere
nasıl etki edersiniz? Çalışmaları üzerinde kendilerini kontrol sahibi hissetmek için nasıl yardımcı
olursunuz?
Zorluk – Öğretmenleri, öğrenmeye açık olmaları için ne şekilde faaliyete geçirirsiniz? İşletme
birimi öğretmenlerin öğrenmeye açık mı? Değişim, becerileri geliştirmek ve öğrenmek bir fırsat
olarak görüyor musunuz?
Bağlantı – Öğretmenlerin, kendilerine yardım ve destek konusunda başkalarına kendilerine
güvenmelerini nasıl sağlarsınız?
10
Faaliyet #2
Bu soruları inceleyin ve tartışın:
1.Öğretmenlerin, okulunuzda çaba gösterme, kontrol, zorluk ve bağlantı becerilerini geliştirmeleri
için ne yapmalısınız?
2.Personel kadronuz arasında bu becerileri geliştirmeniz için neleri öğrenmelisiniz?
3.Siz okul müdürü olarak herhangi bir önemli şeyi bilmediğinizi ya da anlamadığınızı Kabul
etmeye hazır mısınız (örneğin KMÇ gibi)? Bu konuda size nasıl yardımcı olabiliriz?
2.1. Değişimi anlamak
“Değişim zordur, çünkü insanlar sahip oldukları şeyin değerini fazla değerlendirir-ve sahip
oldukları şeyden vazgeçtikleri sonucunda kazandıkları şeyin değerini hafife alırlar.”
- James Belasco dhe Ralph Stayer Bualli’nin kaçışı (1994)
Değişimden söz etmek kolaydır; onu yapmak bambaşka bir şeydir. Neden? Çünkü temel bir
değişim”bildiğimiz” ve “yaptığımız” şeylerle ilgili inançlarımızı zorlar.”
Değşim çizgisel olarak meydana gelmez, buna rağmen o aşağıda belirtilen etkileşen aşamaları
içerir:
Öğretmenlerin
profesyonel
gelişimi
Öğretmenlerin
bilincindeki
değişiklikler
Sınıfta
öğretmenlerin
uygulamalarındaki
değişim
Öğrencilerin
öğretim
sonuçlarındaki
değişim
Öğretmenlerin
inançlarındaki
değişim
Öğretmenlerin bilgi değişimi arasında etkileşimli süreçler, öğrencilerin uygulama ve eğitim
başarıları, bir sonraki sayfada grafiksel olarak açıklanmaktadır.
Bilgi veya teşvik
sisteminin
dış kaynağı
Bilgiler, inançlar ve
tutumlar
Profesyonel
deneyler
Öğrencilerin
sonuçları
(başarıları)
11
Bu süreç, yeni KMÇ’nin uygulanmasıyla gerçekleşecektir. Onun etkileri şunlardır:
1.Öğrenmenin tamamen değiştirilmesini teşvik etmek için öğretmenlerin çocuklarla nasıl
çalıştığına dair beklentiler. Öğretim şimdi artık sadece anlatım değil; o aynız amanda öğrenme
sürecidir.
2.Artık metin müfredat değildir.
3.Öğrenmenin değerlendirilmesi ve öğrenme hakkındaki değerlendirme artık çok daha bileşik,
”daha güvenilir” ve öğrenciler için asıl uygulamadan için daha önemlidir.
4.Öğrenim sonuçları, gözlenebilir/ölçülebilinir yetkilere dayalıdır.
Bunun temel argümanı ise değişimin, yeni pratiklerin öğrencilerin yararına ve öğretmen olarak
kendi yararlarına olduğuna inanmalarının bir parçası olmadıkça değişim meydana gelmediğinde
yatmaktadır. Bizim pratiklerimiz, inançlar tarafından yönlendirilir.
Bu nedenle bilmeniz gerekenler şunlardır:
• Yeni KMÇ öğretmenlerin, profesyonel iyi pratiğin ne olduğu ve öğrencilerin yararına nelerin
olduğu konusunda kendi rolleri ile ilgili öğretmenlerin inançlarına meydan okur.
• Birçok öğretmen için bu mücadele son derece kişiseldir.
• İnançlar, deneysel kanıtlara dayalı değildir. Öğretmenler, değişim riskini almadan önce
değişimin yararlarını görmeleri (yaşamaları) gerekir.
• Profesyonel (mesleki) performans ve düzeltilmeden önce öğrencilerin önüne çıkan
zorluklar. Bu öğretmenlerin ”aynı yolda kalmaları” gerektiğine emin olmaları ve yeni pratikleri
(uygulamları) geliştirmek için çaba göstermeye ve geliştirmeye devam etmelerini daha da
zorlaştırır.
Son tümce, değişimi çok zor kılandır. Sonuçların hemen alınmaması insanların teslim olmalarını
teşvik eder; buysa özellikle onların, en iyi sonuçlara ulaşmadan evvel daha kötü sonuçları elde
etmeleri gerektiği konusunda kendilerine güvenmedikleri durumlarda göze batar. Bu olgu
”değişimin çöküşü” ya da basit sözlerle ”düşme” olarak adlandırılır. Sizin işiniz öğretmenlere bu
tecrübeden geçmelerine yardımcı olmaktır!
Faliyet #3
Aşağıdaki her soruya verilen yanıtları inceleyiniz ve bundan sonra sizin grup üyeleriniz ile sizin
cevaplarınız hakkında tartışınız. Sorulara yanıtlarınızı tamamladıktan sonra not düşürürken bu
konu hakkında yeni görüşlerinizi ve grup üyelerinizin görüşlerinden kazanımlarınızı belirtiniz.
1.Öğretme ve öğrenme için nelerin önemli olduğunu düşüniyorsunuz? Bu KMÇ’nin
beklentilerinden daha farklı mıdır? Ne ve neleri değiştirmeniz gerekir?
2.KMÇ öğrencilerin neleri ve nasıl öğrenmeleri gerektiği açısından öğrencilerin sonuçları
(başarıları) ile ilgili beklentiler konusunda değişikliklerin yapılmasını öngörmektedir.
Öğrencilerin neleri ve nasıl öğrenmeleri gerektiği açısından öğrencilerin sonuçları (başarıları)
ile ilgili beklentiler konusundaKİ değişiklikler, öğretmenlerin inancını soru işaretine getirecek
midir?
3.Öğretmek ve öğrenme konusunda yeni uygulamalar ve güvenceleri geliştirmeleri için
öğretmenleri etkilemekte sizce en önemli zorluklar hangileridir?
4.Yeni KMÇ’nde beklenen değişiklikleri başlatırken bunun hangi riskleri doğuracağını
öngörüyorsunuz? Bu bölümü okulunuzda ne şekilde uygulamayı düşüniyorsunuz?
Değişim geçilmez sularda bir yolculuktur; onun sadece hedefi bilinir!
Okul yönetiminde olması gereken “yürürlükte” zamiri “biz”dir. Ancak okulunuzdaki her öğretmen
hakkında sizing için birey ve müdür olarak etkili ve önemli konular mevcuttur. Bunlar şunlardır:
12
• Ben değişimi yapabileceğime inanmak zorundayım ve bu okula, çocuklara daha iyi hizmet
sunması (daha etkili bir şekilde) için yardımda bulunmalıyım
• Ben bizim, personel kadrosu olarak, daha etkili bir şekilde çocuklara hizmet sunmamız
gerektiğine inanmalıyım.
• Ben imkanlar konusunda heyecanlı olmalıyım ve bizim okulumuz, diğerlerine önderlik etmeleri
için öğrencilerimiz için bizim yapabileceğimizi sağlayan şansları yakalamalıyım.
• Değişim yolculuğunu saptamamız için diğerlerini benimle önderliğe davet etmeliyim.
• Bizim değişim yolculuğumuzda nerede bulunduğumuzu göstermek için güvenli önlemleri
bulmak zorundayım.
• Benim okulumda değişimin yönetilmesi ve yürürtülmesi konusunda benim için diğer etkilerin
hangileridir?
• Müdür olarak sorumluluklarımı ne şekilde yerine getireceğim, sizin hedefinize ulaşıp
ulaşmamanız için çok önemlidir. “Duygusal zekâ” kitabının ünlü yazarı Daniel Goleman
aşağıda belirtilen altı tür önderlik davranışı tespit etmiştir: uygulamada olan dörtten diğer ikisi
uygulanmamaktadır:
Değişimin yönetimine ait Goleman’ın uygulamaları
1.Bağlayıcı—yönetici onayı talep eder (“Benim dediklerimi yapınız”).
2.Otoriter—yönetici hedefe doğru insanları seferber eder (“Benimle geliniz”).
3. Etkileşim – yönetici uyumu sağlar ve duygusal bir bağ oluşturur (“İnsanlar esastır”).
4. Demokratik – yönetici katılımıyla konsenüs (anlaşma) oluşturur (“Siz nasıl düşünüyorsunuz?”)
5. Hızın ayarlanması- yönetici performans konusunda yüksek standartları belirler (“Ben ne
yaparsam onu yap, hemen.”)
6. Denetleme- yönetici insanları gelecek için hazırlar (“Şunu dene”).
Peki, hangisi işlevseldir?
Altı yöntemden ikisi okul havasını (gidişatını) olumsuz etkiler ve bölyece performansı da olumsuz
etkiler. Bunlar bağlayıcı yönteme düşer (insanlar sabretmez ve tahammül etemzler) ve hızı ayarlama
yöntemi (insanlar fazla üstlenir ve harcanırlar). Tüm diğer dört yöntem huzura ve performansa iyi
ölçüde olumlu etlileri olur. 5
Bildiğinizin farkındasınız, ne yaparsınız? Aşağıda seminerden sonra gerçekleştirmesini tercih
edebileceğiniz bir görev bulunmaktadır:
Okulunuzda KMÇ’nin uygulanmasına yönelik bir plan hazırlamaya başlayınız.
• Kiminle irtibat kuracaksınız, nasıl?
• Öğrenmeniz gerekenleri nasıl belirleyeceksiniz?
• Yeni KMÇ’nin uygulanmasında size ve personel kadroya kimlerin yardım edeceğini
düşünüyorsunuz?
• Sizce uygulanması için en makul zaman hangisidir?
• Okulunuzun KMÇ’nin uygulanmasında başarılı olup olmayacağınızı nasıl bileceksiniz?
Kosova’da meydana gelen tüm bu değişiklikler eğitimde kalitenin iyileştirilmesini ve onun Avrupa
standartları düzeyine yükseltilmesini hedeflemektedir. Buysa şu soruyu ortaya koymaktadır,
kaliteli eğitim nedir ve çocuklarımızın6 buna neden hakkı vardır?
5 Michael Fullan, Değişim kültürünün yönetimi; s. 5/15
6 Doğuştan 18 yaşına gelmiş olan her birey çocuktur.
13
Dah önceden de belirttiğimiz gibi:
Asıl sıkıntı, kalitenin ve kapsamın artırılmasıdır
Okulda en yüksek katılımın olumlu olması yanı sıra; bu olgu kalitenin var olduğunu mecburen
yansıtan bir gösterge değildir. Sonuç olarak çocuklarımızın gelişimini geliştirmek için okullarımızda
çocuklara yönelik kaliteli eğitime özel önem verilmelidir. Bu, Kosova okullarının daha başarılı
olabilmesini sağlayacak bir fırsattır.
Kaliteli eğitim – genel gösterge bölümü Kosova düzeyinde keliteli eğitimle ilgili genel bilgileri
sunar. BU öğretmenlerin ve eğitimdeki yöneticilerin bu hedefe ulaşmakta kaliteyi saptamaları
ve özel rol oynamalarını belirleyen farklı etmenleri (faktörleri) belirler. Kosova için asıl sıkıntı iki
mislidir: bağımsızlıktan sadece birkaç yıldan sonra çok genç olan bir devlette devamlı ademi
merekziyetçiliğin uygulanması bağlamında kalitenin artırılması. Yukarıdan – aşağıya ve aşağıdanyukarıya olmak üzere bütünleştirici yaklaşımın komuta-kontrol sayesiyle eğitim kültürünün
değiştirmek için ikinci bir çözüm bekleyen sıkıntıdır. Okulun özerkliğinin artırılması, topluluğun
daha etkin katılımı, samimiyet ve öğrenmek için etkin bir desteğin yoğunlaşmasıyla, özerkliğin
karar almaya ve okullarda finansmana neden olması durumunda iyileştirilmiş eğitim kalitesi için
büyük bir fırsattır. Tüm bunlar değişme demektir.
Âdemi merekziyetçilik bir süreçtir – bu birçok aşamada gerçekleşir; değişiklikler kademe kademe
ortaya çıkar. Ancak bunun, okul müdürlerin rolleri açısından büyük farklılıklara neden olur: bu
durumda onlar tarihsel açıdan onların sadece okulun idari yöneticileri oldukları okullarda onlar
kalitenin iyileştirilmesini hedefelyen sürecin önderleri olmalıdır. Kosova’daki Okul Müdürlerine
yönelik Profesyonel Pratik Standartları ile kapsanan mevcut idar, sorumluluklar, yönetim için DE
etkili iadre konusunda da geçerlidir.
Okul müdürünün farklı rolleri:
Büyümeye yüz tutan bir özerkliğe sahip olan okul müdürleri vizyoner, eğitim planlayıcısı, okulların geliştirilmesinin girişimcisi, topluluğun geniş çapta katılımını sağlamak için iletişimde bulunan kişi, öğretme ve öğrenme konularında kaliteyi destekleyen kişi, okulun ana aktörleri için
moderatör, teknik ve finans kaynaklarının iadrecisi, verilere dayanarak bilinçli kararları alan ve
mevcut kaynaklar ile öğrencileri için olası en iyi başarıları elde etmek amacıyla artan rekabet
bağlamında etkili ve stratejik bir yöntem ile okjulları yöneten personel kadrosu ve öğrencileri
karşısında yöentici sıfatında olmalıdırlar.
EBTB, etkili eğitim politikalarını geliştirmiştir ve kaliteli eğitime yönelike politikalardan oluşan iyi
bir çerçeve oluşturmuştur. Bu politikaların uygulanamsı ise okul personeli kadrosuna bağlıdır.
Yasalar ve en önemli politikalara Okul öncesi eğitime ait yeni Yasa, Kosova’da Eğitim Strateji Planı
(KESP)7, Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ)8 ve Okullarda Derslerden Uzaklaşmaya karşı Ulsal
Eylem Planı da dâhildir.
Ksep, KMÇ ve öğretmenlere ait lisansın uygulanması (UA 5/2010) okullar için derin etkileri vardır.
Bu çerçeve tüm ilgililerin devamlı olarak kapsanması ve bilgilendirilmesine dair çabalar yanı
sıra eğitimde performans sonuçlarının (başarıların) kamuya açık olması gibi önlemler, merkezi,
belediye ve okul düzeyinde Kosova bağlamında yansımanın oluşması için başlangıç noktalarını
oluşturur. Eğitimde kalitenin teşfik edilmesi her düzeyde olmak züere eğitim alanında tüm ilgili
tarafların ortak sorumluluğudur. Bu değişmedir; bu yönetmek için öğrenmeniz gereken şeydir.
7 Ek’e göz at: Ek 6: Kosova’da Stratejik Eğitim Planı 2011-2016
8 Ek’e göz at: Ek 9: Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ)
14
3. Eğitim hakkı
Eğitim hakkı, 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (İHEB) sayesiyle
yeniden teyit edilmiş ve daha geç Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin (ÇHS) 9 28. ve 29. maddeleri ile
somtlaştırılmıştır. Bu sözleşmelere göre en azından ilkokullar ücretsiz olmalı ve zorunlu olmalıdır,
orta ve yüksek eğitimin ise mutlaka ücretsiz olmamasıyla birlikte, herkes için devamlı olarak
ulaşılabilir olması gerekmeketdir. ÇHS’nin 28. maddesi eğitimi, hak olarak tanımlamaktadır ve
“ilerici olarak ve fırsat eşitliğine dayalı” esası üzere bu hakkın ne şekilde gerçekleşmesine dair
adımları önermektedir.
Bu adımlar şunlardır:
– İlköğretim herkes için zorunlu ve erişimi ücretsiz olmalıdır. Orta öğretim mevcut olmalı ve
gerektiği takdirde maddi yardım sayesiyle her çocuk için erişilir olması gerekir.
– Devletlerden tutarlılığı teşvik etmeleri ve okulu bırakma oranını azaltmaları istenmektedir.
– Onlardan aynı zamanda okullarda disiplinin, çocuğun insane olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır
bir biçimde idare edilmesi yönünde önlem almaları istenmektedir.
– Onlardan aynı zamanda eğitim alanında uluslararası işbirliğini teşfik etmeleri istenmektedir.
29. madde okul eğitiminin amacına değinmektedir, buysa şunların yapılmasını öngörmektedir:
– Çocuğun “tam potansiyele sahip kişilikleri, yetenekleri ve zihinsel ile fiziksel yeteneklerinin”
geliştirilmesine yardımcı olmaları.
– İnsan hak ve temel özgürlüklere saygı gösterme özelliklerinin geliştirilmesi.
Okullar aynı zamanda çocuğa “özgür bir toplumda sorumlu bir yaşam, tüm insanlar, etnik
gruplar, ulusal ve dini gruplar ve kökeni yerli olan kişilerle arasında anlayış ruhu içerisinde, barış,
toleranslık, cinsiyet eşitliği ve dostane ruhunda olan bir toplumda sorumluluk gerektiren yaşam”
için hazırlanması için yardımcı olmalıdır.
Sonunda bu madde, doğal ortama saygının geliştirilmesinde okulların önemini de vurgulamaktadır.
Eğitimin Dört Temel Özelliği
Eğitim şekillerin belli bir ülkenin özel koşullarına bağlı olmasına rağmen eğitim, Birleşmiş
Milletler’in Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklarına ait Komisyon (BMETKHK 1999) tarafından
belirlenmiş olan 13. Genel Yorumuna göre şu dört temel özelliği barındırmalıdır:
Kullanılabilirlik diğerleri arasında yeterli sayıda okul binaların ve yeterli işlevsel programların
var olmasını ifade eder. Bundan başka o eğitim kurslarını tamamlamış öğretmenlerin, eğitim
malzemeleri, içecek suyunun ve kız ve erkek çocuklar için ayrılmış ayrı temizlik tesislerin emvcut
olup olmadığını ifade eder.
Erişebilirlik eğitim için ayrı ayrımcı olmayan ve fırsat eşitliğini sağlayan olanakları gerektirir. Bu
özellik okula giden yol konusunda bir fiziki boyuta ve okul tarifeleri konusunda olan bir ekonomik
boyuta sahiptir.
Kabullenmek eğitimin kalitesi ile ilgilidir, buysa öğretim yöntemlerinin kalitesi ve müfredat
anlamındadır. Bunlar kültürel açıdan uygun olmalı ve öğrencilerle ilgili olmalıdır.
Uygunluk eğitimin ve öğretimin esnek olmasını ve öğrencilerin durumu ve ihtiyaçları ile uyumlu
olamsını gerektirir. Eğitim hakkı, sadece kendince bir hak değil belli sayıda diğer haklar için de
kolaylaştırıcı bir etmen olması itibariyle karar vericidir. Bilgilerin desteklenmesi ve diğer insane
9 Ek’e göz at: Ek 3 Milenyum Kalkınma Çerçevesi
15
haklarının gerçekleşmesi için önemli bir enstrümandır (yöntemdir): eğitim görmüş bir birey kendi
haklarının uygulanmasını talep etmesi için daha iyi bir konumdadır, örnek olarak sağlığa erişim
hakkını, vatandaş olarak politik haklarını ya da işe grime hakkını ve talep etmek ve kullanması
için işini serbestçe seçmesine ait hakların hayata geçirilmesi. Böylece kaliteli eğitim diğer insane
haklarına “kapiların açılması” ve ayrımcılığa karşı gelme aracı olarak görülmektedir.
Faliyet #4 – Lütfen aşağıdaki sorular üzerinde düşününüz:
1. Özellikle 21. Yüzyılda Kosova için Eğitim Hakkı neden bu kadar önemlidir?
2. Dört A’lar açısından okulunuzda onların hangileri gerçekleşmiştir ve hangileri zorluk
yaratmaktadır?
3. Eğitim Hakkı ile ilgili olarak geçmişe kıyasen şimdi daha önemli olan hangi sorunlarla
karşılaşmaktasınız?
4. Kaliteli eğitime yönelik Uluslararası Çerçeve
“Gelişim için anahtar” olarak eğitim Milenyum Kalkınma Hedefleri (MKH) ya da “Herkes için
Eğitim” (HiE) Girişimi gibi gelişime yönelik uluslararası deklarasyonlar ve uluslararası girişimlerde
de gittikçe daha fazla önem kazanmıştır.
4.1. Milenyum Kalkınma Hedefleri /MKH
Eğitimle ilgili Milenyum Kalkınmanın ilgili hedefleri (MKH) 10 2015 yılına kadar tüm çocuklara
yönelik evrensel temel eğitime erişime odaklanmaktadır ve 2. Ve 3. sayılı hedeflerde ifade
edilmektedir:
Hedef 2: Evrensel eğitimin sağlanması: D2015 yılına kadar kız ya da erkek çocuklar olmak
üzere tüm çocuklar ilköğretimin tam süresini tamamlayabilirler.
Hedef 3: Cinsiyet eşitliği:Ten geç 2015 yılına kadar eğitimin tüm düzeylerinde tercihen 2005
yılına kadar ilk ve ortaokullarda cinsiyet eşitsizliğin ortadan kaldırılması.
10 Ek’e göz at: Ek 3 Milenyum Kalkınma Hedefleri
16
4.2 ”Herkes için eğitim”/HiE Girişimi
Tayland’In Jomtien kentinde 1990 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler’in Herkes için Eğitim
Dünya Konferansı’nın sonucu olarak “Herkes için Eğitim” /HiE küresel girişim oluştu. O zamandan
beri 189 devlet bu Girişimi imzalamış ve onun altı hedefi ile uzlaşmıştır:
Hedef 1: Özellikle dezavantajlı ve savunmasız çocukların erken eğitimine yönelik geniş kapsamlı
özen ve eğitimin genişletilmesi ve iyileştirilmesi.
Hedef 2: 2015 yılına kadar kız çocukları, zor koşullarda yaşayan çocuklar ya da etnik azınlık
topluluklarına mensup çocukları başta olmak üzere tüm çocukların ilköğretimlerini ücretsiz
olarak ve zorunlu olarak kaliteli bir eğitime erişmeleri ve tamamlamalarının sağlanması.
Hedef 3: Tüm gençlerin ve erişkinlerin öğrenme ihtiyaçlarının, uygun öğrenime ve yaşam
becerilerine ait programlara eşit olarak erişmeleri sayesiyle yerine getirilmesinin sağlanması.
Hedef 4: Kadınlar başta olmak üzere 2015 yılına kadar erişkinlerin yazma – okuma düzeyelrinde
yüzde 50’lik bir iyileşmenin sağlanması ve tüm erişkinler için temel ve sürekli eğitime tarafsız
olarak erişimin sağlanamsı.
Hedef 5: 2005 yılına kadar ilk ve orta eğitimde cinsiyet eşitsizliğin ortadan kaldırılması ve kız
çocukların kaliteli temel öğretime tam ve eşit katılımı için erişim ve başarılarına odaklanarak 2015
yılına kadar eğitimde cinsiyet eşitliğinin sağlanması.
Hedef 6: Eğitimde tüm kalite yönlerinin iyileştirilmesi ve hereksin mükemmeliğinin sağlanması
ve böylece başta yazma – okuma, matematik ve temel yaşam becerileri olmak üzere kabul edilen
ve ölçülebilir ders başarıların herkes tarafından kaydedilmesi.
4.3 AB’nde Eğitim
1957 yılında imzalanan Roma Antlaşması’nda profesyonel (mesleki) eğitim topluluğun faaliyet
alanı oldu. 1992 yılında eğitim Birleşmiş Milletlerin yetkiler alanı olarak kabul edildi.
Antlaşmada şöyle yazar: “Topluluk, Üye Ülkelerle işbirliğini teşfik ederek ve gerektiği takdirde öğretme
içeriğine saygı göstererek ve eğitim sistemlerinin örgütlenmesi ve onların kültürel ile dil çeşitliliğine
saygı gösterme konusunda Üye Devletlerin sorumluluklarına tam olarak saygı göstererek eylemlerini
destekleyerek ve tamamlayarak kaliteli eğitimin geliştirilmesine katkı sunacaktır”.
Aslında “Lizbon Antlaşması”, yürürlüğe sokulduğu 1 Aralık 2009 yılından beri, AB’nin eğitim ve
eğitim kursları hakkındaki taleplerini değiştirmemiştir11.
Bu hedeflere ulaşmak için AB, okullara ait COMENIUS, yüksek eğitim için ERASMUS, profesyonel
okullar için LEONARDO DA VINCI ve eğitim kursları ile erişkinlere ait eğitim için GRUNDTVIG geniş
programlara sahiptir.
4.3.1 AB’nin Eğitim ve Öğretime ait Hedefleri - (2010 yılına ait Standartlar)
Avrupa Toplulukları tarafından hazırlanmış ve Eğitim Bakanlar Konseyi tarafından kabul edilmiş
olan Eğitim ve Öğretime ait Avrupa İşbirliğine ilişkin Stratejinin 12güncellenmiş Çerçevesi (ET 2020
olarak bilinen), toplumsal (sosyal) açıdan akıllıca genişleme, kalıcı ve kapsamlı büyümeye yönelik
tüm sistemlerdeki politikaların harekete geçirilmesi amacıyla Avrupa’ya ait Avrupa İşbirliği
Stratejisinde 2010 yüksek düzeyde eğitim politikalarının mesajları hakkında bilgi sağlamaya
yarayan ana mekanizma olarak hizmet etmektedir.
11 Ek’e göz at: Ek 4: Lizbon Antlaşması
12 Öğretimin hedefleri ve AB Standartları (kıyslama 2010-2020)», 2011
17
Üye devletler ve bu yönde çalışmakta olan Komisyon, eğitim ve öğretim için ortaklaşa kabul
edilen stratejik hedeflerine doğru delillere dayalı olan ve ulusal ile AB düzeylerinde de delillere
dayalı politika oluşturma konusunda bilgi edinme ve yönetimi yanı sıra ilerlemeyi izlemek için
araç olarak göstergeleri ve standartları kullanırlar.
Eğitim ve öğretime ait bu evrak çerçevesinde yer alan beş genel standartlar şunlardır:
- 4 yaş ve zorunlu ilk eğitime başlama yaşlarıa arsındaki çocukların en az %95’i erken eğitim için
eğitim sürecine katılmalıdır;
- Eğitim ve öğretimi erken terke denelrin sayısı %10’un altında olmalıdır;
- Okuma, matematik ve bilimde düşük başarı gösteren 15 yaşında olanların sayısı %15’in altında
olmalıdır;
- Yüksek öğretimde başarı göstermiş 30–34 yaşları arasında olanların sayısı en az %40 olmalıdır.
- Ortalama olarak erişkinlerin en az % 15’i ömür boyu öğrenime katılmalıdır.
Bu beş standartların ikisi (ilkokulu terk eden öğrenci sayısının azaltılması ve yüksek öğretim
niteliğine sahip olan gençlerin sayısının artırılması), bu standartlar sayesiyle eğitimin iş piyasası ile
ilişkilerinin yansıtılmasından dolayı ve istihdam ve iş yerleri için büyük önem taşımasından dolayı
2020 yılına kadar ekonomik kalkınma konusunda 2010 yılına kadar Avrupa için ana öncelikler
olarak seçildikten sonar daha fazla önem verilmiştir.
4.4 Kosova Eğitim Göstergeleri Çerçevesi
EBTB, HİEi Girişimi gibi genel eğitim göstergeleri ve “katılıma erişim”, mali kaynaklar, iç
etkililik ve ile uygun olan ve öğrenme koşulları ile bağlantılı olan göstergelere benzer
Kosova’nın ilgili göstergeleri saptamıştır.13
Kosova’da Eğitim Plan Stratejisi / KEPS aynı zamanda uygulama planını gözetmeye yönelik bir dizi
ana göstergeleri saptamıştır14.
Göstergeler okullar ve beeldiye müdürlerinin eğitim kurslarına ve öğretmenler için sürekli
düzenlenen eğitim kurslarının değeri göstermektedir.
Kapsam konusundaki tutum da zorunlu eğitime katılmaları ve kalması gereken dezavantajlı
çocukların sayısı ile bağlantılı olan göstergeler de KESP tarafından değerlendirilmiştir.
EBTB, İç Operasyonlar Dairesini ve ilerlemeyi gözlemek ve KESP’nın uygulanmasını garantilemek
için Yönetim Kurulunu oluşturmuştur.
Geçenlerde oluşan Eğitimde bilgilerin yönetilmesi Sistemi (EBYS) EBTB’na, bu görevin yerine
egtirilmesi için gerekli olan tüm bilgileri ve verileri göstermekte yardımcı olur.
5. Kvantitativ eğitimden kaliteli eğitime
Eğitime gösterilen ligi, tüm çocuklar için eğitimin geliştirilmesi (daha iyi bir eğitimin sağlanamsı)
konusunda dünya çapında çabanın artırılmasına neden olmuştur. Söz konusu ulusal ve
uluslararası programların, eğitim anlayışımızındevamlı olarak gözlenmesi ve düzenli olarak
değerlendirilmiş olması nedeniyle son zamanlarda araştırmaların derinleştirilmesi ve geniş bir
yelpazeyi kapsamasından dolayı, eğitimi ne şekilde geliştirmemiz konusundaki bazı algılarımızı
değiştirmemize yardımcı olmuştur.
Bazı devletlerde çocukların okullarda daha uzun zaman kalmaları için olanakların mevcut
olmasıyla eğitimin güçlendiğine dair temel varsayım mevcuttu. Eğitim süresi, eğitim niceliği iyi
bir eğitim için ana etmen olarak görülmüştür.
13Ek’e göz at:Ek 7: Eğitim Göstergeler Çerçevesi
14 Ek’e göz at: Kaliteli eğitim, Ek 8: Performansı Değerlendirme Çerçevesi (TRC)
18
Yapılan araştırmalar zamanın gerçekten önemli odluğunu, ancak bundan önemlisinin bu zaman
içerisinde aslında nelerin yapıldığının bundan daha önemli olduğunu göstermiştir: dünyanın
bazı devletlerinde çocuklar yıllar yılı sınıflarda oturur ve buna rağmen – sınav sonuçlarının
değerlendirilmesine dayanarak – gerektiği kadar öğrenmedikleri, onlardan bazıları birkaç yıllık
eğitimden sonra bile yazma – okumayı az öğrendiklerini göstermiştir.
Bu keşif bizim algımızı değiştirmiştir: eğitim için zaman önemli iken bu zaman içerisinde
çocuklarına slında ne ve nasıl öğrendikleri bundan daha önemlidir, demek oluyor ki eğitimin
kalitesinin önemli olduğu açığa çıkmıştır!
Böylece okulların büyük sorumlulukları vardır. Hükümetler, farklı toplumsal gruplar yanı sıra
ebeveynler, işletmeler ve sanayilerden beklentiler büyüktür. Hereks okullarda çok uzun süre
kalmayan ancak okullardan büyük başarılarla ayrılan, uluslararası kalite standartlarına gore
pratik ve teorik bilgiye sahip olarak okuldan ayrılanları talep ediyor. Böylece dünyanın farklı
devletlerin politika yapanları kalitli eğitim konusunda politika ve planları tasarlamaktadır.
Kaynakların sınırlı olmasından dolayı sağlıklı eğitim verilerine dayalı olan bilgi edinimleri sonucu olan kararların alınması önemlidir.
Bu, eğitim kalitesini saptayan (belirleyen) etmenlerin (faktörlerin) araştırılmasının başlagıç
noktasıydı.
Böylece okulların büyük sorumlulukları vardır. Hükümetler, farklı toplumsal gruplar yanı sıra
ebeveynler, işletmeler ve sanayilerden beklentiler büyüktür. Hereks okullarda çok uzun süre
kalmayan ancak okullardan büyük başarılarla ayrılan, uluslararası kalite standartlarına gore pratik
ve teorik bilgiye sahip olarak okuldan ayrılanları talep ediyor. Böylece dünyanın farklı devletlerin
politika yapanları kalitli eğitim konusunda politika ve planları tasarlamaktadır. Kaynakların sınırlı
olmasından dolayı sağlıklı eğitim verilerine dayalı olan bilgi edinimleri sonucu olan kararların
alınması önemlidir.
Bu bağlamda Eğitim, Bilim, Teknoloji Bakanlığı (EBTB) 2001-2016 yılları arasında Kosova’da Eğitim
Stratejik Planında, kalkınmayla ilgili önceliklerde birini ayan olarak belirlemektedir: herkes için
kaliteli eşit eğitimi sağlayan genel kapsamlı eğitim sistemine desteğin sunulması.
Eğitimde Bilgi Yönetim Sisteminin (EBYS) tanıtımı, etkili ve sonuç verici bir şekilde eğitimin
yürürtülmesi için gerekli olan ayrıntılı bilgilere sahip olmakla merekzi, belediye ve okul
düzeylerinde karar alanların sahip olması için çok önemli bir adımı oluşturmaktadır.
Kosova’nın dört belediyesinde, okul idaresi ve okula katılım fırsatlarından ebeveynlerin,
öğrencilerin ve öğretmenelrin memnuniyet düzeyi hakkında gerçekleşen bir araştırma,
öğrencilerin yüzde 40’nın kaliteli eğitim almadıklarını göstermiştir15.
Faaliyet #5 – Yukarıdaki dört sayfa ile ilgili lütfen aşağıdaki soruları görüşün ve tartışınız:
1.Okulunuz, herhangibir cinsiyet zorlukları ile karşı karşıya geldi mi? Bunun böyle olduğunu
nerden bileceksiniz?
2.HiE’in 1, 2 ve 5. hedeflere saygı gösterirken okulunuz hangi zorluklarla karşı karşıya gelmeketdir?
3.AB’nin Hedefelrini gözden geçridiğiniz zaman okulunuzun üç öncelğini belirleyebilir misiniz? 16
4.AB standartları karşısında okulunuzun ne kadar iyi çalıştığını nasıl fark edersiniz?
15 Daha detaylı bilgiler için başlangıç durumun araştırrma sonuçlarına ait rapora göz atınız.: Ardit Bejko (2011): Okul idaresi ve
okula katılım fırsatları ile ebeveynlerin, öğrencilerin ve öğretmenelrin memnuniyet düzeyi, IQ Consult Prishtine
16 Lütfen dikkat ediniz: Bir devletin okullarının kalitesi, onun tüm okullarının ortalama performansıdır; öyleki ayrı ayrı her okulun
performansı önemlidir.
19
Çocuklarımın okula düzenli
olarak gittiklerini biliyorum, ancak iyi öğrenip öğrenmediklerini
bilmiyorum. Bence bu
öğretmenlerin görevidir?
Okulu boşuna tamamladık,
hiçbir şey öğrenmedik.
Şimdi çalışırken bilgiye
ne kadar ihtiyacımız
olduğunu görüyorum.
Oh, be yeni yöntemle ders veren
birkaç öğretmenimiz var, zevkle
çalışıyoruz.
Birçok faktöre bağlı
olan kaliteyi artırmayı
hedefliyoruz ve bu kolay
iş değildir.
Tüm öğretmenlerin bu yönteme
göre ders vermesi çok hoş bir şey
olurdu.
6. Kaliteli eğitim ve Ekonomik Kalkınma
Eğitimin temel insane haklarından birisi olması yanı sıra eğitim, aynı zamanda ekonomik kalkınma
için de bir motor görevini yapar. Belli bir devletin nüfusunun genel eğitim durumu, kısmen bu
devletin işçi gücünün eğitim düzeyini belirler (bununla işçi olarak çalışan ya da meslek sahibi
olan, girişimciler, yöneticiler, resmi görevliler ve daha çok emsleklerdeki insanları kapsar). Bazı
ülkeler farklı eğitim bileşenlerini vutgulamaktadır. Örnek: ortaokullarında profesyonel eğitim
programları olmayan devlet, “tecrübeli” işçi gücüne sahip olamaz.
İnsanın en önemli varlık olduğuna dair gerçeği herkes bilir: “Bilgili toplum” kavramı, kendi
insanların bilgisine dayanarak toplumu ve ekonomiyi irade der. Dünya ticaret sisteminde, doğal
20
kaynaklarını nerede bulacağınız o kadar önemli değildir: bundan önemlisi dovletin en uygun
başarıları yakalamak için bu kaynakları ne şakilde kullanacaklarını bilmezi, bilgi edinmesi, yeni
teknik ve süreçleri öğrenmesi ve bireysel yarar ya da genel olarak toplumun yararına bu kaynakları
kullanmayı bilmesidir.
Bu tüm devletler için çok iyi bir haberdir! Biz toprak ve taşların jeolojik yapısını değiştiremediğimize
göre biz, belli bir süre içerisinde büyük ölçüde toplumdaki genel eğitim düzeyini yükseltebiliriz.
Nüfusun bilgi ve kavram becerileri, ekonomik kalkınma için önemlidir.
Kaliteli eğitimin belli bir ülkenin ekonomik kalkınmasına doğrudan etki ettiği için miktarın iligi
odağı olmadığı durum hakkında raporlamanın odak noktasıdır.
Eğitimin geliştirilmesi için eğitim zamanının ya da basit sözlerle eğitim yıllarının uzatılması
yeterli değildir. Ekonomik refah, zorunlu eğitim yıllarının basit bir şekilde uzatılması ya da yüksek
öğretimi tamamlayan üniversite öğrencilerinin sayısının artırılması sayesiyle terfi edilemez.
ABD’li Prof. Eric A. Hanushek ve Almanyalı Prof. Ludger Woeßmann beraberce dünya çapında
çoks ayıda devletlerin eğitim (uluslararası testlere dayanarak) ile bu edvletlerin ekonomik
performansı arasındaki ilişkileri incelemişlerdir. Sonuçlar öğrenme başarılarının ortalamasında ya
da eğitim yıllarının veya öğrencilerin / üniversite öğrencilerinin kayıt derecesindeki farklardan
çok ekonomik büyüme bakımından devletlerarasındaki farklılıkların açıklamalarının daha önemli
odluğunu göstermektedir.
Tamamladıkları:
“Kaliteli eğitim-insanların neler bildiğine gore ölçülmüştür-bireysel öğrenme, gelir dağılımı
ve ekonomik büyüme üzerinde güçlü etkileri vardır.”
(Hanushek/Woeßmann, 2007, f.1)
“Kaliteli eğitim-insanların neler bildiğine gore ölçülmüştür-bireysel öğrenme, gelir dağılımı ve
ekonomik büyüme üzerinde güçlü etkileri vardır.”
(Hanushek/Woeßmann, 2007, s.1)
Kendi araştırmalarına dayanarak onlar, daha etkili bir eğitim için her yanaşımın, aynı zamanda
farklı faktörlerin belirlenmesi gerektiğini vurguluyorlar; okulların aynı zamanda temel strüktürleri
güçlendirilmeden bilgi becerilerinin artırımlası yeterli değil ve olası değildir!
En önemli görüş analizleri şunlardır:
• Öğretmenlerin performans kalitesi ve öğretim (kurs= görmeleri, öğrencilerin başarılarına güçlü
bir etkisi vardır.
• Hesap verme sistemlerinin geliştirilmesi, ister okul personeli ister de öğrenciler için iyi
performansın ödüllendirilmesi amacıyla bilgi elde etme testlerine dayalıdır.
• Yerel düzeyde artan karar alma ya da yerel özerklik, hesap vermekle birlikte bu gelişmeleri
kolaylaştırabilir.
Bu görüşler eğitim sisteminde strüktürel (yapısal) müdahalelere yol açar ve onlar, aşağıdaki
bölümde ve gelecek seminerlerde görüşülüp tartışılacaktır.
Eğitimin kalitesi ve işgücünün sonraki eğitimi yanı sıra ekonomik büyümenin diğer bir yönü
vardır, ki bu eğitimde merekzi rol oynayabileceği bir şeydir. Bugünkü dünyada hiçbir ekonomi
kendi başına gelişemez ve ilerleyemez: bugünkü dünyada tüm devletler biribirine bağlıdır ve
biribirine muhtaçtır. Öyleki ekonomik işbirliği ve doğrudan yabancı yatırımlar, kendi kaynaklarını
tamamlamak ve tüm vatandaşlarına işyeri sağlaması ve geleceğini temin etmesi için her devlet
için öenmlidir. Devletler hem yarışır hem işbirliğinde bulunurlar ve bu kadar güçlü bir eğitim
sistemine sahip olmanın bu kadar önem kazanmasının nedeni budur.
21
Tüm dünyada tüm devletler çaba gösremek ya da basit sözlerle hayatta kalabilmek için doğrudan
yabancı yatırımlar konusunda rekabet içindedirler - biraçok devlet daha düşük vergiler ya da iyi
bir altyapı gibi kolaylık sağlayarak kendi devletlerinde yabancı şirketelrin doğrudan yatırımları
kazanmak için savaşım verirler. Bu kolaylık ve ödülelrin önemine rağmen becerikli ve kalifiye
sahibi işçilerin varlığı17, bilgiye dayalı vatandaşlık, güvenli yasal sistem ve ülkede kalıcı toplumsal
barış, kurumsal yatırım kararlarının alınması için temel belirleyicisidir.
Dikkat, toplumsal (sosyal) barışın istikrarının bozulmasına dair tehlike, nüfusun farklı grupları
arasında karşılıklı ve toleranslığa saygının gösterilmesiyle, herkes için kalkiteli eğitim gibi
hizmetlere tarafsız erişimi sunarak kapsayıcı bir topluma sahip osmak isteyen toplumlarda daha
düşüktür.
Eğitim “eşitleyicidir”! Onların eğitim ve ekonomik büyüme üzerindeki araştırmaları bağlamında
Prof Hanushek ve Prof Woeßman şunları vurgulamıştır: “Eğitime erişim ve kalitede eşitsizliğin
azalması, eğitimde her çeşit reformun başarılı olması için aynı zamanda izlenmeleri
gereken iki hedeftir” (Hanushek/Woeßmann, 2007)
İnsan kaynaklarının geliştirilmesi, her devlet için öenmli özelliktir. Kosova genç nüfusa sahiptir;
bu büyük bir önceliktir ve aynı zamanda büyük bir sorumluluktur!
Bu argüman Kosova istatistiklerinden alınan iyi bir örneği oluşturmaktadır:
EĞİTİM-SONUÇLAR
Başari testi, tarih
2010/2011
Matür sınavı
Haziranda geçerlilik
EKONOMİ-GENÇLERİN İSTİHDAMI
54.96%
Kosova’da genel işsizlik oranı
54.1%
Gençler arasında ort. işsizlik oranı
70 %
Toplam sayıdan, kalifiye sahibi
olmayanların oranı
60 %
42%
37-40%
Faaliyet #6 – Yansıma ve tartışmaya yönelik sorular:
1.Kaliteli eğitimin önemi ışığında, sizce okul müdürlerinden beklentilerin bu kadar çok
arttığının nedenleri nelerdir? Bu sizi nasıl etkiliyor?
2. Kaliteli eğitime ulaşmak için temel müdahaleler nelerdir?
3. Kosova gibi bir ülkenin kaliteli eğitime ulaşmak isterse, neleri değiştirmelidir?
4. Kaliteli eğitime doğru giden yolu nasıl destekleyebilirsiniz?
7. Kaliteli eğitim: Tanımlama ve belirleyici
faktörler
Kaliteli eğitim bir sürü faktörlere yansıyan bir kavramdır. Her devlet özel kültürel, politik, ekonomik
ve sosyal rekabete dayalı olan öğretmenelrin öğretimi (kurslara dahil edilmesi), yönetim ve
liderlik sistemleri konusunda farklılık gösterir. Ancak bu eğilimler, kaliteli eğitimin ne olduğunu
17 Shiko Akin,M., Vlad,V.,2011, “Marrëdhënia mes arsimit dhe Investimeve të Huaja Direkte” në Revistën Europiane të Studimeve
Ekonomike e Politike / ejeps-4(1).2011
22
bilerek ve buna saygı göstererek yüksek performansa sahip olan devletlerden kaynaklanır. Öyleki
ileriye götüren tek bir yol yoktur, Kosova için nelerin uygun olabileceği ve burada nelerin en iyi
işleyebileceği açısından aralarında en uygun olanı seçebileceğimiz çok sayıda modelelr vardır.
Önemli konulardan birisi, en iyi seçimin yapılmasıdır.
Ancak insan hangi eğitim sisteminin yüksek kaliteye sahip olduğunu nasıl bilebilir? Eğitim
kalitesinin en önemli faktörleri hangileridir? Kaliteli eğitim aşağıda belirtilen dört faktöre bağlıdır:
1.Uluslararası öğretme ve öğrenme standartları
2.Öğretmenlerin profesyonel eğitimi ve hizmet sunarken öğretmenlerin profesyonel öğretim
kurslarına dahil edilmesi (Uluslararası Standartlar)
3.“Erişim yoksa sertifika yoktur” – buysa okul sonuçlarının (sınavlarının) öğrencilerin üniversite
öğrenimini görmeye başlamaları ve hiçbir sorunsuz çalışabilmeleri için nitelikli ve kabul edilir
olması gerekir.
4.“Ömür boyu öğrenme” için taleplerle birlikte esnek eğitim sistemi.
Devletelrin çoğu mevcut eğitim kalitesi ile ilgilid urumu araştırır ve bu kapsamda kalite ile
ilgili mevcut öncelikleri ve eksiklikleri keşfederler. Geçerli eğitim verilerine dayanarak onlar,
üniversiteler, topluluk, işletme ve sanayi ile işbirliğinde bulunarak kendi eğitim sistemlerini
geliştirirler. Üniversite öncesi eğitimin yakından, beraberce, tüm öğrencilerin “katılımıyla” çalışması
önemlidir. Öyleki ilkokulların ortaokullarla ve ortaokulların profesyonel (mesleki) okullarla olduğu
gibi berber çalışan farklı okullara ihtiyaç vardır. Eğitim politikası, okul öncesinden başlayarak
üniversite ve profesyonel (mesleki) eğitime önem vermelidir. Bundan başka erişkinlere,in öğretim
kurslarına (vatandaş eğitimi) dahil edilmesine öenm vermelidir. Böylece Avrupa Birliği Ömür boyu
Öğrenmeye yönelik geniş bir program hazırlamıştır18 ve bu program, üniversite eğitimi, yüksek
eğitim, profesyonel (mesleki) eğitim ve öğretim ve erişkinlerin eğitimine ait propeleri finanse
etmektedir.
7.1 Kalite Sisteminin Önlemleri
Araştırmacılar, tüm system için gösterge olarak çalıştığı görünen faktörlerin belirlenmesi sayesiyle,
eğitim kalitesinin bir “temsilcisini” bulmak, daha doğrusu önemli, ölçülebilir, kolay ve erişilebilir
ve değişimi belgelemek için belli bir sure içerisinde ölçülebilen bir göstergeyi bulmak amacıyla
eğitim kalitesini ölçmeye yarayacak yöntemi bulmak amacıyla tüm dünyada elde edilen verileri
incelemişlerdir.
Hanushek ve Woeßmann farklı devletlerin kıyaslanamsını ve belli bir devlette belli bir süre
içerinde kaydedilen ilerlemenin kıyaslanamsını olanaklı kılan matematik ve bilimde öğrencilerin
performansını gösteren bir göstergeyi bulmuşlardır:
“Eğitimin kalite ölçümü, ortalama eğitim performans temsilciliği olarak yorumlanan uluslararası
testlerde matematikte ve bilimde basit bir ortalamadır… Bu ölçüm sadece okulda edinilenleri
değil genel bilgi becerilerini içerir. Öyleki bu ölçümle becerilerin evde, okulda ya da başka bir yerde
kazanılmış olması durumunda bunlar eğitimin ilerleme analizi ile kapsanır .”(Hanushek/Woeßmann,
2007, s.5).
Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PİSA) 15 yaşinda olan öğrencilerin zorunlu
eğitimin sonlarına yakın topluma tam katılım için bazı temel becerileri kazandıkları dereceyi
değerlendirmektedir. Göstergeler ise okumak, matematik ve bilimle ilgileri bilgi ustalığı (2003
yılından beri ise sorunları çözmek) alanları düşmektedir.
18 Siz Avrupa Birliği’nin prpgramı hakkında örnek olarak: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-programme/
doc78_en.htm internet sayfasından daha çok bilgi edinebilrisiniz.
23
Bilginin geliştirilmesi için belli bir gösterge sayesiyle çalışırken biz kaliteli eğitimin sadece bilginin
genişletilmesinden daha önemli bir şey olduğunu hiçbir zaman unutmamalıyız. Anlamak, analizini
yapmak ve daha iyi bir planlaştırma için eğitimin farklı boyutlarına ait bir grup göstergeler ile
çalışmalıyız. Bu gereklidir, çünkü eüğitim standartlarının amacı öğrencilerin farklı becerilerini
geliştirmek ve desteklemektir.
Bunları genellikle üç veya dört alana ayırıyoruz:
1.Bilgi edinme becerisi, bu ulusal ve uluslararası testler sayesiyle değerlendirilebilir
2.Sorunlara çözüm getirmek için tanıtıcı ve yaratıcı stratejileri gibi düzenli (sistemli) beceriler
(aşamalar); bu beteri alanı aynı zamanda teste dahil edilebilir ve değerlendirilebilir
3.Öğrencinin karekterini geliştirmeye yönelik sosyal ve kişisel beceriler ( bazı devletlerde iki farklı
beteri alanı mevcuttur)
Kişisel ve sosyal beceriler, değerlendirilmesi kolay olmayan alandır, çünkü bu beceriler için
göstergeleri kulmak zordur. Buna rağmen hero kul bu becerilerin öğretmen tarafından
desteklenmesi için yöntemler konusunda düşünmelidirler. Öyleki okulda öğrteme ve öğrenme
(bilgi edinme) konusunda düşünmemiz gerekir:
• Öğrencilerin, kendi özel karakterlerini ve kişiliklerini geliştirmeleri için okulun ne gibi olanakları
sağlamalıdır?
• Ne tür öğretime ihtiyacımız vardır? Bilgi edinmek (öğrenmek) için ne çeşit örgütlemeye
ihtiyacımız vardır?
• Öğretmenlerimizin hizmette bulunmak ve öğrtemek için öğretmelnere ne tür öğretim (eğitim
kursları) gereklidir?
Eğitim kalitesi, okulun kalitesine yakından yansır. Dolayısıyla iyi bir okulun geliştirilmesi için yüksek
eğitim kalitesine ulaşmak istersek, her alan az veya çok gereklidir. Eğitim kalitesini gösteren özel
faktörler, okulun öğretmenlerin ende ettikleri sonuçlar ve başarıları, profesyonalizm ve öğretme
kültürüdür.
Sonuçlar ve
başarılar
Öğretme ve
öğrenme
kültürü
Altyapının
yönetilmesi
Kapsam
Kalite
Alanları
Kalitenin
geliştirilmesine
yönelik
Stratej
Profesyonellik
Yönetim ve
yürütme
24
Okul
kültürü
Faaliyet #7
Okulun profilini inceleyiniz ve örneklere dayanarak onu tanımlayınız. Böylece okul alanı profiline
gore ek finans (mali) kaynaklar olmadan çalışabilir ve yüksek kaliteli eğitime ulaşabilirsiniz.
8. Kaliteli Eğitim Anlayışı
Maalesef kaliteli eğitim için kolay bir reçete yoktur, çünkü kalite, birbirine bağlı oldukları ve
karşılıklı olarak birbirini etkiledikleri için çok faktörlerin sonucudur.
Eğitimi kalitesini geliştirmenin genel katkı aşağıdakilerini içerir:
Etkili sertifikalandırma sistemi ile desteklenen etkili öğretmen eğitimi.
Etkili öğretim uygulamaları.
Etkili liderlik ve yönetim.
Okul ve öğretmenlerin eğitim başarıların halka açıklamak yoluyla şeffaflığın arttırılması ve bu
şekilde eğitim sektörünün yükümlülüğün güçlenmesi.
Veli birlikleri aracılığıyla toplum katılımı ve bölge okulların kontrolü.
Araştırma kayıtları, öğrenim ve öğretimin güçlenmesi eğitim kalitesii geliştiren en önemli faktör
olduğunu devamlı olarak ispatlamaktadır. Ancak, sınıfta olanlar oulda ve eğitim sisteminde
olanlardan soyutlanmış değildir. Grafikon ile göstermekte (devamı görün), öğrenci merkezde
çizilmiştir, öğretim ve öğrenim ikini halkayı oluşturur, insani ve fiziki kaynaklar üçüncü halkayı
oluşturarak bunları gerçekleştirici çevre okul yönetmeliği ve EBTB’dan oluşmaktadır. Yasal çerçeve
dış bir halkadır. Bu, yasada temsil edilen, toplumun okul beklentilerini yansıtır.
Eğitimin merekzinde öğrenci ve onun penel gelişmesi yer alır. Öğrenciler okular beyaz ve boş bir
kağıt olarak gelmez , çocuk zaten okular, evinde ve geniş toplumda edindiği bilgi ve becerileriyle
ve tutumlarıyla gelmektedir.
öğrenci
Öğretme ve
öğrenme
Yasal çerçeve
Fiziki ve insane
kaynakları
Yatıştırıcı
ortamı
Okulun
yönetimi ve
idaresi
Eğitim
sektörü
Öğrenciler okular girdikleri zaman kendi ststüsü hakkında algılama ve beklentileri vardır: onlar
iyimserdir ve çaba harcamak isterelr; onlar başarısızlıktan korkarlar. Onların kişisel tecrübesi,
okulu harika bir yer ya da korkutucu bir yer olarak görmelerine neden olur.
Okulun görevi, farklı ortamlardan gelen tüm öğrencileri iyi karşılaması, öğrenmek ve kendi
potansiyellerini geliştrimek için kendilerini rahat hissetmelerini sağlamaktır.
Bu biraçok öğretmen için bir zorluğu oluşturur: Öğretmen dersi hakkında bilgi sahibi olmaktan
çok öğrencinin sınıfta çeşitliliğe uyum sağlamasına yardımcı olması, öğrencileri araştırmanın
önemini açıklayıp onları teşfik etmesi becerisine sahip olması, kendi öncelikleri ve eksikliklerine
25
rağmen farklı olan tüm öğrenciler için bostane bir ortam oluşturması: öğrenme ve gelişmesi için
gerekli olan elverişli bir ortam yaratıp onları teşfik etemi daha önemlidir. İyi öğretime (eğitim
kurslarına) sahip olan daha çok sayıda öğretmene ihtiyaç vardır. Öğrenme konusunda yüksek
standartlara ulaşmış olan ülkeler, öğretmenlik mesleğine çok yatırım yapmıştır.
İyi öğretim aynı zamanda kolaylaştırıcı biraçok faktöre bağlıdır:
En önemli faktörlerden bazıları şunlardır:
Öğretim yeterliliği: İyi bir eğitim için en önemli faktörler hakkında son 10 yıl içerisinde yapılan
çalışmlar (incelemeler) aynı sonuç almıştır (Helmke, 2007). Birey olarak öğretmen, öğretme ve
öğrenme için anlamlı ve önemli bir kişidir. Girişimci, destekçi, moderatör, danışman, idareci olarak
etmenler onun yeterliliği (profesyonelliği) yüksek kalite konusunda belirleyici faktördür.
Öğrenim süresi. Öğrenim süresi, başarı için karar verici bir unsurdur: Geniş çapta kabul
görmüş olan bir tutum üzere tüm üğrenciler için geçerli olan yılda 850–1.000 ders (öğrenme)
saatlik standart, birçok ülkede sağlanamıyor. Testlerin sonuçları, matematik, bilim ve dilbilgisi
derslerinde harcanan zaman süresinin bu derslerdeki performansa büyük etkisi olduğunu ayan
olarak göstermektedir. Öğretmenler de sınıfı yönetme konusunda bilgi sahibi olmaları gerekir,
çünkü sık sık zaman öğretmek için değil yönetmek için kullanılır.
İlgili müfredat / Ana ders – Yazma – okuma, diğer dersleri öğrenmek için karar vericidir. Okuma,
özellikle dezavantajlı gruplardan gelen öğrenciler için temel eğitimin kalitesini düzeltme çaba
gösterirken önceliği olan alan olarak kabul edilmektedir.
Öğretim yöntemleri/Pedagoji– En çok kullanılan öğretim stilleri, öğrencilerin pek yararına olmaz:
onlar genellikle çok kattıdır ve öğrenciyi pasif role sokan ezber yoluyla öğrenmesine dayalıdır.
Birçok eğitim araştırmacısı, doğrudan öğretim, denetimli uygulama ve bağımsız öğrenmeyi bir
arada kullanan öğretim yaklaşımını teşfik etmektedir.
Kapsamlı politika – Kapsam, eğitimin önemli bir yönüdür: Bu öğretmenlere ve öğrencilere,
sınıfraki farklılıklar ortamında kendilerini rahat hissetmeleri ve sorun olarak değil, bunu öğretim
alanına bir desr alma ve zenginlik olarak görmeleri için olanak yatamayı hedefler.
Öğretme ve öğrenme malzemeleri – Öğrenmek için malzemelerin kalitesi ve kullanılabilirliği,
öğretmenlerin yapabileceklerine büyük etkisi vardır. Ders kitaplarının, öğrenme ve öğrtme için
iyi malzemelerin eksikliği, iyi sonuçları elde etme için büyük bir eksikliktir.
Fiziki altyapı/Binalar – Sınıfların tamiri ve inşaatı birçok ülkede gerekli bir şeydir. Temiz su,
temizlik-sıhhi gereçler ve engelli öğrenciler için erişim çok önemli unsurlardır.
Yöneticiler – Merkezi hükümetler (yönetimler), uygun kaynakların mevcut olması ve rol ile
sorumlulukların ayan olarak tanımlanmış olması koşuluyla okullara daha büyük özgürlükleri
vermek için hazır olmalıdırlar. Öğrenci yakınlarının/müdürlerin okulların kalitesi üzerinde büyük
etkisi vardır.
Okulun düzeyi ötesinde, ekonomik durum, temel ulusal politikalar, eğitim stratejileri, kamuoyun
eğitimden beklentileri, ulusal standartlar, iç piyasasının talepleri ve diğer bağlamsal faktörler
mebvcuttur. Bu faktörler, öğretme ve öğrenmenin bulunduğu mücadeleyi belirler.
26
Bu çerçeve19 eğitim kalitesine etkisi olan farklı faktörleri gösterir.
Örnek olarak verilen faktörler listesi geniştir: bunlardan bazıları belli bir ülkede öenmli olabilirken
diğer bir ülkede önemli olmayabilir.
Öyleki her devlet özel durumlarda en önemli faktörleri incelemeli ve faktör seçimi konusunda
karar almalıdır.
Bu süreç güçlü bir yönetimi gerektirir! Politikanın merkezi, belediye ve okul düzeylerinde en iyi
eğitim çaba göstermesi bir önkoşuldur. Lütfen aşağıdaki çizelgede öne sürülen faktörleri bulunuz:
Öğrencilerin özellikleri
Tutumlar
Angajman
Önceki bilgi
Öğrenme güölükleri
Okulla ilişkisi
Kolaylaştırıcı ortam
Örnek:
Öğretim/pedagoji yöntemleri
Öğretmenlerin yeterliliği/kalifiye
Öğrenmek için zamanoha për
Sürekli değerlendirme
Sınıftaki öğrenci sayısı
Öğretme ve öğrenme
malzemeleri
İlgili müfredat
Fiziki altyapı
İnsan kaynakları – öğretmen,
müdür, müfettiş, DKA, EBTB
resmi görevlisi
Okul yönetimi
Temel sonuçlar
Okumak ve yazmak
Matematik
Yaşam becerileri
Yaratıcı ve duygusal
beceriler
Değerler
Sosyal gelirler
Etmenler, örnek:
Ekonomik koşullar ve iş piyasası
Eğitim bilinci ve ilgili altyapı
Kamu eğitim kaynakları
Öğretmen işyeri için yarış
Ulusal yönetim stratejisi Öğrencilerin öğretmenler hakkındaki vizyonu
İş arkadaşların etkisi
Ebeveynler Konseyi tarafından destek
Öğrenme ve görevler için var olan zaman
Ulusal kalite standartları
Kamunun beklentileri İş piyasasının talepleri
KüreselleşmeSosyal-kültürel ve dini faktörler
Faaliyet #8 – Tartışma için sorular:
1. Kosova’da öğrenci için kolaylaştırıcı ve önemli olan faktörler hangileridir?
2. Okulu control eden ya da etkileyen bu kolaylaştırıcı faktörler hangileridir?
3. Okulunuz için önemi bakımından aşağıdaki şekilde yer alan kolaylaştırıcı faktörleri sıralayınız.
4. Kosova’da en nemli olan “çaba gerektiren” faktörler hangileridir?
Öğretmenlerin ve öğrencilerin derste etkileşimi ne şekilde sağladıkları ve malzemeleri ne şekilde
kullandıkları, okulda kaliteli eğitim için kilitsel önem taşımaktadır.
Öğrencilerin performansının ilerlemesini ve eğitim kalitesi ile ilgili sonuçları etkileyen temel
faktörler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
19 GMR 2005’ne dayanarak
27
Öğretime (eğitim
kurslarına) tabi
tutulmuş öğretmenler
Öğretmek için
uygun zaman –
sınıfın yönetimi
Ana dersler
(çekirdek / ilgili
müfredat)
Yöntem / çağdaş
öğretim pedagojisi
KALİTELİ
EĞİTİM
Etkili ve kaliteli
yönetim
Nitelikli
öğretmenler
Öğretme ve öğrenme
için malzemeler
Güçlü yönetim
8.1. Kaliteli eğitimde okul yönetiminin rolü
Eğitim pratiklerinin devamlı iyileşmesiyle eğitim yöneticileri, bilgi kazanmak ve bilgi sahibi olmak,
yaşam ve yaşamları için temel tutumları konusunda gerekli olan becerileri geliştirmek amacıyla
çok sayıda öğrencilere olanak oluşturur ve sağlarlar. Başarılı okullar ve kaliteli eğitim, işte ve
kaliteye adanmış yönetim çabasının sonuçları olarak elde edilir. Kaliteli ve etkili yönetim ve idare
olmadan okulda kalite sağlanamaz. Etkili ve kaliteli yöneticiler kendi okulları adına, okullarında
kaliteli eğitim için önkoşul olarak öğretme ve öğrenmeye adanan yoğun çaba seviyesini yansıtan
bir vizyon hazırlar.
Okul müdürleri, iyi eğitim kalitesinin elde edilmesinde önemli role sahiptir: Onlar çaba gerektiren
en önemli kolaylaştırıcı olan birçok faktörlerün yöneticisidr (yukarıda sözü edilen faktörler) ve
onlar, sınıfta öğretim sürecini etkili bir şekilde etkileyebilirler.
Kaliteli bir eğitim, okul müdürlerinin çalışmalarına kesinlikle bağlıdır. Bunu Bu seminerde bunu
şimdiye kadar birkaç kere andık. Okul müdürlerinin kendi kurumlarında kaliteli eğitimi sağlamak
için etkili yönetici ve idarecileri tarafından kullanılan yaklaşım hakkında, daha ayan bir gösterime
sahip olması amacıyla aşağıdaki çizelgeyi sunuyoruz. Bu çizelgede kaliteli yönetim ve kaliteli
eğitimle ilgili bir yöntemin sunulduğunu söylemek yeterli değildir. Aksi halde tam kaliteli bir
yönetimin ve bu çizelgenin eğitimde işlev olması, i) güven; ii) yönetim ve idare ve iii) güçlendirme
gibi tüm ana faktörlere bağlı olduğunu hatırlatmalıyız.
28
Strateji ve
hedefler
İdare
Kaliteli eğitim
vizyonu
Güven
Ekipler
Yönetim
Altyapı
8.2. Okullarda Kalite Yönetimi ve İdaresi
Kosova’da Yasal Çerçevenin zenginleştirilmesi ve tamamlanamsı amacıyla EBTB şu evrakı
hazırlamıştır: Kosova’da Okul Müdürlerine yönelik Profesyonel Uygulama Standartları.
Bu evrak artık UA 04/2012’dir. Bu Kosova’da eğitimde yöneticilerin profesyonel açıdan eğitim
görmeleri veilerlemeleri konusunda başlangıç noktası olarak hizmet veren okul müdürlerine
ait temel standartları belirlemektedir. Sadece yönetime ait bölümlerin dikkate alınmaması
önemlidir. Okul müdürü teknik konularda sorumlu olan kişidir, ancak bundan daha önemlisi olan
o insanların yöneticisidir. Öyleki yönetim, her eğitim kurumu için önemli bir faktördür.
Kosova’da Okul Müdürlerine yönelik Profesyonel Uygulama Standartları
Standart
Yönetim ve motivasyon
Kaliteli öğretme ve öğrenme
Planlama ve Yönetim
Tanımlama
Okul müdürü, okulun ortak değerleri, misyonu ve hedefleri
doğrultusunda öğretimin yürürtülmesi, açıklanması ve uygulanmasını
kolaylaştırarak okulun ve öğrencilerin ve aynı zamanda sınıfta öğretimin
başarısını teşfik eder.
Okul müdürü, öğrencilere öğrenmeyi ve personelin profesyonel gelişmesi
için öğretimi değerlendiren ve eşit fırsatları destekleyen okul kültürünün
uygulanması sayesiyle tüm öğrencilere kaliteli öğretim ve öğrenmeye
sürekli erişimi sağlar.
Okul müdürü, güvenli, sağlıklı ve etkili bir eğitim ortamını temin etmek
için okulu, faaliyetelri ve okul kaynaklarını yönetir.
29
Birlikte çalışmak ve işbirliği
Okul müdürü, okul topluluğu ile iyi ilişkiler kurar (öğrenciler, ebeveynler,
personel, okul yönetim kurulu ve diğer aktörlerle) ve aynı zamanda
topluluğa mensup öğrencileriin yararına uyum içerisinde ortak yönetimi
teşfik eder.
Yasama ve toplum
Okul müdürü, okulu etkileyen politik, toplumsal, ekonomik, yasal ve
kültürel sorunları analr ve bu yönde faaliyet gösterir.
Profesyonel (mesleki) etik
Okul müdürü, adil olarak, dürüst ve yüksek etik kurallarına gore faaliyet
gösterir.
Faaliyet #9 – Açıklama ve tartışmaya yönelik sorular:
1. Okul müdürlerinin sorumluluğunda olan sorunlu ve sorunlu faktörler hangileridir?
2. Standartları yerine getirmek için kendi kapasitelerinizi nasıl değerlendiridiniz?
3. Hangi alanlarda desteğe daha fazla ihtiyaç vardır?
8.3. Okulun Geliştirilmesine Yönelik Kalite Alanları
Belli bir okulda eğitimi güçlendirmek için okulun mevcut durumunun incelenmesi önemlidir.
Başlangıç noktası olarak matematik ve bilimde elde edilen başarı sonuçlarını kullanarak okul
sonuçlarına bakmak gerekir.
Faaliyeti #10 – Tartışma için sorular:
1. Okulunuzda matematik ve bilimde olgunluk sınavının sonuçları nadir?
2. Kız ve erkek çocukları ya da farklı etnik gruplar arasında başarı farklılıklar gözleniyor mu?
Öğrencilerin performansı yanı sıra okullarda eğitim kalitesi ile ilgili daha ayan bir görüşe sahip
olmak için araştırılabilen ve okul müdürünün denetimi altında olan diğer alanlar da mevcuttur.
Bu alanlar yukarıda sözü edilen eğitim kalitesi ve bunların kalite alanlarına göre gruplaşra
ayrılmasını etkileyen faktörlerle bağlantılıdır.
Öğrenme kültürü: Okulun müfredatı; hedefler; içerik yöntemleri; kişisel gelişmeye yönelik
öğrenme fırsatları; sınıfta performans talepleri konusuna öğretmenlerin yaklaşımı ve öğrenmenin
farklı ihtiyaçlarının belirlenmesi sayesiyle başarılar hakkında geri dönüşümlü bilgiler, Etkili
Öğrenme Zamanı (Görev süresi);
Okul kültürü: Okulda ve sınıfta toplumsal hava, öğrencilerin ve ebeveynlerin katılımı, okulun
samimiyeti ve dış partnörler ile işbirliği, öğrencilere destek sistemleri, genç öğrencilerin
entegrasyonu, geniş kapsamlılık (genel insanların sıkıntısı), topluluğun katılımı, Okul Yönetim
kurulu – etkindir, şiddetin olmadığı, v.s.
Profesyonel (mesleki) gelişme: Hedeflere dayalı kişiliğin geliştirilmesi, öğretmenelrin işbirliği,
profesyonellik, personelin yönetimi, stratejik yöentimi, okul yönetiminin ve öğretmenelrin
profesyonel stratejik gelişimi (geleceğin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak) ve meslektaşın
meslektaş tarafından desteklenmesi.
30
Faaliyeti #12 – İş kağıdı
Lütfen okulunuzda kalite alanlarının en önemli yönlerini açıklayınız.
Kalite Alanı
Kosova bağlamında bu ne demektir – sizin
okulunuzda?
Okulun sonuçları ve başarısı:
Öğretmenlerin profesyonelliği ve personelin
geliştirilmesi:
Öğrenme Kültürü:
Okul Kültürü
Tartışma için olası sorular:
1. Kosova’da okulun rolü nedir?
2. Kaliteli eğitim politikalarıın geliştirilmesinde okulun rolü nadir?
3. Herkes için kaliteli eğitimi garantileyen kuralların bazıları hangileridir?
4. Okul topluluğun bu bağlamda rolü nadir?
Sözlük
Kalite – Bir şeyin iyi veya kötü olduğu anlamına gelir;„Kalite“den söz ederken, genelde performans
ve / veya başarılar konusunda büyük beklentiler açısından değiniriz.
Kültür – yaşam tarzı; okulda kullanılan pratikler ve inançlar, belli bir zaman süresi içerisinde
davranışları ve ilişkileri yöneten unsurlardır (buysa, kültürlerin değiştiği anlamındadır)
Sorumluluk – varlığın, nelerin yapıldığı konusunda tamamen sorumlu olduğu ve alınan faaliyetelr
ve kararlar konusunda nedenlerin ortaya atılması anlamına gelmektedir.
Standart(lar) – performans kalitesini saptayan hedeflerin açıklanmasıdır; kendi rollerini yerine
getirmek için bireylerin neleri bilmek ve yapmaları gerektiğini saptayan bir grup açıklama;
beklenen ve ulaşılabilir başarı seviye çeşitlerini belirleyen bir grup açıklama anlamına gelir.
Yönetim–değişmeyi uygulamak ya da yeni pratikleri oluşturmak için diğerlerini ikna etmek için
belli bir birey ya da bireylerden oluşan bir grubun beceri yeteneklerini kapsar.
Değerlendirme – perforformansı ölçerek gözlenen ya da belli olan bir şeyin ne anlama geldiğini
belirleyen bir süreçtir (örnek:öğrencilerin öğrenmesi, okulun kalitesi v.s.)
Uygulama – belli birplanı veya sistemi uygulamaya sokmak (örnek:yeni müfredat)
31
Referanslar
Fullan, Michael Değişim Kültüründe Yönetim (tarihsiz)
Kosova Cumhuriyeti, Kosova Cumhuriyeti Anayasası:
http://www.assembly-kosova.org/?cid=2,100,48
Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, Kosova Cumhuriyeti, Kosova’da Eğitim Stratejik planı 20112016: http://www.masht-gov.net/advCms/#id=62
Birleşmiş Milletler, Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi: http://www.un.org/en/documents/udhr/
Birleşmiş Milletler, Çocuk Hakları Sözleşmesi: http://www2.ohchr.org/english/laë/crc.htm
Birleşmiş Milletler, Milenyum Kalkınma Hedefleri: http://www.un.org/millenniumgoals/
Dünya Bankası, Herkes İçin Eğitim (HİE): http://web.worldbank.org/ËBSITE/EXTERNAL/TOPICS/
EXTEDUCATION/0,,contentMDK:20374062~menuPK:540090~pagePK:148956~piPK:216618~th
eSitePK:282386,00.html
Avrupa Komisyonu, Lizbon Anlatmaşı: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/
doc30_de.htm
Avrupa Topluluklar Komisyonu, AB’nin Hedefleri ve Öğretim (2010-2020 Standartları),2011:
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/report10/report_en.pdf
Hanushek/Woeßmann, 2007, f.1
Akin,M., Vlad,V.,2011, “Eğitim ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar arasındaki İlişki” Avrupa’nın
Ekonomik ve Politikaların Çaluışmalarına ait Dergi’de / ejeps-4(1).2011
Vrupa Birliği, Avrupa’nın Yaşam Boyu Eğitim Programı: http://ec.europa.eu/education/lifelonglearning-programme/doc78_en.htm
32
Birinci Seminer Bölüm B
Kaliteli eğitim İyi Okullar
İçerik
1. giriş....................................................................................................................................................................... 36
1.1 Seminerin hedefi .............................................................................................................................................. 36
1.2 Beklenen performans ..................................................................................................................................... 37
2. İyi okul derken ne anlArız? .......................................................................................................................... 37
2.1 İyi bir okulun özellikleri nedir? ..................................................................................................................... 38
2.2 Öğretme ve öğrenme kültürü ...................................................................................................................... 41
2.2.1. Okulların iyi olmaksı için kalitesi yüksek olan öğretime ve öğrenime ihtiyaç vardır! .......... 42
2.3 Genel kapsamlılık ............................................................................................................................................. 43
2.4 Okul kültürü ....................................................................................................................................................... 45
2.4.1. Müfredat – dışı faaliyetelr ......................................................................................................................... 45
2.5 Okul kuralları ve okul kültürü ...................................................................................................................... 45
2.5.1 Okulda davranış kurallarının hedefleri .................................................................................................. 46
3. Çocuklara yönelik kardeş okullara ait standartlar .......................................................................... 48
Sözlük ..................................................................................................................................................................... 55
Referanslar ................................................................................................................................................................. 56
Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar
1. Giriş
Okul müdürlerinin ana görevlerinden birisi, okulun mümkün olduğu kadar en iyi bir yer
olmasını sağlamaktır. Ekipin yöneticisi ve idarecisi olarak okul müdürü okuldaki mevcut durumu
incelmesi, öğretmenler, ebeveynler ve öğrencilerle birlikte uzun vadeli hedefleri geliştirmek,
bu hedeflere ulaşmak için bir plan tasarlaması ve devamında uygulama planını yönlendirmesi
gerekir. Bu yolculuktaki ilk adım, okulun mevcut işlemlerin etkililiğinin değer kazanması ve
değerlendirilmesidir.
Eğitim kurumları, ister uluslararası, ulusal, belediye, ister de okul düzeyinde olsun öngörülen
hedeflerle kıyaslayarak kendilerinin bu konuda ulaştıkları performans seviyesini saptamak için
analiz yapmar ve araştırırlar (okulun vizyonu ile açıklandığı şekilde). Eğitim kalitesi ile ilgili bu
seminarin A Bölümü, kalite hakkında birkaç önemli göstergeyi tanıttı. Kıyaslama aynı zamanda
okular arasında da yapılabilir: benzer öğrenci stüktürüne sahip okullar benzen başarıları ende
etmelidir. Bir okulun diğer okuldan daha yüksek bir seviyeye ulaşması durumunda bu okul, daha
güçlü performas gösteren okul, daha zayıf performans gösteren okula yardım edebilir.
Okul müdürü ve Okul Yönetim Kurulu, ne zaman okulun performansının iyileştirilmesi için
gerektiklerini saptamaya başlar? İlk adım “Nasıl ve ne nitelikte bir okul istiyoruz?” ,”Okulun ne tür
kalitede olmasını istiyoruz?”,”“Şu andaki haliyle okulunuz ne kadar iyi sayılır?”, “Bunu nasıl anlarız?”,
“Eksiklikler nelerdir?”, “Öncelikler nelerdir?” sorularını ortaya atmaktır. Bu bilgiler verilerde bulunur.
Okulda istenen düzeltilerin belirlenmesi için mevcut durumu değerlendirme ve inceleme
ihtiyacıdır. Bu seminerde ednilecek bilgi ve başarılar Okulun Gelişimi başlığı altındaki Seminer
3 ve Projenin Yönetimi başlığı altındaki Seminer 6’da edinilecek bilgi ve başarılarla bağlantılıdır.
Seminer, iyi okul nadir sorusuna yanıt verir, “iyi okul”u oluşturan faktor ve unsurları ve onların
birbiriyle bağlantıları konusundaki sorulara yanıt getirir. Seminer aynı zamanda okulun etkisi ve
evrimliliği ile ilgili okulun değeri ve deeğrlendirilmesi konusunda iyi uygulama modelelrini sunar.
1.1. Seminerin hedefi
Seminer, ‘iyi okull’ özelliklerini belirten araştırma üzerinden, kalite standartlarına uygun ‘iyi okul’
özelliklerinin temel bilgilerini sağlar. Sonuç olarak, okul şimdi kendi kalitesini değerlendirebilir ve
uzun vadeli vizyonun geliştirilmesiyle birlikte ne olmak istediklerini belirtir. Vizyon, öğretmenler,
veliler ve Okulun Yönetimi ile birlikte oluştururlur. Bu unsur okulun, istenen performansı açısından
iyileşmesine odaklanmasını sağlar.
Okulun hedefleri şunlardır:
• Okul müdürlerine, eğitim kalitesi ve okulun diğer hizmetelri ile öğrencilerin, okul personelinin
ve ebeveynlerin memnuniyet seviyesini artırmaya yönelik bilgi ve beteri sağlamk;
• Belirlenen ihtiyaçlara hitap eden okul personeli, ebeveynler ve okul yönetiminin katılımına
dayanarak, okulun gelişme planını (OGP) ne şekilde oluşturması gerektiği konusunda okulda
öğretme ve öğrenme ile bağlantılı olan yönleri açısından müdürleri desteklemek.
36
1.2. Beklenen performans
Katılımcılardan, aşağıda belirtilen konularda “bilgi” açısından temel başarılara ulaşmaları
beklenmektedir:
- İyi okul deyince bunun özünü anlamakı
- “İyi okul” içinesas alındığı kalite göstergelerinin değerini bilmek
- İyi bir öğretim ve öğrenmenin verimliliğini artırmak
- Okulun ne kadar iyi çalıştığına bağlı olarak yargılaya varmak için kullanılan
değerlendirmenin yöntemlerini anlamak
- Her araştırma safhasında değerlendirmenin yapılması ve okulun değerlendirilmesi
süresinde yönergelerde ortaya atılan enstrümanların farkona varmak
Ve bu sonuçlar, şu “becerilerin” geliştirilmesiyle bağlantılıdır:
- Değerlendirme yönergelerinde sunulan araçları kullanabilmek
- Okul içerisinde değerlendirme ve izleme pratiğini kullanabilecek durumda olmak
- “iyi okular” konusunda öğrendiklerini personel, ebeveynler ve okul kurulu ile paylaşmak
için hazır olmak..
- Okul adına mision, vizyon ve hedeflerin gelişme safhasında personeli, ebeveynleri ve
Okul Yönetim Kurulu’nu yönetmek.
2. İyi bir okul derken, bundan ne anlarız?
İyi bir okulun belirlenmesiyle ilgili konu
karmaşık ve zordur. Eğitim işçilerinin, yüksek
performansa sahip bir okulun niteliklerinin
neper olduğunu bilmedikleri zaman
onlar, neperin yapılabileceğini anlamadan
mevcut durumla memnun olurlar. Dahası
“nadir” ebeveynlerin, öğrencilerin ya da
geniş anlamda topluluğun ebkelntileri ile
uyumlu olmayabilir. Bazan diğer okullarla
karşılaştırma
(kıyaslama)
“düzelmenin
yapılması için nedenin” var olduğunu
gösterebilir. Sık sık okul müdürleri durumun
düzeltilmesi için ihtiyacın var olduğunu
bilirler, ancak bununla ilgili olarak nelerin
yapılabileceğini bilemezler. Onlar dışarıdan
çözüm beklerler, aslında bu uygun bir tepki
değildir, çünkü bütçeye asla ihtiyaç duymayan
düzeltmeler vardır; durumla ilgili sistematik
anlayışa sahip olmalarondan dolayı müdürün,
öğretmenelrin ve diğerlerinin uzmanlığının
kullanılmasını ve genişletilmesini isterler.
Onlar okul kalitesi hakkında kendi
sorumluluklarının bilincinde olmalılar. Bu
okuldan “biz” sorumluyuz şeklinde bir
İyi okul şu özelliklere sahiptir:
- Her öğrencinin penel kapsamlı potansiyelini yani bilgisel, duygusal, sosyal ve fiziki
potansiyalinin geliştirilmesini destekler;
- 21. yüzyıl için öğrencilerin bilgi, beteri ve
tutumlarının maksimum gelişmesi için fırsat
tanır;
- Kendi felsefesini & pratiğini kapsamlı kılar;
- Her öğrencinin ilerlemesini takim eder;
- Öğrenciyi hayat boyu öğrenmeye hazırlar
- Her öğrenciyi tüm faaliyetlerin mrekzinde
tutar.
- Yüksek başarı ev sonuçlara ulaşır ve bunları,
geçerli ve güvenli veriler ile kanıtlar.
- Araştırmalar sonucu ende edilen
kanıtlanmış bir metodolojiye dayanan
öğretim uygulamalarını kullanır.
- Kaliteli öğretim ve öğrenme sayesiyle
uyarıcı ve teşfik edici bir kültürü oluşturur,
- Okulun Yönetimine yönelik işlevsel Kuruluna sahiptir;
- Okulda olumlu bir ortam olşturur,
- Ana çıkar ve partnerlerden oluşan taraflarla
işbirliğinde bulunur;
- Sürekli olarak gelişir (iyileşir).
37
tutumun geliştirilmesi gerekir. Okullar dışardan yardımlar sayesiyle içerden düzelir. Okulun etili
bir değerlendirme, onun başarılarını ve eksikliklerini belli eder. İyileşme için her zaman yer vardır,
okul başarılarının artırılması, başarıları terfi etmek ve 21. yüzyılın gereksinmeleri konusunda yeni
perspektiflerin yolunu ahmak için her zaman yer vardır.
2.1. İyi bir okulu neler oluşturur?
“İyi bir okul neleri yapar”. Bu soru 30 yıldan daha uzun süredir, önemli araştırma konusudur. Bu soru
aynı zamanda, konferansların ve yayınların ana konusunu oluşturmuştur. İyi bir okulun özellikleri
öteden beri bilinmektedir ve iyi okulun bu özellikleri konusunda araştırmacılar tarafında ortak
bir kanıya varılmıştır. Aslına bu özellikler uzmanlar, okul müdürleri ve öğretmenler tarafından
tanınmış ve bilinmiş olmalıdır. Dolayısıyla söz konusu kişiler, okulun gelişim sürecini yönetir ve
okul kalitesinden sorumlu kişilerdir.
Başarılı ve performans odaklı bir okulun profili, aşağıda belirtilen kalite alanlarında görülür. Onlar
“iyi bir okul” için referans noktalarını oluşturur. Farklı araştırmalarda, farklı kalite alanlarında
biraz değişik yönlenmeler olabilir, aslında her biri seminerde yapılan açıklamalarla bağlantılıdır.
Aşağıdaki çizelge, Kosova’da belli bir okulun ilgili kalite alanlarını göstermektedir. Bu özellikler,
okulun temel değerlerlendirmeleri ve planlamalarıdır. Priştine’de 2011 yılında düzenlenen yerli ve
uluslararası uzmanların da katılıdığı markezi, belediye ve okullar düzeyinden gelen temsilcilerin
bulunduğu bir çalıştayda bu konu ele alınmıştır.
Bu elemanları her birisi diğer her biri ile bağlantılıdır ve onların kalitesini etkiler. Örnek olarak
yüksek puanlar ve üyük başarılar, sadece kaliteli öğretim ve öğrenme ile sağlanır. Bunun yanı
sıra bu öğretmenlerin uzman olmamasıd urumunda ende edilemez. Öyleki öğretmenlerin
uzmanlık pratiği ile ilgili kalifiye ve standartlar, iyi ve başarılı bir okul için en önemli
unsurlardır. Okul müdürlerinin yönetim kalitesi, okulun kalitesinin ana belirleyicisidir. “İyi
okular yetkili müdürleri gerektirir”.
Günümüzde öğretmenlerin rolü farklıdır. Okulun geliştirilmesine yönelik süreçte öğrenci ve tüm
diğer taraflar için öğretim ve öğrenme, öğrenim planlayıcısı, öğretici, destekçisidir. Okul öğrenme
ve “yaşamak” için bir yerdir bunun anlamı tüm diğer çıkar tarafların, iyi bir okulun kalitesi hakkında
bilgi sahibi olmaları gerktiği ve bu konumda olmanın en demek olduğunun bilincinde olmalarının
önemli olduğunu gösterir.
38
Aşağıdaki çizelgeye göz atınız, bu çizelgedeki her alan, kaliteyle ilgili kendi göstergesine sahiptir.
Yerine getirilen kalite düzeyi, okulu okuldan farklı kılan şeydir.
Tüm bu alanlar önemlidir, ancak öğretim ve öğrenim, okulun başarısı için en önemli olanıdır.
Yüksek puanlar ve iyi bir başarı, kaliteli bir öğretim ve öğrenme olmadan asla sağlanamaz.
Öğretmenler uzmansal praktik uygulamalarını teknik seviyeye yükseltmeli ve kariyerleri boyunca
bir talep olarak önlerine çıkacak olan iyi bir dersin ne şekilde verilmesi gerektiğini öğrenmelerini
kabul etmelidirler. Öyleki öğretmenlere yönelik öğretim kurslarının düzenlenemsi ve profesyonel
praktik konusunda yüksek standartların teşfik edilmesi, iyi ve başarılı bir okul için çok önemlidir.
Önemli olan diğer bölüm yönetim ve idarede kendi yetkileri olan okul müdürüne aittir. Bu kişi
okulun gelişimi için yaratıcı ve motorüdür.
Kalite alanları
Sonuçlar ve başarılar
Öğretim ve öğrenme
kültürü ve kalitesi
Okul kültürü
Kalitenin birkaç göstergesi
- Beşinci sınıftan ve olgunluk sınavından sonra, özellikle dilbilgisi,
matematik ve bilim derslerinde başarı derecesi;
- Özel bir derste uzmanlık (öğretmenler için)
- Mezuniyet seviyesi ve ileri eğitim
- Öğretmenelr, ebeveynler ve öğrencilerin okuldan memnuniyet seviyesi;
- Öğrencilerin toplumsal, kişisel ve bilgi yetkilerinin seviyesi;
- Öğretim kalitesi
- Uluslararası eğitim standartları ile ilişkiler
- Herhangi bir sertifikadan sonra erişim.
- Okulun ilgili müfredatı, seçmeli dersler dâhil
- Öğrencilerin yetkilerine odaklanma, öğrenme sonuçları, içerik ve
yöntemler.
- Her öğrencinin ilerlemesini ve gelişim aşaması ile ilgilenmek ve izlemek
- Öğrenme fırsatları: formal dışı eğitim
- Pedagoji: Öğretmenlerin sınıfa erişimi
- İyi öğretim ve öğrenme için on faktör (Helmke, 2009 – s.12’ye göz atın)
-
-
-
-
-
-
-
-
Okulda ve sınıfta çocuklara karşı toplumsal dostane ortam
Karşılıklı güven ve karşılıklı saygı
Öğrencilerin ve öğretmenlerin okuldaki katılımı
Okulun Yönetim Kurulu, Öğretmenelr, Öğrenci ve Ebeveynler Konseyi
Açık okul ve okul dışındaki partnörlerle işbirliği
Öğrencileri destekleme sistemelri (bir bağ olarak)
Müfredat dışı faaliyetelr
“Davranış kodu”, davranış kuralları, güvenliğin ve öğretimin
güçlendirilmesi: disiplinin sağlanması, herkes için okulda düzenin
sağlanması
- Okulun vizyonu ve hedefelrin kalitesi, bu unsurlar tüm farklı çıkar
tarafların beraberce gerçekleştirmeleri olanağını sağlar.
- İletişim kültürü ve karşılıklı tavsiyeler
- Gerçek kapsamlılığın kültürü ve geliştirilmesi
39
Yönetim ve okul
idaresi
Öğretmenlerin
profesyonelliği
Odak noktası
ve kalitenin
geliştirilmesine
yönelik strateji
Geniş kapsamlık
Okul binalarının
yönetimi
40
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Okulun geliştirilmesinin başlaması ve motivasyonu
Okul yönetiminin performansı: stratejik yönetim ve kaliteli idare
Öğretmenelr ve öğrencilere yönelik kişisel yönetim
Öğretmenler arasında profesyonelliğin geliştirilmesi
Öğretmenelrin performansının değerlendirilmesi
Katılımı teşfik eden okul yönetimi
Verilere dayalı olan okul kalitesinin yürürtülmesi
Yönetim ve kaynakların idaresi
Zamanında gelişme ve yetkin öğretim programları
Operasyonel etkili yönetim
- Özel incelemelere (çalışmalara) dayalı öğretim ve öğrenme bilgisi
- Öğrencilerin denetimi hakkında bilgi
- Gelişme ve öğrencilerin öz – eylemlerde bulunması hakkında öğrenme
ortamın oluşturulmasına yönelik strateji
- Sınıfın yönetilmesi ve heterojenlik ve kapsamlık hakkında pefagojik
yönetim
- Sürekli iyileştirmeye ihtiyaçlarına dayalı profesyonel gelişme.
- Öğretmenler arasında sürekli iletişim ve işbirliği
- Ekip öğretim
- Profesionellik: öğretim standartları, ders saatlerinin hazırlanması,
öğrencilerin sürekli değerlendirilmesi, onların performansların
yansıtılması/öz değerlendirme
- Meslektaşlara arsında destek ve tavsiyeler
- Ebeveynlerle ipuçların bulunması ve partnörite / işbirliği
- Uzun vadeli hedeflere doğru belli bir vizyona yönelme
- Kaliteyi iyileştirmek amacıyla ilgili ve uzun vadeli hedefler
- Hedeflere ulaşma stratejileri ve yöntemleri hakkında bilgi, değerlendirme
bilgisi, bunların değerlendirilmesi ve yönetilmesine ilişkin yöntemler
- Okulun değerlendirilmesi ve geliştirilmesi
- Öğretim ve öğrenmenin deeğrlendirilmesi
- Karşılaştırmalı değerlendirme ve sonuçların belgelendirilmesi
- Sonuçların yorumlanması ve kullanılması hakkında bilgi
-
-
-
-
-
Cinsiyet konuları
Özel ihtiyaçları olan öğrencilere saygı gösterme
Denetleyicilerin ihtiyaçlarına saygı gösterme
Farklı sosyo – ekonomik ihtiyaçlara saygı gösterme
Heterojenlik ve buna olumlu ve etkili bir şekilde nasıl karşılık vermek
hakkında bilgi
-
-
-
-
-
-
Okul avlularının yönetimi
Okul binalarının yönetimi
Okulun dış varlıkları
Sağlıklı bir okulun ihtiyaçları hakkında bilgi
Sınıflar ve öğretim malzemeleri
Kabineler, işhaneler ve laboratuvarlar.
Faaliyet 1:
Lütfen göstergeler listesine göz atın. Önemli ancak eksik olan göstergeyi lütfen ekleyiniz.
Sizce 10 & 11. sayfalarında yer alan göstergeelrden hangisi, iyi bir okulu oluşturmak için önemlidir?
Sizce okulunuz, hangi göstergeye dayanarak iyi performans göstermektedir? Göstergelerden
hangisinde (5’e kadar seçiniz) okulunuzun, ilerleme kaydedebileceğini düşünüyorsunuz? Lütfen
onları işaretleyin.
Kaliteden bahseden bazı belli alanlar, diğer seminerlerde detaylı olarak ele alınacaktır.
Bu seminar öğrenme kültürü, okul kültürü, kapsamlılık ve Çocuklar için İyi bir Okul standartları
üzerinde duracaktır.
Yorumlar:
Okul kültürü basit sözlerle “burada nasıll yaşadığımız” olarak tarif edilmektedir. Okul kültürü bir dizi
faktöre göre belirlenir. Önemli bir faktor öğrencilerin (çocukların) okulları hakkındaki duygularıdır.
Öğrenciler okula gelmeleri için sabırsızlanıyor mu? Kosova’da yapılan son araştırmalar20 ürkütücü
bir gerçeği göstermiştir: öğrencilerin %60’ı okulda kendilerini güvende hissetmiyor, ebeveynler
de aynı düşüncedeler. Hatta öğretmenler de, güvenlik eksikliğinden dolayı şikâyetçiler.
Okullar öğrencilerin, bulunmak istedikleri bir yer olmalıdır. Okulu cazip hale getir, çocuğun ildisini
canlı tut, onlara iyi şeyleri öğret, öğrencilerin kendilerini güven içinde olmaları için okul ortamında
davranışları yöneten ve müfredat dışında olan faaliyetleri kapsayan bir plan ile topluluğu dâhil
ediniz. Eğitim sisteminde “genel kapsamlığının” güçlendirilmesi, EBTB’nın önceliklerinden birisidir.
Bizce genel kasmamlılık nedir? Okulnuzun genel kapsamlı olduğunu nasıl idda edebilrisiniz?
10 & 11. sayfalarındaki liste dünya çağında araştırmacıların verileri esası üzere belirlenen bir iyi
okulun özellikleri (nitelikleri) içermektedir. 21 Herkes şuna katılmakatdır: iyi bir okul, yetkili bir
yönetim ve tutarlı pedagogjik bir felsefe ile ayan eğitim kavrama ihtiyaç duyar. Personel tarafından
gerçekleşen kaliteye odaklanmış bir profile (görünüme) sahip olan okul, ayan önecliğe sahiptir
ve en iyi sonuçlar ende eder. 2009 yılında gerçekleşen iki farklı çalışma (inceleme) öğretmenlerin
iyi ve başarılı bir okular sahip olmaya gösterdikleri önemi göstermektedir (Hattie, 200922dhe
Helmke23, 2009).
2.2. Öğretim ve öğrenim kültürü
Öğretim ve öğrenim kültürünün esası kaliteli profesyonel bilgi sahibi olmak ve öğretim ev
öğrenim pratiğini bilmektir. İnsan beyni hakkında yeni bilimsel sonuçlar, öğrenmenin ne şekilde
belli olduğu ve öğretim süresinde nelerin diktate alınması gerektiğinin anlaşılmasını sağlar. Bu
bilgiler sürekli değişir, dolayısyla öğretmenler belli araştırmalara dayanarak öğretim ve öğrenim
açısından kendi profesyonel bilgilerini ve seviyelerini devamlı olarak tazelemek zorundadırlar.
Öğrenim kültürünü oluşturmamız için Kosova Müferdat Çerçevesi’nin hedefleri açısından her
öğretmenin performansının iyileştirilmesi önemlidir. Bu çocukların en iyi öğrendikleriklerine
20 Hulumtimi në kënaqësinë ….., IQ-consult, Prishtinë, 2011
21 Örneğin, Brookover 1979, Aurin 1991, Steffens & Bargel 1993, Gray & Wilcox 1995, Altrichter & Posch 1997, Fend 1998
22 John Hattie, 2009 në: Prof. Dr. Olaf Köller: MNU-Herbsttagung des Landesverbandes S-H, Kiel, 22.09.2010
23 Helmke, Andreas 2009: Unterrichtsqualität und Lehrerprofessionalität. Diagnose, Evaluation und Verbesserung des
Unterrichts. Kallmeyer in Verbindung mit Klett.
41
kısmen dayanmaktadır. Ek olarak okul, okulda deneyim yapmak ve yaratıcı bir okul müferdatı,
kentsel ya da kırsal olsun yaşadıkları ortamda piyasanın ihtiyaçları ile ilgili dersleri irdelemeleri
için üniversiet öğrencilerine daha çok olanak sağlayan bir müfredat (eğitim programı) sayesiyle
öğrenimi daha celbedici ve praktik hale getitilmesine yardımcı olabilir. Öğrenme kültürü eğitim
sisteminin, işe bağlı olan teknik beceriler olarak, okulu erken bırakan kişilere formal dışı (ya da
becerilere bağlı olan) eğitim için fırsat tanıması durumunda daha da öne alınabiliri (ilerleyebilir).
2.2.1. Okulların, iyi olmak için yüksek kaliteli öğretime ihtiyacı vardır!
Öğretim ev öğrenme süreci, iyi bir okular sahip olmak için çok önemlidir. Farklı uluslararası
öğretim düzeylerinde öğretim üyeelrinin rolü, iyi bir okul için öenmli elemanlar arasında olan iyi
sonuçları, başarılı sonuçları elde etmenin ana öğesidir.
Helmke başarılı öğretim ev öğrenmeyi etkileyen faktörleri araştırdı. Onun ana araştırmalarının
sonuçları, öğretim ev öğrenme kalietsinin 10 alan ve iyi bir okul için 10 faktör olduğunu
göstermiştir:
1.sınıfın yönetimi
2.öğretimin ayan alması (niteliği) ve strüktürü
3.koruma ve güçlendirme
4.öğrencilerin faaliyetleri
5.motivasyon
6.sınıfta destekleyici ortam
7.her öğrenciye odaklanma
8.yetkilere odaklanma
9.heterogjenliğin belirlenmesi
10. farklı eğitim ve öğretim düzenlemelerin bulunduğu ortamın temin edilmesi
Sınıf yönetimi sadece davranış “yönetimi” değil, öğretmeni derslerin planlaştırıcısı, öğrenimin
takipçisi, danışman ve destekçi olarak performans sahibi olması anlamına gelir. Öğretmen her
öğrencinin belli bir ders saatinde öğrenme hakkına sahip olduğunu bilmekten sorumludur.
Sınıfın yönetimi de belli bir ders saati boyunca zamanın etili bir şekilde kullanılması ve
memnuniyetsizliklerin en şekilde ortadan kaldırılması anlamını taşır.
Öğretimin ayan olması ve onun strüktürü öğretmenlerin ders içeriğini ne eşkilde açıkladıkları ve
öğrettikleri ve öğrenciler için öğretim sürecini kolaylaştırmak için derslerini nasıl planaştırdıkları
anlamına gelir.
Koruma ve yapılandırma etili öğretim uygulamaları sağlamaları hakkında ihtiyaçları açıklar.
Öğrencilerin faaliyetleri bilgi gelişimi, toplumsal, fiziki ve praktik bilginin gelişimi açısından
ders saatlerinin hedeflerine ulaşmak için öğretmenelrin öğrencilere ne yapmaları gerektiğini
(faaliyetlerde bulunmaları) ile bağlantılıdır. Öğrencilerin öz faaliyetleri (öz yönelimleri), işbirliği
şekilleri ve öğretim yöntemleri, öğrenme üzrinde yansımalar öğrencilerin bazı faaliyetleridir.
Motivasyon etkin öğrenmenin temel faktörü olarak, görevlerin zor olması ve öğrencilerin emrakını
uyandırması anlamındadır. Dahası öğrencilere, kendilerinin öğrenme sürecini kontroll etmeli ve
fantazi ve yaratıcılıkla meşgul olmalıdırlar.
Her öğrenciye odaklanma öğretim ve öğrenmenin tüm sürecinin öğrenciye, onun yaşı, gelişme
seviyesi ve becerileri, ortam ve ilgi alanları ile uyumlu olması gerektiği anlamına gelmektedir. Eğitim
42
planlarının hazırlanamsı için öğretmenelrin, onları harekete geçirmek ve etkin ahle getirilmesi
amacıyla öğrenciler hakkında daha çok bilmeleri gerekir. Dolayısyla öğrencileri tarafından geri
dönüşümlü bilgiler, öğretim ve öğrenme açosondan öğretmenlere büyük yardımdandır.
Heterojenliğin belirlenmesi okulların giderek özel odak noktası olmaya devam etmektedir.
Heterojenite ev bireysellik toplumların normal elemanlarıdır. Genellikle pek çok okulda sosyal ve
kültürel, dini, ana dili, cinsiyet ve diğer özellikleriyle bir geçmişe sahip öğrenciler bulunur. Eğitim
(öğretim) sürecinin bireyselleşmesine ihtiyaç duyulmakatdır.
Farklı eğitim ortamlarında ve öğretim planlamalarında, farklı öğretim seçeneklerinin sunulması
heterojenliğin ve bireyselliğin etili bir şekilde yönlendirilmesinin sonucudur. Özel araştırma
çalışmalarında öğrenmenin her bireyin öz faaliyet süreci olduğunu biliyoruz, onun haedeflere,
faaliyetlere, tecrübeye, motivasyon ve yansıtılmasına ihtiyacı vardır. Öğretmenler, öğrenciler
tarafından başlatılan girişimleri üzere faaliterleri öğrendikleri ve öz faaliyet ile öz sorumlulukları
üzerinde eylemde bulundukları ilgili alanları oluşturmayı denerler.
İyi öğretim ev öğrenmenin bu faktörleri gerçekleştirmek ve onlara ulaşmamız için
öğretmenelrin uzmanlaşması geerkir. Kosova’da öğretmenin rolü son yıllarda az
da olsa değişmiştir. Belli bir okul iyi ve başarılı olmak isetrse, öğrencilerin öğrenme
süreci konusunda danışman, eğitimci ve deentleyici olarak faaliyet gösteren
profesyonel öğretmenlere ihtiyaç vardır. Bu 2009 yılında gerçekleşen John Hattie’nin
bir araştırmasının daha sonucudur. Öğretmenler, iyi bir okul ve iyi bir eğitim için en
önemli faktördür.
2.3. Genel kapsamlılık
Her toplumda eğitim sektörü, her çocuk için özen göstermelidir. Çocukların çoğu normal olarak
okular giderken, bazı grup çocuklar dışlanma riski altında bulunur. Birçok devlette bu, farklı dil
ve etnik azınlık gruplarına mensup çocuklar, uzak çevrelerde ve köylerde yaşayan çocuklardan
başlayarak, ekonomik açıdan fakir aile çocukları ve özel ihtiyaçları olan çocuklara kadar geçerlidir.
Cinsiyet eşitsiliği, her eğitim desteği ile bağlantılı olan bir konudur.
Kapsamlılık sadece okular gitmeyen çocuklar için değil – aynı zamanda okular kaydıunı yaptıran,
ancak ilkokul eğitim tüm devrini tamamlamayan ve iyi kalitede eğitime tabi olmayan çocuklar
için geçerlidir. Böylece, risk altında olan çocuklar arasında eğtimini erkenden terk eden ve ikinci
bir eğitim fırsatına ihtiyacı olan çocuklar da yer almaktadır: Eğitim, herkese açık olmalı, genel
kapsamlı olmalıdır.
UNESCO’ya göre Kapsamlılık, öğrenme, kültür ve topluluğa katılımını artırarak ve dışlanma
oranını azaltarak tüm öğrencilerin çeşitliliğine yönlendirme ve karşılık gerektiren bir süreç olarak
tanımlanır.
“Elde edilmesi zor olanlara” ulaşabilmek için özetinde, erişimde, strüktür ve stratejide değişmelere
ve anlamlı değişmelere ihtiyaç vardır. Uygun yaşlarda olan tüm çocukları kapsayan ortak inanç ve
ortak bir vizyonun olması gereklidir; bu tüm çocukları eğitimek için düzenli sistemin sorumluluktur
(UNESCO, 2005:13)
Genel kapsamlı bir eğitim sistemi, bir “lüks” olarak görülmemlidir: çünkü çocukların sistematik bir
eğitim dışında kalması durumunda toplumun ödeyeceği “fiyat”sonunda, başlangıçtan itibaren
kapsamlılık konusunda uyumluluğun sağlanması için sunulan çabadan çok daha yüksek olur.
Onların yetişkin olmasından sonra onlara ulaşmanın maliyeti çok daha yüksektir, çünkü daha çok
çabaya ve kaynağa ihtiyaç duyulur.
43
Bu nedenle okulda ders saatlerinden kaçmak ve okulu erkenden terk etemk arasındaki farkın
çok ciddiye alınması gerekir. Çocuklar normalde öylece “bulutsuz bir gande” okulu terk etmezler.
Çocuğun stres altında oldukları, sorunlarının gittikçe artığı ve okulu bırakmaya karar vermelerine
neden olan sorunlarının var olduğunu belli eden işaretler vardır. EBTB, GİZ ile işbirliğinde
bulunarak okulu terke tme olaylarına karşı bir eğitim el kitabını hazırlamıştır. Bu el kitabı tüm
çocukların eğitim sıkıntılarını atlatmak isteyen her öğretmen için çok önemli bir araçtır.
Kapsamlılık, okul öncesinden orta eğitime kadar aktarılan bir konudur. Kapsamlılık konuları 1.
kutuda sıralanmıştır.
Kutu 1 Okul düzeyinde eşitliliğin ve kapsamlılığın temel yönleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yaşadıkları ortamda, akranları ile birlikte olanakların sağlanmasında eğitim hakkını tanınmk;
Onları farklı kılanlar değil – onların ortak konularına odaklanmak;
Çocuklar için erişimli, güvenli ve cezbedici eğitim ortam;
Anaokul ve okul öncesi eğitime destek;
Tüm öğrencilerin ve personelin eşit değerlendirilmesi;
Öğrencilerin, ebeveynlerin ve topluluğun katılımının artırılması;
Okul içinde ve dışında öğrenme imkanlarından öğrencilerin dışlama olaylarının azaltılması;
Yaşadıkları ortamda öğrencilerin çeşitliliğine saygınlık;
Tüö öğrenciler için öğrenme ve katılım engelelrinina zaltılması; tüm öğrencilerin yararına
değişiklikler yapmak için bu engellerin aşılması girişimlerini öğrenmek;
• Tüm öğrencilerin başarılı olmasını ve becerilerinin geliştirilmesini sağlamak.
• Personel ve aynı zamanda öğrenciler için okulun geliştirilmesi;
• Okullar ve topluluklar arasında kalıcı, karşılıklı ve kapsamlı ilişkilerin teşfik edilmesi;
(Uyum sağlamak/Kapsamlılığık Endeksine dayanarak hazırlanmış, Booth et al, 2002).
Faaliyet 2: Okulda kapsamlılığın belirlenmesi:
1. Hangi çocuklar okula hala kaydolmamış ya da ilkokulu tamamlamamış?
Kayıt işlemi, sınıfta kalma ile ilgili mevcut verilere dayanarak sıralama yapınız.
Okulda olmayan çocuklara veya düzensiz devamlılığa ait yerel bilgileri toplamak için okul ve
topluluk içerisinde bazı temel mekanizmalara bakınız .
2. Bazı çocukların okula kaydolması ve okulu tamamlamayı etkileyen temel faktörler hangileridir?
Engelelrin incelenmesi, farklı çocuk gruplarının, özellikle okular gelememleri ya da
tamamlamamalarını etkileyen özel risk altında oldukları belirlenen çocukların okula katılımı ve
tamamlamayı etkileyebilecek en önemli faktörlerin saptanmasına yardımcı olabilir.
SMİA’nın verilerinin ve evlerde yapılan anketler, özel engelleri gösterebilir.
3. Eşitlik, katılım ve eğitim ile bağlantılı olarak hangi politikalar günceldir?
Okullara destek olarak kaynak merkezleri dâhil edebilir, mesela destekleyici öğretmenelr ya da
asistan öğretmenelr, okullarda sosyal işçileri, ebeveynlerin kapsanamsı ve desteği, öğretnciler
için danışmanlık hizmeti ve binaları / tesisleri düzene sokmaya, örneğin daha erişilebilir binalara
dönüştürmeye yönelik bağışlar. Şu anda gerçekleşmekte olan destekleme çeşitleri hangileridir
/ daha da geliştirilebilen destekler? Okulların daha kapsamlı olması için okullara ne çeşit yerli
destek sunulmaktadır?
44
2.4. Okul kültürü
2.4.1. Ders dışı etkinlikler
Formal müfredat programını tamamlamak ve okulu daha celbedici hale getirmek amacıyla ders
dışı etkinlikler, öğrencileri ve ebeveynleri okul yakınlığında tutmanın en iyi yoludur. Ders dışı
etkinlikler öğrencilere destekten spor, müzük gibi etkiliklere kadar değişik olur.
Örnek:
1.Başarısız öğrencilere destek
2.Yaşam becerileri
3.Öğrencilerin farklı dersleri ve ilgilerine yönelik kulüpler (merekzi öğrenci olan ve cinsiyetlere
saygılı olan katılımcı sıfatındaki öğretim yöntemlerinin kullanıldığı yer)
4.Okullarda öğrencilerle grup çalışmaları (kulüpler, okul yönetimi);
5.Diğerleri tarafından örgütlenen tamamlayıcı sınıflara öğrencilerin katılması (entegre olması) –
(STÖ, eğitim ajansları)
6.Özel ihtiyacı olan çocukların ihtiyaçlarını yerine getirmek için okul ortamları ve eğitim
malzemelerini geliştiren öğrenciler.
Birçok çocuk için ders dışı etkinlikler, sosyal becerilerini pratikte uygulamak ve çeşitli kariyerlere
yönelik ilgilerini temsil edebilecekleri faaliyetlerde deneme yapmaları için fırsat (olanak) sağlar.
Akademik açıdan yetenekli olmayan bir öğrenci için sanat ya da sporda mükemmel sonuç elde
etme fırsatı, kendine saygısı üzerinde önemli bir etkisi olabilir. Dahası biz uluslararası alanda
yapılan çalışmalara dayanarak, ders dışı etkinliklerin, daha iyi öğrenme ve sınavlarda ve hayatta
başarılı olmak için önemli bir unsur olan kendine güvenin sağlanması için gerekli olduğunu
biliriz. Bundan başka beynin her iki tarafının aktif olması durumunda her şeyi daha iyi alışabiliriz.
Örneğin müzik ve matematik yanı sıra yaratıcılık ve sorunlara çözüm bulmak arasında karşılıklı
ilişki mevcuttur. İşletmeden olan diğer bir örnek şunu gösterir: bugün yürürtücü kişiler, sadece
bir konuda ya da bir ortak şirketin yönetimi hakkında bilgi sahibi olmakla birlikte onlar, yönetim
hakkında duygusal, kişisel ve sosyal yetki sahibi de olmalıdırlar. Maalesef okulların çoğu bu gibi
önemli yetenekleri geliştirmek için öğrencilere fırsat yaratmıyor. Sadece beceri kazanma bilgisi,
bilgilerin (verilerin) kısa bir zaman içerisinde eskidiği bir dünyada yetersiz kalır.
Ders dışı etkinliklerin desteklenmesi ve her örğrencinin destek görmesi amacıyla, öğrenme ve
kendi yeteneklerini geliştebilmek için boş zamanlarının olduğu ve öğretmenlerin, her öğrencinin
kişiliğini ve karakterini öğrenebilmeleri için zamanın bol olduğu tam zamanlı okulların oluşması
yararlıdır.
2.5. Okul kuralları ve okul kültürü
Kosova’da Üniversite Eğitim yasası (2011), öğrencilerin davranışlarını düzenelyen yönetmeliklerin
hazırlanmasını öngörmektedir. Okullar aynı zamanda, öğrenmenin daha iyi örgütlenmesi yararına
aşağıda belirtilen ek yönetmelikleri de hazırlayabilir:
• Öğrencilerin okulara katılımlarına ait yönetmelik;
• Ebeveynlerle iletişim ve ebeveynlerin kapsanmasına ait yönetmelik;
• Personelin pratiklerine ait yönetmelik;
• Okulun yönetimi ve daha da geliştirilmesi ile ilgili eğitim bilgilerinin etkili bir şekilde
kullanılmasına ait yönetmelik v.s.
Öğrencilerin davranışları, iyi tasarlanmış okul politikaları sayesiyle en iyi bir şekilde yönetilir.
45
Okulda davranış kurallarına ait kuralalrın belirlenmesi, sadece öğretmenler ve okul yöneticilerinin
değil çok sayıda diğer katılımcı kişilerin de angaje olmasını gerektirir. Okul kurallarını hazırlamaktan
önce sorulacak ilk ve kritik sorular: Okulda davranış kurallarına neden ihtiyaç duyarız? Davranış
kurallarının amacı nedir? Okulda davranış kuralalrı ne şekilde hazırlanmalıdır (örneğin, uygulanacak
süreç) Okulda davranış kurallarının hazırlanamsına kimlerin dahil edilmesi gerekir? Öğretmenelr
ve öğrenciler arasında okul kuralları ne şekilde bildirilir ve açıklanır? Davranış kuralları okula ne
şekilde yansır? Davranış kurallarının uygulanması süreci nasıl denetlenecektir?
Bu sorulara yanıtlar, okulda davranış kuralların hazırlanmasına farklı branşlardan kişileri dahil
edilmesi gerektiğine dair görüşümüze saygılı olmamız gerektiğini göstermektedir: davranış
kurallarının amacı ayan olmalıdır; onlar uygulanabilir ve ulaşılabilir olmalı ve bu kuralların
uygulanması denetlenmelidir.
Okulda davranış kuralları sayesiyle biz, okulda öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer kişilerin
ne şekilde davranmaları, iletişim kurmaları ve birbirleri ile etkileşimde bulunmalarına dair
beklentilerimizi netleştirmeliyiz.
2.5.1. Okulda davranış kuralların amacı
Okul kuralalrının saptanmasının amacı,
okulda
anlaşmazlıkların
ortadan
kaldırılmasıdır. Bu kurallar her öğrencinin,
öğrenme
hakkını
uygulayabilmesini
sağlamak için vardır.
Anlaşmazlıkları kurallarla önleyin
a. Öğretim ve öğrenmeyi mümkün kılan bir ortam sağlayın
b. Okulda öğretmenlerin ve öğrencilerin birlikteliğini sağlayan bir ortam sağlayın
c. Belirgin iyi davranış kriterlerini sağlayıp saptayın
d. Yasalar ve eğitim politikaları ile uyumlu olan adaleti sağlayın
e. Öğrencilerden beklenenler konusunda herkese karşı açık olun
Okul kurallarını hazırlama süreci
Okul kuralları, Yasaya uygun olacak şekilde hazırlanmalıdır. Okul müdürü, okulun kurallarını
geliştirme sürecini başlatmakla yükümlüdür. Ana sorular (önceki sayfaya dayanarak) okul
kurallarını hazırlama sürecini yönetir. Onları cevaplamakla:
- Kuralların hedefini tanımlar; daha doğrusu onların öngördükleri sonuçları belirler;
- Okul kurallarını geliştirilmesi konusunda kimlerle danışılması gerektiğini ve kimlerin dâhil
edilmesi gerektiğini tanımlar; ilgililerin görevlendirilmesi ve kuralların gelişimi sürecini tanımlar.
- Okul kurallarının onaylanması konusunda nihai otoriteye (yetkilye) kimin sahip oladuğunu
belirler (Okulun Yönetim Kurulu DKA);
- Kuralların öğrencilere, öğretmenlere ve ebeveynlere ne şekilde açıklanacağını (nakledileceğini)
tanımlar;
- Kurallar ne şekilde denetlenecek (izlenecek) ve kuralların ihlaline ilişkin ne çeşit kayıtlar
tutulacağını tanımlar.
46
Her durum için ayrı ayrı kuralların ayarlanması mümkün ve gerekli değildir. Okulun kaliteli eğitim
sağlanmasına bağlı okul görevleri genel kurallara dayanmalıdır. Okul müdürleri ve öğretmenelr,
etkili ve başarılı öğrenmeden sorumludur. Her öğrenci, güvenilir, samimi ve saygılı bir ortamda
eğitim görme hakkına sahiptir. Bu nedenle okulun tüm sorumlu kişileri, rahatsız edici unsurların
ve şidettin olmadığı bir ortamda öğretim ve öğrenmenin gerçekleştiği bir okul kültürüne
ulaşmaktaki rolünü önemsemelidir.
Örneğin, öğretim ve öğrenme için belli bir önemli unsur, ders saatlerinin zamanda başlamasıdır.
Öğrencilerin okula geç geldikleri zaman nedenini öğrenmek önemlidir. Çocuklar, otobüs
sefer saatlerinin uygun olmamasından dolayı ya da farklı sınıflar / okullar arasında yollarının
uzun olmasından dolayı gecikmiş olabilmelerini düşünmek gerekir. Bazı sebepler öğretmen
tarafından da düzenlenebilir. Öğretmenlerin de sık sık gecikmeleri durumunda da nedenleri
bilinmelidir. Ancak bunun için makul nedenlerin bulunmaması durumunda okul müdürü bu
kişinin profesyonel olmayan davranışlarını düzeltmelidir.
Bu örnek, iyi bir okul ve kaliteli bir eğitimin sağlanması amacıyla okul öğrenciler, öğretmenler ve
okul müdürü için önemli olan koşullar hakkında tartışmanın önemli olduğunu gösterir.
“Ders saatleri tam zamanda başlar, çünkü öğrenciler ve öğretmenelr, zamanlarını etkili bir şekilde
kullanma hakkına sahiptir” gibi kuralın ulaşımına yol açar.
Psikolojik açıdan kuralların olumlu bir şekilde tanımlanması önemlidir.
İyi bir okul örneği: İyi bir okul, çocuklara özenin gösterilmesi konusunda kapsamlı bir sistem
mevcuttur. Bu, herkes için ayan olan ayan ve yalın bir dille hazırlanan davranış kuralları sayesiyle
açıklanır. Prensip olarak biribirine saygı merkezi önem taşırken, bundan sonra diğer kültürlere
saygınlık, küfürü, çeşitli hakaretleri ve şiddet eylemlerini engellemek v.s. gelir. İyi bir okul
kurallarının tanımlanması şu şekilde yapılır: Örnek: Onların farklılıklarına rağmen bizim tüm
çocuklarımız, okulda herkes tarafından kabul edilir ve saygı görür, öğrenciler kendi görüşlerini
özgürce ifade edebilirler; hiçbir öğrencinin öğretimde engellenemez, v.s...
Belirli ceza listesini oluşturmak önerilmes çünkü okul davranışı düzeltecek şekilde yanıt vermelidir.
Sayılı sonuçların oluşması da sıkça kullanılır. Bir öğrencinin davranışı diğerlerinin güvenliğini
tehlikeye atmada, öğretmen ve okul müdürleri yasalar uyarınca davranmalıdır.
Okul kurallarının, herkes tarafından oluşması ve yazılı olarak kararlaştırılması durumunda:
a. Okulun tüm üyeleri ve ebeveynler, okul kuraları hakkında bilgilendirilir.
b. Okul kurallarının her değişimi her birine iletilmelidir.
c. Okul kuralları, özellikle gençlere dikkatla ve nezaketle açıklanır.
d. Okul kuralları kamuoyuna sergilenir (aktarılır).
e. Okul kuralları, her öğrenciye (gence), ebeveyne ve öğretmene yazılı olarak gönderilir.
Okulların çoğu kurallara sahiptir, ancak onlardan sadece bazıları uygulanır. Bu doğru bir
şey midir?
47
3. Çocuklara yönelik kardeş okul standartları
Çocuklara yönelik kardeş okul standartları hangileridir ve onların amacı nedir?
Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, okulların profesyonel pratik standartları ile sıkı
bağlantıdadır, ancak bu standartlar daha ötesine uzanarak, eğitim uzmanlarının bilmeleri
gereken her şeyi saptar ve tüm öğrenciler için öğrenme kalitesini iyileştirmek amacıyla tüm okul
temsilcilerine özellikle vurgulama durumunda olmaları gereken her şeyi saptar.
Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, kaliteyi ölçmek ve okul performansını değerlendirmek
amacıyla çocuk hakları, sağlık ve refah, cinsiyet eşitliği, genel kapsamlılık, okul hayatına ve
öğrenme sürecine etkin katılım gibi farklı konuların yönlendirilmesi için bir rehber olarak hizmet
eder.
Amacı – Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, şu amaçla hazırlanmıştır: (1) çocuklara
yönelik kardeş okulların oluşturulmasına etki eden eğitimde kalite göstergelerin tüm bileşenleri
kapsayan bir evrakta toplanması ve bütünleştirmek ve (2) tüm öğrencilerin okul hayatına ve
eğitim sürecine katılımı artıran ilgili önlem almak için okulun çalışmalarını değerlendirmek ve
öz değerlendirmelerde bulunmaları yönünde okullara ve eğitim kurumlarına yardım konusunda
taleplerin ölçümünü belirlemektir.
Çocuklara yönelik kardeş okul
standartlarının strüktürü ve örgütlülüğü
Çocuklara yönelik Kardeş Okul felsefesi
(ÇKO) şu üç temel ilkeye dayanmaktadır
(i) merkezde çocuk, (ii) genel kapsamlılık
ve (iii) demokratik katılım. Bu ilkelere ve
ÇKO standartlarının hazırlandığı devlet
bağlamına dayanarak boyutları saptanır ve
bundan sonra alanlar/konular ayrıntılı olarak
belirlenip her boyutun standartlarına yönelik
göstergeler yönlendirilir.
48
Boyutlar, standartlar ve göstergeler, çocuklara yönelik kardeş okullarda eğitim felsefesine
dayalı olan toplumun ihtiyaçlarına bağlı olarak saptanır. Kosova ile ilgili olarak standartlar, altı
boyutta örgütlenir: (İ) genel kapsamlılık; (ii) öğretim ve öğrenmenin etkililiği;(iii) sağlık, çevre ve
güvenlik;(iv) demokratik katılım;(v) cinsiyet eşitliği ve (vi) kültürel çeşitlilik.
Şema: ÇKO Standartlarının Boyutları
Genel kapsamlılık
Öğretim ve
öğrenmenin etkililiği
Kültürel çeşitlilik
Çocuk /
Öğrenci
Sağlık, çevre ve
güvenlik.
Cinsiyet eşitlilik
Etkin katılım
ÇKO standartlarına ait belgede, boyutsal standartların hazırlanması için esası oluşturan her
boyutun tanımlanması verilir. Bundan sonra standartlara dayanarak göstergeler saptanır ve
bunları esas alarak okullar ve eğitim kurumlarından, okulun performansını değerlendirmesi ve öz
değerlendirmeyi yapması beklenir.
Okul bileşenleri, ÇKO Standartlar yapısının önemli bir unsurudur. Onlar okulun çalışmalarının
yapısı (strüktürü) ve örgütlülüğünün temel unsurlarıdır ve üç ana bileşene ayrılır: (i) yönetim ve
idare; (ii) okul kapasiteleri;(iii) müfredat, öğretim ve öğrenme süreci;
- Yönetim ve İdare Bileşeni, okulda yazılı belgelerin içeriği, müdürün görevleri ve sorumlulukları,
müdürün sorumluluğunda olan görevler, okulun yönetim konseyinin sorumluluğunda olan
görevler yanı sıra ebeveynler ile öğrenciler konseyinin sorumlulşuğunda olan görevleri
kapsayan okul yömetici personelinin çalışmalarını ölçen ve değerlendiren göstergeleri
kapsamaktadır;
- Okul Kapasiteleri Bileşeni Komponenti, öğretmenlerin sorumlulukları, öğrencilerin
sorumlulukları, profesyonel hizmet sorumlulukları, okulun fiziki durumu (avlusu, okul binası,
koridörler ve diğer alanlar) ile bağlantılı olan yönleri ölçen ve değerlendiren göstergeleri
kapsar;
- Müfredat ve öğretim ile öğrenim süreci Bileşeni, müferdatı, öğretim yöntemlerini, öğrenme
kaynaklarının kullanılabilirliğini, enformasyon ve iletişim teknolojisini / bilgisayar kullanımını,
sınıfta eğitim yardımcı malzemelerini, ders dışı etkinliklerin örgütlenmesi ve uygulanmasını,
öğretmenlerin ders dışı ilişkilerini (ders dışı etkinliklerde) ölçen ve değerlendiren göstergeleri
kapsar.
49
ÇKO Standartlarının boyutları: Öğretim ve öğrenmenin etkililiği 24
Tanımlama:
Merkezi öğrenci olan öğretim, öğrencilerin becerilerini, ihtiyaçalrını ve çikarlarını göz
önünde bulundurur ve müfredat (toplumun) programının talepleri ile uyumlu olarak ve
öğrencilerin aktif vatandaş haline gelmeleri ve yaşam zorlukları ile baş edebilmeleri için
kendi potansiyellerini tam analmıyla geliştirebilmeleri doğrultusunda her öğrencinin
öğrenme stiline saygı gösterir. Öğretimin etkililiği, eğitim süreci boyunca etkileşimi yansıtan
ve yetkilerine ulaşabilmeleri için öğretmenlerin profesyonel yeterliliğini gerektiren öğretim
stratejileri ve tekniklerinin uygulanması sayesiyle sağlanır.
Alıştırma 1: Küçük gruplarda, Öğretim ve öğrenme Etkililik boyutları ile ilgili standatların
her göstergesini inceleyiniz ve aşağıdaki göstergeler ve kriterler listesine dayanarak
başarıların değerlendirmesini yapınız:
• Tam başarı ile sonuçlanan göstergeler için √ seçeneğini işaretleyiniz
• Kısmen başarıyla sonuçlanan göstergeler için ≈ seçeneğini işaretleyiniz
• Tamamı başarısız olan göstergeler için X seçeneğini işaretleyiniz.
Standart 1: Tüm öğrenciler, kendi potansiyellerinin gelişmesi için eğitim sisteminde etkin bir
şekilde angaje edilir ve desteklenir.
Okul bileşenleri
Göstergeler
1.1. Okullar, çocuklarin eğitim sistemine katılımı ve elde edilen
başarıları hakakında ebeveynlerin zamanında haberdar edilmeleri
ile ilgili düzenli bir sistem oluşturmuştur.
Yönetim
ve iadre
1.2. Okullar, profesyonel gelişme planını hazırlamış ve eğitim
sisteminde tüm öğrencilerin etkin bir şekilde angaje olmalarına
fırsat veren öğretim metodolojisi (yöntemleri) üzerine
öğretmenlerin bir eğitim kurs programına katılımını sağlamıştır.
1.3. Okul, öğrencilerin ihtiyaçları ve topluluğun talepleri esası üzere
okul esas alınarak müfredatın hazırlanamsında tüm ilgili faktörlerin
kapsanmasına yönelik prosedür ve enstrümanlara sahiptir.
1.4. Okul, öğrencilere yönelik öğretim ve öğrenme ile ilgili faaliyetelrin
uygulanması için yeterli kaynakları planlaştırmış ve sağlamıştır.
24 Bu seminer, öğretmenelrin eğitim, öğretim ve profesyonel gelişimi kasaması itibariyle ilerideki bölümde ÇKO
standartlarının sadece boyutlarını tartışacağız: Öğretim ve öğrenimin etkililiği.
50
√, ≈ ,X
1.5. Öğrencilerin ilgileri, okul tarafından zamanında hazırlanmış olan
ders programına dayanarak yeterince yönlendirilmektedir.
1.6. Tüm öğrenciler, müferdat programına, çapraz müfredat
programlarına ve ders dışı programlara erişebilmektedir.
1.7. Okul, eğitim ihtiyaçlarına göre uygun kaynaklarla donanmış olan
özel ve uzmansal alanlara sahiptir.
Okul kapasitesi
1.8. Okul, müfredat programı ve ders dışı faaliyetelrini uygulamak için
tüm dersler ve sınıflar için dengeli bir şekilde mevcut kullanılabilir
alanı, araç – gereçleri ve kaynakları kullanmaktadır.
1.9. Okul, etkili bie öğretim – eğitimin ihtiyaçlarına yönelik eğitim
araçlarını ve diğer ilkili kaynakları oluşturmaktadır.
1.10. Öğrencilerin gelişimi, kurumlar arası işbirliği sayesiyle okulun
sağlamış olduğu profesyonel (mesleki) hizmetleri tarafından
desteklenmektedir. 1.11. Öğrencilerin ek eğitim talepleri ve tamamlayıcı eğitim
ihtiyacı, okulun çalışma planı ile öngörülmekte ve
öğrencilerin gereksinmeleri ve belli zaman süreleri içerisinde
uygulanmakatdır. 1.12. Öğrencilerin başarıları, öğretmenler tarafından sistematik olarak
takip edilmekte ve değerlendirilmektedir.
1.13. Öğretmenler tarafından uygulanan öğrencilerin faaliyetleri,
öğrenme sürecinde etkileşimi teşfik etmektedir.
1.14. Öğrenciler, eğitim ve ders dışı faaliyetlerde etkin bir katılım için
öğretmenelr tarafından farklı şekilde motive edilmektedir.
Müferdat ve
öğretim ile
öğrenme süreci
1.15. Öğrenciler ve ebeveynler, öğrencilerin öğrenme sonuçları
ile ilgili başarıları öğretmenelri tarafından düzenli şekilde
bilgilendirilmektedir.
1.16. Öğrenciler, öğretim yoluyla mümkün kılınan öğrenme stillerine
uygun olarak öğrenmektedir.
1.17. Öğrenciler, bağımsız olarak hareket etmeyi düşündükleri çeşitli
şekilde ve yöntemler sayesiyle öğretmenelri tarafından teşfik
edilmektedir.
1.18. Okul içinde ve dışında öğrencilerin yayın çalışmaları
desteklenmeketdir.
51
Standart 2: Eğitim süreci boyunca öğrencilerin fırsatları, ihtiyaçları ve ilgileri, farklı metodoloji
(yöntem) ile öğretimin odak noktasıdır.
Okulun
Göstergeler
bileşenleri
2.1. Okul, öğrencilerin becerilerini, ihtiyaçlarını ve ilgi odağını göz
önğnde bulunduran öğretim metodolojisinin (yönteminin)
uygulanmasını izleyen emkanizmalara sahiptir.
Yönetim ve
idare
2.2. Okulun kendi prosedürleri var, bunlar, okulun çalışmalarının öz
deeğrlendirilmesi için uygulanmaktadır.
√, ≈ ,X
2.3. Okul kendi prosedürlerine sahiptir ve bunları, okulun yönetim
konseyi, profesyonel departmanları, sınıf konseyleri ve okuldaki
diğer yönetim ve profesyonel organları gibi okul içinde yönetim
ve profesyonel organlarının oluşması ve işletilmesi amacıyla
uygulamaktadır.
2.4. Okul, yetkkili otoriteler (organlar) için okulun çalışmaları hakkında
düzenli ve kapsamlı bilgi sağlamakatdır.
2.5. Okul, çeşitli güncel mesleki literatürü takip eder ve öğrencinin
becerilerini, ihtiyaçlarını ve ilgi alanlarını göz önünde bulunduran
(nazari itibare alan) öğretim metodolojilerinin (yöntemlerinin)
uygulanmasına yardımcı olan uygun öğrenme kaynaklarına sahiptir.
2.6. Okul interneti, EİT ve okulda öğretim ile öğrenme ihtiyaçları için
diğer teknoloji hizmetelrini sunmakatdır.
Okul
lapasiteleri 2.7. Okulun profesyonel (mesleki) organları, öğrenme sürecini
desteklemek ve okul müfredat programının uygulanamsını
desteklemek için mesleki deneyimleri hakkında görüş alış verişinde
bulunmakatdır.
2.8. Okul, müfredat programının uygulanması için ihtiyaca göre yetkili
otoriterler (organlar) ile işbirliğinde bulunmakatdır.
2.9. Okul, okul bazında öğrencilerin değerlendirilmesini düzenleyen
yasal hükümleri uygulamaktadır.
2.10. Öğretmenler, EİT’i ve öğrencilerin eğitim sürecini kolaylaştırmak
için diğer öğretim ve öğrenim kaynaklarını kullanmaktadır.
2.11. Öğretmenler, kendilerini sadece ders kitapları konsuunda
kıstlamadan, farklı öğretim kaynaklarını kullanırlar.
2.12. Öğretmenler, öğrencilerin ilerlemesini izlemek için öğrencilerin
portföylerini korumaktadır.
Müferdat
ve öğretim
ile öğrenim
süreci
2.13. Öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesi ve öğrencilerin
öz değerlendirmesi ve bundan başka öz değerlendirme,
uygun yöntemleri, teknikleri ve enstrümanları kullanarak da
uygulanmakatdır. 2.14. Öğrenciler, öğrencilerin ilerlemesi ile en uygun olan ekip
çalışmaları, kişisel deneyim ve farklı kaynaklar üzere
öğrenmektedir.
2.15. Öğrenciler, öğrenme kaynaklarını sağlamak ve öğrencilerin
çalışmalarını tanıtmak için öğretmenelr sayesiyle farklı şekillerde
desteklenmektedir.
52
Standart 3: Öğretmenler, öğretmenlerin yetki profilinin (özgeçmişinin) ihtiyaçlarına göre
hareket etmek için motive edilmiş ve bu konuda yetki sahibidir.
Okul
bileşenleri
Göstergeler
3.1. Okul, düzenli olarak uygulanan öğretmenlerin performansının
denetlenmesi ve değerlendirilmesi için bir iç yönetmenliğine
sahiptir.
Yönetim ve
idare
3.2. Okul, okulun ve yıllık planları geliştitilmesine yönelik planların
hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesine öğretmenlerin dâhil
edilmesini öngören bir plana sahiptir.
√, ≈, X
3.3. Okul, çocuklara ait kardeş okul satnadrtları ve göstergeleri ile
uyumlu olan öğretmenlerin mesleki eğitimine ait üç yıllık plana
sahiptir ve bu plan uyugulama safhasındadır.
3.4. Okul, okulun geliştirilmesi ve diğer faaliyetlere ait projeler hakkında
düzenli bir bilgilendirme sistemine sahiptir.
13.5. Okul müdürü ve okulun pedagoji /eğitim) hizmeti, düzenli olarak
öğretmenelrin çalışmalarını denetler ve gerekli olan yapıcı ve teşfik
edici desteği sağlar.
3.6. Okul, öğretmenlerin çalışmalarına ve mesleki eğitimine ilişkin tüm
belgeleri sağlar.
3.7. Okul, okul performansının değerlendirilmesi ile ilgili kriterleri
uygular.
3.8. Okul tüm öğretmenlerin, etkili bir öğretimi uygulamak için gerekli
araçlara sahip olması ve öğretmenelr için öğretim kaynaklarının
oluşmasını destekler.
Okul
kapasiteleri
3.9. Öğretmenelr, kendi departamentleri (Bölümleri) çerçevesinde
kendi çalışmalarını planlaştırır, iletişim ve işbirliğinin farklı şekilleri
hakkındaki deneyim ve fikir alış verişinde bulunurlar.
3.10. Öğretmenler, öğretim birimlerinin örgütlenmesi ve başarılı bir
şekilde uygulanamsı için gerekli olan tüm elemanları içeren yıllık,
aylık, tematik ve günlük planlara sahiptir.
3.11. Okul, öğretmenlerin ilerlemeleri ya da bu alandaki zorlukları
yanı sıra daha fazla destek ihtiyaçları ile ilgili bilgileri içeren
öğretmenlerin çalışmalarının planlaştırılması ve uygulanması
hakkında öğretim yılı içerisinde periyodik raporlara sahiptir.
53
3.12. Öğretmenler, öğretim uygulamalarında müfredatın hayata
geçirilmesi ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır.
3.13. Öğretmenler pratik çalışmaları süresinde, tüm boyutlarda tespit
edilmiş olan kardeş okul uygulamlarını hayata geçirirerek, öğretim
metodolojisi (öğretim yöntemi) ve öğrencilerin değerlendirilmesi
ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır.
Müfredat
ve öğretim
ile öğrenim
süreci
3.14. Öğretmenler pratik çalışmaları süresinde, akademik / ders içeriği ile
ilgili yetkilerini uygulamaktadır.
3.15. Öğretmenler öğretimle ilgili pratik çalışmaları süresinde, özellikle
kendi öğretim yöntemlerini, öğrencilerin öğrenme stili ile uyumu
sağladıkları durumlarda, öğretim teorisi ile ilgili yetkilerini
uygulamaktadır.
3.16. Öğretmenler, öğretim pratik çalışmaları süresinde, profesyonel
(mesleki) ilişkiler ile ilgili yetkilerini uygulamaktadırlar.
Alıştırma 2: Tüm göstergeleri aştıktan sonra, asla ulaşılmıyan göstergeler listesinden 1 – 2
göstergeyi seçiniz ve söz konusu göstergelere ulaşabilmek için ilerideki günlerde ve haftalarda
başlatacağınız faaliyetelri sıralayınız:
Standart 1: Tüm öğrenciler, eğitim sürecinde aktif olarak çalışmaktadır ve potansiyellerinin
gelişmesi konusunda desteklenmektedir.
No.
Göstergeler
Göstergelere ulaşmaya yönelik faaliyetler
Standart 2: Öğrenim süresi boyunca öğrencilerin fırsatları, ihtiyaçları ve ilki alanları, farklı
metodoloji ler (yöntemler) sayesiyle uygulanan öğretimin odak noktasıdır.
No.
Göstergeler
Standart 3: Öğretmenler, öğretmenlerin profil (görüntü) gereklerine uygun olarak hareket
etmesi için motive edilmekte ve böyle bir yetkiye sahiptir.
No.
Göstergeler
Öğrenciye Yönelik Okulların kalitesini gözetlemekten çıkarılan sonuç, iyi okulun tüm esas
niteliklerini yansıttıklarıdır.
54
Sözlük
Başarıya ulaşım – Belli hedefleri, örneğin, okul hedeflerini, proje hedeflerini, eğitim kurs
programının hedeflerini, eğitim hedeflerini v.s. gibi belli hedefleri yerine getirme derecesi.
Değerlendirme– performansın ölçülmesi sayesiyle gözlendiği ya da belirgin hale geldiği şeye
anlam verme sürecidir (örneğin, öğrencilerin öğrenmesi, okul kalitesi v.s.)
Etkililik – istenen sonuçları (başarıları) elde etmek;
Verimlilik– mümkün olduğu kadar kaynaklardan en düşük kaynak maliyetini kullanarak
öngörülen bir sonucu elde etmek (mesela para, malzeme, zaman, uzmanlık faaliyeti v.s.)
Değerlendirme aracı – elde edilen bir başarı ya da başarısızlığın kalitesini değerlendirme ve
yargılamak için gerçekleştirmek için tanımlı bir süreçtir.
Yeterlik – bilgi becerileri ve meta-kavram, bilgi ve anlayış, kişilerarası, entelektüel ve prtaik
becerilerinin dinamik bir bileşeni ve etik değerler.
Kalite denetimi – uygulanan süreçlerin, istenilen sonuçların elde edilmesini sağlamaya yönelik
kullanılan mekanizmalar ve özel prosedürler etkili bir şekilde kullanılır.
Gözetim– her düzeyde ilgili taraflara, gelişmeler hakkında sürekli bilgi sunan bir süreç.
İzleme – Beklenen sonuçların, gerçek sonuçların sürekli karşılaştırma sürecidir – farklı eğitim
yönleri hakkında bilgilerin toplanmasına yönelik düzenli sistematik bir prosedür. Gözlemin amacı,
okulun çalışmalarının etkililiği ve verimliliğini sağlamaktır.
Standartlar – performans kalitesini belirleyen hedeflerin beyan etmektir; kendilerine düşen
rollerini yerine getirmek için bireylerin bilmeleri gereken ve yapabilecekleri şeyi belirleyen bir
grup beyan; başatı ile ilgili beklenen ve erişilebilen düzeyelri belirleyen bir grup beyan.
Göstergeler – görünür eylemler; davranışlar ya da standartlarla bağlantılı olan varlığı, durumu
ya da koşulları gösteren kanıtlar. Göstergeler, standartlara ulaşma yolundaki gelişmelerin
değerlendirilmesi için kullanılabilir.
Kalite göstergeleri –kalite ya da istenen başarısı (sonucu) bakımından bir durumun mükemmel
olduğunu gösteren şeydir.
Öz - değerlendirme – belli bir kurum, ajans, program ya da birey tarafından, kendisi için bilgi
toplayan ve parformans kalitenin ve değerinin yargılanadığı bir süreçtir.
Gözlem –belli bir faaliyette bulunan ya da farklı ortamlarda ve okullarda farklı olaylar ve
durumlarda bireylerin gözlendiği süreçtir.
Değerlendirme– öngörülen belli bir sonuç (başarı) ya da süreç ile ilgili elde edilmiş olan
başarıların kalitesi ya da değerinin değerlendirilmesidir; örneğin: öğrenci yeterliliğinin ölçülmesi
ya da öğretim gibi belli bir sürecin kalitesini değerlendirmektir.
55
Referanslar
- Müellifler grubu (2006): Kaliteli İlköğrenim, Kosova Eğitim Merkezi, Priştine.
- Ainscow, M., et al, “Okulun iyileştirilmesi, kapsamlı gelişme”, 2006
- Booth,T., et al, “Kapsamlık endeksi”, 2006
- Dr. Dorit Stenke (2008): Değerlendirme esasları, Eğitim Bakanlığı’nın resmi görevlileri ile
düzenlenen ders, Priştine.
- Elisabeth Backman ve Bernard Trafford (2007): Okulların demokratik yönetimi, Avrupa Konseyi,
Strasburg.
- Fullan, M. (1999): Eğitimin değişim gücü, Adea, Priştine.
- Fullan, M. (2001): Eğitimde değişimle ilgili yeni anlayış, Edualba, Priştine.
- Goddard, T. Duraku, N., Binaku, Xh. (2006): Eğitimin yönetilmesi hakkında bilgiler, Eğitimciler
için Kılavuz, KEDP, Priştine.
- Grillo, prof.dr. Kozma (2002): Eğitim Sözlüğü (Psikoloji-Sosyoloji-Pedagoji ), “Işık 2000”, Priştine.
- H.W. Baumann 2004): İyi okul, GTZ, Priştine.
- Hyseni, H., Salihaj, J., Nikoleta,M., Pupovci, D., (2003): Eğitimde yönetim ve idare, KEC, Priştine.
- Liana Gertsch, “Temel şeyleri anlamak – Eğitimde kalite, eşitlik ve etkililik açısından çocukların
erkenden gelişmelerine katkı”, 2009
- UN Girls’ Education Initiative et al. «Eğitimde Eşitlik ve Kapsamlılık», 2010
- UNESCO, “Eğitimde Eşitlik ve Kapsamlılık – Eğitim sektörünün planlanması ve desteklenmesine
yönelik araçlar”, 2008
- Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı,(2011): Okul öncesi, ilkokul ve ortaokul Müfredat Çerçevesi,
Priştine.
- UN Girls’ Education Initiative et al. « Eğitimde eşitlik ve kapsamlılık », 2010
- UNESCO, “Eğitimde eşitlik ve kapsamlılık - Eğitim sektörünün planlanması ve desteklenmesine
yönelik araçlar”, 2008
56

Birinci Seminer – a Bölümü – Kaliteli eğitim

Transkript

Benzer belgeler

öğrenci - veli - okul sözleşmesi - Albert-Schweitzer

Scolarisation des moins de 3 ans - turc

Başlangıç - itslearning

İstanbul, 27 Ekim 2014 “Okul Aile Birliği `Penguins of Madagascar

Nisan 2016 Değerli Veliler Yaz dönemine hoş geldiniz

EBAP İlçe Okul Müdürleri Bilgilendirme/İstişare Toplantıları

Günlük geziler ve turlar Okul ihtiyacı Yol masrafları Ödemeye onay