Hafta 4-Otopark Etütleri

Otopark Etüdleri
Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Niçin Otopark Gereklidir?
• Karayolunda hareket halinde olan Her bir taşıt belli bir süre
sonra kısa veya uzun süreli otoparka gereksinim duyacaktır.
• Arazi kullanım şekline göre otopark ihtiyacı değişir. İş
merkezleri, rezidanslar ve ticari aktivitelerin olduğu
yerlerde ihtiyaç daha fazladır.
• Metro, metrobüs, tramway ve otobüs gibi aktarma
istasyonlarında park et-bin P&R (Park and Ride) tipi
otoparklar yapılır.
• Yol kenarına yapılan parklar kapasiteyi ve güvenliği olumsuz
yönde etkiler.
• Trafik mühendisi, otopark talep tahmini yaparak,
sürücülerin ihtiyacını kaşılayacak otopark sahası tahsis
etmeye çalışır.
Otopark Tipleri
• Cadde
kenarı
otoparklar:
Caddenin
bir tarafında veya iki
tarafında araçların park
etmesine izin verilir.
• Otopark ücretsiz veya
ücretli olabilir.
• Otobüs durakları ve
engelliler için tahsisler
yapılabilir.
Cadde Kenarı Otopark İlkeleri
3.35 mt genişlik
7.5 mt minimum uzunluk
Dar alanlarda efektif olarak çalışır; manevra zorluğu, mevcut trafiğe katılma
zorluğu, cadde kapasitesini azaltma gibi dezavantajları mevcuttut.
Otopark Tipleri
• Cadde dışı otoparklar:
• Kamuya veya özel
sektöre ait otoparklar
olup, çok sayıda aracın
parkına olanak sağlar.
• Alışveriş merkezleri,
istasyonlar, havaalanları,
özel otoparklar bu
sınıfta algılanabilir.
Yol Eksenine Dik Cadde Dışı Otopark
90o lik Otopark Ölçüleri
100 mt uzunlukta, çift sıra parkta,
72 araç parkedebilir
60o lik Otopark
100 mt uzunluğa 62 araç parkedebilir.
60o lik parkın avantaj ve dezavantajları
• Avantajları
• Giriş ve çıkış için kolay
manevra,
• İyi görüş,
• İki yönlü parka izin verir,
• Kısa süreli parklar için
uygundur.
• Dezavantajları
• Daha fazla kaplama
alanına ihtiyaç duyar,
• 100 mt uzunlukta, 90o
ye göre daha az sayıda
araç park eder.
45o lik Otopark
100 mt uzunluğa 50 araç parkedebilir
Farklı 45o Otopark Modelleri
Muhteemel kaza
Potansiyeli
alanları
45o lik parkın avantaj ve dezavantajları
• Avantajları
• Otopark yerlşiminde
daha az genişliğe ihtiyaç
duyar,
• Giriş ve çıkışta kolay
manevra,
• Geriye doğru, kolay
görüş
• Dezavantajları
• Tek yönlü çalışır
• Daha fazla kaplama
alanına ihtiyaç duyar.
30o lik Otopark
100 mt uzunluğa 36 araç parkedebilir
30o lik parkın avantaj ve dezavantajları
• Avantajları
• Kolay park etme,
• Park yerleşiminde az
genişlik gereksinimi.
• Dezavantajları
• Araç başına daha fazla
kaplama alanı
• İki yönlü park etmet izin
vermez
Motosikletler İçin Otopark
Minimum genişlik: 1.5 mt
Minimum uzunluk: 2.5 mt
Otobüsler
• Minimum genişlik : 3 mt
• Minimum uzunluk: 12-15 mt
• Minimum yarıçap : 12 mt
Otopark Tasarımında Temel İlkeler
• Her bir taşıt için 36 m2 dikkate alınır (giriş, sirkülasyon,
park alanı)
• Minimum otopark uzunluğu 6 mt, genişliği 2.75 mt
olmalıdır.
• Bina duvarından en az 6 mt mesafede olmalı
• Otopark giriş ve çıkışı kavşaktan 15-45 mt mesafede
olmalı
• Otopark kaplaması % 2 boyuna veya enine eğime sahip
olmalıdır.
• Giriş ve çıkışlardaki yarıçaplar en az 4 mt olmalıdır.
Otobüs veya kmayonların da kullanması durumunda en
az 13 mt olmalıdır.
Otoparklar Binalara Dik Olarak
Tasarlanmalı
Büyük Otoparklar Daha Dikkat
Çekicidir
Otopark Etüdü Çalışmaları
• Otopark tesislerinin envanteri
• Otoparklarda, araçların park süreleri, sayıları
ve devir sayıları,
• Otopark gereksinimini ortaya koyan faktörler
• Otopark talebi
Otopark Tesislerinin Envanteri
•
•
•
•
•
•
Otopark tesislerinin tipi
Otopark çalışma saatleri ve varsa limiti
Otopark sahipliği (kamu, özel)
Otopark ücreti ve toplama yöntemi
Kullanım kısıtı (belli kişiler, kurum, kuruluş)
Diğer kısıtlar (Otobüs durakları, yükleme ve
boşaltma bölgeleri vb)
• Geçici veya kalıcılığı
Otopark Verilerinin Toplanması
• Birikim: Araçların otoparkta toplanmaları,
haftanın belli gün ve saatkerinde yapılır. Saatlik
veya iki saatlik esasa göre saat 06.00 ile 24.00
arasında yapılır.
• Park süresi ve devir süresi: Plakalar kayıt altına
alınarak yapılır. Ölçüm süresi park süresine
bağlıdır. Park süresi 1 saat ise her 20 dakikada bir,
2 saat ise 30 dakikada bir yapılır. Devir süresi
farklı plakaya sahip araçların sayısının, otopark
kapasitesine bölümü ile ölçülür. Elektronik veriler
kullanılarak da bu veriler elde edilebilir.
Örnek Park Birikimi Grafiği
İnternet Üzerinden Otopark
Otopark Gereksinimini Ortaya Çıkaran
Faktörler
•
•
•
•
•
Alışveriş merkezleri
Aktarma istasyonları
İş merkezleri
Okullar
Hastaneler vb.
Harita üzeribe işlenir
Otopark Talebi
• Otoparkı kullanan kişiler ile anket veya posta
karı ile yapılır.
• Otoparkı kullananlara: Otoparka nereden
geldiği? Yolculuk yapmasının nedeni,
otoparktan sonra nereye gideceği sorulur.
• Bunun yanında, anket yapan kişi, otoparka
geliş zamanı, araç cinsi gibi verileri toplar.
Verilerin Analizi
• Legal olarak park eden araçların sayısı ve
süreleri
• İllegal olarak parkeden araçların sayısı ve
süreleri
• Otopark talebi alan-saati (space-hour)
• Otopark tesisi arzı
Verilerin Analizi
• Alan- saat hesabı
•
•
•
•
D, belli bir süre için alan araç-saat talebi
N, park etme sürelerine göre sınıf aralığı sayısı
ti i inci sınıfın otopark süresinin ortalaması
ni i inci park etme sınıfında parkeden araç
sayıları
Otopark Tesisi Arzı
S , belli bir sürede pratik arz alan-saat sayısı
N, kullanılabilir park alanı sayısı
ti , belli bir sürede i inci alanda legal park
durumunda toplama saat olarak
F, etkinlik faktörü (0.75-0.95 arasında)
Örnek
• Örnek: Otopark sahibi, geen müşterilerin % 20 sinin
08.00- 18:00 aralığında park yeri olmadığından dolayı,
park edemeden ayrıldığını fark etmiştir. Verilerin
analizinden % 60 ının düzenli kullananlar olduğu ve 9
saat kullandığını, diğerlerinin ise alışveriş müşterileri
olduğunu ve ortalama park sürelerinin 2 saat olduğu
görülmüştür. Park edemeyenlerin % 20 sinin düzeni
kullancılar, diğerlerinin ise de alışverişe gelen
müşteriler olduğu ve toplam 200 araçlık otopark
olduğunu dikkate alarak, talebi karşılamak için ne kadar
araçlık park sahasına ihtiyaç vardır. Otopark etkinlik
katsayısını 0.90 alınız.