Canpolat Yaylası (Tokat) Makromantar Florası

Transkript

Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi 6 (Özel Sayı 2): 44-50, 2015
(Journal of Anatolian Natural Sciences)
Araştırma Makalesi
Canpolat Yaylası (Tokat) Makromantar Florası
İbrahim TÜRKEKUL*
*Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Tokat-TÜRKİYE .
*[email protected]
Özet: Bu çalışmada, Canpolat Yaylası’nda (Tokat) 2012 yıllarında yapılan arazi çalışmalarında toplanan makromantarlar taksonomik
olarak incelenmiştir. Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonucunda 35 familyaya ait 89 takson teşhis edilmiştir. Bu mantarlardan
Agaricus bisporus, A. biterquis, A. campestris, Boletus edulis, B. aereus, Cantharellus cibarius, Coprinus comatus, Lactarius
deliciosus, L. piperatus, Macrolepiota procera, Marasmius oreadas, Pleurotus eryngii ve P. ostreatus yöre halkı tarafından
yenilmektedir. Bu türler liste halinde sunulmuştur
Anahtar Kelime: Biyoçeşitlilik, Makrofungus, Tokat, Türkiye
Florası of Makrofungi (Canpolat Plateau) Tokat
Abstract : The macrofungi were investigated taxonomically, collected from the Canpolat Plateau (Tokat) during field trips in 2012.
As a result of these field studies, 89 taxa to 35 families were identified. Of these Agaricus bisporus, A. biterquis, A. campestris,
Boletus edulis, B. aereus, Cantharellus cibarius, Coprinus comatus, Lactarius deliciosus, L. piperatus, Macrolepiota procera,
Marasmius oreadas, Pleurotus eryngii ve P. ostreatus are eaten by people in the region. These species are presented as a list.
Keywords: Biodiversity, Macrofungi, Tokat, Turkey.
______________________________________________________________________________________________________________
Giriş
Türkiye mantar çeşitliliği yönünden dünyanın en zengin ülkelerinden birisidir. 1915-2014 yılları arasında 495
makale yayınlanmış ve yaklaşık 2158 makromantar türü tespit edilmiştir (Solak ve ark, 2015; Sesli E. ve Denchev
C.M. 2013). Mevcut çalışma 2012 yıllında Tokat Canpolat Yaylasından toplanan makrofunguslar üzerine
yapılmıştır. Canpolat Yaylası yaklaşık 1100m yükseklikte, ormanlık bir alan ve nispeten fazla yağış alması
makromantar çeşitliliğinin artmasını sağlamıştır.
Materyal ve Yöntem
Materyallerin toplanmasında özellikle genç ve olgun üreme organlarından zedelenmemiş olanların
seçilmesine özen gösterilmiştir. Örneklere ait habitat özellikleri not edilerek koleksiyon numaraları verilmiştir.
Mantarların diğer bitkilerle varsa komşuluk durumları araştırılmıştır. Renkli negatiflerin alınması esnasında
makromantarların morfolojik özellikleri mümkün olduğu kadar fotoğraflarda gösterilmeye çalışılmıştır.
Negatiflerde dijital fotoğraf makinası kullanılmıştır. Laboratuvara getirilen örneklerden spor izi elde
edebilmiştir. Herbaryum ve arazi çalışmaları devam ederken hazırlanan preperatlardan spor ve morfolojik
yapıları incelenmiştir. Spor resimleri Nikon marka araştırma mikroskobu ile çekilmiştir. Renksiz olanların daha
iyi gözlenebilmesi için safranin ve metilen mavisi boyaları renkli sporlar ise laktofenol ortamında incelenmiştir.
Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonucunda elde edilen verilerin ilgili referansların yardımı ile tür düzeyinde
teşhisleri yapılmıştır. Teşhisi yapılmış örnekler Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji
Bölümü kişisel herbaryumda saklanmaktadır.
44
Bulgular
Ascomycetes
Helvellaceae
1. Helvella epippium Lev. Karışık ormanlarda, 21.03.2012, Türk 4438.
2.Helvella lacunosa Afz.: Fr. Karışık ormanlarda, 21.03.2012, Türk 4441.
Morchellaceae
Pezizaceae
3.Peziza badia Pers.: Fr. Karışık ormanlarda, 18.05.2012, Türk 4244.
4.Peziza granulosa Schum.:Fr. Boud. Karışık ormanlarda,18.05.2012, Türk 4241.
5. Sarcosphera crassa (Santi) Pouz. Karışık ormanlarda, 44.06.2012, Türk 4461.
Pyronemataceae
6. Geopora sumneriana Cooke. Çam altında, 21.03.2012, Türk 4126.
Xylariaceae
7.Hypoxylon fragiforme (Pers. :Fr.) J. Kickx f. Ölü Kayın ağaçlarının gövdeleri üzerinde, 22.10.2012, Türk
4123.
8.Xylaria hypoxylon (L.) Grev. Ölü ağaçların bulunduğu yerlerde, 22.10.2012, Türk 4372.
9.Xylaria longipes Nitschke. Ölü ağaçların kütükleri üzerinde, 16.11.2012, Türk 4341.
Basidiomyecetes
Agaricaceae
10. Agaricus arvensis Schaeff. ex Secr. Çayırlık ve çimenlik alanlarda, 14.09.2012, Türk 4217.
11. Agaricus bisporus ( Lge.) Sing. Çayırlık ve çimenlik alanlarda, 21.03.2012, Türk 4276.
12. Agaricus campestris L.:Fr. Çayırlık ve çimenlik alanlarda, 18.05.2012, Türk 4419.
13. Bovista nigrescens Pers. Çayırlık ve çimenlik alanlarda, 08.06.2012, Türk 4337.
14. Bovista plumbea Pers. Çayırlık ve çimenlik alanlarda, 10.09.2012, Türk 4127.
15. Lycoperdon perlatum Pers.Ormanlık alan açıklıklarında, 16.11.2012, Türk 4144.
16. Macralepiota procera (Scop.) Singer. Karışık arman. 22.10.2012, Türk 4176.
Amanitaceae
45
17. Amanita caesarea (Scop.) Persoon. Karışık arman. 08.06.2012, Türk 4163.
18. Amanita citrina var alba (Gill.) Gilb. Kayın ormanı. 22.10.2012, Türk 4179.
19. Amanita pantherina (DC.: Fr.) Krombh. Meşelik alanlarda. 17.09.2012, Türk 4210.
20. Amanita phalloides (Vaill. :Fr) Link. Karışık arman. 21.06.2012, Türk 4162.
Auriscalpiaceae
21. Auriscalpium vulgare S F Gray. Çam kozalakları üzerinde. 22.10.2012, Türk 4365.
Bolbitiaceae
22. Conocybe tenera (Schaeff.: Fr.)Kühn. Çimenlik, çayırlık alanlarda.14.10.2012, Türk 4149.
Boletaceae
23.Boletus albidus Rocques. Karışık ormanlık alanlarda. 28.05.2012, Türk 4182.
24. Boletus edulis Bull. Karışık ormanlık alanlarda. 14.06.2012, Türk 4173.
25. Boletus aereus Bull. Fr. Karışık ormanlık alanlarda. 02.11.2012, Türk 4273.
26. Boletus satanas Lenz. Karışık ormanlık alanlarda. 10.09.2012, Türk 4269.
27. Leccinum aurantiacum (Bull. ex St. Amans). Meşelik alanlarda. 22.10.2012, Türk 4271.
28. Leccinum versipelle (Fr. & Hok.)Snell. Meşelik alanlarda. 14.09.2012, Türk 4283.
Cantharellaceae
29. Cantharellus cibarius Fr. Meşelik alanlarda. 21.06.2012, Türk 4294.
30. Cantharellus ferruginascens Orton. Meşelik ve karışık ormanlarda. 21.06.2012, Türk 4468.
Crepidotaceae
31.Crepidotus lundelli Pil. Küçük Meşe dalları üzerinde, 14.05.2012, Türk 4281.
32. Crepidotus mallis (Schaeff.: Fr.) Kummer. Küçük Meşe dalları üzerinde, 16.11.2012, Türk 4415.
Coprinaceae
33. Coprinus atrementarius (Bull.) Fr., Çayırlıklarda, çimenliklerde, 02.11.2012, Türk 4289.
34. Coprinus comatus (O.F. Müll.) Pers., Çayırlıklarda, çimenliklerde 16.11.2012, Türk 4412.
35. Coprinus disseminatus (Pers.: Fr.) S F Gray. Geniç yapraklı ağaç gövdeleri üzerinde, 18.05.2012,
Türk 4376.
36. Coprinus picaceus (Bull.) Gray., Meşelik ve karışık ormanlık alanlarda, 14.09.2012, Türk 4413.
46
37.Coprinus plicatilis (Curt.: Fr.) Fr., Meşelik ve karışık ormanlık alanlarda, 16.11.2012, Türk 4426.
38. Lacrymaria velutina (Pers.: Fr.) Konr & Maubl., Karışık ormanlık alanlarda, 21.06.2012, Türk 4396.
39. Panaeolus fimicola (Fr.) Quel., Karışık ormanlık alanlarda, 16.11.2012, Türk 4225.
Diplocystaceae
40. Astraeus hygrometricus (Pers.) Morgan, Çalılık, meşeliklerde açık alanlarda, 24.05.2012, Türk
4114.
Ganodermataceae
41. Ganoderma lucidium (Curt. Fr.) Karst. Gürgen ağacı kütükleri üzerinde, 14.06.2012, Türk 4408.
Gomphidiaceae
42. Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. Karışık ormanlık alanlarda, 21.03.2012, Türk 4405.
Hydnaceae
43. Hydnum rependum L.: Fr. Karışık ormanlık alanlarda, 10.09.2012, Türk 4464.
Hygrophoraceae
44. Hygrocybe cantharellus (Schwein), Çalılık, meşeliklerde açık alanlarda, 21.06.2012, Türk 43630.
45. Hygrophorus leucophaeus (Scop.) Fr. Karışık ormanlık alanlarda, 28.05.2012, Türk 4124.
Lycoperdaceae
46. Lycoperdon echinatum Pers., Çalılık, meşeliklerde açık alanlarda, 22.10.2012, Türk 4165.
Marasmiaceae
47. Collybia dryophila (Bull.) P. Kumm. Karışık ormanlık alanlarda, 21.03.2012, Türk 4180.
48. Marasmius oreades (Bolton) Fr. Çayırlık, çimenkik alanlarda, 17.09.2012, Türk 4123.
Mycenaceae
49. Mycena rosea (Schumach.) Gramberg. Karışık ormanlık alanlarda, 16.11.2012, Türk 4310.
Nidullariaceae
50.Cyathus olla (Batsch.: Pers) Pers. İnce odun parçalarının oluşturduğu organik atıklarda, 21.11.2012,
Türk 4413.
51. Cyathus striatus (Huds. ) Pers. İnce odun parçalarının oluşturduğu organik atıklarda 28.06.2012,
Türk 4402.
47
Otidiaceae
52. Trichophaea hemishaerioides (Mouton) Graddon, Karışık ormanlık alanlarda, 18.05.2012, Türk 4421.
Paxillaceae
53. Paxillus involutus (Batsch) Fr. Yaprağını döken ormanlarda, ağaçların altında, 16.11.2012, Türk 4418.
Phallaceae
54. Mutinus caninus (Huds.: Pers.) Fr. Karışık ormanda,02.11.2012, Türk 4113.
Pleurotaceae
55. Pleurotus ostreatus (Jacq.) P. Kumm. Salix gövdeleri üzerinde, 14.09.2012, Türk 4415.
56. Pleurotus eryngii (DC.) Quél. Çalılık açık alanlarda, 24.05.2012, Türk 4449.
Physalacriaceae
57. Armillaria mellea (Vahl:Fr.) P. Kumm. Gürgen ağacı kütükleri üzerinde, 10.09.2012, Türk 4458.
Polyporaceae
58. Fomes fomentarius (L.) J.J. Kickx. Salix gövdeleri üzerinde, 02.11.2012, Türk 4019.
59. Polyporus brumalis (Pers.) Fr. Küçük ağaç dalları üzerinde. 22.10.2012, Türk 4277.
60. Polyporus cinnabarinus (Jacq.) Fr. Küçük ağaç dalları üzerinde, 21.03.2012, Türk 4179.
Rhizopogonaceae
61. Rhizopogon luteolus Fr. & Nordholm, Çam altlarında, 21.03.2012, Türk 4135.
Russulaceae
62. Lactarius deliciosus (L. ex Fr.) S.F.Gray. Çamlık ormanlarda, 10.09.2012, Türk 4467.
63.Lactarius deterrimus Gröger Çam ormanlarında, 22.10.2012, Türk 4331.
64. Lactarius fuliginosus (Fr.) Fr. Çam ve Karışık orman altlarında 21.06.2012, Türk 4334.
65. Lactarius piperatus (L.) Pers. Çam ve Ladin altlarında 21.06.2012, Türk 4346.
66. Lactarius salmonicolor Heim & Lecl Çam ve Ladin altlarında 17.09.2012, Türk 4368.
67. Lactarius volemus (Fr.) Fr. Çamlık ormanlarda 10.09.2012, Türk 4469.
68. Lactarius zonarius (Bull.) Fr. Çam ve Ladin altlarında 16.11.2012, Türk 4417.
69. Russula delica Fr. Çam altlarında 16.11.2012, Türk 4419.
70. Russula paludosa Fr. Çam altlarında,17.09.2012, Türk 4436.
48
71. Russula rosea Pers. Çam altlarında, 14.09.2012, Türk 4178.
Schizophyllaceae
72. Schizophyllum commune Fr. İnce odun parçalarının oluşturduğu organik atıklarda, 18.05.2012,
Türk 4312.
Stereaceae
73. Stereum complicatum (Fr.) Fr. Ölü ağaçların dalları üzerinde, 18.05.2012, Türk 4350.
74. Stereum hirsutum (Willd.) Pers. Ölü ağaçların dalları üzerinde, 18.05.2012, Türk 4359.
Strophariaceae
75. Hypholoma fasciculare (Huds.) P. Kumm. Ölü ağaçların kütükleri üzerinde,14.09.2012, Türk 4357.
76. Pholiota adiposa (Batsch) P. Kumm. Ölü ağaçların kütükleri üzerinde, 14.09.2012, Türk 4351.
77. Pholiota aurivella (Batsch) Kumm. Ölü ağaçların kütükleri üzerinde, 08.06.2012, Türk 4154.
78. Pholiota mutabilis (Schaef. :Fr.)Kummer. Ölü ağaçların kütükleri üzerinde, 08.06.2012, Türk 4150.
79. Stropharia auriginosa (Curt.: Fr.) Quel. Karışık ormanıklarda, 14.09.2012, Türk 4159.
80. Stropharia coronilla (Bull.) Quél. Karışık ormanıklarda, 14.09.2012, Türk 4152.
Suillaceae
81. Suillus luteus (L.) Roussel. Çam altlarında, 18.05.2012, Türk 4328.
Thelephoraceae
82. Thelephora terrestris (Scop.) Fr. Çalılık, meşeliklerde açık alanlarda, 21.03.2012, Türk 4326
Tremellaceae
83. Exida glandulosa Fr. Küçük meşe ağaç dalları üzerinde, 21.03.2012, Türk 4296.
Tricholomataceae
84. Clitocybe odora (Bull.) P. Kumm. Karışık ormanda, 02.11.2012, Türk 4286.
85. Clitocybe infundibuliformis (Schaeff.) Quel. Karışık ormanda, 14.06.2012, Türk 4275.
86. Hemimycena lactea (Pers.: Fr.) Sing. Küçük ağaç dalları üzerinde, 24.05.2012, Türk 4291.
87. Strobilurus tenacellus (Pers.: Fr.) Sing. Çam ağaçları altlarında, 02.11.2012, Türk 4367.
88. Tricholoma fracticum (Britzelm.) Kreisel. Karışık ormanlık alanlarda, 17.09.2012, Türk 4125.
89. Tricholoma terreum (Schaeff.) P. Kumm. Çam ağaçlarının altlarında, 22.10.2012, Türk 4289.
49
Sonuç ve Tartışma
Araştırma alanında toplanan ve taksonomik çalışmalar sonucunda tür düzeyinde teşhisleri yapılan
makromantarlar ilgili literatürlerden; Breitenbach ve Kränzlin (1984, 1986,1991); Marchand (1975, 1976);
Phillips (1981) yararlanılarak sistematik sıraya konmuştur. Arazi ve laboratuar çalışmaları sonucunda
Ascomycetes ve Basidiomycetes sınıfından 35 familyaya ait 89 takson teşhis edilmiştir. Daha önce çalışma
alanına yakın yapılan araştırmalarda Türkekul (2008); Türkekul ve Yıldız (2010) bulunan makromantarlarla
büyük ölçüde benzerlik gösterdiği gözlemlenmiştir. Yapmış olduğumuz gözlemler sonucu yöre halkı tarafından
doğal ortamlardan toplanarak besin olarak kullanılan türler; Agaricus bisporus, A. biterquis, A. campestris,
Boletus edulis, B. aereus, Cantharellus cibarius, Coprinus comatus, Lactarius deliciosus, L. piperatus,
Macrolepiota procera, Marasmius oreadas, Pleurotus eryngii ve P. ostreatus olarak belirlenmiştir. Bunun
yanında Boletus edulis, B. aereus, Cantharellus cibarius türlerinin ormanlık alanlardan toplanıp, aracı firmalar
vasıtası ile ihraç edilerek yöre halkının ekonomisine katkı sağlanmaktadır.
Kaynaklar
Breitenbach J, Kränzlin F. 1984, 1986, 1991. Fungi of Switzerland. Vol: 1-2-3 Lucerne: Verlag Mycologia.
Courtenay B., Burdsall, J.R.H. 1982. Guide to Mushrooms and their Relatives. Van Nostrand Reinhold Company.
Marchand, A. 1975, 1976. Champignons du Nord et du Midi Tome 3-4 Perpignan: Sos Mycol. des Pyrénées Méditerranéennes.
Phillips, R. 1981. Mushrooms and Other Fungi of Great Britain & Europe. London: Pan Books.
Sesli, E., Denchev, C.M. 2008. Checklist of the Myxomycetes, Larger Ascomycetes, and larger Basidiomycetes in
Balcanica. 2: 119-160.
Turkey.
Solak, H, Işıloğlu, M., Kalmış, E., Hakan, A. 2015. Makrofungi of Turkey Checklist. Vol. II. İzmir.
Türkekul, İ. 2003. A Contribution to the Fungal Flora of Tokat Province. Turkish Journal of Botany. 27: 313-320.
Türkekul, İ. 2008. Almus ve Çamiçi Yaylası (Tokat) Makromantar Florası. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi. 1(1): 53-55.
Türkekul, İ., Yıldız, M.A. 2010. Macrofungi From Attova (Tokat) District. Kafkas Üniv. Fen Bil. Enst. Derg. 3(2):29-34.
50
Mycologia

Canpolat Yaylası (Tokat) Makromantar Florası

Transkript

Benzer belgeler

Macrofungal diversity of Babadağ (Denizli, Turkey)

Konya Selçuklu Belediyesi Kelebek Varlığı