Sol gözüm ne diyor doktor bey?

Sol gözüm
ne diyor
doktor bey?
Dr. Candan Esin
Kalorisi azaltılmış psikoloji
Sol gözüm ne diyor doktor bey?
Kalorisi azaltılmış psikoloji
Dr. Candan Esin
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği tüm hakları saklıdır. Lisanslanmış veya izin
altında uyarlanarak bu kitaba alınmış grafik materyaller hariç ve ticari olmamak
kaydıyla kaynak gösterilerek kısmen izin almadan kullanılabilir.
Bu eser Creative Commons
Alıntı-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası lisansı
ile lisanslanmıştır. Lisansın bir kopyası için,
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
linkini ziyaret edin.
Tasarım ve yayın sahibi
Dr. Candan Esin
Küçükyalı / Maltepe
İstanbul
0216 372 5484
http://hipnopsikoterapi.com
Kapak resmi: Hatice Doğan’a teşekkür ediyoruz.
Resim ve şiirler: Modern Haiku Sanatçısı Prof. Dr. Nur Esin
ISBN: 978-605-66550-0-5
Yayım tarihi: Mayıs 2016
Konu AKADEMİK YAYIMLAR / Felsefe ve Psikoloji / Psikoloji / Ayrımsal ve Gelişme
Psikolojisi
Konu Başlığı Psikoloji; Psikanaliz; Kişilik gelişimi
Dr. Selahattin Esin (1921-1983)
Prof. Dr. Nur Esin (1954 -)
Yaşamım boyunca en derinden sevdiklerim, ego
idealimin ve ideal egomun tükenmez kaynakları.
Onlarsız muhtemelen işe yaramaz bir asalak olurdum. Şimdiyse işe yarar bir ekti oldum. ☻
Psikoloji dünyasına geçmemde açtığı kapı için değerli
hocam Uzm. Dr. Tahir Özakkaş’a şükranlarımı sunuyorum.
İçindekiler
Giriş .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . I
O gitti kitap bitti .
Terapi .
. . . . . . . . . . . 1
. . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Terapi, Psikoterapi, Danışan, Psikoterapist . . . . . . . 5
Danışan . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Terapiye başvuru nedenleri . . . . . . . . . . . 14
Terapi süreçleri . . . . . . . . . . . . . . . 15
Psikolojinin Biyolojik Gelişimi .
. . . 19
Embriyoloji . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Embriyoloji – rahim içi gelişim . . . . . . . . . . . . . .
Meraklısına . . . . . . . . . . . . . . . .
Genetik materyal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Embriyolojik sinir sistemi-beyin gelişimi. . . . . . . . . .
Beynin rahim içindeki gelişimi .
Sinir Sistemi .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
22
. 29
. 29
. 35
.
42
. . . . . . . . . . . . . 50
Gelişim . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Sinir sisteminin yapısı . . . . . . . . . . . . . 56
Sinir bilimi bilgileri . . . . . . . . . . . . . 59
Yorumsal özet . . . . . . . . . . . . . . . 60
Meraklısına . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Sinir sisteminin gelişimi. . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
(i)
Yapısal Beyin Gelişimi .
Genel giriş .
.
.
. . . . . . . . 89
.
.
.
.
.
.
.
Beyin gelişimi. . . . . . . . . . . . . .
Meraklısına . . . . . . . . . . .
Beynin yapısal özellikleri. . . . . . . . . .
İmprinting (derin kayıtlar). . . . . . . . .
MRI çalışmaları ile beyin gelişimi. . . . . .
Beyin yapısının fenotipik özelliklerle ilişkisi. .
Ak madde değişimi. . . . . . . . . . . .
Beyin plastisitesi. . . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme .
.
Beynin işlevsel anatomisi .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. . .
. .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
.
.
.
. . .
. .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
89
. 90
. 97
. 97
. 106
. 108
. 109
. 116
. 118
. 131
. . . . . . 133
Genel giriş . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Beynin önemli bölgelerinin işlevleri . . . . . . . . 135
Sinir sisteminin evrimsel gelişimi . . . . . . . . . 138
Bilinçdışını oluşturan yapılar .
. . . . 147
Omurilik (medulla spinalis) . . . . . . . . . . . 147
Beyin sapı . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Medulla oblongata.
Pons . . . . . . .
Serebellum. . . .
Orta beyin. . . . .
Limbik sistem .
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. 150
. 151
. 152
. 153
.
. 154
Hipokampüs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Amigdala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Bilinçaltı yapılar .
. . . . . . . . . . . 171
Talamus . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipotalamus . . . . . . . . . . . . . . .
(ii)
171
174
Periaquaductal gri madde . . . . . . . . . . . 179
Bazal gangliyon . . . . . . . . . . . . . . 182
Genel Değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 189
Beden egosu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Bilinç yapıları .
Üst korteks .
. . . . . . . . . . . . 199
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 199
Yönetsel ve eylemsel korteks .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 225
.
.
.
.
.
.
. 248
.
.
.
.
. 273
.
.
.
Temporal korteks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
İnsula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Görme korteksi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pariyetal korteks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
199
209
211
219
Hareketliliğin önemi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Frontal korteks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
Singulat korteks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
İşlevsel sinir sistemi .
. . . . . . . . . 248
Otonom sinir sistemi .
.
.
.
.
.
Sempatik sistem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Parasempatik sistem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Sağ ve sol beyin
. . . . . . . . . . . . 273
Farkları ve önemi .
.
.
.
.
.
Genel değerlendirme .
.
.
.
.
Motor işlevler açısından . . . . . .
Görsel işlevler açısından. . . . . .
Duyma - konuşma işlevleri açısından.
Zihinsel işleveler açısından. . . . .
Duygusal işlevler açısından. . . . .
Hafıza işlevleri açısından. . . . . .
(iii)
.
.
.
.
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
280
283
283
284
286
289
. 290
Kadın ve erkek beyni .
. . . . . . . . 294
Yüz bin yılın masalı . . . . .
Kadın erkek beyni farkları ve önemi
MERAKLISINA
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Beynin erkek veya kadın olarak gelişimi .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
294
299
. 302
Genetik etki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hormonal açıdan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Beyin gelişiminde ve ergenlikte. . . . . . . . . . . . . . .
Zihinsel açıdan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Emosyonel açıdan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fiziksel özellikler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme .
Hafıza .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
302
305
307
314
319
321
325
. 328
. . . . . . . . . . . . . . . . 332
Peşrev . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 335
Genel tanımlar . . . . . . . . . . . . . . . 337
Belirgin Hafıza. . . . . . . . . .
Örtülü Hafıza. . . . . . . . . .
Astarlama - Önbesleme. . . . . .
Anıların geri çağırılması (hatırlama).
Bellek Tipleri .
.
.
.
.
.
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
337
337
337
338
338
A. Duyusal Bellek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
B. Kısa Süreli İşlevsel Bellek. . . . . . . . . . . . . . . . 340
C. Uzun Süreli İşlevsel Bellek. . . . . . . . . . . . . . . . 341
D. Uzun Süreli Bellek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Anıların kodlanması ve tekrar kodlanması . . . . . .
İnsanlar neden unutur? . . . . . . . . . . . .
Anıları Baskılama . . . . . . . . . . . . . .
İnfantil Amnezi . . . . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . .
(iv)
347
348
352
352
352
Öğrenme .
. . . . . . . . . . . . . . 355
Genel giriş . . . . . . . . . . . . . . . . 355
Klasik koşullanma . . . . . . . . . . . . . . 361
Operan koşullanma . . . . . . . . . . . . . 361
Pekiştirme . . . . . . . . . . . . . . . . 362
Hafıza ve öğrenme ilişkisi: . . . . . . . . . . . 368
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 373
Referanslar Cilt 1 .
Ruhsal Aygıt .
. . . . . . . . . . 378
. . . . . . . . . . . . . 411
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 411
Basit anlatım . . . . . . . . . . . . . . . 412
Biraz daha karmaşık anlatım . . . . . . . . . . 417
Bilincin topoğrafik ruhsal yapıları:. . . . . . . . . . . . . . 417
İyice karmaşık anlatım
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
İçgüdü .
Dürtü .
Duygu .
419
Ruhsal aygıtın çalışma şekli (özet). . . . . . . . . . . . . . 419
Meraklısına . . . . . . . . . . . . . . . . 422
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
422
Ruhsal aygıt
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
449
449
458
461
465
471
471
479
426
434
Biraz daha dürtü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
Dürtülerin gelişimi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
Bilinçdışı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bilinç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cezalandırıcı süperego ve ego ideali. . . . . . . . . . . . .
Bilinçsiz bilinç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ruhsal dünyanın çalışma şekli. . . . . . . . . . . . . . . .
Kendilik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(v)
Genel değerlendirme .
İçgüdü .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 484
.
.
.
.
.
. 491
. . . . . . . . . . . . . . . . 491
Genel giriş .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
İçgüdü . . . . . . . . . . . . . . . . .
Refleksler . . . . . . . . . . . . . . . .
İçgüdüler nelerdir? . . . . . . . . . . . . .
Luther Lee Bernard. . . .
Willam James. . . . . .
William McDougall. . . .
Robert Chenault Givler. .
Diğer içgüdü teorisyenleri.
Genel değerlendirme .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
494
496
499
. .
. .
. .
. .
. .
501
502
504
507
511
512
.
.
.
.
.
. 514
.
.
.
.
.
. 529
Kişisel tanımım. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .514
Yaşamsal refleksler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514
İçgüdüler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
Kimliği tartışmalı içgüdüler. . . . . . . . . . . . . . . . . 520
Afekt .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 529
Genel bilgi .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
531
Gelişim açısından afektin görevi . . . . . . . . . 537
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 547
Emosyon .
. . . . . . . . . . . . . . . 549
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 561
Duygulanım .
. . . . . . . . . . . . . 570
Meraklısına emosyon
.
.
.
.
.
(vi)
.
.
.
.
.
.
.
.
. 570
Emosyonun felsefi tarihi . . . . . . . . . . . . 570
Emosyonun tanımsal tarihi . . . . . . . . . . . 578
Giriş. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
Oradan buradan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
Emosyon ve sinir sistemi . . . . . . . . . . . . 589
Pozitif emosyonlar . . . . . . . . . . . . . . 591
Negatif emosyonlar . . . . . . . . . . . . . 593
Valens . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
Appraisal . . . . . . . . . . . . . . . . 597
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 600
Kaygı .
. . . . . . . . . . . . . . . . 603
Genel giriş .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 603
608
Kaygılarla başa çıkma yöntemleri . . . . . . . . . 617
Kaygı ve sinir sistemi . . . . . . . . . . . . . 619
Psikanalizde kaygı . . . . . . . . . . . . . . 623
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 630
Öfke .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 634
Genel bilgi .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 634
641
Öfkenin sosyal etkisi . . . . . . . . . . . . . 642
Öfkenin psikolojisi . . . . . . . . . . . . . 644
Mizaç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644
Psikanalitik açıdan öfke. . . . . . . . . . . . . . . . . . 647
Öfkeli kimlik ve kendilik gelişim. . . . . . . . . . . . . . . 650
Çeşitli kişilik örgütlenmelerinde saldırganlık ve öfke – hiddet . 659
Narsizm. . . . . . . . . . . .
Bordırlayn. . . . . . . . . . .
Temsil – Kendilik – Ego - Kimlik. .
Histerik - histriyonik. . . . . . .
(vii)
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
659
. 661
663
668
Takıntılı zorlantılı kişilik. . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
Genel değerlendirme .
Utanç .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 669
.
.
.
.
.
. 675
. . . . . . . . . . . . . . . . 675
Genel bilgi .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Utancın tanımı . . . .
Utancı suçluluktan ayırmak
Utanç ve öfke . . . . .
Utancın nörolojisi . . .
Gelişimde utancın yeri . .
Genel değerlendirme . .
Suçluluk .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
680
. 680
.
.
. 684
687
. 687
692
. 695
. . . . . . . . . . . . . . . 698
Genel bilgi .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 698
701
Suçluluğun tanımı . . . . . . . . . . . . . . 701
Psikanalizde suçluluk . . . . . . . . . . . . . 707
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 712
Freud ve suçluluk kavramı .
. . . . . 715
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 715
Freud’un suçlulukla ilgil görüşleri . . . . . . . . . 715
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 744
Duyulanım ve duygulanım .
Genel değerlendirme .
.
Savunma mekanizmaları .
Genel bilgi .
.
.
.
. . . . . 746
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 746
.
.
.
.
.
. 749
. . . . . . 749
.
.
.
(viii)
.
.
.
Tanım. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749
Savunma mekanizmaları nedir?. . . . . . . . . . . . . . . 754
Başa çıkma stratejileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760
Gelişme dönemleri ve savunma mekanizmaları. . . . . . . . . 764
Savunma mekanizmaları ve direnç. . . . . . . . . . . . . . 766
Kaç adet savunma mekanizması vardır?. . . . . . . . . . . . 769
Bazı savunma mekanizmaları ve açıklamaları. . . . . . . . . 771
Meraklısına Savunma mekanizmaları . . . . . . . . . 779
Tanım ve sınıflama
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
779
Açıklamalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782
Genel değerlendirme .
Seans odasından canlı .
.
Doğum travması .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 816
. . . . . . . . 822
Meğer kaldırmak lazımmış
Referanslar Cilt 2 .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 822
. . . . . . . . . . 864
. . . . . . . . . . . 886
.
.
.
.
Doğum travmasına hazırlık
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
886
. 889
Birinci elden doğum travması hikayesi. . . . . . . . . . . . 889
Travmanın bebeğe etkisi . . . . . . . . . . . . 896
Fetus beyni ve genler . . . . . . . . . . . . . 901
Doğum eylemi . . . . . . . . . . . . . . . 903
Doğum süreci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903
Ölüme doğmak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904
Neslin devamı .
.
Seans odasından canlı .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 908
. . . . . . . . 913
Dilara Hanım dalgalarda boğuluyor
(ix)
.
.
.
.
.
.
.
.
913
Psikolojik Gelişim .
. . . . . . . . . . 927
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 927
Gelişim teorileri . . . . . . . . . . . . . . 932
Dürtü gelişimi .
. . . . . . . . . . . . 942
Meraklısına . . . . . .
Dürtü kavramı. . . . . .
Genel Tanımlar. . . . . .
Dürtü oluşumu ve gelişimi.
.
. . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
.
.
.
.
.
.
942
. . . . . . . . . . 942
. . . . . . . . . 944
. . . . . . . . . . 947
Teoriler . . . . . . . . . . . . . . . . . 950
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 956
Nesne ilişkileri .
Meraklısına
.
.
. . . . . . . . . . . 958
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
958
.
.
.
.
.
.
989
Nesne ilişkilerinin kökeni . . . . . . . . . . . 961
Teoriler . . . . . . . . . . . . . . . . . 963
0-3 ay . . . . . . . . . . . . . . . . . 968
3-6 ay . . . . . . . . . . . . . . . . . 977
6-12 ay . . . . . . . . . . . . . . . . . 980
Haset, kıskançlık, açgözlülük ve şükran . . . . . . . 981
12-36 ay . . . . . . . . . . . . . . . . . 985
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . . 987
Ego gelişimi .
Meraklısına
.
. . . . . . . . . . . . . 989
.
.
.
Ego gelişim teorileri .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
996
Kernberg’in ego gelişim teorisi. . . . . . . . . . . . . . . 996
Ego yetersizliği. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1002
Diğer ego tanımları: .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 1007
Freud’a göre ego;:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007
Fenichel’e göre:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007
(x)
Hartmann’a göre:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anna Freud’a göre ego:,. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klein’a göre ego:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kernberg’e göre ego:. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fairbairn’e gore ego:. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pine’a göre ego:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Masterson’a göre:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ego ne zaman oluşur? .
Kendilik - Kimlik .
Meraklısına
.
.
.
.
.
.
.
1007
1008
1009
1009
1009
1010
1010
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 1012
1010
. . . . . . . . . . 1012
.
.
.
.
.
.
.
.
Kendilik örgütlenmesi . . . . . . . . . . . . 1014
Kendilik tasarımı . . . . . . . . . . . . . . 1017
Kendiliğin örgütlenmesi . . . . . . . . . . . 1021
Ebeveyn açısından. . .
Bebek açısından. . . .
Yalnız olma kapasitesi. .
Gerçek ve sahte kendilik.
Var oluşçu kendilik. . .
Kendilik otonomisi. . .
Genel değerlendirme .
Bağlanma .
Meraklısına
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . 1021
. . 1023
. 1027
. . 1028
. . 1029
. . 1030
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1031
. . . . . . . . . . . . . . 1034
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 1034
Zor anne . . . . . . . . . . . . . . . .
Pimpirik anne . . . . . . . . . . . . . . .
Profesyonel anne . . . . . . . . . . . . . .
Çocuğa bağlı faktörler . . . . . . . . . . . .
Bağlanma stilleri . . . . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . .
(xi)
1041
1043
1044
1045
1046
1050
Ebeveynin çocuğun epigenetik yapısına
etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . 1053
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1053
Dönemler . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
Ağızcıl (oral) dönemde yapısal psikodinamik gelişime ebeveyn
etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . 1064
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Zor anne . . . . . . . . . . . . . . . .
Pimpirik anne . . . . . . . . . . . . . . .
Profesyonel anne . . . . . . . . . . . . . .
Dürtü örgütlenmesine etkiler . . . . . . . . . .
Yetişkinliğe yansımalar . . . . . . . . . . . .
Sevgi akışı . . . . . . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . .
1064
1068
1070
1072
1074
1076
1079
1080
Tuvalet eğitimi (anal) döneminde yapısal psikodinamik
gelişime ebeveyn etkisi . . . . . . . . 1082
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Zor anne . . . . . . . . . . . . . . . .
Pimpirik anne . . . . . . . . . . . . . . .
Profesyonel anne . . . . . . . . . . . . . .
Davranış kalıplarına etkiler . . . . . . . . . . .
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . .
Anal döneme ait bazı ilintiler: . . . . . . . . . .
Anal dönem takılmanın mesleki süblimasyonu . . . . .
Dışkı ile simgesel ilintili nesneler . . . . . . . . .
Karın gazı ilintileri . . . . . . . . . . . . .
(xii)
1082
1087
1091
1094
1095
1096
1096
1097
1097
1097
Cinsel uyanış (fallik) döneminde yapısal psikodinamik
gelişime ebeveyn etkisi . . . . . . . . 1099
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1099
Insest (Hazlar Hazzı) . . . . . . . . . . . . 1107
Ödipus Kompleksi – Elektra Kompleksi . . . . . . 1110
Oğlanlarda Ödipal dönem. . . . . . . . . . . . . . . . .
Oğlanlarda Ödipal dönemin sönüşü. . . . . . . . . . . . .
Kızlarda Elektral dönem. . . . . . . . . . . . . . . . .
Kızlarda Elektralin sönmesi. . . . . . . . . . . . . . . .
1113
1116
1117
1125
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . 1130
Freud’un tanımladığı cinsel simgeler . . . . . . . . 1132
Penis (fallus):. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
Vajina – vulva:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
Referanslar Cilt 3 .
. . . . . . . . . . 1134
Psikolojik İnşaat İşleri .
. . . . . . . 1147
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Sağlıklı ruhsal inşaat . . . . . . . . . . . . .
Şizotipal süreç . . . . . . . . . . . . . .
Paranoyak süreç . . . . . . . . . . . . . .
Anti-sosyal süreç . . . . . . . . . . . . . .
Şizoid süreç . . . . . . . . . . . . . . .
Birincil narsistik süreç . . . . . . . . . . . .
Sınırdaki geçiş süreci . . . . . . . . . . . . .
İkincil narsistik geçiş . . . . . . . . . . . .
Yan destek süreçleri . . . . . . . . . . . . .
Çekingen ve bağımlı geçişler.
Histerik – Histriyonik geçiş. .
Depresif geçişler. . . . . .
Takıntılı zorlantılı geçiş. . .
. .
. .
. .
. .
(xiii)
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. . .
. .
. . .
. . .
1147
1149
1151
1153
1154
1155
1156
1157
1159
1160
1160
1162
1162
1163
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . 1164
Danışan yakınmaları . . . . . . . . . . . . . 1167
Yarılma, Çökme, Tünelleşme. . . . . . . . . . . . . . . . 1167
Seans odasından canlı .
. . . . . . . 1171
Yarılma, Çökme ve Tünel
Eda’nın yükselme çabası.
Eda ile tanışma. . . . .
Yöntemimi öğreniyor. .
Kaçış başladı. . . . . .
Hayal kırıklığı. . . . .
Gidiş. . . . . . . . .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
Mizaca göre psikolojik gelişim .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
. 1171
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. 1171
1172
. 1182
1186
. 1189
1191
. . . 1196
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1196
Kişilik gelişimleri . . . . . . . . . . . . . . 1198
Genel değerlendirme . . . . . . . . . . . . 1208
Pasif agresif eğilim .
. . . . . . . . . 1212
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Pasif agresif yapının gelişimi . . . . . . . . . .
Pasif agresif yapının tanımı . . . . . . . . . . .
Günlük yaşama yansıyan pasif agresif yakınmalar . . . .
Pasif agresifte belirtiler . . . . . . . . . . . .
Pasif agresif kişiliğin belirtileri . . . . . . . . .
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . .
Histerik-histriyonik eğilim .
. . . .
1212
1213
1217
1218
1220
1221
1223
1226
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1226
Histerik-histriyonik yapının gelişimi . . . . . . . . 1229
Histerik-Histriyonik yapının tanımı . . . . . . . . 1239
(xiv)
Günlük yaşama yansıyan histerik-histriyonik yakınmalar .
Histerik-histriyonikte belirtiler . . . . . . . . .
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . .
Sekonder ve gizli narsizm eğilimi .
1244
1249
1253
. 1255
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
Sekonder narsizmin tanımı . . . . . . . . . . . 1257
Sekonder narsizmde belirtiler . . . . . . . . . . 1260
Closet (gizli-tedirgin) narsist . . . . . . . . . . 1262
Tanımı ve belirtiler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
Gizli –tedirgin narsizmin gelişimi. . . . . . . . . . . . . . 1263
Günlük yaşama yansıyan narsist belirtileri . . . . . . 1264
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . . 1266
Obsesif kompülsif eğilim .
. . . . .
1268
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Obsesif kompülsif yapının gelişimi . . . . . . . .
Obsesif kompülsif yapının tanımı . . . . . . . . .
Günlük yaşama yansıyan anankastik yakınmaları . . . .
Obsesif kompülsif belirtileri . . . . . . . . . .
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . .
Saf borderline eğilim .
1268
1270
1272
1274
1277
1280
. . . . . . . . 1283
Genel bilgi . . . . . . . . . . .
Saf bordırlayn yapının gelişimi . . . . .
Saf bordırlayn yapının tanımı . . . . .
Günlük hayata yansıyan bordırlayn yakınmalar
Bordırlayn belirtileri . . . . . . . .
Terapötik ipuçları . . . . . . . . .
(xv)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 1283
. 1284
. 1291
. . . . . 1293
. . . . . 1296
. . . . 1298
Şizoid eğilim .
. . . . . . . . . . . . 1302
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1302
Şizoid yapının gelişimi . . . . . . . . . . . . 1307
Melanie Klein’a göre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
Winnicott, Fairbairn, Guntrip, Masterson’a göre. . . . . . . 1311
Şizoid yapının tanımı . . . . . . . . . . . . 1322
Günlük yaşama yansıyan şizoid yakınmaları . . . . . . 1328
Şizoid belirtileri . . . . . . . . . . . . . . 1331
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . . 1333
Paranoid eğilim .
. . . . . . . . . . . 1337
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . 1337
Paranoid yapının gelişimi . . . . . . . . . . . 1339
Paranoid yapının tanımı . . . . . . . . . . . . 1342
Paranoid belirtileri . . . . . . . . . . . . . 1343
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . . 1345
Narsistik eğilim .
. . . . . . . . . .
1347
Genel bilgi . . . . . . . . . . . . . . . .
Sağlıklı narsizm . . . . . . . . . . . . . .
Genel tanım . . . . . . . . . . . . . . .
Primer narsizmi fark etmek . . . . . . . . . . .
Primer narsizmin gelişimi . . . . . . . . . . .
Primer narsizmin tanımı . . . . . . . . . . .
Günlük yaşama yansıyan narsistik yakınmalar . . . . .
Narsizmin belirtileri . . . . . . . . . . . . .
Terapötik ipuçları . . . . . . . . . . . . .
Referanslar Cilt 4 .
. . . . . . . . . . 1375
(xvi)
1347
1347
1349
1351
1352
1365
1367
1370
1373
Giriş
Hayat karşımıza olasılıklar çıkartır. Seçtiğimiz sonuç iyiyse buna
şans, kötüyse kader deriz. Oysa seçimi kendimiz yapmışızdır.
Esin, 2008
Bu bilgiselde çözüm göremeyeceksiniz. Başka birçok kendine yardımcı
olma (self-help) kitabı gibi size şunu yapın, bunu yapın demeyecek. Diyemez,
çünkü işin sorumluluk tarafı da var. Şunu yapın dersem ve onu yapıp
kötü olup intihar ederseniz ailenize hesap vermek istemem. Peki terapi ve
sohbetlerde bu risk yok mudur? Elbette vardır. Yine de orada düşünsel ve
duygusal olarak bireysel müdahale imkânı mevcut. Burada ise genelleme
yapıyoruz. Belki fark edeceksiniz, anlatımlarda sanki cinsiyeti genel
olarak kenara koyuyormuşum gibi algılayacaksınız. Bu doğru. Çünkü
genel ifadelerle kadın ve erkek için ortak gelişim sürecini irdeleyeceğiz.
Genelleme yapan bir kitapta milyarlarca özel psikolojik durumu olanlara
özel tavsiyelerde ve çözümlerde bulunulamaz. Değil mi?
Ama en azından çözüm için destek alınmasını önerebilir. Çünkü bilinen
bir gerçek var. İnsan kendini başkasının gözüyle tam olarak tanıyamaz
(Vazire & Carlson, 2011).
Öyleyse neden yazdın be kardeşim diyebilirsiniz. “Yazdım çünkü tembelim.
Aynı konuları her danışanıma tekrar tekrar anlatmak bir süre sonra
sıkıcı oluyordu.” diye bir itirafta bulunabilirim. Ama yanlış olur. Çünkü
kişisel olarak, öncelikle düşünen insanlar olarak kendimizi azıcık olsun
tanımamızı sağlamamız gerektiğine inanıyorum. Burada okuyacağınız
bilgisel; ulaşabildiğim mevcut verileri ve bunların ışığında kişisel görüşlerimi
anlattığım bir kitap. Bu kitap; umuyorum bana olduğu gibi, size de farklı
düşünme ve hayatı farklı değerlendirme imkânı sağlayacak. İşte kendi
kendine yardım açısından bu kitabın tüm yapacağı bu. Sizin algı şeklinizi
değiştirmek.
Belirli bir bölümü odaklayarak veya bazı gazetelerde yaptığı gibi keskin
listeler veya maddeler halinde sıralamasam da aslında tüm kitap, bir temel
çözümü içeriyor: Bu çözüm de; destek talep etmek ve almak konusunda
cesaret sağlamaktır.
Diğer bir açıdan bakarsak; insanoğlu hiç durmaksızın içgüdülerini izleyip,
her gün sürekli yeni çalışmalara imza atıyor. Bir sürü yeni bilgiye ulaşılıyor.
Eskiden ümitsiz görünen şizofreni artık erken tespitle hafifletilebilir bir
durum olarak görünüyor ve araştırmalara yoğun bütçeler ayrılıyor (Marshall
& Rathbone, 2011). Eskiden imkânsız görülen ve elektro-konversiyon
kullanılan dürtüsel durumlar şimdi daha düşük yan etkiye sahip yöntemlerle
kontrol edilmeye çalışıyor (Hsu ve diğ., 2011). Yani hayat akarken, bilgiler
ve yöntemler gelişiyor. Bu yöntemleri takip ettiğimiz bu yeni çağda; bir
(I)
insanın kimyadan, sistemlerden ve ruhsal bir dünyadan oluştuğunu
kabullenebilmek gerekiyor. Bu nedenle bu kitabı ruhsal sorunların sadece
belirli bir kökenden kaynaklanmadığını da gösterebilmek amacıyla kaleme
aldım. Kitaba henüz başladığımda birçok yeni tıbbi makale, eski birçok
bilgiyi çöpe attı. Ama birçok bilgi hala klasik kavramlar içinde yer aldığı
için çok eski de olsa bu kitapta bulunabilir.
Hastalıklarla ilgili daha detay sınıflandırma ve tasnif bilgisine de ulaşma
şansınız var. Mesela psikiyatrik teşhis el kitabı (DSM-V). Türkçesi mevcut.
Birçok başka kaynak artık Türk okuyucusu tarafından ulaşılabilir halde.
Ama bu kitap klasik bir kitap değil. Günlük yaşamı içine alma çabasındaki
bir kitap. O nedenle psikolojik sorunlar ve kişilik örgütlenmeleri tamamını
içermiyor. En sık karşılaştığımız durumlara kısa veya uzunca değiniyorum
kitabımda.
Logoterapinin1 yaratıcısı Dr. Victor Frankl üç yıl Auschwitz kampında
ölümü beklemiş. Nazi’ler tarafından tutuklanmadan önce geliştirdiği ve
varoluşçu teorilerini yazdığı kitabını nihayet Amerikan ordusu tarafından
kurtarıldıktan sonra yayınlayabilmiş. Ölüm kampında hayattan beklentisi
olmadığı için intiharı düşünenlere şu soruyu sorarak onları hayatla
barıştırdığını söylüyor mülakatlarında:
“Senin hayattan beklentin kalmamış. Belli. Peki hayat senden ne bekliyor
olabilir?”
Günlük yaşamsal ihtiyaçlarım dışında hayattan çok fazla beklentim
kalmadığı aşamada kitaba başladım. Çünkü hayatın benden bu kitapla
paylaşabileceğim bilgilerime ve tecrübeme ihtiyacı olduğuna inandım.
İyi okumalar.
1
Logos: Anlam /meaning)
(II)
OKUMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE ÖNEMLİ:
1. Bu kitap iki kere okunacak bir kaynak değildir. İçindeki bilgiler
muhtemelen şimdiden bayatlamıştır.
2. Bu nedenle kitabı yavaş okuyunuz. Her bölümde en az dört veya beş
kere ara verip düşününüz, hayale dalınız, geriye—ileriye gidiniz, kalkınız
ve tekrar oturunuz.
3. Kitabı ‘Gelişim / Nöroloji Bölümüne’ kadar okuyup benim yazım
tarzıma alışınız. Sonra tekrar baştan başlayınız.
4. Mümkünse meraklı olmasanız dahi meraklısına bölümlerini de hızlıca
okuyunuz. Çünkü her konu bir başka konu için ön besleme şeklinde ele
alındı.
5. Nadir de olsa bazı konulardan kitap içinde iki, üç kere bahsetmek
zorunda kaldım. Çünkü bu konuların önemli olduğunu düşünüyorum.
Ayrıca bunlar kitabın ana ruhunu oluşturuyor.
6. Bu kitabı bitirdiğinizde psikoloji profesörü olmayacaksınız. Ben
olmadım. Sadece ruhsal ve psikolojik dünyanız hakkında ve partneriniz
ve çocuklarınız hakkında daha geniş bir görüş açısına kavuşacaksınız.
7. Burada mümkün olduğu kadar güncel verilere yer vermeye çalıştım.
Ancak referans aldığım bazı çok nadir çalışmaların tam da istendiği gibi
bilimsel tarafsızlıkta olmadığının farkındayım. Olsun! Bir görüş sunması
açısından onların da varlıkları önemlidir. Sonuçta teoriler taraftır ve bunu
araştıran da sunan da kendi teorisinin tarafındadır.
Haydi hayırlı okumalar!
n
(III)
Yalnız olmayı öğrenememiştim daha
Ne olduğumu anlayamadan
Dökülmeye başladım saçıla, döne
Parçalarım dağıldı, ufalandı
Birikince yeterince yeniden ben olacağım
Kendi olabilen bir ben
Ümitliyim,
Dağılarak, saçılarak toplanıyorum
Yeniden
Yeniden…