Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

._AYLIK MuziK VE SANAT DERGi Si • YlL: 1 • EKiM 1993
IO.OOOTL.
SAYI
BUSAYlDA:
•
•
•
•
•
aYfe gul civaog lu
faru k aycm ~akl rogl u
ozer ciravo glu
gerard hofnung
osma n razl aks u
m. semih baylan
•
•
hulya tarean
m. naz mi oza lp
•
10
Mavi Nota'dan - - -- - -- -- - - -- - 10. saylmlzda sizlerle birlikteyiz. Scobahan'm
kendini iyea hissetlirmeye bai ladlgl ~u gunlerde.
haveter bir hayli sarinledi. Trabzon'un Sonbahan ise .
bi, hayli cle r. OIsun 0 kadar artlk. Jlkbahar yes eme
olanaOI bulamlyoruz. Bari Scnbehan ya ~aya li m.
Ekim say.mlz vine dopd olu. Bilimse l aQuh gl ola n ya zllanmz Vine 6n plaoda. Be{jenilerirliz8 sundugumuz bu say. mll l bi, solukta okuy aca{jlnl z Gmi-
diyle••.••
•••
Ekirn ay!)'la birlikte Trabzon'da sanat yaiaml krpmian maya bailadr. Trebzon Oevle t Tiyatrosu bu
ay itrinde perdelerini Trabzon halkma ~ 'Y0r. K ~
nuyla ilgili delayll bilgiyi Sanat Haberleti sayfamlzda
bulabilirsiniz. Yorucu bir sezona rnerh aba diyen
Trabz on Devlel Tiy atrosu'na 1993 - 1994 sezoounda batanlar diliyoruz.
...
Trabzon Belediyesl T urk Halk MUligi Koro au
!iiElf Ihaa n Ey ubog lu yOnetirrinde Turk Sanal Mu..
zigi Ko rosu ise ~ Ta, kln Ozer yonetimnde yeni
sezon ~all,mala nn a ba, ladllar. Call,malannda her
iki koroya ba, anlar diliyonJz.
...
Trabz on Muzik ve Halk Oyunlan Demegi bunyesindeki halk muzigi VEl sanal niiziQi korolan ~a ­
lIimalanna ba,ladlla r. Turk Sanal Muzigi Kor osu
iefi Sali h KazanctOglu'jle ilgi6 hazl rladlQlmlz bOrum MelroRom sayfalan mlzda yer allyor. Cileli bir
sanal ya, amml bu sayfalanm.zda okuyabilirsiniz.
...
TrabzoR II Kullu r Mudu rlugii b Onyesinde TOrk
Sanal Mih:i gi ve Turk Hal k MOzig i korolarl kuruluyor. Bu korolan ifah,tmn ak ilfin belirlenen isimler
dergimiz elinize g8lftiQi gOnlerde a~ lk la nml' olacaktlr. Bu isimle ri size Kaslm saYlmlzda duyuracaQlz.
Bu konuda l il iz bir ifalli ma OrneQi veren II Ku ltur
MiidOrij Saym Salih Zekl Sivri'yi sanat adma kul luyor ve Ifah, malarmda destekliyoruz.
...
Trabzon'da rnUzik if ah~ malanm surduren bir ba~ ·
ka dernek olan Karadeniz Folklor Egitim Dernegi
(KA· FEM), if a h~ma la n n a b a~ l ad l. Ceiil li enslr umanlatln oQrelimi amaclyla bu YII kurslar duzenle·
yen bu derne Qi emeQi ge~en tUm ifall, anlanna ba, arllar ditiyoruz.
...
Elektronik Muz:i\)in Klasikifisi, usia ism Jear· Michel Jarre ' m -E urop e en Co ncert" adlt turnesi , u
gunlerde YOOun ilgi 90ruiUyor. Jarre bu turnesiyle
An glo- ukson kOlturune karil bir b a~ arl saOladlOI m dUi unuyor. Konserlerini ba, llbai lna gorse! bir
gOsleriy e dOnu,tl1ren sanatifl , bu turnesinde ozettikJe
son albUmu - Chro nologie- uzerinde yoQunla' l)'or.
...
Izmir o evlel Sentoni Orkealras, QoS O) yeni
mevsimi 8. Ekim'de Martin Ber kotsk i ile ~ lyor. Orkeslra yeni sezonu 8·9 ekim hafta sonu konseriyle
aifarken. a.;lil,ta orkestraYl, Devlet Opera ve BaIesi Genel Mud ii rii ve aym zamancla 10 50 Genel
2
Sanat Yonel meni Ren gim Go kmen yonetecek. Solist,
ulkemizde ifah,mala nyla ye kmden tanldlOlmlz Arnerikah piyanisl Mart in Ber kol akl. 10 SO, sezonu 31 hafta sonu konserleriyle renklendirecek. Orkestrayl 31
kcnserce 14 set yOnelecek. Bu konserlerde 20 solisl
ise gllrev alaeak. Solistler arasmda Devlet Sanatiflsl
Piyanistler; GUI'in Onay. Idil Blret. Anegul Sanca
gibi adlar ver.
...
~r
Ya,ar ,", ir~ taraftndan kalerre ahnan ve
1979 ylhnda Kultur BakanhOI ta rall ndan senaryo Odulane IaYlk gOriilen yan konulu kiea metrajll filmin ifeki•
mine get;tiQimiz gl1nlerOO Trabzon'da ba, lanch. KOltur
BakanhOl'mn 250 milyon lirailk but~e ile finanse ettiOi
lilmin y6netmeniiOini Handan lpeklfi yaplyor. Rlmin
gOn1ntu ylln etrnenligini. uluala ra rasr Odul sahibi Tevlik
$enol gerifekle,tiriyor. Filmde bei verde ke~ eci.
bit keme~ e uetesr, k6y kete n ve delikanhlarl ife~ill i
toller Ostle nirken. li lmin yaplmclhOml Veni Yap lm ~ ir·
keti adma ~ai r Va, ar MirSf; usllendi.
...
Ozan Ruhl Su, 61umunO sekizinci Yllmda ife,illi et lcinliklerie anllck 19. EylUi Pazar gunu. Ruhl Su ilfin
saal: 12.30'da Zincirlikuyu Mezarh\ll 'ndaki mezan be:mda duzenlenen t6rene Ruhi Su Dostlar Ko ro su
katrnrken. 25 EylOI Curnartesi gunO Ankara Devlet
Tiy atr osu Biiy Lik Salonda bir sanal ~61eni duzenlendi. SunUC\JIUOunu RLi ,tLi Asyah'mn yapl lO' geceye
bir Ifok un](i kifi konu,rnacl olarak katrldt,
...
Mo,ko va Devlel Senlonl Or kest ra.. 17. EylUi ak·
, ami saat 19.00'da Cernal Re, it Rey Konser saIcnu'unda (CRR), unlu ~el Pavel Kog an yonetiminde
bir konser verdi. Halka a~l k olarak sunulan konserOO
Caykovskl. Lalo ve Proko fi yet'in eserleri ses·
lendirilirken. konsere solisl olarak Bor islav Si ruliov
katlld l.
• ••
Trabzon'da yeni kuru!an ve , ehrin ilk ozel tiyalrosu
olan Ttabzon Sanet Tlyal roa u, smavla oyuncu allyo r.
Adaylarda i iir, masal 'Jeya herhangi bir l iyatro oyunundan dramalizasyon, bir ,arklyt enstrOman ~a lara k
sOyleyebilmek. tolklor oynamak. dans edebilmek gibi
~ a rtla r aramyor. Trebz on Sanal Tiyetro su ilk oyununu arallk aylRda sahneye koyacak.
•••
VereceOimiz muzik odOlU ile ilgili ~all ,malanml z
suriiyor. Konuyla ilgili olarak delayh bilgiyi bOyOk bit
olaslllk ia kaSlm saylm lzda duyurac aQlz.
...
Istanbul temsilcimiz Osman R. Aksu , g69tiOimiz
gunlerde mensubu olduOu. Galata Mevlihane si eag..
da , A'lklat Grubu'nun gosterileri ilfin Ispanya'daydl.
Temsilcimizin l apanya ile ilgili gezi nottarlm ilerleyen
saYllaflmlzda yaylmlayacaQlz.
...
Kaslm saYlmlzda tekrar birlikte olmak dileQiyle tOm
okurlanmlza ba~a n, saOhk va tnIJ1lululdar diliyoruz.
Esen kahn...
,",ut il Semih BAVLAN
Genel YaYln Yonetmeni
•
Dede Efendi Evi ve Turk Muzigi Muzesi
• Ay~ Giil CIVAOGLU
· Kon a ~ l n kaplSlnl ~lk buldugumda I~erl glrdlm; orada klmseyl bulursam
mOsade Is-
teyecektlm.
GorOno,One
nazaran kon agl muhaclran
edilml, Idl. Konagln hal-l
blsl tesessOrOmO muclb
Sokak kaprsuun 6n Ondeki
Iskan
haraoldu .
blnek
tasmdan ba,layan merdlvenlere
b aklnca Eyyubf Mehmed Bey'in
, aklrdl Hafiz Zekal Efendille yukarl ~Iktl glnl g orOr gibl oldum.
Ihlimal kl blrkal; seney. bu sbOt On yl kll acak olan bu harabezan gezmekt en vazg e~ ere k teses surf e d lfan ~ Iktlm".
Rauf Yekta Bey'in "Edtiz-I EIhan " (MUS lkl Ostadlan) adh s serinde 55z attiQi bu ev, Akbl ylk'ta
bOyOk bestekenrmz Hammami·
zade Ismail Dade Efendi'nin oturduQu ve fOphesiz bi r~ Onemli
eserini beslelediQi evdlr. Yukan daki cClmlelerden an la ~ lId lgma
gOre, 1925 yumda bile harabe durumunda bulunan evin yrkilmadan
1970, hatta. 1980'lere kadar g elmi ~
olabilmesl doOrusu lnan umas r gOy
bir oIaydlr.
her ne htkmetse iki yilda aneak
onaytamr. Bu sOre iyiode terkedilmi$ oIdugu iyin, bUsbUtOn harabeye donen bina, 1986 ktsmda.
tn tmasma
dayabir
lodos
namayarak yOker. Ar1 lk restorasyon olana!)t katmarmstrr. 8unun
uze nne bina Beledlye'den ve Aru tlar Kurulu'nda annan tanle ylkunnr. Deme{lin 15 milyon lirahk krslth bOlyesiyle, Dede Elend! Evi'nin
asllna uygun olarak lnsasma baslanu, 8u maksatla dOzenlenen bazt
konserferin gelirleri de kullamlarak
sonunda kaba lnsaat tamamlar ur.
Ne var kl daha cok paraya gerekslnim vardtr. 1988 yll inda KOIIOr
Bakanltgl'ndan istenen 120 milyon
nra. hem iki yll som a, hem de 96
mifyon lira olarak Odenir. 8 0rokraslnin her mOdahalesl, i ~e baslamayr aylarca hetta bazan ymarca
geciklirmekle ve temln edilen paralar enllasyon yOzOnden 1$9 yaramaz duruma gelmektedir.
Ian mololof kokteyli yOzOnden bUyak bir yangm tehlikesl ananhr.
au arada geyen HaZiran aymda, KOnOr Bakanltgl'ndan GeHman
Mara , dOneminde istenen 150 milyon liranm ylktlgl mOjdesi geUr.
Fikrl Saglar lse 500 milyon Hrahk
tahsisat c tkartmrstrr. Perlhan Baici
han rm, bOrokrasi engel1erini esebrhrse · Oede Elendl Evl Tilrk Milzlgl MOzesl"n!n cok yekmda ac uebileee!)i sOyleniyor. •
8u kadarfa kalmaz. Dede Efendl Evi'ne g~n $ubal aymda an-
AkblYlk Ka rak olu oIarak kullamnrken 1978 Yllinda terkednen
Dede El end l Evl , Perihan Ba1c rmn (TOrkly e Tar ih l Ev lerl Kcruma Dern egl Ba, kam) 1978 yrhnda ba ~vu rup tam am ytlda ylkard l!)t bir kararfa, Mil li Eml ak MOdilrlugu taratmdan ~TO rk MOzlgl
MOzesl N yap llmasl kaydl yla TOrkly e Tar ih l Evler l Koruma Dernegl'ne 1984 Yllmda tahsis edi-lir.
l ~te dernek ba ~ka m Per ih an Balc l'ntn mOeadefesi ise bu lanhle
ba$lar.
NDede Efendl Evl Turk Muzig l
MOzesl· projesi Amtlar Kurulu'nca
Hamamizade {smail Dede Efendi'nin AkblY1k'taki evinin Ylkllmadan 6nceki
(iisNe) ve restore edildikten sonraki durumu.
3
Sir Mektubumuz Var
Faruk Aydin CAKIRO GLU
Genel Yaym Yonetmenimjz Mufit
Samih Baylan's 8.S.1992 tarihinde
yazl/m /# bir mektubu, musikimiz tarihi apsmdan yararli olur dO·
~Onc6siY/8
16• • • ff'
yaym1Jyoruz. Bu mektubu
kalame alan Faruk Aydm 9ak/fo{}/u,
rrabzon'un Boztepe Mahalfesi'nde
oturmakta a/up, yazdl{J1bu mektubu
He bazi bifinmez noleta/ara lilk tutmaktad/f. DuyarlJ~ mdan dolayl kendis ini kutfuyoruz.
Mavi Nota
Kardes irn Semih Bey.
Muslkimizde Iz Brrekenter kltabmm okudum. Memnun oldum. Ku·
9ukte olsa boyle bit kitabr yaytmlamemz bQyOk bir besendrr. Sizi tabrik
ederlm. Selahattin Pmar'm "Ium yerini
Beyo{;lu yezrmssmtz. Ben Pmer'm cenazesine gittim. OIOm yeri Keternrs'te
Todori'nin lckantastdu. Selahattin Prnar 1947 ylli kHj mevsiminde MuM tin
Bey'in Beyo{jlu'ndaki Novotni Gazinosu'nda tamdrm, Bit k l~ mevsimi boyunca her pazar gunu matineye qittim,
Matinede Aleko Bacanos. Necati Tokyay ve Selahattin Piner saz cahycr.
Agyazat Ga rabetyan, Celal Tc kses ve
Tahsin Karaku~ 'un Faruk Ay din 9aklro~/u 'na yazdl~1 18.4. 1956 tariM mektup.
Tahein Kataku ~ c kuyorlard t. Fasnd a n
scnra Selahattin Pmer sahneye yelmz
ola rak 1I1kat ve tanburuyla i arkl soylerdt. En 'fok soylediQi ~atkl lse Kut-
dihjcazkar makarmnda Suphi l iya
Bey'in (Bah'fenizde SunbUl olsam)
~ark l sl
idi.
Krtabtntztn
Bilemediklerimiz krsmmda Celal Tckses'den bahsetmi~ siniz . Oelal Bey'in
olum tarihi: Go!cuk 1964 Mart eyrdtr.
E ni~temin eeki kanst Celal Bey'in teyzesiydi. Senesini bilemiyeceQim e n i~ ­
tem Celal Bey'i Trabzon'a davet etmii ,
karde si Mahmut Bey'le Faroz Mahallesi'ne g el mi~le t. Bit rrc doe t kalrmetar. Mahmut Bey ud ~alml ~ , Celal
Bey ~a tkJ s oy le m i~ . 1954 Yllmda Trekya'dan askerlik d onu~ u Istanbul'a geldiQimde Celal Bey'te g Otu ~mli~tlim.
Ben de rnueikr ile me ~g ul oldum. Os·
kuda r MUSlkl Cemiyeti'ne ve MUSlkl
Kliltut DerneQi'ne gittim. Bizim musikimiz hanende musikisidit. En kuvvetli hanendele r Celal Tokses ve Tahsin Karekus'tu. Ben bir'foklatiOi
dinledim. AQyazat El endi, Hamit Dik-
4
Cala! Tokses'in Faruk Aydm
9ak"o~lu'na
yazdlgl tennsiz mektup.
SEN...
MEY~D we TESEKKUR
K'1'D>etI1 ..rl ,t,·
.... eE L A L
-
6zer CIRAVoGLU
TOKSES'in
..b,db _
in\.iJcali.
. Ollll n.
eel.." 20
Mart ·1966
1'••• •
nin 4 0
~
l nadllt
1n~ 1
'\,. d1k.
~?D~lI~:':'~::
MetJrrl Clml. L.."'; Jnd." r uhlln. okun l.
~. k
y.
Mu Ndin.
.1<>raba. d D. t
d i ll _
<1.' 1...... " ". ~ .jfI. ....; r io.. ede•. IV _
nu
r
gem idegil
..:...:.
tcI......ln.. ;tUrak ode n ...
t.~,- b ul lln in Ikraba '"
d oou.n.
_
lI .lerImLu blldlrt.IL
I
0Il nau-
"",.. os.
Cela/ Tokses'in
yalmkrhc ruh gecmesl
yuzler alcatrc,
organ nakl! yapiyor evren
. . . OCw ... QI:IJMI
.
.,
HOutnT. nn
yapraqrm, derim sen
omm tatihi; bugDne kadar yaYIfTlJanml1 oJan Turk miJzigitarihi Icitaplallnda net
oIarak verjl6m em~. hatla belirtlltr1617l~t ir. Yukardalci mev/lit ilanl Celal Toksesf1 92. 1966tanhinde OId~iinii gO$t9fTTlekt&dir.
ses, Numan Bey ve Hanende Ibrahim
Efendi 'nin bazr plaklan be nde mah-
fuzdur. Celal Bey unutulup
g ~ mi~tir.
Tahsin Bey blrakhQI bir kac; be ste siyle
unutulmaktan kurtulmustur. Tahsin
Karakui'U 1958 ylll yazmda KGc;ukyiftlik park. gaz inosunda dinled im.
Birbuyuk saat sahnede kaldt, Yalmz
olarak U» ak fashm okudu. Aynl eenenin kl ~ aylan nda Sebek Gazinosu'nda Hamid Dikses'le beraber ~a ­
ll~ tyorla rdl . Bir a k~am gazin oya giltiQirnde kendisini sahned e yalmz gordum. Bir HOzzam faslt okudu . Fasla
(Aldtm hayali pe r~e rni n ey mah dideme) sozteri ile besteyen beste ile girdi. ~a rkl sl ve tOrkusuyle bir eehene Iasll okudu . Sonunda Selanall in Pmar
elini srkarak kendisini tebrik etli. te rihte 67 y ali mdaydl. Ses! h ~ bozulmam ilih. Kendisine Hamid Bey
nerde dive sorduqumda, (Doktorlar
Hamid Beye llar kl soylemeyi yasek ladtlar kalp yetmezli{ji 'Iar. Onun hall
vektt yerinde, lialilirna sada olur. ben
ekmek paras. ilj:in mncedete ediyorum.) demillti de OzOlmulilum. Bir
seneye varmadr Anadoluhisannda vezileye gamek czere Vapura bindim.
Gazet eyi ec nm gozume olUm ilam i1i~ ­
ti. llamn sonunda sevenlere dUyurulur
diyordu. Cenazesine birliok sanatkar
geldL lsimlerini sayrmyayim, Hayatt a
kalanlar parmakla gosterilecek kadar
ezelrmsnr . Merhumu Rumelih isarr
Cami'inde ikindi namazma mut eakip
kllm an cenaze namazmdan sonra etler uzerjnde Bu melihlsan mezarl t~ma
getirdik. Mezara indirdik. Selahattin
Pmar mezann ball ma geldi (Koca
Tahsin) dedi. anda gozlerinden yali lar bcsa ndr. Beni de a{jl alll. Istanbul'a
gilli{jimde mezanm ziyarel ederim.
Bende et yaztsryla ya zdl11 bir mektubu va bayram tebrikleri vardrr. 0 t atihte Mesul Cemil Istanbul radyosunda (Ses ve Saz Dcnyermzden c ehrelet) kcnuemalannt yapiycrdu. Bu konuemelennde Tahsin Bey'in elumcnden beh setmemistir. D na de{jer vermernistir . Bu durum beni uzmulitOr.
SutUn ili lerinizde hayrrh ve u~ u rlu
clme srm dilerim. ..
yol iskence
yakmlast un sana
ve kovuldum
a~k
dag lndan
gozlerine bakamam
beyaz giysilerine
ayaklann
urnrnadijnrn cinsellikte!
a
a
(Gf:l fBn:J Hoffnung'dan)
s
ANILAR - -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- --
-
-
-
-
-
- --
-
-
-
-
Sir "Aranagme olayr" veya "intihal"
• Osm an Razl Aksu
Trabzon'dan Istanbul'a nakl-l M ne edlsimiz 1980 yrhna rastla r. Ilk gOnler, aylar ve hatta birkac YII ada plasyon daha yehn bit irade ile uyumla ge<;ti. Muslkiden koptuk. Trabzon'da bildik dostlar, onlann Ista nbul'daki tamdrkla n ile yevre qenisleyirce bizim Fotograf Ostadl Me hmel Avcid ula t'm arkadas r matbaacrgrafiker Kama l Onsal bane Setamices me'dekl damage gittigini, benim nicln ka lilmad lglmi sordu. Bir Oumartesi olacak birlikte gittik. Yrllann kanunisi Ismail Sencela r Hoce'nm sahibi oldugu ve de y6ne lim kurul u
Ba ~kanh g ln l yapt lgl -Anadolu ya kas r MOzisyen ve Muzik Sevenler Dern eqin e" g i ri~ . 0 giri~ . Se ne 1982 gibi..
Bu sene yazlYI kaleme aldlgl m bu tarihte 11 YII dolm us oluyor. Derneqin Hocast Ankara Aadyosu'ndan iyi
tanldl Qlmlz Nuri $enneyli • kanuni ve de koro sefi.. 0 zaman lar Sinan Kayan Hoca da ud ve nazariyat dersle ri yapryor. Nuri Hoca'mn ozelligi tasu tarzmda cahstnma yaptrrmast.. Hicblr de meqin eesaret edemediqi.
aranaqme baglant lh fas rllan iera ettiriyor. Hani 0 radyolardan dinlediqimiz . Ganita aksamtanm sOsleye n fasrllan .. Her Y111D-15 eserde n clusan en a~g l lki tasd yapryoruz. Bunlan sinema ve gazino konse rleri olarak
deqerlendiriycru z. Dernek motevazi butcesine katkt oluyor. Bu gelene k hele n devam ediyor..
1988 y th biz im Beyati tashm icra etligimiz yll oluyor. Bunu ben notalan n altm a, ge((ildigi tarihi not ettigim
lcin bitiyorum . yok gOzel haZlrl anml ~ bir fasrl. eserlerin s trasr aranaqme baglantl lan mOkemmel.. Seyfeltin
Osmanoglu'nun pesrevind en sonra, Rahmi beyin sozleri Reeaizade Ekrem Bey'e ail "GOI hazin, sOnbOI perisan " a{ll( aksagl; Hakim Elkutlu'nun "Ne bahar kaldr, ne gOI" ag lf aksagl, Mahmut Celalettin Pasadan "Nar-r
fikra t ~Ole , pes old ukca sinem daghyor" devn hlndisi. Selahalt in Pmar'da n "Kalbim yine OzgOo", $evki
Bey'den "Emel-i meyl- i vera", Mustafa cevus'tan "y lkahm sayd-O !iikare" ve Oede'nin "Ka rstden yer gOle gOIe" srras iyla giden eserler.. Herhalde hatnlayamadtklanm da var.. Fashn ilk cahsmalennda 'Nar -r firkat' isimli
devri hindi eserin baglantl saz r (aranaqrnesi) yok. Notestm bulamtyoruz . Nuri hoca "camm yaza nz bir eraneqme" diyor ama , blrkac hall a birsey yok. Sazda sua oraya gelince 'Nekerau cahn'diyor ama tat yok. Ben
evde birkac gO n etOdle a~agldak i aranaqmeyi yanp getiriyorum. Hoca beqeniyor ve hep bunu caldmyor..
Qaldlnyor ama ... Ud hocamrz Needet Gerginok elinde oriji nal aranaqme ile gelince.. lste kayna r sular kafamdan a~g l bosahyor.. A$8g1da gorecegi niz gibi aranaqrnenin ilk iki 6190s0 benim yazdlg lml s6yledigim
aranaqmenlnklnin ayr u.. son iki 6190 d e gi~i k . tabii bOIOn hocalar bunda bir kopyalama olayt olmadiqrm ama
blr 'inlihal' denilen clay old uqunde blrlesiyorler. Yani yrllar once benim hattza ma g irmi~ bu notalar, ihtiya9
arunda a91ga 9 lkm l~ oluyorlar ama ben farkmda deqilim .
Beyali fashnda yansr intihal , ya nsr benim olan bu aranag me hep cahndr. Halla rahmetli kemani Nejal YII·
maz, aranaqmeye srra geldigind e hocaya baka r gOler, devrihindinin ilk 09 sekiz ligine rastllyan 09 neva (re)
sesi nde kafaslOi emme basma tulu mba gibi oy nallrdl. Ben ise herhalde g6zlerimi ka9lrarak , aranag me ~ I­
rna rnUddetince, oyalanml!i g6z0kOyordum. _
6
"
Yirmi y,lhk
~i1 ell
bir miizik y a ~ amlnln ardmdan
SALiH KAZANCIOGLU
• M. Semih BAYLAN
K
endini mOzi ~e adamrs , bu a1anda 20 YIII a,kln bir
sOradir geryekten me, akkatli t;:ah,malar gar-
yek:le,tiren, gent; rnUzisyen loeaust bi r lnsan olarak,
i1 erde /fok ,ayler ba, arabilecel)inl, fU geytiOimiz 6-7 YII
19 nde gOstermi,li r.
Akyaabarln Dii rblnar mahallasind e, blr hayll gUzel
sese sship ann enin bir evladl oIarak 30 AOuslos 1955 ta rihinde dlnyaya merhaba diyen KazancloOlu, mQzikle her
zaman Iv il;:e 0100. Trabzon'un geleneksel yaprsmm
il;:inde. aile y8vreslnde muslki lie ilgile nen inseoie nn buluomas. nede niyle mOzik ooun yafamlnln aynlma z bir
paryaslydl. Trabzon'un geleneksel mOzik yasammda,
gaOl; krzlann olu, turduOu fasil toplanhlan, toplum Ufl sanat ya~m m l n bir paryaslydl. Ozellik le yaYlf ve yime nlik
alanlarda. bahyelerde oluiturulan lasil tcplenhlan lop lumun gelene ~inJn aynlma z bir pan; aslydl. Gllzel sesli
g~ krztann, ellerinde adela bir dantel gibi nntukla n ud
ve diQer enslrOmanlarla (6zettiJde ud) dczenlenen Iastl
toplanhlan artlk antlarda kalsa bil., gUoomOzde hala bu.
yOklerimiZden di nl edi~mjZ ho~ sedalardl r. If Ie bOyle bir
or1amda, aile c rtermnc a mazi kle tanl ~an nice Trabzonlu
insan gibi oda muzikle bOyle tanlfmlf. Belkide repernrarmm geli~m.sinde gOzer S8sli bir anneye sahip 01masmm etkisi vercrr. CunkO anne slnin 'okudJ Ou kla sik
eserlerl zevkle cinlediQini ve cnlara g6re muzik cahemetenm y6nlendirdiQini biliyoruz.
Sesinin gOzelli{Jj He dikkaUeri Ozerine daha llkokul srralannda iken ~ekm eyl bafarmtfll . C zellikle Isliklal Marfin! ~ok Iyl okuduO'u ~in 60retmenleri laraflndan en srraya allnlrdl . Okul mOsamer elerinde Ise vazge~ilmeyen
bir ad ola rak herzaman kalmlfll. Ortaokul srreien da ayru
heyecan ve ~ku ~inde g~m i~ ti. YIrle okulun yel enekli
ve iyi sesi ola rak kaldl. OOzenlenen gecalerde Salih Kazanclo{llu adl hep dudaklarda dola~II, zihlnlerde yafadl.
lise srralanna gelindiQinde artlk mOziktekl ~ izgi si bir hayli
otu rmu~, artlk kifiliQide belirmeye baf laml f l l. If Ie bu Slralarda kendisinde yaf~a bUyDk olan daYlslnl n oOlu Selahaltin Mumcu (~u arda Trabzon Vakilla r Bankasl ~ b. mOdOra) ona ba Qlama lie TOrk sanal MuziOi eser1 eri okutIUrdu. 1 ~le bu ~ a h ~mala r onun mOzik ya~aml nda bir kilometre la~ldl r. Artlk ona bu ~ali~mala r yelerli gelm iyordu.
l~inde mQzik cOf kusunu du rdurabilecek, sevgisini btilunleyecek yenl alanlar gereklyordJ. Zlra mO zi ~ daha iyi anlayabilacek ortamlar an-yo rdu kendine. Bu yaftna kada r
okul gecelerinde rnOsameralerde, yaJunlan nln dUQUnlerinde ~rkl ve IUrkO okumak sureli lie ge~ en gOnlerin artlk
degif ima ve galifm eya gereksiniml vardl.
If te Sali h K azanc loglu 1970'U Yiliann Ilk yarlslnda,
lise slrala nnda kendlslne yeni ortamlar aramaya koyUldu.
Tra bzon'da ge,~e kten ~ ok 6nemli ve mO ~akkalh mQzik ~a­
h ~ mal8rl yapmt f olan Kernan vlr100z0 ve beslekar Tem al
O'nun birideali de Trabl on'da patf8/anan korolann tek Vlieut ~
mas/ydl. Yukardaki ' esim, O'nun bu Fabasmm bir be/g6sidir. SuaI
Kurtuldu y6nelimindeki Trabzon TUrk Sana! Muz~i ~ iJf
kendi korosunu birle~irip, 10 Haziran IggQ gUnU bir kOrJS8( du..
IM1emi1/i. Suat Kurtuldu y6netiminde duzenlenen bu kOllSer prt>grammmardmdan gecenin fildinihocasl Temel $ukrU fJo4ru'dan
alml$tl.
~u kru Dogru (3.3.1926 - 3.2.1993) ile lan l ~m as l bu tarihlere raslla r. 0 yillar, Trabzon'un muzik tarihind e Onamli
bir yer lutan , Teme! ~ u k ru Dogru ve Arkada,lan grubunun ~allfffialaTlm surdurdQOu Yllia rdi r. Arkadaflannln
aracllial ile gitmek iSledi ~i bu loplulu~ Ilk zamanlar kall lamam l~1 1. Zi,a Ak~aabal'la oturmasi . Temel ~OkrO Dog..
ru va Ar kad a,ran toplulu~unun Tr ab zon 'da ~a­
h~mararlm sClrdQ rmesi ona engel l e~kil ediyordu. Useyi
bitirdiQi 1972 - 1973 yilladnnda ylne arkadatfarlnln araciliOI lie bu lopluluga glderek merhum muzik adamlmlz
Teme! ~ (jkrO Dog ru lie lanlfmlfll. 0 yi llarda Teme! ~ Ok­
ru Dog ru ve Arkada,lan top luluQu Trabzon'da Kuyumcular C;:ar~lsl adlyla billnen pasajln iklnci kall nda ~ah­
f ,yordu. Trabzon'un mOzik la rihinde Bedu h Atakan , Hak-
7
kl Tuncer ~ellkogJu . Mu stafa Vural, Go nu l Oou k gibi amatOr anlamda Onemli 'ses'terln bulundu ~ bu lopluru~a kaIIlmlill. Tabii ki anun bu yali ~malara kanlmasr bOyuk bir ezveriyi de eremcen g etirmi f U. eeee saal 23.30 halls 24.00 'de
biten yshynalardan sonra Akyaabat'a gitmesi 6zellikle kl§1n
onun ili in SONn oIuyordu. Kiml zaman Trabzon'da kl akrabelennda g8celem ek gereklyordu. Kimi zaman da s rav bularmycr, etc- step yapmak zorunda kahyordu. Muzik ~­
trsmetennm ya ptld lOI salo na, <;all§ma see unoe n bir • lkl seet
Once gelip. salonu supClrUp lemizledirP gibi, kif mevsimi ise
eccesuu yak lp salonu yal lf ma ortarmna hazrrl ardr. AmatOrtO{jOn tadHuzu da bu oIsa gerek. Fali h e!)itim En slilusO 51navlanna hazlrlandl gl gOnierde kalddlOI bu loplulukta yahf'Tlalanni uzun }'Illar sCl rdQrdU. O'nun "rio arkasmdan s6y.
lenen bazt eea er. azmini daha eok er nrer. Koro programfauna kalll dl , solo progr amlar yaph. Sesinin nite likli olmas.,
gOsler diQi Ozveri ve aQlrba i hhQI sonucu toplulu Oa kendini kabul etfirme baiarlsl nl ,..."'::::".."'="''''''",.,."
gOslerdi.
Kendisiyle
barli1k k i~ i1i Qi ~ev re­
sinde acven uyandlfdl.
au ~allimalar d.
vam &derken, Trabzon'da bir baska grubun varhQmdan heberdar oIur. Trabzon Usele rl rKlen Ye trfenler
Dern~1
(TLYD)nde
mOzik ~allimala rlOi yapan Ahmet Sellm Teymur'un acrm Jiili r.
Teym ur'un cck nilelikW
~all imal ar
yapll{jlnl
00renir. Ahmet Sell m
Teymur, Kuyumcular
9arilsl adryla emren
pesejm Ikinci kalmdak i T~ D v a Arkada, larl grubunun 11811¥Jl8 salonuna gelir ~ahimalarlnl lzlerdi. Sallh KazancloOlu'nun Ahmet Selim Tey mur1a taOli masl ise bOyle
olur. Bu seIer onun TLY D'deki yahfmalanna kalilmaya bailaria r. Trabzo n'un mOzik tatihlnin son elli Yllina imzaslOi alan
Ahmet SaUm Teymur, disi plinll lIaliimalan ile Salih Kazan cloglu'nun bu koroya kapmaklar yapmasrna n&den 01mUftu. Zira Muzik l/-SlIimalan yapan bu iki Muzik adam. araSII'Ida gilli bir rekabetin var oldul)unu sezinl er. Bu sezgiden
OOlaYl hocasml klzdlrmak korkusundan bu kat;amaklan yapar. Ancak Trabzon'un 0 dOnem yOnelicilerinln islekleti ~
rultusunda bu iki hoea bir araya gelip mOzik yapmaya bailamalan bu kayamakla rln mlmesine n&den olur. Ahm et Salim
Teymur'un yahimalarmdan lam anlamlyla yararlanamaymca
kendisine rica &dip bir geee daha lIahfma yapmak suretiyle
bllgilerini ve mOzlk gOrgOlerini geliilirme yoluna gltmlflerdir.
O'na QOre bu iki hoeanln aYficshg. fU idi. Temel ~Okr ii Oogro 'dan kulak yOnOnden kazandlkla riOin yanl Sirs Ahmet Se11m Te ymu r'dan makam, nazariyal , nola, usul, klsaea rnOzl§in
lek niOI konusunda bilgi daOcl(elklannl artlflyorlardl. Anc:ak
KazanclOg lu'nun TLYD yallS' allinda lIahimalan devam ettigi d6nem, ayOi zamanda Trabzon MOzik yafSmmm sanclh
bir dOnemiydi. MOzi~ yOnlerdiren kifiler arasmd aki gOtOf ayrll lklan, lIalit malann slhha tii gilmesini engelliyordu . 1987 ylhnda kurulan Trabzon Muzik ve Hal k Oyunlan Dern egl'nin
kuruluf sureci bu sanclll dOnemde bai laml fdl . Tr abz on L1selerlnden Yetl ,enler Dern egl ge'lleklen ortam olarak verimll, disipllnli, sonullla Ahmet Sellm Taymur' un ellerinde yOnel ilen bir mOlik egilim kurulufu idl. Sallh Kazaocloglu ve blr
grup arkadaf l Ahme l SeUm Teymur'un dslplinli ve nilelikli
derslerine kahlarak kendilerini, mOzik de yellftirmeyi amaylaml f lardl. Zalen Ahmet Seli m Teymur'un der slerine kali lip
8
kendini yetifllrememek, olmayacak bir feydi . Anc:ak TL YD y6netiminin bu geylere clan ilgisizligi, onla n ~ olarak fahatssz olmalarma, f evklerinin kttti malanna neden oluyo rdu.
Bu ligisizlik sonucu, TLYD 'den kopan Sall h Kazanc loglu ve
arkada fla n Osm an Bayram ne Mu stafa Pehllvan; 0 gQnlerde (1987) mOzik yali f malafi Oi Trabzon MIIII Egltlm MudurlOgu 'ne bagli Genc;lIk Merkezl lIal lsl altmda sOrdOren
Trabzon Turk Sanat MUSllosl Toplulugu korosuna kai limak
istediler. Bu koroyu 0 zamanlar Suat KUr11Jldu yOnetiyordu.
Bu koro aym zamanda Tem el ~Okril Dooru'nun laal muzigi
brrakmasmdan dola}'1 , onun gelenegini sOrdOren. o'nun yah¥Jla arkadaslanndan olu gan bir koroydu. TL YD'den aynlan
Sall h Kazanc loolu ve arkeda slan i el Sua t Ku rtuldu 'Ya giderel< lopluluga kail imak islediklerini s6ylediler. Ancak korodaki
bazl kifiler taranrden istenmemeleti Ozerine bu toplul u ~ kahlamaddar.
Suat Kurtuld u'nun ark adailan teratmcan verilen bu 'red'
yenm Trabzo n'da yeni bir mOzik saytasenn ayll masl Illin veri1mif yan ll oluyorckJ. Zira bu yaml Trabzon Muzik v e Halk
Oyuntarl Dern egl'nin ku rulmasl karanm n verllmesi ne neden
otmuf bir yamltl.
0.·
Sallh Kazancl oglu, arkadaflafl Mustafa Pehllvan ve
man Bayram'ln da kalkllan ile Trabzon Muzik ve Halk
Oyunlan Demegl'nl 1987 yllmda yok zor fartlar altlnda kurar. Maaflanndan arttlrdlklan bir miktar pa ra lie Trabzon'da
bir ifhan ln iyinde iki oda IUtmak suretiyle lIahfmalanna baflartar. Anc:ak Kazanc log lu, devlel memuru oImasl nedeniyle
bugOne kadar demek y6nelimlnde resmi oIarak gOrev alamadl.
Oemek kurulmui , lIalrfmalanna baflamlfl l. Trabzon fehrinin bClyOk talihsi zli§i olan hizipler, bOICinmeler yeni bir sayla
a~mlfll. Zira yeni kurulan bu demek, iehirde l/-S1l,malar ml
sOrdOren diOer gruplarca pek ciddiy e almmamlfll. Ama bu
demegin ilerleyen gOnlerde nereden nereye gelecegi herhalde
biliniyordu.
DemeOin y6neliciligine Cernal Demi rklr admda blr emekli
subay getirilmifti. Oem ek Illersind e bu ,ahlsla uyum sag..
lanamaymca Cema l Deml rklr demeklen aynldl. $imdi , Falih
Egitim FakOUesi MOzik B610mu ba,kanllgml sardOren Sabri
Yen er' e dem ege kahlmasl leklil edlld!. Sabr i Yener 1987 YIhnda Onlversil ede yallfmala rlnl sClrd(jrClyordu. Malik bOlOmO
henOz ayllmamlf , aneak a ~ l l ma haZlrilkla n sOrdOtOl Oyordu.
Sabri Yene r demege geldi, bir ara lIah¥Jlalara kail idi. Ancak
Oniversil ede ki iflerin yogunlafmas1 nedeniyle demekteki y8hfmalanna son verdi. Sabri Yen et' in ardlndan demeOin korolannl, Ozellikle lark Sanal MOziOI koroso'nu yOnelecek bir
f e' araYlf lna girildi. Oem egin yOnelicilerinden Mu stafa Pehlivan ve Osm an Bayram , bu leklili Sua t Kurtuldu'ya g610rOO.
t
1
Suat Kurtuldu, 0 siralarda Genljlik Merkell MOdQrlQ{,Ju'nde
TSO grubundald bir krsrm arkada~ta n ile birlikle ljah~malann l
sQrduruyordu. Gelirilen bu tekllfe, birlikte ljall~akla oIan arkecestenne bir tekrrn s6z1eri oldu~.m u, bu nedenle bu leldili
kab(j edemeyece{lini belirtirken, Mustafa Pehtlvan ve Osman Bayr am bu duruma bir hayti azulmU~e rdi. Ancak beklenmedik oIayiar geli~meye devam ediyordu. Salih Kazanc logl u ve erkadaslan ereyrstenm sQrdaruyorlardl.
TLYD'de Ahmet Sel lm Tey mur'un ardmden i efli!:ji usllenen
Faruk Zalm'e bir teklil yaprldr. O'da Trabzon'da olamayaca{,J1
gerekljesi ile bu lekligi geri ljevirdi. li l e beklenmedik olay elmdi gerljel<te~iyordu . Teme! ~ukru Dogru grubunda ve Ahm at
Sali m Teymur grubunda solistlik yapan Salih Kazancl oglu
gruba ~el oIarak duiUnulClyordu. Alman bSZI releranslar uzstine Trabzon Muzik ve Halk Oyunlafl Oern egl'nin Turk Muzlgl grubuna sorumlu ~el olarak Salih Kazancloglu gatiril.
mi~li . Tabiiki bu T rabzon'un mOzik ya ~am l nda bir dOnOm noktaslydl. Zira gerllf bir lnsan 6nemli bir mevkiya galiriliyorW .
Ama Sali h Kazancloglu bu 6nemli ve sorumluluklar tailyan
bu mevkinln ai>r1I ~lnl Iaflyabilecek mlydi? Tabild bunu zaman g6Slerecekii ama bu jnsemn mOzik l ekniOi ve mUzik gibi
yozla~ aya son derece aljl k oIan bir sanal dalmda yapacaklan ilerde Ovguyle koou~ulabilec ekmiydi?
bir ~ahir korosunun kurulmasl. Yaklai lk dOrtYlldlr gundemde
olan bu koronun ~u anda kuruiamamasini poUli k nedenlere
baOhyor. O'na gOre bOyle bir koronun kurulmasr ilIin gereldi
potanslyel var. Ancak burada ~ nu gOzden lj lkarmamak gerekiyor. Klasik kcrclarda gOrev elabilecek lnsanlann mUziOi ~ok
iyi bilmeleri gerekiyor. au a1anda, leknik konuda dahll ~ iyi
yeli ~ mi ~ olmalan gerekiyor. EQar bu alanda yeli ~mif beyinler
versa. onlar zaten acuan smavlarde baiSnh olacaklardl f.
Trabzon'da geryeklen iyi sesler ve iyi sazlar var. Arna bunlar
b6yle bir smevee ne derece ba ~anh olabilirler7 li le bu Onemli
bir soru ifafeti l eiikil ediyor.
Trabzon Muzik ve Halk Oyunlan Dernegl 'nde geljen ali i
yll iljinde bir ljok program geTlfek le~lirildi. 0 0081olarak ilk YIIlar olduklja pasi! olarak Q&lfli. Ozellikle 1990 Yllindan sonra
demek bClnyesinde Onemli klpmian malar olmaya bai ladl.
TAT Televizyonu'nda kendisinl ilk gOsleren Trabzonlu grup
Suat Kurtuld u yOneliminde Ganljllk Merk ezl salonlannda ~a·
I I ~m as l nl sOrdaren, Trabzon Turk Sanat Muslk isl Korosu
Top lu luj) u'dur. Su grup bu bafa rlSlhl bir daha lektarlayamadl . Zalen 1989 Yllmda bir taklm 90rui aynhklan nedeniyle
bu grupta bOI0nmeler oldu.
O'nun hakklnda b8Zllannca ne kadar oIumsuz dUfOnalurse d~anulsQn, Salin Kazanc loglu , bundan soma gerljekle~tirilec ek ve garyekle~tirifmesi dQiOnOien her mOzik olaylnda, gOz OnQnde bulundurulmasl gereken blr sanalt;I, bir
dosl, bir arkada, ve koro ielidir.
Trab zo n Muzik ve Halk Oyunlatl Demegl'nin, Imeca
adlnl verdikleri (Turk Sanal MUziOi, TOrk Halk MU.zi{li ve Halk
Oyunlan birimlerinin birlikle yapllklan) programlar labiiki Ka·
zanc loglu'nun gerljeldeiitirdi{li 6nemli programlardan bitiydi.
Yanl Onemli bir kilomelre la~ lydl . Su baiarl!l ljah ~manm ardlndan Turk Sanat Milzlgl Koro au oIarak TAT Talevizyonu'nda ild kez program yapma olanaQI buldu. Su O'nun
muzik yaiiamm m lfOk daha Onemli bir kilometre la~lydl. Salih
Kazanc.o glu bununla
da kalmadl, demek yOnelimiyle olan uyumlu
~ah;mas ln ln ardlnda n,
Trabzon'un daha iyl lan1nabilmesi i~in (aynl
zamanda Devlel koroIan Juri ayesi) bestekar
Avnl Am l'l Trabzon'a
davel ederek iki kez
O'nunla program gerljekleilirdi.
Ozellikle
25.4.1992
latihinde
gerljekle~titilen
program her yOnClyle mukemmeldi. au programlar demek ljah;anlannln da uyumlu
~aliill k la rl nl n
gOs·
lergeslydi. $u bir geryeklirki son Yillarda, Ozellikle son 15 YII
Iljinde Sall h Kazancloglu'nun Av nl Anl l konserleri ire t;lkllgl
dClzeye Trabzon'da kimse ~Ikamamlitlr. Tabiiki bu haldl ba~a rl , hepimizin gurur kaynaOI olmuilur . Salih Kazancloglu
yOnetimincieki bu koronun buraya yazilamayacak kadar lfOk
inli ulakh bir t;ok programl oldu.
O'nun
~imdi
en btlyuk ideali Trabzon'da davlel tara!lndan
Davlet taratmden kurulacak bir , ehir korosunun basmda
-,ef · olarak labiiki Sallh KazancloOlu gibi kendini yeliflirmif,
basanh ve cevreslne coven veren. sevilen blr gem; insam
g6rmak zannederim hepimizin en bOy\'lk arzusudur. yunku
her alanda oIdugu gibi, mOzlkle de ulkemlzln artlk gef'llt yeteneklere gereksinimi var. On!.!n ilfin genlj arkada~lan desteklememiz gerekiyor.
20 ylh Siikm bit suredir, sOtegelen lj ilell bir mUzik yai amlnln ardlndan, kendisiyfe bart, lk, etandl, ~evresine gOven
veren kiiiligyl e, adela Ilmaklarlyla gekiQi bugOnkO konumunu daha uzun Yillar kOnJYacaQtna inan,yorum.
MOzIK KONUSUNOAKI OOSONCELEAI
Sallh Kazancloglu'nun en bUyuk ozOnlaso, Cumhurlyetl n Ilk y illa rmda Osman l! Imparatoriugu'nun tar lhl
v. kun arel ml rastna duyulan tepkl sonucu ehl1yetslz aIlere btrak. lan ve bu nedenle yODa, an Tark Sanal Muslkls.'nl n tarlh 1~l nde horlan maa' ve bugunku konumudut. Alalurka 'nln gericilik, alafranga'nln ilericilik
saytldlQl bir cIOnemde, okullarda a1alranga mOzik ei)ilimine
a{,JlFhk verilerek DarQlalhan'ln TOri< MUzi{,Ji bOIQmO kapaIllmlill. MOzik adamlarl araslnda kalem sava~I, yer yer letbiyesiz boyutla ra ulaiml~11. Balill mCizik adamlannm bu tor
kavgalarlna bir anlamda hakll bulan Kazancloglu, bizim mil-
zik adamla rlmlZIn boyle terbiyesiz boyulla kaiem $8va~ 1 vermeterine bir anlam veremiyor. TOrk MQzi{,Ji'nln evransel mUzik
boyullarl na getirilme ljabas llljinde Ulu Onder Atat urk'On s&ylediQi bazl sOzlerinden kaslill olarak deQii ik anlamlar ~ I ka­
rlldlOlna inanlyar. OrneQin, Ataturk'Qn 1 KaSlm 1934 yllinda
TBMM kQrsOsOnden sOyiedig •... Bugun dlnl etllmeye yeltenllan muslkl yuz agartacak d egerde olmaktan uzaktJr••••
sozanu Turk MOzig ne karfl sOylenmii bir s6z oIarak gOtmu-
9
yor, eksine .... lIy.t.lz blrakllan Turk MuzlOlnln 1~I.r lICllJl
durumunu bellrtmek Iyin sOylediOine inan lyor ve Atalurk'On
lIerlel v.....ren. e! blr Turk MuzlOI du ,ledlglni ve bunun
Iljln lj:all,IIOml sOyIOyor. Onun ~n mO%ikleld bugun ya, .
nan yo zla,mA lj:aj)da, ulu lJal mUzJglmlzln olu,hJrul am amaemdan k. yna klarny or, Bunda gelenekHl muz1klw lmlzln k~IJINI yenlleme melJlnlnde 6nemli roI
oynadlOlnl lJ6y1erilen , yenllenmemenln a rdm dan mUzlkte
oIu,an botluldar nedenlyle yenl ml1zlk IOrlerlnln ortaya
ljlkm"l sonucu gQnUml1z mUzlglnln had N fhada yoz.
la,hOml s6y1Oyor. OIUfan yenl muzlk IOrieri bellrgln kurall..a va kuhur. deOwlere baglmll olmayan urUnI... v..meiliri lsa ona gOre, loplum.... yaptdakl de9I,meIerden
kaynaidandl(Jl glb! monk belJtecl ve yorumculannm be(Janl dUzeyiwinden, klUe IlelItJ m at8lj:lannm bu t .:ir mu zfld.,. (halk . dma) verdlklerl prImd«l de kaynaldaruyordu .
So.yo - ek onomlk bulular ve kenue tmeyen gecekondu
Insatllnm .c>ayo - palkolo jlk ya pllJlmn ortaya lj:lkardlgt de-ka rrna,"IN n tUm yan.lmalan nl Iv....n arabelJk
mllzik, onu ~ rahatsl Z e<fyor. Ona gOre arabeak muzi k iilkemlzln dUtunen beyln leri nln , aydm muzlktjllerin ln Itanfl'ladts}J IIklll ye yoz blr un tezden oIu ,an blr mUzJk
tuni. Hem an her ~ .... eye, konuya blr kUltUr Ve un.t butUnu ~ nd4l deOIl, Turk MUzlQcl, Bab Muzl gl urfllhglnm
kUluplanndan ba kllrnl' v. bu a1andakl relJml polltlkal.r
daha tjok ku tuplatmaYI beaJ.yec ek ya kJa,lml.-la tjlzllml, tlr dOfOncesl,.. belirtirken, arbk uZ.ydan .."Ierlmlze
deneUmlJlz glren uydu ya ymlannm getlrecegl kOl tUr" tokun, muzlgfmlz:d. de elkl.lnl gOsterece{li va muz lk dunyamlzdakl ka nna,lkll(p daha da . rtlfa bllec e{(1 korkulJunu
ya,lyor. Bunun i9n Turk Muzigl ve ".Iem l lie Batl Muzlgl
ye . llJteml ara. md akl . lklle,lm olanaklarml hlDa ara, bra rak kuru mla,brmak v. bunu davl.t pollli kulna cIC)..
nl1,tUrme zorunluluC;un u he r zaman savuM\8.ktadn
o-n-r
Munktekl .",tlm po lltlka!a,.nlR v. Kullur Bakanh(ll'nm
yaptlOI blr taklm tjah,malarlR ardlnda po/llik tjlkartann
yalma masl g.... ktlglnl sawnuyor, Bu a rada Ow le tln .urek.
1II1g! prenslblnl I8wnuyor. Her a landa oldJOu gibi Muzlkl. d.
d4lvleUn aQrek llllOlnln olmaSl g.,ektlOlnl be lirtiyor. Gunumu.zd . bulUn du nya ulkelerl kltl. II.U,lm aratjlerlRlR
aaOIOOIOI u~ .uz buca k.lz oIanaklan n say••lnde, vak tlyle
d a r Y. ulusal ka hplann Itjlnde lJakh kalan kullurlerlnl farkII kQlturierte payla , mMl g••kIIOlnl, kltle lIell t lmlnden Y.
.0IUmlnd.... ak llilca, lIerl y. dOnuk kUltur programlanyla
ya r. rla nan Olk.ler, kl•• zamanda dOnya kamuoy una ad.
Ian duyururlar, k.ndll.r1nl kabul elllririer. dunya kamuoyunda k.ndl lehl erlne tjev lre bUl rler, Kultur kamuoyu
olu ,lur.bllmenln .... bu yuk a1lahl ulu lJlararaa, blr dll olan
muzl Oln w re n", a nlay l,1 Itjlnde gell,llrere k dun ya ya
. unmak lu . DOnya ~a p m da .ollst, or k..lr. , efl, be5tec l
Yeya op.... u naltjllan . adec. ekonomlk duze yl yuk ••k
tjok n utu .lu .uper ulu slardan yetl,m.z. Toplam nu fusu 810 mllyonu _,may. n pek ljok ulu . un adl y.lI,tlrdlgl deO'.rll muzl.yenler say••lnde duyulur Y. aaY9lnlik kazaRlr
diyor Sallh Kaza ncloOlu. Turk. Muzlg lnln .... biiyuk ek.
• lkllOlnln m.tod. uzluk oldugunu s6y1e rken , rnetodun tjalgl
e{(ltImlnde, lo lklor a ra,llrm alan OOa v. mUzig in diger dallanOO. 6 nernll blr ger....lnlm olduOunu 6zellilde sa vunuyor. MUzIk egltlmln. gerek Onemln Ylifllmedlgl O'nun ba thca aavu ndugu konuta rdan blrlsldlr. Orta defee.1I okullarda muzlk deralnln .eym.n d .... oIma.I, bu der. ln haltada blr-lkl .ast glbl Iuu zamana . IOdlfllml, ol malJl,
ara~-g ... ~ yet...a1 zIlCil Y. ha tta, hllj ar~-gerelj otmam all
en On.mll olum.uz e tkller oId ugu, bunun ya N . uoa egret:m. nUk me.leOlnln biitun l1 II. 1, Iav lni va Ilib . lRl yltirml,
olma.1 da muzlk e(JItlmln elkileyen a yn blr ol um.uz elken
oIduQu gO rI1J11nde . O'na gOre, "UUzl K" der. olmanlR ole.Inde es}ltlm al.lernl nln b utiin une .Inml, 0lma 51 get ek en
10
Soldan sa~a: Inci ErtU~fUl. Avni AmI, S alih Kazancl~lu.
trsbeon
KTO AtaWrk Kalful Merkezi. 25 Nisan
1992.
blr ogedlr.ln.a nlR pslkolojik va flzyolojlk g.:Ilflml a,ama. Inda dllz.nll Y. s_Ollkll blr muzlk egillmlnin gerttOi orladedlr. Okulla n mlzd a muzlk eglllmlnln, .yn lan zaman ve
arlllj:-g.r&li eklJlkllOi veya yokluOundan do iaYI lo plumsa!
bulunJUOum uzU .a(j:lama da . aOllkll Inaan, yeterll mUzlsyen Upl olu ,turmada yet.,.lz kaldlgl ge rljeg inl belirtlrken ,
bunun ancak "In. a n, za ma n, para~ kavra mlarma bagll oh~
rak lemelde saO llkh blr muzlk es}ltlmlltjln tjocuk ve g.ntjIlk korolarlnln k. glnllmaz olduOu gOra ~nd e IsrarlldH.Toplum , .konoml, In.an, muzlk eg illml, muzl k okullarl , korotar , o rke.tr.lar ye ge nel ol arak . a nalglla, aljl.mdan
biiyuk ya ra rlar • .glay abl leeek olan bu koro lar ulu .a! butiinl e,menln v. gen.1 olara k eOlllme kal kllarl baklmmdan
do gru ve saj}lam blr terne! otu , turacagl gOnliU o'nun sa ·
vlM'ldu~u lezle rden birisidir. Orgun egllimln u5tlendigl miizik
e{(l tlml al. lIndakl gorev bu glln I,. goniil Yermi, kl,l ve
kurulutlaflj:a . urd u,Ulme tjaba., Itjlndedlr. 0)''' muzlk
egIll ml e1bette kl blr d e vl.1 po lltlkasl olm a k, dola)'1.lyla
Kultur Bak anbgl'n tn koruyu culugu va denet iml alllnda or•
gUllener. k blllnlj va gertjell~ 1 blr yaklatlm1a ba tlalllmalld.r. Yaygm mu zlk egillmlnd., halk a muUa ka daha Iyt
tan llm a v. . un ma mn ya nlnda ko tu mUzigl ge,1U1 bltjlmle rde kl5111ayarak dene tim . Ihna al ma k gerekmelliedir.
Trabzon 'un Y.li,l irdiQi gel"llj mozisye n, ,el Sa lih K.
zanclOglU ma Zikle IIgili gOn),lerini be lirtirilen son oIa rak. , unu
sOylClVOr: ~ H1tj blr sanat biz. kendl . lnI muzlk g ibl e mpoze
e tmeL ',Ie hunun 1~ ln modern Inaan m yata mlnd a muzlOin dOzenlenmesl blrtaklm mumyalanml t , balJmakahp
lormu flerte degll , u.tii n bl' bUgl, tjaQdat krllerl lif ve .up~ .kU1 du yarhll klan arlnml' b uyuk blr soru mlulukla gerljeld.,.bl1lr.- e
Bach'm Yasarru
• Hilly. TARCAN
Bach',n yatamlnl anlatmaya bailamadan Once 17: ve 18.
yOlyd A1 manya 's lI'ldan biraz sOz edelim . TOm bu cevir, ger ek
dO~n gerek sanal uNnierinin temamr g6z OrlOne al maca~ ~ U! ­
sa 19k bir kelim eyle anla blabi lir: ' Barok ~Qt. Barok dediQlrTlIz
z aman 6zeaikle sana tl a, bestecinin vaya ressarmn , josaca ya ra ucr • sa na l~ lnl n belli baf ll dOluncesinin 6 290rlO08 kavu sma ,
kurallara sl kl Ilklya ba Oh olmaktan 901< kendini hayal gOCOnon
ahlllnianna buakma, delaylarda ola{lanostQ inceliklere veya
f 8fkmhk uyandlran d~ifi k buluslara yOnelmeOzlemi oIduOu~u
g6r0yoruz. AYrica Ron esans dolaylslyla Italya'ya ve XIV. LOUIS
zaman mda politik g~ ve senatm doru Quna u1a¥TlIJ Fransa'ya
bOyOk hayran!lk duyulduQulu hissediyoruZ.
AJmanya 0 ya~a kendini bulma ~ba lan ~indeydi . 30 YII
savall. n sonucu par yalanmlJ OIkede artJ k lanalik mez~ kav~
galaMln yanni (Katolik veya Prot estan ) ....rensele y6neImeyI
arzulayan d ~nce aklrnl alml' bulU"llJY01'du. rnatemattk ve
Ielse lede yapdan bUy(lk af31'\8 lat , Amanya'da Leibnil, Fran sa 'da Oescanes gibi bOyOk dQ ~ rl et sana tl da elkil iyot. man uk v e aslebOin bOnrllet tiOi bit ~Um yoIu atanlyotdu. BCrt1il bu
akln'llattn miJzikte tems ilcisi clan Bach geleneld 81a bagh , ama
t;ao ln 1n ak l fln& da ayak uydJrabilmi, . l ariye yOnelmesin bilmi f
bi t sanat~ld lt.
J .S. Bach yan dinda r va n profan mQzisyen bir aileden geldi.
Soyu kupklardan be ri ThOringen'e yarl9f"lifb.
Dedeletinden Veil Bach kalOlik U ae. ristan'da n prote slan
meZhebin e olan baQhhQlnl zedelememek ~in A1 manya)'a ~
&dip Weirna (a y erlaf"'lit ti. Gilar ~ImaYI s8\ldtOi s6ytenirdi.
Bach . ~asinin Uk muzisyeni oIan Veit Bach'ln oOlu Hans, Gotha 'eta bir amcaslnln yanlnda maz ik 6Orenmi" hayall boyunca
kom f u ,ehirlardeki y erel orkest relarda g atektiQi zaman "takvir e
eden' mal isyen oIarak p li ,ml , tl. Johann Seba stian Bach In
baba st, Johann Ambrosiu s, Han s Bach' ln tol\lnuydu .
Atrtl rosius , Elisabeth Lae rMlarhirt' a mullu bi r evlilik yap ll .
DOrdQocO ~ukla n Johann Seba stian geleneksel, ciddi bir mazik formasyonuna sahip babasl ve Cst d w:eyde kalKltIQ blr bur ·
juva . aesinin ki l l olan ann asi doIaYlslyla gerall; sanatsal getekse entelektOel ay lda n yOklO bir mirasa sahipti. Hayallnln
hem en ilk yillannda mQziOe bafladl ve ensttOman olarak ilk
Onca kamanl OOtendi. 10 ya , lnda ame - babaSlnl kaybetll. On·
lann 0ICnU'lden soma vel4yeli k endisind en 14 va, bUyUk agabeyi Chrisk)ph'a verildi. Christoph aynt zamanda Ohrdrurta or·
gani stti. Bach ~ ciddi bir f8kide eQibldi. Froberget , Pache lbel,
Bux1ehude gibi bestecilem esa rle nni d erhal tepertuartna akil.
15 ya,rna gelince sankt Michael von l Clnebu rg'da okula gilti .
Genal eQitimini bura da tamamlarken bilhassa L.1tinc:e ma ·
temabk va tin kle uQra, h. OklJ slkl va ljok yOnlO bit eQitm va riyordJ. Bach ayl'u zamanda 8nstr{imanli st oIarak ~ah ~k _zon.ndaydl. ~ra g~ni kendi saQhyOl'du. 0
devlrde
kewnpozisyon ve org hocalan araslI'lda bilha ssa Buxtetu:le va
A einken lUneburg1a ljOk takdl r ed~iyo rlardl .
Bach Reinken' e Hambutg'a yapilOI bir yolculukta 18nlftTll,(1 . Aynca Geo rg B6hm'e LOneburg 'ta y aptlQl ~­
1r~larda n ~ok yardlm gOtdO. CelIe saraYlnda Franslz us ·
talanmn sOslO va l an l ldavsen Osluplanm inCeleme olanaQlnl
buldu v e bu sall mCrkemmel bi r YirtOoli leyl e yalabi lecek hale
ge ldi .
\
Bach'ln g8nffik y'/lan.
Weima(da klsa sOreli bi r laaliyetfen ltOt'Ira 18 ya~ lnda ilk
if ne atandl . Bu Am stadt'ta ki organistlik gOteviydi. Burada org
iyin ilk ese rlerini ya zdi. Keodlni ge1ittirme isleOiyle lObec k'e
gitti . Zira orad a bOyGk org Ostad l BuKtehu'd e ya'iyord~ ' .Ke.ndisine Am stadl'ta v arilmi , oIan izin sOresini a,tl!)l Il1lfl ,, verenlerle ara slnd a anla ,mazhk ~I ktl . A slrnda bu olay yCZeysal bit baha neydi. Am stadt'takiler geny sanat ylnln COtelli va
yepyeni besle u slubunu anlamlyo rlar, lIyin esnaslnda if'll)rovi sation (doOat;lama) yapmaslndan ho~laMllyor1ar, kora lletde
kullandl!)1 sCipriz dolu ve ah,llmaml' armoni a nl aYl ~lnl yadl r·
glyorlatd l.
Bach Ams tadt1an aynh p Ml»1lhauseo'e (Thuri ngeo) gilti.
Buradaki «ganisllik maa" daha yO+;selo; oIduQu i9n kuzini Ma·
ria • Barbara Bach1a evIeoebildi. MOhlhausen'de ilk bOyOk kan tabn l yazd i: "Got! ist mein KOnig" (tann krahmdlr). Hayali~
yegAne ba$llan kantat da bu oIdu , ~o Meliha use n fElhri taral lndan l ipari, edilmi,ti .
1709'de Bach Weima r drJkUnUn sara)'lnda orga nisll ik ve
Konzertmei ster1ik gOte'lini OsUendi.. (XIk WrIhem. tame acht'll
taflyan Weimar kolejinin ku/lJCUSU oIarak ~ sad., cidli,
d1ndar bit insandl . Tebaa sln ln dinseI ve juj tUrei sorutianyla
t;Olt ilgil enmek1e baraber k esinlikla doQma tartlvnalanna Itap lmaz ve ahlrki konu lafda t;Ok dengeti davl'am rdJ. ka rakte r ya piSln ln Bach w:erinde ljok etki si oIduOU tatmin ediliyo t. G~
Ptotestan sanat~1 pe k ljOk ka nlallnl, dQkCln himayesindeki ~ai r
Salomon Frank' in yaz lla n OZerine besteledi. Sarayda Bach'ln
emme veMlen org 1S'er tuflu yift k1avyeliydi v e 7 rejistrllk bit
pedal sislemine sah ipti . Sa ray O/t(estrasl nda 22 e1eman mev cu nu. Bunla nn ara slnda ki 6 trompely i dOkOnav partile rinde gOrev alryo rlardl. Koro da 10 kiJiden ibareni, anca k ball Ole!
11
konse rlerde dli andan lakvi ye allnarak voka lisl ve enstrOmantistlerin mikla n artllnlabiliyordu. Bach konselteri, bulunduOu verden elinde keman yOneliyo tdu. Org iyin en gOzel eserlerin baZllannl Weima r'da veren, bu dalda teknik mjkem·
melliOin doruouna ulaiSn Bach hem dOk ve saray, hem de meslekta f lan indinde kendisine la rtlill maz bir itibar saQladl.
Ancak Bach Kappell meisle r (olkeslra ~eli) Drese'nin aynlip
gilmesinden sonra onun verine 9Elt;me oIana§l nl bulamaymca
Anhalt • C61hen Prensi LeopoId'On davelini kabul edip Wei mar'dan aynlmaya karar verdi.
o ak Wilhelm Ernesl izin vermes iSl emiyordu: Bach gilme k
it;in diretinee onu luluklallp 4 helta sOreyle nezerete aldm:li.
Tahminlere gOre bu krse sOreli hapis esnasmde Bach Or·
gelbOchlein'l yaznwill. Sonunda Prens LeopoId'On yardlmlyla
lsli iasl kabul edildi ve 171Tde C6then'e ifini nakledebildi.
C6lhen saray! relo lmCu din anlaYlflna baOh oIduOu iyin hemen hemen kilise ii yinlerini lamamen kaldl rmlf gibiydi. Bacb'm
emrinde artlk bir org yoktu. 0 da kendi sini oda mOzi{jine verd i.
o sualerde Almanya'da sal enslrOmanlal mOzik henaz emekIerne t;aQlnda saytlabilirdi. lla lya bu saheda sentez yelenegi
burada da kendin i 06sterdi. BugCln enslrOmanlal eserlerini incelediOimiZ zaman gOt;lO bir llalyan <9lkisini gozlemekleyiz.
Bach bilhassa Vivaldi , Frescobaldi. Benedetto Marcello ve
dahe sonralan Corelli'yi bQyOk hayranhk duyuyordu. Bu besle cilerin pek ~ eserinin Bach eliyl e yaZlllTlli lra nskripsiyonlanna sahibiz. HaM Vivaldi'nin 4 keman ilrin yazmli 01duQu bir k0nli ertoyu Bach 4 klavsen iyin dUzenlemiitir.
SanatClnm yak. verimli gayen Colhen Yilian sonucu en gO.
ze! oda mOziOi eserlerini, 2 keman it;in konyertosunu, Bran·
denburg kongertolannl (6 adet Conce rti grossi) ve orl<estra sCliIlerini kazanmli bulun uyoNz. BUlOn bu baf yaptllarda yabancl
kaynakll dansla nn (Sarabande, Gigue v.s...) Alman karaklerin e
bOtOrvneye bafladlklan ve lormlann da 0 devrin Alman fehirlerindeki aktuel mQz~in etkisi oldu{lu gOrillmektedir. Solo ke·
man ve viyolon sel iyin yazllmlf 6 par1ilanl n dlf lnda 1724'le
Franslz ve lngmz sOi tlerinin daha som a kromalik la ntezi ve fOg
ile Wohltemperie rtes K1avier'ir 1. cildinin (24 prelOd ve 109) gOn
lftQma ylkl ildanm g6 rUyoruz.
Ne yazlk ki Prens l eopold'On evlendiOi geny soylu kadln m
ne mUzikle n ne de Bach'lan pek lazla ho~l anmamasl bestecinin yaf anl lslna gOlg e dUfurd UQO gibi efi Maria Barbara'mn
Bach'ln bir yolcu lu{ja gitliQi slfacia anslz m olmesi C6lhen yll·
lanmn OzunlOyle bitmesine sebep oImu ~tu.
Maria - Barbara ila evIiljQinden Bach'ln 7 YOCUOu oIdu. Bunlano en 6neml ilari Friedamam ve Philipp - Emanuel'dir. Friede·
mann dAhl ama disiplinsiz bir yaplya sahipli. Ph~jpp - Emanuel'a ise B lema5lmn yahutta 2. tamanln bulutlUfUnu bor yluyuz ki, bu bulu f , mode m ~Q la n n sonal formuna doQN yok
onemli bir adlmd lf. Her iki geny Bach, Franslz klavsencilerin etkisinde kalmlf lar ve babalarma gore daha me!odik bir yazlyl
tercih etmifletdi r.
au arada l eipzig'de Sankl Thomas kilisesinin Kanlorluk yeri
Kuhnau'nun OlarnO Ozerine bo~almlfll . Bach bu mevkiyi Ozellikle arzuluyordu . BOyOk gGyIOklelte ve aneak Telemann ve
Graupne r gibi mOzisyenlerin islekli oImamalan sonucu layin
edilebildi. Leipzig'e gitmekle b6ylesine Israr atmesinin bafl lca
sebebi, Sankt Thoma s kilisesi kanloru sllall yla yaiSmlnl n en
bOyOk amaClnl getyeklef lirebilme imk!nlna kavufma umuduydu . au amag klsaca ~yle ozellenebilirdi; Tann'ya muzikle
hizmel el mek.
Kl'Jt;Ok yafla, ameye ihtiyaci oIan bir sOtO t;OCUkla ya lmz
kalan Bach , ikind evl~ iQini Anna - Magdalena Wilcken'e yapll.
Anna - Magdalena aynl zamanda mUzisyendi. E ~i nin partisyon lann l kopya ederek yardlmcl olabiliyordu. lyi bir sesi vard!. Bach geng kan sl igin KLAVIERBOCHL EN'I yazdi.
Bu ikinei evlilikl en olan yocuklann en unlule ri Johann Chris·
toph (BOckeburg'lu Bach) va Johann - Christian'dlr (Londrall
Bach).
Bach l eipzig'e 1723'le ye rle~ti. Geni~ odalara sahip bOyOk
bir bina oIan okulun iyind e 20 yocuQvy1a beraber ya~ l yordu . au
20 yocuktan sekizi yok kOyOkken OIdOier.
12
YOn eticilerinin dO,Oncesine gOre SI. Thomas k~isesi kan ·
toN he~eyden Once bir &Oitici oImahydl. Oysa Bach bu i~le ,
yereuc deh astrnn alabildiQine urun vermes! Irrsenm gO.
riiyo rdu. Bu iki nt gOrO f Bach ve iivarenleri arasmda slk sik
huzur suzluklara yo' agl l. Kantor yalmz Sankl Thomas kilise sine
d&Oil , ~ehi r mecli sine da hesap vermek zc rundaydr. Okulu idare
edenler arasmda Rekto r Gessler Bach'm d&Oerini anlay lp ona
elinden geldiQi kadar kotayhk saQlamaya caba gOsle rmif bir ki~i
oIarak ar uhr.
Bach 1729 - 1740 yilian aras lnda l eipzig'de iki onemli ki·
lisenin muzik ifleri dl fl nda (Sankl Thomas, Sankl Pauline) Collegium Musicum'la da ilgileniyordu. Colleg ium Musicum rnOzikseverlerin ve mazik OQrencilerinin bulu~luklan ve her ha lla
prole syonel mlzisyenlerin de iftiraki He konserlerin, rnOzik yah~malannln gergekleflirildiQi bi r kurulustu. Bach bu konserlerde
piano ve kaman konser101an bir ye~1 eldmnaz ve rahat tavn
dikkatim izi gekiyor. OmeQin: Kantor, si min6r Masse'nin Hosanna'st veya Noel oratoryosu'nun ben b610mleri gibi ciddi dini
eserter! prolan konserlerd e icra ettiriyor ve bu icrala rda librettoyu deQiftirmekle yeliniyordu.
Leipzig'le etraunca pek yak talebe top landl . MOritleri dive.
bileceQimiZ bu mQzisyenle rden baz danm sayali m: Gerber,
Krebs, Kellar, Agricola, Gottl ried KOlhel, Kittel, A1tnicol. sonuncusu Bach'ln klZI Juliane - Friederik e ile evIendi.
Bu sadlk lalebelarin kopyalan sayasinde Bach'ln eserleri
daha sonraki ku}1ldara kalabilmift ir.
Ola§anOstu bir org virtOozu ve hoeasl olmak sllahyla Bach
gefilli yelterdeki orglann denanmesi veya konlrol edilmesi i~i n
slk Sik davet ahyordu. Bu davetlarden en i1ginci 1747'de ger·
gekle fli diyebiliriZ. 0 la rihle o§lu Calt • Phillipp , Emmanuel
Prusya Krall BOyUk Friedrich'in saraylnda klavsanisl oIarak yok
iliba r sahibiydi. Polsdam'a gelen Bach, kralln davati Ozerine
Gamisonskirche'nin orgunda yaldl. Ayrlca Silbermann'ln yaprmlOl ge~ekl e ~lirdiQ i yekifli pianolan da denedi. Bach piano
Ozarinde t;alarken geny hOkOmdar kendisinin bulduQu bir lemay! (Friedrich ayrn zamanda iyi bir mOzisyendi) bOyOk besl eciye varerek bu tema Ozerine bir improvisation yapmas lnl isladi. TamaOin guzelliQi Bach'ln Ollranda Musicale adh eserini
beslel eyip hOkOmdara hed iye elmesine neden oIdu.
1723 - 1733 yillarl araSlnda Bach'l yarall clh(jln an Osl noklas lnda gorOyo t1Jz. Bu 10 YII asnaslnda Johannes · Paiision,
Malthaeus - Passion, Magnil icat, 10m piano konyertolan, partitatlar ve molatl erin doQufuna laOlkhk ediyoruz . 1733'len sonra
bOyuk si minOr Messe, Goldberg varyasyonlar ve niheyel Kunst
der Fuge (Fag sanall) ortaya ylklyorlar.
Fag sanall'oda Bach iyin mOtik artlk Il rnlarla duyulara elki
yapma ozetliQinden sly nlmli, la maman an M'l I ~ , en soyul , en
it;e dOnOk, en · sal mOzik" biyimine ula¥TU~l l r. GOniimQzde de
"saf muziQin" dorugu olarak yerini korur .
Bach'ln l eipzig'teki gOnieri 295 kOsar kanlalln besle lenmesl ile paralel biyimde aklp gil li. OmrOnOn sonuna doQru
Bach Sankl - Thomas kilise ve okulundan aynldl. YaiSmln m
son Yillarina ail portrelerde bazl lan sanalylOln kif isel aCllannm
ve eserlerinin anlafllamamasmdan duydugu OzOntonOn izlerini
gordOklerini sll ylerler. ~Opheslz oQutlan Friedemann va Chris·
tian - Bema rd'm yarallddan kaygl ve hayal klOkligl Bach'l
otumsuz biyimde elkilemif tir. Bu N h sal sarsmhlan n yaOlslra fi·
ziksel rahelslzllldar da ba~ gOslermif , sonunda Bach kor 01·
mUf lur. Olmedan Once damadl Allnicol'e son koral prelOdOnO
dlkle ettiQini biliyoruz. "Vor deinen Thron Iret ich allhier" (Artlk
lah hOin OrIan e ylkmaya h azm m).
Johann Sebastian Bach 28 Temmuz 17SO'de OIdO. Mezan
bilinmiyor. OQullan 10m bOyUk par1isyonlan araslnda paylaflilar. DiQer eserler a z bir uerel karflllQI, FOg Sanall 'OIn uze·
rina kazl b oldu{lu bak lf levhalar ise hurda fiyal lna sahldl. Dul
kan sl Anna Magdalena is e selale t iyinde yoksul lar evinde OIdO.
Bach'm g6mUldOgO ye rin unululdu§unu s6ylemiflik. Epey
bir sOre soma, sOzde iskeleli bulunmuf ve Bach'a ait olduQu ileri sCirOl en kalala slOln OIyOleri ahnarak bir heykel yapltml~, bir
zamanlar Thoma skirche'nin oldugu yere Leipzig - Bach aOllI dikilebilmiftir. _
•
Eski Edebiyatlmlzda
Turk MOsikisi · 1·
• Dr. M. Nazmi OZAlP
day tenlilere Isfahan ve benze ri makamlarm, soluk benizfilere Rast makarm ve be nzerinin, cck acrk renkli olanlara Kacek ve benzeri makarnlann, Arab'lara Haeeylnl ve
benzerlerin in, Acemlere Irak ve benzerlerinin, ta rktere ui i ak ve benzerl makamlann, bit krsrm ROm (yani Anadolu)
ahalisine Buselik ve yakm makamlar m etkili oldugu dikkatli
kimsel erc e denenmienr"
XV. Yuzyll iair ve edebfyetcue rden ve aynl zama nda
musiki iinas olan !;leyhi, "Ha meme" admdaki manzum
esetinin bir bolUmunde konuya aglrllk verroek ilj in hem
mekemlenmum ozelliklertni ustaea kullanmli, hem de
mesikl ve makam bilgisini belirtmiitir{U).
Bai ladl rrtayub lja glrmaQa
Anub aglr yuku n aQlrmag a
Demi~
Ahmed, Ta~h 9ah Yahya, Nabi, Sunbullade Vehbi'nin bazr eiirleri ayn tutulursa bu sanau seven ,
bilerek eevunen . bildikl erini tOtlO ebe bl sanatlarla dile ga tiren, oven !lair ve dUilunurlerin sayrst az de?lildir. En eski
kaynaklardan en yenisine kadar pek cck cmek bulmak
mumku ndur. Bunlann daha cck menacme . pek aZI da duzyaz t il eklindedir. Bunlarm en eskilerinden Dian Ilyasogi u
Mercimek Ahmed. ·K ABUSNAME~ admdaki ansiklopedik
eserinin mOsiki belumunde "Mutriblerin Toreei'n l pek samimi bit sekilde aolal lr(·). Bu anlatrmda mCrsikiyi yeren tek
Yazlcl o~lu
01adem ki hOi demdir
Negam cldukca bi- negam gamdOr
Pek edab cUi is:inde e~va k J
Rasl dOzdONeva'yr. UHak'l
ceker avaz l tiz eder perde
HOi ser-aqaaz eder Muhayye r'de
Nice dOzmek kl bozar ahengi
Perdesun 3lj dl 01Cihan nengi
sal If , hatta tek kelime yoktur. Kitapta Or;: t nr mae uktden so z
edilmektedir;
, . Rah-J Gi ran: A{jIr eserlen ihtiva etmelt, crtey esrn
uzerindekilerle yeshlar ve kUlturlu kesim is:in icra edilmalidir.
2- brta eserler: Bayler ve hanlar ilji n Ij ahnmahdlr.
3 - Halif eserler: Genclere hitabattiQi iljio, t oplumun bu
keeimine dinletilmelidir.
Musiki ustalanrun bu ulj grup musikiyi bilmelerini tavsiye attikten some . llj ra srrasmd a uygulaoaeak 'usat ve
atkan·l aolatlr. · Bit mOsiki usta sl ierasml dinlelebilmali·
der. Ayrle a mu siki~ in asl arlo iyi edebiyat bilmelerinin onemine da!)inir. "E!)er mecli ste her gruplan dinleyiei varsa
hepsinin zevkini oki ayaeak" bir yolun izlenmesini tavs iye
eder. yazara gore, Ijal mlp soylenirken once Rast, Maye,
Irak, Zirel kend, Selmek, Buselik, Sipahand (Isfahan), Besl enigar, Rehavi makamlannda gezinmeli, sonra sozIO
eserlere gelji lmelidir. Musiki lerasl slrasmda iljki kullanma nln lenahklarlnl , sanal karll k kavramml zedelemektan baika bir ii B yaramadl Qml anla!lr.
Va/nlz iairler deQil nazariyatljllar, eski doktorlar, edebiyatlj llarl mlz da mu siki sanalm l yueellme !)e gayret etmiilerdir. Musikinin yalnlz hastalarl ladavide de!)il milletlerin ve insanlann Ozerine etkili olduQuna dair pek Ijo k
alj lklam alar va jddialar vard lr. Eski ·Ed var· kitaplarmm hemen hemen hepsinde bunl ara rasl lamak mumkundur. lite
bu nlardan biri ioyle diyor:
•.... Esmer'OI-levne Orak ve Tavabi i ve gendum-gune
Isfahan ve tevabii ve asl er'ul-Ievne Rasl ve le vabii ve ebyez'ul-Ievne KUlj ek ve Tev abii ve nev'i Arab'a HQseyin ve
t evabil va cins-i acem'e Irak ve l evabi i ve t ade-i TUrk'e U ~ ­
i ak ve tevabii v a klsm-l elr ene-u Rum'a BOselik ve tevabi i
mQessir oldu!)unu erbab-I dikkal tecribe eyJemi~ lerdir ..."
Bu sozleri biraz sadeleitirirsek ~u anlam Ij lk.yot; •.... Esmer renkh olanlara Irak ve bun a yakm makamlarln, bu!)-
V lkarur har IjOn enkerO'1-asvat
Ekin rssma arz olur aras al
Seir bu sczlerle pest perdelerden beslayerek Rast makamrm gii slerdik!en sonra Neva ve Uiiak mekemtermce dolai llQlnl, giltiklje daha dik per oetere cucp MUhayyar perdesinde kaldlgml soylemek istiyor.
En eskiden en yenisine kadar Divan i airferinin pek Ijogunun y azmli oldukl an Gazel, kaside, Murebba. !;larkl v e
iair i iir l ormlarmda TOrk musikiei t ermin olojisine s.k ssk
ye t vermlsterdlr. Bu terimler hem dirk! anlallmda ya da
edebi sanatlar iljin de bol bol ku lla nllml ~ lr. Bunlardan
Kadl Burhaneddin'e ait bir brnegi ilgili bolUmde vereeegiz. .
bOtOn bu iiirJari toplamak hem gereksiz oldugu, hem de bu
yaZlnm konusu is:ine girmediginden bazl selj melsr yapmak!a yetiniyoruz.
;>eyhi'den:
Yar-I Muhalif'On komazm perdesin baoa
Ger Rum-Ogar lrak-u Isfahan makam dur
Muhayyer olut ahlOdan Cihan'da KOljek-OBuzOrg
Kalja n, UHak it;inde ben ser-agaz-I Hieaz etsem
( 0) Mercirnek Ahmed, Sultan II. Murad donemi ediplerindendir. Bu
istew ilzerine Emir Unsuril'/-maali Keyka vus b. IskfiJ/l der b. Kaabus b. Ver~mgir b. Ziyar'm ayni isimdeki eserini a zamanki TUrkgeye gevirm i~ tir. Kitap ansikJapedik mshiyetta alub a
dOnernin lop/urn duzeni ve ahlAk an/aYlfl hakkmda genif bilfll vermektedir.
(0') $eyhi ( 1373 ?- 1431?): AslI adl Yusuf Sinaneddin'd!r. Tahmin/ere gore Kil tahya'da dogdu. KlNVetii bir ogrenim ¢rdU(jO
eserlerinden an/aii/lYar. Latifrye gore lran'a g itt! VfiJ arada Tip tahsiN i/e meigu/ a/du ve tasawufta i/erlemaya pllill . gelebi Mehmed'e intisab etti. HaCI Bayram'dan da feyz alml itlf. KDtahya'da
Durnfupmar'da o/dilgD san/llyor
padi~ahm
13
lati'den ( 1471 - 1546):
Islahan vu Irak'i latiya sey reyleyGb
Bu makama ge lmeQe etdikr;e ~eh naz aQlanm.
Neksm vine bir vech ile vast eyledi Zati
U~~ak l Muhayyer ede baQlansa ana nak~
Unak iljinde etdi 0 seh naz -I bi -klyas
KGr;ek dehsm RGy-i Muberka'da SCiselik.
Ahmed Pesa'deo:
Raz U~~ak olamaz perde-i lsmete NlihOft
yarh saZlnda ~u her lahza Neva'iar diizulur.
Saki'den (1526 - 1600):
Rast vo l koyuben kecrev clurl ar cana ,
Ser-i kCiyun va r iken g~se Hc az'e U~~ak .
Nedim'de n (1681 -1730):
Agazes i ger ci kim nihayend
Amma ki Karan Isfahan'dl r.
Mutriblann her riiz-Li seb kilsmlar aheng-i ta rab
Arnma usula Feth-a darb olsu n hem rnakarm Acem
Yiir id peym aneyi ca nlar ba !;)I~ la sen ey saki
Ki mulrib Rahal li '1 • Ervah ile Devr-i Revan tutmu s.
$ eyh Galip'den (1757 - 1799):
Edvar-I Neva -y l gam herv eneoe kalm .~dlf
mansur 0 pesrevde ser-banece kalmrenr.
Beste klld.m saz-I efkan 0 zOIl-! sunbOle
Oldu G alip perde-i ilhlm Muhayye r - SunbUle
Fendi' den:
Niyaz lm BGselik'dir saki-i g iil~ ehre den amma
Muhayye r'dir bu Kil r'lm dem-be-dem red-du at esmden
Les kofr;ah Ga lib'd en (1828 - 1867):
Ba!;)-. si nem gUl~e n- i hub-bi Ali'dir l a ezet
Hep Hc seyn rdir Neva'sr andellb-i zenrmn
Divan Edebiyall'mda ·Saki narne· adl verilir bir ~ i ir l uru
da da vard,r. Ozellikle bu tUrde mCisiki konu su daha ayrlnhll bir bir;imde i ~lenm i ~ti r. SabGhi'nin sa kinamesi ndeki
bir bolumde ~u bey iller y er allyor:
Ey mUlrib -j ~ tih -j na!;)me-perdilz
Su perdeden eyleyub ser-agaz
Ge~l eyle rev i~t e he r makaml
$e rheyl e nika'tH Slrr-I caml
Seyr-i reh-j eanib-i Hicaz et
Erbab-I salaya ke ~f -j raz et
U~ ~ ak ile 01 Neva'da dem-silz
Geh Buselik eyle, geh ~e h- naz
Aheng·i Irak-u Isfahan et
Esrar-I Meyi biraz beyan el
Su ~ekilde oldu!;)u g ibi sadece rurk Musikisi sazlanndan soz ede n ~ii rle r de va rd.r. Sunlan n ilji nde en
6ne mlisi $ emseddin'in -Dehmung" admdaki eseridir. $air
14
bu eserinde mu stkt sanatrru hay ti ~diikt e n
Ehl-i diller yilridir sohbette saz
Gon iOn e!;)ler ademin gu rbette saz
dedikten sonra ~ oy1e devam ed iyor:
Hlrkas l va r giv er Edhem gibi
Sinesin de za hrm var sinem gibi
Nales! baQrimda derdim ~erh eder
KIlian amn ba ~ws akdlr meQer
Mekteb-i eskrmda okurlar sebak
yenk ayaQ ustandedlr. Kanun kulak
BQalldlr Tanbura'nm dahi bel i
Anda hazer mu't edil olub dili
yenberinde Dett-i devridir bug iin
Ey muganni gel ganimenii r bug un
Flrsat. levteyleme v erme sere
Vakt ala kim girme ye ayru k ele
Bu konuda en dikkat ~ekicj sairlerden biri, belki de en
baste ge leni Sami' dir(") . A~a!;)lda sundu!;)umuz mesnev i
for mundak i uzu n ~ iirin de makarraanmm. bazan da seelenmm uzun uzun entenyc r. Anlallrken de bi r takrm kelime cyunlan yaparak ve ~e~itli e debl sanetla n kullanarak
bu sanat hakkmd a Ileri ger i kcnusantara inee b ir mizah
cerceveelnde atrtta bulunuy or. $ iiri adela bestesiz bir "Kar-r Nank " gibidir. :;lair bunun la da kalm amrs baz t makamlarla bu makamlann Isimle rinin esas anlamlan ile bir
tekim m Cisiki ta rimlerinin entemtennc en da ya ra rla n m. ~.
Bu uzun manzu menin bir bolGmGnu allyoruz:
lptid a Rasl ile buldu nizam
Ell'-i ew el-l tertib-i makam
Sa niya oldu Rehavi havi
Feyz-i te 'siri bekavl-l ravl
Penr;gah ile idub isti nas
Zevk-i bi-gaaye bulu r pen~ havas
Mulrib -i name ider sad cevelan
Semt-i Nikriz'e gidince raksan
Isfahan olsa Murabb a Beste
yar baQ jr;re olur giildeste
Seml-i Nikriz'e jdub va'2- 1kade m
Ne kiriz eyledi uslad-, kalem
Bezmga h ir;re mey-i sevH Aeem
Ke's-i Tanbur'u ider sagar-I Acem
Hem Aeem hGb-u A~ i ra n 'l da hub
Besle ler anda serepa mergub
Mutrib ildjk~ e Nihaven d-i surad
Bay-i te's ir-i virir n a ~me-i Ud
ldernez a ~ kl nuhUlt- e dil-j zar
Ney gibi nale sin eyler izhar
Krl Arazbar jle a ~ k l inha
Arz- I ba r olmast ~ 01 ~uha dila
DemlenOb fey z-i Baba - Tahir'den
Nayi itdi nelesoQ lu neyzen
Dige r bir omek XIX yuz y ll eelrle nnden Ailal'a ail . Hayal
~i i rin i 1834 yumda
y az ml ~ . Batt musikisinin
hlkeyeelnl iyi bilemediQimiz Aif'al , bu
dOzenlenen bi ~enlik dclayreiyle
0 yillarda yazlldlQI lctn, ye r yer bu
mOsiki nin te rimlerine de yer ve rilmi~ . Ayni zamanda sezlardan ve eanatkarlardan da sc z ediliyor. Bir balumu ~oy le:
yen! yenl revec bulduQu
Esbab-r n e ~ad zahir oldu
Her me clise saz ha zlf oldu
Sazende takrm duzen getirdi
~evk-i
dil-i bl-niha n gelirdi
Hane ndele ri misal-i bulbUl
Agazeleri sada-Yl gOI-gOI
Yorg aki 0 h o ~ sada h Ost ad
Eylerdi nice nevalan iced
Tanb Or-O Kemen-u Nev-u KanOn
Anda 0 kcca kemani Miron
Ga.hi ceh nub Krlarnete hub
Ey lerd i SalaSI akh meslOb
Gah i carmub Gir rtl zib a
DilmOrdeleri eylerd i ihya
Gah i 9allnub Dugah ve ~ehnaz
GO~-i l ele!;!i ider idi baz
Turk tes avvut edebiy almda da mOsikimizle ilgili her unsur maka mla r, telle r, sazlar v e mak amlarm ozefflkler ! birer
mazmam olarak ilahl bir eekm dile getirilme sind e kullam l m.~l r. Tasavv ut ilmin in derinliQini bileme yen, anlamay an ham sot utarca te rs enle suen bu durum, unlu mutasavvrlann 90g unun dinsizlik le sU9'an mas ma, ba zllarmm
hay allnl bile kaybetmesine sebeb o l mu~tu r . Seyyi d Ne simi' nin:
· Sayler Def-u yeng-O Ney Enelhak .:
gibi mlsra v e bey itleri onun hayat ma mal olmujtur. Biz burada birka9 omek ve rmek le yetinecegiz. Turk dilinin ve
Turk jiirinin buyuk ustasl Yunus Emre bile jU j iirinde saz
ile telle rine neler s oy lelmi~ :
Ey Kopuz ile C;:e jte, ashn nedir ne ijte
San a sual sora nm aydlvlr ba na O ~t e
Ad,r ki ashm aQa9, koy un kiriji bir ka9
Gel ij rel im dinle ga<;, akll koma bel e ~te
Aydlrlar bana haram, ben aQlrllk degilem
yunki aslim rnlsm lldl r ne var imij kirijl e
Bana kirij ded iler, ajka giri§ dedifer
Benim adl m aj k ver di ben durmaz am kolmajta
Aga9, deri derildi, kiri§ ile bir oldu
Aj k de nizine dald l behane yo k bu illte
EllrefoQlu AOhi ise gene ilahi bir a§km verdig i ilhamla
klhldan kiliga g i ri ~ in i anlatlrken mOsiki ile ilgili senbollerden yararlamyo r:
Gah yevgan elime alub gires im ask meydanma
Gah t op oJub dost onOnde yuva rtemram
Ga.h hanik ahta sCrtiyem. gah meyhenede tastkam
Gah raksa girip ocnem, gah saz olub cehoam
A§lk Seyrani lse mOsikiy i erect ederek Allah 'a yonelmenin ycflenm anyor. Mevlsne'nm bu sanat hakkmdaki
sczlerinin daha halkca soy leni§i:
car sevranr d urma sazt
Hak'ka sen eyle niy azl
Sana secdesfz narnazr
Kismet olur krtar birgun
Bir baska dortl OQO:
Seyranl'yem bo~ kOp gibi inlemem
09 sill ria bir rakamm binlemem
Elimde 9aldlg lm sazt dinJemem
Aj km sa zt venr !UtlO hal ban a
Pir Sultan Abdal da bit musikl ta blosunu su renkli nus-
ralarfa ctzfycr:
Benim sat urn gelir I OriO naz ile
Dili tutt, kalbi irian soz ile
KlrmlZI bedeyle, ce ra saz ile
Muhabbe t etmenin zemarn ge ldi
Musikin in bir t opl uma ve remey eceg ! hi9 bir mesaj yo ktur. Vine aym §airin 90 k bilinen bir eftrfnden bir beyit :
Sivas elleri nde saz trn c atuur
Carnhbeller boluk bclu k bOlGnOr
Mu sikinin duygulatl dile gelirmede ne derece 90910 bir
vasrta oldu!;!u nu anlalan ljiu dortlOk Karacaoqlan'm:
Sazt rn pek aCI bir terya de daldr
y lrpmdl ganl Omde a§km bun aldt
Yanrklr ahrru goklere sald,
Felek de bu halde kal dedi bana
Vine aynl seirin degijik jiirlerinden se9i1milji mUsiki unsuru ta§l yan bir ka9 be y it ve dOrtlOk:
Odanda 9alm lr all §km sazlar
KIZ sen i g6rOnce yuregim s lzlar
Sanlur mu isle rsin , saz ml ister sin?
Ben senin de rdini gekemem go nul
Saz lmlz l ele alip 9ala hm
yares jz dertlere 9are bu lall m
Sabahla, seherde yoldaj olaflm
Bu gun de burada kal benim i9in
Sa n 9igek savra n kurmu lji naz inen (ilen)
A§lklar da Kernan inen, saz inen
Turk Milleli AI'a ve rdi!;!i de!;!eri her zaman belli el mij ,
jilrlere v e "Alasozleri"ne kon u yapmlj l lr. ~airletimjz "TeUi
Saz" ile "klr At"m l elinden. dilinden blrakmaml§t lf.
Musikimiz de ulkeden ulkeye bu yoldan yayl lma ml j ml dlt? DadaloQlu da "Klr At"m l saz l ile ej tutmuj:
Al lmm kuyru!;!u c ura saz gibi
Divana olurm u§ ergen klz gib i
Alarml§ yana!;! 1bahar, yaz gibi
Getirin kit atlm g0gem ellere •
" Su recek -
15
Trabzon Devlet Tiyatrosu'nda ye ni sezan
Trabz on Devlet Tiyatro8U , 1993 · 1994 sezonunu Carlo Goldo ni'nin - Iki Efendi nin U\>sgl - adh oyunuyla 891yo r. 7 Ekim'de bestey ecek olan bu oyunun y on el me nli~in j
l evlcrell yi:inel men Dani el He ili ger yaplyor. Yent sezonda
deg i~i k bir oyun yelpazesi sunmak isteyen Trabzo n Devlet Tiyatrosu'nun ikinci oyunu 4 kastm'da premie r yaps cak olan Vas l' angoran'in - As iye Neerl Ku rtulur· u. Bu
oyunun yonetmenligini c ettn Ip ek kaya ustlend. Trabzo n
Devlet Tiyatrosu'nun ikinci sahnesi olan Huseyin Ka zaz
Oda Tiy atrosu'nda ise ilk oyun kaann da b a~ h yo r. Ilk oyun
TYS, Pen Yazarlar Demegl ve Ed eb lyat~ l lar
Demegl Orlak Platform Ol u ~turdula r
TOrltiye 'rezanar Sendikast, PEN. Yazarlar Derne~i ve Edebiyal<;llar Derne~i, geli~n oIaylarm deyetmeswla blr "ortak platlorm"da blrla~rek dayan l ~ma i<;indB bulunduklarlnl bir basm duyuru~uyla a<;lkladllar.
Ur,: yazar OI"gUlOnurl yOnelim kuru/latl karan gereQince. ortak
pl'ltlormu IiU IIka ve gOOJ~lar balirliyor:
-Srvas'ta ~ rial<;l gill;ler taralmdan lai kli ~a va OzgUr diJ.
~ya k'l~1 Orgutlanan lopluklylmln neoeniertnt, sonocranm ve
toplumumuz uzerinde y'lratllgl derin 'lCI ve lepkiyi one gelirmek,
bu yollayBlkilileri veloplumumuzu uyarmak;
37 sanatcr ve aydlnlmlzln OIdOrOldOQil topluklYlrn serumluiannrn ortaya <;Ikanimasl va bunlafln cazalandlrllmaSI bekIenlisiyla konunun siifekli iZleyicisi oimak;
Oteki sivil loplum Orgiillerini va demokralik ku ru!u ~lari plat·
formu deslekleme yeliaglrmak;
lnsan Oldiifmeyi. dlti0nmeye ve larll~ay a yegleyen, kille ruhunun kana susaml~lIQ lnl bilgi susulluQunun Online koyan sfu:de
yazarlarl ve yazar kuruh.l~lafl nl kamuoyunda lB ~hi r elmek; onl3lln
duyarslzhklannl veoIupbilBnlerdekipaylannl vl'gulamak;
OzgOr dC"r.iOnce adma gOrlti1erinl a<;lklayan 10m yazar va sa·
nal<;llarlmlZln yanlndaoImak;
2 Tammuz gOPiJnOn bunclan bOyle LAIIQIOE SAYGI GUNU
oIarak kab~ edilmesi il;:in TBMM'yeba!jVurmak ve bu konllda bir
yasalilkmaslm!stemek;
Toplul(lylmda yilirilen insanlanmlztn g&l ide kalan aile bireylerine yardlITlCI oImak."
Orlak plattormu ollJlil uran Oot yazaJ OI"gOIO. bu ~h ~alarln ya·
~ma geo;irilmesi il;in maddi ve manevi gUr,:lerini bi rle~tirmeyi ve
kamuoyunu bilgilendirmel"i yOkOmlendiklerini dea<;lklad'lar.
•
MAVI
NOTA
Ayhk
Miizik ve Sanat Dergisi
Abo ne
K o~u lla n
: y ,ll l k: 100.000 TL.
RUljhan Gural 'in yonettig i Azlz Nes in 'in -Hadi O ld Ors ene
Canikom"u. Buyuk sahnenin secen sezon oyunlann dan
clan Karta l Ti b et'in y6nettigi "Si lahi o ru n G o i ge s i ~ kasun
aymd a tek rar oynanaeak. Oda Tiyatr osu'nda ikinci olarak
A. Ers in v ener'm yo nettigi T u nce r Cuce no g lu'nun " ~ I k·
maz So kak " adh oyunu sergilenee ek. BGy Gk sahnenin
G~ G nc u oyu nu ise William Shakespea re'in " v enedlk Teciri " adll oy unu. I, ll Kasap ogl u'nun yon etecegi oy un,
oeak aymda seyeclye merhaba diyecek. BGy Gk sahnenin
dordGneG oyunu Musah ipziide Cel li l'in "Ist anb u l Et endisi" adh oy unu. Bu oyunun yc netmenl Erg un U~u cu . leta nb ul Ef e nd is i subat aym da sergilenmeye besfay ecek.
Oda tlyet rcsun un son oyunu Met in Bel gin'in yonetl igi Patri c k Susklnd'jn ~ Ko n t rab a s~1. Bu sezon Trabzo n Devle t
T iyatro su 'nun cocuk oyunu ise Se mih ~el enk' i n yazdlgl
~ Za ma n fnt m y la Yo lc uluk
Bu oy unun y6n etmenligin i
Burak Ka ra man Gstleniyor.
M
•
TRABZON DEVLET TivATROSU'NU N
1993 -1 994 REPERTUVA RI
Ata pa rk B uy uk Sah ne
Oy un lar m Pre mi ere Gu n ler i
Ik i Ef end i nin Utoa g l
A siye Neetl Ku rt ul u r
Si lah tloru n Go lg es i
Venedi k Tac ir i
Ist an bul Ete nd ie l
Zama n Ftrfmyla v ct c u tuk
(C;ocuk Oyun u)
·7 Ekim 1993
·4 xeerm 1993
· 18 Kasun 1993
·6 Ocak 1994
· 17 $ubat 1994
H ii seyln Kazaz Od a Tiyatro su
Had i O ldursene Cani kom - 9 Kas lm 1993
y l kmaz So kak
- 7 Ar ahk 1993
Kon t ra bas
- 1 Mart 1994
" Bir Mey va Buyur i ~ l mde " ad ll ya zi
dizisi bu saylyla birlikte yay lndan kald lrllml. tlr.
Sahibi
Genel Yay lll Yonet meni
Yaz l 1~ leri Yonel meni
Kapak . I~ DOzenleme
Dizgi
Sa nat D a n l ~ ma n l a r l
Yu rt d l~ 1 Ab one : 50 OM.
Ya z l ~ ma Adresi : P. K. 205 - 61004 - TR A BZON
Ede ri
: 10.000 TL. (K DV d ahi l)
Ist anbul T ems ilclsi : Osma n Aazi A KSU
Te l.: (2 1 ~) 288 16 80
Izm ir Tems i!cisi
: Meli h GU LEA
DIZGI: EFOR Masa UstO YaYln clll k & Orga nrzasyon
Tel.: (462) 326 44 26 Fax: (462) 322 29 96 - TRABZON
. 22 Ma rt 1994
:
:
:
:
:
:
Sev ila y BA YLAN
M. Sem ih BAYL A N
Hulya OZM EN
M. Re,at SOM ERK A N
Ismail f A NDA K U
A hm et OZ ER
Gund o gdu SA NIMER
Suat K URT UL OU
Abon e ede ri nin, Mul it Se m ih BA YLAN adlna 73 1986
nolu po st aij:eki hesa b l na ya t lnld lktan so nra, d er g i
ad resi ne b Ugl \l'e ril mes i rica o lu n ur.
Gonderilen GrGnlerin da ktilo ile yazlimasl rica olunur.
OrGnler yay lmlanstn, y ay lmlanmaslO geri \l' erilmez.
Baalm Yeri : ERHAN OFSET MATBAACILIK
A Tel.: (462) 322 24 23 - 322 35 06 I TRABZON
Uzun Sk.
84 '