Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun için

Transkript

ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI VE NAKLİ
HAKKINDA KANUN
1. BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1- Tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve nakli bu
kanun hükümlerine tabidir.
Kapsam
Madde 2- Bu kanunda sözü edilen organ ve doku deyiminden, insan organizmasını oluşturan her türlü organ ve
doku ile bunların parçaları anlaşılır.
Oto-greftler, saç ve deri alınması, aşılanması ve nakli ile kan transfüzyonu bu kanun hükümlerine tabi olmayıp,
yürürlükte bulunan sağlık yasaları, tüzükleri, yönetmelikleri ve tıbbi deontoloji kuralları
çerçevesinde
gerçekleştirilir.
Madde 3- Bir bedel veya başkaca çıkar karşılığı, organ ve doku alınması ve satılması yasaktır.
Madde 4- Bilimsel istatiki ve haber niteliğindeki bilgi dağıtımı halleri ayrık olmak üzere, organ ve doku alınması
ve verilmesine ilişkin her türlü reklam yasaktır.
2.BÖLÜM
Yaşayan Kişilerden Organ ve Doku Alınması
Yaş ve Nitelik
Madde 5—On sekiz yaşını doldurmamış ve mümeyyiz olmayan kişilerden organ ve doku alınması yasaktır.
Muvafakat
Madde 6- On sekiz yaşını doldurmuş ve mümeyyiz olan bir kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en
az iki tanık huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imzalı veya en az iki tanık önünde
sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.
Bilgi Verme ve Araştırma Yükümlülüğü
Madde 7- Organ ve doku alacak hekimler:
a) Vericiye,uygun bir biçimde ve ayrıntıda organ ve doku alınmasının yaratabileceği tehlikeler ile, bunun tıbbi,
psikolojik, ailevi ve sosyal sonuçları hakkında bilgi vermek;
b) Organ ve doku verenin, alıcıya sağlayacağı yararlar hakkında vericiyi aydınlatmak;
c) Akli ve ruhi durumu itibariyle kendiliğinden karar verebilecek durumda olmayan kişilerin vermek istedikleri
organ ve dokuları almayı reddetmek;
d) Vericinin evli olması halinde birlikte yaşadığı eşinin, vericinin organ ve doku verme kararından haberi olup
olmadığını araştırıp öğrenmek ve öğrendiğini bir tutanakla tespit etmek;
e) Bedel veya başkaca çıkar karşılığı veya insancıl amaca uymayan bir düşünce ile verilmek istenen organ ve
dokuların alınmasını reddetmek;
f) Kan veya sıhri hısımlık veya yakın kişisel ilişkilerin mevcut olduğu durumlar ayrık olmak üzere alıcının ve
vericinin isimlerini açıklamamak;
Zorundadırlar.
Alınamayacak Organ ve Dokular
Madde 8- Vericinin yaşamını mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokacak olan organ ve dokuların
alınması yasaktır.
Tahlil ve İnceleme Yapma Zorunluluğu
Madde 9- Organ ve doku alınması, aşılanması ve naklinden önce verici ve alıcının yaşamı ve sağlığı için söz
konusu olabilecek tehlikeleri azaltmak amacıyla gerekli tıbbi inceleme ve tahlillerin yapılması ve sonucunun bir olurluluk
raporu ile saptanması zorunludur.
Organ ve Doku Almaya, Saklamaya, Aşılamaya ve Nakline Yetkili Sağlık Kurumları
Madde 10- Organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve naklinin, bu işler için gerekli uzman
personele,araç ve gerece sahip sağlık kurumlarınca yapılması zorunludur.
3.BÖLÜM
Ölüden Organ ve Doku Alınması
Ölüm Halinin Saptanması
Madde 11- Bu kanunun uygulaması ile ilgili olarak tıbbi ölüm hali,bilimin ülkede ulaştığı düzeydeki kuralları ve
yöntemleri uygulamak suretiyle, biri kardiolog, biri nörolog, biri nöroşirürjiyen ve biri de anesteziyoloji ve reanimasyon
uzmanından oluşan 4 kişilik hekimler kurulunca oy birliği ile saptanır.
Hekimlere İlişkin Yasak İşlemler
Madde 12- Alıcının müdavi hekimi ile organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve naklini
gerçekleştirecek olan hekimlerin, ölüm halini saptayacak olan hekimler kurulunda yer alması yasaktır.
Tutanak Düzenleme
Madde 13- 11. maddeye göre ölüm halini saptayan hekimlerin ölüm tarihini, saatini ve ölüm halinin nasıl
saptandığını gösteren ve imzalarını taşıyan bir tutanak düzenleyip organ ve dokunun alındığı sağlık kurumuna vermek
zorundadırlar. Bu tutanak ve ekleri ilgili sağlık kurumunda on yıl süre ile saklanır.
[1]
Ölüden Organ ve Doku Alma Koşulu ve Cesetlerin Bilimsel Araştırma İçin Muhafazası
Madde 14- Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya organ ve dokularını, tedavi, teşhis ve bilimsel
amaçlar için bıraktığını resmi veya yazılı vasiyetle belirtmemiş bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamammış
ise sırasıyla ölüm anında yanında bulunan eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin , bunlar
yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvafakatıyla ölüden organ veya doku alınabilir.
Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular alınabilir.
Ölü, sağlığında kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alınmasına karşı olduğunu belirtmişse organ ve
doku alınamaz.
(Değişik:21/1/1982-2594/1 md.) Kaza veya doğal afetler sonucu vücudunun uğradığı ağır harabiyet nedeniyle
yaşamı sona ermiş olan bir kişinin yanında yukarıda sayılan kimseleri yoksa, sağlam doku ve organları,tıbbi ölüm halinin
alınacak organlara bağlı olmadığı 11 nci maddede belirlenen hekimler kurulunun raporuyla belgelemek kaydıyla, yaşamı
organ ve doku nakline bağlı olan kişilere ve naklinde ivedilik ve tıbbi zorunluluk bulunan durumlarda vasiyet ve rıza
aranmaksızın organ ve doku nakli yapılabilir. Bu hallerde, adli otopsi bu işlemler tamamlandıktan sonra yapılır ve
hekimler kurulunun raporu adli muayene ve otopsi tutanağına geçirilir ve evrakına eklenir.
(Ek: 21/1/1982-2594/1 md)Ayrıca vücudunu ölümden sonra inceleme ve araştırma faaliyetlerinde
faydalanılmak üzere vasiyet edenlerle yataklı tedavi kurumlarında ölen veya bunların morglarına getirilen ve kimsenin
sahip çıkmadığı ve adli kovuşturma ile ilgisi olmayan cesetler aksine bir vasiyet olmadığı taktirde 6 aya kadar muhafaza
edilmek ve bilimsel araştırma için kullanılmak üzere ilgili yüksek öğretim kurumlarına verilebilirler. Bu cesetlerin defin
hususu dahil tabi olacakları işlemler Adalet, İçişleri, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca bu Kanunun yayım
tarihinden itibaren 3 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
4. BÖLÜM
Ceza Hükümleri
Yasak Eylemler
Madde 15- Bu Kanuna aykırı şekilde organ ve doku alan, saklayan, aşılayan ve nakledenlerle bunların alım
satımını yapanlar, alım ve satımına aracılık edenler veya bunun komisyonculuğunu yapanlar hakkında, fiil daha ağır bir
cezayı gerektirmediği taktirde iki yıldan dört yıla kadar hapis ve 50 000 liradan 100 000 liraya kadar ağır para cezasına
hükmolunur.
Madde 16-- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 17- Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
Sağlık Bakanlığından :
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, tedavisi doku veya organ nakli ile mümkün olan hastaların hayatiyetini
sürdürmek için nakilleri gerçekleştirecek organ ve doku nakli merkezlerinin, organ ve doku kaynağı merkezlerinin ve
doku tipleme ünitelerinin açılması, çalışması ve denetimi ile bunların bağlı olduğu kamu kurum ve kuruluşları ile özel
kuruluşların uymak zorunda oldukları usul ve esasları düzenlemek, organ ve doku nakli hizmetlerinin yürütülmesinde
uyulması gereken esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, kamu kurum ve kuruluşlarıyla özel kuruluşların organ ve doku nakilleri ile ilgili
faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 43’ üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4-Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık; Sağlık Bakanlığını,
b) Organ ve Doku Nakli; terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli
ameliyesini,
c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel
kişilerine ait tedavi merkezlerini,
e) Organ Kaynağı Merkezi; beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip merkezleri,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı; donör adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele
sahip laboratuvarları,
g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu,
g) Ulusal Koordinasyon Sistemi(UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurullar
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Yapısı
Madde 5– Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulu; Bakanlık Müsteşarı, Tedavi Hizmetleri Genel
Müdürü, Kalp, Karaciğer, Böbrek, Kornea, Kemik İliği Nakilleri Bilim Kurulları Başkanları ile İmmünoloji ve Diyaliz Bilim
Kurulları Başkanlarından oluşur. Bilim Kurulu Başkanlarından biri Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörü olarak seçilir.
Koordinatör Kurul üyelerinin oylarının salt çoğunluğuyla seçilir. Ülke Koordinatörü bir yıl süre ile görev yapar. Aynı üye
ikinci yıl kurul üyeliğine seçilse dahi Ülke Koordinatörü olamaz.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Görevleri
Madde 6- Ulusal Koordinasyon Kurulu aşağıdaki görevleri yürütmekle yükümlüdür.
a) Organ ve doku nakilleri konusunda ulusal stratejileri belirlemek, alınması gereken önlemleri, gelişime yönelik
plan ve programları Bakanlığa önermek,
b) Ulusal Koordinasyon Sistemini geliştirmek,
c) Organ ve doku kaynağı merkezlerinde yapılan organ ve doku paylaşımını denetlemek ve bir rapor halinde
Bakanlığa sunmak,
d) Bilim kurulları arasında koordinasyonu sağlamak,
e) Organ ve doku nakli merkezlerinin açılma başvurularına ait ilgili Kurul tarafından hazırlanan raporları ülke
ihtiyaçlarına göre değerlendirmek ve açılmasını Bakanlığa önermek,
f) Diğer ülkelerdeki gelişmeleri izlemek ve ülkeye kazandırmak.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usulü
Madde 7- Kurul, Bakanlıkça olağanüstü toplantıya çağırılmadıkça en az 2 ayda bir kez toplanır. İlk toplantı bilim
kurulu başkanlarının belirlenmesinden sonra 1 ay içerisinde yapılır.
Toplantıların sekreteryasını Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü yürütür.
Kurul üyelerinin yol giderleri Bakanlıkça karşılanır.
Bilim Kurullarının Yapısı
Madde 8 – Kalp-akciğer- kalp kapağı, Karaciğer, Böbrek ,Kornea, Kemik iliği nakilleri ve İmmünoloji Bilim Dalı
için ayrı bilim kurulları oluşturulur. Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle yeni uygulamaya başlanan Organ ve Doku nakilleri
için Bilim Kurulları oluşturulur.
Her nakil türü için oluşturulacak Bilim Kurulları, Bakanlıkça Doku ve Organ Nakli Merkezi olarak faaliyet
gösterilmesine izin verilmiş merkezlerin belirleyeceği birer temsilciden oluşur.
İmmünoloji Bilim Kurulu;
Bakanlıktan Doku Tipleme Labaratuvarı olarak izin almış, kamuya ait laboratuvarların belirleyeceği birer temsilciden
oluşur.
Bu Merkezler her yıl aralık ayının ilk haftasında bir sonraki yıl Bilim Kurulunda görev alacak temsilcilerini
Bakanlığa bildirir. Makamın onayını müteakip 1 Ocak tarihi itibariyle üyelik başlar ve üyelik süresi 1 yıldır. Herhangi bir
nedenle boşalan üyeliğe yine kendi merkezi tarafından bir üye belirlenir. Bu üye boşalan üyenin süresini tamamlar. Her
üye tekrar seçilebilir.
Bakanlık Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü yada yetkili kılacağı bir kişi, Bilim Kurullarının daimi üyesidir.
Bilim Kurullarının Görevleri
Madde 9- Bilim Kurulları aşağıdaki görevleri yürütmekle yükümlüdür. Bilim Kurulları bu görevleri yürütmek için
alt kurullar oluşturabilir.
a) Görev aldıkları organ ve doku nakli türüne ait, organ ve doku nakli merkezlerinin açılma başvurularını
değerlendirmek, kurul tarafından belirlenen 3 üye vasıtasıyla merkezleri yerinde denetleyerek inceleme raporu
hazırlamak ve bir rapor halinde Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunmak,
b) Organ ve doku nakli merkezlerinin çalışmalarını izlemek,
c) Ülkedeki organ ve doku nakilleri konusunda stratejileri belirlemek, alınması gereken önlemleri, hizmetin
gelişimine yönelik plan ve programları önermek,
d) Görev alanları ile ilgili organların merkezi dağıtım sisteminin prensiplerini oluşturmak ve Ulusal Koordinasyon
Kuruluna sunmaktır.
Bilim Kurullarının Çalışma Usulü
Madde 10- Kurullar, Bakanlıkça olağanüstü toplantıya çağırılmadıkça ocak ve haziran aylarında olmak üzere
yılda iki kez olağan olarak toplanır.
Kurullar üyeleri arasından bir başkan seçerler. Hizmetlerin gelişmesini sağlamak amacıyla kendi üyelerinden ya
da Kurul dışından çalışma grupları oluşturabilirler.
Kurulun toplantılarına Kurulca kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın üstüste iki kez katılmayan temsilcinin
üyeliği sona erer. Yerine aynı usullerle bir üye seçilir.
Kurulların sekreteryasını Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü yürütür. Kurul üyelerinin ulaşım
giderleri Bakanlıkça karşılanır.
Bölge Tıbbi Kurullarının Yapısı
Madde 11- Bölge Tıbbi Kurulları bölgenin bulunduğu il merkezindeki organ ve doku nakli merkezlerinin
temsilcilerinden oluşur.
Bölge Tıbbi Kurullarının Görevleri
Madde 12- Bu kurulda görev alacak olan organ ve doku nakli hekimleri sırayla nöbet tutarlar. Organ ve doku
bağışı veya donör adayı olduğunda nöbetçi hekim merkeze gelerek organ dağıtımını yapar. Gerçekleşen organ ve doku
dağıtımı sonunda gerçekleşen nakilleri ve kullanılamayan organ ve dokulara ait bilgileri bir rapor halinde Bakanlığa
sunar
Kalp, kalp-akciğer, karaciğer nakli bekleyen hastaların öncelikleri Bölge Tıbbi Kurulu tarafından belirlenir ve takip
edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Organ ve Doku Nakli Hizmetleriyle İlgili Kurum ve Kuruluşlar
Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi
Madde 13- Ulusal Koordinasyon Kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda organ ve doku nakilleri ile ilgili
hizmetleri yürütmekle yükümlüdür. Bu Merkez Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet
yürütür.
Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezleri
Madde 14- Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezine bağlı olarak çalışan bölgesel
merkezlerdir. Bölge koordinasyon merkezleri, kendilerine bağlı illerde hizmetin yürütülmesinde koordinasyonu
sağlayacaktır. Ankara, İstanbul ve İzmir’de olmak üzere üç bölge kurulmuştur. Yeni merkezlerin kurulmasına ihtiyaç
duyulması halinde Ulusal Koordinasyon Kurulunun önerisiyle Bakanlık yeni merkezler kurabilir.
Bölge koordinasyon merkezleri organ ve doku kaynağı merkezleri, doku tipleme laboratuvarları ve organ ve doku
nakli merkezleri arasında koordinasyonu sağlar.
Bu Merkezler, organ ve doku naklinin gerçekleştirilmesi ile ilgili donör adayı ve alıcı ile ilgili yapılması gereken
tıbbi, idari ve hukuki işlemlerin tamamlanmasını sağlar.
Nakilleri yapacak Organ Nakli Merkezi Hekimlerini göreve çağırır.
Organ alım ekiplerinin, çıkarılan organların ve nakil yapılacak hastaların merkezlere nakillerini sağlar.
Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezi
Madde 15- Ülke genelinde tüm organ ve doku bağışları ile organ ve doku bekleyen hasta bilgilerini ve
gerçekleşen nakilleri içeren veri tabanı oluşturmakla görevlidir. Bilgi İşlem Merkezi, bölge koordinasyon merkezleri ile
elektronik ağla bağlantılıdır.
Organ ve doku nakli bekleyen hastalar nakillerini gerçekleştirilmesini istedikleri merkezlere kaydolurlar. Bir
hasta sadece bir merkeze kaydolabilir. Merkezler hasta bilgilerini Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezine
bildirirler. Bölge koordinasyon merkezleri, organ ve doku nakli merkezleri tarafından bildirilen hasta kimlik ve doku
tipleme bilgilerini güncel olarak bilgisayar kayıtlarına alır ve bu bilgileri Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezine
aktarır.
Organ ve Doku Nakli Merkezleri
Madde 16- Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş nakil merkezleridir. Organ ve doku nakli merkezlerinin taşıması
gereken şartlar ve çalışmalarına ait usul ve esaslar her organ nakli için hazırlanacak Yönerge ile belirlenir. Bu
Yönergeler her organ ve doku için, ilgili Bilim Kurulları tarafından ayrı ayrı hazırlanır ve Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
Bu Yönergelerde;
a) Merkezin sorumluluğunu üstlenecek personelin nitelikleri,
b) Merkezde görev alacak personelin nitelikleri,
c)
Merkezlerde bulunması gereken bölümleri,
d) Merkezde bulunması gereken araç ve gereçler,
belirlenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin Kuruluşu
Madde 17- Organ ve Doku Nakli Merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri
tarafından, bunlara ait genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu Merkezlerin faaliyete
geçebilmesi için Bakanlıktan açılma izni onayı alınması zorunludur.
Göz bankaları yalnızca kamu kurum ve kuruluşlarının bünyesinde kurulabilir. Bankaların açılmasının planlanması,
Bakanlık tarafından yapılır ve açılma kararı Bakanlık tarafından verilir. Üniversite hastaneleri, Bakanlığa bildirmek
koşuluyla, kendi bünyelerinde banka açabilirler.
Organ ve Doku Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 18- Organ ve Doku Nakli Merkezi açacakların bir dilekçe ile Sağlık Bakanlığına başvurmaları gereklidir.
Dilekçeye;
a) Merkez sorumluluğunu üstlenecek hekime ait belgeler,
b) Organ nakli yapacak hekimin, yapacağı organ nakli alanında, eğitim programı
açısından Kurulun onaylamış olduğu bir merkezde yeterli eğitimi gördüğüne ilişkin belge,
c)
Merkezde görev alacak personelin eğitim durumunu gösterir belgeler,
d) Organ veya Doku Nakli Merkezinin Planı : Organ ve doku nakli hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100
ölçekli, her kat için ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş, Merkezin bulunduğu ilin
Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmiş plan,
e) Merkezde bulunan araç gereci gösterir liste,
f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvuruluyorsa; kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı örneği,
vakıf ise vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren mahkeme
kararının örneği,
eklenir.
Başvuruyu yapan merkezde, yaptığı organ nakli türüne bağlı olarak, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde
ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları, patoloji ve diğer
branşların mevcut olduğu, kan bankası desteği ile psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu, veri yönetimi
olanaklarını kullanabildiğini belgelemelidir. Böbrek nakli yapan ve bünyesinde diyaliz merkezi bulunmayan organ nakli
merkezleri bu amaçla kullanılmak üzere 2 cihaz kapasiteli diyaliz ünitesi bulundurmak zorundadır.
Organ ve Doku Nakli Merkezi Açılma İzin Belgesi
Madde 19-Organ ve Doku Nakli Merkezi açılması için yapılan başvurular, ilgili Bilim Kurulu tarafından
değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunulur. Başvuru Ulusal
Koordinasyon Kurulunda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlık
onayı ile açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin İzlenmesi
Madde 20- Ülke sınırları içinde alınan her organ kamu yararına kullanılacak niteliğe sahiptir. Kişisel
tasarruflardan etkilenmez.
Merkezlerin faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi Ulusal Koordinasyon Kurulunun belirleyeceği kriterler
çerçevesinde Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilir. Ulusal Koordinasyon Kurulu, değerlendirilen
merkezlere ilişkin önerilerini Bakanlığa bildirir. İlgili merkezler kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda düzenlemeler
yapmakla yükümlüdürler.
Merkezlerin açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından faaliyetlerinin
sakıncalı bulunması hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur.
Yılık Rapor
Madde 21- Organ ve doku nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini en geç 31 Ocak tarihinde
Sağlık Bakanlığında olacak şekilde bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
Organ ve Doku Kaynağı Merkezi
Madde 22- Organ ve doku alınabilecek potansiyel donörlerin saptanıp izleneceği hastanelerdir.
Bu hastaneler organ alım operasyonunu gerçekleştirebilecek altyapı koşullarına, potansiyel donörün izlenmesine
imkan veren araç-gerece ve tıbbi ölüm durumunu saptayacak Kanunda belirtilen branşlardan hekimlere sahip olmak
zorundadır.
Her organ ve doku kaynağı merkezinde bir koordinatör hekim ve iki yardımcı görevlendirilir. Bu Ekip Yoğun
Bakım Ünitesi sorumlu hekimine bağlı olarak çalışır. Bu Ekipte ayrıca donör adayı ailesinden organ bağışının alınmasında
görevli, yardımcı sağlık personeli, psikolog, imam ve gönüllü kişiler bulunur. Bu personelin eğitimi görev, yetki ve
sorumlulukları Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir Yönerge ile
belirlenir.
Doku Tipleme Laboratuvarları
Madde 23- Doku tiplemesini gerçekleştirecek laboratuvarların yapısal ve fonksiyonel koşulları İmmünoloji Bilim
Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir Yönerge ile belirlenir.
Gönüllü Kuruluşlar
Madde 24- Organ nakli hizmetleriyle ilgili hizmetlerde halkın hizmete katılımını sağlar. Organ bağışının ülke
düzeyinde gelişmesini sağlayıcı faaliyetleri destekler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemi
(UKS)
Ulusal Koordinasyon Sisteminin Amacı
Madde 25- Sistemin amacı ülke genelinde organ ve doku nakli hizmetleri alanında çalışan kurum ve kuruluşlar
arasında gerekli koordinasyonu sağlamak ve çalışmaların verimliliğini artırmak, kadavra organ sayısını artırmak,
bilimsel kurallara göre ve tıbbi etik anlayışına uygun, adaletli organ ve doku dağıtımını sağlamaktır.
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesi
Madde 26- Organ ve doku dağıtımı, Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile
yürürlüğe giren bir Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesine göre yapılır.
Organ ve Doku Nakli Koordinatörlüğü ve UKS Görevlileri
Madde 27- Sistem içinde, değişik birimler arasındaki koordinasyonu, organ ve doku kaynağı merkezlerinde
görev yapacak olan organ ve doku nakli koordinatörleri sağlar.
Organ ve doku nakli koordinatörleri, donörlerin saptanmasından, ilgili hekimlerin olgu başına intikallerini
sağlayarak beyin ölümü tutanağının (Ek-1) de belirtilen beyin ölüm kriterlerine göre ve kurallara uygun biçimde
düzenlenmesinden, Kanuna göre, gerekiyorsa, donör ailesinden izin alınmasından, alınan organ ve dokunun ilgili
merkeze naklinden sorumludur.
Organ ve doku kaynağı merkezleri beyin ölümü oluşan her hastayı Bölge Koordinasyon Merkezine bildirmek
zorundadır.
Organ ve Doku Alım Ekibi
Madde 28- Kadavradan organ ve doku alımı gerçekleştirecek hekimlerin yetkileri ve eğitimlerine ait koşullar ilgili
Kurul tarafından belirlenir.
Organ ve Doku Dağıtımı
Madde 29- Organ ve doku dağıtımı Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakanlıkça onaylanan
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesine göre yapılır. Organ dağıtımı bilgisayar ortamında, Ulusal Koordinasyon Kurulu
tarafından kabul edilmiş bilgisayar programına göre yapılır. Organ ve doku nakli merkezleri, organ ve doku bekleyen
hastalara ait kimlik ve adresleri, doku tiplemeleri, öncelik sıralarına ait bilgileri Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem
Merkezine bildirmek zorundadır. Donör ve hastaya ait doku özellikleri eşlenmeleri, müşterek kullanılan program
tarafından, bilgisayar ortamında yapılır.
Nakil merkezleri kendilerinde sıra bekleyen hastalara ait listeleri güncelleştirmek zorundadırlar.
Organ ve doku nakli merkezleri kendi hastanelerinde çıkan donöre ait organ ve dokuları kendi merkezinde
kullanma hakkına haizdir. Ancak bu kullanımda aranacak en az doku uyumu şartları bilim kurulları tarafından belirlenir.
Donörün bulunduğu merkezde kullanılmayacak olan organ ve dokular Bölge Koordinasyon Merkezine bildirilir. Bölge
Koordinasyon Merkezi bölgede sisteme kayıtlı merkezlere önceden belirlenen sıraya göre dağıtım yapar. Bölgede
kullanılmayan organ ve dokular bir sonraki bölge merkezi tarafından dağıtıma alınır.
Yurt Dışı İlişkiler
Madde 30- Sistemin yurt dışında bulunan mevcut sistemler veya diğer ülkeler ile işbirliği yapılması Ulusal
Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde gerçekleştirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
Madde 31- Bu Yönetmelik ile gösterilen nitelik ve koşullara sahip olmadan ve Bakanlıktan izin almadan, hekimler
ve diğer şahıslar tarafından organ ve doku nakli yapmak için özel merkezler açılması, organ ve doku nakli yapılması
yasaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında organ nakli yapmaya başlayacak olan merkezler bu durumu Bakanlığa bildirirler
ve izin belgesi alırlar. Bu yasağa uymadığı saptanan merkezlerin faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklarında
Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Kaldırılan Hükümler
Madde 32- 20/08/1993 tarihli ve 21674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 22/09/1994 tarihli ve 22059
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen Organ Nakli Merkezleri Yönetmeliği ve 20/08/1993 tarihli ve
21674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kornea Naklinde Kornea Sağlanması ve Paylaşımı Yönetmeliği yürürlükten
kaldırılmıştır.
Madde 33- Bu Yönetmelikte geçen yönergeler, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde hazırlanır.
Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş bulunan kamu kurum ve
kuruluşlarına ait organ ve doku nakli merkezleri, Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç 3 ay içerisinde yaptıkları
organ nakli türlerini ve bu nakil türlerinin sorumlularını Bakanlığa bildirmek zorundadırlar. Bu Yönetmeliğin yayımı
tarihinden önce yapılan Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi başvuruları hükümsüzdür. Bu merkezler, bu Yönetmeliğe
uygun olarak tekrar başvuracaklardır.
Yürürlük
Madde 34- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 35- Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
Ek-1
Beyin Ölüm Kriterleri
Tanım : Beyin ölümü klinik bir tanıdır ve beyin fonksiyonlarının tam ve irreversibl kaybıdır.
İrreversibl komanın temel bulguları :
I) Beyin ölümüne karar vermek için komanın aşağıdaki nedenlere bağlı olmaması,
a)
b)
c)
Primer hipotermi,
Hipovolemik ya da hipotansif şok,
Geriye dönüşüm sağlayabilecek intoksikasyonlar (barbitürat ve diğer sedatifler, depresan ve
narkotik ilaçlar) ile metabolik ve endokrin bozukluklar,
II) Bilincin tam kaybı,
III) Spontan hareketin bulunmaması. Aşağıda bulunan durumlar beyin ölümü tanısını ekarte ettirmez.
a) Derin tendon reflekslerinin alınması,
b) Yüzeyel reflekslerin alınması,
c)
Babinski refleksi alınması ,
d)
Solunum benzeri hareketler alınması, (omuz elevasyon ve adduksiyonu, önemli tidal volum
değişikliği olmaksızın interkostal genişleme)
e) Patolojik fleksiyon ve ekştensiyon cevabı dışındaki spontan ekstremite hareketleri,
IV) Ağrılı uyaranlara serebral-motor cevap alınamaması,
V) Spontan solunum bulunmaması,
VI) Beyin sapı reflekslerinin tamamen kaybolması,
a)
b)
c)
d)
e)
Beyin ölümünde pupiller parlak ışığa yanıtsız ve dilatedir (4-9 mm)
Kornea refleksi yokluğu,
Vestibulo-oküler refleks yokluğu,
Okülosefalik refleks yokluğu,
Feringeal ve trakeal reflekslerin yokluğu,
VII) Apne testi :
Apne testi uygulanabilmesi için, Arterial pO2 ve pCO2 değerleri normal olmalıdır (pCO2 40 mmHg ve
üzerinde). Bu koşullarda hasta 10-30 dakika süre ile %100 oksijen ile ventile edilerek arteriyel oksijen basıncının 200
mmHg üzerinde olması sağlanmalıdır. Bu koşullar sağlandıktan sonra hasta mekanik solunum desteğinden ayrılarak
trakea içerisine en az 8-10 dakika süre ile 6 lt. dakikada oksijen uygulanmalıdır. Bu uygulamalara rağmen spontan
soluma yoksa apne veya kan gazlarında pCO2 basıncı 60 mmHg veya üzerinde ise spontan soluma hareketi yoksa apne
testi pozitiftir.
Beyin ölümü tanısı konan hastalarda
* Daha önce tanısı konulmuş bir nedenle hasta irreversibl koma tablosuna girmişse en az 12 saat, etyolojisi
bilinmeden gelişen tablolarda en az 24 saat bu koşulların değişmeden devamlılığı gözlenmelidir.
* Klinik beyin ölümü tanısı almış hastalarda, hekimler kurulunun uygun göreceği bir laboratuvar yöntemiyle
beyin ölümü teyid edilmelidir.
* Hasta yakınına beyin ölümü deklare edildikten sonra hastaya uygulanan tıbbi destekler kesilebilir.
* Hasta yakınına beyin ölümü deklare edildikten sonra yaşam desteğinin kesildiği durumlar:
12-
Hastanın organ veya organlarının transplantasyon için kullanılmasına hasta yakınının izin vermesi,
Hasta yakınlarının yaşam desteğinin kesilmesine izin vermesidir.
ULUSAL ORGAN ve DOKU NAKLİ KOORDİNASYON SİSTEMİ
YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; 01.06.2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 26 ncı maddesi ile öngörülen “Organ ve Doku Dağıtımına” ilişkin usûl ve
esasları belirlemek ve organ ve doku nakli hizmetleri ile ilgili merkezlerin ve bu merkezlerde görevli personelin görev ve
sorumluluklarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, bütün kamu sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kuruluşlarını kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname'nin 43 üncü maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 22 nci ve 26 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönergede geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Kanun: 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
c) Yönetmelik: 01.06.2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organ ve Doku Nakli Hizmetleri
Yönetmeliğini,
d) UKS: Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
e) UKK: Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu,
f) UKM: Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezini,
g) BKM: Ulusal Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezini,
h) ONBİM: UKM bünyesinde kurulan Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezini,
i) Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
J) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi: Beyin ölümü kriterlerini tespit edebilecek donanım ve personele sahip resmi
ve özel bütün hastaneleri,
k) Doku Tipleme Laboratuarı: Verici adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip
laboratuarları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Organ ve Doku Dağıtımı İlkeleri
Genel İlkeler
Madde 5- Organ ve doku dağıtımı Kanun ve Yönetmelik çerçevesinde, bilimsel kurallara, tıbbî-etik anlayışa
uygun ve adaletli bir şekilde gerçekleştirilir.
Organ ve doku dağıtımında acil organ talepleri öncelikle değerlendirilir ve acil talepler için Ulusal Bekleme Listesi
oluşturulur.
Acil talep dışında kalan organ ve doku, bağışı alan organ ve doku nakli merkezi tarafından organ ve dokunun
türüne göre 6 ncı maddede belirtilen kriterlere uygun olarak kullanılır.
Organ çıkaran merkezde kullanılmayan organ ve dokular 6 ncı maddede belirtilen şekilde Ulusal Koordinasyon
Sistemine uygun olarak dağıtılır.
Organ ve Doku Dağıtımı İlkeleri
Madde 6- Kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek greftleri dağıtımı şu şekilde yapılır:
A) Kalp ve akciğer greftlerinin dağıtımı ilkeleri şunlardır:
1) Kalp ve akciğer dokularının dağıtımı UKM tarafından yapılır.
2) Acil kalp nakli bekleme listesine alınacak hastalar, status 1 kriterlerine uyan; mekanik pompa desteği alan
hastalar, intraaortik balon pompa desteği altında olan hastalar ve devamlı inotropik ilaç desteğine ihtiyaç duyan
hastalardır. Acil hastalar, merkezin bağlı olduğu BKM’ne ve UKM’ne bildirilir ve aciliyetleri 48 saatte bir yapılacak yeni
bildirimlerle teyit edilir.
3) UKM’ne kayıtlı acil kalp ve akciğer nakli bekleyen hasta var ise, ülkede çıkan ilk kalp ve akciğer grefti, kan
grubuna göre uygun hastaya nakledilmek üzere ilgili nakil merkezine UKM tarafından teklif edilir.
4) UKM’ne kayıtlı acil kalp ve akciğer nakli bekleyen hasta bulunmuyor veya bulunuyor ve fakat kalp ve akciğer
greftinin organ koruma süresi içinde, hastanın bulunduğu merkeze ulaştırılabilme imkanı yok ise;
a) Verici, kalp ve akciğer nakli uygulayan hastanelerin birinden çıkıyorsa öncelikle o merkezdeki uygun hastaya
nakledilir. O merkezde nakledilmiyorsa (Ek 4-A)’da düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formunda
belirtilen sıraya göre bölgede bulunan diğer kalp ve akciğer nakli merkezlerinde nakledilir.
b) Verici kalp ve akciğer nakli uygulanmayan hastanelerin birinden çıkıyorsa, (Ek 4-A)’da düzenlenen Ulusal
Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formunda belirtilen sıraya göre bölgede bulunan diğer kalp ve akciğer nakli
merkezlerinde nakledilir.
c) BKM’ne o bölgenin herhangi bir hastanesinden bildirilmiş ve klinik olarak beyin ölümü teşhisi konulmuş ve
fakat beyin ölümü kararı verecek Kanun’da belirtilen uzmanların bulunamadığı hallerde veya başka sebeplerle beyin
ölümü teşhisi konulamamış potansiyel vericilerin aynı bölgedeki kalp ve akciğer nakli yapan merkezlerden birine veya
başka bir organ nakli merkezine sevk edilmesi halinde, kazanılacak kalp ve akciğer greftlerinin dağıtımı bu maddenin (b)
alt bendinde belirtilen usûl ile dağıtılır.
d) Bölgesinde kullanılmayan kalp ve akciğer greftleri BKM tarafından UKM ne bildirilerek (Ek 4-A)’te düzenlenen
Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formunda belirtilen sıraya göre kalp ve akciğer nakli merkezlerine teklif
edilir.
5) Greft alım sırası gelen merkezler, BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı
hasta olmaması, fizikî şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek durumdaysa bir
sonraki teklif edilecek greft için aynı sıralarını muhafaza ederler.
6) Greft alım sırası gelen merkezler BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti naklettikleri takdirde, greft alım
sıraları, greft BKM den teklif edilmişse BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
B) Karaciğer greftlerinin dağıtım ilkeleri şunlardır:
1) Karaciğer greftlerinin dağıtımı UKM tarafından yapılır.
2) UKM’ne bildirilmiş, herhangi bir bölgede acil karaciğer nakli gerektiren fulminan ve subfulminan hepatitli veya
acil retransplantasyon gerektiren hasta var ise, ülkede çıkan ilk karaciğer grefti, kan grubu uyumuna bakılmaksızın bu
hastaya nakledilmek üzere ilgili merkeze UKM tarafından teklif edilir.
Fulminan ve subfulminan hepatitli hastalarda transplantasyon endikasyonu koymak ve bu suretle acil karaciğer
grefti talep edebilmek için aşağıdaki kriterlerin tamamının bulunması gerekir:
a) Daha önce bilinen bir karaciğer hastalığı olmamalıdır.
b) İkter ve ensefalopati arası geçmesi gereken süre, fulminan hepatitliler için en fazla 15 gün, subfulminan
hepatitliler için ise, en fazla 2 ay olmalıdır.
c) Ensefalopati grade 2 ve üzerinde olmalıdır.
d) Protrombin zamanı 20 saniye ve üzerinde olmalıdır.
Acil retransplantasyon için greft talebi, transplantasyondan sonraki ilk 8 gün içinde primer non function, hepatik
arter ve / veya portal ven trombozu gelişmesi halinde yapılmalıdır.
Acil karaciğer greft taleplerinin, hastanın klinik durumunun yukarıdaki kriterler doğrultusunda tekrar
değerlendirilerek her 48 saatte bir UKM’ ne tekrar bildirilmesi gerekir. Acil greft talebi aynı hasta için en fazla 5 kez
tekrarlanabilir.
3) UKM’ne kayıtlı acil karaciğer nakli bekleyen hasta yok ise, bir bölgede, merkez veya bağlı illerin bütün
hastanelerinde beyin ölümü teşhisi konulmuş ve bağış yapmış vericilerden çıkacak karaciğer greftleri;
a) Verici, karaciğer nakli uygulayan hastanelerin birinden çıkıyorsa, karaciğer grefti öncelikle o merkezde
nakledilir. O merkezde nakledilemiyorsa, BKM tarafından (Ek 4-B)’de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım
Sırası Formundaki sıraya göre aynı ilde veya o bölge illerindeki diğer merkezlerde nakledilir.
b) Verici, karaciğer nakli uygulanmayan bir hastaneden çıkıyorsa, karaciğer grefti o bölge içerisinde karaciğer
nakli uygulayan merkezlere BKM tarafından (Ek 4-B)’de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası
Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
4) BKM’ne o bölgenin herhangi bir hastanesinden bildirilmiş, klinik olarak beyin ölümü teşhisi konulmuş ve fakat
Kanun’da belirtilen uzmanlar bulunamadığı veya başka sebeplerle teşhisi konulamamış potansiyel vericilerin, aynı
bölgedeki karaciğer veya başka bir organ nakli yapan merkezlerin birine sevk edilmesi durumunda kazanılacak karaciğer
greftlerinin dağıtımı, o bölge içerisinde karaciğer nakli uygulayan merkezler arasında, BKM tarafından (Ek 4-B)’de
düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
5) Bölgesinde kullanılamayan karaciğer greftleri, BKM tarafından UKM’ne bildirilir. UKM bu grefti, (Ek 4-B)’de
düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki ulusal sıraya göre diğer bölgelerde bulunan
karaciğer nakli merkezlerine teklif eder ve nakledilmesini sağlar.
6) Greft alım sırası gelen merkezler, BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı hasta
olmaması, fizikî şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek durumda ise, bir sonra
teklif edilecek greft için aynı sıralarını muhafaza ederler.
sıraları, greft BKM den teklif edilmişse BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
C) Böbrek greftlerinin dağıtım ilkeleri şunlardır:
1) Kanun’a uygun olarak beyin ölümü teşhisi konulan ve bağışı yapan vericiden alınacak böbrek greftleri;
a) Organı çıkaran merkezde doku uyumu açısından 0 mismatch durumunda olan uygun alıcı hasta yok, fakat
bölgede veya ülke genelinde 0 mismatch durumunda olan uygun alıcı hasta varsa, UKM, o hastanın olduğu merkeze
böbrek greftini teklif eder.
b) Verici böbrek nakli yapan bir hastaneden çıkıyorsa, böbrekler, doku uyumu açısından 0, 1, 2, 3 ve 4
mismatch durumunda olan alıcı hasta var ise, öncelikle o merkezde nakledilir. Doku uyumu açısından 5 ve 6 mismatch
durumunda olan böbrekler BKM tarafından bölgedeki doku uyumu açısından 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan
en uygun alıcı hastaların bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)’de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası
Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
c) Verici böbrek nakli yapmayan bir hastaneden çıkıyor ise, BKM tarafından bölgedeki doku uyumu açısından 0,
1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun hastaların bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)’de düzenlenen Ulusal
Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile teklif edilir.
2) Organ nakli yapılmayan bir hastaneden potansiyel verici olduğu BKM’ne bildirilen ancak, organ çıkarımı organ
nakli yapan merkezlerden birisine nakledilerek kazanılan veya organ nakli yapan merkezin ekibi tarafından vericinin
bulunduğu hastanede kazanılan böbrek greftlerinden birisi doku uyumu açısından 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda
olan en uygun alıcı hasta var ise o merkezde nakledilir. Diğer böbrek ise, BKM tarafından bölgedeki doku uyumu
açısından 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun alıcı hastaların bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)’de
düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile teklif edilir.
3) Bölgesinde kullanılamayan böbrek greftleri, BKM tarafından UKM’ne bildirilir. UKM ülke genelinde doku uyumu
açısından 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun alıcı hastaları tespit ederek hastaların bulunduğu
merkezlere (Ek 4-C)’de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile böbrek greftlerini
teklif eder.
4) BKM tarafından organ çıkarımı görevine çağırılan ve bu göreve gelmeyen organ nakli merkezi, o kadavranın
organ dağıtımından yararlanamaz.
5) Greft alım sırası gelen merkezler, BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı hasta
olmaması, fizikî şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek durumda ise, bir sonra
teklif edilecek greft için aynı sıralarını muhafaza ederler.
sıraları, greft BKM den teklif edilmiş ise, BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
D) Kornea dağıtımı, Göz Bankası ve Kornea Merkezleri Yönergesine göre yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Organ ve Doku Nakli Hizmetlerini Yürüten Merkezlerin ve Personelin
Görev ve Sorumlulukları
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin Görev ve Sorumlulukları
Madde 7- Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin görev ve sorumlulukları şunlardır:
1) Organ ve doku nakli merkezleri nakil amacıyla başvuran hastalar için nakil türlerine göre ilgili Bilim Kurulu
tarafından hazırlanan formata uygun olarak hasta bekleme listelerini oluştururlar. Organ ve doku nakli merkezleri hasta
bekleme listelerini BKM’ne ve UKM’ne gönderir. Bütün veriler UKM nezdinde faaliyet gösteren ONBİM’de toplanır. Organ
ve doku alıcı adaylarına ilişkin Aday Bildirim Formları (Ek :1)’de gösterilmiştir.
2) Hasta bekleme listelerinde kayıtlı olan hastalara ilişkin acil organ taleplerini BKM’ne ve UKM’ne bildirirler.
3) Hasta bekleme listelerini güncelleştirerek, yeni başvuruları ve listeden çıkan hastaları en geç 3 gün içinde
BKM’ne bildirirler.
4) Kanun’a uygun olarak beyin ölümü teşhisi konulan ve bağışı sağlanan vericiye ait bilgiler (Ek-5)’de
düzenlenen Verici Bilgi Formu doldurularak BKM’ne ve UKM’ne bildirilir.
5) Organ alımı gerçekleştirildiğinde (EK-6)’de düzenlenen Organ Bilgi Formu organı çıkaran organ ve doku nakli
merkezi tarafından doldurularak organ ile birlikte organının nakledileceği merkeze gönderilir. Aynı form BKM’ne ve
UKM‘ne hemen bildirilir.
6) Organ ve doku nakli yapan merkez, nakil sonrası 1inci gün, 1inci , 3 üncü, 6 ncı, 12 nci., aylarda, daha sonra
her oniki ayda bir olmak üzere ve ölüm günlerinde (Ek 7)’de düzenlenen Alıcı İzleme Formunu doldurarak BKM ve
UKM’ne bildirilir.
Organ ve Doku Kaynağı Merkezlerinin Görev ve Sorumlulukları
Madde 8- Organ ve doku kaynağı merkezlerinin görev ve sorumlulukları şunlardır:
1) Yönetmeliğin 22 nci maddesi uyarınca organ ve doku kaynağı merkezi niteliği taşıyan hastaneler, Kanun’da
belirtilen Beyin Ölümü Kurulu oluşturarak BKM’ne bildirirler.
2) Organ ve doku kaynağı merkezlerinde görev alacak Koordinatör hekim ve yardımcılarının isimlerini, meslek
ûnvanlarını ve telefon numaralarını BKM’ne bildirirler.
3) Bütün resmî ve özel hastaneler, beyin ölümü vakalarını bağlı olduğu BKM’ne bildirmek zorundadır. Hastane
servislerindeki potansiyel beyin ölümü vakalarını servis sorumlu tabibi çalıştığı kurumun koordinatör hekimine bildirir.
Koordinatör hekim veya yardımcıları beyin ölümünün teşhis edilmesi için beyin ölümü kurulunu göreve davet eder.
Kanun’un 11 inci ve 13 üncü maddeleri uyarınca beyin ölümü kararı alındıktan sonra koordinatör hekim veya
yardımcıları tarafından Kanuna uygun olarak hasta yakınlarından, organ ve doku bağışı talep edilir. Koordinatör hekim
vakayı ve bağış durumunu (Ek :2)’de düzenlenen Beyin Ölümü Bildirim Formunu doldurarak bağlı bulunduğu BKM’ne
bildirmek zorundadır. Kurumda koordinatör hekim bulunmuyor ise, potansiyel beyin ölümü vakası Baştabip tarafından
ilgili BKM’ne bildirilir.
Organ ve Doku Nakli Merkezleri Koordinatörlüğü
Madde 9- Yönetmeliğin 22 nci maddesi uyarınca, organ ve doku nakli hizmetleri ile ilgili merkezlerde,
Baştabiblikçe bir Koordinatör hekim ve iki yardımcı görevlendirilir ve BKM ye bildirilir.
Organ ve Doku Nakli Koordinatör hekimi ve yardımcıları Yönetmeliğin 22 nci ve 27 nci maddeleri uyarınca görev
yapar. Bu personelin eğitimi UKK’nun hazırladığı eğitim programına göre yapılır.
Bölge Tıbbî Kurulu
Madde 10- Bölge Tıbbi Kurulları Yönetmeliğin 11 inci maddesine göre oluşturulur ve Yönetmeliğin 12 nci
maddesi uyarınca görev yaparlar.
Bölge Koordinasyon Merkezlerinin Görev ve Sorumlulukları
Madde 11- BKM’leri UKM’ne bağlı olarak görev yaparlar. BKM’nin görev ve sorumlulukları şunlardır:
1) Bölgesine bağlı bütün illerin organ ve doku nakli hizmetleriyle ilgili koordinasyonu sağlar. Her bir BKM’ne
bağlanan illerin listesi (Ek :3)’ de gösterilmiştir.
2) Bölgesine bağlı organ ve doku nakli merkezlerinin hasta bekleme listelerini toplar ve UKM’ne gönderir.
3) Beyin ölümü ve organ bağışı vakaları bildirildiğinde, vericiye ait doku tiplemesinin yapılmasını sağlar ve
sonucu UKM’ne bildirir.
4) Organ ve doku naklinin gerçekleşmesiyle ilgili verici adayı ve alıcı ile ilgili yapılması gereken tıbbi, idari ve
hukuki işlemlerin yürütülmesini sağlar.
5) Organ ve doku alımı ekiplerinin, çıkarılan organların ve nakil yapılacak hastaların
ulaşımlarını 112 İlk Yardım ve Acil Hizmetleri aracılığıyla sağlar.
nakil merkezlerine
Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezinin Görev ve Sorumlulukları
Madde 12- UKM’nin görevleri şunlardır:
1) Bölge Koordinasyon Merkezlerinin koordinasyonunu sağlar.
2) Ulusal bekleme listesini oluşturur.
3) Acil bekleme listelerini oluşturur ve takip eder.
4) Organ ve doku alım ekiplerinin iller arasında ulaşımını temin eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
Madde 13- Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönergede belirtilen kurallara aykırı olarak organ
ve doku dağıtımı yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptanan merkezlerin faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklarında
Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 14- Bu Yönerge Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 15- Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
Ekler:
Ek:
Ek:
Ek:
Ek:
Ek:
Ek:
Ek:
1
2
3
4
5
6
7
Aday Bildirim Formları
Beyin Ölümü Bildirim Formu
Bölge Koordinasyon Merkezlerine bağlanan illerin listesi
Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası
Verici Bilgi Formu
Organ Bilgi Formu
Alıcı İzleme Formu
ADAY BİLDİRİM FORMLARI
Ek : 1 - A
Kalp - Akciğer Nakli Bekleyen Hastalara Ait Bildirim Formu
Bölge Adı
Merkez Adı
:
:
Adı
:
Soyadı
:
Doğum tarihi :
Yaşı
:
Cinsi
:
Boy
:
Kilo
:
Kan grubu
:
Primer hastalığı:
Nakil merkezine kaydoluş tarihi:
PVR
:
Status
:
Adres:
Tel. No:
Bölge Kod :
Merkez Kod :
Ek : 1 - B
Karaciğer Nakli Bekleyen Hastalara Ait Bildirim Formu
Bölge Adı
Merkez Adı
:
:
Adı
:
Soyadı
:
Doğum tarihi :
Yaşı
:
Cinsi:
:
Boy
:
Kilo:
Kan grubu
:
Primer hastalığı:
Nakil merkezine kaydoluş tarihi:
Adres:
Tel. No:
Bölge Kod
Merkez Kod :
:
Ek : 1 – C Böbrek Nakli Bekleyen Hastalara Ait Bildirim Formu
BÖBREK NAKLİ ADAYI BİLGİ FORMU
: / (Bölge kodu/Merkez kodu)
Merkezin adı
Dosya no: - (Merkez tarafından verilecektir)
Adı
:
Doğum tarihi
:
Yaşı
Soyadı
Cins
: E: (E/K)
Kan grubu
(E/K)
Adres
:
Şehir
:
Telefon
Kime ait?
ONM’ye başvuru tarihi
: //
: : Rh : Organ Bekleme süresi Yıl:
Primer hastalık
İzleyen merkez
İzleyen doktor
Diyaliz merkezi
Diyaliz tipi
:
Açıklama
Doku tipleme tarihi
A
A
B
B
BW
BW
DR
DR
Laboratuar tarihi
CMV-Ag
CMV-IgM
CMV-IgG
HIV
DQ
DQ
DP
DP
CW
CW
DR51
DR52
DR53
: //
HBs-Ag
Anti-HBs
Anti-HCV
HCV-RNA
Hepatit aşısı
Açıklama
PRA (Panel Reaktif antikor)
Tarih
Yüzde
Cross
Tarih
DON
:
OTO
MAJ
DTT
Duyarlılık
NOT
Ek : 2
BEYİN ÖLÜMÜ BİLDİRİM FORMU
Tarih: ... / ... / 200..
DONÖR MERKEZİ : .............................................
PROTOKOL NO:
Adı Soyadı
: .....................................................................
Doğum Yeri/Tarihi
: .....................................................................
Baba Adı
: .....................................................................
Anne Adı
: .....................................................................
İzleme Başlangıç tarih/saat : .....................................................................
Ay..
1- KOMA NEDENİ
: .........................................................................................
-Şuurun tam kaybı
: .........................................................................................
2-SPONTAN SOLUNUM
: .........................................................................................
3-GÖRSEL, İŞİTSEL ve AĞRILI UYARANLARA YANIT
-Spontan hareket
: .........................................................................................
4-BEYİN SAPI REFLEKSLERİ : .........................................................................................
-Pupillalar
: .........................................................................................
-Kornea reflexi
: .........................................................................................
-Okülo-bestibüler refleks
: .........................................................................................
-Okülo-sefalik refleks
: .........................................................................................
-Ferineal ve trakeal refleksler .......................................................................................
5-APNE TESTİ : .................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
6-EEG
: .................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
7-DİĞER
: .................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Yukarıda belirtilen kriterlere göre .................. Doğumlu, ...............................................’nın
.................... Tarihinde, saat ..........’de tıbbi ölümünün gerçekleştiğini bildirir tutanaktır.
NÖROLOJİ UZMANI
:
DR. ...........................................
NÖROŞİRÜRJİ UZMANI
:
DR. ...........................................
ANESTEZİ UZMANI
:
DR. ............................................
KARDİYOLOJİ UZMANI
:
DR...........................................
İMZA
:
İMZA
İMZA
İMZA
:
:
:
Ek : 3
BÖLGE KOORDİNASYON MERKEZLERİNE BAĞLANAN İLLER
Ankara
İstanbul
İzmir
Antalya
Adana
Kayseri
Ağrı
Bilecik
Aydın
Afyon
Adıyaman
Elazığ
Amasya
Bursa
Balıkesir
Burdur
Diyarbakır
Kayseri
Artvin
Edirne
Çanakkale
Isparta
Gaziantep
Malatya.
Bingöl
Kırklareli
Denizli
Karaman
Hatay
Nevşehir
Bitlis
Kocaeli
Kütahya
Konya
İçel
Niğde
Bolu
Sakarya
Manisa
K.Maraş
Sivas
Çankırı
Tekirdağ
Muğla
Mardin
Tunceli
Çorum
Yalova
Uşak
Şanlıurfa
Yozgat
Erzincan
Düzce
Kilis
Aksaray
Erzurum
Osmaniye
Eskişehir
Şırnak
Giresun
Gümüşhane
Hakkarı
Kars
Kastamonu
Muş
Ordu
Rize
Samsun
Siirt
Sinop
Tokat
Trabzon
Van
Zonguldak
Bayburt
Kırıkkale
Batman
Bartın
Ardahan
Iğdır
Karabük
Karabük
Ek : 4 – A
ULUSAL SİSTEMDEN ORGAN VE DOKU ALIM SIRASI
KALP – AKCİĞER ALIMLARI
SıraNo
İLLER
MERKEZLER
1 ADANA
Çukurova Üniv.Tıp Fak.Hast.
2 ANKARA
Ankara Üni.Tıp Fak.Hast.
3
Başkent Üni.Tıp Fak.Hast.
4
Gazi Üni.Tıp Fak.Hast.
5
G.A.T.A. Hast.
6
Hacettepe Üni.Tıp Fak.Hast.
7
Türkiye Yüksek İhtisas Hast.
8 Eskişehir
Osmangazi Üni.Tıp Fak.Hast.
9 ANTALYA
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fak.Hast.
10 İSTANBUL
Dr. S. Ersek K.D.C.Hast.
11
İstanbul Üni.Cer.Tıp Fak.Hast.
12
İstanbul Üni.Çapa Tıp Fak.Hast.
13
Koşuyolu Kalp Damar Cer.Hast.
14
Marmara Üni.Tıp Fak.Hast.
15 Bursa
Uludağ Üni.Tıp Fak.Hast.
16 İZMİR
Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak.Hast.
17
Ege Üni.Tıp Fak.Hast.
Tarih
(1)
Tarih
(2)
Tarih
(3)
Tarih
(4)
Tarih
(5)
Ek : 4 - B
KARACİĞER GREFTİ ALIMLARI
SıraNo
İLLER
MERKEZLER
1 ADANA
2 ANKARA
3
4
5
G.A.T.A. Hast.
6
7
8 Eskişehir
9 ANTALYA
10 İSTANBUL
Dr. S. Ersek K.D.C.Hast.
11
12
13 Bursa
14 İZMİR
15
Tarih
(1)
Tarih
(2)
Tarih
(3)
Tarih
(4)
Tarih
(5)
Ek : 4 - C
BÖBREK GREFTİ ALIMLARI
SıraNo
İLLER
MERKEZLER
1 ADANA
2 ANKARA
3
4
5
G.A.T.A. Hast.
6
7
SSK Ankara İhtisas Hastanesi
8
9 Eskişehir
10 Samsun
On Dokuz Mayıs Üni.Tıp Fak.Hast.
11 ANTALYA
12 İSTANBUL
Haydarpaşa Numune Hast.
13
14
15
Kartal Devlet Hast.
16
Marmara Üni.Tıp Fak.Hast.
17 Bursa
18 İZMİR
19
20
SSK Bozyaka Eğitim Hastanesi
21
SSK Tepecik Eğitim Hastanesi
22 KAYSERİ
Erciyes Üni.Tıp Fak.Hast.
Tarih
(1)
Tarih
(2)
Tarih
(3)
Tarih
(4)
Tarih
(5)
EK 5- VERİCİ BİLGİ FORMU
TC SAĞLIK BAKANLIĞI
ULUSAL ORGAN VE DOKU NAKLİ KOORDİNASYON MERKEZİ
Tel & Fax : 0.312.------E-mail
:
Http
:
Bir Böbrek Donörümüz Var
Tarih ve saat
Adı, Soyadı
Doğum tarihi
Cinsiyeti
Ölüm sebebi
Yatış tarihi
:
:
:
:
:
:
Donör Merkezi Protokolü
Bölge Koor. Merkez Prot
Ulusal Koor. Merkez Prot
Alıcı Merkez Protokolu
Ölüm tarihi ve saati
:
:
:
:
:
Kan Grubu :
Doku Grubu:
Vücud sıcaklığı:
Kan basıncı
:
Nabız
:
Ağırlık ve Boy :
Hipotansif dönem :
Kardiak arrest
:
Kan tranfüzyonu:
Hb
Htc
Lökosit
Sodyum
Potasyum
:
:
:
:
:
Diüretik
:
Antibiotik
:
Vazopressör:
HBV :
HCV :
CMV:
HIV :
Kan şekeri :
Kan üresi :
Kan kreatinini :
SGOT :
SGPT :
AF
:
İdrar sedimenti:
Albumin (idrar):
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
Tahmini donör operasyonu tarihi: ... / ... / ....... ve saati: .... ....
Teklif edilen Organ Nakli Merkezleri:
DONÖR MERKEZİ
:
Koordinatör (isim – imza) :
EK 6- ORGAN BİLGİ FORMU
Tel & Fax : 0.312. ........
E-mail
:
Http
:
Böbrek Donörü Bildirim Formu
SAĞ / SOL
Tarih ve saat :
Adı ,Soyadı :
Doğum tarihi :
Cinsiyeti
:
Ölüm sebebi :
Yatış tarihi :
Donör Merkezi Protokolü :
Bölge Koord Merkez Prot :
Ulusal Koord Merkez Prot :
:
Ölüm tarihi ve saati:
Kan Grubu :
Doku Grubu:
Kan basıncı :
Nabız :
Ağırlık ve Boy:
Hipotansif dönem :
Kardiak arrest
:
Kan tranfüzyonu:
HBV:
HCV :
Hb:
Htc:
Lokosit:
Sodyum:
Potasyum:
CMV :
HIV :
Kan şekeri:
Kan üresi:
Kan kreatinini:
SGOT:
SGPT:
AF
:
Arter:
Ven:
Üreter:
Diüretik:
Antibiotik:
Vazopressör:
İdrar sedimi:
Albumin (idrar) :
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
Sıcak iskemi süresi:
Soğuk iskemi süresi:
Perfüzyon sıvısı:
Perfüzyon durumu:
Diğer böbreğin kullanılacağı yer:
Diğer organların kullanılacağı yer:
Donör operasyonu tarihi: ... / ... / ....... ve saati: .... ....
DONÖR MERKEZİ :
EK 7- ALICI İZLEME FORMU
Tel & Fax : 0.312. ........
E-mail
:
Http
:
SAĞ / SOL
Tarih ve saat
:
Donör Adı, Soyadı :
Donör Doğum tarihi :
Donör Cinsiyeti
:
Donör Ölüm sebebi :
Bölge Koor. Merkez Prot :
Ulusal Koor. Merkez Prot :
Alıcı Merkez Protokolü
:
Ölüm tarihi ve saati (Donör) :
Donör Kan Grubu :
Donör Doku Grubu:
Alıcı Kan Grubu :
Alıcı Doku Grubu:
Alıcının İlk 24 saat / Ölüm / 1./ 3./ 6./ 12.ay / ......yıl izleme Sonuçları
Kan basıncı :
Kan transfüzyonu:
HCV:
Nabız :
Ağırlık ve Boy:
Hipotansif dönem:
HBV:
Hb:
Htc:
Lökosit:
Sodyum:
Potasyum:
Kan şekeri:
Kan üresi :
Kan kreatinini:
SGOT.
SGPT:
AF:
Sandim Neoral:
İmuran :
Prednol:
OKT3:
ATG/ALG:
Simulect:
İlk idrar geliş tarihi ve saati:
Alıcı Adı, Soyadı:
Alıcı Doğum tarihi :
Alıcı Cinsiyeti :
Alıcı operasyonu tarihi: ... / ... / ....... ve saati: .... ....
ALICI MERKEZİ
:
Operatör (isim – imza)
:
Nefrolog (isim – imza)
:
CMV:
HIV:
İdrar sedimi:
Albumin (idrar):
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
Tacrolimus:
MMF:
Diğer:
Tel & Fax : 0.312.------E-mail
:
Http
:
Bir Karaciğer Donörümüz Var
Tarih ve saat
: .../.../200..
Doğum Tarihi
: .../.../........
Donör Merkezi :
Yoğun Bakıma giriş tarihi
:
...... - ......
DONÖRLE İLGİLİ VERİLER
:
Kan Grubu :
Yaş
:
Ölüm Nedeni
Kilo
Cins
:
Kardiak arrest
:
Var/Yok
Hipotansif dönem :
Var/Yok
Kullanılan ilaçlar(dozu,süresi):
VİROLOJİ :
HbsAg :
LABORATUAR:
ÖNCEKİ
Kan Gazları:
1.Pozitif
2.Negatif
3.Bakılmadı
:
:
Boy
Kaç kez:
En düşük TA:
Göğ.Çevresi :
Tarihleri:
Süresi:
CMV:1.Pozitif
HCV:1.Pozitif HIV:1.Pozitif
2.Negatif
2.Negatif
3. Bakılmadı
3.Bakılmadı
Ph:
pO2:
PCO2:
HCO3:
Lökosit:
Hematokrit:
Sodyum:
Potasyum:
SGOT:
SGPT:
Alkfosfat:
Gamma Gt:
LDH:
PT/PTT:
SON:
Kan Gazları:
Mümkünse.............dakika içerisinde yanıt bekliyoruz.
DONÖR MERKEZİ
:
Koordinatör (isim imza) :
:
2.Negatif
3.Bakılmadı
pH:
pO2:
pCO2:
HCO3:
Lökosit:
Hematokrit:
Sodyum:
Potasyum:
SGOT:
SGPT:
Alkfosfat:
Gamma Gt:
LDH:
PT/PTT:
Tel & Fax : 0.312.------E-mail
:
Http
:
KARACİĞER BİLDİRİM FORMU Tarih ve saat
DONÖR:
Donör Merkezi
Adı Soyadı
Doğum Tarihi
Kilosu
Hastaneye Yatış Tarihi
Beyin Ölümü Tesbit Tarihi
: .../.../200..
:
Kan Grubu
:
Cinsi
Boyu
Beyin Ölümü Nedeni
Donör op. Tarihi
:
:
:
:
:
Donör Ameliyatı:
İnsizyon
Cross clamp
Perfüzyon bitiş
K.C.çıkarılması
...... - ......
:
:
:
:
:
Flush Tekniği
1.Hızlı flush
2.Klasik
Flush Solüsyonu
1.UW
2.Lakl.Ringe+UW
3.Euro-collins
KARACİĞER ALLOGREFTİ
ARTER ANATOMİSİ (işaretle)
1.Çöliaktan CHA
2.Sol dal (SGA)
3.Sağ dal (SMA)
4.Sol+sağ dal; CHA yok
5.CHA SMA den çıkıyor
6.DİĞER(tanımla)
Portal Ven
1.Normal
2.(tanımla)
Vena cava
1.Normal
2.(tanımla)
Koledok
1.Normal
2.(tanımla)
Laboratuvar
Kan Gazları: pH
:
pCO2:
pO2
:
HCO :
Back table rekonstrüksiyonu gerekiyormu?
Biyopsi Gerekiyormu?
1.Evet : .....
2.Hayır : .....
1.Evet : .....
2.Hayır : .....
Lökosit :
Hematokrit
:
Sodyum
:
Potasyum
:
SGOT
:
SGPT
:
Alk ,Fosfat
:
Gamma Ct
:
Diğer organların kullanıldığı yer:
DONÖR MERKEZİ
:
:
:
:
Tel & Fax : 0.312. ........
E-mail
:
Http
:
Karaciğer Alıcı Bildirim Formu
Bilgisayar Prot.No
Kurumu
Adı Soyadı
Yaşı
Cinsi
Kan Grubu
Doku Grubu
Soğuk İskemi Zamanı
Sıcak İskemi Zamanı
Ameliyat Tarihi
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Nabız
Kan Basıncı
Santral Basınç
Kardiyak Output
Pulmoner Wedge Basıncı
İdrar Miktarı (Son 24 Saat)
Safra Miktarı(Son 24 Saat)
:
:
:
:
:
:
:
ALICI MERKEZİ
:
Operatör
(isim – imza) :
Koordinatör (isim – imza)
:
Hct
Hgb
Lökosit
Na
K
Üre
Kreatinin
Sgot
Sgpt
Total Billirubin
Direkt Bilirubin
İndirekt Bilirubin
CPK
CPK-MB
LDH
Pt
Fibrinojen
LDH
PT/PTT
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Tel & Fax : 0.312.------E-mail
:
Http
:
Bir Kalp Donörümüz Var
Tarih ve saat :
Adı, Soyadı :
Doğum tarihi :
Cinsiyeti
:
Ölüm sebebi :
Yatış tarihi
:
Donör Merkezi Protokolü
Bölge Koor. Merkez Prot
Ulusal Koor. Merkez Prot
:
:
:
:
:
Kan Grubu :
Doku Grubu:
Kan basıncı
:
Nabız
:
Ağırlık ve Boy:
Hipotansif dönem :
Kardiak arrest
:
Diüretik
:
Antibiotik
:
Vazopressör :
Kan tranfüzyonu:
HBV:
HCV :
CMV:
HIV :
Hb :
Htc :
Lökosit: :
Sodyum :
Potasyum :
Kan şekeri :
Kan üresi :
Kan kreatinini :
SGOT :
SGPT :
AF
:
İdrar sedimenti:
Albumin (idrar):
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
DONÖR MERKEZİ :
Tel & Fax : 0.312.------E-mail
:
Http
:
Kalp Donörü Bildirim Formu
Tarih ve saat :
Adı ,Soyadı :
Doğum tarihi :
Cinsiyeti
:
Ölüm sebebi :
Yatış tarihi :
:
: ... / ... / ....... ....- ...
Kan Grubu :
Doku Grubu :
Vücut sıcaklığı:
Kan basıncı :
Nabız
:
Ağırlık ve Boy:
Hipotansif dönem :
Kardiak arrest
:
Kan tranfüzyonu:
Hb
:
Htc
:
Lokosit
:
Sodyum :
Potasyum:
HBV:
HCV :
Kan şekeri :
Kan üresi
:
Kan kreatinini:
SGOT
:
SGPT
:
AF
:
Diüretik:
Antibiotik:
Vazopressör:
CMV :
HIV :
İdrar sedimi:
Albumin (idrar) :
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
Diğer organların kullanılacağı yer:
DONÖR MERKEZİ
:
.
Tel & Fax : 0.312. ........
E-mail
:
Http
:
Kalp - Akciğer Alıcı Bildirim Formu
Tarih ve saat :
Donör Doğum tarihi :
Donör Cinsiyeti
:
Donör Ölüm sebebi :
Alıcı Merkez Protokolü
:
Ölüm tarihi ve saati (Donör) :
Donör Kan Grubu :
Donör Doku Grubu:
Alıcı Kan Grubu :
Alıcı Doku Grubu:
Kan basıncı :
Nabız :
Ağırlık ve Boy:
Kan transfüzyonu:
Hipotansif dönem:
HBV:
Hb:
Htc:
Lökosit:
Sodyum:
Potasyum:
Kan şekeri:
Kan üresi :
Kan kreatinini:
SGOT.
SGPT:
AF:
İdrar sedimi:
Albumin (idrar):
Son günlük idrar:
Son saatlik idrar:
Diğerleri:
Sandim Neoral:
İmuran :
Prednol:
OKT3:
ATG/ALG:
Simulect:
Tacrolimus:
MMF:
Diğer:
HCV:
CMV:
HIV:
İlk idrar geliş tarihi ve saati:
Alıcı Adı, Soyadı:
Alıcı Doğum tarihi :
Alıcı Cinsiyeti :
ALICI MERKEZİ
Operatör (isim – imza)
Kardiolog (isim – imza)
:
:
:
KALP, AKCİĞER ve HOMOGREFT NAKLİ MERKEZLERİ
YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft nakilleri yapan merkezlerin
açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine dair usul ve esasları belirlemek ve Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft
nakil hizmetlerinin yürütülme ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşlarıyla özel kuruluşların Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft
nakilleri ile ilgili faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
Kararname'nin 43 üncü maddesine ve 01.06.2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 16’ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4-Bu Yönerge’de geçen;
b) Organ ve Doku Nakli; Terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli
ameliyesini,
c) Homogreft: İnsan kaynaklı dokuları,
d)Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
e) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel
f) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi: Beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip
merkezleri,
g)Doku Tipleme Laboratuvarı: Donör adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele
h) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
ı) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu,
i) Ulusal Koordinasyon Sistemi(UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Personel, Bina Durumu ve Bulunması Gereken Bölüm ve Cihazlar
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer, Homogreft Nakilleri Merkezi Sorumlusu
Madde 5-Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer Homogreft Nakil Merkezi Sorumlusu, Uzmanlıktan sonra en az 5 yıllık kalp
cerrahisi tecrübesini haiz, transplantasyon konusunda deneyimli bir kardiovasküler cerrahtır.
Kalp-Kalp Kapağı-Akciğer Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Birimler
Madde 6- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer, Homogreft Nakilleri Merkezinin bulunduğu hastanede bulunması gereken
birim ve uzmanlar şunlardır:
a) Göğüs, Kalp ve Damar Cerrahi Birimi:Merkez olarak kalp cerrahisi uygulamalarında en az 3 yıl deneyimli
olmak, yılda en az 200 açık kalp cerrahisi yapıyor olmak ve daimi statüde en az 2 kalp cerrahı (sorumlu dışında) aktif
çalıştırıyor olmalıdır.
b) Kardiyoloji Birimi: İnvaziv ve Noninvaziv Kardiyoloji Laboratuvarlarına ve en az yataklı ileri Kalp Yetmezliği
Yoğun Bakım Ünitesi bulunmalıdır. En az 2 yıl invaziv ve noninvaziv kardiyoloji alanında deneyimli 2 kardiyoloji uzmanı
ve transplantasyon konusunda aktif bir merkezde en az 3 ay çalışmış bir Kardiyoloji Uzmanı bulunmalıdır.
c) Anestezioloji ve Reanimasyon Birimi: Kardiyoasküler cerrahi konusunda deneyimli anestezioloji ve
reanimasyon uzmanına sahip olmalıdır.
d) Mikrobiyoloji Birimi: Her türlü mikroiyolojik ve serolojik tetkiki yapma olanağına sahip olmalıdır.
e) Biyokimya Birimi: İlaç düzeylerini de ölçebilecek kapasitede laboratuvara haiz olmalıdır.
f) Patoloji Birimi: Kalp ve akciğer transplantasyonu konusunda deneyimli bir patalog bulunmalıdır.
g) İmmünoloji Birimi: Kalp ve akciğer transplantasyonu konusunda deneyimli bir immunolog bulunmalıdır.
h) Psikoloji Birimi bulunmalıdır.
i) Göğüs Hastalıkları Birimi bulunmalıdır.
j) Kan Merkezi bulunmalıdır.
k) Organ Nakli Koordinatörlüğü ve Dökümantasyon Birimi olmalıdır.
l) Sosyal Hizmetler Birimi: Sosyal Hizmet Uzmanı bulunmalıdır.
m) Fizyoterapi Birimi bulunmalıdır.
n) Pediatrik Transplantasyon yapacak merkezlerde Çocuk Kardiyoloji Uzmanı bulunmalıdır.
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğeri Homogreft Nakilleri Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken
Donanım
Madde 7- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer, Homogreft Nakilleri Merkezinin bulunduğu hastane aşağıda belirtilen
donanımı haiz olmalıdır :
a) Açık kalp ameliyatları yapmaya uygun, temiz ve tam teknoloji donanımlı en az 2 adet steril ameliyathane
bulunmalı ve bu ameliyathanelerde en az 2 adet kalp-akciğer pompası ve en az 1 adet intraaortik balon pompası.
Kalp akciğer pompası en az (2 tane),
İntraaortik balon pompası (1 adet),
b) Açık kalp ameliyatı geçirmiş hastaları takip etmeye uygun tam donanımlı en az 6 yatağı olan yoğun bakım,
c) Donanımlı, izole edilebilen, en az 2 adet özel hasta odası,
d) Merkezi steril deponun, eczanenin transplantasyon için yeterli düzeyde planlanması, hastanenin bekleme
listesindeki hastalar dahil nakil öncesi ve sonrası uzun sürebilecek tedavilerine cevap verecek kapasitede olması gerekir.
Homogreft Doku Bankası
Madde 8- Homogreft Doku Bankası yalnızca üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarının bünyesinde
kurulabilir. Bankanın açılmasının planlanması, Bakanlık tarafından yapılır ve açılma kararı Bakanlık tarafından verilir.
Homogreft ürünlerinin işlem fiyatları Bütçe Uygulama Talimatında yayınlanır.
Homogreft doku bankasının kurulması, faaliyetleri ve doku dağıtımı koşulları Bilim Kurulu komisyon tarafından
tespit edilir, makam onayı ile yürürlüğe girer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kalp Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezlerinin
Kuruluşu, Açılma Başvuruları ve Açılma izinleri
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezlerinin Kuruluşu
Madde 9- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezleri, Bakanlıkça Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer
ve Homogreft nakilleri yapmak amacıyla izin verilmiş nakil merkezleridir.
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel
hukuk tüzel kişileri tarafından, bunlara ait genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu
Merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan açılma izni alınması zorunludur.
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri
Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 10- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezleri açacak nakil merkezlerinin, bir dilekçe
ile Bakanlığa başvurmaları gereklidir.
Başvuru dilekçesinin ekinde şu belgeler bulunmalıdır:
a)Merkez sorumluluğunu üstlenecek tabibe ilişkin belgeler,
b) Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft nakilleri yapacak tabibin öğrenim programı açısından Kurulun
onaylamış olduğu bir merkezde yeterli eğitimi gördüğüne ilişkin belge,
c) Merkezde görev alacak diğer personelin öğrenim durumunu gösteren belgeler,
e) Merkezde bulunan araç ve gereçleri gösterir liste,
f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvurulduğu takdirde kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı
örneği, vakıf ise vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren
mahkeme kararının örneği,
Kalp-Kalp Kapağı-Akciğer Nakli Merkezi Açılma İzin Belgesi
Madde 11- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezi açılması için yapılan başvurular öncelikle
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Bilim Kurulu tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda
hazırlanan Rapor Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunulur. Başvuru Ulusal Koordinasyon Kurulunda ülke ihtiyaçlarına ve
ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlıkça açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu tabip değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezlerinin
Faaliyetleri ve İzlenmesi
Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft Nakilleri Merkezlerinin İzlenmesi
tasarruflardan etkilenmez. Alıcının öncelikle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması şartı aranır. Uygun alıcı olmadığı
taktirde bu şart aranmaz.
Yıllık Rapor
Madde 13- Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft nakilleri merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta
izlemlerini en geç 31 Ocak tarihine kadar Bakanlığa bildirmeleri gerekir. Bu veriler Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak
yayımlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
Madde 14- Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönerge ile gösterilen vasıf ve şartlara sahip
olmadan ve açılma izni almadan, Kalp, Akciğer, Kalp-Akciğer ve Homogreft nakilleri yapılması yasaktır. Bu yasağa
uymadığı saptananların faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 15- Bu Yönerge Bakan Onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme
KARACİĞER NAKLİ MERKEZLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; karaciğer nakli yapan merkezlerin açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine
dair usul ve esasları belirlemek ve karaciğer nakli hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların karaciğer nakli ile ilgili faaliyetlerini
kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönerge 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname'nin 43 üncü maddesine ve 01haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 16’ ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
b) Organ ve Doku Nakli: Terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli
ameliyesini,
c) Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel
e) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi: Beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip
merkezleri,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı: Donör adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele
g) Kanun: 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK): Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu,
g) Ulusal Koordinasyon Sistemi(UKS): Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Personeli, Bina ve Bulunması Gereken Servis ve Cihazlar
Karaciğer Nakli Merkezi Sorumlusu
Madde 5- Karaciğer nakli merkezi sorumlusu, cerrahi girişim ve uzun dönem takip dahil karaciğer nakli vericialıcı programını yönetebilecek meslekî birikime sahip bir genel cerrah olmalıdır. Karaciğer Nakli Merkezi sorumlusu, iki
yıl süre ile senede 50 ve üstü veya bir yıl süre ile senede 100 ve üstü karaciğer nakli uygulayan bir merkezde aktif bir
şekilde , sorumlu cerrah olarak çalışmış olmalı ve bu merkezden alacağı sertifika, Karaciğer Nakli Bilim Kurulu tarafından
kabul edilmiş olmalıdır.
Karaciğer Nakli Merkezi Personeli
Madde 6- Karaciğer nakli merkezinde şu personel görev yapar:
a) Bir verici ve bir alıcı ekip için iki genel cerrahi uzmanı,
b) Karaciğer nakli hepatolojisi ve endoskopisi konusunda tecrübeli bir Gastroenteroloji uzmanı,
c) Karaciğer nakli anestezisi ve yoğun bakımı konusunda tecrübeli iki anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı,
d) Nefroloji ve Hemodiyaliz Uzmanı,
e) Kardiyoloji uzmanı,
f) Girişimsel radyolojide tecrübeli bir radyoloji uzmanı.
g) Karaciğer nakli patolojisinde tecrübeli bir patoloji uzmanı,
h) Mikrobiyoloji uzmanı
i) Biyokimya uzmanı
j) İnfeksiyon hastalıkları uzmanı
k) Nöroloji uzmanı
l) Psikiyatri uzmanı
m) Diyetisyen
Karaciğer Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Servisler
Madde 7- Karaciğer Nakli Merkezinin bulunduğu hastanede şu servisler bulunmalıdır :
a) Kan bankası
b) Genel Cerrahi Servisi
c) Gastroenteroloji Servisi
d) Yoğun Bakım Ünitesi
e) Nefroloji ve Hemodiyaliz Servisi
f)Kardiyoloji Servisi
g) Radyoloji Servisi
h) Patoloji Laboratuvarı
i) Hemotoloji- Onkoloji Servisi
j) Mikrobiyoloji Laboratuvarı
k) Biyokimya Laboratuvarı
l) Enfeksiyon Hastalıkları Servisi
m) Nöroloji Servisi
n) Psikiyatri Servisi
Karaciğer Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede
Olması Gereken Tıbbi Cihazlar
Madde 8- Karaciğer nakli merkezinin kurulduğu hastanede olması gereken tıbbi cihazlar şunlardır:
a)
Isıtıcı sistemleri olan anestezi cihazı, invaziv hemodinamik monitörizasyon, perfüzörler, hızlı tranfüzyon
sistemi, hastanın ısıtılması için gerekli sistem başta olmak üzere tam teşekküllü en az iki ameliyathane için
gerekli tüm cihazlar,
b)
Veno-venöz şunt pompası, Cell-saver seti
c)
Anjiyografi, USG dopler, C kollu floroskopi cihazı, BT, MR
d)
Çağdaş anlamda tam teşekküllü yoğun bakım ünitesi için gerekli tüm donanım
e)
Hemofiltrasyon, hemodiyaliz ve plazmaferez cihazları
f)
Kan ürünlerini ayrıştırma cihazları bulunan kan bankası,
g)
Endoskoplar ( ERCP endoskopu, kolonoskop, gastroskop)
h)
İlaç kan düzeylerinin ve biyokimyasal parametrelerin hızlı ölçümünü sağlayacak analizörler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Karaciğer Nakli Merkezlerinin
Kuruluşu, Açılma Başvuruları ve Açılma izinleri
Karaciğer Nakli Merkezlerinin Kuruluşu
Madde 9- Karaciğer nakli merkezleri; Bakanlıkça karaciğer nakli yapmak amacıyla izin verilmiş nakil
merkezleridir.
Karaciğer Nakli Merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından bunlara
ait genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite olarak kurulabilir. Bu Merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan
açılma izni alınması zorunludur.
Karaciğer Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 10- Karaciğer Nakli Merkezi açacak nakil merkezlerinin, bir dilekçe ile Bakanlığa başvurmaları gereklidir.
Başvuru dilekçesi ekinde şu belgeler bulunmalıdır :
a) Merkez sorumluluğunu üstlenecek tabibe ilişkin belgeler.
b)Karaciğer nakli yapacak uzman tabibin, eğitim programı açısından Kurulun onaylamış olduğu bir merkezde
yeterli eğitimi gördüğüne ilişkin sertifika.
c) Merkezde görev alacak personelin öğrenim durumunu gösteren belgeler.
Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmiş plan.
e) Merkezde bulunan araç ve gereçleri gösteren liste.
f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvurduğu takdirde kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı
mahkeme kararının örneği.
Başvuruyu yapan Hastane, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve
reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları, patoloji ve diğer branşların mevcut olduğunu, kan bankası
desteği ile psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu ve veri yönetimi imkanlarını kullanabildiğini
belgelemelidir.
Karaciğer Nakli Merkezi Açılma İzin Belgesi
Madde 11- Karaciğer Nakli Merkezi açılması için yapılan başvurular öncelikle Karaciğer Nakli Bilim Kurulu
tarafından değerlendirilir ve değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunulur. Başvuru
Ulusal Koordinasyon Kurulunda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde,
Bakanlıkça açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu tabib değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Karaciğer Nakli Merkezlerinin Faaliyetleri
Karaciğer Nakli Merkezlerinin İzlenmesi
Merkezlerin açılma iznine ilişkin nitelikleri kaybetmeleri veya Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından faaliyetlerinin
Yılık Rapor
Madde 13- Karaciğer nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta takiplerini en geç 31 Ocak tarihine kadar
Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
olmadan ve açılma izni almadan karaciğer nakli yapılması yasaktır. Bu yasağa uymayanların faaliyetleri Bakanlıkça
durdurulur ve haklarında Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Yürütme
BÖBREK NAKLİ MERKEZLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; böbrek nakli yapan merkezlerin açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine dair
usûl ve esasları belirlemek ve böbrek nakli hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların böbrek nakli ile ilgili faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
Kararname'nin 43 üncü maddesine ve 01Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organ ve Doku
Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 16’ ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4-Bu Yönergede geçen;
b) Organ ve Doku Nakli; Terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli
ameliyesini,
c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel
e) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi; Beyin ölümü kriterlerini tespit edebilecek donanım ve personele sahip
merkezleri,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı; Verici adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele
g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
ı) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
i) Kurul; Bu Yönerge çerçevesinde faaliyet gösterecek olan Böbrek Nakli Bilim Kurulunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Personel, Bina Durumu ve Bulunması Gereken Bölüm ve Cihazlar
Böbrek Nakli Merkezi Sorumlusu
Madde 5- Böbrek nakli merkezlerinin sorumlusu transplant cerrahlarıdır. Böbrek nakli merkezinde görev yapacak
transplant cerrahının, yurt içindeki ve/ veya yurt dışındaki böbrek nakli konusunda az 2 yıl deneyimli olması ve bu
deneyiminin Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından kabul edilmiş olması gerekmektedir.
Böbrek nakli eğitimi verecek merkezler, her yıl 31 Aralık tarihine kadar Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından
belirlenir.
Merkez sorumlusu değiştiğinde aynı usullerle Bilim Kurulu kararı ile yeni bir sorumlu atanır. Merkez sorumlusuna
hizmeti aksatacak şekilde geçici veya başka bir görev verilemez.
Böbrek Nakli Merkezi Personeli
Madde 6- Böbrek nakli merkezinde şu personel görev yapar:
a) Transplantasyon Cerrahı
b) Nefrolog
c) Tıbbi koordinatör (kadavradan nakil yapan merkezlerde)
d) En az beş Hemşire
e) Tıbbi sekreter
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Destek Üniteleri
Madde 7- Başvuruyu yapan Hastane, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği
anesteziyoloji ve reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları, kan bankası desteği, patoloji ve diğer branş
uzmanlarının mevcut olduğunu ve/veya desteğinin olduğunu psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu ve veri
yönetimi olanaklarının kullanabildiği belgelemelidir. Böbrek nakli yapan ve bünyesinde diyaliz merkezi bulunmayan
organ nakli merkezleri bu amaçla kullanılmak üzere 2 cihaz kapasiteli diyaliz ünitesi bulundurmak zorundadır.
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Tıbbi Cihazlar
Madde 8- Böbrek Nakli Merkezlerinde bulunması gereken tıbbi cihazlar aşağıda belirtilmiştir:
a) Böbrek nakli cerrahisi yapılabilecek yeterliliğe sahip donanım ile ekipman,
b) Renkli dopler,
c)
Sintigrafi,
d) Anjiografi cihazı bulunmalıdır.
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Donanım
Madde 9- Merkeze bağlı 24 saat hizmet verecek bilgisayar, fax, şehirlerarası konuşmaya açık telefon, sekreter
ve bunları içeren bir bilgi işlem merkezi bulunmalıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Böbrek Nakli Merkezlerinin Kuruluşu, Açılma Başvuruları ve Açılma izinleri
Böbrek Nakli Merkezlerinin Kurulması
Madde 10- Böbrek nakli merkezleri, Bakanlıkça böbrek nakli yapmak amacıyla izin verilmiş nakil merkezleridir.
Böbrek nakli merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından bunlara ait
genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan
açılma izni alınması zorunludur.
Böbrek Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 11- Böbrek Nakli Merkezi açacak nakil merkezlerinin, bir dilekçe ile Bakanlığa başvurmaları gereklidir.
Bu başvuru dilekçesinin ekinde şu belgeler bulunmalıdır:
a)Merkez sorumluluğunu üstlenecek tabibe ait belgeler,
b)Böbrek nakli yapacak hekimin, eğitim programı açısından Kurulun onaylamış olduğu bir merkezde yeterli
eğitimi gördüğüne ilişkin belge,
c)Merkezde görev alacak diğer personelin öğrenim durumunu gösterir belgeler,
ölçekli, her kat için ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş, merkezin bulunduğu ilin
e) Merkezde bulunan araç ve gereçleri gösteren liste,
f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvurduğu takdirde kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı
mahkeme kararının örneği eklenir.
Böbrek Nakli Merkezi Açılma İzni Belgesi
Madde 12- Böbrek Nakli Merkezi açılması için yapılan başvurular öncelikle Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından
değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor UKK’na sunulur. Başvuru UKK’nda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal
planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlık onayı ile açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Böbrek Nakli Merkezlerinin Faaliyetleri ve İzlenmesi
Böbrek Nakli Merkezlerinin İzlenmesi
Madde 13- Ülke sınırları içinde kadavradan alınan her organ kamu yararına kullanılacak niteliğe sahiptir. Kişisel
Böbrek Nakli Merkezlerinin açılması başvurusunda bildirilen personel hizmeti aksatacak şekilde başka amaçla
görevlendirilemez.
Yılık Rapor
Madde 14- Böbrek nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini en geç 31 Ocak tarihinde
Bakanlıkta olacak şekilde bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
olmadan ve açılma izni almadan böbrek nakli yapılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptananların faaliyetleri
Bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Yürütme
KEMİK İLİĞİ NAKLİ MERKEZLERİ ve KEMİK İLİĞİ NAKLİ
DOKU BİLGİ İŞLEM MERKEZLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; kemik iliği nakli merkezleri ve Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezlerinin
açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine dair usûl ve esasları belirlemek ve kemik iliği nakli hizmetlerinin yürütülmesi
ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların kemik iliği nakli ile ilgili faaliyetlerini
kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’nin 43 üncü maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih 24066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği’nin 16 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönergede geçen ;
a)
Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Kemik İliği Nakli: Otolog ve/veya allojenik kemik iliği, periferik veya kordon kanından alınan kök hücre naklini,
c) Kemik İliği Nakli Merkezi: Otolog ve allojenik kök hücre nakillerinin yapıldığı merkezleri,
d) Özel Kemik İliği Nakli Merkezi: Kemik iliği nakillerinin uygulandığı, özel hukuk tüzel kişiler ve gerçek kişilere
ait tıbbi tedavi merkezlerini,
e) Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezi: Verici ve alıcıların doku tiplerine ait bilgileri bulunduran, kemik iliği
nakli ile ilgili doku tiplemelerini kayıt ve koordine eden bilgi bankasını,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı: Verici ve alıcıların doku tiplerinin belirlendiği laboratuvarı,
g) Verici: Gönüllü kemik iliği ve/veya kök hücre vericisini,
h) Kanun: 29.05.1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması,
Saklanması, Aşılanması ve Nakli
Hakkında Kanunu,
i) Kurul: Bu Yönerge çerçevesinde faaliyet gösterecek olan Kemik İliği Nakli Bilim Kurulunu,
J) UKK: Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Kurulunu,
k) UKM: Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezini,
l) ONBİM : UKM bünyesinde kurulan Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kemik İliği Nakli Merkezleri
Kemik İliği Nakli Merkezlerinin Kurulması
Madde 5- Kemik iliği nakli merkezleri kamu kurum ve kuruluşlarına veya özel hukuk tüzel kişilerine ve gerçek
kişilere ait tam teşekküllü hastaneler bünyesinde kurulur.
Kemik iliği nakli merkezlerinde bulunması gereken destek olanakları şunlardır:
a) HLA Doku Tipleme Laboratuvarı,
b) Mikrobiyoloji laboratuarı,
c)
24 saat hizmet veren Hematoloji ve Biyokimya Laboratuvarı,
d) Histopatoloji,
e) Radyoloji ve Görüntüleme,
f)
Sitogenetik,
g) Kan Ürünü Desteği (Eritrosit, Trombosit ve diğer kan ürünleri, HLA uyumlu trombositler, filtre edilmiş veya
CMV negatif kan ve kan ürünleri, ışınlanmış kan ürünleri),
h) Eczane,
i)
Tüm ana uzmanlık birimleri (Göğüs Hastalıkları, Gastroenteroloji, Nefroloji, Kardiyoloji, Nöroloji, Psikiyatri,
Beyin Cerrahisi, Enfeksiyon Hastalıkları, Vasküler ve Genel Cerrahi),
j)
Yerinde bronkoskopi ve endoskopi imkanları,
k) Yoğun bakım ünitesi.
Çocuk Kemik İliği Transplantasyonu üniteleri için çocuk cerrahisi ve diğer çocuk üst uzmanlık alanları
bulunmalıdır.
Radyoterapi ile HLA tiplemesi için ilişkili merkezler kullanılabilir. Radyoterapi merkezi aynı şehirde olmalıdır.
Kemik İliği Nakli Merkezlerinde Bulunması Gereken Bölümler
Madde 6- Kemik iliği nakli merkezlerinin açılacağı hastanelerde şu bölümler bulunmalıdır:
1.) Kemik İliği Nakli Ünitesi;
a) En az 2 adet tek yataklı hasta odası ve hasta odalarından en az bir tanesi gerektiğinde yoğun bakım odasına
dönüştürülebilecek alt yapıya sahip olmalıdır.
b) Kemik iliği nakli ünitesi ve odaları güncel izolasyon ölçütlerine uygun oluşturulmalıdır.
2.) Aferez Ünitesi;
a)
b)
Kök hücre ve trombosit toplama cihazları bulunmalıdır,
İşlem sırasında hasta veya vericinin yattığı koltuklar bulunmalıdır.
3.) Kök hücre İşleme, Dondurma, Saklama (Kryoprezervasyon) Ünitesi;
a) Sıvı Nitrojen tankı,saklama tankları,kontrollü dondurucu veya mekanik dondurma ve saklama imkanları
olmalıdır,
b) Laminar hava akımı kabini bulunmalıdır.
3.) Kemik İliği Nakli Polikliniği; Nakil öncesi hasta ve vericilerin değerlendirildiği ve nakil sonrası takiplerin
yapıldığı ayrı bir bölüm olarak bulunmalıdır .
4.) Arşiv Merkezi; Hastalara ve Merkez çalışmalarına ilişkin bütün bilgi ve verilerin saklandığı bir birim
bulunmalıdır.
Kemik İliği Nakli Merkezlerinde Görev Yapacak Personel ve Nitelikleri
Madde 7- Kemik iliği nakli merkezinde şu personel görev yapar ;
a) Kemik İliği Nakli Merkezi Sorumlusu: Kemik iliği transplantasyonu konusunda yan dal uzmanlık sonrası en az 1
yıllık deneyimli, hematoloji veya onkoloji branşlarında uzman (çocuk üniteleri için Çocuk Hastalıkları uzmanlığı sonrası
hematoloji, onkoloji veya immunoloji yan dal uzmanlığı olan) veya kemik iliği nakli alanında en az 3 yıl deneyimi olan iç
hastalıkları veyahut çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı,
b) Hematoloji, onkoloji, dahiliye veya pediatri uzmanı bir doktor,
c) Her 3 hasta yatağı başına bir hemşire,
d) Aferez ve Saklama Ünitesinde hemaferez konusunda deneyimli 7-b bendinde belirtilen bir uzman tabip
sorumluluğunda, bir hemşire ve bir teknisyen bulunmalıdır.
Erişkin ve çocuk üniteleri ayrı ise her biri ayrı merkez olarak değerlendirilir.
Kemik İliği Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 8- Kemik İliği Nakli Merkezi açacak Hastanelerin bir dilekçe ile Bakanlığa başvurmaları gereklidir.
Başvuru dilekçesi ekinde şu belgeler bulunmalıdır:
a) Merkez sorumluluğunu üstlenecek uzman tabibe ait belgeler,
b) Kemik İliği Nakli Merkezi Sorumlu tabibinin, 7 nci maddede belirtilen özellikleri taşıdığını gösteren belge,
c) Merkezde görev alacak diğer personelin eğitim durumunu gösteren belge
d) Kemik İliği Nakli Merkezinin Planı: Kemik iliği nakli hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100 ölçekli, her kat
için ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş, merkezin bulunduğu ilin Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğünce tasdik edilmiş plan,
e) Merkezde bulunan araç ve gereçleri gösteren liste,
f) Özel Kemik İliği Nakli Merkezi için başvurduğu takdirde kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı örneği,
vakıf ise vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren mahkeme
kararının örneği eklenir.
Başvuruyu yapan hastane, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve
reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları, patoloji ve diğer branşların mevcut olduğunu, kan bankası
desteği ile psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu ve veri yönetimi olanaklarını kullanabildiğini
belgelemelidir.
Kemik İliği Nakli Merkezlerinin Açılma İzni
Madde 9- Kemik iliği nakli merkezinin açılma başvurusu öncelikle Kurul tarafından değerlendirilir. Değerlendirme
sonucunda hazırlanan Rapor UKK’na sunulur. Başvuru UKK’nda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir.
Kurul ve UKK tarafından uygun görülen başvurulara, nihai olarak Bakanlıkça incelenerek açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde Bakanlığa bildirilir. Kurul yapacağı ilk toplantıda Yönergenin 8.inci
maddesine göre sorumlu uzmanın niteliklerini inceler. Kurulca uygun görüldüğü takdirde, Bakanlık onayı ile açılma izni
yenilenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kemik İliği Nakli Merkezlerinin Faaliyetleri
Kemik İliği Nakli Merkezlerinin İzlenmesi
Madde 10- Merkezlerin faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi 2 yılda bir Kurul tarafından yapılır. Kurul
Merkez hakkındaki görüşlerini UKK’ya bildirir. UKK değerlendirilen merkezlere ilişkin önerilerini Bakanlığa bildirir. İlgili
merkezler öneriler doğrultusunda gereken düzenlemeleri yapmakla yükümlüdürler.
Kemik İliği Nakli Merkezlerinin yılda en az biri allojenik olmak üzere en az 10 (allojenik ve otolog) kemik iliği
nakli yapması gerekmektedir. Yeni kurulan ünitelerin ise bu sayıya 3 yılda ulaşmaları gerekmektedir. Bu şartları yerine
getiremeyen merkezlerin durumu Kurulca değerlendirilir.
Merkezlerin açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya UKK tarafından faaliyetlerinin sakıncalı bulunması
hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur.
Yılık Rapor
Madde 11- Kemik iliği nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini, en geç 31 Ocak tarihine
kadar Bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler. Bu veriler, Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezi
Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezinin Kuruluşu
Madde 12- Kemik İliği Nakli Bilgi İşlem Merkezi kemik iliği nakli yapan ve alt yapısı uygun olan kamu kurum ve
kuruluşlarına ait eğitim ve araştırma hastaneleri veya üniversite hastaneleri bünyesinde kurulur.
Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezlerinin Koordinasyonu
Madde 13- Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezlerinin koordinasyonu, ONBİM tarafından yürütülür.
Kemik İliği Nakli Doku Bilgi İşlem Merkezleri, aile dışı vericilere ait HLA doku bilgilerini, ONBİM’e bildirir.ONBİM bu
bilgileri elektronik ortamda tüm ülke merkezlerine sunar.İleri işlemler vericinin kayıtlı bulunduğu Kemik İliği Nakli Doku
Bilgi İşlem Merkezi tarafından yapılır.
Uluslararası verici veya alıcı durumu söz konusu olduğunda, bu durumun işlem öncesinde Bakanlığa bildirilmesi
gereklidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
olmadan ve açılma izni almadan, kemik iliği nakli yapılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı tesbit edilenlerin faaliyetleri
Bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır
Geçici Madde-1 Bu Yönergenin yürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş Kemik İliği Nakli Merkezleri ve Kemik
İliği Nakli Bilgi İşlem Merkezleri,Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde , Yönergede belirtilen
usullerle Merkeze ait bilgileri Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
Yürürlük
Madde 15-Bu Yönerge Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 16-Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
GÖZ BANKASI ve KORNEA NAKLİ MERKEZLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç:
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; modern tıbbın gereklerine uygun göz bankalarının kurulmasını, faaliyetlerini ve
denetimini düzenleyen esasları belirlemek ve kornea naklini gerçekleştiren kamu kurum ve kuruluşları ile özel
kuruluşların uymak zorunda oldukları usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2- Bu Yönerge göz bankaları ve bunlarla ilişkide bulunan tüm kamu ve özel hastanelerin etkinliklerini
kapsar.
Dayanak:
Madde 3- Bu yönerge 181 sayılı Sağlık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’nin 43 üncü maddesi ve 1 Haziran 2000 tarih 24066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Organ ve Doku Nakli
Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar:
Madde 4- Bu yönergede geçen deyimlerden;
b) Banka: Vericiden göz küresi ve kornea, sklera, konjonktiva, limbus, amniyotik membran gibi dokuların
alınmasını sağlayan, alıcı sağlığı açısından incelenerek, gerekli test ve incelemelerin yapıldığı, saklandığı ve dağıtımının
yapıldığı göz bankalarını,
c) Doku : Göze nakledilebilen Madde 4-b de sayılmış olan dokuları,
d) Doku Nakli Merkezi: Kornea ve diğer dokuların naklini yapan kamu ve özel tıbbi tedavi merkezlerini,
e) Doku Kaynağı Merkezi: Tüm kamu ve özel hastanelerini,
f) Kurul: Kornea Nakli Bilim Kurulunu,
g) UKK: Ulusal Koordinasyon Kurulunu ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
GÖZ BANKALARI
Göz Bankası Kurulması
Madde 5- Banka, sorumluluğunu bir göz hastalıkları uzmanının üstlendiği kamu sağlık kuruluşlarının bünyesinde
kurulabilir. Bankaların açılma izni Kornea Nakilleri Bilim Kurulu’nun talebi ve UKK’nun uygun görüşü üzerine Bakanlıkça
verilir.
Bankalarda Bulunması Gerekli Bölümler
Madde 6- Bir bankanın kurulabilmesi için aşağıdaki bölümler bulunmalıdır.
1- Laboratuar, 24 saat hizmet bağlantılı bir seroloji laboratuarı veya Banka bünyesinde aynı zaman diliminde
hizmet veren bir laboratuara haiz olmalı.
2- Tamamen banka faaliyetleri için ayrılmış olan laboratuar alanı en az 20 metre kare ve bir tek girişli olmalıdır.
Dış ortam ile teması bulunmamalıdır . Asepsi ve antisepsi kurallarına uygunluğu mutlaka sağlanmalıdır. Bu
laboratuarda:
a) Laboratuar alanında akarsu ve lavabo tesisatı bulunmalıdır,
b) Duvarlar, döşeme ve tavan kolaylıkla temizlenebilir özelliklere sahip olmalıdır,
c)
Laboratuarın elektirik kesintileri için bir jeneratör ile bağlantısı olması gereklidir,
d) Buzdolabı, (-20 dereceye kadar derin dondurucu bölümü bulunan)
e) Biomikroskop,
f)
Sadece bankaya ait doku alımı için cerrahi alet setleri,
g) Banka da veya bünyesinde bulunduğu sağlık kuruluşunda alet ve malzeme sterilizasyonu için otoklav,
h) Banka amniotic membran saklayacak ise, (-80 dereceye kadar derin dondurucu)
i)
Organ kültürü yöntemi ile saklama yapacak bankalarda en az 2 inkübatör bulundurmalıdır.
Gerek görüldüğünde;
a) Laminer akım kabini (Class 2 tip) ve kabin için laboratuvarda ayrı kapalı bir alan,
b) Göz bankası speküler mikroskobu,
c)
Santrifüj,
d) Kornea alımı için tahsis edilmiş bir araç bulundurulabilir.
3- Bilgi işlem ve arşiv ofisi: Bankada vericiler ve banka ile ilgili bilgilerin hazırlandığı ve saklandığı arşiv görevi
görecek bölüm bulunur. Bu bölüm tercihen laboratuar bölümü ile yakın olmalıdır. Kayıtların saklanacağı ayrı bir
bilgisayar bulunmalıdır.
4- Vericiden doku alım odası: Kadavradan alınacak dokular hastane servisi içinde, morgta bu işlem için ayrılmış
ayrı bir alan veya otopsi odasında gerçekleştirilir. Bu bölümde;
a) Odada akar su ve lavabo,
b) Cerrahi malzeme için tezgah ve masa,
c)
Vericinin yatırılacağı sedye ve masa bulunmalıdır.
Bankada Bulunması Gereken Personel ve Görevleri
Madde 7- Bir bankanın faaliyet gösterebilmesi için göz bankacılığı konusunda eğitilmiş yeterli vasıf ve sayıda
eleman bulundurması gereklidir.
Bankanın faaliyet gösterebilmesi için gerekli personel ve görevleri aşağıda belirtilmiştir.
a)Tıbbi Müdür (Medikal Direktör): Bankada gerekli tıbbi standartların uygulanmasından sorumlu bir göz
hekimidir. Bankada görevli diğer personelin de amiri konumundadır. Bankada işlenmiş olan dokuların nakil için uygun
olup olmadığına karar verilmesinden ve dağıtımından sorumludur.
b)Laboratuar Yöneticisi: Bankada vericinin araştırılmasından, dokunun saklanmasından, verici ile ilgili tüm
verilerin arşivlenmesinden ve laboratuarın düzen ve temizliğinin korunmasından sorumlu olup bu faaliyetlerini Tıbbi
müdürün gözetiminde ve sorumluluğu altında sürdürür. Sağlık bilimleri mensubu olması zorunluluğu vardır. (hemşire,
biolog, laborant, sağlık meslek lisesi mezunları, tıp doktoru, diş hekimi, eczacı, lisans eğitimini bitirmiş tıp fakültesi
öğrencisi gibi).
c)Banka Teknisyeni : Bankada vericiden dokunun alınmasından sorumlu olup bu faaliyetlerini Laboratuar
Yöneticisinin gözetimi ve sorumluluğu altında sürdürür. Teknisyenin sağlık bilimleri mensubu olması zorunluluğu vardır.
(hemşire,sağlık meslek lisesi mezunu, biolog, laborant, tıp doktoru, diş hekimi, eczacı, lisans eğitimini bitirmiş tıp
fakültesi öğrencisi gibi). Teknisyen sayısı bankanın hergün 24 saat hizmet verebilmesi için en az üç adet olmak üzere
yeterli sayıda olmalıdır.
d)Yardımcı Eleman : İhtiyaç durumunda psikolog veya halkla ilişkiler uzmanı, morg görevlileri, bankanın genel
temizliği için temizlik elemanı, sekreter, şöför ve gönüllü kişiler banka faaliyetlerinde görev alabilirler.
e)Banka Danışma Kurulu: Bankanın hizmet alanındaki doku kaynağı merkezi temsilcisinden ve Diyanet
Temsilcisinden oluşur. Tıbbi Müdür Başkanlığında toplanır, Bankanın faaliyetleri konusunde bilgilendirilir ve Bakanlığa
gönderilen Raporları değerlendirir, Tıbbi Müdüre tavsiyelerde bulunur. Bu kurul bankanın doku alımı, dağıtımı ve
malzeme temini gibi sorunları için danışmanlık yapar. Senede en az iki kere toplanmak zorundadır ve bu kurulda alınan
kararlar kayda geçirilir ve bankanın senelik faaliyet raporuna ilave edilir.
Banka Personelinin Eğitimi
Madde 8- Bankada çalışacak tüm tıbbi müdür, laboratuar yöneticisinin ve banka teknisyeninin göz bankacılığı
konusunda eğitim almış olması ve eğitim süresi sonunda yapılacak sınav ile yeterliliği belgelendirilmesi gereklidir.
Tıbbi Müdür, laboratuar yöneticisi ve banka teknisyeninin eğitimi; Kornea Nakli Bilim Kurulunca gerek görülürse,
kuruluşu UKK tarafından onaylanmış ve bünyesinde belgelendirilmiş eleman bulunduran bir bankada gerçekleştirilir.
Tıbbi müdür için eğitim süresi en az 1 hafta, laboratuar yöneticisi en az 4 hafta, teknisyen için en az 4 haftadır. Bu
sürenin sonunda teorik ve pratik sınavı yapılarak eğitim tamamlanır. Yeterlilik sınavını, eğitim aldığı yerde en az iki
Bankanın müdürü ve Kurulunun belirleyeceği bir üyeden oluşan veya bir Banka Müdürü ve Kurulun belirleyeceği 2
üyeden oluşan 3 kişilik komisyon yapar. Yurt dışında eğitim alanlar yukarıdaki komisyonlarca sınava alınarak
yetkilendirilir.
Bankada kornea doku kültürü yöntemi ile saklanacak ise banka teknisyeninin doku kültürü konusunda bu konu ile
ilgili bir laboratuar da eğitim almalıdır.
Banka da çalışmaya başlayan tıbbi müdür, laboratuar yöneticisi ve banka teknisyeni elaman en geç altı ay içinde
bakanlığının onayladığı belgeyi almak zorundadır.
Banka Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde 9- Banka açacak kuruluşlar kurumlarının belirlediği yazışma usûlü ile Bakanlığa başvurur. Bu başvuruda;
a) Banka tıbbi müdürüne ait belgeler,(göz hekimliği diploması,müdürlük eğitim sertifikası)
b) Bankada görev alacak laboratuar yöneticisi ve teknisyenlerin eğitimine ait belgeler,
c) Bankanın Planı: Laboratuvar ve arşiv ofisine ait 1/20 ölçekli, cihazların ve diğer alt yapının yerleşimini gösterir
plan,
d) Bankadaki cihazların ve aletlerin listesi,
e) Bankada uygulanacak saklama yöntemi ile ilgili yazılı beyan bulunur.
Banka Açılma İzni
Madde 10 - Banka açmak için ilgili kuruluşun başvurusu Kurul tarafından değerlendirilir. Değerlendirme
sonucunda hazırlanan rapor UKK’ya sunulur. UKK uygun gördüğü takdirde Bakanlık onayı ile açılma izni verilir.
Bankanın Çalışması
Madde 11 - Banka açılması talebinde bulunan sağlık kuruluşunun ve Doku kaynağı merkezlerinin yöneticilerinin
idari amiri bankanın bu yönerge tarafından belirlenen faaliyetlerini kolaylaştırmak ve faaliyetlerinin devamını sağlamak
zorundadır.
Bankaların her gün 24 saat faaliyet göstermeleri gereklidir. Bünyesinde bulunduğu kuruluştaki ve işbirliği
yaptığı doku kaynağı merkezindeki her potansiyel verici adayını incelemek ve verici olma şartlarına sahipse doku almak
zorundadır. Doku temini Bankanın bağlı olduğu sağlık kuruluşlarının doku ihtiyacı ile kısıtlı olamaz. Bulunduğu
bölgedeki tüm nakil merkezlerine doku temin etmelidir. Bunu sağlamak için illerin sağlık müdürleri illerindeki tüm
morgların açılması, doku alımı için düzenlenmesi konusunda sorumludur. İlgili kurum yöneticilerine bunun temini için
gerekli yazılı uyarıyı yaparlar.
Bankanın Tıbbi Standartları
Madde 12- Tıbbi standartlar; göz nakilde kullanılacak tüm dokuların vericilerinin tıbbi açıdan araştırılması,
dokuların alınması, incelenmesi, saklanması ve dağıtımı ilgili beceri, kalite ve etik kurallarını içerir.
Bankalarda uyulması gerekli tıbbi standartlar kurul tarafından oluşturulur ve bu standartlar yıllık olağan
toplantılarında gözden geçirilir. Yapılacak değişiklikler UKK’ye bildirilir ve kabul edilen bu değişiklikler tüm bankalara
iletilir. Her banka bilim kurulu tarafından önerilen ve UKK’nin onayladığı tıbbi standartlara göre faaliyet göstermek
zorundadırlar.
Bankaların Finansmanı
Madde 13- Bankaların kuruluşu ve faaliyeti için gerekli mali desteği; Bakanlık, bağlı olduğu kurum, kuruluş,
vakıflar ve bağışlar karşılar.
Doku alımında, incelenmesinde, tetkikinde kullanılan malzeme ve sunulan hizmetin karşılanması için doku işleme
ücreti olarak adlandırılan ve kurulca önerilerek bakanlık tarafından onaylanan bir ücret alıcı adına banka tarafından
faturalandırılır. Doku işleme ücreti alıcı hasta adına fatura edilir. Bunun dışında alıcıdan doku ile ilgili başka (bağışlar
hariç) hiçbir ücret talep edilemez.
Bankaların Faaliyetlerinin İzlenmesi ve Denetimi
Madde 14- Bankalar da tıbbi standartların uygulanmasında sürekliliği sağlamak amacıyla iki Kornea Bilim Kurulu
temsilcisi ve Bakanlık Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünden bir temsilci senede en az iki kere veya Kurulun gerek
gördüğünde göz bankasını yerinde denetler. Hazırladıkları raporları ve tutanaklarını Kurula sunarlar. Kurul kararları
Bankaların çalışması konusunda bağlayıcıdır.
Bankaların açılma izinlerine ait niteliklerini kaybetmeleri, tıbbi standartları uygulamada yetersiz kalmaları ve iki yıl
üst üste, bir yılda cerrahiye uygun 75’in altında kornea dokusu temin etmeleri durumunda faaliyetleri Kurulca ikinci bir
değerlendirmeye kadar Bakanlık tarafından durdurulur.
Bankaların faaliyetleri ile ilgili tüm şikayetler İl Sağlık Müdürlüğüne yapılır.
Kayıtlar
Madde 15- Bankalarda doku alınan her verici ile ilgili kayıtların tutulması zorunludur. Tüm bankalarda Kurul
tarafından hazırlanan tek tip kayıt formu kullanılır. (Ek.1) Banka kayıtlarında gizlilik esastır. Banka kayıtları Bakanlık ve
merkezin bulunduğu kurum amiri tarafından denetlenir.
Yıllık Rapor
Madde 16- Banka 6 aylık dönemlerle istatistik verilerini Bakanlığa göndermekle yükümlüdür. Bu veriler,
Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayınlanır ve Kurulun Ocak ayı toplantısında görüşülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Doku Kaynağı Merkezi
Doku Kaynağı Merkezlerinin Oluşturulması
Madde 17- Bünyesinde banka bulunmayan, ancak doku kaynağı niteliğinde olan tüm il, ilçe kamu ve özel
hastanelerden doku alımı ve toplanması bağlı bulunduğu bir banka ile işbirliğiyle yapılır. Bankaların doku alacağı Doku
Kaynağı Merkezleri Kurul tarafından belirlenir. Doku kaynağı niteliğindeki hastanelerin koordinasyonu Bölge
Koordinasyon Merkezleri tarafından yapılır.
Doku Kaynağı Merkezinin Çalışması
Madde 18- Doku kaynağı merkezinden alınan doku incelenmesi ile saklanması için bankaya gönderilir. Dokunun
nakil için kullanılması bankanın uygunluk onayı ile mümkün olur.
Doku alımının, doku kaynağı merkezinden tıbbi standartlara göre alınmasından banka sorumludur. Banka kendi ekibi ile
veya o merkezde bir ekip kurarak verici takibi ve doku alımı yapar. Doku Kaynağı Merkezinden alınan dokulara ait verici
kayıtları bankada saklanır.
Doku Kaynağı merkezlerinde başhekimin görevlendirdiği kişi veya kişiler tüm ölüm vakalarını ölümü takiben
hemen en hızlı biçimde Bankaya bildirmek zorundadırlar.
Yıllık Rapor
Madde 19- Doku kaynağı merkezinden sağlanan doku ile ilgili sayısal veriler bağlı olduğu banka tarafından
bakanlığa yılda iki kez, haziran ve aralık sonunda Kurulun hazırlayacağı formata uygun olarak bildirmek zorundadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Doku Nakil Merkezleri
Madde 20- Doku nakli, bakanlık tarafından faaliyeti onaylanmış, yataklı kamu kurum ve kuruluşlarla ve özel
hastaneler bünyesinde, göz hastalıkları uzmanı niteliğini kazanmış bir hekim tarafından gerçekleştirilebilir.
Kayıtlar
Madde 21- Doku nakil merkezi, yapılan doku naklinin kimin tarafından kime yapıldığını ve doku bilgi formunu
(Ek -2) hastane kayıtlarına geçirmek zorundadır.
Nakli yapan hekim nakil ile ilgili bilgileri (alıcının kimliği, nakil nedeni nakil merkezi, nakil tarihi gibi ) dokuyu
temin edeceği bankaya nakil öncesi ve sonrası iletmek (Ek –3) ile yükümlüdür.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Doku Dağıtımı İlkeleri
Bankadan Doku Talebi
Madde 22- Bankadan doku talebi, doku nakli yapmak isteyen göz hastalıkları hekimi tarafından yapılır. Hekim,
alıcı kimliği ve hastalığı ile ilgili olarak bankaya başvuruda bulunur ve bu başvuru banka kayıtlarına alınır. Doku nakil
merkezi veya nakli yapacak hekim ilindeki tek bir bankadan aynı hasta için sadece bir talepte bulunabilir.(Ek.4)
Doku Dağıtımı Prensipleri
Madde 23- Bu yönergenin belirlediği çerçeve içinde ve kurulun hazırladığı doku dağıtımında aciliyet listesine
göre dokunun dağıtımından banka tıbbi müdürü sorumludur.
Bankadaki doku, öncelikle talepte bulunanların içinde Kurulun hazırladığı doku dağıtımında aciliyet listesinde yer alanlara
dağıtılır.
Aciliyet listesine göre yapılan dağıtımın dışında bankada kalan dokular, öncelikle bankaya kornea kaynağı
merkezi konumundaki kamu ve özel kuruluşlarına (bankanın bünyesinde bulunduğu sağlık kuruluşu ve bankaya bağlı
kornea kaynağı merkezleri), bankaya sağladıkları doku miktarıda göz önüne alınarak % 80’ni kendisine geri
döndürülmek kaydıyla, talep sırasına uygun olarak dağıtılır.
Bu merkezlerin ihtiyaçlarından artan dokular ildeki diğer nakil merkezlerine talep sırasına göre gönderilir. Banka
bulunmayan illerdeki nakil merkezleri de banka bulunan illerdeki bankalardan doku talebinde bulunur.
Doku Kullanımı
Madde 24- Doku işleme ücreti hasta tarafından ödendikten sonra Banka dokuyu sadece doku nakil merkezine
veya nakili yapacak hekime teslim eder. Doku ile ilgili bilgiler nakili yapacak hekime banka tarafından verilir ve dokunun
özellikleri hekim tarafından kabul ediliyorsa doku yollanır. Doku teslim edildikten sonra dokunun korunması ile ilgili tüm
sorumluluk doku nakil merkezine aittir. Dokunun bankaya iadesi ancak dokunun niteliklerinin bozulmadığı banka
tarafından belirlenmek ve iade nedeninin alıcıya nakil yapılamayacağının belgelenmesi durumunda mümkündür.
Alıcı için özellikleri belirtilerek talep edilen doku kulanılamadığı durumlarda bankadan onay alınmak kaydıyla nakil
merkezindeki bir sonraki sıradaki hastaya kullanılır.
Dokunun İmhası
Madde 25- Nakil için uygun olmayan doku, imha gerekçesi ile ilgili bir rapor hazırlanarak imha edilebilir. Verici
ile ilgili kayıtlara ilave edilecek imha raporu laboratuar yöneticisi tarafından yazılmalı ve banka tıbbi müdürü tarafından
onaylanmalı ve arşivde saklanmalıdır.
Dokunun Nakil Dışı Nedenlerle Kullanılması
Madde-26 Bankada nakil için uygun görülmeyen dokular eğitim ve araştırma amacı ile kullanılabilir veya bu
amaçla talepte bulunan eğitim kurum ve laboratuarlara doku yollanabilir. Dokunun hangi amaç için kullanıldığına ve
kime teslim edildiğine dair bilgiler ile ilgili kayıt tutulması gereklidir. Kullanılamayan dokulara ait bilgiler bankaya
bildirilir.
Dağıtım ve Paylaşımın Denetlenmesi
Madde 27- Banka doku dağıtımın Kurul ve Bakanlık gerek gördüğünde denetler. Banka danışma kurul üyelerine
olağan yıllık toplantılarında paylaşım hakkında bilgi verilir.
Yurt Dışı İlişkiler
Madde 28- Bankaların ve doku nakil merkezlerinin diğer ülkelerdeki bankalardan doku getirtmesi ve bankaların
yurtdışına doku yollaması Kurulun teklifi ile UKK onayı ile gerçekleştirilir.
Doku nakil merkezi ve kornea kaynağı merkezleri, aynı çatı altında Banka bulunması halinde “göz bankası” adını
alamaz, bu ünvanla anılan yerler bu ünvanlarından arındırılırlar.
Bankalar bilgi ve becerilerini geliştirmek için başka Bankacılık sistemleri ile bilgi alışverişi düzeyinde ilişkiye
girebilirler.
ALTINCI BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
Madde 29- Bu yönerge ile belirtilen niteliklere ve koşullara sahip olmayan ve Bakanlıktan açılma izni almamış
bankaların faaliyet göstermeleri yasaktır.
Doku alımı sadece bankalarca yapılabilir ve bankalarca dağıtımı yapılmamış dokunun nakil için kullanılması
yasaktır. Bu yasaklara uymadığı saptananların faaliyetleri bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanun’un ilgili hükümleri
uygulanır.
Geçici Madde
Madde 301.6.2000 tarihli 24066 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Organ ve Doku Nakli
Hizmetleri Yönetmeliğinden önce faaliyet gösteren Bankalar en geç bir yıl içerisinde bu Yönergeye uygun hale getirilir.
Madde 31- Yönerge yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 2 yıl içerisinde 29.uncu madde işlerlik
kazanacaktır.
Yürürlük
Madde 32- Bu yönerge yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 33- Bu yönerge hükümlerini Sağlık bakanlığı yürütür.
Ek.1Ek.2Ek.3Ek.4-
Verici Kayıt Formu
Doku Bilgi Formu
Alıcı Bildirim Formu
Hasta Talep Formu
Kornea Transplantasyonunda Aciliyet Arzeden Hastalıklar Listesi:
1- Tedaviye cevap vermeyen ilerleyici kornea enfeksiyonları,
2- Perforasyon riski taşıyan veya perfore olmuş kornea ülserleri,
3- Acil vitrektomi ameliyatı gerektiren kornea bulanıklıkları.
DOKU TİPLEME LABORATUVARLARI YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç,Kapsam Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Doku Tipleme Laboratuvarlarının açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine
dair usul ve esasları belirlemek ve bu labaratuvarların kurulacağı kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların
uyacakları kuralları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların Doku Tipleme Laboratuvarlarını kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’nin 43’ üncü maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlananak yürürlüğe
giren Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 23’ üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
b)Organ ve Doku Nakli; Terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli
ameliyesini,
c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk
tüzel kişilerine ait tedavi merkezlerini,
e) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi; Beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip
merkezleri,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı; Donör adayı ile alıcılarının doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele
g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun’u,
i) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Personel, Bina Durumu, Bulunması Gereken Bölüm ve Cihazlar
Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlusu
Madde 5- Doku Tipleme Laboratuvarlarında organ ve doku nakli ile ilgili yapılacak hizmet ve tetkiklerden
sorumlu Doku Tipleme Laboratuvar Sorumlusu bulunur.
Doku Tipleme Laboratuvar Sorumlusu olarak İmmünoloji Bilim Kurulunun kabul ettiği bir laboratuvarda doku
tipleme alanında en az iki yıl süre ile deneyimi olmak ve bu eğitimi İmmunoloji Bilim Kurulu tarafından kabul edilen;
ilgili mevzuata göre laboratuvar açma yetkisini haiz uzman tabibler ile immünoloji veya hematoloji dallarında üst ihtisas
veya doktora eğitimi yapmış tabipler görevlendirilir.
Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan İmmunoloji Bilim Kurulunun kabul ettiği doku
tipleme laboratuvarlarının sorumluluğunu en az iki yıl süre yürüten ve bu labaratuvarlarda halen çalışan uzman veya
doktora yapmış olanlar doku tipleme laboratuvarının sorumluluğunu devam ettirebilirler.
Doku Tipleme Laboratuvarı Personeli
Madde 6- Doku Tipleme Laboratuvarlarında şu personel görev yapar:
a) 4 yıllık biyoloji veya genetik dallarında öğrenim görmüş ve,Yönetmeliğe göre faaliyet izni almış Doku
Tipleme Laboratuvarlarında en az 6 ay süre ile serolojik ve moleküler biyoloji yöntemlerinde deneyim kazanmış en az bir
adet biyolog,
b) Meslek Okullarından veya Meslek Yüksek Okullarından mezun en az iki adet Tıbbî Teknisyen,
c) Tıbbi Sekreter: En az bir adet tıbbi sekreter
Doku Tipleme Laboratuvarında Bulunması Gereken Cihazlar
Madde-7 Doku Tipleme Laboratuvarlarında şu cihazların bulunması şarttır:
a)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Serolojik yöntemler için;
Soğutucu (-80 C) en az bir adet,
Soğutucu (-20 C) en az bir adet,
Buzdolabı,
İnvert mikroskop,
Floresan mikroskop,
Su banyosu ve etüv,
Serolojik teknikler için santrifüjler.
b)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Moleküler çalışmalar için;
Termocycle,
Translüminatör,
Görüntüleme için gerekli donanım
ELISA okuyucusu,
Flowsitometre
Laminer airflow
Moleküler çalışmalar için uygun santrifüjler
Kesintisiz güç kaynağı.
Teknolojik gelişmelere paralel olarak, DNA dizi analizi gibi yöntemlere geçiş için gereken imkan sağlanmalıdır.
Bina Durumu ve Bölümler
Madde 8- Doku Tipleme Laboratuvarlarında PCR calışmaları için en az iki oda olmak şartı ile PCR ve serolojik
çalışmaların yürütülebilmesi için karanlık oda içeren en az 70 metrekarelik bir mekan tahsis edilmelidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Doku Tipleme Laboratuvarlarının
Kuruluşu, Açılma Başvuruları ve Açılma İzinleri
Doku Tipleme Laboratuvarlarının Kuruluşu
Madde-9 Doku Tipleme Laboratuvarları, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel
kişileri tarafından, bir ünite olarak kurulabilir. Bu laboratuvarların faaliyet gösterebilmesi için Yönetmeliğe göre
Bakanlıktan açılma izni alımı zorunludur.
Doku Tipleme Laboratuvarlarının Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler
Madde-10 Doku Tipleme Laboratuvarı açmak isteyen kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel
hukuk tüzel kişilerin bir dilekçe ile Bakanlıga başvurmaları gereklidir. Başvuru dilekçesi ekinde şu belgeler bulunmalıdır:
a) Laboratuvar sorumluluğunu üstlenecek kişiye ait belgeler,
b) Laboratuvarda görev alacak diğer personelin öğrenim durumunu gösteren belgeler,
c) Doku Tipleme Laboratuvarının Planı: laboratuavar hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100 ölçekli ,yerleşim
ve kullanım alanlarını gösterir kurum tarafından tasdikli plan .Özel olarak faaliyet gösterecek laboratuvar planlarının,
laboratuvarın bulunduğu ilin Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmesi gereklidir.
d) Laboratuvarda bulunan araç ve gereçleri gösteren liste,
e) Özel Doku Tipleme Laboratuvarı için başvurduğu takdirde; kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı
mahkeme kararının örneği.
Doku Tipleme Laboratuvarlarının Açılma İzin Belgesi
Madde-11 Doku Tipleme Laboratuvarı açılması için yapılan başvurular öncelikle, İmmünoloji Bilim Kurulu
tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda hazırlanan Rapor UKK’na sunulur. Başvuru UKK tarafından ülke
ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü takdirde, Bakanlıkca ile açılma izni verilir.
Laboratuvar sorumlusu değiştiğinde, yeni sorumluya ait gerekli belgelerle Bakanlığa başvurulur. Yapılan
başvuru İmmünoloji Bilim Kurulu tarafından uygun görülürse Bakanlıkca ruhsatta gerekli değişiklik yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Doku Tipleme Laboratuvarlarının Faaliyetleri ve İzlenmesi
Doku Tipleme Laboratuvarlarında Yapılması Gerekli Testler
Madde-12 Doku tipleme Laboratuvarlarında;
a) Sınıf I ve Sınıf II HLA antijenleri, serolojik veya moleküler yöntemler ile tayin edilmelidir.
b) Lenfosit cross-match yapılmalıdır.
c) Sınıf I ve Sınıf II HLA antijenleri için Panel Reaktif Antikor (PRA) tayin edilmelidir.
Doku Tipleme Laboratuvarlarının İzlenmesi
Madde-13 Laboratuvarların faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi İmmünoloji Bilim Kurulu tarafından
gerçekleştirilir. İmmünoloji Bilim Kurulu, değerlendirilen Laboratuvara ilişkin önerilerini Bakanlığa bildirir. İlgili
Laboratuvarlar kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler.
Doku tipleme yapılan tüm laboratuvarlarda test sonuçları yılda en az bir defa eksternal kontrole tabi tutulur. Bu
kontrol İmmünoloji Bilim Kurulu tarafından yapılır. Koordinasyonu Bakanlık yürütür. İmmunoloji Bilim Kurulu tarafından
laboratuvarlar arasında personel eğitim programları düzenlenir.
Laboratuvarların açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya İmmünoloji Bilim Kurulu tarafında faaliyetlerinin
sakıncalı bulunması hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur. Laboratuvarda çalışılan yöntemler yazılı olarak duvarda
bulundurulur ve bir örneği Bakanlığa gönderilir.
Doku ve Kişisel Bilgilerin Saklanması ve Yıllık Rapor
Madde-14 Doku Tipleme Laboratuvarlarında internet bağlantısı olan bilgisayar donanımı olmalıdır. Verici ve
alıcıya bağlı doku bilgileri bu kişilerin izinleri alınmak şartı ile İmmunoloji Bilim Kurulu tarafından hazırlanan formata
göre şifreli olarak Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezine kaydedilir. Bu bilgiler hiçbir şekilde UKS dışında
kullanılamaz. Uluslararası ilişkiler, Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörüne bildirilir. Doku Tipleme Laboratuvarları
her yıl yürüttüğü faaliyetleri en geç 31 Ocak tarihine kadar Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar
Madde-15 Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönerge ile gösterilen vasıf ve şartlara sahip
olmadan ve açılma izni almadan, Doku Tipleme Laboratuvarı açılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptananların
faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Geçici Madde-1 Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş Doku Tipleme Laboratuvarları
Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde bu Yönergede belirtilen usullerle Bakanlığa açılma izni
için başvurmak zorundadır.
Yürürlük
Madde 16 Bu Yönerge Bakan Onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme
SAĞLIK BAKANLIĞI TELEFONLARI
Tel
Tel
312
4314824
4342961
312
4314827
Gen.Müd.Yard.
Prof.Dr. Haluk
TOKUÇOĞLU
Uz.Dr.F. Vasfi
ULUSOY
Dr.Yaşar Naci UZ
Alan
312
4344120
4314867
Daire Bşk.
Dr.Dilek ÖZTAŞ
312
4306068
4321175
Dr.Nalan BORA
312 43564401297
Müsteşar
Gen.Müd.
Tel
Fax
e-mail
4333163
4324273
43564401094
43564401297
4344258
[email protected]
4344258
doztaş@saglık.gov.tr
4344258
KOORDİNASYON MERKEZLERİ TELEFONLARI
Tel
Tel
Tel
00. Ulusal Koodinasyon Merkezi
Merkez
312
3106049
3105582
3105637
01. Adana Bölge Koordinasyon
Merkezi
02. Ankara Bölge Koordinasyon
Merkezi
03. Antalya Bölge Koordinasyon
Merkezi
04. İstanbul Bölge Koordinasyon
Merkezi
05. İzmir Bölge Koordinasyon
Merkezi
06. Kayseri Bölge Koordinasyon
Merkezi
322
3386670
312
3105987
3106005
3106031 [email protected]
242
2275981
2274444
216
4428972
232
2437233
352
4374910
[1]
Alan
Fax
e-mail
24343432630
4374911
4379349
21/01/1982 tarih ve 2594 sayılı Kanunun 1. maddesiyle değiştirilen madde başlığı metindeki yerine işlenmiştir.

Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun için

Transkript

Benzer belgeler

Ekstremite transplantasyonu - Türk El ve Üst Ekstremite Cerrahisi

bıotape xm® doku matriksi

Peroneus Longus Tendon

XO Odonto Surge Yumuşak Doku Cerrahi Cihazının

UCUNDAN YAKALANAN YAŞAM: ORGAN NAKLİ Organ Nakli

FlexHD ve FlexHD Diamond™ Acellular Dermis

“Doktor tavsiyesi dışında bitkisel ilaç kullanmayın”

Aralık 2015 - Gaziantep Üniversitesi Hastaneleri