Komünite Ekolojisi Ders Notları

Komünite Ekolojisi Ders Notları
KOMÜNİTE EKOLOJİSİ
A. KOMÜNİTENİN YAPISI VE KOMÜNİTEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Belirli bir işgal eden, sürekli etkileşim içinde bulunan canlıların oluşturduğu topluluğa komünite denir.
Komünitede birçok bir tür bi arada bulunur. Komünitenin tür çeşitliliği ve büyüklüğü birbirinden
farklıdır. Bu farklılığa sıcaklık, nem, yağış, besin, toprak tipi v.b çevresel faktörler neden olur. Farklı
komüniteler birbirinden kesin sınırlara ayrılmazlar, komşu komüniteler arasında geçiş bölgelerine
ekoton denir.
B. KOMÜNİTELERDE REKABET VE AV-AVCI İLİŞKİSİ
Komünite içindeki türlerin sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi, su, besin, yaşama-çoğalma
alanları, ışık v.b çevresel kaynakların kullanımı ile ilgilidir. Komünitede sınırlı kaynaklarla belirli sayıda
organizma yaşayabileceğinden aynı ortamda fazla sayıda bireylerin bulunması rekabete neden olur.
Rekabet, aynı türün bireyleri arasında ise tür içi rekabet, farklı türlerin bireyleri arasında ise türler
arası rekabet denir.
P.aurelia ve P.caudatum’ un aynı besin ortamındaki rekabeti sonucu çoğalma grafiği
Bireylerin ekolojik ortamdaki görevi onun nişini gösterir.
Ekolojik nişleri aynı olan iki tür, komünite içerisinde bir araya geldiğinde rekabet başlar.
Komünitelerde türler ortamdaki av-avcı ilişkisi de görülebilir. Besin olan tür av, avla beslenen tür ise
avcıdır. Av ve avcı türler arasında bir denge vardır.
Tavşan ve vaşak arasındaki
av-avcı ilişkisi grafiği
C. KOMÜNİTE SİMBİYOTİK İLİŞKİLER
Komütelerdeki farklı türler birbirini olumlu ve olumsuz etkileyebilir ya da birbirinden etkilenmeyebilir.
İki ya da daha fazla türün kurduğu ortak yaşama şekline simbiyoz (birlikte yaşam ) denir.
1. Mutualizm: iki ya da daha fazla türün karşılıklı olarak yararlanması sonucu zorunlu olduğu bir ilişki
şeklidir. Mantar ve su yosununun oluşturduğu liken birliği, geviş getiren otçullar arası ilişki
mutualizme önektir.
Türler arasında zorunlu olmayan mutualizm de görülür. Buna gevşek mutualizm denir.
2. Kommensalizm: Birlikte yaşayan iki türden biri yarar sağlarken, diğeri bu ilişkiden ne yarar ne de
zarar görür. Yarar sağlayan canlıya kommensal denir.
Deniz hıyarının içerisinde yaşayarak korunan bir balık türü ile ilişkisi, echeines balığı ile köpek balığı
arasındaki ilişki kommensalizme örnektir.
3. Parazitizm: Bir arada bulunan iki canlıdan birinin diğerine zarar vererek yaşamasıdır. Zarar gören
konak yararlanan ise parazitlerdir.
Bazı bakteriler, amipler, kamçılılar, plazmodyumlar bir hücreli parazitlerdir.
Bitkisel parazitleri: Üzerinde bulunduğu ağacın gövdesinden su ve mineralleri alarak beslenen ökse
otu yarı parazit bitkidir. Emeçleri ile üzerinde yaşadığı bitkiden organik besin ve su ihtiyacını
karşılayan canavar otu, küsküt otu tam parazit bitkilerdir.
Hayvansal parazitler: Tenya, bağırsak solucanı gibi iç parazitler enzim sistemleri gelişmediğinden
konağın sindirim sisteminde yaşar. Üreme sistemleri çok gelişmiştir.
Bit, kene, pire gibi dış parazitler konağa tutunarak kanını emen, sindirim sistemi gelişmiş
parazitlerdir.
D. SÜKSESYON
Belirli bir bölgede uzun bir zaman içinde türlerin aşamalı olarak birbirlerinin yerlerini almalarına
süksesyon(ardıllık=sıralı değişim) denir. Yangın, deprem, sel, küresel ısınma, aşırı otlanma gibi
etkenler süksesyonu hızlandırır. Süksesyon ikiye ayrılır.
1. Birincil süksesyon: Üzerinde hiçbir canlı türünün bulunmadığı ortama zamanla canlıların
yerleşmesiyle gerçekleşir.
Birincil süksesyonda; liken, yosun, ot, funda, çalı ve ağaç evreleri sıralı bir değişim gösterir.
2. İkincil süksesyon: Üzerinde bir komünitenin bulunduğu ortamlarda, aşırı otlanma, kesim, yangın
gibi nedenlerle bozulması sonucu gerçekleşir.
Süksesyon sonucu komünitede bulunan baskın tür zamanla değişir. Komünitede sayısı ve faaliyetiyle
göze çarpan türe baskın tür denir.
http://www.biyolojidersnotlari.com