doc162.200 TL`den
download 
Şikayet Transkript
162.200 TL`den
SEVGİLİ DOSTLAR Yoğun bir tempoda çalışmalarımız devam ederken yaz sayımız ile size merhaba demek isterim. Mübarek Ramazan ayının sonuna yaklaşmaktayız. Seha ailesi olarak bayramınızı şimdiden tebrik ediyoruz. Bu ay iki yeni projemizi satışa sunuyoruz. Konya’da yaşam standartlarını yukarıya taşıyan bu projelerle müşterilerimize modern yaşam alanları sunuyoruz. Birbirine çok yakın iki ayrı parselde gerçekleştireceğimiz projelerimizin her ikisi de 4+1 tipinde. Küçük parseldeki projemizin adı “Seha Kanyon Park Konutları” ve 81 konuttan oluşuyor. Kanyon Park’ın üst kısmında yer aldığı için park ile özdeşleşen bir isim oldu. Projede sauna, buhar odası ve fitness salonu gibi sosyal donatılar bulunuyor. HÜDAVERDİ DURSUN Seha Yapı Genel Müdürü Büyük parselde 137 evden oluşan projemizin adı ise “Seha Panorama Evleri”. Ön tarafında şehir ve kanyon park manzarası, arka tarafında dağ manzarası ve Konya’ya has dağ esintisi gedavet ile havası ve yapısı çok farklı bir proje. Saunası,hamamı, havuzu, kapalı otoparkı, fitness ve çok amaçlı salonu ile Konya’da yaşamak isteyeceğiniz bir proje. Her zaman olduğu gibi proje lansman fiyatlarımızı yatırımcıları cezbedecek şekilde ayarladık. Kazançlı olmasını diliyorum. Diğer yandan görüşmelerini tamamlayarak anlaşmaya vardığımız ve inşaatına başladığımız diğer proje, Kuzey Irak’ın Zaho şehrinde bulunan “New Zakho Project”. Proje kapsamında bölgeye 306 adet villa yapımına başladık. Seha Yasemin Evleri’nde satışlar hızla deva ediyor ve projenin üçte ikilik kısmı satılmış durumda. Butik projelerimiz Seha Özlem Konutları ile Seha Bahar Evlerinin de yapımları ve satışları devam etmekte. Ankara’daki projemiz Simgeşehir’in 2.etabının satışında sona yaklaşılırken ankastre ve vestiyer ilave ettiğimiz dairelerin satışları 89.500 TL’den başlayan fiyatlarla devam ediyor. TOKİ projelerimizden K.Maraş’ı teslim etmek üzereyiz. Kırşehir Toki ve Kırşehir Kültür merkezinin yapımları da devam ediyor. Yazır TOKİ’ de bizden kaynaklanmayan gecikmeler yaşadık ama buna rağmen inşaat süreci hızla ilerlemekte. Bayramınız kutlu olsun... MUHTEREM OKUYUCULAR, Rahmet ve bereketle dolu mübarek Ramazan ayının kulluk bilincimizi artırması niyazıyla Ramazan bayramı mübarek olsun. Dergimizin yaz sayısında yeni projelerimizin lansmanını bulacaksınız. Seha Kanyon Park ve Seha Panorama Evleri Yazır bölgesinin en modern yaşam alanları olmaya aday. Sizleri yeni projemizi görmeye, bilgi almaya davet ediyoruz. Seha Şelale Park konutlarımızın satışlarına gösterilen ilgiden dolayı teşekkür ederiz. Satışlarımızı tamamladık. Sakinlerimize huzurlu bir yaşam diliyoruz. Bu sayımızın kültürel sayfalarında bir Mevlâna âşığı “Muhammed İkbal”i, yine bir Mevlâna âşığı olan üstad Prof. Dr. Erkan Türkmen’in sözleriyle ve çok kıymetli hocam Prof. Dr. Mustafa Demirci’nin makalesi ile farklı bir göz ile yeniden tanıyacaksınız. İlgi çekici diğer konularımızı dikkatlerinize sunarken sözün güzeli ile bir sonraki sayıda buluşmak üzere... Oruç ile başlayan kendi nefsimizle mücadelenin her zaman devam etmesi için Halil Çakar Dede’den şu düşündürücü beyitleri sizlerle paylaşmak isterim; Mide boş, ten dürüst, Mide dolu, ten pürüz. o0o Gerçek âşık konuşurken iftar eder, Sustuğunda oruçlu olur o0o İstiyorsan Maddi Manevi Neşe, İhtiyaçtan fazla önem verme, üçe beşe. o0o Varsa bir gönülde gurur O gönülde şeytan durur Yoksa bir gönülde gurur O gönülde Allah durur o0o Kavlini fiiline, fiilini kavline, Uydurmaz ise kişi, Maddi mânevi bozuktur işi. Halil Çakar Dede (d. 1926 - v. 14 Ocak 2013) BİZİMLE >> SEHA YAPI’DAN KANYON PARK MANZARALI YEPYENİ BİR PROJE GELİYOR: SEHA KANYON PARK KONUTLARI Seha Yapı, Ağustos 2013’te yapımına başlayacağı yepyeni bir projeye daha imza atıyor. Konum itibari ile Kanyon Park manzarasını daire sahipleri ile buluşturacak olan projede 4+1 tipinde toplam 81 adet daire bulunuyor. Modern mimari yapısı ve her detayı müşterilerin ihtiyaçlarına göre düşünerek tasarlanan dairelerin her biri brüt 190 m2 büyüklüğünde. Her daire için 1 adet kapalı otopark ve misafirler için açık otoparkı bulunan projenin 24 ay içerisinde teslim edilmesi hedefleniyor. Toplam İnşaat Alanı: 9.274 m2 Toplam Konut Sayısı: 81 Konut tipi: 4+1 Lokasyon: Konya / Selçuklu, Yazır Konut büyüklüğü (Brüt):178 m2 SEHA ŞELALE PARK’IN SATIŞLARI TAMAMLANDI! Seha Yapı, alıcılarına konforlu ve keyifli bir hayatın kapılarını açtığı Seha Şelale Park’ın satışlarını tamamladı. Zengin sosyal donatı alanları, modern mimarisiyle göz alıcı bir güzelliğe sahip projede konut sahipleri, bu projede yaşamanın keyfini çoktan sürmeye başladılar. Seha Yapı, müşterilerine sunduğu bu ayrıcalıklı projeyi tamamlamanın sevincini yaşıyor ve Seha Yapı’ya güvenen tüm müşterilerine teşekkürlerini sunuyor. anahtar // yaz 2013 • 10 KONYA MANZARALI YENİ BİR PROJE: SEHA PANORAMA EVLERİ Seha Yapı güvencesi ile satışa sunulacak olan projede 4+1 ve 3+1 olmak üzere 2 tipte toplam 137 adet daire bulunuyor. Yemyeşil bahçesi, geniş sosyal tesisinin içerisinde yüzme havuzu, hamamı, saunası, fitness salonu ve çok amaçlı salonu ile zenginleştirilen projede ayrıca her daire için 1 adet kapalı otopark ve açık misafir otoparkı bulunuyor. Proje, ferah dairelerinin yanı sıra önünde bulunan Kanyon Park manzarası ile alıcılarına ayrıcalıklı bir hayatın kapılarını açıyor. Ağustosta yapımına başlanacak ve uygun ödeme koşulları ile satışa sunulacak olan projenin 24 ay içerisinde teslim edilmesi hedefleniyor. Lokasyon: Konya / Selçuklu, Yazır Toplam İnşaat Alanı: 17.639 m2 Toplam Konut Sayısı: 137 Konut Tipi 1: 4+1 (130 adet) Konut Tipi 2: 3+1 (7 adet, sadece zemin katlarda) 4+1 Konut Tipi Büyüklüğü (Brüt): 182 m2 3+1 Konut Tipi Büyüklüğü (Brüt): 150 m2 SEHA YAPI’DAN KUZEY IRAK’TA YENİ BİR VİLLA PROJESİ: NEW ZAKHO PROJECT Seha Yapı, Kuzey Irak’ın Zaho şehrinde 320 adet villadan oluşan bir villa projesi inşa edecek. Bölgedeki partner firma ile yapılan anlaşma gereği her biri brüt 340 m2’den oluşan 320 adet tip villanın yapımına başlanıyor. Seha Yapı, “New Zakho Project” kapsamında yapımına başladığı buproje ile yurtdışı açılımını gerçekleştirmiş oldu. anahtar // yaz 2013 • 11 SAYGIYLA >> MUHAMMAD BİR ŞAİR, FİLOZOF ve DAVA ADAMI Prf. Dr. MUSTAFA DEMİRCİ İslam dünyasında XX. yüzyılda yetişen alim ve düşünce adamları arasında hiç kuşkusuz ilk akla gelenlerden birisi şair, filozof, devlet ve aksiyon adamı gibi çok yönlü kişiliği ile Muhammed İkbal’dir. Hindistan’ın Pencap eyaletinde Mutasavvıf bir ailede doğan İkbal, İngiltere’de Cambridge Üniversitesi Trinity College’de Felsefe ve Hukuk lisansı, Almanya’da Heidelberg ve Münih Üniversitelerinde felsefe doktorası yapmıştır. İkbal’in eserleri okunduğunda düşüce evreninin Doğu-Batı, klasik-modern dönem isimlerinden oluşan geniş bir yelpazeye yayıldığı hemen dikkat çeker. Hegel ile İbn Arabi, Mevlana ile Nitche, Kant ile İbn Arabi, Gazali ile Decart yan yana aynı konuyu tartışırken görülür. Zerdüş, Buda, Talmut şerhleri, St. Agustinos ve İslam Peygamberi, onun zihninde bir hakikati inşa ederken kullanılır. Onun düşünce dünyasına, İslam düşüncesi içinde ortaya çıkmış bütün entelektüel gelenekler ve ince damarlarlarının aktığı bir okyanus gibidir; tasavvuf dünyasının bütün ince damarları ve temsilcileri; Eş’ari, Mutezile ve Maturidi kelam mezheplerinin bütün önemli isimleri, İslam felsefesinin belli başlı temsilcilerini aynı anda görebiliyoruz. Bunun yanında Batı felsefesi, İran ve Hint düşüncesi içinde gelişmiş bütün entelektüel bakış açılarını ve gelenekleri kullanmaktadır. Kısacası İkbal Doğu’da ve Batıda ortaya çıkmış bütün pencerelerden bakabilin bir filozof ve şairdir. anahtar // yaz 2013 • 12 Bu durum O’nun zihin dünyasında en iyi şekilde Goethe’nin etkisiyle yazdığı Peyam-ı Meşrık (1923 Lahor) adlı esrinde görülür. Kitapta Doğulu ve Batılı birçok filozof ve şairden söz eder, bunları hayalen karşılaştırır ve konuşturur. Schopenhauer, Nietzche, Tolstoy, Karl Marks, Hegel, Mazdak, Einsteine, Byron, Mevlana, Petöfi, Comte, Goethe, Bergson, Lenin, Kayser Vilhem, Locke, Kant, Browning Peyam-ı Meşrık’ta hayalen konuşan ve konuşturulan şair ve filozoflardır. Bu özellikleri ile doğudan batıya, batıdan da doğuya bakabilen, iki dünyanın zaaflarını derinlemesine fark etmiş, hem doğuyu hem de batıyı tanıyan allame bir kişiliktir. İKBAL’E ŞAHSİYETİNİ KAZANDIRAN MEVLÂNA’DIR Bu denli zengin ve farklı isim ve gelenekler içinde Muhammed İkbal’in üzerinde en fazla etkisi olan; onu okuyan ve tanıyan birisi tarafından hemen fark edileceği gibi Mevlana’dır. İkbal’e asıl şahsiyetini kazandıran ve ona tesir eden Mevlana Celâleddin-i Rumi olmuştur. Zira Muhammed İkbal, İslami düşüncesini ve tasavvufi görüşlerini, aşk felsefesini, şiir uslübunu, anlatı tekniklerini Mevlana’nın eserlerinden ve görüşlerinden yola çıkarak ve onu yeniden yorumlayarak inşa etmiştir. “Ben Mevlana’nın sesinin yankısıyım” diyen ve Mevlana’yı kendisine mürşit edinen İkbal’in manzum ve mensur bütün eserlerinde Mevlana’nın etkisi kendini göstermektedir. Bu etki o kadar yoğun ve belirgindir ki İkbal’e “Asrın Mevlana’sı” anlamında “Rûmi-i asr” denmesine sebep olmuştur. Mütefekkir, şair, hukukçu, felsefeci, siyasetçi gibi değişik kimliklere sahip Muhammed İkbal, üzerinde durduğu alanlarla ilgili birçok eser yazmış, konferanslar vermiş ve makaleler neşretmiştir. Bizzat kaleme aldığı eserlerin yanında ölümünden sonra mektup, konferans ve makalelerinin derlenmesiyle oluşturulan bir külliyatı mevcuttur. İngilizce, Farsça ve Urduca yazan İkbal’in düşünce ve ruh dünyasını bu eserlerde açıkça görmek mümkündür. Bu zengin etkileşim dünyasının içinde şekillenen İkbal’in eserleri, engin bir hikmet ve irfan denizinin derinliklerinde var olan birikimin bir yansımasıdır. Bu bakımdan Mevlana’nın deyimiyle “onu anlamak için Onun gibi olmalısın…” Çünkü bu gibi insanların iç alemindeki (enfusi) engin okyanusa dalabilmek için dış alemdeki (afaki) ufuklara kanat açmak; ancak o düzeyde bir aşk, birikim ve heyecana sahip olmak gerekir. İkbal’in yaşadığı XIX.yüzyılın son çeyreği ve XX.yüzyılın ilk yarısı, İslam dünyasının Batılılar tarafından sömürge altına alındığı, buhranlarla dolu bir çağdır. Nitekim bir şiirinde Mevlâna’ya hitaben; Eski dönemlerdeki karışıklıklarda o(Mevlâna), Günümüzdeki karışıklıklarda ben” diyerek bir bunalım çağı insanı olduğunu söyler. Aslında İkbal’i yetiştiren ve ölümsüz kılan da bu bunalım çağında İslam ümmetinin dertlerine kafa yorması, onun kurtuluşunu aramasında yatar. Çünkü deha kabiliyeti taşıyan insanların yetişmesi, içinde yaşadıkları çağın problemleri ve şartlarında gelişir. Nitekim kendisi de beyitinde “Kıymetli inciler, denizlerin çalkantılı ve dalgaları içinde oluşur” diyerek bir anlamda kendi gibi insanların nasıl yetiştiğini “BEN MEVLANA’NIN SESİNİN YANKISIYIM” DİYEN VE MEVLÂNA’YI KENDİSİNE MÜRŞİT EDİNEN İKBAL’İN MANZUM VE MENSUR BÜTÜN ESERLERİNDE MEVLÂNA’NIN ETKİSİ KENDİNİ GÖSTERMEKTEDİR. BU ETKİ O KADAR YOĞUN VE BELİRGİNDİR Kİ İKBAL’E “ASRIN MEVLÂNA’SI” ANLAMINDA “RÛMİ-İ ASR” DENMESİNE SEBEP OLMUŞTUR. anahtar // yaz 2013 • 13 SAYGIYLA >> İKBAL’DE İNSAN-I KAMİL FİKRİ (...) İkbal sessizliği ve hareketsizliği hıyanet olarak görür ve yaşamı tükenmez bir savaş olarak izah eder. Ona göre kıyıda yaşamak bir özürdür. Kişi denize atlamalı, dalgalarla mücadele etmeli, boğuşmalıdır. Çünkü mücadelede ölümsüz yaşamın sırrı saklıdır. Hareketsizlik ölümdür, fakat yürekli olanlar yaşarlar. Kötü şartlar yüzyıllar boyu Müslümanları kadercilik adı altında hareketsizliğe ve pasifliğe itmiştir (…) Rumi’ye göre kadercilik, inanç, mükâfât ve cezayı manasız kılar. İkbal de aynı felsefeyi öğretmektedir. O da kaderi doğanın bir eylemi olarak görür. Hem Mevlânâ, hem İkbal hayata bir hareketlilik olarak bakarlar. Mevlânâ, yaratıcı evrimcidir ve evrimlenme teorisini etraflı olarak anlatır. Her ikisi de aşka, daha doğrusu ilahi aşka büyük önem verirler. Bu aşk, hayatın temelidir ve her şey bunun etrafında dönmektedir (ASRAR, 1988: 36). Asrar’ın İkbal- Mevlânâ münasebeti hakkında verdiği bilgi oldukça önemli noktalara temas etmektedir. Asrar’a göre İkbal’in Merd-i Mü’min (Kâmil İnsan) fikri ile Mevlânâ’nın Merd-i Hak (Dürüst İnsan) kavramları da birbirine yakındır; ikisi de Allah kuludur. Bu kâmil insanın Nietzsche’nin Allahsız toplumunun sonsuz güce sahip olan Süpermen’inden çok farklı olduğuna da işaret eder (ASRAR, 1988: 36). ASRAR N. Ahmet, “Doğu’dan Esintiler” anahtar // yaz 2013 • 14 ima eder. İslam ümmetinin benliğinde ciddi zafiyet belirtileri görüldüğü bir dönemde, İkbal’in en fazla üzerinde durduğu konu “benlik”, kendi deyimiyle “Hodi” meselesidir. Bununla ilgili yazdığı “Benliğin Sırları” (Esrâr-ı Hodi)’nde, İslâmi benliğin nasıl oluşturulacağını, Benliksizliğin İşaretleri (Rumuz-ı Bi-Hodi)’de, insanın topluma karşı vazifelerini ve içtimai benliğin gelişimini ele alır. Çöküş içindeki İslam ümmetini bu çöküşten kurtaracak ve Müslüman hak ettiği itibarı kazandıracak gücün, “benliğin derinliklerine nüfuz etmiş “İnsanı-Kamil” yetiştirmekle mümkün olacağına inanır. Bundan dolayı İkbal, bütün eserlerinde de öncelikle insana eğilir. Esaret zinciriyle bağlı, sömürülen Hindistan’ı bu zelil bağdan kurtaracak olan gücü İslâm ruhunda görür ve insanları bu ruh kudretine, heyecana ve dinamik aşka ulaştırma azminde ilk merhale olarak insanın Cenab-ı Hakk’ın kendisine bahşettiği meziyetleri, üstünlükleri, yaratılışında mevcut olan cevheri keşfetmeye teşvik eder. Ona göre bu insan, aşk, gerçeklik ve ilim peşinde, sevgi, duygu ve aklı kendi bünyesinde benlik haline getirmiş, bütün bu güzellikleri kendinde toplayan “merd-i mümindir”. Bu insan cılız bir dere misali okyanuslara karışarak yok olan değil; bilakis kendi varlığı içinde ummanı keşfetmeye çalışan dinamik bir insandır. Benliğin nasıl terbiye edileceğini ve güçlü bir benliğin nelere muktedir olduğunu anlatmaya çalışmıştır. İkbal’e göre benlik ancak ruhu/manevi bir eğitimle gelişir ve olgunlaşır. Benliğin olgunlaşması ise ilahi varlığın derinden hissedilmesi ve bunu derin bir ilahi aşka dönüşmesiyle mümkündür. “Benliğin devamı Aşk’tandır” deyişi ondandır. İnsan kendini aşmayı başardığı zaman “merd-i mümin” olur. Bu yüzden İkbal, hayatın değerini benliğin kudretinde görmüş, benlik terbiyesiyle, tıpkı kömürün elmas olması gibi, insanın da gerçek değerine ve ölümsüzlüğe ulaşabileceğini savunmuştur. Bunun zıttı olan benlikten gafil olma ise köleliğin tâ kendisidir. Benliği nefy etmenin mağlup kavimlerin icadı olduğunu söyleyen İkbal; böylelikle aslanların uykuya ve rahatına düşkün, gayretsiz, tembel ve yüreksiz koyun sürülerine dönüştürüldüğünü ifade eder. (İkbal, Esrar-ı Hodi, s. 37) Zira benliğin güçlenmesiyle kazanılan bir diğer meziyet de dinamizmdir. Oysa daimi mücadele ve hareket insanı tasfiye eder, güçlendirir. Bu sebeple; “Putun önünde uyanık gözlü bir kâfir, Harem’de uyuyan bir mü’minden daha iyidir” (Câvitnâme, s. 78).diyecek kadar sözleri keskindir. İkbâl, İslâm dünyasındaki tasavvufi anlayışın arslan gibi değil de koyun gibi yaşamayı telkin ettiğini, halbuki bunun doğru olmadığını söyler. Mistisizmi Prof.Dr.Mustafa Demirci yanlış anlayan şark, kendisini uyutucu bir ananeye kaptırmış, yalnızca Hakk’ı görebilmek için dünyaya gözünü kapamıştır. Bu sızlanmalarnı şu beyitlerinde dile getirir: “Sofi ve mollanın eserisin. Kur’an’daki hikmetten hayat almıyorsun. Kur’an ayetleri ile senin alâkan “Yasin” okutup rahat ölmekten ibarettir… Gerçekte ise hayatın sırrı iş ve faaliyetin altında gizlenmiştir, hayatın kanunu da yaratma lezzetidir. Hayat mücadelesinden kaçan sufileri rahibe benzeten İkbal, onların, afyonkeş dünyaları içinde sönmüş bir şuleye gönül bağladıklarını ifade eder. (İkbal, Esrar-ı Hodi, s. 38-39, 50.) İkbâl, dinamik bir hayat felsefesi için, Şarkın aşkı ile Garbın ilminin bir sentez oluşturmasını arzu etmekteydi. Doğu, asırlar boyu İslâmiyet’i yanlış anladığından gelişmesini engelleyecek mutaassıp zihniyeti terk edecek ve İslâm’ı gerçekte dinamik olan asıl hüviyetine kavuşturacaktır. Ayrıca, Batının ilim ve teknolojisini de alacaktır. İslâm dünyası böylece iki tarafın müspet sıfatlarını bir araya getirebilecektir. Ona göre hem Batı hem de Doğu’nun tarih boyu unuttuğu şeyler vardır. Doğu, Allah’ı sayıklayarak dünya sorunlarını unuttu. Batı, dünyanın hengâmesinde kendini kaybedip Allah’ı unuttu. İkbal, çökmüş olan İslami benliği her yönden ele alarak bunu diriltmenin ancak dinamik bir Müslüman yetiştirerek mümkün olacağına inanmıştır. Kendisinin doğu ve batının bütün ufuklarına kanaat açan zihinsel evrenindeki çeşitlilik ve zenginlik, aslında Müslüman dünyanın bütün dünya hikmetleri arasında güçlü bir sentez yaparak yeni bir İslami düşünceyi, Kuran ekseninde nasıl kurabileceklerini de göstermiştir. Onun İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu kitabı, ne kadar zengin bir düşünce evreninden beslendiğini en iyi gösteren, XX. Yüzyıl İslam dünyasında yazılmış belki en önemli klasiklerden biridir. İKBAL’E GÖRE BENLİK ANCAK RUHU/MANEVİ BİR EĞİTİMLE GELİŞİR VE OLGUNLAŞIR. BENLİĞİN OLGUNLAŞMASI İSE İLAHİ VARLIĞIN DERİNDEN HİSSEDİLMESİ VE BUNU DERİN BİR İLAHİ AŞKA DÖNÜŞMESİYLE MÜMKÜNDÜR. “BENLİĞİN DEVAMI AŞK’TANDIR” DEYİŞİ ONDANDIR. anahtar // yaz 2013 • 15 RÖPORTAJ >> İKBAL, MÜZMİN HİNDE HEYECAN AŞILAMIŞTIR FİKRİ CUMHUR / HURŞİT BÜYÜKMATÜR “ŞÜPHESİZ: “BİZİM RABBİMİZ ALLAH’TIR” DEYİP SONRA DOSDOĞRU BİR İSTİKAMET TUTTURANLAR (YOK MU); ARTIK ONLAR İÇİN KORKU YOKTUR VE ONLAR MAHZUN DA OLMAYACAKLARDIR.” İŞTE BU RUHU MUHAMMED İKBAL MEVLANA’DA YAKALADI VE MÜZMİNLİĞİ DİLE GETİRDİ. 1943 yılında Hindistan Peşavar’da doğan Prof. Dr. Erkan Türkmen 1962 yılında T.C. Vatandaşı oldu. Türkmen, evli ve üç çocuk babasıdır. İlk ve orta öğrenimini Pakistan’da yapan Türkmen, lisans eğitimini Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde tamamladı.(1971) İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü (Fars Dili ve Edebiyatı)’nde yüksek lisans yapan Türkmen (1979), T.C. Yüksek Öğretim Kurumu, Ankara, Urdu Dili ve Edebiyatı bölümünde doçent (1987), Konya Selçuk Üniversitesi’nde profesör oldu.(1993) Birçok üniversitede öğretim üyeliği ve yöneticilik yapan Türkmen; İngilizce, Farsça, Arapça, Urduca, Osmanlıca, Almanca, Kazakça, Türkmence ve Özbekçe bilmektedir. Uluslararası yayınlar için bir çok makale kaleme alan, Mevlana ve Mesnevi ile ilgili de ulusal ve uluslar arası bir çok kongre ve seminere katılmıştır. Türkmen’in 25 adet yayımlanmış kitabı bulunmaktadır. Hocam, önce sizi tanıyarak başlayalım isterseniz. Ben Erkan Türkmen; Selçuk Üniversitesi, Doğu Dilleri Ve Edebiyatı Bölümü başkanlığını yürüttüm. Ve o bölümün kurucuları arasında ilk sırada yer aldım. Bugün Mevlana Enstitüsü onun devamı olarak ortaya çıkmıştır. Mesneviye olan aşkınızın nereden geliyor? Benim dedem şairdir, Muhammed İkbal’in de arkadaşıdır. Yani sık sık anahtar // yaz 2013 • 16 toplanıyorlar. İkbal geliyor orada şiirini okuyor, dedem de okuyor. O şiirler bende duruyor. Hatta ‘Gönlümün Macerası’ diye kitabı var dedemin. Velhasılı bu deryadan gelen bir özellik. Bir ayet okuyacağım size beni kalbimden vurdu. Galiba Kur’an’da 8 kere geçiyor bu ayet. Birbirine benzer ayetler bunlar: “Şüphesiz: “Bizim Rabbimiz Allah’tır» deyip sonra dosdoğru bir istikamet tutturanlar (yok mu); artık onlar için korku yoktur ve onlar mahzun da olmayacaklardır.” İşte bu ruhu Muhammed İkbal Mevlana’da yakaladı ve müzminliği dile getirdi. Ayıptır, müzminlik müslümana yakışmaz, dedi. Sen bu Dünyaya Allah’a secde etmeye geldin, İngilizlere veya yabancılara değil, dedi. Bir gün uçakla bir yere gidiyor. Uçak Türkiye’nin üzerinden geçerken yanındaki, Hz. Mevlana’nın mezarının üzerinden geçiyoruz der demez, İkbal ayağa kalkar uçakta. Meşhurdur bu. O zaman Hint havzası büyük insanlar yetiştirmiş... Çok doğru. En önemlisi biliyorsun Ahmet Yesevi’dir. Ahmet Yesevi’nin Divanı-ı Hikmet’ine bir göz attın mı, Yunus Emreyi aynen bulursun. “Bana seni gerek seni” Bu Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmet’inde de var. Bizde bir atasözü var Türkistanda: “Su aklına göre akmaz.” diye. Su daima yukarıdan aşağıya akar. Bütün kültürünüz yukarıdan aşağıya akmıştır. Medeniyet Irmağı’nın bir kolu Anadolu’ya, diğer kolu Hindistan’a aktı Siz o suyu inkâr edemezsiniz. Neyse biz İkbal’e dönelim. Sen Thomas Androll adında İngiliz asıllı bir misyoner var. Bu adam Muhammed İkbal’i çok beğeniyor, zeki olduğunu biliyor. Onu ikna ediyor ve İngiltere’de bunun okumasını sağlıyor. Muhammed İkbal orada Hukuk lisansını bitiriyor önce ve daha sonra İran’da metafiziğinin, felsefesinin gelişimi üzerine doktorasını yapıyor. Almanya’da Almanca öğreniyor. Bakın şimdi sonuç şu: Almanca, İngilizce, Farsça, Urduca biliyor ve böylece İslam dünyasının çağdaş felsefecileri arasında yer alıyor Muhammed İkbal. Böylece Mevlana’yı çağımıza anlatan, O’nu bir bakıma çağdaşlaştıran İkbal oldu. Münih de Almanya’da Kürsüsü vardır; “Muhammed İkbal Kürsüsü”. Biz hala Mevlana Kürsüsünü kuramadık. İslam alemini müzminlikten ve kölelikten kurtarmak için Muhammed “ŞÜPHESİZ: “BİZİM RABBİMİZ ALLAH’TIR! DEYİP SONRA DOSDOĞRU BİR İSTİKAMET TUTTURANLAR (YOK MU); ARTIK ONLAR İÇİN KORKU YOKTUR VE ONLAR MAHZUN DA OLMAYACAKLARDIR.” İŞTE BU RUHU MUHAMMED İKBAL MEVLANA’DA YAKALADI VE MÜZMİNLİĞİ DİLE GETİRDİ. anahtar // yaz 2013 • 17 KEYİFLE >> ŞİKAYET Doğrudur; teslim-i rızada meşhuruz biz, Şimdi dert dile getiriyoruz, ki mecburuz biz. Nağmeler kesildi, dertle doluyuz biz, Ağzımızdan feryat çıkıyorsa, mecburuz biz. Allah’ım! Sana bağlı olanlardan şikayet dinle, Sana ham-u sena edenlerden, biraz da sitem dinle. Sen ezelde vardın, başlangıcın yoktur, Gül bahçede iken etrafa yayılmış koku yoktu. Ey Kerim olan Allah! Lütuf et ki insaf olsun, Nesim perişan olmasa idi, gülün kokusu nasıl yayılsın? Bizi ümmetin dağılması endişesi bir yerde tuttu, Yoksa Habibin ümmetini durduran yoktu. ŞİKAYETE CEVAP O kadar küstah ki, Allah’tan bile şikayetçiler, Bu aynı insandır ki, meleklerin mescudu idiler. Alem-i keyf içinde, İlahi Hikmet bilmezler, Elbette anlayış ve tevazudan uzaktırlar. Kendi kuvvet-i natıkalarına güvenirler, Ama konuşma adabından mahrumdurlar. Bizim rahmet kapımız açıktır, isteyen yok, Menzil gösteren var, ama yolcu yok. Terbiye umumidir yetiştirebilecek adam yok, Adem yaratmaya layık toprak yok. İsteyen olursa onlara Kisralar gibi şan veririz Arayanlara, yeni dünya bile veririz. Muhammet İkbal’in “Şikayet ve Cevap“ adlı muhteşem şiirinden birer şikayet ve cevabı ilginize sunuyoruz. Çeviren: Muhammed Han Kayani İkbal çok çabaladı. Önce Yunan ve Roma felsefesini okudu acaba nerden girebilirim diye. Bilirsiniz demokrasiyle de işi var. Sonra doğu felsefesini, Hint felsefesini. Burada da huzur bulamadı. Bir bakıyor ki Mevlana. Ha, diyor aradığım adam bu ve sonra bütün eserlerini inceliyor. Ve ilk olarak “Esrar-ı Hodi” diye bir eser yazıyor. “Esrar-ı Hodi”, İslamın müzminleşmesinden müslümanları şikayet ediyor, onların aktifleşmesini sağlamaya çalışıyor. Benlik kelimesinin kullanımı Farsçada hodi. Yanlış anlamayın bakın onun çevirisi de yanlış olur. Çünkü bizde benlik egoizm. Ben idraki deyin yada şahsiyet deyin. Türkçede şahşiyet de tam uymuyor; her yönüyle karakter, kamil insan diğer bir deyişle. Ama kamil de yine tatmin etmez Nefsini bilme, kendisini bilme, kendinin farkında olma hali diyebilir miyiz? Yunus Emre’nin “Sen kendini bilmezsen bu nice okumaktır.” mısrasındaki anlam yani. Okumak kendini bilmektir. Bak işte “hodi” budur. Muhammed İkbal görüyor ki, Hindistan’da benlik kaybolmuş. İnsanlar köle olmuş, otur otur, kalk kalk. Camiye git, gitme; İngilizler idare ediyor tamamiyle. Bu zaaflardan korunmak için Mevlana’ya sığınıyor. “Alimin nizamı benliğe ve benliğin istihdamına yani istikrarına anahtar // yaz 2013 • 18 dayanır” diyor Muhammed İkbal. Sevgi ve aşkla güçlenen benlik, zahirin güçlerine karşı koyabilir ancak. Doğru değil mi? Niye şimdi ben kendimi feda edeyim, zekat vereyim arkadaş. Niye gidip para vereyim birisine ben varken, kendime çocuklarıma bakarım. Ama orada bir fedakarlık mevzu bahis oluyor hacca gidiyor para harcıyor. Niye Allah var diye, ona aşkından dolayı. Aşk fedakarlık olmadan olur mu? Asla olmaz. Yunan ve Roma felsefesinin aksine İslamın öğrettiği itaat, Roma’ da Yunan’ da o itaat yok. Sabırla kontrol altına alınan nefis terbiyesi var mı? Biz oruç tutuyoruz nefsimizi kontrol altına almak için, müzmin olan benliği yüce katlara çıkartmak için. Nietzsche, Goethe Muhammed İkbal’in okuduğu bu büyük felsefeciler, hepsi Mevlana’dan alıyorlar bir bakıma. Şaşkına dönüyor. Benim Mevlanam var, bunlarla ne uğraşıyorum, deyip bırakıyor bir kenara. Ama bunlara karşı hayretini de saklamıyor. Şimdi kısa bir resim çekeceğim. Esrar-ı Hodi’den. Orada İkbal Mevlana’yla konuşuyor: (İkbal kendisine Hintli mürid diyor, Mevlana’ya da Piri Rumi.) Hintli mürid soruyor: “Görebilen göz kan ağlıyor ve ilimden dolayı din perişan ve çaresiz haldeler” Hz. Mevlana’ya. Mevlana cevap veriyor: “İlmi beden için kullanırsan yılan olur, ilmi ruhuna aktarırsan yâr olur, dost olur”. Hintli Mürid soruyor yine “Ben batı ve doğunun ilimlerini okudum ama hala ruhumda acı ve hüzün var nasıl yok edeyim onu.” Mevlana diyor ki: “Ehil olmayana el verirsen seni hasta eder, bize gel ki senin tedavini biz yapalım.” Allah’a çağırıyor biz derken. Kendini kastetmiyor asla Allah’ı kastediyor. “İlim ve hikmet helal lokmadan doğar. Aşk ve ruh incisi helal ekmekten elde edilir. Haram yerse ona ulaşılmaz.” diyor Mevlana. Mevlana böyle enteresan hikayeler anlatır. Bakın biz Türkiye de diyoruz ki parayı veren düdüğü çalar. Bunu İngilizceye çevir, hiçbir anlam taşımaz ama bizde hikayesi var. Mevlana’nın abes sanılan böyle hikayeleri çoktur niye? Bize öyle gelir. Afganistan kaynaklı çünkü. Bunu böyle anlayanlar, nereden çıktı bu derler. O Mevlana’nın doğduğu kültürün hikayeleridir. Mevlana buralı değil ki, benim gibi oda göçmen. Bunu lütfen yazar mısınız, insanlar yanlış anlıyorlar Mevlana’yı. Mevlana gibi biri, bu ayıp hikayeleri buraya niye koymuş diye. Bunun sebebi budur. bu bizim kültürümüzün devamıdır. Eşek hikayesi gibi mi? Aynen işte bu. Nedir bir ereni görüyorsun. Ermiş adam ben de öyle olayım da taklit edeyim diye toplarsan milleti, olacağı budur. Bunu açık söylüyor bakın. Ama o kullanılan kelimeler abes geliyor çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin evlatlarına. Benim öğrencilerim burada itiraz ediyorlar, hocam ben kitabı attım, dayanamadım, diyor. Dedim ki oğlum sen bunu pislik olarak görme hikayenin özünü anla. Bir zehirli meyvedir ama içinde tat vardır. O tadı iç, ye öbürünü at çöpe. Sen buradan dersini al. İşte bunu millete anlatmak lazım çünkü en büyük itiraz bu. Türkiye’de, İkbale karşı ve bir de Pakistanlılara karşı enterasan bir sevgi var. Yani O’nun döneminde yaşamış bir çok şair, düşünür var. İkbal’ in bizim içimize bu kadar sinmesine, işlemesine sebep ne? Halbuki biz İkbal’in de hiçbir kitabını okumuş değiliz. Biz İkbal’i niye seviyoruz? Çok basit bir kere İkbal, Mevlana dostu. Aynı gönülden. Mevlana bizim değil midir. O kültürümüzde yok mu.Var. Bu büyük kültür mirasını O’nda buluyoruz. Bu birincisi. Bir de Muhammed İkbal Pakistan’ın kuruluşunda büyük rol oynamıştır. İslama verdiği değerden dolayı biz Türk olarak bundan dolayı değer veriyoruz. İslamı batıya tanıtan, gerçek İslamı, dirayetli İslam felsefesini tanıtan Muhammed İkbal’dir. Hindistan’da da Türk demek bir ayrıcalıktır. Ben kendi ailemden biliyorum. Türklere karşı çok büyük bir sevgi. O da çok severdi. Türkler istiklal mücadelesi verirken bunu oralarda İkbal duyurdu. Bunun da etkisi vardır. Peki hocam, İkbal’in müzminliğe karşı sert eleştiri getirmesi, İslamın pasif, pısırık, müzmin halinin, Hindu felsefesine benzetilmesine karşı olabilir mi? Tasavvufa maalesef Hint felsefesini soktular. Hinduizmden ayrışmasını sağlamaya çalışıyor olabilir mi? Aslında Hint felsefesinin özü bozuldu. Hint felsefesinin özünde de İslam var. Çünkü Buda büyük bir ihtimalle peygamberdir. Ama İslam gelince Budizmi sildi. Muhammed İkbal bunu görmüş ki; Hinduizm artık demode olmuş bunlara yeni bir ruh katmak lazım, o ruhu da Mevlana’da buluyor. Mevlana’yı tanıdıktan sonra da eserlerini bu yönde o heyecanla, İslam heyecanıyla yazıyor. İnanıyorum ki Türklerin İkbal sevgisi buradan geliyor. ASLINDA HİNT FELSEFESİNİN ÖZÜ BOZULDU. HİNT FELSEFESİNİN ÖZÜNDE DE İSLAM VAR. ÇÜNKÜ BUDA BÜYÜK BİR İHTİMALLE PEYGAMBERDİR. AMA İSLAM GELİNCE BUDİZMİ SİLDİ. MUHAMMED İKBAL BUNU GÖRMÜŞ Kİ; HİNDUİZM ARTIK DEMODE OLMUŞ BUNLARA YENİ BİR RUH KATMAK LAZIM, O RUHU DA MEVLANA’DA BULUYOR. MEVLANA’YI TANIDIKTAN SONRA DA ESERLERİNİ BU YÖNDE O HEYECANLA, İSLAM HEYECANIYLA YAZIYOR. İNANIYORUM Kİ TÜRKLERİN İKBAL SEVGİSİ BURADAN GELİYOR. anahtar // yaz 2013 • 19 BİZİMLE >> anahtar // yaz 2013 • 20 MUHTEŞEM KONYA PANORAMASI EViNiZiN MANZARASI OLSUN GENİŞ Mİ GENİŞ, FERAH MI FERAH DAİRELERİ, ÖNÜNDE KANYON PARK MANZARASI İLE KONYA’YA BİR DE SEHA PANORAMA EVLERİ’NDEN BAKIN. Modern ve kaliteli yaşam alanları inşa eden Seha Yapı güvencesiyle satışa sunulan projede 4+1 ve 3+1 tipinde olmak üzere toplam 137 adet daire bulunuyor. Yeşil alanları ve geniş bir sosyal tesisle zenginleştirilen proje, huzurlu ve konforlu bir hayatın kapılarını açıyor. Seha Panorama Evleri ile ister karlı bir yatırım yapın, ister ayrıcalıklı bir projede yaşamanın tadını çıkarın. Eşsiz manzarasıyla özenle tasarlanmış modern yapıları ve ortasında geniş ve yemyeşil bir bahçe, içerisinde sosyal tesisleri, yüzme havuzu, hamamı, saunası, fitness ve çok amaçlı salonu ile Seha Panorama Evleri’nde, kendinize ve sevdiklerinize ayırdığınız özel zamanlarınız daha da değerli zamanlara dönüşecek. ZARİF TASARIM, SAĞLAM YAPI Özenle tasarlanan projede estetik ve sağlamlık bir arada bulunuyor. Radye temel üzeri tünel kalıp yöntemi ile inşa edilen projenin dış duvarları tuğla, iç duvarları betonarme perde ve tuğla duvar olan blokların dış cepheleri silikon esaslı boya ile boyanıyor. Güvenli, huzurla yaşanacak sıcacık bir yuva sizleri bekliyor. HER DETAYDA GÜVEN VEREN USTALIK Projede bulunan tüm dairelerin mutfaklarında set üstü ocak, fırın, aspiratör ve kiler bulunuyor. Duvar ve tavanları saten alçı sıva üzeri su bazlı plastik boya ile boyanan dairelerin her birinde katlar arasında ısı yalıtımı bulunuyor. Amerikan panel iç kapıları ve çelik dış kapıların yer aldığı dairelerin pencerelerinde PVC ve ısıcam kullanılıyor. Ayrıca projede her daire için 1 adet kapalı otopark ve misafirler için açık otopark bulunuyor. anahtar // yaz 2013 • 21 BİZİMLE >> Lokasyon: Konya / Selçuklu, Yazır Toplam İnşaat Alanı: 17.639 m2 Toplam Konut Sayısı: 137 Konut Tipi 1: 4+1 (130 adet) Konut Tipi 2: 3+1 (7 adet, sadece zemin katlarda) 4+1 Konut Tipi Büyüklüğü (Brüt) 182 m2 3+1 Konut Tipi Büyüklüğü (Brüt) 150 m2 Panoramaevlerin’den cazip fiyat ve uygun ödeme koşulları ile siz de ev sahibi olmak istiyorsanız acele edin. anahtar // yaz 2013 • 22 anahtar // yaz 2013 • 23 KEYİFLE >> Ben Gül’üm ZUHAL ÇELİK KOKUSUYLA, GÜZELLİĞİYLE, RENGİYLE BİZİ MEST EDER GÜL; ÇİÇEKLERİN ŞAHIDIR. DİLE GELİP “SEVGİLİNİM” DER VE DEDİRTİR. SONRA DA ÇİÇEK OLDUĞUNUN FARKINA VARIP “HAYIR O BEN DEĞİLİM. BEN YÜREĞİNDEKİ SEVGİLİYİ SANA HATIRLATAN EN GÜZEL ÇİÇEĞİM” DER. SONRA YİNE “SEVGİLİNİM” DER. “BEN GÜL”ÜM DER. “BÜLBÜLÜN YANIP TUTUŞTUĞU SEVGİLİYİM, BAKİ’NİN AŞKININ TEMSİLİYİM, PEYGAMBERE DUYULAN MUHABBETİN SİMGESİYİM, ALLAH’IN İHTİŞAMININ TEZAHÜRÜYÜM” DER VE AŞK KUŞLARININ KANATLARINDA BİZİ ALIR GÖTÜRÜR SEVGİLİNİN DİYARINA. O MUTLULUKLAR ÜLKESİNE… anahtar // yaz 2013 • 24 Gül. Çiçeklerin şahı (şâh-ı ezhâr) olarak kabul ettiğimiz bu çiçek yüzyıllardan beri sanat, estetik ve güzellik dünyamızı yansıtan en önemli sembollerden biridir. Günlük hayattan mimariye, musikiden ebruya, tezhibden çiniye odakta hep o vardır. Edebiyatta başrol ona verilmiştir. Bunun tabii bir sonucu olarak da zamanla sembolleşmiş; kimi zaman sevgiliyi, kimi zaman Peygamberi ve kimi zaman da ilahi güzelliği anlatmak için kullanılmış. Gül, Peygamberimizin (sav) sembolü olduğu içindir ki Sultan Fatih O’na (sav) olan muhabbetini belirtmek için gül koklamış. Onun içindir ki edebiyatımızda sevgililer hep güle benzetilmiş; Necati Bey: “Yılda bir kerre menâr-i sâhdan didâr gül, / Gösterir nite ki nûr-i Ahmed-i Muhtâr gül.”diyerek peygamberimizi överken Nesimi ise: “Ak gül ile kırmızı gül /Çift yetişmiş bir bahçede / Bakışları hare karşı / Har-ı ezharı güldür gül” mısralarıyla Hak dostuna muhabbetini dile getirmiş. anahtar // yaz 2013 • 25 KEYİFLE >> GÜL REÇELİ Sofralara gül geldi; dillere tat, gönüllere huzur geldi. Hangisini seversiniz bilmem amma işte reçel olmuş gülün tarifi: 500 gr gül yapraklarını ayıkla ve yıka. Süzdükten sonra tencereye almayı unutma.7 bardak şekerle 2 çorba kaşığı limon suyunu ekledin mi karıştırmaya başla. 2,5 bardak suyu da ilave ettin mi koyulaşıncaya kadar kaynat. Bu esnada kapağını açık bırak ki reçeli taşırma. Kaynayınca ateşi kısıp köpüklerini almazsan reçelinin kıvamı olmaya. Eh, nihayetinde kıvama gelince ateşten alıp soğuttuktan sonra sizlere afiyet ola! anahtar // yaz 2013 • 26 PEKİ, GÜL, GÜL OLMASIYLA GÜNLÜK HAYATIMIZDA NASIL YER ETTİ? Reçel olup, lokum olup dillere tat verdi; gül suyu olup ellere döküldü, koku olup bedenlerde gül koktu. Yusuf Has Hacib ziyafetlerde gülsuyundan hazırlanan cüllab ve gülengübin şurupları sunulmasını tavsiye etti. Mevlitlerde gül suyu ikram edildi. Gülabdanların her biri eşsiz birer sanat eseriydi. Osmanlı tıbbı, gül suyu, gül yağı ve gül macunu ile gül şerbeti olmak üzere farklı formlarda gülden yararlandı. Hem kokladı, hem tattı. Kadınlar gülle güzelleşmek için hep ondan faydalandı. Taş oymada üç boyutlu oyuldu ve natüralist bir görünüm kazandı, tek düzeyde oyulup geometrik bir şekle de büründü. Kâğıda tezhiplendiği zaman, akıtma, noktalama veya tarama üslûplarına göre farklı görünüşlerde resmedi. Velhasılıkelam gözle ve gönül arasında türlü çeşit bağ kurdu. Bahçeleri, parkları süsledi çoğu zaman. Önemli yapıların tavan göbeklerinde, taş oymacılığında, duvar resimleri ve kumaşlarda, kitap cilt ve tezhiplerinde ve mezar taşlarında da gördük onu. İşte gülün hikâyesi buydu: Güzelliğiyle yüzümüze güldü, kokusuyla bizi bizden geçirdi, hayaliyle düşlerimize girdi, sevgiliye benzetildi ve sevgilimiz olageldi. Gül terkipli isimler yayıldı memleketin dört bir yanında: Gül, Gülbahar, Gülbeden, Gülistan, Gülhan, Gülşan, Gülcan, Gülten, Gülriz, Gülnur, Gülenaz, Gülay, Güler, Gülsever, Gülbey, Gülayşe, Ayşegül... İSLAM DIŞI İNANÇLARDA GÜL Biz gülü İslam’da ve Türk kültüründe sevgiliyi ifade eden bir çiçek olarak bilsek de, gül tarih boyunca birçok inançta, din ve din dışı düşüncelerde de bir sembol olarak kullanılmıştır. Antik Yunan’dan Antik Roma’ya, Hıristiyanlıktan, sosyalizme kadar birçok anlamı ihtiva eden bir sembol olma özelliğini korumuştur. Gülün, bu din ve din dışı inançlardaki/örgütlerdeki anlamına baktığımızda bazı ortak anlamlarla sembolleştirildiğini görüyoruz. Gül, Antik Yunan’da Afrodit ve Antik Roma’da Venüs olarak bilinen aşkın tanrıçalarının simgesi olarak kabul edilirmiş. Venüs bir yıldızdır ve yıldız beş köşeli olarak tasvir edilir. En eski gül olan rosa rugosa da beş yapraklıdır. Beş köşeli yıldız aynı zamanda dişiyi temsil eder. Dolayısıyla gül de dişiyi sembolize eder. Gülle ilişkilendirilen belli başlı bu bağlantılı anlamların, daha çok masonluk, tapınak şövalyeleri, gül haçlılar gibi örgütlerin inanışlarında yer aldığına tanık oluyoruz. Gülün dini bir sembol olarak Hıristiyanlıktaki anlamına baktığımızda ise kırmızı gülün Hz. İsa’nın haçın üzerine döktüğü kanı dolayısıyla da Tanrı’nın sevgisini sembolize ettiğinin düşünüldüğünü görüyoruz. Bu bakımdan kırmızı gül merhametin ve kendini feda edebilmenin sembolüdür. Diğer yandan çiçeklerin kraliçesi olan gülün beyazı ise, gökyüzünün kraliçesi olan Hz. Meryem’in sembolü kabul ediliyor. Dolayısıyla masumiyetin, saflığın, iffetliliğin, bekâretin sembolü olarak Meryem Ana resimleri çoğu zaman etrafı güllerle çevrili olarak tasvir edilmiştir. anahtar // yaz 2013 • 27 BİZİMLE >> “SEHA YAPI EVİ ALIRKEN ÇOK KOLAYLIK GÖSTERDİ” “SİZİNLE” BÖLÜMÜMÜZÜN KONUĞU SEHA MİMOZA KONUTLARI’NDA İKAMET EDEN ALİ DOĞAN. TECRÜBELİ BİR ÖĞRETMEN OLAN ALİ DOĞAN İLE SİTE YAŞAMINA SEHA YAPI İLE NASIL TANIŞTIĞINA VE SEHA MİMOZA KONUTLARI’NA DAİR BİR SOHBET GERÇEKLEŞTİRDİK. Ali Bey, bize kendinizden bahsedebilir misiniz? 1960 Çumra doğumluyum. İlköğretimi ve orta öğretimi orada bitirdim. Daha sonra Konya İmam Hatip Lisesi’nden mezun oldum. 1985 yılında da Konya İslam Enstütüsü’nden mezun oldum. Şu anda Selçuklu ilçesinde bir ilköğretim okulunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak görev yapıyorum. Aynı zamanda bir derneğin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütüyorum. Öğrencilik yıllarımızdan itibaren sürekli sosyal faaliyetler içerisinde bulundum. Milli Türk Talebe Birliği yönetimi olsun, Akıncılar yönetimi olsun buralarda bulundum. Seha Yapı ile tanışmanız nasıl oldu? Seha Yapı, Mimoza sitesinin daha anahtar // yaz 2013 • 28 temelini atarken, yanından her geçişimizde eşim devamlı şurası çok güzel bir yer diye gösteriyordu. Şimdi o sitede oturuyoruz. Site olmasını özellikle tercih ettiniz yani? Evet, siteyi özellikle tercih ettim. Daha önce de sitede yaşıyorduk. İlişkiler, kültür seviyesi bunlar bizim için önemliydi. Site tercihimiz vardı. Ayrıca kalite ve işçilik bakımından da çok iyi bir site. Evimin konumu da çok güzel. Rahat bir şekilde pazarlığımızı yaptık, arkamızı dönmeden satın almış olduk. Komşularınızdan memnun musunuz? Komşularımızdan memnunuz. Şu anda benim oturduğum kısımda komşuluk ilişkileri çok yüksek seviyede. Benim oturduğum blokta hanımlar arasında çok güzel bir muhabbet var. Erkekler arasında o kadar yok belki hanımlar arasındaki bu muhabbet erkeklere de yansıyor. Hanımlar aralarında kültürel faaliyetler, sohbetler yapıyor. Güzel bir sosyal ve kültürel ortam var. Bununla beraber sıkıntıları yok değil. Ben ayrıca yöneticilik de yaptığım için sıkıntılar bize de yansıyor; fakat biz bu sıkıntıları herkese yansıtmıyoruz. Sitelerde en büyük problem gürültüden kaynaklanıyor. Mesela üst kattaki komşunun çocuğunun yürümesi, bir eşyayı çekmesi aşağı katta gürültü yapıyor. Tabi bu da komşuluk ilişkilerinde sıkıntıya yol açıyor. Hemen yukarıdan yine bir sofra çekilmesi, sigara izmaritlerinin atılması gibi sorunlar da var. Tabii ki insanın olduğu her yerde bu gibi sorunlarla karşılaşabiliyoruz. Sitemizde bu sıkıntılar çok değil; bunları, tabi sıkıntılar olarak görüyorum. Bu durumlarda biz her iki tarafı dinliyoruz. Baba rolü gibi, hakem rolü gibi bu sorunlara çözüm arıyoruz. Her iki aileyle oturup onları bir araya getiriyor, birbirlerini kucaklamalarını sağlıyoruz. Ev alma komşu al demişler sonuçta. Akrabanla bile sürekli beraber değilsin ama komşunla her daim berabersin. Peygamber Efendimiz komşu hakları noktasında, “Cebrail bana o kadar çok üzerinde durdu ki ben sanki benim varisim olacak, mirasçım kılacak diye düşündüm” diyor. Tabii ki meskenler önemli; insanlar, belki ömrünün yarısını evlerinde geçiriyor. Siz kaç yıldır bu binadasınız? 2 yıldır bu binadayım. Daha önce yine bir Seha projesinde miydiniz? Ben kiracı olarak Seha’nın Beyaz Zambak projesinde oturdum. Sitenin tadını oradan aldık. Seha’nın, yine siteyi tercih etmemizde büyük etkisi var. Beyaz Zambak’ta da komşuluk ilişkileri iyi miydi? Evet. Orada da rahat ettik. Orada akademik personel daha çoktu. Sorunlar karşılıklı diyalog ve anlayış içerisinde çözülüyordu. Ben kızımın düğününü sitede yaptım mesela. Sitenin alt kısmında sosyal bir mekân vardı, düğün salonu gibiydi. Nişan kına geceleri orada oluyordu. Yine Beyaz Zambak’ta sosyal etkinliklerimizi rahatça yapabildiğimiz bir kır kahvesi vardı. Mesken konusunda Peygamber Efendimiz üç şey kişinin saadetindendir, der: İyi bir eş, iyi bir binek ve geniş bir mekân. Dünyadaki insana verilen mutluluk ve saadet olarak bu üç şeyi peygamberimiz saymış. Huzurlu ve geniş bir mekân kişinin saadetindendir demiş. Biz bu huzur ve genişliği sitemizde buluyoruz. Sitemizden memnunuz. Bize uygun ve genişlik itibariyle de bize yetiyor. Ev alırken ödemeler konusunda zorluk çektiniz mi? Ben buraya geldiğim zaman dedim ki arkadaşlara benim elimde 90 bin lira param var, bunun üzerinde 30 bin lira kadar olan açığımı banka kredisiyle ödemek istemiyorum. Bana bu konuda kolaylık sağlayın. Benim ödeme gücüm şudur; ben bu ödemeyi ayda 750 lira sonrasında da 1.000 lira olarak ödeyebilirim dedim. Arkadaşlar da bunu makul karşıladılar ve senetlerimizi hazırladık. Yani alım sürecinde inanılmaz kolaylık oldu. Bir başka kapıya da gitmeme gerek kalmadı. Ödemelerim hala devam ediyor. Şu ana kadar hiçbir sıkıntı oluşmadı. yapılmadan önce otopark aşağıya alınsaydı, kapalı otopark olsaydı çok güzel olurdu. Şimdi bizim 184 tane dairemiz var, yani 184 tane de otomobilimiz var. Misafir araçları gibi ikinci araçlara yerimiz yok. Çocuk oyun alanımız biraz dar. Salıncak yeri bulamıyoruz. Dairenin planından kullanımından memnun musunuz? Memnunuz, plan olarak kullanışlı. Mutfağımız güzel, geniş. Aile olarak bir sıkıntımız yok. Salonumuz gayet ideal bir salon. Oturma odamız uygun, yatak odamıza dolaplarımız rahat bir şekilde sığıyor, olabilecek en uygun ölçüde yapılmış bence. Seha Yapı’ya bu kullanışlı, rahat mekanları tasarlayıp bizlere sunduğu için teşekkür ediyorum. “HUZURLU VE GENİŞ BİR MEKÂN KİŞİNİN SAADETİNDENDİR DEMİŞ PEYGAMBER EFENDİMİZ. BİZ BU HUZUR VE GENİŞLİĞİ SİTEMİZDE BULUYORUZ.” Kaç çocuğunuz var? 2 kızım bir oğlum var. Kızlarımı evlendirdim. Torunlarımız var. Oğlumuz da İlahiyat Fakültesi son sınıfta okuyor. Mimarlarımıza mesaj olması bakımından, şu da olsaydı çok güzel olacaktı dediğiniz eksikler var mı? Sitede benim beklentim şudur: Site anahtar // yaz 2013 • 29 HAYIRLA >> RAMAZAN ÖNCE KADINLARLA GELİRDİ HAYATIMIZA. BU GELİŞ USUL VE DERİNDENDİ. GÜNÜN EN SESSİZ SAATLERİNDE ÇOĞUNLUKLA PENCERE ÖNLERİNDE YAHUT BAHÇELERİN YOLU GÖREN BİR YERİNDE, ELLERİNDE TESPİH, DUDAKLARI KIPIR KIPIR YAŞLI TEYZELERİN SÜKÛNETİ İLE KARŞILANIRDI. anahtar // yaz 2013 • 30 ÖNCE ANNELERE GELİRDİ MELİHA ÖZSAĞLAMLAR Ramazan önce kadınlarla gelirdi hayatımıza. Bu geliş usul ve derindendi. Günün en sessiz saatlerinde çoğunlukla pencere önlerinde yahut bahçelerin yolu gören bir yerinde, ellerinde tespih, dudakları kıpır kıpır yaşlı teyzelerin sükûneti ile karşılanırdı. Recep’le birlikte başlayan ‘üç aylar tespihi’ Ramazan’ın asla terk edilmeyen ritüellerindendi. Çocukluğumda bu tespihi çekmeyen bir kadın hatırlamıyorum. Dahası birbirleri ile latifeleşerek en doğru biçimde çektiklerini düşünürler ve etraflarına da bunu aktarmaya çalışırlardı. Sonraki ENGİN KABAN kuşaklar bu âdeti yaşatmak konusunda pek heveskâr olmadı. Yaşlıların birer birer çekilmesiyle çantasındaki tespihi gittiği her yere taşıyan kadınlar kalmadı artık. Anneannem buna, Ramazan’ı karşılama, derdi ve eklerdi: - Önce bir tespih estağfurullah çekeceksin, günahlarımıza tövbe için. Sonra bir tespih estağfurullah ile birlikte elhamdülillah. Sonra bir tespih peygamberimize salâvat, lailaheillallah, tekrar salâvat. Evet, Ramazan kadınlarla gelirdi, onların bitip tükenmek bilmeyen hazırlıklarıyla. Önce evler dip bucak kirlerinden arındırılırdı. Bu dip bucak işi öyle hafifsenecek türden değildir. Yaşı kırkların üzerinde olanlar bilir bu uzayan temizlik fasıllarını. Haksız da değillerdi. Ramazan içerisinde misafir ağırlama ve mutfak, öyle ağır basardı ki ev işleri mutlaka önceden halledilmeliydi. Ramazan’a birkaç gün kala bir aylık iftarlık yiyeceklerin hazırlanması işi başlardı. Kurutulmuş yufka hazırlamak en dikkat çekici olanıydı. Apartmanda dahi otursalar yakınlardan birinin bahçesinde yakılan odun ateşinde toplanan kadınlar neşe içinde yufka açıp pişirirlerdi. Bu hazırlıkların köyde yapıldığını düşünmeniz sizi yanıltır. Ramazan hazırlıklarının köyü kenti olmazdı. Ramazan biraz da gelenek demek olduğu için belki de normal zamanlarda es geçilen adetler Ramazan’da hatırlanır ve önem verilirdi. Reçeller, kompostolar, şuruplar da kan şekeri değerlerinin ne olduğunun bilinmediği dönemlerde sıhhatli bir Ramazan için öncelenirdi. Balkonlar güneşe bırakılmış reçel tepsileri ile dolar, evlerin nispeten serin ve kuytu köşeleri kurutulmaya bırakılmış yufkalara terk edilirdi. Çocuklara da bu yufkaları ucundan tırtıklamak eğlencesi düşerdi. İLK SAHUR, ÇOCUKLAR İÇİN BÜYÜMEYE ATILAN İLK ADIMDI Anneler izin verdiğinde büyümenin tarifi imkânsız mutluluğunu yaşardık. Gün boyu açlık ve susuzlukla mücadele, ruhları kavi kılardı. Ramazan önce annelerle gelirdi. İftara yakın saatlerde mutfaktan gelen nefis kokular eşliğinde şıpıdık terlikleriyle bahçeyi akşama hazırlayan annem, başörtüsünün kıyısına iliştirdiği fesleğenle elinde tespihi anneannem, dallı güllü şalvarlarıyla oradan oraya seğirten yengem, iftar sofrasına yemeklerden önce huzuru yerleştirirdi. İftar öncesi serinlesin diye kuyuya salınan karpuzlar, kuyudan kova kova çekilen sularla yıkanan bahçe, sulanan sardunya ve karanfiller, dut ağacının altına serilen hasırda iftarı bekleyen yaşlılar, oradan oraya kaynaşıp duran çocuklarla Ramazan anahtar // yaz 2013 • 31 HAYIRLA >> ÇOCUKLARLA İLGİLENMEK BABAM İÇİN BİR İŞ DEĞİL ZEVKTİ. EVİN BAHÇESİNİ CAMİ AVLUSUNA ÇEVİRİR, MARANGOZA YAPTIRDIĞI RAHLELERDE HEPİMİZE KUR’AN ÖĞRETİR VE NASIL BAŞARIRDI BİLMEM AMA BİZ DERS GÖRDÜĞÜMÜZÜ DÜŞÜNMEZ, ZEVKLE ELİFBA ÇALIŞIRDIK. anahtar // yaz 2013 • 32 önce evlerimize girerdi. Sonra suda yayılan halkalar gibi yayılırdı kâinata. Hükmünü sürerdi bir ay boyunca ve onun kuralları işlerdi. Ramazan demek dedem demekti biraz. Yılın her günü çalışır, geç saatlere kadar bakkal dükkânından ayrılmazdı. Bize de senede bir kez gelirdi. Onun misafir olduğu iftar, bizim için şenlik demekti. Kendiyle birlikte bütün sülaleyi toplar, gelirken de elleri kolları yaz meyveleriyle dolu olurdu. İftar sonrası ‘Birinci Sigarası’nı tüttürür, kahkahalarıyla içimize neşe veren eski günlerden bahsederdi. Saat ilerlediğinde yeleğinin cebinden çıkardığı köstekli saatine bakıp herkesi ayaklandırır, geldiği gibi maniler söyleyerek giderdi. Hatıralarımda canlanan ilk ramazanlar yaza rastlar. Ben bu yüzden midir bilmem Ramazan deyince hep yaz mevsimini hayal ederim. İlk orucumu o sıcak yaz günlerinde tuttum. Babam yıllık izinlerini Ramazan’da kullanırdı. Onun da evde olması Ramazan’ı sonsuz bir tatil neşesine dönüştürürdü. Sıcaktan bunalan çocukları hortumla ıslatır, neşeli kahkahalarımıza köpeğimizin havlamaları eşlik ederdi. O da ıslanmaktan kurtulamaz, sağa sola zıplayarak neşemize neşe katardı. Çocuklarla ilgilenmek babam için bir iş değil zevkti. Evin bahçesini cami avlusuna çevirir, marangoza yaptırdığı rahlelerde hepimize Kur’an öğretir ve nasıl başarırdı bilmem ama biz ders gördüğümüzü düşünmez, zevkle elifba çalışırdık. Erik, iğde ağaçlarının gölgesinde elinde elifba cüzleri, başlarında uçuşan örtülerle mahallenin kız çocukları, yaramaz oğlanlar… O yaz hepimiz Kur’an’a geçtik. Her mahallede yaygınlıkla okunan mukabeleler bizim mahallemizde de vardı. Ben düzgün ve yanlışsız Kur’an okumayı bu mukabelelerde öğrendim. Daha İmam Hatip Lisesi’ne başlamamıştım. Yasin suresini de bu mukabeleler sırasında nerdeyse ezberlemiştim. Yıllarca evlerde okunan bu mukabeleler artık camilere taşındı. Ama biz sayımız azalsa da annem, ben ve kızım ısrarla devam ediyoruz. Kim bilir belki benim kızım da kendi çocuklarına okuduğu mukabeleleri, tuttuğu oruçları hatıra olarak anlatır. Hatıralar zincirimiz kopmasın diye verdiğimiz mücadele yerini bulur. Ramazan deyince sokaklara dağılıp iftar pidesi satan çocukları anmamak olmaz. Çocuk olup da bu kısa dönem ticaretini yapmayan yoktu. Kollarında pide sepetleri, çığlık çığlık sesleriyle, kazandıkları küçücük paralarla büyüyüverirlerdi birden. Akşam saatlerinde komşunun duvarına dizilip karşı tepeden atılan topu beklemenin heyecanı da bambaşka olurdu. Top patlayana kadar nefesler tutulur, patladığı anda çığlık çığlığa evlere dağılırdık. Yemeyi hayal ettiğimiz her şey suya karşı mağlup olur, annelerin ihtarları neticesi bir iki lokma atıştırıp kaldığımız yerden hayata dâhil olurduk. Ramazan, tüm bu seramonilerle birlikte ruhumuza siner, bayram yaklaştıkça Ramazan sevinci yerini bayram bekleyişine bırakırdı. Ramazan kadınlarla gelirdi ya, yine onların varlığı ve çabalarıyla nihayetlenirdi. Bütün bir Ramazan’ı büyülü bir atmosferde geçirmemizi sağlayan kadınlar bu sefer bayram hazırlıklarına girişir ve hiç şikayet etmeden yorgun bedenleri, mütebessim çehreleriyle bir yandan bayram tatlıları hazırlar, bir yandan çocukların bayram ihtiyaçlarını gidermek için uğraş verir, yanı sıra tespihlerini ve teravihlerini de ihmal etmezlerdi. Son günlerin karmaşasında gelen Kadir Gecesi uykulu ve yorgun gözlerle tespih namazı kılarlar ve Allah’a iyi günler için yakarışlarda bulunurlardı. Biz bayramı beklerken büyükler Ramazan’ın bitmesine içerler, tekrar kavuşmak için dualar ederlerdi. Bilmiyorum kaç sene oldu, ben de onlarla aynı duyguyu paylaşmaktayım. Saat gece yarısını geçti. Sokak buram buram yasemin kokuyor. Uzakta bir yerlerden tartışma sesleri duyuluyor, karşı komşumuz hasta iniltileriyle eşine sesleniyor. Balkonlarda birkaç kişi muhabbet etmekte, yan evden tavla şıkırtıları yayılıyor sokağa. Biraz ilerde ise bangır bangır açık bir televizyonda bir tartışma programından gelen sesler ruhumu üşütüyor. Gel ey şehr-i Ramazan kırgın gönüllerimizi onar, ruhlarımıza şifa ol. Gel ey Şehr-i Ramazan saltanatını kur. RAMAZAN KADINLARLA GELİRDİ YA, YİNE ONLARIN VARLIĞI VE ÇABALARIYLA NİHAYETLENİRDİ. BÜTÜN BİR RAMAZAN’I BÜYÜLÜ BİR ATMOSFERDE GEÇİRMEMİZİ SAĞLAYAN KADINLAR BU SEFER BAYRAM HAZIRLIKLARINA GİRİŞİR VE HİÇ ŞİKAYET ETMEZLERDİ anahtar // yaz 2013 • 33 BİZİMLE >> Toplam İnşaat Alanı: 9.274 m² Toplam Konut Sayısı: 81 Konut tipi: 4+1 ve 3+1 Lokasyon: Konya / Selçuklu, Yazır Konut büyüklüğü (Brüt): 178 m² Yapım Tekniği: Betonarme Karkas Dinlenme Alanları : Çocuk Bahçesi, Spor Alanı, Dekoratif Havuz Başlangıç: Ağustos 2013 Seha Kanyon Park Konutları’ndan cazip fiyat ve uygun ödeme koşulları ile siz de ev sahibi olmak istiyorsanız acele edin. TİTİZLİKLE TASARLANAN, KULLANILAN HER MALZEMESİ ÖZENLE SEÇİLER SEHA KANYON PARK KONUTLARI SAĞLAMLIĞIN ZARAFETLE BULUŞTUĞU MUTLU BİR YUVA VAADEDİYOR… Önce Seha Kanyon Park Konutları’nın yerleşim alanından Konya’yı seyredin, kararınızı sonra verin. Her ihtiyaca uygun, kullanışlı yaşam alanları inşa eden Seha Yapı’nın yeni projesi SEHA KANYON PARK KONUTLARI’ nda Konya’ya yeniden merhaba deyin. Seha Yapı bu projesindeki ferah daireleri, sağlam yapısı ve estetik mimarisi ile beklentilerinizin bir adım ötesinde yaşam alanlarını sizlere sunuyor. 4+1 ve 3+1 tipinde toplam 81 daireden oluşan projede rahatınız için her ayrıntı düşünüldü. Hayalinizdeki huzurlu ve rahat yaşama kavuşun diye… OKSİJEN DOLU HAVASI VE EŞSİZ ŞEHİR MANZARASI İÇİN KANYON TEMELİNDE SAĞLAMLIK, PARK’TA YAŞAMAK LAZIM... TASARIMINDA USTALIK VAR Yapım tekniği; Betonarme karkas sistemde, dış duvarlar tuğla, iç duvarlar betonarme perde ve tuğla duvar. Dış cephelerde silikon esaslı boya. Karlı bir yatırım ya da güvenle yaşanılacak bir ev. Seçiminiz hangisi olursa olsun, tercih sebepleriniz bu projede fazlasıyla var. anahtar // yaz 2013 • 34 ŞIK VE KULLANIŞLI BİR BANYONUZ OLSUN Fayans kaplama duvarları, asma tavanları, seramik kaplama zemini, Hilton lavabosu, gömme rezervuarlı asma klozet ve duşakabini ve Merkezi “Boiler” sistemi ile banyo ve mutfakta 24 saat sıcak su sistemi ile kullanışlı ve şık bir banyonuz olsun istemez misiniz? MUTFAĞINIZDA DA İHTİYAÇLARINIZA ÖZEL DETAYLARI DÜŞÜNDÜK, TASARLADIK Rahat rahat hareket edebileceğiniz kadar geniş, elektrikli set üstü ocağı, Ankastre fırını, , bulaşık makinesi ve davlumbazdan oluşan beyaz eşyaları, kullanışlı kileri ile ihtiyacınız olan her detay mutfağınızda bulunsun istedik. TEKNOLOJİ: HEM GÜVENLİĞİNİZ HEM HAYATINIZI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN… Yangın ihbar butonları ile üst düzey güvenlik sistemi, çevre aydınlatması dairelerde görüntülü, sesli intercom görüşme sistemi, asansörleri, kapalı otopark aydınlatmaları, jeneratörden yedeklenerek aydınlatılan kazan dairesi ve tüm kat holleri. anahtar // yaz 2013 • 35 ÇELEBİCE >> anahtar // yaz 2013 • 36 ENGİN KABAN SELÇUKLU RÖNESANSININ YAŞANDIĞI TOPRAKLAR BİR YANINDA SÜPHAN, ÖTE YANINDA NEMRUT DAĞI YÜKSELEN AHLAT, VAN GÖLÜ KIYISINDA, KÜMBETLERİ, TARİHİ MEZARLARI VE DOĞAL GÜZELLİĞİ İLE HAYRET UYANDIRAN TARİHİ BİR ŞEHİR. Tuşba’yı, Van şehrini ardımızda bırakıyoruz. Muradiye Şelalesi’ni, Akdamar Adası’nı… Efsaneleri, söylenceleri, tarihi kalıntıları, onca güzelliği geride bırakıyoruz. Ama bizi yol boyu bırakmayan Van Gölü, büyüleyen güzelliği ile hep yanı başımızda. Yolumuz bölge insanının deniz dediği gölün kuzey batısına uzanıyor. Ardından Bitlis’ e bağlı, Ahlat Ovası’na uzanan, batısında Nemrut, kuzeyinde Süphan Dağı yükselen Ahlat ilçesine varıyoruz. Van’dan bindiğimiz bir otobüsle iki saat süren yolculuğumuza Tatvan’da ara veriyoruz. Keşfedilmeyi bekleyen başka bir yerde, başka bir dünyada gibiyiz. Van gölünün yanı başına kurulmuş irili ufaklı bu kasabalar birbirinin aynı değiller. Her birinin bir başkalığı, bir başka havası var. İçimizde Ahlat’ı görme ateşi derinleşse de Tatvan’da kalma planları yapıyoruz. Ancak evdeki hesap çarşıya uymuyor. Alıştığımız o masmavi bembeyaz bulutlarla bezenmiş gökyüzünün griye çalmasını da bahane edip tekrar yola koyuluyoruz. anahtar // yaz 2013 • 37 ÇELEBİCE >> SELÇUKLU SANATININ İZİ: KÜMBETLER 45 dakika süren Ahlat yolculuğumuzda günü de sohbeti de koyulaştırıyoruz. Çok şey duyup henüz yüzünü görmediğimiz Ahlat’a, koyu nefti bir gecede giriyoruz. Ertesi günün sabahında hiçbir plan yapmadan yollara düşüyoruz. İlçenin dört yanına dağılmış kümbetler ilk uğrak yerlerimiz. Kimi bir yol, bir tarla kenarında, kimi bir evin bahçesinde ya da bir tepeye kurulmuş bu anıtlar, yüzyıllardır ilçeyi bekliyor. Selçuklu mimarisinin en gözde eserleri olan ve önemli şahsiyetlere ait bu mezar yapıları genellikle kare planlı bir kaide üzerine oturtulmuş. Çokgen kasnaklarla silindirik bir gövdeye geçilen, üstü içerden kubbe, dışardan konik bir çatıyla örtülü kümbetler 19 adet. Şeyh Necmeddin türbesinde olduğu gibi kare planlı olanları da var. Emir Bayındır kümbeti ise gövdesindeki kısa sütunlarla diğerlerinden tamamen ayrılan bir özellik taşıyor. En ünlüleri arasında büyüklüğü ve süslemeleriyle dikkat çeken, 1273 tarihli Usta Şagirt (Ulu Kümbet) kümbet. Çifte Kümbetler, Hüseyin Timur ( 1279) ve Bugatay Aka’nın (1281) kümbetlerini eklemek gerekir. Kümbetler etrafında dolaşırken kendimizi bir başka zaman diliminde buluyoruz. Birçoğunda özellikle pek süslü taş kapılar dikkat çekiyor. Taş işçiliğinde görülen ejder kabartmaları, geometrik ve bitkisel motifler, çeşitli yazılar mezar anıtlarına görkemli bir güzellik katıyor. anahtar // yaz 2013 • 38 Tarihçilerin Selçuklu Rönesansının yaşandığı yer dediği Ahlat, adını daha çok Selçuklu anıt mezarlarıyla duyurur. Türklerin yüzyıllar içinde oluşturdukları mimarinin de izlerini taşır bağrında. Tarihi ise çok eskilere MÖ 15. yüzyıla uzanır. Asurlular, Urartular, Medler, Persler, Makedonyalılar, Selokidler, Partlar ve Alatoslar birbiri ardına hükmetmişler bu topraklara. Bizans, Abbasi, çeşitli beylikler ve niceleri arasında elden ele geçmiş. Nice isyanlar, nice istilalar görmüş. Eski adı Hilat olan Ahlat, 1093 ile 1230 yılları arasında epey zaman Selçukluların yönetiminde kalmış. Çaldıran savaşından sonra Osmanlı topraklarına katılan ilçe, her el değişikliğinde yeniden gençleşmiş, yıllara meydan okumuş ve gelip dayanmış bugüne. DİLLERE DESTAN MEZARLIK Ahlat’ta dillere destan Selçuklu Mezarlığı ise mutlak görmeye değer. Meydanlık mevkiinde boyları 2 metreye ulaşan, halkın ‘akıt’ dediği mezarlar muazzam bir işçiliğe sahip. Açıkhava müzesinde sayıları yüzleri bulan, her biri farklı akıtlar içinde saatlerce dolaşıyoruz. Çok eskilere tarihlenen ve çeşitli kalıntılar taşıyan ‘Harapşehir’i, Kanuni tarafından başlatılıp II. Selim zamanında yapımı tamamlanan ‘Kale’yi, ‘Ahlat Müzesi’ni ve diğer tarihi yapıları büyük bir heyecanla geziyoruz. 5 km.’yi bulan ve adına yakışmayan Sanayi Caddesi ilçenin bir ucundan diğerine uzanıyor. Merkez nüfusu yirmi bini aşan Ahlat’ın kalbi bu caddede atıyor. Kahve ve dükkân önlerine taşmış iki sıralı küçük taburelerde gün boyu süren sohbetlerde demli çaylar içiliyor. Caddenin arkalarında ise iki katı geçmeyen, yöreye özgü Ahlat Taşı ile örülmüş şirin evler görülüyor. Kayısı, vişne, ceviz ve erik ağaçlarının çoğunlukta olduğu, yeşillikler içinde geniş bir alana dikilmiş evlerin etrafı yine aynı taş duvarlarla çevrili. Bize bahçelerinden meyve ikram eden kadınların yaşamları bu duvarların ardında geçiyor. Sıcacık dostluklar yaşadığımız günleri Nazik Gölü’ne yaptığımız geziyle bitiriyoruz. Bir lav seddi olan gölü geziyoruz. İçimize sığmayan bir heyecanla en güzel manzaralara dönüşen günü batırıp geri dönüyoruz. Bir yanda yeni yerler görmenin, yeni dostluklar kurmanın mutluluğu, bir yanda ayrılık hüznü, diğer yanda ise aklımızda takılı kalan Ahlat… anahtar // yaz 2013 • 39 RÖPORTAJ >> DOĞRU SEÇİLEN KAZAN, KAZANDIRIYOR MODERN BİR ÇAĞDA, MODERN BİNALARDA YAŞIYORUZ. DOLAYISIYLA BİNALARIN İHTİYAÇLARI DA, BU İHTİYAÇLARI KARŞILAMAK İÇİN KULLANDIĞIMIZ ARAÇ-GEREÇLER DE ARTIK FARKLILAŞTI. ÇOK DEĞİL BUNDAN 20 SENE ÖNCE EVLERİMİZDE KÖMÜR SOBALARI, ÖRDEK SOBALARI, KUZİNELER OLURDU. ŞİMDİ BUNLARI GÖRMEDEN BÜYÜMÜŞ ÇOCUKLAR VAR. ÇÜNKÜ GÜNÜMÜZDE ŞEHİRLERİMİZİN NEREDEYSE TAMAMINDA KATI VEYA SIVI YAKITLARIN YERİNE DOĞALGAZ KULLANILIYOR. DOĞALGAZ DEMEK TEMİZ YAKIT DEMEK. BU BAKIMDAN TERCİH EDİLMESİ DOĞAL. Doğalgazın ısıya dönüştürülmesinde iki temel araç kullanılıyor: Kombi ve kazan. Kombiler bağımsız konut tiplerinde daha yaygın. Ancak komple binanın ısıtılmasında kazan kullanımı çok daha ekonomik. Kazan deyip geçmemek lazım. İyi kazan az yakıt demek. Binanın büyüklüğüne göre doğru kazanı seçmek de bir o kadar önemli. Bu sayımızda toplu konut sitelerinde tercih edilen doğalgaz kazanları hakkında konunun uzmanı bir isimle görüştük. Viessmann markalı ürünlerin Konya Bölge Müdürü Kağan Aydınbelge’nin görüşlerine başvurduk ve kazan tercihi, kullanımı konusunda önemli ipuçları edindik. Isıtma kazanları ne zaman kullanılmaya başlandı? anahtar // yaz 2013 • 40 1990’ lı yılların başında öncelikle Ankara, İstanbul gibi büyük şehirlerde doğalgazın kullanılmasıyla gaz yakıtlı kazanlar yaygınlaşmaya başlamıştır. Viessmann ise 1994 yılından itibaren İstanbul’ da faaliyet göstermeye başlamış olup şu an 10 ayrı bölge müdürlüğü ile Türkiye’ nin tamamına hizmet vermektedir. Viessmann 1 dairenin ısıtılmasından 1 mahallenin ısıtmasına yetecek kadar geniş yelpazede ürün gamına sahiptir. Ülkemizde toplu konut yaygınlaşıyor. Konya gibi büyük şehirlerde genelde insanlar artık adına toplu konut diyebileceğimiz 50100 daireli sitelerde oturuyorlar. Bu tarz konutlarda yüksek ısıtma giderlerinden tasarruf etmek için ne yapmak gerekiyor? Bu tip sitelerde oturan tüketicilere ne önerilmesi lazım? Konya bildiğiniz üzere -15, -20 dereceleri gören, kış aylarının çok soğuk geçtiği bir şehirdir. Dolayısıyla bir sitenin ısıtma gideri, gider kalemlerinin içerisinde en büyüğünü oluşturmaktadır. Peki biz bu ısıtma giderini nasıl düşürebiliriz; yüksek verimli bir kazanla daha az yakıt tüketerek bunu sağlamamız mümkün. Bunun yanında çevreci ürünler kullanarak çevreye saygı göstermek de oldukça önemli. Çevreye saygılı ürünlerin nasıl olması gerekli? Baca gazı emisyon değerlerinin düşük olması lazım. Yani doğalgazın yanmasıyla açığa çıkan baca gazlarının ihtiva ettiği CO2, CO ve NOX gibi zararlı atık gazların değerlerinin yasaların öngördüğü seviyelerin altında olması gerekir. Bunun için de yüksek verimli yoğuşmalı kazanlar kullanılması lazım ki baca gazı sıcaklık değerleri düşük olsun ve buna bağlı olarak zararlı gaz emisyon değerleri sınır değerlerin altında olsun. Viessmann yoğuşmalı kazanlar Almanya’ nın öngördüğü emisyon değerlerinin bile oldukça altında değerlere sahiptir. Peki, biz tüketiciye nasıl bir tavsiyede bulunmalıyız? Mesela 10 daireli 5 katlı bir apartmanda nasıl bir kazan kullanmak lazım ve buna bağlı sistemin nasıl olması lazım ki ekonomik ve verimli olsun? Kurulacak kazan sisteminin tercihi ile işe başlanır. Alınacak kazanın imkanlar ölçüsünde en yüksek verim değerlerine sahip, uzun ömürlü, kolay kullanılabilir kontrol paneline sahip, yaygın servis ağına sahip olmasına dikkat edilmelidir. Şu an gelişen teknoloji noktasında en verimli ürünler paslanmaz çelikten üretilen yoğuşmalı kazanlardır. Öncelikle, yapımcı firmalar yer tipi veya duvar tipi paslanmaz gövdeye sahip olan bu cihazları tercih etmelidirler. Şu anki teknolojiyle maksimum verimi yoğuşmalı kazanlarla elde ediyoruz. Ayrıca paslanmaz çelik olmasından dolayı oldukça uzun ömre sahiptir. Şayet yapımcı firma imkanlar dahilinde yoğuşmalı cihazı tercih edemiyorsa yine %92-96 mertebelerinde yüksek verime sahip ve çevreci olan yer tipi çelik kazanları tercih etmelidir. Neden yüksek verimli ve uzun ömürlü kazanlar tercih etmeliyiz? Yüksek verimli bir kazanla düşük verimli kazan arasında fiyat farkı söz konusu oluyor. Ancak yüksek verimli bir kazan tercih edilirse maksimum 3-5 yıl içerisinde aradaki fiyat farkını amorti etmeniz mümkün oluyor. Bu gerçekten çok önemli. Düşünün 3-5 yılda fiyat farkını geri alıyorsunuz ve size 15-20 yıl hizmet ediyor; gerçekten ciddi bir tasarruf. Böylece doğal gazda nerdeyse %100 dışa bağımlı olan ülkemizde milli ekonomiye de ciddi anlamda katkı sağlamış oluyoruz. Şu anda bildiğiniz üzere enerji verimliliği yasası var; fakat kazanların verimliliğiyle ilgili net bir yaptırım söz konusu değil. Standartlar var. Bununla alakalı Avrupa Birliği’nin açıkladığı verim direktifleri var. Ancak piyasada uygulama noktasında çok daha düşük verimli, % 80 - %85 verimle çalışan kazanlar var. Ayrıca yakıt tasarrufuna katkı sağlayan başka etkenler de var; Türkçe menülü günlük, haftalık ayarlanabilen dijital kazan kumanda panelleri olmalı. Bu dijital kazanlarla, günün belli saatlerinde binanın sıcaklık değerleri otomatik olarak ayarlanabiliyor. Böylece tasarruf ve konfor sağlamış oluyorsunuz. Dolayısıyla yüksek verimli bir kazanın yanı sıra bu kazanı otomatik kumanda YÜKSEK VERİMLİ BİR KAZANLA DÜŞÜK VERİMLİ KAZAN ARASINDA FİYAT FARKI SÖZ KONUSU OLUYOR. ANCAK YÜKSEK VERİMLİ BİR KAZAN TERCİH EDİLİRSE MAKSİMUM 3-5 YIL İÇERİSİNDE ARADAKİ FİYAT FARKINI AMORTİ ETMENİZ MÜMKÜN OLUYOR. BU GERÇEKTEN ÇOK ÖNEMLİ. DÜŞÜNÜN 3-5 YILDA FİYAT FARKINI GERİ ALIYORSUNUZ VE SİZE 15-20 YIL HİZMET EDİYOR; GERÇEKTEN CİDDİ BİR TASARRUF. BÖYLECE DOĞAL GAZDA NERDEYSE %100 DIŞA BAĞIMLI OLAN ÜLKEMİZDE MİLLİ EKONOMİYE DE CİDDİ ANLAMDA KATKI SAĞLAMIŞ OLUYORUZ. anahtar // yaz 2013 • 41 RÖPORTAJ >> edebilecek gelişmiş bir kontrol panelinizin de olması gerekmektedir. Daire sayısına göre düşündüğümüzde, kombi veya kazan kullanılmasının maliyet açısından farklılığı var mı? Bununla alakalı enerji verimliliği yasasına göre, 2.000m2 ve üzeri bir sitede merkezi ısıtma sistemi yani kazan kullanmak durumundasınız. Binaların kuzey ve güney cephesi farklı miktarlarda güneş görüyor. Bu noktada ısı kaybı hesabı nasıl yapılabilir? Buna göre ne tür bir kazan kullanılabilir? Kazan kapasitesini belirleyen ısı kaybı hesabıdır. Bu hesaplar mühendislik büroları tarafından yapılmaktadır. Daha sonra da yapılan bu hesaplar yetkili kuruluşlar tarafından kontrol edilerek onaylanmaktadır. Güneydeki ve kuzeydeki dairelerin ısı kaybı farklılıkları hesaplanarak gerçek ısı ihtiyacı belirlenir. Ona göre de bu ısı kaybını telafi edecek bir kazan seçilebilir. Demek ki doğru bir ısı kaybı hesabı yapılırsa doğru bir kazan seçilebilir. Kesinlikle. Doğru tercih edilen kazanla birliktede ciddi anlamda yakıt ekonomisi de yapılır. Bir binada yoğuşmalı kazan diğerinde ise normal kazan kullanıldığında aradaki verim anahtar // yaz 2013 • 42 farkı ne kadar olur? İki ürün arasında yaklaşık %15-16’lık bir verim farkı vardır. Yani yoğuşmalı kazan kullanırsanız %15-16 tasarruf sağlarsınız. Yani doğru bir kazan seçimiyle %15 tasarruf sağlayabiliriz. Aynen öyle. Düşünün 1 yılda eğer totalde 1000 liralık bir gaz tüketiminiz söz konusuysa yoğuşmalı kazanda bu 850 tl ye düşecektir. Tüketicinin bu konuda bilinçli olması gereklidir. En azından yoğuşmalı alınamıyorsa bile yine yüksek verimli bir kazan tercih edilmelidir. Bugün insanlar yakıt tüketimi gibi önemli bir kritere bakarak otomobil alıyor. Bu da tasarruf açısından benzer bir örnek. Kazanlar için teknik servisin önem derecesi nedir? Güvenilir ve hızlı bir teknik servis hizmeti alıyor olmanız en az yüksek verimli ve kaliteli bir ürün almanız kadar önemlidir. Odanın ısısını sabitlemek için, radyatörlerde ısı ayarını yapabildiğimiz termostatik vanaları öneriyor musunuz? Kesinlikle öneriyorum. Termostatik vanayla oda sıcaklığını sınırlandırmış oluyorsunuz. Bu sayede yakıt ekonomisi ve konfor sağlamış oluyorsunuz. anahtar // yaz 2013 • 43 SAYGIYLA >> anahtar // yaz 2013 • 44 KÖK BOYANIN KÖKLERİNİ KEŞFEDEN FİKRİ CUMHUR / HURŞİT BÜYÜKMATÜR ADI MEHMET TOSUNYALIN. EVİ BAHÇE İÇİNDE, YEŞİLLİKLER ARASINDA. BİZİM YEŞİL DEDİĞİMİZ BİTKİLERDE O RENK GÖRÜYOR. BİTKİLERDEN TÜRLÜ RENKLER ÇIKARIYOR. O KÖK BOYA USTALARININ BELKİ DE SONUNCUSU. KÖK BOYASI KONUSUNDAKİ BAŞARISI, ÖĞRENME İŞTİYAKINDA, SABRINDA VE AZMİNDE SAKLI. 1990 SENESİNDE İLK KEZ İPEK ÜZERİNE KÖK BOYA TUTTURMAYI BAŞARMIŞ. PAMUĞA İSE MEMLEKETTE ONDAN BAŞKA KÖK BOYA VURABİLEN YOK. BUGÜNE KADAR 7000’İN ÜZERİNDE BİTKİYLE RENK DENEMELERİ YAPMIŞ MEHMET USTA. DAĞ TEPE DOLAŞIP BİTKİ TOPLAMIŞ, SOĞUKTA SICAKTA DENEMİŞ HANGİ DAĞIN ÇİÇEĞİ, HANGİ HAVADA, HANGİ RENGİ VERİYOR HEP MERAK ETMİŞ. Mehmet amca kendinden bahseder misin bize biraz? İsmin Mehmet Tosunyalın. Dünyada tek olan bir soy isimim var. 1981 yılında halıcılığa başladım. Eniştem Antika halı satardı. Nerede antika halı var, hangi halı kaç senelik, nerenin halısı olduğunu bilirdi, Türkiye’nin eksperiydi diyebilirim. Müzelerde vs. çok eksperlik yaptı. Bir gün bana “İmalat kimse yapmıyor Mehmet, gel beraber yapalım” dedi. Ben oto galericiliği yapıyordum o dönemde. Maddi sorunlar yaşadım, Üzüntülüydüm epeyce maddi zarara uğradım. Öyle olunca eniştem üzüntümü gördü gel halıcılık yapalım dedi. Öylece halıcılığa başladık biz. Ben anlamazdım bilmiyordum işi. Boyanmış bir şekilde ipler geldi bir yerden, kök boya değil yalnız. Bir tane usta tuttuk yanımıza. Bir iki ay sonra anneme “anne sen eskiden bize çorap boyardın başka şeyler boyardın, nasıl yapardın bir anlat bize” dedim. Anlattı o da bana. Annenizden öğrendiniz yani? Evet. Bir de eniştemin İstanbul’dan Süryani bir arkadaşı gelip gidiyordu yanımıza. Konuşurken ben kök boyayı bilirim dedi. İndigoyu vs. yapılışını tarif edeyim sana istersen dedi. Tarif etti bana. Burada piknik tüpünün üzerinde tencerede denedim bir şeyler. 1986 senesinde bir Alman dükkana geldi, adı Michael Bishopf. Almanya’da bir üniversitede hocaymış. Çat pat da olsa Türkçe biliyordu, Türk öğrencileri varmış üniversitede. Kimyager olduğunu, bildiklerini öğretebileceğini söyledi. Fakat boya yapmasını bilmiyordu yalnızca işin kimyasıyla ilgili bilgi sahibiydi. Yazın 3 ay burada birlikte çalıştık, bana kimya bilgileri verdi. Dağlara gittik, ot topladık kuruttuk boya yaptık. Hangi bitkiden hangi renk çıkıyor vs. birlikte denedik. Sonra ülkesine gitti, üç ay sonra tekrar geldi. Birbirimize bulgularımızı aktardık tekrar. Derken 3 sene içerisinde burada 7000 çeşit ot denedik. Sonra 1990 senesinde ben ipek üzerinde deneme yaptık ama tutmadı. 2 sene ipekle uğraştım. PAMUĞA BENDEN BAŞKA KÖK BOYA YAPABİLEN YOK İpek ile yün, pamuk farklılık gösteriyor herhalde boyanın tutması işleminde. Yün tuttu değil mi? Yün tuttu evet ama ipek tutmadı. Pamuğu hiç bilmiyorduk, dünyanın en sert malzemesi pamuktur. Şu an Türkiye’de pamuğu kök boya ile boyayan kimse yok benden başka. Onu da çalışmayla öğrendik. Derken ben ipek yapıp piyasaya girince Michael bana küstü. İpeği Almanya’da kendisi tanıtacakmış. Sonra sana bir daha bilgi vermeyeceğim, deyip gitti. Peki ipeğin boyanmasında onun katkısı olmuş muydu? • Birlikte başladık, denemeleri birlikte yaptık neden yalan söyleyeyim şimdi. 1995 senesinde Almanya’da fuar vardı. İki tane ipek kilim yaptırdım, dünyada tekti onlar. Abdülhamit zamanında Hereke’de yaptırılan halıların kökboyalarını ne ile boyadılar? anahtar // yaz 2013 • 45 SAYGIYLA >> Abdülhamit zamanında kök boya yoktu zaten, Selçuklu zamanında vardı. Topraktan elde edilen maddelerle, taş boyalarıyla yapmışlar Osmanlıda. Mesela Selçuklunun en üstün rengi mavi ve yeşildir. O zamanlar boya Türkiye’de de yokmuş. Hindistan’dan İndigo Ferra diye 1-1,5 metre yüksekliğinde bir ağaç getirtirlermiş. Boyayı onun yapraklarından, köklerinden elde ederlermiş. İndigo renginin aslı da ismi de oradan geliyor. İpeğe ve sonrasında pamuğa da kök boyama yaptınız ve başardınız. Sonra? Tabi sağdan soldan duyanlar oldu, yurt dışından televizyon ekipleri geldi. 79-80 kişinin çalıştığı atölyem vardı. Konya’da ilk defa yapılan bir projeydi bu. Karatay Belediyesi bana kira ile yer temin etti. Orada dokumacı kızlar istihdam ettik. Kimisine öğrettik, kimisi ustaydı iş verdik. Bir bayan çalışanımız bir metrekare ipek için bir sene uğraştı. İpeğin işlemesi zordur, ince işçilik gerektirir. Yapım usullerini, kaynama süresini vs. kayıt altına aldınız sanırım? Tabii. Mesela kırmızıyı altı saat sonra çıkaracaksın. Altı saatten fazla durduğu zaman renk kahverengiye dönüyor. Bazen gece saat 12’de ip çıkaracağım diye çıkıp atölyeye gidiyordum. Türkiye’deki halılarda ortalama kaç renk kullanılıyor? En fazla renk ipekte kullanılır. Yün halıda çok renk kullanılmaz, en fazla 7-8 renk kullanılır ama ipekte 17-18 renge çıkar. İpek çok sık olduğu için daha çok renk kullanılabiliyor. Hangi bitkiden hangi rek çıkıyor, kabaca bir tarif etseniz? Biliyorsunuz Dünya üzerinde toprak çeşitleri çok fazla. Killisi, kumlusu, demirlisi, humuslusu, kireçlisi... Hepsinde yetişen bitkilerin kökleri, yaprakları ayrıdır. Mesela flavan çeşitleri var, küversetin çeşitleri var. Küversetin çeşidinde çiçeklerinin içerisinde veya dalların üzerinde şekerimsi maddeler var. Bunlar güneşe karşı çok fazla dayanıklı değildir. Bunun bilincinde olmaz, güneşte bırakırsan renk bozulur ve hiç dayanıklı olmaz. Bir de flavan çeşitleri var. Bunlar da asitimsidir. Çok dayanıklıdır, en ufak bir krem rengi bile anahtar // yaz 2013 • 46 yapsan uçmaz. Bunların araştırmasını yaptık, sağlamlığını, dayanıklılığını hep test ettik. Peki bu küversetin dediğiniz bitki Konya’da yetişiyor mu? Her yerde yetişir. Konya’daki sarı renk verir. Topraktan dolayı da değişir rengi. Bu kökte 3 tane madde var. Dış kabuğunda porporin maddesi, orta kabuğunda sodyum porporin maddesi var. Hangi toprakta yetiştiyse, içeriğinde o madenin tuzu yer alıyor. İçinde de kök kırmızısı dediğimiz alizarin maddesi var. Mesela porporin soğuk suda erir. Hatta buzlu su olsa daha güzel erir. Ceviz yaprağından sarı çıkar diye duymuşluğum var doğru mudur? Doğrudur ceviz yaprağından sarı çıkar. Cevizin dış kabuğundan da kahverengi çıkar. Çok taze iken yaparsan tetra rengi, yeşilimsi, kahve rengi gibi bir renk çıkar. Artık yapmıyoruz ama küp boyalar vardı bir dönem. Çivit otunu duydunuz mu bilmiyorum, çivit mavisi rengi o ottan olur. Ispanak gibi büyür, onu kaynatırız. Bir süre sonra kendi kendine yüzüne yavaş yavaş renk verirdi. Yoğurdun suyundan vs. dökerek eskiden böyle deneye deneye yapılırdı. Biz de böyle yaptık o maviden. Burada büyük büyük kazanlar var. Günlük üretim kapasiteniz ne kadar? Ben yalnız başıma burada ayda 600-700 kilo ip boyarım. Enteresan bir hatıranızı dinleyelim, Konya’daki Janet efsanesini anlatın mesela okukucumuza? İngiliz bir bayan Janet. Halıcılıkla bir alakası yok. Londra’da bir dükkanı varmış. Antika hediyelik eşyalar satarmış. Eşi de hani Brezilya dizilerinde yapımcıymış. Eşi zaten para kazanıyor, sürekli geziyormuş yurt dışında. Janet, 3-5 arkadaşı ile Türkiye’ye Hindistan’a geziye gitmişler. Buraya da geldiler. Buraya geldiğinde tanıştık. Baktı, hoşuna gitti. Bir dahaki gelişine kameraman ile geldi. Burada boyama esnasında, dağda ot toplarken çekim yaptılar. Bizden gördü öğrendiler tabi. Kapadokya’ya gitmişler, orada kandırmaya çalışanlar oluyor turistleri ürünlerle ilgili. Onlar burada gördükleri için kanmıyorlar hiç. Bizden çok mal aldı, çok malımızı sattı, sağolsun. Şu anda gerçek kök boya halısı satan yok mu hiç? Nasıl anlaşılır gerçek olduğu? Vatandaşın anlayabileceği bir yöntemi var mı? Var tabi ama, bilen bilir bunu. Şimdi bana 300 kilo ip boyatır, 20 tane halı yapar. 20 halının içerisine de 40 tane öteki karışık halılardan koyar. İstanbul’da git, kime sorsan hepsi kök boya der. Bu bizde mi böyledir? yoksa hile hurda her yerde mi var? Onların yaptıkları halılarda kök boya hiç yok. Bizde az da olsa var. İran’da, Çin’de işçilik çok ucuzdur. Şu anda Çin’de çok halı dokunuyor. Bir dönem beni oraya götürmeye kalkıştılar, orada atölyenin başında dur, orada boya yap vs. sana ayda 5000 Dolar maaş verelim diye. 1997 yılında bir Amerikalı firma iş teklif etti, gitmedim. Keşke gitseymişim diyorum. Ama o dönemde evim var, çoluk çocuk… Kimi nasıl bırakıp gideceksin. Buradaki işim yoğundu, atölyem vardı. O zamanlar işlerin iyi olduğu zamanlardı. Sizden beklentileri neydi? Beklentileri, malımın hepsini onlara vermem, sakalımı kesmem. Seni çok seviyoruz, malını senden daha fazla seviyoruz ama şu kağıda bir imza at, sakalını da kes, sakal mani oluyor diyorlar. O zaman almayın dedim. Ben bunu Allah rızası için uzattım, kesmem. TUTMAYAN BOYAYI TUTTURDUM Geçenlerde birileri geldi İstanbul’dan onu anlatayım size. 10 gün önce iki kişi geldi, İstanbul’dan geliyoruz dediler. TUBİTAK birilerine yardımcı olmuş, boya yapmışlar. Çam kozalaklarından, içerisine 8-10 bitkinin, sümbülün, papatyanın vs. çiçeklerinden katıp boya yapmışlar. Yalnız ne yaptılarsa renk tutmamış. Gelenler TUBİTAK’ ta görevli miydi? Yok, İstanbul’dan iki tane tekstilciydi. TÜBİTAK desteklemiş. Çam kozalağından toz vaziyetinde biraz boya imal etmişler ama dayanıklı değil, yıkayınca çıkmış. Gelirken yolda Ladikli Ahmet amcayı ziyaret etmişler, orada namaz kılmışlar. Akşam üzeri Ladikli Ahmet amca rüyalarına girmiş “Konya’ya gidin” demiş. Konya’ya gelmişler. Orada Mevlana caddesinde halıcılara sormuşlar. Birkaç kişi onu boyarsa Mehmet abi boyar, telefonunu isterseniz verelim demişler. Aradılar durumu anlattılar, görüşmemiz lazım dediler. Gelip boyahaneyi de görelim dediler, geldiler. 1-2 metre pamuk kumaş verdiler. 200-250 gr kadar da boya verdiler. Geçen hafta onları boyadım, çamaşır makinesinde de 2-3 defa yıkattırdım. Bana bu çamaşır makinesinde 7 defa yıkanacak, renk gitmediği, içinde kimyasal boya olmadığı takdirde biz seninle çalışırız dediler. İnsan vücudu için çok sağlıklı, 3 ay vücudundan fanilayı çıkarma, hiç ter kokusu olmuyor ve vücuttaki mikropları da emiyor, dışarı atıyor dediler. Onları yaptım, birer numune boyadım hazırladım. Pazar sabahı gelip alıp gittiler. Hiç boyatamayan insanlar dokuz rengi görünce şaşırdılar. da İstanbul’a gidip orada çalışmamı istediler. Boyayı sabitlemesi zordur, bunu yapamıyorlardı. Biz bu işi kurumsallaştırırız dediler. Yaptığım her şeyi yazıya dökmemi ve bunu noter huzurunda onaylatabileceklerini söylediler. Ben pek üzerine düşmedim bu işin. Mehmet amca son bir soru. Talebeniz var mı? Bu işi devam ettirececek kimse var mı? • Evet talebelerim var. Var ama yapmıyorlar. Size verdikleri kozalak tozunu kendi boyalarınızla karıştırarak mı yaptınız? Hangi renkler çıktı? Yok hiç karıştırmadım, kendi verdiklerine göre yaptım. Sütlü kahvesinden tut, sarıya kadar renk çıktı. Çünkü içerisinde papatya da vardı. Bir iki oynayınca içinden renkler çıkıyor. Öyle yapıp gönderdim, şimdi onlardan haber bekliyorum, inşallah olacak hayırlısıyla. Onlar anahtar // yaz 2013 • 47 SAYGIYLA >> YÜN İLE HAYAT BULAN GELENEKSEL GİYSİ ENGİN KABAN ZEYNEL ABİDİN ÖZTÜRK DOĞU ANADOLU’DA KISMEN KULLANILSA DA, DAHA ÇOK BAYBURT YÖRESİNE AİT ‘EHRAM’ YA DA DİĞER İFADE BİÇİMİYLE ‘İHRAM’, GELENEKSEL EL SANATLARI İÇİNDE ÖNEMLİ BİR YER TUTUYOR. KADINLARIN ÖRTÜ OLARAK KULLANDIĞI YÜN İŞİ DOKUMA, EV EŞYASINDAN AKSESUARA, GİYSİDEN SÜS MALZEMESİNE KADAR BİRÇOK ALANDA KARŞIMIZA ÇIKIYOR. İLK BAKIŞTA FARKEDİLEN, KADINLARIN ÜZERİNE ÖRTTÜĞÜ BİR ŞAL DİYEBİLECEĞİMİZ “EHRAM”, EL İŞİ, GÖZ NURU YÜN DOKUMANIN ÖZGÜN BİR ÖRNEĞİ OLAN BU GELENEKSEL GİYSİ, TİPİK BİR ANADOLU ŞEHRİ OLAN BAYBURT’U DİĞER ŞEHİRLERDEN AYIRAN ÖNEMLİ FİGÜRLERİN BAŞINDA GELİR. anahtar // yaz 2013 • 48 Derler ki, bir şehre kimliğini kazandıran, oraya ait geleneksel, kültürel ve tarihsel değerlerdir. Hani onlar da olmasa bütün şehirler birbirine benzeyen kimliksiz yerleşim birimlerine dönüşüverir. Yolu Bayburt’a düşenleri bu benzeme duygusundan alıkoyan, kenti iki eşit yakaya bölen Çoruh Nehri’dir. Sonra, yüzyıllardır kenti bekleyen Kavi kale. Ancak kentin içine girenlerin dikkatini bu kez başka bir şey çeker. İlk bakışta farkedilen, kadınların üzerine örttüğü bir şal diyebileceğimiz “Ehram”, el işi, göz nuru yün dokumanın özgün bir örneği olan bu geleneksel giysi, tipik bir Anadolu şehri olan Bayburt’u diğer şehirlerden ayıran önemli figürlerin başında gelir. EHRAMIN GÜZEL İSİMLİ MOTİFLERİ ‘Arı dala ters kondu’, ‘yıldızın oynaşı’, ‘elma şeleği’, ‘uçan kuşlar’, ‘pirinç deni’, ‘ceviz kanadı’, ‘peten haşiye’, ‘elif’ , ‘Bayburt kordası’ , ‘tetikli zincir’, ‘çark yıldızı’, ‘kuş gözü’... Bu sözcükler size elbet yabancı gelecektir. Ancak bunlar, ‘ehram’ ya da diğer ifadeyle ‘ihram’ların üzerine işlenen motif ve desen isimlerinden başkası değil. Eski görkemli günleri geride kalsa da ehram, son yıllarda yürütülen çeşitli faaliyetler ile yaşatılmaya çalışılıyor. Uzunluğu 2 ile 2.5 metre arasında değişen bir ehram için, sağım dönemindeki bir koyundan kırpılmış yaklaşık 2.5 kilo yün gerekiyor. Sağım döneminden amaç daha verimli yün elde etmek ve doğum sonrası süt veren küçükbaşları rahatlatmak. Ancak insan, böylesi tecrübelerin yüzyıllar içinde oluştuğunu düşününce, gıpta ettiğimiz geleneksel ve kültürel değerlerin önemine bir kez daha vakıf oluyor. Sonra kırpılan bu yünler ipe dönüştürülüyor. Ancak bu süreç öyle söylendiği kadar kolay olmuyor. Özenle yıkanıyor yünler. Ardından parça parça taranıyor. Yörede ‘teşi’ adı verilen iğ ile bükülerek ham ipliğe dönüşüyor. Daha sonra bu ipler, çiriş otu ve kireç taşı karışımından elde edilen bulamaçtan geçirilerek sağlamlık kazanıyor. Çoğu zaman herhangi bir boyama işlemi görmeden koyunun doğal renkleriyle, kimi zamansa kök boya ile boyanan ipler, dokuma ustası kadınların ellerinde envai çeşit ürüne ve ehrama dönüşüyor. EHRAM YENİDEN FARKEDİLDİ Menşei hakkında yeterince bilgi ve belge bulunmayan ehram, Kars ve Erzurum illerinde tek tük, Bayburt yöresinde ise gözle görülür oranda kullanılan bir giysidir. Aslında giysi demek, yeterince karşılamıyor ehramı. Çünkü kadınların üzerine örttüğü bir örtü olduğu kadar, bluz, pantolon ve etek; çanta, anahtar // yaz 2013 • 49 SAYGIYLA >> heybe, şal ve kravat; seccade, karyola, masa ve sehpa örtüsü olarak da çeşitli biçimlerde çıkar karşımıza. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Bayburt’ta bulunan muhtelif dokuma tezgâhlarından söz edilir. Bunların içinde elbet ehram dokuyan tezgâhlar da vardır. Beyazını genç kızların, morunu orta yaşlı ve siyahını yaşlı kadınların giydiği ehram, evlerdeki el tezgahlarında saf yünden dokunuyor. Ancak, giyenler azaldığından bu tezgâhların sayıları da gitgide azalan ehram, yörenin kilim dışında en önemi el sanatları ürünü ehram. Son yıllarda, modernize edilmiş kadın giysisi, heybe ve yatak örtüsü olarak da kullanılmaya başlanmış. Amaç, geleneksel sanatların körelmesini önlemek ve bunları yeni nesillere aktarabilmek... Özellikle Bayburt’ta, ehram dokumacılığına şimdilerde hayli önem veriliyor. Halk anahtar // yaz 2013 • 50 Fotoğraf: Bayburt İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi Eğitim Merkezi’nin açmış olduğu kursların yanı sıra son günlerde adından sıkça söz edilen Baksı Müzesi’nde de tezgâhlar kuruluyor. Bir el sanatı olarak ehramdan ev ve süs eşyaları üretiliyor. Ehramı tanıtan çeşitli faaliyetler ve projeler yürütülüyor. Ünlü modacı Özlem Süer’in tasarladığı ehramdan yapılmış giysi ve aksesuarlar, ‘Baksı Müzesi’nde sergileniyor. Tüm bu etkinlikler, geleneksel ve kültürel bir değer olan ehramın tanıtılmasına ve yaşatılmasına önemli katkılar sağlıyor. anahtar // yaz 2013 • 51 BİZİMLE >> 162.200 başlayan fiyatlarla TL’den ‘SEHA YASEMİNEVLERİ, KUŞ CIVILTILARIYLA VE ÇOCUK SESLERİ İLE ŞENLENECEK. Seha Yapı güvencesi ile ilk etabı satışa sunulan ‘Seha Yaseminevleri Projesi, her biri sekiz katlı dört ana bloktan oluşuyor. Toplam 240 dairenin yer aldığı blokların her katında ikişer daire bulunuyor. Her türlü ihtiyaca cevap verecek biçimde tasarlanmış geniş ve konforlu dairelerin yer aldığı bu proje, yemyeşil peyzajıyla da huzurla yaşayacağınız modern mekânlar sunuyor. 1. SINIF MALZEME, USTA VE TİTİZ İŞÇİLİK PROJE KÜNYESİ Bölge: Konya Kullanım Amacı: Konut Daire Sayısı: 240 Konut Daire Tipi: 3+1 ( sadece 12 adedi 2+1) Daire Büyüklüğü: 1.Tip177 m² (Brüt) Daire Büyüklüğü: 2.Tip167 m² (Brüt) Yapım Tekniği: Betonarme Tünel Kalıp Sistemi Dinlenme Alanları : Çocuk Bahçesi, Spor Alanı, Dekoratif Havuz Başlangıç: Yaz 2012 Yaseminevlerinden’den cazip fiyat ve uygun ödeme koşulları ile siz de ev sahibi olmak istiyorsanız acele edin. anahtar // yaz 2013 • 52 ‘Seha Yaseminevleri’nde her dairenin elektrik, su ve doğalgaz saatleri diğerlerinden bağımsız. Sitede mevcut olan Jeneratör, merdiven aydınlatmasını besleyecek ve asansörü çalıştıracak ölçüde. TV, internet ve uydu altyapısı kurulu daireler, blok girişleri ile görüntülü görüşme de yapılabilecek. Sitede her daire için 1 kapalı otopark ve misafirler için 40 araçlık açık otopark bulunuyor. Site peyzajında ise yollar, çocuk oyun alanları, basketbol ve voleybol sahaları, tenis kortu, egzersiz aletleri ve açık otopark bulunuyor. GÜVENLİ , MODERN VE SAĞLAM ‘Seha Yaseminevleri’, betonarme karkas sistemde ve radye temel üzeri tünel kalıp yöntemi ile inşa ediliyor. Dış duvarları tuğla, iç duvarları betonarme perde ve tuğla duvar olan blokların dış cepheleri silikon esaslı boya ile boyanıyor ve ısı yalıtımı, hesaplamada çıkan kalınlık ölçüsüne göre yapılıyor STANDARDIN ÜSTÜNDE, KALİTE VE KONFOR… Antre ve koridorlar 1. sınıf seramik kaplama. Odalarda ise laminat parke yer alıyor. Tüm odalarda kartonpiyer, perde bandı ve korniş bulunuyor. Tüm dairelerin duvar ve tavanları saten alçı sıva üzeri plastik boya ile boyanıyor. Mutfaklarında ankastre set üstü ocak, fırın, aspiratör ve kilerin standart olarak bulunduğu dairelerin, yatak odasında ebeveyn banyosu mevcut. Isıtma sistemi; doğalgaza uyumlu, merkezi sistem kazanı ve radyatörlü ısıtma sistemiyle donatılıyor. Her daire için ısı payı ölçer bulunuyor, böylece her dairenin ısıtma giderleri ayrı ayrı hesaplanabiliyor. Ve tüm katlar arasında ısı yalıtımı yapılıyor. Yaseminevleri, huzur ve güven dolu ortamıyla sizi bekliyor. anahtar // yaz 2013 • 53 DOĞAYLA >> ENGİN KABAN HER DÜZEYE 4 MEVSİM RAFTİNG BAŞTA ÇORUH, KÖPRÜÇAY, MANAVGAT, DALAMAN VE MELEN’İN GÜÇLÜ AKINTILARI İLE TÜRKİYE’NİN TURİZMDE ÖNEMLİ KOZLARINDAN SAYILAN RAFTİNG, HER GEÇEN GÜN DAHA FAZLA İLGİ GÖRÜYOR. İSTANBUL VE ANKARA’DAN BİRKAÇ SAATTE ULAŞMAK MÜMKÜN OLAN MELEN ÇAYI, RAFTİNG TUTKUNLARININ UĞRAK YERİ. DÜZCE İL SINIRLARI İÇİNDE KALAN MELEN VE ÇEVRESİ, AYNI ZAMANDA ZİYARETÇİLERİNE EŞSİZ MANZARALAR, EŞSİZ LEZZETLER DE SUNUYOR. anahtar // yaz 2013 • 54 anahtar // yaz 2013 • 55 DOĞAYLA >> İstanbul’u, onun kalabalığını ve gürültüsünü geride bırakalı çok olmadı. İki saat sonra kendimizi yeşile kesmiş başka bir coğrafyada buluyoruz. Düzce’ye bağlı Cumayeri İlçesi’ni geçip mola verdiğimiz Dokuzdeğirmen Köyü’nde bizi dev bir çınar karşılıyor. Bölgeye gelenlerin ilk uğrak yeri olan bu şirin köy, 600 yıllık ulu çınarı, doğal güzelliği ve su değirmenleri ile ünlü. Ama ziyaretçilerin başını, elbette bölgeye rafting yapmaya gelenler çekiyor. Kaynaklar, Dokuzdeğirmen’in eski bir Rum köyü olduğunu yazıyor. Ancak mübadele sırasında o insanlar göçünce, bu eski yerleşmeye çoğu Ordulular olmak üzere Karadeniz’in diğer yörelerinden gelenler yerleşmiş. Büyük Melen’in yanı başında uzanan bu kalabalık köyün adı, tahmin edilir ki 9 değirmenden geliyor. Sorup sorgulayınca, çok değil, 50 yıl önce burada 9 değirmen olduğunu, bugüne ise yalnızca üçünün ulaşabildiğini öğreniyoruz. Koca çınarın altında, kuş cıvıltıları, su sesi, içimize soluduğumuz tertemiz havanın eşliğinde kahvaltı yapıyoruz. Köyün hareketliliği otobüslerden boşalan konukları ile artıyor. Bu kalabalık, rafting sporun azımsanmayacak ölçüde meraklısı olduğunu gösteriyor. Kadın erkek, her yaştan insana ve çocuklara rastlamak mümkün. Ki bölgede rafting hizmeti verenler, 12-70 yaş arası, kalp rahatsızlığı ve panik atak gibi herhangi bir sağlık problemi olmayan herkesin rafting yapabileceğini söylüyor. anahtar // yaz 2013 • 56 TEHLİKESİ AZ, EĞLENCESİ ÇOK Kaskını takıp, can yeleğini giyen rafting meraklıları, önce bir dersten geçiriliyor. Uzman rehberler eşliğinde yürütülen dersin, ilk cümlesi, ‘tehlike az, eğlence çok’ oluyor. Sonra sırasıyla bot, kürek çekme, komutlar, parkur, Melen Çayı ve güvenlik konularında bilgiler veriliyor. 6 ya da 8 kişilik gruplarla bir rehber eşliğinde ‘raft’ denilen botlarla, akış hızı yüksek nehirlerde yapılan rafting, ekiple birlikte, botu devirmeden parkuru tamamlamayı amaçlıyor. Ancak bu sporu tercih edenler, daha çok adrenalin ve heyecanı öne çıkarıyor. Macera ve doğa düşkünleri, adrenalin ve heyecan severler için bir tutkuya dönüşen rafting, uzun ve coşkun akan nehirleri ile Türkiye için, önemli bir turizm potansiyeli. Başta Çoruh, Köprüçay, Manavgat, Dalaman ve Melen gibi güçlü akan nehirler ve akarsular üstünde rafting, ona eşlik eden eşsiz manzaraları ile her geçen gün artan bir aktivite niteliği kazanıyor. Yemyeşil bir örtüyle çevrili Melen Çayı’ndaki rafting, Dokuzdeğirmen Köyü’nden başlayarak Beyler Köyü’nde son buluyor. 15 kilometrelik parkur, üç farklı zorluk derecesinden oluşuyor. Yer yer keskin dönüşler, irili ufaklı çavlanlar ve ormanlarla kaplı yamaçların arasında üç saatte tamamlanıyor. MELEN ÇAYI Adını, kıyısında hayat bulmuş Melen Köyü’nden alan coşkun suyun havza genişliği, 2317 kilometre kare. Düzce’nin ilçelerinden Yığılca sınırları içinde doğan Melen, güneyden gelen Uğur, Sığırlık, Samandere ve Torkul, doğudan gelen Asar ve batıdan, Akyazı anahtar // yaz 2013 • 57 DOĞAYLA >> yönünden gelen Aksu Deresi’nin suları ile buluşuyor. Daha sonra yaklaşık 50 kilometrelik bir yol katederek Akçakoca Melenağzı Köyü’nden Karadeniz’e dökülüyor. Özellikle bahar aylarında debisi yükselen Melen Çayı’nda rafting; şubat ayında biraz daha zorlu, yaz aylarında daha kolay olmakla birlikte genel olarak 3. zorluk derecesindedir. RAFTİNGDE ZORLUK DERECESİ Rafting, akarsuyun akış hızı ve diğer engellere bağlı olarak 6 zorluk derecesine ayrılıyor. Birinci seviye, çocuklara, kendini henüz hazır hissetmeyen kişilere uygun parkurlardır. İkinci seviye ilkine göre daha zor parkurlardır. Akarsuyun hızlandığı yerler birinci seviyeye göre daha fazladır. Üçüncü seviyede rafting yapabilmek için yüzme bilmek ve profesyonel bir rehbere sahip olmak gerekir. Dördüncü seviye, takım halinde ani manevralar yapabilecek, girdap ve kayalarla baş edecek kabiliyet ve bilgiye sahip kişiler içindir. Beşinci seviyede bazen beş metrelik dalgayı, ani manevraları, en anahtar // yaz 2013 • 58 hızlı akıntıları göze almak gerekir. Altıncı seviyede ise Türkiye’de yalnızca Çoruh Nehri’nde rafting yapılabilir ve şelalelerden uçmak gibi çok ciddi riskler söz konusudur. Daha çok İstanbul, Ankara ve Kocaeli illerinden gelen rafting meraklıları, Melen’de yaptıkları raftingle günlerini keyifle geçiriyor. Nehir kıyısında, ağaçların gölgesinde ya da bir köy kahvesinde kahvaltı yapanlar, köyü ve çevreyi geziyor. Öğlen saatlerinde başlayan rafting, yemyeşil, eşsiz bir manzara eşliğinde yaklaşık 3 saat sürüyor. Hareketli, eğlenceli ve tertemiz havayı soluyarak geçen gün, adeta ziyafete dönüşen yemeğin ardından son buluyor. Ama sonra sohbetlere konu olup, heyecan ve neşeyle anlatılacak anılarla… anahtar // yaz 2013 • 59 BİZİMLE >> 200.000 başlayan fiyatlarla TL’den ÖZLEM MAHALLESİ’ NDE SEHA’ DAN İKİNCİ PROJE SEHA YAPI; MODERN VE YAŞANILASI PROJELER SUNMAYA DEVAM EDİYOR. ÖZEL OLARAK PLANLANMIŞ 66 KONUT VE 6 İŞYERİNDEN OLUŞAN SEHA BAHAR EVLERİ SAHİPLERİNİ BEKLİYOR. anahtar // yaz 2013 • 60 Seha Yapı, Özlem Mahallesi’ne ‘Seha Özlem Konutları’ ndan sonra başladığı çevre dostu projesi Bahar Evleri ile, bölgenin çehresini değiştirmeye devam ediyor. 2014’ün ilk yarısında teslim edilmesi planlanan ‘Seha Bahar Evleri’, 3+1 tipinde sadece 66 konutla sınırlı. Projede ayrıca 6 adet de ticari alan bulunuyor. Bahar Evleri, uygun ödeme koşulları ve cazip fiyatlarıyla sizleri daha yaşanılır mekânlarda ev sahibi olmaya davet ediyor. Proje görsellerini görmek ve daire planlarını incelemek için www. sehayapi.com internet sitesini ziyaret edebilir, ulaşmak istediğiniz tüm bilgilere web sitemizden ulaşabilirsiniz. Kule Plaza zemin katında yer alan satış ofisimizde, güler yüzlü satış temsilcilerimiz sizleri bekliyor. Ayrıca 444 73 42 veya 0332 221 39 00 numaralı bilgi hatlarını arayarak da detaylı bilgi alabilirsiniz. PROJE KÜNYESİ Adı: Seha Bahar Evleri Lokasyon: Özlem Mahallesi (Elmas Kur’an Kursu karşısı), Selçuklu Kullanım Amacı: Konut + İşyeri Konut Büyüklükleri: Brüt 154 m² ila 168 m² aralığında Konut Tipi: 3+1 Konut Sayısı: 66 Satılacak Konut sayısı: 34 Ticari Alan Sayısı: 6 Ticari Alan Büyüklükleri: 1 adet 103 m², 2 adet 140 m², 1 adet 141 m², 2 adet 218 m² Verilen alan ölçüleri mimari projedeki kaba ölçüler olup yuvarlanmıştır. İmalata bağlı olarak farklılıklar oluşabilir anahtar // yaz 2013 • 61 KEYİFLE >> anahtar // yaz 2013 • 62 merak ÇÖPE GİDENİ YENİYE ÇEVİREN FİKRİ CUMHUR / HURŞİT BÜYÜKMATÜR KONYA BEYŞEHİR’DE, YARIM ASRI AŞKIN BİR SÜREDİR, ESKİ EŞYALAR TOPLAYAN, ALIP SATAN YUSUF ERDOĞAN’IN BABADAN KALMA DÜKKANINI VE DEYİM YERİNDE İSE KÜÇÜK ÖLÇEKLİ BİR ETNOGRAFYA MÜZESİ İZLENİMİ VEREN BÜYÜK DEPOSUNU GEZDİK VE SOHBET ETTİK. İŞİNE SEVDALI KARDEŞLERİYLE BİRLİKTE ESKİ EŞYAYI ADETA HAYATA DÖNDÜREN YUSUF ERDOĞAN SÖYLEŞİSİNİ İLGİYLE OKUYACAĞINIZI ÜMİT EDİYORUZ. Sanki bir etnografya müzesindeyiz Yusuf Bey, sizi tanıyarak başlayalım isterseniz. Ben Yusuf Erdoğan, dört kardeşiz ve bu dört kardeşten 53 nüfuslu bir aileye sahibiz. Yaptığımız bu iş, bu meslek, baba mesleğimizdir. Rahmetli babam, 1950 yılında başlamış bu mesleğe. Ve o günden bugüne mesleği devam ettirdik. Arz ve talep üzerine da gelişme kat ettik. Memleket burası mı? Babam Akseki’den gelme, biz buralıyız. Ama Aksekili olmaktan da gurur duyarız. Geçmişi geri getirmek gibi bu iş. Kopmuş bir zincirin halkaları bir araya geliyor sanki? İnsanlar dükkâna gelir, eşyaları görünce, ‘ya dedemde de vardı bunlardan’ der. Bunu söyleyenler, 50 ila 60 yaş arasındaki insanlar. ‘Peki nerede onlar’ diye sorduğumda, ‘çöpe attık’ derler. Yani biz, geçmişimizi, aslında kültürel mirasımızı çöpe atıyoruz. Türkiye’de bu husus daha yeni yeni fark ediliyor. Şimdi otelden bir adam geliyor. Babası geçmişte köşkermiş, ayakkabıcıymış. Bana ayakkabı takımı, köşker tezgâhı bul diyor. 50 yıllık 60 yıllık eşyalar, makineler var, her şeyi buluyoruz. Yine birisi, ‘e benim de babaannemin gelinlik sandığı var’ diyor. Ama ne yapmış onu, çöpe atmış, yok etmiş. E şimdi biz bir yerde yok olmayı önlüyoruz. Adamın geçmişini yâd ediyoruz. Yapan ustanın elleri dert görmesin, Allah rahmet anahtar // yaz 2013 • 63 KEYİFLE >> BİZDEKİ EŞYALARIN HEPSİ EL SANATI. KÖY İŞÇİLİĞİ. ŞİMDİ BİZ BİR YERDE YOK OLMAYI ÖNLÜYORUZ. YOK OLMASINI ÖNLEDİĞİMİZ GİBİ GEÇMİŞE AİT KÜLTÜREL VARLIĞIMIZI MUHAFAZA EDİYORUZ. SEVENLERİNE ULAŞTIRIYORUZ. eylesin onun yaptığı emeği de biz koruyoruz. Geçenlerde Hollanda’ya gittim. Orada antika pazarı dedikleri bir yeri ziyaret ettim. Adamların antika diye sattıkları, 50 ile 80 sene önce kullandıkları çatal, kaşık, bardak, sürahi gibi eşyalardan ibaret. Biz onları burada etnografik eşya, antika diye satsak kimse yüzüne bakmaz. Neticede çoğu fabrikasyon malı. Bizdekilerse hepsi el sanatı. Köy işçiliği. Şimdi biz bir yerde yok olmayı önlüyoruz. Yok olmasını önlediğimiz gibi geçmişe ait kültürel varlığımızı muhafaza ediyoruz. Sevenlerine ulaştırıyoruz. Aslında yeri gelmişken şunu soralım. Bir eşyaya neye göre antika veya etnografik eşya deriz? Bunların arasındaki fark nedir? 100 ila 200 yıllık kullanılmış eşyaya etnografik eşya, süs için tasarlanmış ve kullanılmamış eşyaya ise antika derler. Mesela bir vazo… Evet, o antikadır işte. Ama bir fincan takımı, bir divit takımı antika olmaz. anahtar // yaz 2013 • 64 Neden, çünkü o etnografik eşyadır, yani kullanılmıştır. Peki bir eşya çok eski döneme aitse? Dönüp dolaşıp oraya geliyoruz. Şimdi bir heykel, antikadır. Evet el sanatıdır, işçiliği vardır, ama kullanılmaz. Köşenin eksiğini tamamlar, görselini sağlar hepsi o. Ama misal bir maşrapa öyle midir? Peki Dünyada da bu şekilde mi? Bir eşyanın değerini olduğundan fazla göstermek için antika olduğu söyleniyor mu? Şimdi bakın ben onu bilemem. Bazı insanların yaptığı ticarete de ket vurmak benim işim değil. Peki size Türkiye’nin her tarafından eşyalar geliyor mu? Türkiye’nin aşağı yukarı her tarafından eşya gelir. Türkiye’nin her tarafını dolaşan ‘çerçi’ dediğimiz arkadaşlar vardır. Onlar dolaşır, satın alır, biriktirir ve bize haber ederler. Biz 53 kişiyiz. Bu 53 kişinin yaklaşık yarısı kadınlar ve çocuklar evde oturur. 20 ile 40 yaş arasındaki diğer yarısı ise bu çerçilere gidip eşyaları alır gelirler. Aynı zamanda Türkiye’nin birçok yerinde bizi tanıyan esnaf arkadaşlar vardır. Onlar da bir şey bulup biriktirdiklerinde bizleri ararlar. Gidip alırız. güzeldir? Mesela hangi yörenin bakırı daha iyi dövülmüştür, hangisinin ustalığı, işçiliği daha iyidir? Bakırda Trabzon. Tahta ve ahşapta ise İç Anadolu, Konya ve her yöreden iyi işler gelir. Konya dışından gelip alışveriş yapanlar oluyor mu? Bize, çevremizdeki otellerden, tatil sitelerinden falan gelenler olur genelde. Az sayıda da olsa dışarıdan gelenler de yok değil. Yusuf Bey bize verdiğiniz bilgiler için, tarihimize verdiğiniz emek için teşekkür ederiz Estağfirullah. Ayaklarınıza sağlık. Biz size teşekkür ederiz Peki siz, bunu satmayayım, bu çok özel, bunu kendi evimde saklayayım dediğiniz bir şeyler oluyor mu? Bir atasözü var, bilirsiniz; ‘terzi kendi söküğünü dikemez’ diye. Testici ise kırık çanaktan içermiş suyu. Dahası biz dört kardeşiz. Öyle bir şey olsa aynı parçadan bizim 4 tane almamız lazım. 12 tane de gelin var. Onlara da almak lazım. Etti 16. Nerden bulacaksın. Peki hangi yörenin hangi eşyası daha anahtar // yaz 2013 • 65 SAYGIYLA >> Rezzaz el- Cezeri.. Doğum ve ölüm tarihi hakkında net bir bilgiye sahip değiliz, ancak 1174- 1200 yılları arasında Diyarbakır’da Artuklu hükümdarlarına hizmet ettiği biliniyor. İslâm altın çağının en büyük makine mühendislerinden olan el- Cezeri, mühendislik ilmine önemli katkılarda bulundu. Pompa ve motorlarda esas unsur olan krank ve piston kolu kullanarak, devir hareketini doğrusal harekete çevirmeyi ilk o başardı. Yüzyıllar sonra gerçekleşecek olan endüstri devrimi için bu buluş çok önemliydi. Cezeri’nin geliştirdiği hayvan kuvvetiyle çalışan su dolabı, İslam dünyasında çok yaygın hale geldi. Çarkların hareketini bir dolap beygirinin sağladığı bu düzenek günümüzde Mısır, İspanya ve Hindistan’da halen kullanılmaktadır. İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nde modelleri sergilenen şifreli kilitler ve dört sürgülü kapı kilidi Cezeri tarafından geliştirildi… Hacamat yoluyla alınan kanın miktarını ölçmek için kullanılan alet de yine Cezeri’nin icadıdır… Nehir akıntı kuvvetiyle çalışan iki pistonlu su pompası ilk defa el- Cezeri’nin kitabında karşımıza çıkıyor. Çarkla hareket eden karşılıklı pompalar, suyu 11 metre kadar yukarıya çıkartabiliyor. Yaptığı makinelerde hareket eden insan figürlerine yer vermesi dolayısıyla robotik ilminin öncülerinden kabul edilen Cezeri’nin saatlerle ilgili çalışmaları da çoktur. Kupa saati bunlardan biridir, ancak en meşhuru filli saatdir. Hint, Yunan, Arap, Mısır ve Çin kültürlerini temsil eden figürlerden oluşan bu alet, tam anlamıyla bir Birleşmiş Milletler Saatidir… anahtar // yaz 2013 • 66 MUSTAFA CAMBAZ ROBOTİK BİLİMİNİN ÖNCÜSÜ FİKRİ CUMHUR BAKARSAN BAĞ OLUR, BAKMAZSAN DAĞ OLUR’ DİYE BİR ATASÖZÜ VARDIR. SÖYLEŞİMİZE KONU OLAN OTELİN SERÜVENİ DE İŞTE BÖYLE. ÇOK DEĞİL, BİRKAÇ YIL ÖNCE VİRANESİNE KADAR OLAN ESKİ EV, ASLINA SADIK KALINARAK TEPEDEN TIRNAĞA YENİLENDİ. YERLİ VE YABANCI ZİYARETÇİLERE, ZİKİR İÇİN ÜLKESİNDEN KALKIP GELEN KONUKLARA VE KONYA’NIN İÇERİSİNDE BULUNMAK İSTEYENLERE BOL YILDIZLI OTEL KALİTESİNDE HİZMET VERİYOR. BU ÖNEMLİ GİRİŞİMDE İMZASI OLAN VE FARKLI BİR HİZMET ANLAYIŞI SUNAN MUAMMER UÇAR İLE GÖZ NURU DÖKTÜKLERİ ‘DERVİŞ OTEL’İ KONUŞTUK… Öncelikle otelin öyküsünden başlayalım Muammer Bey. Biz, 1985 yılından beri halıcılık yapıyoruz. Halı ve kilimlerimiz el işi. Haliyle müşterilerimiz, el işine daha çok meraklı olan yabancı turistler ve yurt dışından gelen misafirler. Onlar çoğu zaman bizden otel talebinde bulunurdu. Biz de şurada kalın, burada kalın diye önerilerde bulunurduk. Ancak önerdiğimiz yerleri aslında bizim istediğimiz tarza olmadığından biz de beğenmiyorduk. Zira misafirlerimiz geleneksel Türk kültürüne özgü yerler istiyorlardı! Müşterilerinizi memnun edemiyordunuz bir bakıma. Memnun ediyorduk, ama öylesine. Mesela bazen gruplar oluyordu 10-15 kişilik. Onlar 3-5 gün kalmak istiyorlar ve sadece kendilerine tahsis edilmiş yer istiyorlardı. Hem Mevlana’yı ziyaret edecekler hem kendi aralarında zikir yapacaklar. O tür misafirler çoktu. Ama gittiğimiz otellerde mesela adam ben salonumu ayıramam diyordu. Zikir yapmak isteyen bu insanlar, yabancı misafirler miydi? Evet hepsi yabancı. Ondan dolayı ve her yıl gelen arkadaşlar da çoğalınca bizim böyle bir amacımız oluştu. Bunun benim açımdan ikinci bir sebebi daha anahtar // yaz 2013 • 67 RÖPORTAJ >> EVİMİZ KERPİÇTEN. ‘BAĞDADİ’ (AHŞAP ÜZERİNE 1-2 SANTİM ARALIKLARLA YATAY OLARAK ÇAKILAN ÇITALARIN ÜSTÜNE SIVA VURULMASI YÖNTEMİ) TEKNİKLE YAPILMIŞ VE TUĞLA YERİNE KERPİÇ KULLANILMIŞ. EVİN EN BÜYÜK ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ, DUVARLARIN KALINLIĞI 60 SANTİMİ BULMASI. KIŞIN ISI YALITIMINDA ÇOK İYİ YALITIM SAĞLIYOR. YANİ ATALARIMIZ GERÇEKTEN DÜŞÜNEREK YAPMIŞLAR. BEN HEP, NEDEN BU KALINLIKTA YAPMIŞLAR DİYE DÜŞÜNÜRDÜM. AMA HEM KIŞIN HEM DE YAZIN ISI YALITIMI SAĞLIYOR. vardı. Konya’nın merkezinde böyle evler vardı ve bunlar korunmalıydı. Cıvıloğlu’nu belki bilirsiniz, şimdi Karatay Belediyesi’nin olduğu yer. Karatay Belediyesi maalesef orayı yıktı. Orada çok güzel Konya evleri vardı. Bizim de kiralık, küçük bir bahçesi olan evimiz vardı. Bu tarihi evleri koruma konusunda Büyük Şehir Belediyesi son yıllarda biraz projeler geliştiriyor. Umarım yaşayan kültüre hizmet eden yerler korunur! Yani istediğiniz yalnızca bir otel yapmak değil, misafirlerimizi ağırlayabileceğimiz bahçeli küçük bir Konya evi olsun, onları ev ortamında ağırlayabilelim dileğindeydiniz? Ne zaman başladınız peki? 1,5 yıl oldu. 2011’in Aralık ayında açıldı burası. Kaç odanız var? 7 odamız var. 3 kişilik, 4 kişilik. Misafirlerimiz bazen böyle odalar istiyor. Geçenlerde bir aile ağırladık. Başka bir misafirhanede kalmışlar mesela, temiz değil diye sevmemişler. Mesela onlar 25 kişi. Biz sığarız, yatarız dediler. Komple oteli kapattılar. Bizim için önemli olan bir diğer husus da otelin mimari adabına uyması açısından ayakkabısız giriş yapılıyor olması. Misafirler eve girmiş gibi hissediyordur. Hem bu yabancı misafirler açısından da önemli. Tertemiz otel diye düşünüyorlardır. anahtar // yaz 2013 • 68 Yabancı misafirler çok seviyor bu uygulamayı. İlginç bir şekilde Japon geleneği zannediyorlar. Bu bizim Türk geleneği diyoruz. Bazısı biliyor, ama hepsi bilmiyor tabi. Japonlar da böyle yapılıyor diye biliyorlar. 5 yıldır faaliyettesiniz. Evin özelliklerinden ve mimari yapısından söz edebilir misiniz? Evimiz eski hali kerpiçten. ‘Bağdadi’ (ahşap üzerine 1-2 santim aralıklarla yatay olarak çakılan çıtaların üstüne sıva vurulması yöntemi) teknikle yapılmış ve tuğla yerine kerpiç kullanılmış. Evin en büyük özelliklerinden biri, duvarların kalınlığının 60 santimi bulması. Kışın ısı yalıtımında çok iyi yalıtım sağlıyor. Yani atalarımız gerçekten düşünerek yapmışlar. Aldığınızda ev ne durumdaydı, ne tür değişiklikler yaptınız, evin orijinaline ne kadar sadık kaldınız? Evi aldığımızda ev de çevresi de harabe durumdaydı ve biz elbet birtakım değişiklikler yaptık. Ancak aslına ve orijinaline sadık kalmaya özen gösterdik. Evi Betonarme olarak yaptık ve birebir taklit ettik. Oda yapısında sadece banyoları değiştirdik. Bizim Konya yöresinde yüklük derler belki bilirsiniz, yüklüğün altı banyo, üstü abdesthanedir. Oraları sadece modern tarzda düzenledik. Diğerlerinin hepsi aynı, dolaplar, ahşap alanlar, pencereler. Mesela burada sedir ağacı kullandık biz. Kurt yapmaz, koku yapmaz, dayanıklıdır. Eski evin kapıları, pencereleri ve dolap kapaklarını yine aynı şekilde, orijinal ölçüsüne göre yaptırdık. Kaçıncı derece koruma kapsamında bina? 2. derecede koruma altında alındı ve tescilli edildi. Konya’nın tarihinde kayıtlıyız artık. Başka bir hususa geçmek istiyorum. Burası bir mahalle içi. Çevreden ve komşularınızdan bir rahatsızlık, şikâyet geldi mi? Yok, henüz gelmedi. Aksine bizim buraya otel yapmamız buraya daha çok ferahlık getirdi. Çünkü burası önceden çöplüktü. Bizim burayı düzeltebileceğimize kimse inanmıyordu. Bu şekilde olacağına, işleyeceğine kimse inanmıyordu. Bizden, bu evden sonra insanlar bizi örnek alarak evleri almaya, restore etmeye ve korumaya başladı. Ve bu tür evlerin değeri hayli yükseldi. Peki Muammer bey, hangi ülkeden ziyaretçiler geliyor ağırlıklı olarak? Söz konusu Mevlana olunca, dünyanın her yerinden ziyaretçilerimiz de oluyor. Lakin Konya’ya gelen misafirlerin en önemli özelliği, eğitimi, kültür seviyesi çok yüksek olması. Ne istediğini bilen, ne için gezdiğini bilen turist geliyor. Evet böyle misafirleri ağırlamak da çok kolay oluyor. O yüzden rahatız yani. Memnun olmayan yok mu? Bizim otelimizde şu anda televizyon yok. Yerli misafirler geliyor odaya, banyo mutfak her şey yerli yerinde ve pırıl pırıl. Ama ‘televizyon yok mu’ diyor. ‘Yok’ deyince ‘olur mu hiç öyle şey’ diye tepki veriyor. Özellikle Türkler, yani yerli turistler gerçekten televizyon bağımlısı olmuş. Bu arada odalarımızda sigara da içirmiyoruz. Hem televizyon yok, hem de sigara. Bizim buraya daha çok otantik havayı tercih edenler gelir. Konya’mızın zengin mutfak kültürünü de gelen misafirlere ikram ederek tanıtmaya çalışıyoruz! Mesela beyaz kiraz reçelini gören misafirler ayva reçeli zannediyor ya da kavrulmuş afyonu hiç bilmiyorlar! Her iş yerinde yaşanan enteresan olaylar olur sizde de var mı? Evet. Geçen sene adamın biri geldi oturdu. Bizim buraya normalde kapı müşterisi almıyoruz ya da çok nadir alıyoruz. Gelen bu misafirimizden içeriye girerken ayakkabılarını çıkarmasını istedik. Müşteri ilginç bir şekilde “burası otel değil mi nasıl olur böyle bir otel” diye tepki verdi, biz de “otelimizdeki uygulama böyle” dedik. “Olur mu öyle şey ben ayakkabılı otelde kalmak istiyorum” dedi. Ben de “abi şuradan sağa dön yığınla otel var” dedim, ama adam kızmaya devam ediyordu. Oysa şartlarımız ortada. Buna rağmen şu şöyle olması lazım, bu böyle olması lazım demeye başladı. Ben ayakkabı giyilen otelde kalacağım diyerek ayrıldı gitti! Odalarınıza, banyodan tuvalete, yatağından yastığına baktığımızda 3-4 yıldızlı otellerin konforundan farkı yok görünüyor. Evet yok. Üstelik her şey birinci sınıf. Yaparken bayağı zorlandık ama doğru karar vermişiz. Mesela biraz pahalıya gidiyoruz diye tedirgin olmuştuk, ama gerçekten doğru karar vermişiz. Son olarak, yerlere serili el dokuması kilimler, halılar dikkatimizi çekti, orijinal el işi kilimler galiba. Tabi ki el işi, orijinal ve hepsi de Konya yöresine, Karapınar, Taşpınar ve Karaman yörüklerine ait. Otelimizi, aynı zamanda bize ait tüm kültürel değerleri ile yaşatmaya da çalışıyoruz. Ev Osmanlı tarzı özellikle de Konya’da olunca el dokuması halı ve kilimsiz düşünmek büyük bir eksiklik olurdu. anahtar // yaz 2013 • 69 BİZİMLE >> 2. ETAP SATIÞLARI SÜRÜYOR SEHA YAPI İMZASINI TAŞIYAN SİMGEŞEHİR, HEM EV SAHİBİ OLMAK HEM DE AKILLI YATIRIM YAPMAK İSTEYENLER İÇİN BULUNMAZ BİR FIRSAT. ÇÜNKÜ SİMGEŞEHİR, SİZE HAYAL ETTİĞİNİZDEN ÇOK DAHA FAZLASINI SUNUYOR. ANKARA’NIN HUZUR SİMGESİ SEHASİMGEŞEHİR Ankara Etimesgut’ta 50 bin metrekare alan üzerinde inşa edilen Simgeşehir Konutları depreme dayanıklı yapısı, güvenlikli ve kontrollü site içerisinde, yeşil alanları, çocuk oyun alanları, kullanışlı daire yapısı, site içi otoparkı ile yaşanılır bir proje. 21 bloktan oluşan ve geniş bir alana yayılan projede yaşam 2011’de başladı. 3+1 tipinde ve sınırlı sayıda konut bulunan ilk etap daireleri tamamlandı ve tapularıyla birlikte sahiplerine teslim edildi. Bu yaz sonuna kadar teslim edilecek olan 2. Etap satışları ise devam ediyor. Projenin ikinci etap dairelerine vestiyer ve mutfaklarına ankastreler eklendi. Simgeşehir’de şehrin gürültüsünden uzak sakin ve huzurlu bir yaşam sizleri bekliyor. PROJE KÜNYESİ Kullanım Amacı: Konut Saha Genişliği: 49.079 m² İnşaat Alanı : 115.696 m² Daire Sayısı: 980 Konut Blok Adedi : 21 Yapım Tekniği: Betonarme Tünel Kalıp Sistemi Dinlenme Alanları : Çocuk Bahçesi, Spor Alanı,Dekoratif Havuz Başlangıç: Haziran 2008 anahtar // yaz 2013 • 70 Simgeşehir’den cazip fiyat ve uygun ödeme koşulları ile siz de ev sahibi olmak istiyorsanız acele edin. Hemen teslim tapu ve dairelere Vakıfbank kredisi ile sahip olabilirsiniz. anahtar // yaz 2013 • 71 AFİYETLE >> ZUHAL ÇELİK ENGİN KABAN FARSÇA SİRKE VE ENCÜBÎN (BAL) KELİMELERİNDEN MEYDANA GELEN SİRKENCÜBİN, UZUN YILLAR ÖNCE ŞERBETLERİMİZ ARASINDAKİ YERİNİ ALIR. ÜZÜM SİRKESİ VE BALIN EŞİT MİKTARLARDA KARIŞTIRILIP SU İLAVE EDİLMESİYLE YAPILAN BU ŞERBET, SELÇUKLU VE OSMANLI DÖNEMLERİNİN SEVİLEN ŞERBETLERİNDEN BİRİDİR. SİRKENCÜBİN, O DÖNEMLERDE, SUSUZLUĞU GİDERMENİN YANINDA HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE DE KULLANILAN, ÖZELLİKLE İÇERİĞİNDEKİ SİRKEDEN DOLAYI HAZMI KOLAYLAŞTIRARAK MİDEYİ RAHATLATAN SAĞLIKLI BİR İÇECEK OLARAK TÜKETİLİRMİŞ. Sirkencübin şerbetini dervişler, sabahleyin aç karnına zihin açıcı, akşam vaktinde ise mide rahatlatıcı olarak içerlermiş. Zihni etkisi açısından baktığımızda,15. yy da yazılmış Kitâbü’l Mühimmât adlı eserde, mizacı dengelemek için önerilen şerbetlerden birinin de sirkencübin olduğunu görüyoruz. Günümüzde, tıbbi açıdan, vücutta detoks etkisi yaptığı, vücudu dengelediği, mikropları kırdığı, sindirim sistemini düzenleyip hızlandırdığı, cildi güzelleştirdiği ve eklem ağrılarına çok iyi geldiği belirtilir. Sirkencübinin manevi olarak ise, ruhu kuvvetlendirdiği, kişinin üstünde bulunan nazar, sihir ve musallatın kalkmasını sağladığı düşünülür. KAHIR VE LÜTUF SİRKENCÜBİNİN TEMELİDİR “Sirke, sirkeliğini artırdıkça şekerin artması gerek. Kahır, sirkedir, lütuf da bala benzer. Sirkengübinin temeli, bu ikisidir. “Bal, sirkeden az oldu mu sirkengübin, iyi olmaz.” ( Mesnevi cilt6/ beyit15-19) Bu beyit, bal ve sirkenin (somut) eşit miktarda karıştırılmasıyla leziz sirkencübin içeceğinin elde edilmesi gibi; hayatında kahır ve lütfun (soyut) eşit miktarda olduğu kişinin de iyi bir insan olacağını belirten, zıtlıkların bir aradaki ahengini ifade eden hoş bir beyittir. anahtar // yaz 2013 • 72 Bu dizeler, hayatım dediğimiz kabımızda, kahrın ve acının da, mutluluk ve huzurun da yaşanması gerektiğini; ancak biri diğerinden fazla olursa o noktada iç sıkıntısının, problemlerin baş göstereceğini ne güzel anlatıyor! Bunların dengeli bir terkiple hayatımızda olması gerektiğini… Bu beyitlerdeki gibi, varlığın, var olanın, var olmakta olanın hikmetini benzetmelerle anlatan Mevlânâ, eserlerinde iletmek istediğini hep anlaşılır örneklerle, sembollerle vermiştir. Bu benzetmelerde kullandığı sembollerden bazılarını da yiyecekler oluşturuyor. Mesnevinin bu yönü bana, Mevlânâ’nın yiyecekleri benzetme aracı olarak kullanmasının yanısıra onların benzetilen şeyle ilişkisine de dikkat çekmek istediğini düşündürmektedir. Hepimizin bildiği gibi yediğimiz her şey ruhumuzu da etkiler. Zihinsel bir hastalık dolayısıyla psikiyatriste gittiğimizde bize verdiği ilaçların ihtiva ettiği maddeler bizim zihni durumumuzu iyileştirmeye yarar. Dolayısıyla bedenimize kattığımız bu maddeler ruhumuzu da etkilemektedir. Bu nedenle ruh-beden ilişkisinde yiyeceklerin önemi büyüktür. Zihin bedeni etkilediği gibi beden de zihni etkiler. Bu yönden baktığımızda, sirkencübinin ruhi etkileri bizim bilmediğimizden daha da fazla olabilir. Tüm bunlardan anladığımız, Mevlânâ’nın yaptığı bu benzetme sadece benzetilen şeylerin yaptığı çağrışımlardan ibaret değil; benzetilenler ve benzeyenler aynı zamanda birbiriyle ilişki içerisinde ve birbirini etkilemektedir. “Nuh’un kavmi de, ona sirke döküp duruyorlardı, fakat Tanrı’nın lütuf ve ihsan denizi ona daha fazla şeker dökmekteydi. Onun şekerine cömertlik denizinden yardım edilmekte idi de o yüzden âlem halkının sirkesinden fazlaydı onun şekeri.” Şüphesiz kahrı da, lütfu da veren Rabbimizdir. O “ Dilediğime dilediğimi veririm”(hangi ayet?) demiştir. Ancak aynı zamanda bizler, bunları kendimize çekeriz. Bu dünya da yaptıklarımız, söylediklerimiz ve dualarımızla kahrı da lütfuda üzerimize çeken, yaşayan bizlerizdir. Rahmet dediğimiz suyla, Efendimiz ( sav)’in “Sirke ne güzel bir katıktır “ dediği sirke ve Kuran’ı Kerim’de Allah’u Teâlâ’nın “Onda şifa vardır “ buyurarak övdüğü balın karışımında elbette ki maddi manevi rahmet vardır. Tarifi: 4 tatlı kaşığı bal, 4 tatlı kaşığı üzüm sirkesi, 4 bardak su. Bütün malzeme karıştırılıp içiliyor. Tam kaynağından emin olamasak da, Mevlânâ’nın sirkencübinin hazırlanışıyla ilgili verdiği bir diğer tarif de şöyledir: İki yüz dirhem bala iki yüz dirhem su ilave edilir. Kaynatıp köpüğü alınır ve koyulaştırılır. Yirmi beş dirhem sirke azar azar karıştırarak ilave edilir. Sonra su gidip bal kalıncaya kadar kaynatmaya devam edilir. Kullanılacağı zaman karışımın bir kaşığı dört kaşık su içinde ezilerek kullanılır. anahtar // yaz 2013 • 73 SAYGIYLA >> GÖNÜLLERE AŞKIN YOLUNU GÖSTEREN ŞÂRİH: HAZIRLAYAN: ZUHAL ÇELİK ÖMRÜNÜ, MEVLÂNÂ’NIN ESERLERİNE, ONUN ANLAŞILMASINA VE ONA GÖRE YAŞAMAYA ADAMIŞ, BU YOLDA MEVLÂN VE MEVLEVÎLİKLE İLGİLİ BİR ÇOK ESER VERMİŞ BİR MEVLÂN SEVDALISI. KÜÇÜK YAŞLARDA BABASINDAN ALDIĞI EĞİTİM VE TÂHİR’ÜL MEVLEVÎ HAZRETLERİ’YLE TANIŞMASININ ARDINDAN, BU YOLDA İYİCE DERİNLEŞMİŞ BİR KİTAP AŞIĞI. 96 YAŞINDA SIRLANANA KADAR BU YOLDA HİZMET ETMİŞ, MESNEVİ ŞERHLERİYLE MESNEVİNİN ANLAŞILMASINI KOLAYLAŞTIRMIŞ, VERDİĞİ SOHBETLERLE GÖNÜLLERE IŞIK SUNAN BİR ŞÂRİH... (Nurhayat Artıran Hanımefendi’nin makalelerinden istifade ile hazırlanmıştır.) 1900’LÜ YILLARIN TÜMÜNE, İLİM VE İRFANIYLA TANIKLIK ETMİŞ, HZ. MEVLÂN VE MESNEVİ SEVDASININ KUVVETLENDİRDİĞİ İLAHİ AŞKLA EĞİTİM VE ÖĞRETİME ADANMIŞ, DOKSAN ALTI YILLIK BİR ÖMÜR. anahtar // yaz 2013 • 74 Şefik Can, Osmanlı Devleti’nin çöküş zamanlarının getirdiği sıkıntılı ortamda, 1909 yılında, Erzurum’un Tebricik köyünde doğdu. Çok küçük bir çocukken annesi Gülşen Hanım’ı kaybetti. Çocukluğu, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nın getirdiği şiddetli acı, ıstırap, korku ve heyecanla; müderrislik ve müftülük yapan babası Tevfik Efendi ile beraber bir şehirden diğerine kaçmakla geçti. İlk eğitimini, zamanın tanınmış manevi büyüklerinden Şeyh Bedrettin Osman Efendi’ye bağlı olup İbn-i Farid Hazretlerinin eserlerini şerh edecek kadar derin ilmi olan muhterem babası Müftü Tevfik Efendi’den alır. Babası, Hz. Mevlânâ’dan, Hafız’dan, Şeyh Sadi’den ona beyitler ezberletir. Dolayısıyla ilk kitap ve şiir aşkını da babasından alır. Hatta son günlerinde dahi okuduğu bazı beyitleri bile çocukken babasından öğrendiğini belirtir. Boşalan tüfek fişeklerinin mukavva kutusundan, kendisine okul çantası yaparak Sivas’ın Yıldızeli ilçesinde ilkokula başlar. Babasının arzusu üzerine, askeri okul imtihanlarına girip Tokat Askeri Ortaokulu’na girer. Ardından “96 yıllık ömrümün en duygulu, en güzel senelerini ihtiva etmektedir” dediği İstanbul Kuleli Askeri Lisesi’ni, sonrasında da Harp Okulunu bitirir. Mezuniyetinin ardından, Haydarpaşa Askeri Veteriner Okulu’nda Ayniyat Muhasibi olarak ilk görevine başlar. Dönemin popüler dergilerinden Yeni Adam, Türk Sanatı, Bilgi Yurdu gibi tanınmış kültür ve edebiyat dergilerine hikaye ve makaleler yazar. Edebiyat, tarih, öğrenme ve öğretmeye karşı aşırı ilgisi nedeniyle, aynı yıllarda, İstanbul Üniversitesi Edebiyat ve Tarih bölümüne devam eder. Kumandanlarından izin almadan Üniversiteye devam etmesi, İstanbul’dan alınarak, Kırklareli’nin Vize kazasına Ambar Müdür Yardımcısı olarak sürülmesine yol açar. Öğretmenlik yapma arzusuyla gösterdiği çabalar sonucu, Milli Savunma Bakanlığı’nın da izniyle, İstanbul Üniversitesi’nde imtihan verip, Öğretmenlik belgesi alır. Kuleli Askeri Lise’sinde Tâhir’ül Mevlevî’nin (Tahir Olgun) yanında stajını tamamlayarak öğretmenliğe başlar. Ardından çeşitli askeri okullarda, emekli olduktan sonra da sivil kolej ve liselerde edebiyat ve türkçe öğretmenliği yapar. 2005 yılının Ocak ayında, 96 yaşında, İstanbul’da Hakk’a yürüyen Şefik Can, Konya’daki Mevlânâ Dergâhı’nın yanı başındaki Üçler Mezarlığı’nda toprağa verilir. Mevlevîliğin Deryasına Dalış İlk mürşidi, henüz lise yıllarında tanıştığı ve daha sonra Kuleli Askeri Lise’sinde asistanlığını yaptığı, “maddi manevi öğretmenlik belgemi de mübarek elinden, onun imzasıyla aldım” dediği Tâhir’ül Mevlevi Hazretleri olmuştur. Daha lise yılarında tanıma lütfuna eriştiği Tâhir’ül Mevlevî Hazretleri’ne 1935 yılında intisab etmiştir. “İlahi bir lütuf” dediği 16 yıllık bu beraberlik, hazretin vuslatına kadar sevgi, saygı ve muhabbetle geçmiştir. Tâhir’ül Mevlevi’nin ölümü dolayısıyla tamamlayamadığı mesnevi şerhinin 5. ve 6. ciltlerini hazırlamıştır. “Ahir Ömrümdeki En Büyük İmtihanım” Bu söz, doksan altı yıllık ömrünün son günlerinde okuyup yazacak kadar gözleri görmeyen bir şârihin, Şefik Can’ın, çok sevdiği kitaplarını okuyamamanın verdiği acıyla söylediği sözdür. O her şeyden çok sevdiği kitapları artık göremiyordu ama yine de büyük bir merakla yeni çıkan eserleri yakından takip ediyor, eğer okumayı arzu ettiği bir kitapsa okuyamayacağı için çok üzülüyor, ilgisini çeken o kitabı Nur Hanım’a mutlaka almasını söyleyerek en azından dokunmak, içerisinden birkaç sayfa da olsa dinlemek istiyordu. Elli yıldır yazlarını geçirdiği Kınalı Ada’daki kütüphanesinde; Şefik Can Dede’nin Hocası Tâhir’ül Mevlevi (Tahir Olgun) ayrıca Kadıköy Şaşkınbakkal’daki devlethanesinde oldukça değerli eski matbu divânlar, mesneviler, antolojiler, çeşitli Arapça, Farsça, İngilizce, Fransızca, Rusça eserlerin yanı sıra, birçok el yazmasıyla beraber on binden fazla kitap bulunduruyordu. Kütüphanelerinde her düşünceyi ifade eden eserler vardı. Şeyh Galibi, Fuzûli’ yi bildiği kadar, Nazım Hikmeti’de o derece iyi bilirdi. “Kitap bir düşüncenin ürünüdür. Düşünce ise insandır. Kitabı tümüyle çöpe atmak, insanı çöpe atmaktır. Her insanda ise mutlaka güzel bir taraf vardır. İşte herkesin göremediği o güzelliği sizler görmeye çalışın. İnsanları da eserleri de bu çerçeveden görüp değerlendirin.” diyerek öğrencilerine her düşünceden kitaplar okumalarını öğütlerdi. anahtar // yaz 2013 • 75 SAYGIYLA >> “Akşamların ardından sabahın sesi var Kışlarda da bir gizli bahar müjdesi var Vuslatların ardında ne var, sorma fakat Hicranda senin vuslatının hissesi var!” Can, görme gücü azalınca, “Cenab-ı Hakk kitaplarla arama perde çekti. Ben artık okuyamıyorum, hiç değilse çocuklar okuyup faydalansın.” diyerek, kitapların çok büyük bir bölümünü Fatih Üniversitesi’ne, diğerlerini de sevdiği dostlarına bağışlamaya karar verir. Bazılarını da son zamanlarda mesnevi dersleri verdiği Kazım Karabekir Vakfı’ na armağan eder. Tümüyle tek tek vedalaştığı kitaplar yeni sahiplerine teslim edildikten kısa bir zaman sonra, çok ciddi bir şekilde yutkunma zorluğu çekecek kadar derin bir üzüntü duyar. Şefik Can, Hz. Mevlânâ’yı ve onun şiirlerini okuduktan sonra kendi yazdıklarımın hiç bir önemi kalmadığını anahtar // yaz 2013 • 76 düşünüp, “güneşin doğduğu yerde mum ışığının lafı bile olmazdı” diyerek şiirlerinin hepsini yakmıştır. Nur Hayat Hanım, Can’ın şiirleri arasından sadece şu dörtlüğü söylemek lütfunda bulunduğunu söyler: “Akşamların ardından sabahın sesi var Kışlarda da bir gizli bahar müjdesi var Vuslatların ardında ne var, sorma fakat Hicranda senin vuslatının hissesi var!” DESTARIN KADINA GEÇMESİ Destarını, “maddi hatta manevi bir çıkar beklemeksizin Yaratana duyduğu aşkı, yaratılmışla en güzel şekilde paylaştığına” inandığını söylediği Hayat Nur Artıran Hanım’a vererek, meslevihânlık görevini gönül rahatlığıyla ona teslim eder. anahtar // yaz 2013 • 77 BİZİMLE >> 190.000 başlayan fiyatlarla TL’den SEHA’ NIN ÖZLEM MAHALLESİ’NDEKİ İLK PROJESİ ÖZLEM KONUTLARI’NDA HUZURLU BİR YAŞAM SİZLERİ BEKLİYOR MODERN MİMARİSİYLE BULUNDUĞU BÖLGEYE AYRICALIK KATAN ‘ÖZLEM KONUTLARI’, ‘SEHA YAPI’ GÜVENCESİ ALTINDA 66 KONUT VE 9 TİCARİ ALANIN BULUNDUĞU BİR BUTİK PROJEDE SİZ DE YERİNİZİ ALIN. Seha Yapı’nın kentsel dönüşüm projesi çerçevesinde, kat karşılığı esasıyla, Özlem Mahallesi’nde yapımına başladığı ‘Seha Özlem Konutları’nın satışı sürüyor. 2013 yılının Aralık ayında teslim edilmesi planlanan Seha Özlem Konutları’nda dairelerin tamamı 3+1 tipinde tasarlandı. Merkezi ısıtma sisteminin bulunduğu bu seçkin projede toplam 66 dairenin sadece 34 dairesi satışa sunuldu. Buna ek olarak 9 adet de ticari alan bulunuyor. son derece kullanışlı, konforlu ve kısıtlı sayıdaki bu özel konutlar uygun ödeme seçenekleriyle sahiplerini bekliyor. Kule Plaza zemin katında yer alan satış ofisimizde, güler yüzlü satış temsilcilerimiz her türlü sorularınızın cevapları için sizleri bekliyor. Bunun yanı sıra 444 73 42 veya 0332 221 39 00 numaralı danışma hatlarını arayarak da detaylı bilgi alabilirsiniz Proje görsellerini görmek ve daire planlarını incelemek için www.sehayapi. com internet sitesini ziyaret edebilir, ulaşmak istediğiniz tüm bilgilere web sitemizden ulaşabilirsiniz. PROJE KÜNYESİ Adı: Seha Özlem Konutları Lokasyon : Özlem Mahallesi, Selçuklu,Konya Kullanım Amacı: Konut + İşyeri Konut Sayısı : 66 Konut Tipi: 3+1 Konut Büyüklükleri: Brüt 157 m² ila 169 m² aralığında Konut Fiyatları: 165.000 ¨ ila 186.000 ¨ Satıştaki Konut Sayısı: 34 anahtar // yaz 2013 • 78 Ticari Alan Sayısı : 9 Ticari Alan Büyüklükleri: Brüt 35 m² ila 231m² aralığında Ticari Alan Fiyatları: Min. 107.000 ¨ Max. 424.000 ¨ *Verilen alan ölçülerinde mimari projedeki kaba ölçüler esas alınmış olup, yuvarlanmıştır. İmalata bağlı olarak farklılık gösterebilir. anahtar // yaz 2013 • 79 HAYIRLA >> MANA KAPISINI ÇALARSAN AÇARLAR Mana kapısını çalarsan açarlar. Düşünce kanadını çırpar, uçmaya çalışırsan, seni bir doğan haline getirirler. Haberin yok, senin düşünce kanadın çamura bulaşmış, ağırlaşmıştır. Çünkü sen, çamur yiyorsun, çamur sana ekmek olmuş. Ekmek ile etin aslı, mayası topraktır, çamurdur. Bunları az ye de çamur gibi yeryüzüne yapışıp kalma. Acıkınca köpek oluyorsun; kızgın, geçimsiz, kötü huylu, sert, yanına yaklaşılmaz soysuz bir köpek kesiliyorsun. Fakat doyunca da pis bir leş halini alıyorsun; duygusuz, her şeyden habersiz, sanki elsiz ayaksız bir duvar gibi oluyorsun. Bazen murdar bir leş, bazen kızgın bir köpek oluyorsun. Bu durumda sen nasıl olur da arslanların yolunda koşabilirsin? Avlanırken senin işine yarayan ancak köpektir, yani nefsindir. Bu nefis köpeğini fazla besleme, önüne az kemik at… anahtar // yaz 2013 • 80 SABIR; GAMDAN KURTULMAK İÇİN BİR ANAHTARDIR. Eğer tamamiyle zorluklara daldınsa, daralıp kaldınsa sabret. Çünkü sabır, rahatlığın, genişliğin anahtarıdır. Düşüncelerden sakın. İnsanın gönlü ormana benzer; ormanda arslan gibi de yaban eşeği gibi de düşünceler bulunur. Perhizler, ilaçların başıdır. Kaşınmak ise uyuzluğu artırır. Perhiz, gerçekten de ilaçların başıdır. Perhiz et de canındaki gücü seyret. Bu söylediğim vahdet sırlarını candan dinle de, ben de senin kulağına altın küpe takmış olayım. O zaman, kuyumcu gibi, altın işleri ile Ay’ ın kulağına sen küpe olursun da, Ay’a, Süreyya’ya kadar yükselirsin. anahtar // yaz 2013 • 81 KULAĞA KÜPE >> ODANIZIN HALİNDEN ANLIYOR MUSUNUZ? OTURMA ODALARI DÜZENLENİRKEN YAPILAN KOLTUK TERCİHİ, ODANIN GENİŞ VEYA DARACIK GÖRÜNMESİNDE SON DERECE ETKİLİDİR. TEK PARÇA BÜYÜK MOBİLYALAR VE L KOLTUKLAR MEKANIN OLDUĞUNDAN KÜÇÜK ALGILANMASINA NEDEN OLUR. OYSA ALTI AÇIK OTURMA TAKIMLARI VE KÜÇÜK PARÇALI MOBİLYALAR MEKANI OLDUĞUNDAN DAHA BÜYÜK GÖSTERİR. MESELA KOL KOYMA YERİ OLMAYAN KOLTUKLAR, KOLLU OLANLARA GÖRE BULUNDUKLARI YERİ OLDUĞUNDAN DAHA BÜYÜK HİSSETTİRİR. anahtar // yaz 2013 • 82 Eviniz alçak tavanlı ise, oturma odalarında yüksek arkalıklı koltukları tercih etmeyin. Çünkü odanızı daha basık hissedersiniz. Kısacası, iyi mobilya düzenlemesi yapılmasında seçilecek koltukların biçimi, ebatları ve sayısıyla mekanın ölçüleri arasındaki oransal ilişkisinin doğru kurulması gerekir. Oturma odaları ve salon tabir edilen misafir odalarının düzenlenmesinde koltuklar, kanepeler en önemli tasarım ögeleridir. Bu mobilyaların bazıları büyüyüp küçülebilen, birleştirilebilen, farklı biçimler alabilecek şekilde parçalara ayrılabilen özelliklere saiptir. Koltuk takımları mekana yerleştirilirken, pencerelerden en büyük ve manzaraya bakıyor olanının her iki yanına koltuklar yerleştirilebilir. Ancak iç ve dış mekanı bütünleştiren yere sıfır pencerelerin önlerine ağır mobilyalar konularak manzarayla ilişki kesilmemelidir. Binaların birbirine çok yakın olduğu durumlarda ise pencerelerin önüne koltuk yerine çiçekler konularak yeşil bir köşe oluşturulması hem odanızın neşesini ve huzurunu artırır hem de dış mekanla olan ilişkide gerekli mahremiyeti sağlar. Koltukların rengi ve dokusu da mekanın büyüklük agısına etki eder. Mesela, küçük ve az ışık alan bir odada kullanılan koltuklar, açık renkli ve desensiz kumaşlarla döşenmiş olmalıdır. Bir başka detay; düşey çizgili kumaşlarla kaplanmış koltuklar da yüksek tavanlı yerlerde tercih edilmelidir. Oturma odanız iyi ışık alıyorsa koyu mobilyalar tercih edebilirsiniz ancak koyu renkli eşyaların etkisini daha açık aksesuarlarla dengelemelisiniz. OTURMA ODANIZ ÇOK KÜÇÜK VE BÜYÜK GÖRÜNMESİNİ İSTİYORSARIZ, ZEMİNİ MÜMKÜN OLDUĞUNCA BOŞ BIRAKIN, AKSESUARLARLA ODAYI DOLDURMAYIN. MOBİLYALARINIZI DA DOĞRUSAL, SİMETRİK YERLEŞTİRİN. ORTA SEHPAYI DA OTURMA TAKIMININ TAM MERKEZİNE YERLEŞTİRİN. SEHPANIN YERDEN YÜKSEKLİĞİ İSE 30-45 CM.’DEN YÜKSEK OLMAMALIDIR. Odanızın geniş görünmesin sağlayan bir başka detay da oturma gruplarının yerleştirme biçimidir. Bunun püf noktası da, büyük ya da uzunluğu fazla olan mobilyaların mümkün olduğunca duvarlara paralel şekilde konulmasıdır. Ancak bu tür bir yerleştirme odanızı sıkıcı kılabilir. Bunu çaresi de, tekli koltuklardan bir ya da ikisini diğerlerine göre açılı şekilde yerleştirmektir. Eğer odanız çok uzun boyluysa mobilyaların hacmi bölecek şekilde duvara dik olarak yerleştirilmesi idealdir. anahtar // yaz 2013 • 83 ÇELEBİCE >> GÖRKEMLİ GEÇMİŞİN IŞIĞINDA: anahtar // yaz 2013 • 84 ENGİN KABAN anahtar // yaz 2013 • 85 ÇELEBİCE >> anahtar // yaz 2013 • 86 Zalim Nemrutça ateşe atılır Hz İbrahim. Kimi söylenceye göre aşkı, babasından ağır basan Zilha, dayanamaz o da ateşe yürür. Rivayet o ki, Balıklı göl ve şimdilerde kayıkların gezindiği Ayn’ı Zilha işte o sırada oluşur. Halil-ür Rahman Gölü ve büyük bir aşkın ve bağlılığın simgesi Ayn’ı Zilha’nın içinde olduğu bu alan Balıklı Göl olarak anılır. Kentin kalbi sayılan bu bölgenin ziyaretçileri hiç eksik olmaz. Yerli ve tabancı turistler, çevre ilçe ve köylerden gelen Urfalılar, döner dolaşır burada buluşur, burada soluklanır. Renkli ve sıcak kişilikleri ile yöre insanı, iyiliği ‘Hz. İbrahim’le, kötülüğü ise Nemrut’la özdeşleştirir. anahtar // yaz 2013 • 87 ÇELEBİCE >> İki bin yıl öncesine tarihlenen dünyanın en kıdemli tapınağı burada bulundu. Nemrutça ateşe atılan İbrahim Peygamber’in, alazlardan doğan Halil-ür Rahman ve Ayn-ı Zilha Gölü’nün ve kutsal balıkların hikâyesi burada dile geldi. Geçmiş zamanların şaşaalı kültür merkezi, dinlerin ve dillerin buluştuğu görmüş geçirmiş bir kadim kent, bir peygamberler şehriydi Urfa. İrili ufaklı olanca uygarlığın, krallıkların, kavimlerin, beyliklerin ve toplulukların izleri burada saklıydı. Dillere destan kübik evler, pir ustalardan çıkmış taş hanlar, güzide konaklar, namlı arastalar, toynakları kıvılcım saçan koşu atları ve süse belenmiş taklacı güvercinler Urfa’ya hastı. Menşei antik çağlara uzanan bölgenin yegâne eğlencesi sıra geceleri, şen nağmeleri, içli türküleri, gazelleri ve hoyratları ve camileri ile ünlüydü Urfa. Alışveriş kültürünün toplandığı çarşılara ve hanlara açılan Haşimiye Meydanı’nı geçip ünlü Gümrük Han’a geliyoruz. Gelmek dile kolay! Arastalardan geçtiğimiz bu yol büyülüyor. Yaşamın kalbi buralarda atıyor. Önümüzden simli, işlemeli, satenden, kimi ipekten rengârenk giysili; puşili, şalvarlı, eli yüzü dövmeli, sürme gözlü insanlar geçiyor. İsottan salçaya, baharattan zahireye, halıdan çulcuya, kınacıdan urgancıya eski dükkânlar sıralanıyor. Daracık loş sokaklardan, kesif kokular geliyor. Bu hengâme, bu kalabalık, Anadolu’nun o bildik kentlerinden ayrı bir coğrafyaya, başka bir zamana götürüyor insanı. Gümrük Han ile aynı tarihe, 1562 yıllarına tarihlenen Bedestan, halı ve kilim dükkanları ile ünlü tarihi çarşı, yani Bedestan, görülmeye değer yerlerin başında geliyor. anahtar // yaz 2013 • 88 Her adımda başka bir hikâye anlatan Urfa’da; Ulu Camii, Halil-ür Rahman, Mevlid-i Halil, Rızvaniye, Dergah, Hasan Padişah ve Fırfırlı Camii görmeye değer camilerin başında gelir. Bu ibadet mekânları günün her saatinde ziyaretçi akınına uğrar. Ancak ziyaretçisi eksik olmayan yerlerden biri de ‘Gümrük Han’dır. Urfa’nın kalbi öncelikle olarak tarihi Gümrük Han’da atar. Arastalar, çarşılar ve Bedestan, Gümrük Han’a açılır. İki renk kesme taştan yapılmış olması ona ‘Alacahan’ adını da vermiş. Bu mistik ortamda çay içmek, mırra devirmek burayı ziyaret edenlerde alışkanlığa dönüşüyor. İkinci katına daha küçük dükkânların ve terzilerin yerleştiği Gümrük Han, büyük bir kıraathane işlevi görüyor. Kalabalığı, renkli insanları, seyyar satıcıları, saat, yüzük, başını ‘oltu’, ‘kehribar’, ‘firuze’ ve ‘koka’nın çektiği kimi değerli taştan, kimi ağaçtan envai çeşit tespih satılan tezgahları ve tarif etmekte zorluk çektiğim kokuları, atmosferi, burayı görmeye değer kılıyor. anahtar // yaz 2013 • 89 OKUDUKÇA >> ŞEMS-İ TEBRİZİNİN ÖĞRETİLERİ Mevlananın Türk Tasavvuf Şiiri üzerindeki etkisi tartışılamaz. Bu nedenle, onun manevi hocası Şemsin öğretileri bir çok konuyu aydınlatmak bakımından önem arz etmektedir. Şems-i Tebrizinin bize bırakmış olduğu tek eser onun “Makalat”ıdır. Mevlana’nın Mesnevisi gibi bu eseri de Şems kendisi kaleme almış değildir. Konyada bulunduğu iki buçuk yıl boyunca medrese ve camilerde verdiği vaazlardan oluşan bu eser, Mevlana’nın teşviki ile müritleri tarafından kaleme alınmıştır. Bu konuşmalar mecmuası “Esrar-ı Şems al-Din-i Tebrizi” veya “Hırka-yı Şems-i Tebrizi” unvanlarıyla da Mevleviler arasında bilinmekte idi. Fakat en yaygın unvanı “Makalat-ı Şems-i Tebrizi”dir. Onun aşk denizi çok çalkantılı olduğu için her an yeni dalgalar meydana gelmekte ve fikirlerdeki durgunluk yok olmaktadır. Bunu kendisi de şu sözlerle ifade etmiştir: “Bende yazı yazma alışkanlığı yok ve yazıya dökmediğim sözler bende kalır ve her an yeni bir şekil ve biçim alırlar” (Makalat). Bu kitapta yer alan Şems’in konuşmaları (makalatı) karmaşık bir mozaikten kurulu olduğundan İran’da yayımlanan karşılaştırmalı metinler ile Türkçe ve İngilizce yapılmış çevirilerden de yararlanılmak suretiyle yeniden düzenlenmiş ve konulara göre sıralanmıştır. Prof. Dr. Erkan Türkmen / Nüve Kültür Merkezi A’MAK-I HAYAL İkinci Meşrutiyet Döneminin önemli fikir insanlarından Filibeli Ahmed Hilmi Amâk-ı Hayâl kitabında, roman kahramanı Racinin kişiliğinde insanlığın temel meselelerine eğiliyor: Yaşamın anlamı nedir? İnsanın varoluş amacı nedir? Kitapta Ahmed Hilmi Bey, roman kahramanı Racinin yaşadıklarıyla felsefenin insanı gerçek mutluluğa ulaştıramayacağını göstermek istemiştir. Ona göre gerçek mutluluk, Evrenle Yaratıcı arasında bağı kurarak bu ilişkiyi bütünlemektir. İslamda bu görüşü dini yönden benimseyip açıklayan kişilerin başında Hallac-ı Mansur, Nesimi, Zünnun-i Misri, Şebusteri, Şeyh Attar, Muhiddin-i Arabi gelmektedir. Gerçekte kitaba bu yönüyle bakıldığında; kitap okura eşsiz bir düşünme sahası bırakmaktadır. Filibeli Ahmet Hilmi / Sis Yayınları BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİNDE Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Mustafa Kemal Atatürk zamanında Türkçeye ilk kez çevrildi. Atatürk, kitabı okuduğunda bu destansı başarıya tek kelimeyle hayran olmuştu. Derhal kitabın ülkedeki okulların, özellikle askeri okulların müfredatına dahil edilmesini emretti. Türk askerleri ülkelerindeki “yaşamı yenilemek” için mutlaka bu kitabı okumalıydılar. O vakitler, kitap o kadar çok ilgi gördü ki, Kuran-ı Kerim’den sonra en çok okunan kitap haline geldi. Bu kitap tüm yoksulluğa, imkansızlıklara ve elverişsiz doğa koşullarına rağmen, bir avuç aydının önderliğinde; askerlerden din adamlarına, profesörlerden öğretmenlere, doktorlardan işadamlarına kadar, her meslekten insanın omuz omuza bir dayanışma sergileyerek, Finlandiya’yı, ülkelerini geri kalmışlıktan kurtarmak için nasıl büyük bir mücadele verdiklerini, tüm insanlığa örnek olacak biçimde gözler önüne sermektedir. Grigory Petrov / Koridor Yayıncılık anahtar // yaz 2013 • 90 anahtar // yaz 2013 • 91 OKUDUKÇA >> anahtar // yaz 2013 • 92
