Finlandiya

F‹NLAND‹YA
ÜLKE BÜLTEN‹
2008
GENEL B‹LG‹LER
Ülke Profili
Genel Bak›fl
5.3 milyon nüfuslu küçük bir Kuzey Avrupa ülkesi olan Finlandiya, yüksek teknolojik altyap›s›, geliflmifl
Ar-Ge sistemi, kalifiye iflgücü, zengin pazar a¤› ve Rusya ve Balt›k ülkeleri gibi geliflmekte olan
pazarlara yak›nl›¤› ile ticari öneme sahiptir. 1995'den beri AB üyesi olan ülke, AB Para Politikas›'n›
kabul ederek Euro'ya geçifl yapan tek Kuzey Avrupa ülkesidir.
Rusya, Kuzey Avrupa ve Balt›k ülkelerine (Letonya, Litvanya ve Estonya) ba¤lant› sa¤layarak 80
milyon üzerindeki tüketici pazar›na eriflimi sa¤layan ülke, bu bölgelerle ifl yapma tecrübesine sahip
olup pazarlara aç›lmak isteyen giriflimciler için iyi bir olanak sa¤lamaktad›r.
Oldukça sanayileflmifl ve liberal bir ekonomiye sahip olan Finlandiya, Ar-Ge çal›flmalar›na önem
vererek bilgi toplumuna dönüflmüfltür. Bilgi ve iletiflim teknolojilerinde rekabetçi piyasaya sahip olup
bu alanlarda dünya lideridir. Finlandiya, uluslararas› rekabet endeksi, flefaffl›k endeksi, okuma-yazma
oran›, e¤itim seviyesi ve Ar-Ge alanlar›ndaki ülkeler aras› s›ralamada en üst seviyelerde yer almaktad›r.
Örne¤in, 2007-2008 Küresel Rekabet Endeksi'nde 131 ülke aras›nda alt›nc›, 2006 Uluslararas›
fieffafl›k Endeksi'nde 180 ülke aras›nda birinci s›rada yer alm›flt›r. Finlandiya'n›n en büyük firmas›
Nokia, uluslararas› alanda rekabet eden ve mobil telefon üretiminin öncü firmalar›ndand›r.
‹malat, ekonominin lokomotifidir. ‹malat alan›nda ormanc›l›k, ka¤›t sanayi, metal sanayi, mühendislik,
telekomünikasyon ve elektronik sektörleri bafl› çekmektedir. Sözkonusu ürünler bafll›ca ihracat
mallar›d›r. Ülke ihracat›, GSY‹H'n›n beflte ikisini oluflturmaktad›r. Di¤er taraftan hammadde, enerji
ve imalat sanayi yan ürünleri bafll›ca ithalat kalemleridir. So¤uk hava flartlar› nedeniyle temel tar›m
ürünlerinde kendine yetebilen bir ülkedir. ‹klim ve genifl orman arazisi sayesinde ormanc›l›k, k›rsal
kesimin bafll›ca geçim kayna¤›d›r. Bafll›ca ticaret ortaklar› Almanya, ‹sveç, Rusya ve ‹ngiltere'dir.
2007 itibariyle ülkeye gelen do¤rudan yabanc› yat›r›m tutar› 42.26 milyar euroya ulaflm›flt›r. En çok
yat›r›m yapan ülkeler ‹sveç, ‹ngiltere, Danimarka ve ABD'dir.
Kiflibafl›na gelir 26,787 euro, iflsizlik %6.9'dur. Avrupa ekonomisindeki yavafllama, ka¤›t sanayindeki
grevler nedeniyle azalan üretim ve ihracat sonucunda düflen ekonomik büyüme 2007'de yeniden
yükselerek %5.5'e ulaflm›flt›r. 2005'de art›fla geçen enflasyon 2006'da %3.7 ve 2007'de %2.7 olarak
gerçekleflmifltir.
Finlandiya'n›n 2007 y›l› d›fl ticaret hacmi 125,3milyar euro olup Türkiye ile toplam ticaret hacmi 1.62
milyar dolar civar›ndad›r. Otomotiv ve yan sanayi, metal cevheri, örme giyim eflyas› ve elektrikli
makinalar Türkiye'nin bafll›ca ihraç ürünleridir. Finlandiya'dan ithalatta ise elektrikli makinalar, ka¤›tkarton, demir-çelik ve kazanlar-makinalar bafll›ca ürünlerdir. Franchising, bilgisayar, çevre teknolojisi,
telekomünikasyon ve ekipman›, yaz›l›m, ilaç sanayi, bioteknoloji, güvenlik ve turizm alanlar›nda
iflbirli¤i mümkündür.
Siyasi Yap›
Kuzey Avrupa'da Balt›k Denizi'nin kenar›nda Rusya ile ‹sveç aras›nda yer alan Finlandiya 12 ile 18.
yüzy›llar aras›nda ‹sveç'e ba¤l› bir düklük, 1809'dan itibaren de Rusya'ya ba¤l› bir büyük dükal›kt›.
1917'de Rusya'dan ba¤›ms›zl›¤›n› ilan ederek, 1919'da Cumhuriyet rejimini kurdu. Ekonomik alanda,
tar›m ve ormanc›l›¤a dayal› ekonomik yap›dan modern sanayi ekonomisine baflar›l› geçifli sa¤lam›flt›r.
1955'de Birleflmifl Milletler, 1961'de Avrupa Serbest Ticaret Alan› (EFTA), 1969'da ‹ktisadi ‹flbirli¤i
ve Kalk›nma Teflkilat› (OECD), 1989'da Avrupa Konseyi ve 1995'de AB üyesi olmufltur.
18 Mart 2007'de yap›lan genel seçimler sonunda Merkez Partisi (Kesk) (%23.1), Ulusal Koalisyon
Partisi (%22.3), Yeflil Parti (8.5) ve ‹sveç Halk›n›n Partisi (%4.5) ortakl›¤›nda ve Matti Vanhanen
Baflbakanl›¤›'nda Koalisyon Hükümeti göreve bafllam›flt›r. 200 üyesi bulunan Fin Parlamentosu
“Eduskunta”, ülkedeki en üst yetkili kurumdur. 2007 Parlamento seçimleri sonucunda 84 bayan
parlamento üyesi seçilmifltir. ‹lk kere 2000'de Cumhurbaflkan› seçilen Tarja Halonen de Finlandiya'n›n
ilk kad›n Cumhurbaflkan›'d›r. 6 bölgeye ve 48 mahalli yönetime ayr›lan ülkede Mahalli Meclis üyeleri
halk taraf›ndan 4 y›lda bir seçilmektedir. Aland Adalar› ad›ndaki özerk bölge, 1921 Uluslararas›
Konvansiyonu ile silahs›zland›r›lm›fl ve özerklik kazanm›flt›r.
D›fl iliflkilerinde bar›flç›l ve kat›l›mc› bir politika izleyen Finlandiya, hiçbir askeri blo¤a veya anlaflmaya
taraf de¤ildir. Rusya ile iyi iliflkiler kurmaya önem verilmektedir. Son dönemde Rusya ile s›n›r ötesi
ticari ba¤lar› güçlendirme çal›flmalar› yürütülmekte ve Rusya'ya aç›lan bir ticari kap› rolü üstlenilmesi
öngörülmektedir. Finlandiya, AB'nin Kuzey Boyutunu gelifltirerek AB, Balt›k ülkeleri ve Rusya aras›ndaki
iflbirli¤ini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Di¤er ‹skandinav ülkelerle s›k› iliflkiler sürdürülmektedir.
Ülke, Kuzey ülkeleri (Danimarka, ‹zlanda, Norveç, Finlandiya ve ‹sveç) aras›nda göçmenlik kontrollerini
kald›rarak ortak iflgücü pazar› oluflturan, ortak sosyal ve kültürel politikalar ile üye ülkeler aras›nda
iflbirli¤ini güçlendiren Nordik Konseyi'nin 1955'den beri üyesidir.
Ekonomik Yap›
Ekonomik Göstergeler (2007)
Kaynak: Statistics Finland
Kaynak: Statistics Finland
2006 y›l›nda Finlandiya ekonomisi tahminlere göre daha iyi bir geliflme göstermifltir. Ancak 2007
y›l› büyüme h›z› bir önceki seneye oranla %0.2 oran›nda azalm›fl, GSY‹H ise %6.6 oran›nda artarak
178.8 milyar euroya ulaflm›flt›r.
1950'lerde bafllayan sanayileflme sürecinde metal sanayii ile ormanc›l›k sektörlerinin etkisi büyük
olmufltur. 1980'lerde liberalleflme politikas› izlemeye bafllayan ülke ekonomisi, bankac›l›k sektöründeki
aksakl›klar ve Sovyetler Birli¤i'nin da¤›lmas› ile azalan d›fl talep nedeniyle dar bo¤aza girmifltir.
‹zlenen s›k› para politikas› ve mali önlemler neticesinde 1994'de %18 olan iflsizlik oran› 2007'de
%6.9'a indirilmifl, üretim ve rekabet gücü artt›r›lm›flt›r.
1990'larda özellikle ka¤›t baflta olmak üzere ormanc›l›ktan elde edilen ürünlerin ihracat› ile büyük
bir geliflme sa¤lanm›fl, e¤itim ve teknolojiye önem verilerek sanayiye dayal› ekonomiden bilgi
toplumuna dayal› ekonomiye geçilmifltir. Günümüzde Finlandiya, orman kaynaklar›, sermaye
yat›r›mlar› ve yüksek teknolojisi en geliflmifl ekonomilerden biridir. Uzun y›llar sermaye ithal eden
ülke, son zamanlarda sermaye ihraç eder hale gelmifltir. 1999'da AB Para Birli¤i'ne girerek, üç y›ll›k
geçifl dönemi sonunda 2002'de Fin paras› Markka (FIM)'n›n yerini Euro alm›flt›r. 2001 y›l›nda da
Schengen alan›n›n bir parças› olmufltur.
2006 itibariyle nüfus büyüme oran› %0.14, çal›flan nüfus 2.4 milyon kiflidir. Toplam nüfusun %67'si
istihdam edilmektedir. 1995'de %15 olan iflsizlik, uygulanan ekonomik politikalar›n sonucunda
azalarak 2007'de %6.9'a inmifltir. Buna ra¤men, ülkedeki iflsizlik oran› AB ortalamas›n›n üzerindedir
ve Fin ekonomisinin bafll›ca sorunlar›ndand›r. ‹flgücü piyasas›n›n pek hareketli olmay›fl› ve iflveren
taraf›ndan ödenmesi gereken yüksek sosyal sigorta vergileri, istihdam›n art›fl›n› yavafllatmaktad›r.
Dünya ekonomisinde yaflanan durgunluk ve küçülme, küçük bir iç piyasaya sahip, ekonomisi
ihracata ba¤l› olan Finlandiya'y› da etkilemektedir. Firmalar›n, iflten ç›karma veya merkezlerini ucuz
iflgücü olan ülkelere tafl›ma fikirleri iç piyasaya olumsuz yans›maktad›r. Bu olumsuz geliflmelere
ra¤men 2007 y›l›nda genel olarak istihdam ve sat›nalma gücü artm›flt›r. Ancak, ülkedeki yat›r›m
düzeyinin düflüklü¤ü ve ihracattaki azalma e¤ilimi, üretimin düflük maliyetli ülkelere kayd›r›lmas›,
yat›r›mc›lar›n di¤er ülkelere yönelmesi, önümüzdeki dönemde ülke ekonomisini olumsuz etkilemesi
muhtemeldir.
2007 y›l› itibariyle GSY‹H'n›n %65.7'sini hizmetler sektörü oluflturmufltur. Sanayinin GSY‹H'daki pay›
%31.4 iken, inflaat %6.0, tar›m ve ormanc›l›k %2.6 paya sahiptir. Ticaretteki sat›fl oran› %4-5
dolaylar›nda seyretmektedir. 2007'de perakendecilik sektörü cazip alanlardan biri olarak öne
ç›kmaktad›r.
Kaynak: Statistics Finland
Hizmetler sektörü istihdam›n en fazla oldu¤u sektördür. Sanayide çal›flanlar toplam çal›flanlar›n
%22'sini oluflturmaktad›r. Tar›m›n istihdamdaki pay› %8'dir. Bunun en önemli sebebi ormanc›l›¤›n
ve odun ifllemecili¤inin ekonomideki önemli rolüdür. 2007 y›l›nda istihdamda %1.0 art›fl yaflanm›flt›r.
Özellikle inflaat, ticaret, sosyal ve sa¤l›k hizmetleri alanlar›ndaki yar› zamanl› ifllerdeki art›fl, istihdam›
desteklemifltir. ‹stihdamdaki büyüme, gelir vergi taban›n› da yükseltmifltir.
Kaynak:CIA World Factbook
Ormanlar ülkenin en büyük hammade rezervi konumundad›r. Enerji ihtiyac›n›n %16's› nükleer
enerjiden sa¤lanmaktad›r. 200,000'e yak›n göl bulunmas›na ra¤men hidroelektrik kullan›m› düflüktür
(%3).
Vergi geliri Finlandiya ekonomisine büyük katk› sa¤lamaktad›r. Vergi geliri, GSY‹H'nin %44 'ünü
oluflturmaktad›r. Bu oran, ‹sveç, Danimarka, Norveç ve Fransa'dan sonra dünyadaki beflinci en
yüksek de¤erdir.
2002 ve 2003'de yat›r›mlarda yaflanan ciddi düflüfl, 2004 itibariyle ekonomik yap›daki iyileflme ve
altyap› projelerinin teflviki ile art›fla geçmifl ve 2006'da 69 milyar Euro'ya ulaflm›flt›r. Özellikle kimya
sanayi alan›nda yat›r›mlar planlanmaktad›r. ‹nflaat sektörü de önümüzdeki dönemde olumlu ç›k›fl
yapacak sektörler aras›ndad›r.
D›fl Ticaret
Finlandiya, küçük bir ülke oldu¤undan ekonomisi d›fl ticarete ba¤›ml›d›r. ‹hracat, GSY‹H'n›n %33'ünü
oluflturmaktad›r. Metaller, elektronik, mühendislik ve ka¤›t-karton Finlandiya'n›n bafll›ca ihracata
yönelik sanayi dallar›d›r. Ticaret fazlas› vermektedir.
‹hraç edilen mallara bak›ld›¤›nda elektrikli ve optik aletler, metal ve metal ürünler, makina ve ulafl›m
ekipmanlar› baflta gelmektedir. Odun ve ka¤›t ürünlerinin ihracat›nda ise 2005'den bu yana %20'ye
yak›n bir düflüfl yaflanm›flt›r. Hammadde, ara mallar ve ham petrol ve petrol ürünleri Finlandiya
ithalat›n›n yar›s›n› oluflturmaktad›r. Sermaye mallar›n›n ithalattaki pay› %23.5, tüketim mallar›n›n pay›
ise %14'dür.
1990'dan itibaren elektrik, elektronik ve metal sanayi ürünlerinde h›zl› bir büyüme gerçekleflmifltir.
Nokia'n›n baflar›l› yükselifli özellikle elektronik alan›ndaki büyümede etkili olmufltur. Finlandiya, ka¤›t
ve ka¤›t hamuru makinalar› ile güç jeneratörleri alan›nda güçlü sanayiye sahiptir. Yenilebilir enerji
kaynaklar›n›n teknolojileri ve geri dönüflüm teknolojisi ihracat›nda öndedir.
Ka¤›t sektöründe düflük rekabet nedeniyle yaflanan krizi aflmak için masraflar› k›sarak üretimi
artt›rmaya yönelinmifl, bu da iflçi ile iflvereni karfl› karfl›ya getirmifltir. ‹flçilerin bafllatt›¤› grev ve lakavt
nedeniyle 2005 y›l› ikinci çeyre¤inde ihracatta düflüfl yaflanm›flt›r. Bu sektördeki üretim azalmas›,
inflaat, ulafl›m ve kimya sanayiini de etkilemifltir. D›fl talepteki azalma ve ka¤›t sanayiindeki üretimin
düflmesi sonucunda 2005 y›l›nda ihracat çok küçük bir art›fl göstermifltir fakat 2006 y›l› ihracat› bir
önceki seneye göre %17 oran›nda art›fl göstermifltir.
Yabanc› Sermaye
Kaynak: Bank of Finland
Kaynak: Bank of Finland
1980'lerde sermaye piyasalar›n›n liberalleflmesi ile yabanc› sermaye girifli artm›fl, uluslararas›
iflbirlikleri sa¤lanm›flt›r. Yat›r›mlar ve d›flar›dan gelecek sermaye, ICT (bilgi teknolojisi, bilgisayar)
alan›nda ve ormanc›l›k sektöründeki geliflmelere oldukça ba¤l›d›r.
Fin hükümeti do¤rudan yabanc› yat›r›ma aç›kt›r ve do¤rudan yabanc› sermaye veya ülkeden sermaye
ihrac›na yönelik bir k›s›tlama bulunmamaktad›r. Finli ve yabanc› sermayedarlar sermayelerini
serbestçe hareket ettirebilmektedir. Yabanc› yat›r›m› teflvik edici vergi muafiyeti gibi bir politika
izlenmemekte, tüm iflletmelere uygun koflullar› sa¤lay›c› bir politika yürütülmektedir. Bu politika ile
tüm iflletmelerin kalifiye iflgücü ve ileri üretim faktörleri ve geliflmifl altyap› imkanlar›ndan yararlanmas›
hedeflenmektedir.
Serbest piyasa ekonomisine sahip ülkede özel sektör ekonominin ço¤una hakimdir. Devlet kurumlar›n›
özellefltirme politikas› izlenmektedir. Bu da kamunun ekonomideki pay›n› azaltmakta, özel sektörün
pay›n› artt›rmaktad›r. Devlet, riskli yat›r›mlar› gerçeklefltirme rolünü üstlenerek yeni, ümit verici,
yenilikçi yüksek teknoloji firmalar›na destek sa¤lamaktad›r. Özellefltirmelerde devletin pay› çok düflük
orandad›r. Ancak, demiryolu (Valtionrautatiet) ve enerji (Fortum) devletin kontrolündedir. Kamu
kurumlar›,
firmalarla
ayn› hukuki
statüye
sahip olup kar amac› güden ve devlete de kar pay›
Türkiye -özel
Malta
Aras›ndaki
‹fl Birli¤i
Olanaklar›
ödeyen kurumlard›r.
2007 y›l› Dünya Ekonomik Forumu, Küresel Rekabetlilik Raporu'nda 125 ülke/ekonomi rekaber
avantaj ve dezavantajlar›na göre de¤erlendirilmifl ve rapora göre dünyan›n rekabet gücü en yüksek
ekonomileri aras›nda Finlandiya Almanya'n›n ard›ndan alt›nc› s›rada yer alm›flt›r. Singapur Finlandiya'y›
takip etmifltir. Ayn› rapora göre, firmalar›n 2006 y›l›nda ülke baz›ndaki menfle istatistikleri ise flöyledir;
‹sveç 53, A.B.D 23, ‹ngiltere 16, Almanya 12, Danimarka 11, Japonya 9, Norveç 9, Hollanda 9, Estonya
8 ve Rusya 6. Firmalar›n tercih ettikleri sektörlerin bafl›nda Ticaret ve Hizmetler ile Bilgi ‹letiflim
Teknolojisi sektörleri gelmektedir.
Sektörel Bak›fl
Tar›m, Ormanc›l›k ve G›da
Tar›m ve ormanc›l›¤›n bir arada yürütüldü¤ü ülkede, 1950'lerden itibaren bafllayan sanayileflme ile
makineli tar›ma geçilmifl, sektördeki istihdam baflka alanlara kaym›flt›r. 1950'de %46 olan tar›m›n
istihdamdaki pay› 2007'de %4.5'e düflmüfltür. Sanayileflme ile beraber izlenilen tar›m politikas›
sonucunda, çiftlik say›s› azalt›l›rken çiftlik alanlar› geniflletilmifltir. Günümüzde ortalama bir çiftli¤in
büyüklü¤ü 29.97 hektard›r. Ülkenin yaklafl›k %70'i orman kapl› olup ormanlar›n %53.7'si özel aland›r.
Ülke tar›m›n›n geliflim ve yap›lanmas›nda AB üyeli¤inin önemli etkisi olmufltur. 2007 y›l›nda tar›m ve
ormanc›l›k sektörünün toplam ticaret hacmi 2,209,4 milyon euro olarak kaydedilmifltir.
Finlandiya, AB Ortak Tar›m Politikas› çerçevesinde hukuki ifllemleri gerçeklefltirmektedir. AB üyesi
olmayan ülkelerden yap›lan bal›k ve su ürünleri ithalat›nda miktar k›s›tlamas›, et, süt ve süt ürünleri,
sebze ve meyve ithalat›nda da lisans uygulamas› bulunmaktad›r. Egzotik bitki ve hayvan ithalat› izne
tabi iken baz› tar›m ürünlerinin ithalat› tarife kotalar› ile yap›lmaktad›r. Mevsime göre g›da ürünlerine
uygulanan gümrük tarifilerinde de¤ifliklik olmaktad›r. Bafll›ca tar›m ürünleri, et, süt ve süt ürünleri
ile tah›llard›r. G›da ürünlerinin kontrolü için Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›'na ba¤l› Gümrük Laboratuarlar›,
canl› hayvan ve hayvansal ürünlerin kontrolü için Sa¤l›k Kontrol ‹stasyonlar› yetkilendirilmifltir. Türkiye,
“Ürün Güvenli¤i ve G›da Kontrol Sistemleri” aç›s›ndan üçüncü ülkeler grubunda yer ald›¤›ndan
Türkiye'den Finlandiya'ya ithal edilen ürünler bu sisteme tabi olup “örnekleme esas›na” göre kontrol
edilmektedir.
Tüketim mallar›na olan talebin giderek artmas›, tar›m alan›nda ifl imkanlar›, g›da sanayi yat›r›mlar›
ve bölge turizmi bu sektördeki ifl olanaklar›n› art›rmaktad›r. fiarap, bira, kuru meyve ve kuruyemifl,
otantik ürünler, organik g›da maddeleri, sa¤l›k ve diyet g›da ürünleri, dondurulmufl meyveler, pirinç,
deniz ürünleri, konserve meyveler, hayvan yemleri, sebzeler ve taze meyveler pazarda öne ç›kan
ve Fin pazar›na giriflte tercih edilebilecek ürünlerdir.
Finlandiya g›da ve içecek sanayi ülkenin dördüncü en büyük sanayi dal›d›r. Et ve et ürünleri, süt ve
süt ürünleri, ekmek ve alkolsüz içecekler bafll›ca fas›llard›r. G›da sektöründe, Rusya, Estonya, ‹sveç,
ABD ve Almanya en fazla ihracat yap›lan pazarlard›r. Peynir, ya¤, süt ürünleri, flekerli kimyasal
ürünler, domuz, çikolata, alkollü içecekler en fazla ihraç edilen ürünlerdir.
Ülke, AB'ye üye olduktan sonra g›da fiyatlar›nda düflüfl yaflanm›flt›r. Özellikle Alman Lidl süpermarket
zincirinin Fin pazar›na girmesi, rekabet ortam›n› canland›rarak fiyatlar›n düflüflünü desteklemifltir.
Orman sanayii, hammadde ihtiyac› az oldu¤undan kar oran› yüksek bir sektördür. Ka¤›t, karton,
odun ve di¤er orman ürünleri sanayide önemli bir paya sahiptir. Finli ka¤›t ve ka¤›t hamuru firmalar›,
yabanc› flirketlerle birleflmeye giderek geliflmifl ve global vizyon kazanm›flt›r. UPM-Kymmene ve
Stora Enso firmalar› dünyan›n en büyük ka¤›t ürecitileri ile rekabet etmektedir. Finli Enso 1998'de
‹sveçli Stora ile birleflerek Stora Enso ad›n› alm›fl, daha sonra 2000'de ABD'li Consolidated Papers
flirketini sat›n alm›flt›r. fiu anda ABD'li International Paper flirketinden sonra Stora Enso, dünyan›n
ikinci büyük ka¤›t üreticisidir.
Tekstil
Finlandiya'n›n tekstil ve haz›r giyim sektörü 1994'den beri art›fl e¤ilimini sürdürmektedir. Ülkede,
markal› ürünlerin pazar paylar›, yüksek gelir seviyesi ile ba¤lant›l› olarak artmaktad›r. Finlandiya'n›n
AB üyesi olmas›n› takiben, Avrupal› firmalar›n Fin pazar›ndaki paylar›nda dikkate de¤er bir art›fl
görülmektedir. Özellikle AB üyeli¤i öncesinde Uzak Do¤u ve Asya ürünlerinin Fin pazar›ndaki
konumuna karfl›, Avrupa menfleli ürünler AB üyeli¤i ile beraber piyasadaki yerlerini güçlendirmifltir.
Zara, H&M ve Dressman gibi global yap›daki zincir tekstil ma¤azalar› Finlandiya'da da faaliyette
bulunmaktad›r. Genifl bir kitleye hitap eden bu ma¤azalar›n çal›flma sistemleri, k›sa süre içerisinde
model de¤ifltirme ve küçük partiler halinde ürün pazarlamaya dayanmaktad›r. Bu ma¤azalar ile
rekabet edebilmek için Finli tekstil firmalar› da benzer bir sistem izlemektedir. Bu nedenle mal
talepleri küçük partiler fleklinde olmakta, bu da Türk üreticilere maliyetli gelmektedir. Finli üreticiler,
maliyetlerin daha düflük oldu¤u ve yak›n olan Estonya ve Rusya'da fason üretim yapt›rmaktad›rlar.
Ayr›ca, bir çok tekstil üretim tesisi Estonya'ya tafl›nm›flt›r.
Giyim eflyalar› ve aksesuarlar› Finlandiya'n›n en fazla ithalat› yap›lan ürünler aras›nda 14. s›rada yer
almaktad›r. Bu ürünlerin toplam ithalat içindeki pay› 2006 senesi için %2.2'dir. Sektörde en çok
ithalat›n yap›ld›¤› ülkelerin bafl›nda %20lik pazar pay›yla Çin gelmektedir. Bu ülkeyi, Almanya, Estonya,
‹sveç ve ‹talya izlemektedir. Türkiye de önemli bir paya sahiptir. Türkiye'nin Finlandiya'ya en fazla
ihraç etti¤i ürünler içinde ikinci s›rada yer alan tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin Finlandiya pazar›ndaki
pay› %5'dir. (65 milyon Euro) Almanya, ‹sveç gibi ülkelerdeki acentalar arac›l›¤›yla ülkeye giren Türk
menfleli ürünler hesaba kat›ld›¤›nda bu oran artmaktad›r.
AB üyesi olmayan ülkelerden yap›lan tekstil ve haz›r giyim ürünleri ithalat›nda miktar k›s›tlamas›
uygulanmaktad›r. Bu k›s›tlamalar, Çok Tarafl› Anlaflmalar çerçevesinde gerçeklefltirilmektedir.
Bilgi Teknolojisi - Bilgisayar ve Ekipmanlar›
Bilgisayar yaz›l›m ve donan›m›nda geliflmifl bir pazar pay› olan Finlandiya, internete ba¤l› kifli bafl›na
bilgisayar say›s› en fazla ve dünyadaki en yüksek Internet ba¤lant›s› oran›na sahip ülkelerden birisidir.
2007 y›l›nda internet kullan›c› oran› %71, sabit telefon kullan›c› say›s› ise 1.7 milyon olarak
gerçekleflmifltir.
Ülkede dijital televizyon, al›c›, dijital kamera, LCD ve plazma televizyon setlerine talep yüksektir.
1990'dan itibaren h›zla büyüyen yaz›l›m sektöründe 3000'e yak›n yaz›l›m flirketi faaliyet göstermektedir.
Bu flirketlerin ço¤unlu¤u yeni kurulmufl veya büyüme aflamas›ndaki firmalard›r. Yaz›l›m altyap›s›,
veri koruma sistemi, internet ve kablosuz ba¤lant› uygulamalar› gibi çeflitli alanlar› içeren sektör
genifltir. Finli yaz›l›m flirketleri de¤iflik pazarlara aç›lma giriflimleri içerisindedir. Güçlü teknolojik
altyap›ya sahip ülkede yeni ürünlerin ve teknolojilerin oluflumu h›zla devam etmektedir. Mobil yaz›l›m,
sektördeki ihracat ve sektördeki birleflmeler artmaktad›r. Uluslararas› yaz›l›m firmalar› Fin pazar›nda
gün geçtikçe daha fazla pay almaktad›r. Sektörde güvenlik yaz›l›m›, internetle ilgili altyap› yaz›l›mlar›
gibi özellikle yaz›l›m sistemleri ve araçlar›na yönelik faaliyetler art›fl göstermektedir. Gittikçe geliflen
güvenlik
yüksek kalitedeki
ürünlere
talep bulunmaktad›r.
Türkiyesektöründe
- Malta Aras›ndaki
‹fl Birli¤i
Olanaklar›
Çevre Teknolojisi
Finlandiya'da çevre sektörü h›zla büyümekte, buna paralel yeni teknoloji üretimi artmaktad›r.
Sanayiciler, çevre konusunda oldukça hassas davranarak çevreyle dost yat›r›m ve projelere önem
vermektedir. Ayr›ca, Su Yasas›, Hava Kirlili¤ini Kontrol Yasas›, Kat› At›k Yönetmeli¤i, Deniz Koruma
Kanunu gibi yasal prosedürler de çevreyle dost teknolojilerin kullan›m›n› zorunlu k›lmaktad›r.
Finlandiya'n›n co¤rafi konumu da çevre faktörünü önemli k›lmaktad›r. Ülkeyi çevreleyen Rusya, Kola
Bölgesi, St. Petersburg ve Balt›k bölgesi, çevre konusunda sorun yaflanan alanlard›r. Bu da ülkede
özellikle hava kirlili¤ini önleyici ekipmanlara talebi art›rmaktad›r. Hava kirlili¤inin kontrolünde önemli
yere sahip ka¤›t sanayi, ülke ihracat›n›n %26's›n› kapsamaktad›r. Finlandiya pazar› ile komflu ülkelere
çevre projeleri üretmek, ekipman tedarik etmek de mümkündür.
Özellikle, 1995 AB üyeli¤i ile AB'nin Çevre Müktesebat›na uyum, 1994 At›k Yönetmeli¤i ve 2005'de
yürürlü¤e giren Fin Ulusal At›k Plan›, ülkede yönetimi ve geri dönüflüm projelerine h›z vermifltir. At›k
dönüflüm sektörü, hava ve su kirlili¤i ölçüm ve denetleme aletleri, asitleflmeye neden olan sülfürdioksit
emisyonunu önleyici sistemler, ka¤›t, kimya sanayi, a¤›r metal sanayi, enerji santralleri, filtreler, altyap›
projelerinde kullan›labilecek geliflmifl teknolojiler gibi alanlarda pazar talebi yüksek, rekabet fazlad›r.
Hükümet de, kirlili¤i önleyici ekipmanlar›n ihracat› için teflvik ve vergi indirimleri sa¤lamaktad›r.
Ayr›ca, Ar-Ge çal›flmalar› için de destekler sa¤lanmaktad›r. Bundan dolay› Finlandiya'da Ar-Ge h›zla
büyümekte ve pazardaki rekabet artmaktad›r.
Telekomünikasyon, ‹letiflim, Ulafl›m
Gerek co¤rafi yap›, gerekse a¤›r hava flartlar›ndan dolay› ülkede ulafl›m zordur. Bu nedenle güçlü
bir teknik altyap› gerekmektedir. Buzk›r›c› gemiler ile ana limanlar yükleme ve ulafl›m için sürekli
aç›k tutulmaktad›r. Saimaa Kanal›, küçük araçlar vas›tas›yla Balt›k Denizi'nden Do¤u Finlandiya'ya
ulafl›m› sa¤lamaktad›r. Deniz tafl›mac›l›¤›nda bir çok firman›n oldukça lüks ve konforlu yolcu ve yük
gemi filolar›, otomatik konteynerleri ve kargo tafl›y›c›lar› bulunmaktad›r. Demiryolu sisteminin %40'›
elektrik, kalan› dizel sistemi ile çal›flmaktad›r. Devlet taraf›ndan yönetilen Finnair bir çok ülkeye uçufl
yapmaktad›r. Ülkedeki yerel havayolu a¤› Avrupa'n›n en iyileri aras›ndad›r.
Yüksek teknoloji alan›nda ve özellikle kablosuz iletiflim sisteminde di¤er Kuzey ülkeleri gibi Finlandiya
da know-how aç›s›ndan geliflmifl yap›ya sahiptir. Finlandiya, telekom pazar›n› serbestlefltiren ilk
ülkelerden birisi olmas›na ra¤men cep telefonu tarifileri en düflük OECD ülkeleri aras›ndad›r. Teknik
altyap› güçlü olup her yüz kifli için 82'in üzerinde cep telefon ba¤lant›s› bulunmaktad›r. Cep telefon
sektörünün önde gelen ülkelerinden birisi konumundaki Finlandiya'da 2004 y›l›nda yap›lan bir istatistik
araflt›rmas›na göre, hane halk›n›n %96's›nda en az bir cep telefonu bulunmaktad›r. 2007 y›l› rakamlar›na
göre ise 6.1 milyon cep telefonu ba¤lant›s› kurulmufltur.
‹nternete ba¤l› kifli bafl› bilgisayar say›s›n›n fazlal›¤› ve elektronik bankac›l›¤›n yayg›nl›¤› aç›s›ndan
dünyadaki önde gelen ülkelerden biridir. Dünyadaki en h›zl› internet ba¤lant›lar›ndan biri Finlandiya'dad›r.
Sabit telefon hatlar›nda pazardaki iki büyük firma Elisa ‹letiflim Grubu ile TeliaSonera'd›r. Üçüncü
s›rada yer alan Finnet Grubu, birçok küçük Finli telefon flirketini çat›s› alt›nda toplam›fl durumdad›r.
Pazar oldukça rekabetçi bir yap›ya sahiptir. Saunalahti, Tele2 ve Song Networks pazara yeni giren
ve rekabet ortam›n› art›ran iflletmelerdir. Üçüncü jenerasyon hizmetleri ise yavafl ilerlemektedir.
Kablosuz a¤ test ve ölçüm sistemleri üreten dünya lideri Japon Anritsu, 2005'de Finlandiya'da iki
ofis açarak faaliyetlerini bu bölgeye de yaym›flt›r.
Kimya ve ‹laç Sanayi (Medikal Ekipmanlar)
Kimya sanayi, hükümet taraf›ndan kurulan iki iflletmenin elindedir. Kemira firmas›n›n bafll›ca ürünleri
boya ve suni gübredir. Neste ile IVO'nun birleflmesinden oluflan Fortum flirketi ise enerji alan›nda
faaliyet göstermektedir. ‹laç sektörü de oldukça geliflmifl, son dönemde Finli ilaç firmalar› yeni
bulufllar gerçeklefltirmifltir.
Bütçedeki kesintiler sonucunda Finlandiya'daki hastanelerin faaliyet masraflar› azalt›lm›flken, bir çok
hastane, eski teçhizat ve medikal ekipman›, yenileri ile de¤ifltirmektedir. Medikal ekipmanlar› ithal
eden ülkenin bafll›ca tedarikçileri ABD, Almanya, ‹sveç, Japonya ve ‹ngiltere'dir. AB içerisinde medikal
ticaret gümrükten muaft›r. AB d›fl›ndaki ülkelerden gelen ithal ürünlere uygulanan ithalat gümrük
tarifeleri ürün cinsine göre %5 ile %12 aras›nda de¤iflmektedir.
Bioteknoloji
Yüksek seviyedeki araflt›rma, geliflmifl altyap›s› ile Finlandiya, bioteknoloji alan›nda da ileri bir pazara
sahiptir ve Avrupa'da alt›nc› s›radad›r. Avrupa'da bioteknoloji alan› ile u¤raflan iflletmelerin %7'si
Finlidir. Say›s› 100'ün üzerinde olan Finlandiya'da bulunan sektördeki iflletmeler, genelikle ilaç, klinik
araflt›rmalar, biomateryaller, g›da, besin, enzimler, tar›m, t›bbi teflhis ve pazar incelemesi gibi
konularda faaliyet göstermektedir. Özellikle ilaç, teflhis ve enzim üretimi alan›nda güçlü bir yap›ya
sahiptir. Schering, Perkin Elmer, Thermo Electron gibi bir çok uluslararas› firma Finlandiya'da faaliyet
göstermektedir.
Finlandiya, kolestrolü azaltan, ya¤s›z, tuzsuz g›da ürünleri gibi sa¤l›¤a yönelik g›da ürünlerinin, bitkisel
g›dalar›n ve ilaçlar›n üretiminde dünya lideridir. Besin ve g›da üzerinde bioteknolojik araflt›rmalar ve
klinik çal›flmalar oldukça yayg›n olup bu alandaki yat›r›mlar sayesinde bir çok yeni ürün keflfedilmekte,
yeni firmalar sektöre yönelmektedir.
Türkiye - Finlandiya Ekonomik ve Ticari ‹liflkileri
D›fl Ticaret
1996 sonras›nda ikili ticaret hacminde Türkiye'nin ithal etti¤i telekomünikasyon ekipman› nedeniyle
h›zl› bir art›fl yaflanm›flt›r. 2007 y›l›nda ikili ticaret hacmi bir önceki y›la oranla %8 art›fl kaydederek
1,620 milyon dolar seviyesine ulaflm›flt›r. Finlandiya'nin Türkiye'ye ihracat›nda %40'a varan oranlarda
y›ll›k art›fllar nedeniyle ikili ticari iliflkiler Finlandiya leyhine geliflmesini sürdürmektedir.
2007 y›l›nda Finlandiya, Türkiye'nin toplam ithalat›nda %0.7, ihracat›nda ise %0.4'lük bir paya sahiptir.
Finlandiya'n›n toplam ihracat›nda Türkiye'nin pay› %1, ithalat›ndaki pay› ise %0.6'd›r.
Kaynak: DTM, Devlet
statistik Ofisi, TU K
Bir çok Avrupa ülkesi ile Türkiye d›fl ticaretinde görüldü¤ü gibi Türk-Fin ikili ticari iliflkilerinde de
Türkiye'nin Almanya, ‹sveç ve Danimarka gibi ülkelere gönderdi¤i ihraç ürünleri an›lan ülkelerden
Finlandiya pazar›na girmektedir. Bu nedenle Fin pazar›ndaki Türk menfleli ürünler, d›fl ticaretteki
de¤erlerden daha fazlad›r.
‹thalat
Kaynak: DTM
Yat›r›m ‹liflkileri
Türkiye’nin Finlandiya’daki Yat›r›mlar›
Finlandiya'da yerleflik Türk ifladamlar› taraf›ndan kurulmufl olan ve orman ürünleri ticareti, maden,
hafif metal üretimi, bisiklet, elektronik ürünler, g›da ve tekstil ürünleri, ambalajlama, krefl oyuncaklar›,
oyun parklar›, güvenlik ve otomasyon sistemleri, alkollü içecek ticareti ve turizm alan›nda faaliyet
gösteren 14 adet firma bulunmaktad›r.
Finlandiya'daki en önemli yat›r›mlardan birisi Eti Holding yat›r›m› olan toplam 370.000 Euro sermayeli
AB Etiproducts Oy. firmas›d›r. Sözkonusu firma, Etibank'›n üretti¤i baflta bor ürünleri olmak üzere
madenlerin, kimyasallar›n ve minerallerin ‹skandinav, Balt›k ülkeleri ve Rusya piyasalar›na pazarlanmas›
alan›nda faaliyet göstermektedir. Ayr›ca, Bisan bisikletlerinin ‹skandinav pazar› temsilcili¤ini yürüten
Scanimpex Oy. firmas› Türk giriflimlerine örnek teflkil etmektedir. Polyetüran ve hafif metaller üretimi,
mühendislik ve endüstriyel tasar›m konular›nda faaliyet gösteren RPC Group Oy. di¤er bir Türk
giriflimidir.
Vestel'in 2005 y›l›nda Finlandiya'n›n önemli TV ve elektronik ürün markalar› olan Finlux ve Luxor'u
sat›n almas› iki ülke aras›ndaki ticaret ve yat›r›m iliflkileri için önemli bir geliflme olmufltur.
Finlandiya’n›n Türkiye’deki Yat›r›mlar›
Fin yat›r›mlar›n›n en büyükleri Sonera (eski ad› Telekom Finland)'n›n Turkcell ile ortakl›¤› ve Nokia
Elektronik A.fi'dir. Helsinki Ticaret Müflavirli¤inin 2007 y›l› raporuna göre, Türkiye'de irtibat ofisi
kapsam›nda faaliyet gösteren firmalar da dahil olmak üzere, toplam 162 adet Finli firma Türkiye'de
faaliyet göstermektedir. Bu firmalar en çok ticaret, telekomünikasyon, demir-çelik, haz›r giyim,
elektronik, makina ve kimya sanayiinde faaliyetlerini sürdürmektedir.
‹fl Birli¤i Olanaklar›
‹ki ülke aras›nda iflbirli¤inin gelifltirilmesinde öncelikli sektör ve ürünler telekomünikasyon ekipmanlar›
ve cihazlar›, enerji ve çevre, elektronik ve yüksek teknoloji gerektiren ürünler (bilgisayar yaz›l›m›),
inflaat ve inflaat malzemeleri, orman ürünleri, ka¤›t sanayidir. Yüksek teknoloji ürünleri, biliflim
teknolojileri ve t›bbi ve bilimsel araflt›rmalar alan›nda dünyan›n önde gelen ülkeleri aras›nda yer alan
Finlandiya'n›n sahip oldu¤u bu bilgi birikiminden Türkiye'nin daha verimli yararlanmas›na yönelik
iflbirli¤i imkanlar› gelifltirilmesi gerekmektedir.
Finlandiya'n›n rekabetçi oldu¤u biliflim teknolojileri, telekomünikasyon, sa¤l›k-bak›m ürünleri, t›bbi
ekipman ve cihazlar, enerji ve çevre sektörlerinde maliyet avantaj›n› ve rekabet üstünlü¤ünü
kaybetmemek amac›yla d›fl yat›r›mlar›n› h›zland›rmaktad›r. Bu sektörlerden enerji, çevre ve bilgi
teknolojileri alan›nda Türkiye ve Finlandiya aras›nda iflbirli¤i ve yat›r›m potansiyeli bulunmaktad›r.
Turizm, iki ülke aras›nda iflbirli¤i aç›s›ndan önem tafl›yan bir sektördür. Finlilerin yurtd›fl› seyahatleri
gittikçe artmaktad›r. Genelikle günefl ve kumsala sahip yerleri seçen Finlilerin Akdeniz bölgesini
tercih etti¤i görülmektedir. Finli turistler genelikle ortan›n üzerinde gelir seviyesine sahip iyi e¤itimli
kiflilerdir. Seyahetlerinde golf, dalma, kayak ve kültürel etkinliklere de önem vermektedir.
Türkiye - Malta Aras›ndaki ‹fl Birli¤i Olanaklar›
Türk ve Fin firmalar›n›n Balt›k ülkeleri, Rusya, Karadeniz'e k›y›s› olan ülkelerde ortak ifl ve yat›r›m
olanaklar› için elveriflli koflullar bulunmaktad›r. 1990 sonras› Rusya'da proje gerçeklefltiren Türk
inflaat ve taahhüt firmalar› birçok kalemde yap› malzemelerini Finlandiya'dan temin etmifllerdir.
Sorunlar
‹ki ülke aras›ndaki ticarette nakliyat giderlerinin di¤er AB ülkelerine oranla % 10-15 daha yüksek
olmas› ve konteyner hatlar›ndaki ana gemilerin, ‹ngiltere veya Hollanda üzerinden ba¤lant› sa¤lamas›
dezavantaj yaratmaktad›r. Ancak 2001 y›l› bafl›ndan itibaren SOL-NIVER (Swedish Orient Lines)
Helsinki ile Mersin ve ‹stanbul aras›nda düzenli tafl›mac›l›k seferlerinin bafllamas› ile mevcut sorun
k›smen giderilmifltir.
Düzenli deniz tafl›mac›l›¤›n›n k›smen sa¤lanmas›na ra¤men tafl›mac›l›k süresinin uzunlu¤u ticari
iliflkileri zorlaflt›rmaktad›r. Karayolu tafl›mac›l›¤›nda karfl›lafl›lan engellerin 2003 y›l›ndan itibaren
azald›¤› görülmektedir. ‹stanbul-Helsinki aras›nda THY haftada 4 kez do¤rudan uçuflu iki ülke
aras›ndaki ekonomik ve ticari iliflkilerin geliflmesine önemli katk› sa¤lam›flt›r.
Finlandiya AB Gümrük Mevzuat› ile uyumlu olan gümrük mevzuat› çerçevesinde ithal edilen ürünleri
kontrolden geçirmektedir. Canl› hayvan ve tar›m ürünlerinde, Gümrük Bakanl›¤›, ürün güvenli¤i ve
g›da kontrolü incelemesi yapmaktad›r. Bu kontrol sonucunda sözkonusu ürünlerin ithalat›na baz›
dönemlerde izin verilmedi¤i de görülmektedir.
Finli ifladamlar›, yeni ifl çevrelerine girip yeni ba¤lant›lar oluflturmaktansa geleneksel ifl ba¤lant›lar›n›
korumay› tercih etmektedir. Bu nedenle pazara yeni girecek Türk firmalar›n›n daha aktif olmalar›
gerekmektedir.
Fin pazar›n›n küçük olmas› ve vergi oranlar› ile iflgücü maliyetinin yüksekli¤i ticari iliflkilerde göz
önüne al›nmas› gereken unsurlar aras›ndad›r.
Finlandiya pazar› g›da ve gündelik tüketim mallar›n›n pazarland›¤› süpermarket zinciri ve benzeri
hizmet sektöründe oligopolist bir yap›ya ve eksik iflleyen bir rekabet sistemine sahiptir. Fakat Avrupa
Komisyonu'nun önerdi¤i bir direktifin uygulanmas› ile rekabetin iflleyiflinde iyileflmelere sebep olaca¤›
düflünülmektedir.
Anlaflmalar
-
Ticaret Anlaflmas› (A¤ustos 1966)
‹kili Hava Ulaflt›rmas› Anlaflmas› (Aral›k 1974)
1986)
-
Uluslararas› Karayolu Tafl›mac›l›¤› Anlaflmas› (3 A¤ustos 1977)
Ekonomik, Sinai ve Teknolojik ‹flbirli¤i Anlaflmas› (May›s 1978)
Gelir ve Servet üzerinden al›nan vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaflmas› (May›s
Türkiye-Finlandiya Yat›r›mlar›n Karfl›l›kl› Teflviki ve Korunmas› Anlaflmas› (May›s1993)
DE‹K / Türk-Fin ‹fl Konseyi
Kurulufl Y›l› : 1991
Türk Taraf› ‹fl Konseyi Baflkan› : Y›lmaz Çak›r, Ara Araflt›rma Dan›flmanl›k ve Temsilcilik
‹fl Konseyi Eflbaflkan› : -Muhatap Kurulufl : Türk-Fin ‹fl Konseyi, DE‹K bünyesinde, 1991'de Türkiye ile Finlandiya aras›nda ticari ve ekonomik
iliflkilerin gelifltirilmesi, iki ülke ifl dünyas› aras›ndaki iliflkilerin güçlendirilmesi ve ikili iliflkilerin yeni
alanlara tafl›nmas› amac›yla kurulmufltur. Konsey, ifl çevreleri aras›nda diyalog ve temaslar› gelifltirmeyi
hedeflemekte ve bilgi de¤iflimini sa¤lamaktad›r. Karfl› kanat oluflumu, bugüne kadar
gerçekleflememifltir. Finlandiya D›fl Ticaret Birli¤i (FINPRO) ile zaman zaman özel toplant› ve
organizasyonlar çerçevesinde iflbirli¤i yürütülmektedir.
Finlandiya eski Baflbakan› Esko Aho, Türk-Fin ‹fl Konseyi'nin daveti üzerine 22 Ekim 2007 tarihinde
Ankara'da TÜB‹TAK iflbirli¤i ile düzenlenen 'AB 7. Çerçeve Program›; Türkiye Forum 4'e ve 29 Nisan
2008 tarihinde ‹stanbul'da düzenlenen 'BIS- RTD Projesi - Final Konferans›'na anakonuflmac› olarak
kat›lm›flt›r.
fiirket Kurma Esaslar›, Vergi Sistemi ve Teflvikler
fiirket Kurma Esaslar›
Giriflimcili¤i destekleyen Finlandiya hükümeti, kamu kurulufllar›n›n özellefltirilmesi politikas›n› devam
ettirirken yerli veya yabanc› kat›l›m s›n›rlamas› yapmaks›z›n ikisini de kabul etmektedir. Sadece,
ulusal güvenlikle ilgili alanlarda faaliyet gösteren firmalarda baz› k›s›tlamalara gidilmektedir. fiirketler
Hukuku'na göre s›n›rl› sorumlu ortakl›klar kamu ve özel s›n›rl› iflletmeler olmak üzere ikiye ayr›lmaktad›r.
Avrupa Ekonomik Alan› üyesi olmayan ülkelerden gelen yat›r›mc›lar, Finlandiya'da faaliyet göstermek
için lisans almak zorundad›r. Lisans›n gerekmedi¤i durumlarda dahi iflletmelerin ilgili kurumlar›
bilgilendirmesi gerekmektedir.
Finlandiya'ya gelecek yabanc› yat›r›mlar için herhangi bir faaliyet kriteri, kural› bulunmamakla beraber,
yabanc› firmalar›n oturma izni gibi prosedürel flartlar› yerine getirmesi gerekmektedir. Ocak 2003'de
gerçekleflen yasa de¤iflikli¤i öncesinde daha önce firma yöneticisi ile Finli s›n›rl› ortak flirketin yönetim
kurulu üyelerinin en az %50'sinin Avrupa Ekonomik Alan› içerisinde oturma flart› aranmaktayd›.
Ocak 2003'deki yasa de¤iflikli¤i ile Finli s›n›rl› ortakl› bir firmadaki yönetici ile yönetim kurulu ve
dan›flma kurulu üyelerinden en az birinin Avrupa Ekonomik Alan› içerisinde oturmas› flart› yeterli
görülmektedir. Dolay›s›yla, firma kurucusunun uyru¤unun art›k bir önemi bulunmamaktad›r. De¤ifliklik
öncesi Finli bir ortakl›kta ortak olabilmek için ikametgah flart› aran›rken yasa de¤iflikli¤i ile s›n›rl›
ortakl›kta s›n›rl› ortak için bu flart kald›r›lm›flt›r. Ancak, s›n›rl› olmayan ortaklardan en az birinin Avrupa
Ekonomik Alan› içerisinde ikameti gerekmektedir.
Vize ve çal›flma izni al›rken Finlandiya'da ortak çal›fl›lacak Finli flirketten Türkiye'den uzman iflçi
getirilmesi gerekti¤ini belirten bir yaz› al›nmas› gerekmektedir. Bu yaz› ve gerekli evraklar› Finlandiya
‹fl ve ‹flçi Bulma Kurumu'na göndererek baflvuruda bulunulmaktad›r. Baflvurudan sonra yap›lacak
incelemeler sonunda bu Kurum, Finlandiya Ankara Büyükelçili¤i'ne bilgi vermektedir. Uygun
görüldü¤ü
Finlandiya Ankara
Büyükelçili¤i
gerekli çal›flma izni belgesini gidecek iflçiye
Türkiye -takdirde
Malta Aras›ndaki
‹fl Birli¤i
Olanaklar›
vermektedir. Bu prosedür uzun oldu¤undan süreç yaklafl›k bir ay› almaktad›r.
fiirket Kurma Esaslar›
Finlandiya'da kay›tl› bütün flirketler, özel programlar arac›l›¤›yla sa¤lanan devlet yard›mlar›ndan
yararlanma hakk›na sahiptir. Devlet teflviklerinden faydalanma konusunda yabanc› flirketler Finli
firmalarla eflit haklara sahiptir. Yard›m ve teflvikler Ticaret ve Sanayi Bakanl›¤› (Ministry of Commerce
and Industry-MTI), ilgili bakanl›klar, Teknoloji Gelifltirme Merkezi (Techonology Development CentreTEKES), Fin Sanayi Yat›r›m› (Finnish Industry Investment) ve Araflt›rma ve Gelifltirme için Fin Ulusal
Fonu (Finnish National Fund for Research and Development-SITRA) taraf›ndan verilmektedir. Bunun
yan›s›ra, Finlandiya'da faaliyet gösteren firmalar AB yap›sal fonlar›ndan yararlanma flans›na da
sahiptir.
- MTI taraf›ndan sa¤lanan teflvikler:
o Bölgesel yat›r›m yard›mlar›
o Küçük ölçekli giriflimlere yard›m
o KOB‹ kalk›nma yard›mlar›
o Giriflimlerin operasyonel çal›flmalar›n›n geliflimi için teflvik
o ‹flletmelerin uluslararas› pazarlara aç›lmas› için teflvik
o ‹hracat› artt›rmaya yönelik teflvikler (AB ve Avrupa Ekonomik Alan› içerisinde gerçeklefltirilen
projelere sa¤lanan bu yard›mlar AB müktesebat›na uygun olarak sadece KOB‹'lere yöneliktir.)
o fiirket ve kurumlar›n yerli enerji kaynak kullan›m›n› ve enerji tasarrufunu destekleyici yat›r›mlar›
için sa¤lanan enerji teflvikleri
o
o
o
SITRA'n›n sa¤lad›¤› yard›mlar:
Kurumsal fon (venture capital-risk sermayesi; çekirdek sermaye, geliflim sermayesi)
Fon yat›r›mlar›
Ticaretle ilgili teknolojinin ticarileflmesi için yard›m
- Fonlar› devlet bütçesinden sa¤lanan TEKES, uygulamal› ve endüstriyel alanlardaki araflt›rma ve
gelifltirme konular›n› finanse eden kurumdur.
- Fin Yenilikleri Vakf› (The Foundation for Finnish Innovations), risk finansman› ile giriflimcilerin
(özellikle küçük giriflimcilerin) ve yat›r›mc›lar›n yenilikleri gelifltirmek için ihtiyac› olan mali deste¤i
sa¤lamaktad›r.
- Kalk›nma bölgelerinde kurulan firmalar ulafl›m masraflar› için bir teflvik alabilmektedir.
- Finnvera, KOB‹'lerin risk sermayesi yat›r›mlar›n› (venture capital) desteklemek için risk
sermaye garantisi (venture capital guarantees) sa¤lamaktad›r.
Fin hükümeti, sektörel yard›mlar› azaltarak teflvikleri daha çok çevreyi kalk›nd›rma ve araflt›rma,
yeni teknoloji yat›r›mlar›na kayd›rmaya yönelik bir politika izlemektedir.
Yabanc›-Ticaret Bölgeleri ve Serbest Limanlar
Finlandiya'da 4 adet serbest bölge ve 7 tane serbest ambar bulunmaktad›r. En büyük serbest bölge,
güneyde Hanko'da yer almaktad›r. Hanko, Finlandiya'n›n önde gelen araba terminali olup kay›tl›
motorlu tafl›t ithalatç›lar›n›n %90'n›n ithalat› burada gümrükten geçmektedir.
Ülkedeki gümrükten muaf bölge ve ambarlar›n lisanslar› belediye veya flehirlere verilse de gümrük
bölgesince tescil edilmifl ticari operatörler bölge içerisindeki faaliyetlerden sorumludur. Serbest
bölge yasalar› AB Gümrük Müktesabat› ile uyumludur.
Vergi oranlar›
Tüm mallar, hizmetler ve Finlandiya'ya ithal edilen ürünlerden KDV al›nmaktad›r. Ülkedeki KDV oran›
%22 olup indirimli KDV oranlar› %8 (kitap, ulafl›m, otel, ilaç vs.) ve %17 (g›da, besin vs.)'dir. Özel
tüketim vergileri yak›t, tütün, alkollü ve alkolsüz içeceklerde geçerlidir. Sa¤l›k, e¤itim, sigorta, kira
ise vergiden muaft›r. Tar›m ve ormanc›l›k ürünleri ise KDV haricinde farkl› bir vergi sistemine tabidir.
Kurumlar vergisi 2000'de %28'den %29'a ç›kar›lm›fl, 2007 itibariyle %26'ya indirilmifltir. Gelir vergisi
elde edilen gelire göre %8.5 ile %31.5 aras›ndad›r. Ancak, y›ll›k geliri 11,600 (12,500) euroya kadar
olan kifliler gelir vergisinden muaft›r. Y›ll›k ifllem hacmi 8,500 euroyu aflmas› durumunda vergi
kurumuna bildirilmesi zorunludur.
Hisse senedi, arsa, bina, tablo ve antika herfleyin al›fl ve sat›fl fiyat› aras›ndaki fark, “Servet De¤er
Art›fl Vergisi”ne dahildir. 2005 itibariyle servet de¤er art›fl vergi (capital gain tax) oran› ise %29'dan
%28'e indirilmifltir. En az iki y›ld›r ikamet edilen evin veya dairenin sat›lmas› durumda bu vergi
al›nmamaktad›r. Temettü veya faiz sonucu bir yat›r›mdan elde edilen gelirin vergilendirme oran›
%29'dur. Varl›k vergisi, tüm gerekli kesintiler yap›ld›ktan sonra kalan net tutar üzerinden al›nmaktad›r
ve 185,000 euro üzerindeki kazançtan al›nan vergi oran› %0.9'dur. 2006'dan itibaren varl›k vergisinin
kald›r›lm›flt›r.
Finlandiya'da, do¤rudan vergilerin yan›s›ra, belediyelerce toplan›lan bir vergi de bulunmaktad›r. Bu
vergi de kiflilerin gelirlerine göre belirlenmekte olup %15-20 aras›ndad›r.
Emlak vergisi, Finlandiya'daki emlaklar için geçerli olup ikamet yerindeki yerel yönetime verilir. Bu
nedenle vergi oran› yerel yönetimlere göre %0.5 ile %1 aras›nda de¤iflmektedir. Tar›m ve ormanc›l›k
için kullan›lan yerler vergiden muaft›r.
Sosyal güvenlik ödemelerinde iflverenin katk›s› %25.6 oran›ndad›r. Çal›flan ise %1.5 sa¤l›k sigortas›
ve % 4.8 emeklilik ve iflsizlik sigortas› için maafl›ndan katk›da bulunmaktad›r.
Vergi oranlar›
Finlandiya pazar›, yüksek yaflam standart›, kalifiye iflgücü ve yükselen gelir seviyesi ile geliflmifl bir
yap›dad›r. Bu nedenle Finli tüketiciler yeni ürün ve tasar›mlara aç›kt›r. Katma de¤eri yüksek ürünler
ile sa¤l›kl› g›da ürünlerine ve çevreyle dost ürünlere ilgileri fazlad›r.
Küçük bir piyasaya sahip Finlandiya'da rekabet gelene¤i son dönemlerde artm›flt›r. Yüksek vergi
oranlar› ve fiyatlar yabanc› yat›r›mc›lar›n pazara ilgisini azaltmaktad›r. Di¤er taraftan, Finlandiya'n›n
Balt›k ülkeleri ile Rusya pazar›na yak›nl›¤› ülkeyi cazip bir ticaret merkezi yapmaktad›r.
Franchising pazar›n›n toplam de¤eri 2004 y›l› itibariyle 6.35 milyar dolard›r. Finlandiya'da toplam
177 tane franchising zinciri bulunmakta ve bunlar›n dörtte biri yabanc› yat›r›mc›lara aittir.
Finlandiya'da anonim ortakl›¤› oldukça yayg›nd›r. Ülkenin Rusya'ya yak›nl›¤›, kolay ulafl›m ba¤lant›lar›
ve Finli ifladamlar›n›n Rusya pazar›ndaki tecrübeleri özellikle Rus pazar›na girmek isteyen yat›r›mc›lar
için avantaj oluflturmaktad›r.
Fin pazar› küçük ölçeklidir. Mallar›n ticaretinde ulafl›m masraflar› yüksektir. Pazar küçük oldu¤undan
bir tane yerel distribütör veya acenta sayesinde tüm ülkede ticari faaliyette bulunmak mümkündür.
Ticaret, toptan, perakende zincirleri, distribütörler ve acentalar arac›l›¤›yla yap›labilir. Finlandiya,
hammadde, kimyasal ürünler, elektronik ekipmanlar, ilaç sektörü gibi alanlardaki ürün taleplerinin
büyük ço¤unlu¤unu toptanc›lar, distribütörler ve ticari birlikler arac›l›¤›yla temin etmektedir. Birçok
ithalatç› firma, toptanc›, ticari iflyeri ve birlik Finlandiya Ticaret Federasyonu (Federation of Finnish
Commerce and Trade) üyesidir. Federasyon, Finlandiya ticaret ve sanayinde sat›lan yabanc› mallar›n
ço¤unlu¤unu kapsayan 36 ticari birli¤in üye oldu¤u bir kurumdur. Federasyon üyeleri, elektronik,
hammadde, sa¤l›k ürünleri, ilaç sanayi gibi belirli sektörlere odaklanm›fl iflletmelerdir. Finli acentalar›n
ço¤unlu¤u ise Fin D›fl Ticaret Acentalar› Federasyonu üyesidir. Sözkonusu Federasyon çeflitli ürünleri
içeren 18 bölümden oluflmaktad›r ve üye acentalara bak›ld›¤›nda, genellikle küçük ölçekli iflletmeler
olduklar› ve ço¤unlu¤unun tekstil, mobilya ve hammadde sektörlerinde faaliyet gösterdi¤i dikkati
çekmektedir.
Tüketim mallar› gibi depolama gerektiren ürünlerin ithalinde toptanc›lar tercih edilmektedir. Bu
ürünler direk olarak perakende zincirlerine de sat›labilir. ‹nternet yolu ile al›flverifl h›zla ülke genelinde
yay›lmaktad›r.
Yerel ticaret odas›, sanayi odas› veya birliklere baflvurarak ithalatç›lar›n listesini edinmek mümkündür.
Ayr›ca, düzenlenen fuarlara kat›larak da ticaret ortaklar› bulunabilir. Finli flirketlerde yurtd›fl›ndaki
fuarlara kat›larak yeni ürünlere ulaflmaya, distribütör bulmaya çal›flmaktad›r.
Etiketleme flartlar› “Ürün Güvenli¤i Yasas›” çerçevesinde düzenlenmektedir. Etiketin üzerinde ürün
ad›, imalatç› firma ad›, içindeki ürünler ve miktarlar› bulunmas› gerekmektedir. Finlandiya'da g›da
ürünleri için özel olarak belirlenmifl bir etiket yap›s› bulunmaktad›r. Perakende büyüklü¤ündeki g›da
paketleri, imalatç› ismi, ithal eden firma ad›, ürün ticari ismi, net a¤›rl›¤›, içindekiler ve miktarlar›
(miktarlar› azalan s›rada belirtilmek üzere), son kullanma tarihi ve saklama koflullar› paket üzerinde
‹sveççe ve Fince dillerinde yer almak zorundad›r.
Toptan ve perakende ticaretinde büyük gruplar piyasay› kontrol etmektedir. S-Grup, K Grup, Tuko
Lojistik ve Tradeka ülkedeki bafll›ca ma¤aza zinciri ve toptanc›lar olup ticaretin üçte birini ve g›da
perakende ticaretinin %90'n›n› bu dört firma gerçeklefltirmektedirler. Birinci s›rada K-Grup, günlük
perakende ticratinin %40'›n› gerçeklefltirirken ikinci s›radaki S-Grup %22'sini gerçeklefltirmektedir.
K-Grup'un ülke genelinde 2500 civar›nda ma¤azas›, S-Grup'un ise 1200 perakende sat›fl ma¤azas›,
245 süpermarketi bulunmaktad›r. Ayr›ca, S-Grup otel, tar›m ve nalburiye alanlar›nda da faaliyette
bulunmaktad›r.
Faydal› Adresler
T.C. Helsinki Büyükelçili¤i
Adres
Tel
Faks
E-posta
T.C. Helsinki Ticaret Müflavirli¤i
Adres: Mechelininkatu 28 A a 4, 00100 Helsinki
Tel
: +358 9 477 41 70
Faks :+358 9 44 44 92
E-posta: [email protected]
‹ nternet sitesiwww.musavirlikler.gov.tr/index.cfm?ulke=SF&dil=TR
‹
: Puistokatu 1B A3 001 40 Helsinki
: +358 9 681 10 30
: +358 9 655 011
: [email protected]
Finlandiya Ankara Büyükelçili¤i
Adres: Kader Sokak No:44 06700 GOP, Ankara
Tel: +90-312-426 19 30, 312-426 74 22
Faks: +90-312 - 468 00
E-posta: [email protected]
‹nternet sitesi: www.finland.org.tr
Finlandiya ‹stanbul Fahr
Baflkonsoloslu¤u
Adres: Yeni Çamlik Caddesi No:5
Seyrantepe Yolu , 4. Levent , ‹stanbul
Tel: +90-212-283 57 37, +90-212-283 57
Faks: +90-212-283 57 39
E-posta: [email protected]
Fahri Baflkonsolos: Sn. Ural Ataman
Finlandiya ‹zmir Fahri
Adres: Eski Belediye Binasi Yan› Alaçat› 35950 Konsoloslu¤u
Çeflme, ‹zmir
Tel: +90-232-716 6150 Faks: +90-232-259 9626
E-posta: [email protected]
Fahri Konsolos: Sn. Ergün Özakat
Finlandiya Ticaret ve Sanayi Bakanl›¤›
Finlandiya Çal›flma Bakanl›¤› (Ministry of Labor)
Finlandiya Maliye Bakanl›¤› (Ministry of Finance)
Finlandiya
(Bank‹fl
of Birli¤i
Finland)Olanaklar›
Türkiye Merkez
- MaltaBankas›
Aras›ndaki
Finlandiya ‹statistik Ofisi (Statistics Finland)
Finlandiya Sanayiciler Konfederasyonu
Finlandiya Gümrük Kurulu (National Board of Customs)
Vergi Kurumu (Tax Authority)
Finlandiya Yat›r›m Bürosu (Invest in Finland Bureau)
www.ktm.fi
(Ministry of Trade and Industry)
www.mol.fi
www.vm.fi
www.bof.fi
www.tilastokeskus.fi/index_en.html
www.ek.fi/ek_englanti/index.php
(Confederation of Finnish Industries, EK)
www.tulli.fi
www.vero.fi
www.investinfinland.fi
Finlandiya Ticaret Federasyonu
(The Federation of Finnish Commerce and Trade)
www.kaupankl.fi
Finlandiya Yabanc› Ticaret Ajanslar› Federasyonu
(The Finnish Foreign Trade Agents' Federation)
www.agenttiliitto.fi
Finpro Ticaret Merkezi (The Association of Foreign Trade)
www.finpro.fi
Fin Ekonomisi Araflt›rma Enstitüsü
(The Research Institute of the Finnish Economy-ETLA)
www.etla.fi
Enterprise Finland
www.enterprisefinland.fi
Finnvera
www.finnvera.fi
Finlandiya Sanayi ‹flbirli¤i Fonu
(Finnish Fund for Industrial Cooperation-Finnfund)
www.finnfund.fi
Teknoloji Gelifltirme Merkezi
(Technology Development Center-TEKES)
www.tekes.fi
Finlandiya Araflt›rma ve Gelifltirme Ulusal Fonu
(Finnish National Fund for Research and Development-SITRA)
www.sitra.fi
Finlandiya Tekstil ve Giyim Sanayi Federasyonu
(Federation of Finnish Textile and Clothing Industry)
www.finatex.fi/finatex.html
Finlandiya Tekstil ve Ayakkab› ‹thalatç›lar› Birli¤i
www.teja.fi
Finlandiya Yabanc› Ticaret Acentalar› Federasyonu
(Finnish Foreign Trade Agents' Federation-Fftaf)
www.agenttiliitto.fi
Finpro Ticaret Merkezi (The Association of Foreign Trade)
www.finpro.fi
Fin Ekonomisi Araflt›rma Enstitüsü
(The Research Institute of the Finnish Economy-ETLA)
www.etla.fi
Enterprise Finland
www.enterprisefinland.fi
Finnvera
www.finnvera.fi
Finlandiya Sanayi ‹flbirli¤i Fonu
(Finnish Fund for Industrial Cooperation-Finnfund)
www.finnfund.fi
Teknoloji Gelifltirme Merkezi
(Technology Development Center-TEKES)
www.tekes.fi
Finlandiya Araflt›rma ve Gelifltirme Ulusal Fonu
(Finnish National Fund for Research and Development-SITRA)
www.sitra.fi
Finlandiya Tekstil ve Giyim Sanayi Federasyonu
(Federation of Finnish Textile and Clothing Industry)
www.finatex.fi/finatex.html
Finlandiya Tekstil ve Ayakkab› ‹thalatç›lar› Birli¤i
www.teja.fi
Finlandiya Yabanc› Ticaret Acentalar› Federasyonu
(Finnish Foreign Trade Agents' Federation-Fftaf)
www.agenttiliitto.fi
Finlandiya'da yer alan diplomatik/ticari misyonlar
hakk›nda bilgi için
www.contactfinland.fi
Finli ‹hracat firmalar› hakk›nda bilgi için
www.trade-finland.com
Finlandiya hakk›nda genel bilgi için
virtual.finland.fi
Finlandiya hakk›nda genel bilgi için
www.finland.org
Finlandiya hakk›nda genel bilgi için
www.finnguide.fi/
Finlandiya Fuarlar› hakk›nda bilgi için
www.finnexpo.fi
Finlandiya Haberler
www.publiscan.fi/
Kaynakça
o T.C. Baflbakanl›k D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›
o T.C. Baflbakanl›k Devlet ‹statistik Enstitüsü
o T.C. Helsinki Ticaret Müflavirli¤i
o OECD Economic Outlook No:77
o Statistics Finland (Finlandiya ‹statistik Kurumu)
o Bank of Finland. www.bof.fi
o National Board of Customs, Finland Statistics Unit, www.tulli.fi
o Ministry of Finance, Economic Bulletin, July 29 2005/3
o Ministry of Finance, www.vm.fi
o Doing Business in Finland: Country Commercial Guide 2005
o Finpro- Finland: Basic Information, March 2005, www.trade-finland.com
oTürkiye
Establishing
Business
in Finland,
- Malta
Aras›ndaki
‹fl www.enterprisefinland.fi
Birli¤i Olanaklar›
o Establishing an Office in Finland, www.investinfinland.fi
o ETLA- The Research Institute of the Finnish Economy, Press Release, June 2005, www.etla.fi
o World Economic Forum, www.weforum.org
o Finnish Paper Industry Expects Labor Deal to Drive Productivity Gains, Global Insight,
www.globalinsight.com, July 2005
o Finland Facts, Economic Facts, www.finnfacts.fi/english/economy/index.html
o Information Centre of the Ministry of Forestry and Agriculture www.mmmtike.fi