TR - MESS

Transkript

TR - MESS

EĞİTİM ve KÜLTÜR
HAKKINDA
AB MÜKTESEBAT REHBERİ
MESS için
CPS tarafından hazırlanmıştır.
Şubat 2013
Brüksel & İstanbul
CPS
Corporate & Public Strategy
AdvisoryGroup
İÇERİK
Önsöz
Kısaltmalar
A. AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM POLİTİKASI
1. Eğitim ve Öğretim Politikasına ilişkin Genel Çerçeve
2. AB Yaşamboyu Öğrenim Politikası:Eğitim ve Öğretim 2020
2.1. Okul Eğitimi
2.1.1 Yürürlükteki İlgili Mevzuat
2.2. Yüksek Eğitim
2.2.1. Yürürlükteki İlgili Mevzuat
2.3. Mesleki Eğitim ve Öğretim
2.4. Yetişkinlerin Eğitimi
3. Yaşamboyu Öğrenme Programları
3.1. Comenius Programı
3.2. Erasmus Programı
3.3. Leonardo Da Vinci Programı
3.4. Grundvig Programı
3.5. Çapraz Programlar
3.6. Jean Monnet Programı
3.7. Yürürlükteki İlgili Mevzuat
B. AVRUPA BİRLİĞİ KÜLTÜR POLİTİKASI
1. Kültür Politikası alanında Genel Politika Çerçevesi
1.1. Avrupa Kültür Gündemi
1. 1.1. Avrupa Kültür Gündemi’ne Genel Bakış
1. 1.2. Yürürlükteki mevzuat
© Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013.
2
CPS
AdvisoryGroup
1.2. İlgili tarafların politika geliştirmeye müdahil olması
1.3. AB’nin Diğer Politikalarında “Kültür” boyutu
1.3.1. Genel Bakış
1.3.2. Yürürlükteki Mevzuat
1.4. AB’nin Dış ilişkilerinde “Kültür” boyutu
1.5. Kültür ve Ticaret
2. Spesifik Programlar ve Eylemler
2. 1.Kültür Programı (2007–2013)
2.1.2. Yürürlükteki Mevzuat
2.1.3. Örnek Projeler
2.2. Avrupa Kültür Başkentleri
2.3. Avrupa Kültür Ödülleri
C. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GENİŞLEME SÜRECİ ÇERÇEVESİNDE
EĞİTİM VE KÜLTÜR BAŞLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ
D. MÜZAKERE SÜRECİ
1. Avrupa Birliği tarafından yapılan Değerlendirmeler
2. 2012 İlerleme Raporu çerçevesinde Eğitim ve Kültür Başlığı
3. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi
4. 2008 AB Müktesebatının üstlenilmesine dair Ulusal Program
5. Müzakere süreci
5.1. Müzakere süreci hakkında Genel Bilgilendirme
5.2. Türkiye’nin AB’ye katılımında Eğitim ve Kültür Başlığı’na ilişkin Değerlendirme
Kaynakça
3
CPS
AdvisoryGroup
Önsöz
Avrupa Birliği’nin Eğitim Politikası, AB Üye Devletlerinin sorumluluk alanında
bulunmakta ve Amsterdam Antlaşması’nın 149. Maddesi’ne dayanmaktadır. Söz konusu
politika, ilgili eylem planları ve programlarla güçlendirilmekte; özel ağ yapılanmaları ve
görüş alışverişi platformlarıyla desteklenmektedir.
1987 yılının Temmuz ayında, Avrupa Birliği ilk eğitim programını kabul etmiştir.
COMETT Programı isimli söz konusu araç, endüstri ve üniversite arasındaki görüş
alışverişleri ve temaslarını teşvik etmek üzere tasarlanmıştır. Takiben kabul edilen
ERASMUS Programı ise, üniversiteler arasındaki temasları ve işbirliği fırsatlarını
desteklemenin yanı sıra, öğrenci hareketliliğini de öngörmüştür. Söz konusu programlar,
uygun mali yardımı sağlayan Avrupa Parlamentosu’nun desteğiyle AB Üye Ülkeleri
tarafından kabul edilmiştir.
Avrupa Birliği’nin Üye Devletlerindeki eğitim ve öğretimin kalitesi ve açıklığını
güçlendirmek için kullandığı iki farklı araç bulunmaktadır: Ulusal eğitim sistemlerinin
gelişimini destekleyen bir dizi politika aracı ile okullar, üniversiteler, eğitim merkezleri, vb.
arasında görüş alışverişleri, ağ yapılanmaları ve karşılıklı öğrenme olanaklarını öngören
kapsamlı programlar.
Öte yandan, “Kültür” boyutu, hiçbir zaman Avrupa bütünleşmesinin merkezinde
olmamıştır; her ne kadar Avrupa Birliği’nin ekonomik, yasal ve siyasi entegrasyonu uzun bir
geçmişe dayansa da, işbirliğinin kültürel boyutları, ilk olarak 1970’li yıllarda, büyük bir
ekonomik resesyonun, petrol krizinin ve Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka ile birlikte
ilk genişleme dalgasının yaşandığı dönemde hissedilmeye başlanmıştır. 1973 yılında, dokuz
AB Üye Ülkesi, “Avrupa Kimliği’ne ilişkin Beyanat”ı imzalayarak, bir toplum yaratma
kararlılığına dayanan ortak yaşam kriterleri paylaştığını vurgulamışlardır. 1975 yılında ise,
Tindemanns Raporu ile Teknokratların Avrupasının Halklar Avrupasına dönüştürülmesine
yönelik bir politika ihtiyacının altı çizilmiştir. Sonuç itibariyle, Avrupa Komisyonu, Avrupa
Parlamentosu’nun desteği ve Adonnino Raporu gibi önemli raporlar, Çalışma
Programları ve Eurovision şarkı yarışması veya Avrupa Kültür Başkenti gibi girişimler
aracılığıyla bir Kültür Politikası geliştirmeye başlamıştır. Bununla birlikte, Üye Devletler
arasındaki söz konusu kültürel işbirliği, ancak Maastricht Antlaşması’na 1992 yılında dâhil
edildiğinden beri, Topluluk yetki alanına girmeye başlamıştır.
Avrupa Birliği tarafından kültürel alana ilişkin olarak alınan tedbirler arasında önemli
bütçelere sahip olan ve Avrupa’nın kültürel çeşitliliğini teşvik etmeye yönelik proje ve
girişimlere destek veren kurumlar ve kültürel işlemciler arasındaki sınır-ötesi işbirliği
yoluyla Avrupa kültürel mirasını güçlendiren Kültür Programları yer almaktadır.
Buna ilaveten, Avrupa Birliği, kültür ile ilintili alanlarda (örneğin, kültürel miras, mimarlık,
edebiyat) kültürel projelere hibe ve ödül sağlamakta; bu alanda Avrupa düzeyinde üstün
başarılı etkinliklere dikkat çekmeyi ve Avrupa’nın zengin kültürel mirasını ortaya çıkarmayı
hedeflemektedir.
4
CPS
AdvisoryGroup
Avrupa Birliği Kültür Politikası, yerindenlik ilkesi çerçevesinde idare edilmektedir. Bir
diğer deyişle, Üye Devletlerin tek başına yeterli ölçüde alamadıkları önlemler, Birlik
düzeyinde yerine getirilmektedir.
Bu sebepten ötürü, AB düzeyindeki kültürel politika, Üye Devletler arasındaki işbirliğinin
teşvik edilmesi ve talep edildiği takdirde, eylemlerinin desteklenerek tamamlanması ile
sınırlı tutulmaktadır. Aynı zamanda, diğer Topluluk politikalarının uygulanması esnasında
kültürel boyutların da dikkate alınması tavsiye edilmektedir.
Bu bağlamda, Eğitim ve Kültür konulu bu Müktesebat Rehberi, Avrupa Birliği’nin söz
konusu iki alandaki politikalarını ayrıntılı bir şekilde ele almayı hedeflemektedir. Bu
çerçevede, öncelikle ilgili yasal temel belirtilmekte; ikinci aşamada bahse konu iki başlığa
ilişkin genel politika çerçevesi ve özel hususlar mercek altına alınmaktadır. Avrupa
Birliği’nin Genişleme sürecinde “Eğitim ve Kültür” Müzakere Başlığı ile ise söz konusu
alan kapsamında müzakerelerdeki benzer yaklaşımlara dikkat çekilmesi amaçlanmaktadır.
Nihayetinde, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki müzakere süreci de, en son başlıkta
incelenmekte, bu bağlamda söz konusu başlığa ilişkin olarak 2012 yılı Türkiye İlerleme
Raporu’na, Katılım Ortaklığı Belgesi’ne ve 2008 yılı Avrupa Birliği Müktesebatının
Üstlenilmesine ilişkin Ulusal Program’daki ilgili taahhütlere atıfta bulunulmaktadır.
5
CPS
AdvisoryGroup
Kısaltmalar
ACP: Afrika, Karayip ve Pasifik ülkeleri
CARDS: Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı
EC: Avrupa Topluluğu
ECOC: Avrupa Kültür Başkentleri
EPA: Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları
EU: Avrupa Birliği
EUROSTAT: Avrupa Komisyonu’nun İstatistik Ofisi
FP7: Araştırmaya yönelik Yedinci Çerçeve Programı
FTAs: Serbest Ticaret Anlaşmaları
IPA: Katılım öncesi Mali Yardım Aracı
NPAA: Müktesebatın Üstlenilmesine ilişkin Ulusal Program
PHARE: Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine Topluluk Yardımı Programı
UNESCO: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
6
CPS
AdvisoryGroup
A.
Avrupa Birliği Eğitim Politikası
1. Eğitim ve Öğretim Politikasına İlişkin Genel Çerçeve
Avrupa Birliği (AB) içerisinde eğitim ve öğretim politikaları temel olarak ulusal düzeyde
belirlenmektedir. Bu çerçevede, AB, ortak hedeflere ulaşılabilmesi için Üye Devletler
arasındaki işbirliğini güçlendirmek ve teşvik etmek amacıyla destekleyici bir rol
üstlenmektedir.
1957 yılında imzalanmış olan Roma Antlaşması (AT Antlaşması) çerçevesinde mesleki
eğitim konusuna Topluluk düzeyinde hareket edilen alanlardan biri olarak yer verilmiştir.
Ancak, 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) ile eğitim
ve öğretim resmi olarak bir AB Politikası alanı olarak kabul edilmiştir. 1 Aralık 2009
tarihinde yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması1 ise eğitim ve kültür alanında öngörülmüş
mevcut düzenlemelerde bir değişiklik gerçekleştirmemiştir. Lizbon Antlaşması içerisinde yer
alan eğitim ve mesleki eğitime ilişkin hükümler aşağıdaki gibidir:
BAŞLIK XII
EĞİTİM, MESLEKİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR
Madde 165
(AT antlaşması eski Madde 149)
1.Birlik, öğretimin içeriği ve öğretim sistemlerinin örgütlenmesinin yanı sıra kültür ve dil
çeşitliliği dahil olmak üzere, Üye Devletlerin sorumluluklarına tamamen riayet ederek ve
gerektiğinde faaliyetlerini tamamlayıp destekleyecek şekilde, Üye Devletler arasında
işbirliğini teşvik edip, öğretimin niteliğinin artırılmasına katkıda bulunur.
2. Birlik faaliyetinin amaçları şunlardır:
- özellikle Üye Devletlerin dillerinin öğretilmesi ve yaygınlaştırılması yoluyla öğretimde
Avrupa boyutunu geliştirmek,
- diplomaların ve öğretim sürelerinin akademik olarak tanınmasını teşvik etmek de dahil
olmak üzere, öğrencilerin ve öğretim üyelerinin dolaşımına olanak tanımak,
- öğretim kurumları arasında işbirliğini iyileştirmek,
- Üye Devletlerin öğretim sistemlerinin ortak sorunları hakkında bilgi ve deneyim değişimini
desteklemek,
- gençlerin değişimi ile sosyo – öğretim eğitmenlerinin değişimini desteklemek ve gençlerin
Avrupa demokratik hayatına katılımını teşvik etmek,
1
Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:EN:PDF
7
CPS
AdvisoryGroup
- uzaktan öğretimin gelişmesini teşvik etmek,
- spor müsabakalarında adalet ve açıklığın sağlanması ve özellikle en genç bay ve bayan
sporcular olmak üzere sporcuların maddi ve manevi bütünlüğünü korunması yoluyla sporun
Avrupa boyutunu geliştirmek.
3. Birlik ve Üye Devletler, üçüncü ülkeler ile eğitim ve spor konusunda uzmanlaşmış
uluslararası örgütlerle ve özellikle Avrupa Konseyi ile işbirliğini desteklerler.
4. Bu Madde’de yer verilen hedeflerin gerçekleşmesine katkıda bulunmak için:
- Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve
Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesine danıştıktan sonra Üye Devletlerin yasa ve
düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede belirtilen amaçların
gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için teşvik edici önlemler alır.
- Komisyon’un önerisi üzerine, Konsey nitelikli çoğunlukla tavsiyelerde bulunur.
Madde 166
1. Birlik, mesleki eğitimin içeriği ve örgütlenmesi konusunda Üye Devletlerin mesleki eğitimin
içeriği ve örgütlenmesine ilişkin sorumluluklarına tamamen riayet ederek, Üye Devletlerin
faaliyetlerini destekleyip, tamamlayacak şekilde bir mesleki eğitim politikası uygular.
2. Birlik faaliyetlerinin amaçları şunlardır:
- özellikle mesleki eğitim ve mesleki yeniden yönlendirme yolu ile sanayi değişimlerine
uyumu kolaylaştırmak;
- mesleki bütünleştirme ve istihdam piyasasına yeniden girişi kolaylaştırmak amacı ile temel
mesleki eğitimi ve süreli mesleki eğitimi iyileştirmek;
- mesleki eğitime erişimi kolaylaştırmak ve eğitmen, eğitim gören kişiler ve özellikle genç
kişilerin hareketliliğini cesaretlendirmek;
- eğitim ya da mesleki eğitim birimleri ile işletmeler arasında eğitim konusunda işbirliğini
canlandırmak;
- Üye Devletlerin eğitim sistemlerinin ortak sorunları hakkında bilgi ve deneyim değişimini
geliştirmek.
3. Birlik ve Üye Devletler üçüncü ülkeler ve uzman uluslararası örgütler arasında mesleki
eğitim konusundaki işbirliğini desteklerler.
4. Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve
düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede belirtilen amaçların
gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için önlemler alır ve Konsey, Komisyon’un önerisi
üzerine tavsiyeleri kabul eder.
8
CPS
AdvisoryGroup
Eğitim ve öğretim alanındaki Topluluk faaliyetleri temel olarak iki başlık altında
incelenebilir. Bunlar:

Eğitim ve Öğretim 2020: Üye Devletlerdeki ve Üye Devletler arasındaki eğitim ve
öğretime dair işbirliği, iyi uygulama ve reformların teşvik edilmesi ve desteklenmesi;

Yaşamboyu Öğrenim Programı: Bu kapsamda aşağıdaki amaçlara katkıda bulunan
çeşitli Topluluk programları yer almaktadır:
 Öğretim elemanları, öğrenciler ve yetişkinlerin dolaşımının desteklenmesi;
 Eğitim kurumları arasındaki işbirliğinin teşvik edilmesi.
2. AB Yaşamboyu Öğrenim Politikası:Eğitim ve Öğretim 2020
2000 yılında Lizbon Stratejisi’nin kabul edilmesinden sonra Avrupa Eğitim ve Öğretim
politikası yeni bir ivme kazanmıştır. Avrupa Birliği 2001 yılında başlatılan Eğim ve Öğretim
2010 programına müteakip 2009 yılında Eğim ve Öğretimde Avrupa İşbirliği için Stratejik
Çerçeve programı ile işbirliğini güçlendirme kararı almıştır. Eğitim ve Öğretim alanında
Avrupa’da işbirliğine ilişkin bu strateji 2020 yılına kadar devam edecektir. Söz konusu
çerçeve “Eğitim ve Öğretim 2010”un kazanımlarından esinlenmektedir.
Eğitim ve Öğretim 2020 stratejisi Üye Devletlerin eğitim ve öğretim sistemlerini
geliştirmelerini desteklemek amacını taşımaktadır. Stratejinin dört temel hedefi şu şekildedir:




Yaşamboyu öğrenme ve hareketliliğin gerçekleştirilmesi;
Eğitim ve öğretimin kalite ve verimliliğinin arttırılması;
Eşitlik, sosyal dayanışma ve aktif vatandaşlığın sağlanması;
Eğitim ve Öğretimin her aşamasında girişimcilik de dahil olmak üzere yaratıcılık ve
yenilikçiliğin geliştirilmesi.
2020 Eğitim ve Öğretim Programı için belirlenen kıstaslar ise şunlardır:





4 ila zorunlu ilköğretim yaşı arasındaki çocukların %95’nin okul öncesi eğitime
katılımının sağlanması;
Okuma, matematik ve bilim gibi alanlarda yetersiz olan 15 yaşındaki çocukların
oranının, %15 oranının altına düşürülmesi;
Eğitim ve Öğretimi erken bırakanların oranının, %10’un altına indirilmesi;
30–34 yaş aralığında yükseköğretim oranının en az %40 oranına çıkartılması;
Yetişkinlerin %15’inin yaşamboyu öğrenime katılımının sağlanması.
Avrupa Birliği’nde 2008 yılında başlayan ekonomik ve mali kriz sebebi ile AB, Lizbon
Stratejisi çerçevesinde öngörülen bazı hedeflerin yerine getirilmesinde güçlük çekmiştir. Bu
kapsamda, 2010 yılı sonrası için oluşturulacak yeni ekonomik büyüme programının yeni
koşullar ile uyumlaştırılması amacı ile yeni bir ekonomik büyüme stratejisi olan 2020 Avrupa
Stratejisi, Mart 2010 tarihinde kabul edilmiştir. 2020 Avrupa Stratejisi, değişen ekonomik ve
sosyal şartlara uyum sağlamak için istihdam, yenilikçilik, eğitim, sosyal içerme ve
iklim/enerji alanlarında AB’nin 2020 yılına kadar yerine getirmeyi taahhüt ettiği stratejik
hedefi belirlemektedir. Buna göre;
9
CPS
AdvisoryGroup



20 ila 64 yaş aralığında %75 istihdam oranının sağlanması,
okulu bırakma oranın %10 oranının altına düşürülmesi ve 30 ila 34 yaş aralığındaki
kişilerin en az %40’ının yüksek öğrenimlerini tamamlaması ve
yoksulluk ve sosyal dışlanmaya maruz kalan veya riski ile karşı karşıya bulunan insan
sayısının en az 20 milyon azaltılması hedeflenmektedir.
Aynı zamanda, Avrupa 2020 Stratejisi kapsamında anahtar öneme sahip aşağıdaki beş girişim
başlatılmıştır:





Yeni yetenekler ve işler için gündem,
Yeni işler için yeni beceriler,
Hareket halindeki Gençlik,
İşletmenin yeniden yapılandırılmasında öngörü, hazırlık ve yönetim ve
Kamu istihdam hizmetlerinin güçlendirilmesi.
2020 Avrupa Stratejisi’nin özellikle “Hareket Halindeki Gençlik” ve “Yeni Yetenekler ve
İşler için Gündem” girişimleri Öğretim ve Eğitim alanı ile yakından ilgilidir. Bu kapsamda,
“Hareket Halindeki Gençlik” girişimi, genç nüfusun, eğitim ve öğrenimde tüm potansiyele
erişerek, istihdam beklentilerinin iyileştirilmesini amaçlarken, “Yeni Yetenekler ve İşler için
Gündem” girişimi yeteneklerin ve istihdam edilebilirliğin arttırılmasını hedeflemektedir.
AB’nin eğitim ve kültür politikası aynı zamanda “ Dijital Gündem ve Yenilikçilik Birliği”
girişimini desteklemektedir.
2020 Avrupa Stratejisi kapsamındaki öğretim ve eğitim alanlarındaki hedeflerin yerine
getirilmesi adına Avrupa Konseyi, Şubat 2011’de “Avrupa 2020 Stratejisi’nin
Uygulanmasında Öğretim ve Eğitimin Rolü” konulu Konsey Kararlarını2 yayınlamıştır.
Avrupa Konseyi, ilgili belgede, Avrupa Komisyonu ve Üye Devletlerini öğretim ve eğitim
alanında aşağıdaki tedbirleri almaya davet etmektedir.

Ulusal Reform Programlarının uygulanmasında, Üye Devletler arasındaki yatay
işbirliği ile deneyim ve iyi uygulama paylaşımının güçlendirilmesi;

Özellikle 2020 Avrupa Stratejisi kapsamındaki alanlarda politika öğrenimi
fırsatlarının geliştirilmesi ve açık koordinasyon metodunun Üye Devletlerin ihtiyaç ve
çıkarlarına daha uygun hale getirilmesi;

Eğitim ve öğretim sektörlerinin, ekonomik büyüme ve istihdam alanlarındaki
darboğazların belirlenmesine daha fazla dahil edilmesi ve bu yöndeki kanıtların
güçlendirilmesi ile 2020 Avrupa Stratejisi’nin hedefleri ve amaçları arasındaki
bağların daha güçlü hale getirilmesi;

“Yeni Yetenekler ve İşler için Gündem” girişiminde özetlendiği gibi işgücü piyasası ve
beceri ihtiyaçlarını öngörecek ve eşleştirecek kapasitenin güçlendirilmesi, dijital ve
2
Ayrıntılı bilgi için bakınız: Council conclusions on the role of education and training in the implementation of
the ‘Europe 2020’ strategy(AB Resmi Gazetesi C 70, 4.3.2011, s. 1–3):
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:070:0001:0003:EN:PDF
10
CPS
AdvisoryGroup
girişimcilik gibi çapraz yetkinlikler dahil doğru yetenek karışımlarının sağlanması,
özellikle dezavantajlı gruplar için olmak üzere hayat boyu eğitime erişimin
iyileştirilmesi için daha kapsamlı bir strateji geliştirilmesi.
2.1. Okul Eğitimi
Okul eğitimi sisteminin düzenlenmesi ve içeriğinin belirlenmesi Üye Devletlerin yetki
alanında bulunan bir husustur. Ancak bu alanda, Birlik ülkelerinin tamamını ilgilendiren bazı
ortak meseleler mevcuttur. Söz konusu ortak meseleler, eğitimin yarıda bırakılması, orta
öğrenimin tamamlanamaması ve temel becerilerin ediniminde başarısızlık gibi hususları
içermektedir. Ulusal okul sistemlerine ilişkin AB’nin öncelikleri arasında öğretmenlerin
eğitimi, dil öğrenimi, bilgi ve iletişim teknolojileri, matematik, bilim ve teknoloji, aktif
vatandaşlık ve sosyal dayanışmaya ilişkin konular bulunmaktadır. Bu kapsamda, Avrupa
Komisyonu Üye Devletler arasında okul eğitimi politikalarına ilişkin işbirliğini
desteklemektedir. Nitekim, Komisyon, 3 Temmuz 2008 tarihinde 21. Yüzyıla Doğru
Becerilerin Geliştirilmesi: Okullara Yönelik Avrupa İşbirliği Gündemi başlıklı bir Bildiri
yayımlamış ve bu çerçevede, geleceğin bilgi odaklı Avrupa toplumuna uygun okul
sistemlerinin geliştirilmesi amacıyla Üye Devletler arasındaki işbirliği konularına yönelik bir
gündem önermiştir. Söz konusu taslak gündem üç temel alanı içermektedir:

Okur-yazar oranını ve sayısal beceri düzeyini artırarak öğrencilere hızla değişen bilgi
toplumunun ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte yetkinlikler kazandırma, öğrenmeyi
öğretici beceriler geliştirme; mevcut müfredat, öğrenme sürecini destekleyici
materyaller ve öğretmen yetiştirme yöntemleri hususunda reform yoluna gidilmesi,

Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırarak her öğrenciye3 yüksek kalitede bir eğitim imkânı
sunabilme, okul sisteminde eşitlik ortamı yaratabilme, erken okuldan ayrılma oranını
aza indirgeme ve ihtiyacı olan öğrencilere destek vermenin hedeflenmesi,

Eğitim düzeyini geliştirici ve öğretmenleri takviye edecek okul araç-gereçlerinin
kalitesini artırma ve öğrenimi geliştirme yolunda okul yönetimine rehberlik etme gibi
konuları içeren öğretmen ve okul kalitesini artırıcı çaba sarf edilmesi.
Eğitim ve öğretim politikaları aracılığı ile sosyal uyumu ve sürdürülebilir değişimi içinde
barındıran sosyo-ekonomik sonuçlar almak mümkündür. Ancak, mevcut Avrupa eğitim
sistemindeki eşitsizlikler, düşük gelir seviyesinden kaynaklı suç oranlarında artış, niteliksiz iş
gücü ve düşük vergi gelirleri gibi büyük maliyetlere yol açmaktadır. Bu bağlamda, eğitim
sisteminde eşitliği ve verimi artırıcı reformların yapılması büyük önem teşkil eder. Bu
doğrultuda, Komisyon, Avrupa Eğitim ve Öğretim Sisteminde Verimlilik ve Eşitlik adı
altında bir tebliğ yayınlamıştır.
3
Ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/school-education/doc830_en.htm
11
CPS
AdvisoryGroup
2.1.1. Yürürlükteki ilgili mevzuat
Okul eğitiminde kalite değerlendirmesi alanında işbirliğine ilişkin 12 Şubat 2001
tarihli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı
1.
/* 2001/166/EC */
(Resmi GazeteL 60, 1.3.2001, p. 51–53)
Özet:
Avrupa’nın okul eğitimi hususundaki vurgusu göz önünde bulundurularak, Tavsiye Kararı,
okullardaki “kalite değerlendirmesinin” gelişimini desteklemeyi hedeflemektedir. Bu
bağlamda, Tavsiye kararı öğretmenleri, ebeveynleri, okul yönetimlerini, öğrencileri ve diğer
paydaşları da kapsayacak biçimde kalite değerlendirme mekanizmalarının geliştirilmesi ve
teşvikini öngörmektedir. Ayrıca, verimli bir öz değerlendirme mekanizmasının edinilmesi ve
bunun uygulamaya dökülebilmesi amacı doğrultusunda, yönetim kadrosunun eğitimi ve öz
değerlendirme yollarının desteklenmesi de önem taşımaktadır. Buna ek olarak, bu Tavsiye
kararı, tüm ilgili makamların okullar hakkında bilgi alışverişini sağlayacak işbirliğini teşvik
etmektedir.
Yaşam boyu öğrenmeye yönelik temel becerilere ilişkin 18 Aralık 2006 tarihli
Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı
2.
/* 2006/962/EC */
(Resmi Gazete L 394, 30.12.2006, p. 10–18)
Özet:
İşbu Tavsiye Kararı, aşağıdaki amaçlara ilişkin bir referans çerçevesi oluşturmaktadır:




bilgi toplumunun ihtiyaçları doğrultusunda temel becerilerin tanımlanması,
genç nüfusun ilköğretim ve eğitim neticesinde bu becerileri edinmiş olduğunun temin
edilmesi,
Ortak hedefler doğrultusunda bir Avrupa düzeyi referansının oluşturulması,
Topluluk düzeyinde Eğitim ve Öğretim Programları bağlamında, daha fazla eyleme
yönelik bir yapının oluşturulması.
Bu bağlamda, referans çerçevesinde sekiz ana hedef tanımlanmaktadır:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Anadilde iletişim
Yabancı dillerde iletişim
Matematiksel beceri ile teknolojik ve bilimsel temel beceriler
Dijital beceri
Öğrenmeyi öğrenme
Sosyal ve sivil beceriler
12
CPS
AdvisoryGroup
7) Girişimcilik ruhu ve
8) Kültürel farkındalık ve dışavurum
21. Yüzyıla Doğru Gençlerin Yetiştirilmesi: Okullara Yönelik Avrupa İşbirliği
Gündemi’ne ilişkin 21 Kasım 2008 tarihli Konsey ve Üye Devletlerin Hükümet
Temsilcileri Toplantısı Kararları
3.
(Resmi Gazete C 319, 13.12.2008, p. 20–22)
Özet:
Kasım 2008 tarihli toplantıda, Konsey, okul uyumunu sürdürebilmek adına okul sistemlerinin
geliştirilmesinin gerekliliğine dikkat çekmiştir. Ayrıca, 2010 Avrupa kıstaslarına ulaşılması
hususunda okur-yazar oranı, okuldan terk ve yetersiz ikinci öğretim düzeyinin geliştirilmesine
ilişkin sürecin önemi vurgulanmıştır. Buna ek olarak, yüksek nitelikte bir eğitim düzeyine
ulaşabilmek için, okul öncesi eğitimin gelişiminin yanı sıra eğitim sistemindeki verimlilik ve
eşitliğin de önemi üzerinde durulmuştur.
Bu bağlamda, aşağıda sıralanan öncelikler Konsey tarafından karara bağlanmaktadır:

Okur-yazar oranı ve sayısal becerileri kapsayan temel becerilerin ediniminin
sağlanması ve geliştirilmesi,

Eşitlik ilkesi doğrultusunda tüm öğrencilere sunulacak yüksek kaliteli eğitim
sayesinde, okulların toplumsal uyumu teşvik edici rolünün geliştirilmesi,

Okul yöneticileri ve öğretim personeline yönelik hizmet öncesi ve hizmet-içi
eğitimlerin geliştirilmesi ve bir meslek olarak öğretimin desteklenmesi.
Bu önceliklere ilişkin, aşağıdaki sorunsallar üzerinde, Konsey, Üye Devletler ve
Komisyon’un istişaresi sağlanmıştır:







Okuma-yazma oranı ve sayısal becerilerin geliştirilmesi; anadil dışında en az iki
yabancı dilin öğreniminin teşviki,
Erken yaşta bilimsel metot ile öğrenme tekniğinin edinilebilmesi amacıyla matematik,
bilim ve teknoloji alanlarına ilginin artırılması,
Ulaşılabilir, yüksek kalitede okul öncesi eğitim için gerekli tedariklerin sağlanması,
Erken okuldan ayrılma oranının aza indirgenmesi,
Öğrencilerin eğitim alma imkansızlıklarını en aza indirgemek ve okulların performans
düzeyini artırarak eşitsizlik ile mücadele edilmesi ve katılımın arttırılması,
Bir meslek olarak öğretme becerisinin çekici kılınması,
Öğretmen alımı, yerleştirilmesi, devamlılığı ve değişimine ilişkin hususlarda okul
eğitiminin kalitesini artırmaya yönelik düzenlemeler yapılması,
13
CPS
AdvisoryGroup

4.
Öğretmenlerin diğer üye devletlerde bulunma imkanlarını artırarak eğitim
veöğrenimlerini destekleyici iş tecrübesi ve yabancı dil becerilerinin gelişiminin
sağlanması.
Avrupa Eğitim ve Öğretim Sistemlerinde Verimlilik ve Eşitlik esasına ilişkin
Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na ve Konsey’e yönelik Tebliğ
(Resmi Gazete COM 481, 8.9.2006, s. 1–11)
Özet
Eğitim ve öğretim politikaları aracılığı ile sosyo-ekonomik sonuçlar almak mümkün olduğu
halde, mevcut Avrupa eğitim sistemindeki eşitsizlikler, düşük vergi gelirleri, suç oranlarında
artış, sağlık sektörüne yönelik talebin ve kamu desteğinin artışı gibi büyük maliyetlere yol
açmaktadır. Eğitim ve öğretimdeki eşitlik ve verimi artırmak aynı zamanda bu maliyetleri
düşürmeye de ön ayak olacaktır. İşbu tebliğ, Üye Devletlere ulusal eğitimlerindeki verimi ve
eşitliği sağlayıcı öneriler sunmaktadır.
Tebliğde, eğitime yapılacak yatırımın sonuçlarının uzun vadede alınacağı vurgulanmakta,
Üye devletlerin yerel ve ulusal çapta uzun vadeli planlar yapmaları ve bu sayede uzun
vadedeki öncelikli harcamalarını açıkça belirlemeleri önerilmektedir.
Ayrıca, Komisyon okul öncesi döneme ilişkin yapılacak yatırımların en yüksek geri
dönüşümü sağlayacağını belirtmektedir. Bu nedenle, Üye Devletlerin mevcut okul öncesi
eğitimlerine ilişkin yatırımı artırarak eğitimin devamına temel oluşturmaları ve bu sayede
erken okuldan ayrılmaların önüne geçilmesi tavsiye edilmektedir.
Buna ek olarak, Komisyon, eşitlik ve verimi artırmanın bir diğer yolu olarak da mağdur
bölgelerdeki öğretmen kalitesi ve alım izlekleri üzerinde yoğunlaşmak olduğuna dikkat
çekmektedir.
5.
Okuldan erken ayrılma ile mücadele çerçevesinde Avrupa Komisyonu’ndan
Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve
Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ: Avrupa 2020 Ajandasına anahtar nitelikte
katkı
(Resmi Gazete COM 18, 31.1.2011, s. 1–10)
Özet:
Ekonomi ve toplum düzeyinde okulu erken bırakma oranının sosyal gelişmeler ve ekonomik
büyüme üzerinde uzun vadeli etkileri bulunmaktadır. Komisyon, Avrupa’da Okulu erken
bırakma oranının sadece %1 ortalama ile düşürmenin, her yıl yaklaşık yarım milyon daha
fazla nitelikli potansiyel genç çalışanını Avrupa ekonomisine katacağını belirtmektedir. Bu
nedenle Avrupa 2020’nin en önemli hedeflerinden birini erken yaşta okulu bırakma oranının
azaltılması teşkil etmektedir.
14
CPS
AdvisoryGroup
Bu çerçevede, Komisyon Tebliği erken yaşta okulu bırakmanın birey, toplum ve ekonomi
üzerindeki etkilerini analiz etmektedir. Tebliğ, Üye Devletlerin erken okul bırakma oranını
azaltabilmeleri amacıyla uygulamaya koyabilecekleri politik yaklaşımları içeren bir çerçeve
ile beraber Konsey tavsiyesi için bir öneri sunmaktadır.
Avrupa 2020 Stratejisinin bir parçası olarakokulu erken bırakma oranını düşürmek amacıyla
Avrupa Komisyonu tarafından devreye konulacağına ilişkin taahhüt edilen önlem ve araçlar
şu şekildedir:

Konsey tavsiye kararıyla okulu erken terk oranını azaltmak için ortak bir Avrupa
çerçevesi içerisinde etkin ve verimli politikaların oluşturulması. Öte yandan, Tavsiye
kararı, 2012 itibariyle Üye Devletlerin kendi ulusal hedefleri ile uyumlu olmak üzere
okulu erken terk ile mücadele amacıyla anlaşılır ulusal stratejileri hayata geçirmelerini
önermektedir.

Komisyon 2011 yılında Üye Devletlerin entegrasyon politikalarını desteklemek
amacıyla “Entegrasyona ilişkin Yeni Avrupa Gündemi” Tebliğini sunacaktır.

Komisyon, gençlerin istihdam edilebilirliğini ölçmek için bir karşılaştırma çalışması
yayımlayacaktır.

Konsey tavsiye kararının uygulanmasına destek sağlamak ve Komisyon ve Konsey’in
Üye Devletler ve AB düzeyindeki gelişmeleri gözlemlemesine yardımcı olmak
amacıyla Üye Devletler nezdinde temsilciler ile beraber Avrupa düzeyinde bir karar
alıcılar grubu kurulacaktır.

Komisyon,konuyla ilgilibakanlarveüst düzey resmi görüşmelere devam etmek ve konu
ile alakalı üst düzey faaliyetleri sürdürmek niyetindedir.

Komisyon, ayrıca okulu erken terk oranını azaltmak için deneye dayalı ve yenilikçi
yaklaşımları desteklemek amacıyla Yaşamboyu Öğrenme Programı ve araştırma ve
yenilikçilikle ilgili programların daha yoğun kullanımını hedeflemektedir.
6.
2011–2012 dönemi için mesleki eğitim ve öğretimde geliştirilmiş Avrupa işbirliğine
ilişkin öncelikler hakkında Konsey ve Üye Devletler hükümet temsilcilerinin Sonuç
Kararları
(Resmi Gazete C 324, 1.12.2010, s. 5–15)
Özet:
2011–202 dönemi için mesleki eğitim ve öğretimde geliştirilmiş Avrupa işbirliğine ilişkin
öncelikler hakkında Konsey sonuç kararları çerçevesinde, Avrupa Konseyi Üye Devletleri
aşağıdaki hususları benimsemelerini değerlendirmeye davet eder:
1. Mesleki eğitim ve öğretim için küresel bir vizyon,
2. Destekleyici yatay bir seri yatay hedeflerle beraber, 2011–2020 dönemi için
stratejik hedefler,
3. Kopenhag Süreci’nin yönetimi ve mülkiyetine ilişkin temel oluşturan ilkeler,
4. İlk dört yıl için kısa vadeli çıktılar (2011-2014)
Her bir sonuç maddesi mesleki eğitim ve örgenim alanında çok özel hedefler belirlemektedir.
15
CPS
AdvisoryGroup
“Hareket Halindeki Gençlik” girişimine ilişkin 19 Kasım 2010 tarihli Konsey
Sonuç Kararları
7.
(Resmi Gazete C 326, 3.12.2010, s. 9–11)
Özet:
“Hareket Halindeki Gençlik” girişimine ilişkin 19 Kasım 2010 tarihli Konsey sonuç kararları,
Avrupa 2020 Stratejisi genelinde Avrupa Komisyonu ve Üye Devletler arasındaki işbirliğinin
önemini vurgulamaktadır. Avrupa Konseyi günümüzün Avrupa’sında gençlerin karsılaştığı
birçok sosyo-ekonomik, demografik, çevresel ve teknolojik zorlukları aşmalarına yardımcı
olmak amacıyla daha fazla çabanın sarf edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Hareket
Halindeki Gençlik” girişimi çerçevesinde, Konsey aşağıdaki eylem ana hatlarında mutabakat
sağlamıştır:
Eğitim ve öğretim alanında:

Entegre yasam boyu öğrenme stratejilerinin tam olarak uygulanmasının teşvik
edilmesi,

Her bir bireyin, özellikle dezavantajlı bir geçmişe sahip olanların, bilgi-güdümlü bir
toplumda başarı için ihtiyaç duyduğu temel beceri kazanımının temin edilmesi,

Üçüncü düzey veya eşdeğer eğitime katılımın arttırılması,

Özellikle yüksek öğretim, mesleki eğitim ve öğretim olmak üzere, her düzeyde
eğitimin kalite ve cazibesizinin güçlendirilmesi,

Artan bilgi, beceri ve deneyim açısından öğrenme hareketliliğinin faydalarının
tanıtılması.
Gençlik alanında:

Gençlik politikaları ve diğer ilgili politika alanları arasında sektörler arası bir
yaklaşımın teşvik edilmesi,

Tüm gençler için, özellikle de imkanları kısıtlı olanlar için hareketliliğin kalitesi ve
miktarının yaygın eğitim ve gayri resmi öğrenme ortamları ile güçlendirilmesi,

Genç yetişkinlerin örgün eğitim ve öğretim ve işgücü piyasasına daha kolay erişimleri
için, yaygın ve gayri resmi öğrenim çıktılarının teşvik edilmesi ve bu sonuçların
tanınmasının iyileştirilmesi.
İstihdam alanında:

Eğitim ve öğretim, gençlik ve istihdam politikaları, iyi koordineli bir şekilde gençlerin
eğitimden çalışma hayatına geçişinde ihtiyaç duydukları adımlar sırasını kapsamalıdır,
istihdam ve büyüme için 'Avrupa 2020 Stratejisinde’ belirtilen% 75 istihdam hedefine
doğru önemli bir katkı olarak, istihdam politikaları gençler arasında işsizliğin
16
CPS
AdvisoryGroup
azaltılmasına ve
bulunmalıdır.
gençlere
yönelik
iş
olanaklarının
geliştirilmesine
katkıda
Gençlerin çalışmasına ilişkin Konsey ve Hükümet temsilcileri Kararı
8.
(Resmi Gazete C 327, 4.12.2010, s. 1–5)
Özet:
Gençlik alanında Avrupa işbirliğine ilişkin yeni çerçeve (2010–2018) kapsamında belirtildiği
üzere, bu Konsey Kararı ile gençlik alanındaki hedefler yinelenmektedir:
Bunlar:

Eğitimde ve işgücü piyasasında daha fazla ve eşit fırsatlar yaratmak ve

Aktif vatandaşlık, sosyal içerme ve bütün gençler arasındaki dayanışmanın teşvik
edilmesi.
Bu bağlamda, Konsey Kararı
gerçekleştirmelerini istemektedir:
Üye
Devletlerden
aşağıda
sıralanan
eylemleri

Yeterli finansman, kaynak veya altyapı gibi, gençlerin çalışması için farklı türde
sürdürülebilir desteklerin teşvik edilmesi,

Özellikle gençlik istihdamının farklı faaliyet alanlarındaki hedeflere sağladığı katkının
ve yenilenmiş çerçevenin uygulanmasında gençlik istihdamının rolünün geliştirilmesi
ve desteklenmesi,

Gençlik istihdamının uygulanması ve desteklenmesi ve geliştirilmesi amacıyla, uygun
durumlarda yerel, bölgesel yönetimlerin ve diğer aktörlerin önemli bir rol
oynamalarının sağlanması.
Diğer taraftan, Konsey Kararı, Komisyon’u gençlik istihdamının AB düzeyinde etkisi,
kapsama alanı ve çeşitliliğine ilişkin bir çalışma geliştirmesine ve AB Gençlik Raporu
içerisinde ise, gençlik istihdamına ilişkin bir güncellemede bulunmasına davet etmektedir.
9.
‘Gençlik
Eylemde’
Programının
değerlendirilmesine
ilişkin
Avrupa
Komisyonu’nun, Avrupa Parlamentosu, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal
Komite ve Bölgeler Komitesi’ne Ara Raporu
/* COM/2011/0220 final */
Özet:
Avrupa Komisyonu tarafından 2007–2013 dönemini kapsayan ‘Gençlik Eylemde’
Programının (YiA) sonuçlarına ve programın uygulanmasında nitel ve nicel unsurlara ilişkin
bir ara değerlendirme raporu yayımlanmıştır. Gençlik Eylemde Programı kısa bir süre önce
17
CPS
AdvisoryGroup
hayata geçirilen, gençlik alanında Avrupa işbirliğine ilişkin yenilenmiş çerçeve (2010–2018)
ve ‘Hareket halindeki Gençlik’ gibi diğer stratejilerle bütünleyicilik sağlamaktadır.
Gençlik Eylemde Programından faydalanan farklı kategoriler kapsamında 2010 yılında
gerçekleştirilen gözlem anketi sonuçları aşağıda özetlenmektedir:

Genç katılımcıların% 77'si kendi kişisel veya mesleki gelecek için fırsatlarını
tanımlamayı daha iyi öğrendiğini belirtiyor ve katılımcıların % 66’si iş bulma
şanslarının proje deneyimi sayesinde yükseldiğine inanıyor.

Genç çalışanların %88’i, kazandıkları bilgi ve becerileri ulusal düzeyde düzenlenen
projeler yoluyla edinemeyeceklerini düşünüyorlar.

Gençlik organizasyonlarının %92’si ‘Gençlik Eylemde’ programı çerçevesinde
projelere katılmalarının, kendilerinin proje yönetimi becerilerini arttırdığına ilişkin
‘çok doğru’ veya ‘ kısmen doğru’ yanıtını veriyorlar.
Rapor çerçevesinde, Avrupa Komisyonu programın geleceğine ilişkin aşağıdaki sonuçlara
varmaktadır:
1. Kolaylaştırma ve basitleştirme amacı ile gelecek programların mantığını geliştirmek
2. Gelecek Programın görünürlüğünü geliştirmek ve sonuçlarını daha kolay ölçülebilir
yapmak,
3. Gençlerin istihdam edilebilirliklerine ilişkin daha fazla bir dikkat sağlamak,
4. Gençlik örgütleri ve genç çalışanlar ve gençlere yönelik doğrudan mali yardımlara
ilişkin destek çeşitliliğini devam ettirmek,
5. İlk kez 2007 yılında hizmete giren Youthpass’ ı teşvik etmek
6. “İmkanları kısıtlı gençlere” yönelik maliyetleri belirlemek ve bunları desteklemek,
7. Gençlere yönelik ek iletişim stratejilerinin belirlenmesini geliştirmek,
8. İdari yüklerin azaltılmasına ilişkin önlemler oluşturmak,
9. İzleme sistemini geliştirmek.
Erken Okuldan Ayrılma Oranını Aza İndirgeme Politikalarına ilişkin 28 Haziran
2011 tarihli Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı
10.
(Resmi Gazete C 191, 1.07.2011, s. 1-7)
Özet
Bu Tavsiye Kararı, Üye Devletlere;
1. Erken okuldan ayrılmaya neden olan etkenleri tespit etmelerini ve politikalarını yerel,
bölgesel ve ülke bazında değerlendirmelerini;
2. Ulusal önceliklerle ve Avrupa 2020 hedefleriyle uyumlu erken okuldan ayrılmayı
önleme amaçlı kapsamlı stratejilerin 2012 sona ermeden başlatılmış olmasını;
3. Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı, göçmen ya da Roman kökenli ailelerin
çocuklarının ya da özel eğitim ihtiyaçları bulunan çocukların bu stratejilere özellikle
dâhil edilmelerini;
18
CPS
AdvisoryGroup
4. Erken okuldan ayrılma oranı aza indirgeme ve Avrupa 2020 hedefi zaman alacağı için
kapsayıcı ve sektörler arası stratejilerin yürütülmesini tavsiye etmektedir.
11. Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve
Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne Tebliğ: Eğitimin Yeniden Düşünülmesi:
Daha İyi Sosyo-ekonomik Sonuçlar için Becerilere Yatırım Yapılması
(Resmi Gazete COM 669, 20.12.2012, s. 1-17)
Özet
Komisyon, “Eğitimin Yeniden Düşünülmesi” Tebliği’nde, büyüme ve istihdam için genç
insanların iş piyasasında ihtiyaç duyulan beceri ve yeterlilikleri geliştirmesi ve eğitim ve staj
sistemlerinin modernleşmesi için ulusal ve Avrupa düzeylerinde faaliyetler önermektedir. Bu
faaliyetler istihdam ve iş yaratılması için doğru becerilerin desteklenmesi, eğitim ve staj
kurumlarının etkinliklerinin arttırılması ve ilgili kimselerle işbirliği halinde olunmasıdır.
12.
Okuryazarlığa ilişkin 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları
(Resmi Gazete C 393, 19.12.2012, s. 1-5)
Özet
Konsey aşağıdaki konularda mutabakat sağlamıştır:
1. Okuryazarlık, eğitimin yanında kişisel, ekonomik, kültürel ve sosyal bir konudur. Bu
nedenle toplumda çeşitli aktörlerin başlatılacak olan herhangi bir girişime dâhil
edilmesi gerekmektedir.
2. Çocukların, erken çocukluk ve okul dönemlerinde okuryazarlık becerilerinin
gelişmesinde, motive edilmelerinde ve okuma alışkanlıklarının oluşmasında aileler
büyük rol oynamaktadır. Bu nedenle ailelerde farkındalık yaratılmalıdır.
3. Üye Devletler ve AB düzeylerinde alınan önlemlerin etkinliğinin arttırılması
gerekmektedir. Özellikle sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı çocuk ve yetişkinler bu
tedbirlerden faydalanmalıdır.
4. Erken çocukluk eğitiminin sosyo-ekonomik farkları azaltmada ve küçük çocuklara
gelecek yaşantılarında sağlam bir zemin hazırlamada etkili olduğu bilinmektedir.
5. Yeni gelen göçmen çocuk ve yetişkinlere daha bireyselleştirilmiş dil ve okuryazarlık
desteği sağlanması gerekmektedir.
19
CPS
AdvisoryGroup
13. Avrupa 2020 Stratejisi’nde Eğitim ve Staj - Eğitim ve Stajın Ekonomik Düzelme,
Büyüme ve İstihdama Katkısı konulu 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları
(Resmi gazete C 393, 19.12.2012, s. 5-8)
Özet
Konsey Kararları, Avrupa 2020 Stratejisi’nde eğitim ve stajın rolünü arttırmak istemektedir.
Konsey, büyüme dostu bölge olarak üye devletlere eğitim ve staj alanında etkili yatırımlar
yapmalarını önermektedir. Konsey, ulusal düzeyde hedefe yönelik ve etkin yatırımlar
yapılması, öğretmenlerin nitelik ve statülerinin iyileştirilmesi ve iş piyasası gereksinimlerini
karşılayacak becerilerin geliştirilmesi ihtiyaçlarının altını çizmektedir. AB düzeyinde ise
Konsey eğitim ve staj sektörünü Avrupa 2020 Stratejisi’ni uygulamada daha belirgin bir rol
oynaması için teşvik etmektedir.
10 Temmuz 2012 tarihinde Konsey’in hazırladığı Avrupa 2020 ülkeye özgü tavsiyeler,
“kaliteli okul öncesi ve okul eğitimine erişimin desteklenmesi, erken okuldan ayrılanların
sayısının düşürülmesi, genç insanların eğitim ve stajdan iş piyasasına geçişlerinin
kolaylaştırılması, mesleki eğitim ve stajın güçlendirilmesi, yüksek öğretimin modernleşmesi
ve dezavantajlı grupların eğitime erişimlerinin sağlanması” konularına odaklanmaktadır.
2.2. Yüksek Eğitim
Yüksek eğitim, bilginin sağlanması ve transferi ile birlikte yaratıcılığı da artırıcı rolü ile
büyük öneme sahiptir. Avrupa bünyesindeki mevcut yüksek eğitim kurumlarının sayısı
yaklaşık 4000 civarındadır ve bunların bazıları dünya çapında en iyiler arasında
gösterilmektedir. Ancak, Avrupa’daki yüksek eğitimin potansiyeli de göz ardı edilmemelidir.
Bu bağlamda, hükümetler ve eğitim kurumları üniversitelerin standartlarını geliştirici çözüm
yolları aramalıdır. Lizbon Stratejisinin halefi olan “2020 AB Stratejisi”, eğitimin önemli bir
politika alanı olması dolayısıyla AB ile Üye Devletler arasında bu alanda gerçekleştirilecek
işbirliğinin istihdam ve büyüme üzerinde olumlu etkileri olacağını vurgulamaktadır.
Bu çerçevede gündemde olan temel reform alanları şunlardır:
-
Müfredata ilişkin reform: Üç döngülü sistem (lisans-yüksek lisans- doktora), yetkinlik
tabanlı öğrenme, esnek öğrenme yolları, farkındalık, hareketlilik.
Yönetime ilişkin reform: Üniversite özerkliği, stratejik işbirliği, girişimci katılımı,
kalite güvencesi.
Ödenek reformu: Öğrenim harcı, hibe ve kredileri de kapsayıcı, performans odaklı,
eşitliği, erişimi ve verimliliği teşvik edici kaynakların farklılaştırılması.
Müfredata ilişkin reform aynı zamanda, 2010 yılı Avrupa Yüksek Eğitim Alanı oluşturulmasını
hedefleyen 46 Avrupa ülkesinin katılımıyla gerçekleşecek bir işbirliği platformu olan Bolonya
Süreci reformları aracılığı ile de desteklenmektedir.
Buna ek olarak, Mayıs 2006 tarihli Üniversitelerin modernizasyonuna ilişkin gündem
oluşturulması: eğitim, araştırma ve inovasyon başlıklı Tebliğ usulü uyarınca, Avrupa
Komisyonu tarafından üniversitelerin modernize edilmesi amacını taşıyan dokuz eylem alanı
belirlenmiştir. Bu alanlar arasında, üniversiteler ile girişimcilerin arasındaki işbirliğinin
20
CPS
AdvisoryGroup
sağlanması temel sorunlardan biridir. Buna müteakiben, Mayıs 2007 tarihinde Avrupa
Komisyonu, yüksek eğitim kurumları ve iş dünyasının aktörlerinin istişaresi ile oluşacak bir
forum öngörmüştür. Buna ilişkin olarak 2008 Şubat ayında bir toplantı ve akabinde 400
paydaşın katılımı ile Şubat 2009 da ikinci forum gerçekleşmiştir.
Bu bağlamda, katılımcılar üniversiteler ile iş dünyası arasındaki köprünün önemine dikkat
çekmiştir. İşbu çağrıya mütekabil, 2 Nisan 2009 tarihinde, Komisyon, üniversiteler, şirketler,
iş ortakları, idari makamlar ve aracıları bir araya getirerek bir platform olan Üniversiteler-İş
Dünyası Diyaloguna ilişkin AB Forumu’nun oluşturulmasını öngörmüştür. Platform aşağıda
sıralanan hususlar üzerinde çalışacaktır:
- işe alınabilirliğe yönelik yeni müfredat oluşumu,
-
girişimciliğin teşviki,
bilgi transferi: bilgiyi çalışma alanında kullanabilme,
hareketlilik: sınırlar ötesinde ve akademi ile iş dünyası arasında,
üniversitelerinyaşamboyu öğrenime açılması ve
iyileştirilmiş üniversite yönetimi4.
Avrupa Komisyonu Üye Devlet reformlarına ve Avrupa 2020 hedeflerine destek olmak için
Eylül 2011’de, yükseköğretim sistemlerinin modernleşmesiüzerine yeni bir gündem
yayımlamıştır. Komisyon, yükseköğretim politikalarının geliştirilmesi için Üye Devletlerden
politika belirleyicilerle yakın çalışma yürütmektedir. Yeni gündem beş öncelik alanını
kapsamaktadır:





Yükseköğrenim mezunlarının sayılarının arttırılması;
Öğretim ve araştırma eğitimlerinin kalite ve uygunluklarının geliştirilmesi, mezunların
yüksek beceri gerektiren mesleklerde başarılı olmalarınısağlayacak bilgi ve yetilerle
donatılması;
Yurtdışında eğitim ve stajolanaklarının sunulmasıyla öğrencilerin fazladan beceri
kazanmalarına destek olunması; sınır ötesi işbirliğinin teşvik edilmesi;
Eğitim, araştırma ve iş arasındaki bağlantının (bilgi üçgeni) güçlendirilmesi;
Etkili yönetim ve kaynak yaratma mekanizmalarının oluşturulması.5
Bologna Süreci, 47 ülkede yükseköğretim reformlarını destekleyen hükümetler arası bir
süreçtir. Bologna Süreci 2010’da Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı’nı başlatmıştır. Avrupa
Yüksek Öğrenim Alanı öğrencilere yüksek nitelikli çok çeşitli derslerden istediklerini seçme
ve kendi ülkelerinde kolay tanımlama işlemlerinden faydalanma olanağı sağlamaktadır.
Haziran 1999 Bologna Tebliği, Avrupa Yüksek Öğrenimini Avrupalı ve yabancı öğrenci ve
akademisyenlere daha cazip hale getirmek için bir takım reformları harekete geçirmiştir.
Bologna Süreci’nin en başından beri üç temel amacı bulunmaktadır: üç aşamalı derece
yapısının başlatılması (lisans/yüksek lisans/doktora), eğitim kalitesinin sağlanması ve
öğrenim yeterlilik ve sürelerinin tanınması.
4
Belgenin tamamı için bakınız: http://ec.europa.eu/education/higher-education/doc/business/com158_en.pdf
Yüksek Öğretimin Modernleşmesi hakkında daha fazla bilgi için: http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0567:FIN:EN:PDF
5
21
CPS
AdvisoryGroup
Bologna Süreciaşağıda belirtilen süreçlerin de parçası olduğu daha büyük bir girişim olan
Bilgi Avrupa’sının parçasıdır.




Büyüme ve İstihdam için Avrupa 2020
Eğitim ve Stajlarda Açık Koordinasyon Metoduna ilişkin Stratejik Çerçeve, 2020
Eğitim ve Staj Stratejisi
Mesleki Eğitim ve Stajlarda gelişmiş Avrupa işbirliğine ilişkin Kopenhag Süreci
Avrupa Araştırma Alanı altındaki girişimler6
26-27 Nisan 2012 tarihlerinde Bakanlar Konferansı’nda kabul edilen Bükreş Bildirgesi’nde
üç temel öncelik tanımlanmıştır. Bunlar; hareketlilik, istihdam edilebilirlik ve niteliktir.
Bakanlar yükseköğrenimin ekonomik krizle mücadelede ve büyüme ve istihdama katkısının
önemine dikkat çekmiştir. Bakanlar aynı zamanda benzer lisans derecelerinin gelecekte
otomatik olarak tanınabileceğinin garantisini vermiştir.
Bükreş Bildirgesi, 2010-2020 için önceliklerinin belirlendiği Leuven Bildirgesi(2009)
üzerine kurulmuştur.
Yükseköğretim sistemi için kalite sağlanması
İki ya da üç aşamalı derece yapısının benimsenmesi (lisans/yüksek lisans/doktora)
Öğrenci, akademisyen ve idari personel hareketliliğinin teşvik edilmesi
Öğrenim performansının değerlendirilmesi için kredi sisteminin getirilmesi (ECTS)
Kolay tanımlanabilir ve kıyaslanabilir kademe sisteminin kabul edilmesi
Yükseköğretim kurumlarının, öğretmenlerinin ve öğrencilerinin Bologna sürecine
katılması
7. Yükseköğretimin Avrupa boyutunun desteklenmesi
8. Avrupa Yüksek Öğretim Alanının çekiciliğini arttırma
9. Hayat Boyu Öğrenme
10. Bilgiye dayalı toplumun iki ayağı: Avrupa Yüksek Öğretim Alanı ve Avrupa
Araştırma Alanı
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
Küresel bilgi ekonomisi kapsamında Avrupa’da rekabeti artırıcı üniversite
modernizasyonuna ilişkin 23 Kasım 2007 tarihli Avrupa Konseyi Tavsiye kararı
Özet
İşbu tavsiye kararı, üniversitelerdeki modernizasyon sürecini hızlandırma; öğrenci ve
araştırmacıların hareketliliğini sağlama ve Avrupa Yüksek Eğitim Alanı ile Avrupa Araştırma
Alanı’nın oluşumunun gerekliliği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Buna ek olarak, Konsey,
herkesi kapsayacak Yaşamboyu öğrenme ve yüksek eğitime erişim olanağı sunabilme
gerekliliği üzerinde durmaktadır.
6
Bologna Süreci hakkında daha fazla bilgi için:http://ec.europa.eu/education/higher-education/bologna_en.htm
22
CPS
AdvisoryGroup
Buna ilişkin olarak mevcut tavsiye kararı, Üye devletleri, yüksek eğitim kuruluşlarına
yönelik özerklik ve denetim mekanizmalarını oluşturmaya davet etmektedir. Ayrıca, Konsey,
Üye Devletleri, üniversiteler ile özel sektör işbirliğini sağlamaya ve alışılmışın dışında ya da
yetişkin öğrenciler tarafından da talep edilecek bir yüksek eğitime teşvik etmektedir.
Avrupa Komisyonu’ndan Konsey’e, Avrupa Parlamentosu’na, Ekonomi ve Sosyal
Komite’ye ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik Avrupa Araştırma Alanına ilişkin
Tebliğ
2.
/* COM/2000/0006 final */
Özet
İşbu tebliğ, Avrupa içinde bir araştırma pazarı oluşturarak, araştırmacıların, bilgi ve
teknolojinin taşınabilir olduğu ve rekabeti teşvik eden bir Avrupa Araştırma Alanı için altyapı
oluşturmayı amaçlamaktadır.
Bu bağlamda, Komisyon, Üye Devletlerdeki araştırma çalışmalarının ve politikaların
eşgüdümlü olarak yürütülmesi ve araştırmalar için ödenek temini dışında, çeşitli yönleri de
kapsayacak Avrupa genelinde bir araştırma politikası oluşturulmasını öngörmektedir.
Buna ek olarak, Avrupa Araştırma Alanı (ERA), özel yatırımın desteklenmesi ve
araştırmalara yönelik imkân ve kaynakların tedariğini planlamaktadır. Araştırma Alanı için
finansman destek, Altıncı Çerçeve Programının ardından 2007 yılındaki Yedinci Çerçeve
Programı kapsamında yer bulmaktadır.
3.
Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve
Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik büyüme ve gelişme ve kalkınmayı
destekleme-Avrupa yüksek öğretim sistemlerinin modernizasyonu için gündeme
ilişkin Tebliğ
/*COM/2011/567 final*/
Özet
Avrupa 2020 eğitim hedefleri 2020 yılına kadar gençlerin % 40’nin başarı ile yüksek öğretim
veya dengi eğitimleri tamamlamalarının gerektiğine işaret etmektedir.
Komisyon tarafından yayınlanan Avrupa yükseköğretim sistemlerinde yeni gündem üye
devletlerin reformlarını desteklemek ve Avrupa 2020 hedeflerine katkıda bulunmayı
hedeflemektedir.
Komisyon tarafından aşağıdaki reform alanları sunulmaktadır:


Yüksek öğretim mezunlarının sayısını arttırmak;
Araştırmacı eğitim ve öğretimin kalitesini ve uygunluğunu arttırmak, yüksek beceri
gerektiren mesleklerde başarılı olmaları için mezunları bilgi ve yeterlilik ile donatmak;
23
CPS
AdvisoryGroup


Çalışma ya da yurtdışında eğitim yoluyla ek beceriler kazanmaları için öğrencilere
daha fazla imkan sağlamak ve yükseköğretim performansını arttırmak için sınır ötesi
işbirliğini teşvik etmek;
Eğitim araştırma ve iş bağlamında "bilgi üçgenini" güçlendirmek.
Yüksek Öğretim Sistemlerinin Modernleşmesine ilişkin Konsey Kararları
4.
(Resmi Gazete C 372, 20.12.2011, s. 1-7)
Özet
Konsey aşağıdaki konularda mutabakat sağlamıştır:




Yükseköğretim sisteminin başarılı bir şekilde modernleşmesi için nitelikli eğitim ve
araştırma gereklidir.
Büyüme ve istihdamın arttırılması için eğitim, araştırma ve inovasyon arasındaki bilgi
üçgeninin güçlendirilmesi gerekmektedir.
Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı ve Avrupa Araştırma Alanı’nın bütün dünyada cazip
hale getirilmesi için AB dışından en iyi öğrencileri, akademisyenleri ve araştırmacıları
çekmesi ve yeni sınır ötesi işbirlikleri geliştirmesi gerekmektedir.
İşveren ve diğer menfaat sahiplerinin sürecin parçası olması önemlidir.
2.3. Mesleki Eğitim ve Öğretim
Mesleki Eğitim ve Öğretim (VET) politikası, gerekli bilgi, beceri ve yetilerin edinimi
hususunda, Avrupa iş gücü potansiyelini artırmaya ilişkin büyük öneme sahiptir. İşbu
üstlenilen misyon, artan küresel rekabet ortamında mücadele veren, düşük vasıflı işçi ve yaşlı
nüfus oranının yüksek olduğu Avrupa’da etkisini artırmaktadır. Bu bağlamda, Üye Devletler
ve Avrupa Komisyonu, işbirliği içerisinde çalışarak Avrupa’daki mesleki eğitim ve öğretime
destek vermeyi hedeflemektedir.
VET alanına ilişkin Avrupa istişare faaliyetleri Kopenhag Süreci’nde, Avrupa Serbest Ticaret
Birliği Üye devletleri ve AB aday ülkelerini de içeren 31 Avrupa ülkesinin eğitimden sorumlu
bakanları tarafından imzalanan Kasım 2002 tarihli Kopenhag Beyanatıkapsamında
başlamıştır. Bun ilişkin olarak taraflar aşağıda sıralanan temel öncelikler hususunda ortak
karara varmıştır:

Avrupa boyutu: Mesleki eğitim ve öğretimin Avrupa boyutunun geliştirilmesine vurgu
yaparak, değişimi ve kurumlar arası işbirliğini destekleyici kapalı bir istişare ortamı
yaratılmasının ve Avrupa’nın dünya çapında bir referans ortamı haline getirilmesinin
hedeflenmesi.

Şeffaflık, bilgi ve rehberlik:VET bünyesinde şeffaflık ortamının oluşturulması, bilgi
edinme araçlarının geliştirilmesi, Avrupa kapsamında özgeçmiş, sertifika ve diploma
programları, Ortak Avrupa çerçevesinde dillerin ve EUROPASS’in teşvik edilmesi
24
CPS
AdvisoryGroup

Öğrenmeyi, temel mesleki eğitimi, değişimi ve yeteneklerin farkındalığını
destekleyerek bilgi ve rehberliği öncül alan faaliyetleri iyileştirilmesi.

Yetenek ve becerilerin tanınması: Ülkeler arasındaşeffaflığın, kıyaslamanın,
dönüşümün oluşmasına ve yeteneklerin tanınmasına olanak tanıması.

Nitelik güvencesi: Model, metot ve prensiplerin değişimini esas alarak, kalite garantisi
hususunda işbirliğinin desteklenmesi.
Kopenhag Süreci, iki senelik periyodlarla gözden geçirilmektedir. İlk inceleme Aralık 20047
tarihinde Maastricht’te yapılan Konsey toplantısında, ikincisi Aralık 20068’da Helsinki
Konseyi tarafından, üçüncüsü Kasım 20089 tarihli Bordeaux Konseyi toplantısında
gerçekleşmiştir. 2011–2020 yılları Kopenhag Süreci önceliklerine ilişkin son gözden geçirme
ise bu 201010 yılının Aralık ayında Bruges’de gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantıya
Avrupa Birliği’nin 27 Üye Devletinin yanı sıra Hırvatistan, Makedonya Cumhuriyeti, İzlanda,
Lihtenştayn, Norveç ve Türkiye dahil olmak üzere 33 Avrupa Ülkesinin eğitim bakanları,
işveren ve sendika temsilcileri katılmıştır.
Eğitim alanında bir hedefler ve eylemler pakedi olan 'Bruges Bildirisi ', Avrupa’daki mesleki
eğitimin kalitesini artırmayı ve istihdama ve ekonomik büyümeye katkıda bulunmayı
hedeflemektedir.
Buna göre Bruges Bildirisi:

“Kişilerin hayatın herhangi bir aşamasında öğrenme fırsatına sahip olmaları için
eğitim ve öğretime erişimin daha açık ve esnek olmasını sağlayarak herkesin hayat
boyu öğrenime olabildiğinden fazla bir şekilde ulaşmasını sağlamayı,

Kişilerin adaptasyon kabiliyetlerini, kendine güvenlerini ve dil yeteneklerini
geliştirmeleri için yurtdışında daha fazla tecrübe ve eğitim olanakları sağlamayı,

Belirli işler için doğru yetkinlikleri sağlayacak yüksek kaliteli kursları sağlamayı,

Dezavantajlı durumdaki kişiler için daha fazla erişim ve sosyal içerme sağlamayı,

Yaratıcı, yenilikçi ve girişimci düşünceyi teşvik etmeyi hedeflemektedir”.
Bütün bunlara ilaveten, Bruges Bildirisi, eğitim ve öğretim alanında ulusal seviyede somut
önlemlerin alınmasını desteklemek ve bu konuyu Avrupa seviyesinde desteklemek için orta
vadeli bir plan içermektedir.
Bahse konu plana göre Avrupalı ülkeler:

Daha fazla kişinin eğitim sürdürmesini desteklemek için inisiyatiflerin, hakların ve
zorunlulukların kullanımını tekrar gözden geçirmeli,

Mesleki eğitimde kalitenin sağlanmasına ilişkin 2009 tarihli Tavsiye Kararı’nın
uygulanmasını sağlamalı,
7
Bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/vocational/council04_en.pdf
9
10
8
25
CPS
AdvisoryGroup

Meslek okullarının gelişimini yerel ve bölgesel otoritelerin yardımı ile teşvik etmeli,

Uluslararası hareketliliği sağlamak için uluslararasılaştırma stratejilerini uygulamalı,

Verilen eğitimlerin iş dünyası ile alakalı olmasını sağlamak için iş dünyası ile
işbirliğini artırmalı ( örneğin öğretmenlere şirketlerde tatbiki eğitim alma fırsatlarını
sunmak )

Mesleki eğitimin yararlarını belirtecek iletişim stratejileri başlatmalıdır.
2010 yılının Haziran ayında Avrupa Komisyonu gelecek on yılın mesleki eğitim ve öğretim
planı oluşturan “ 2020 Avrupa Stratejisini desteklemeye yönelik mesleki eğitim ve öğretimde
Avrupa işbirliği için yeni bir itici güç” adlı Tebliği yayımlamıştır.
Bahsi geçen hedefler doğrultusunda geliştirilen temel hususlar:

Avrupa Kalite Çerçevesi (EQF): Avrupa çapında çalışanların ve öğrencilerin
hareketliliği ve yaşamboyu öğrenimin teşviki doğrultusunda, EQF ulusal niteliklere
ilişkin ortak referans çerçevesi oluşturulmasını öngörür. Çerçeve, bireylerin
kabiliyetlerini değerlendirecek (öğrenme neticeleri) ve ulusal nitelikleri saptayacak
sekiz referans düzeyi oluşturmuştur. Avrupa kurumları tarafından 2008 yılında kabul
edildikten sonra EQF Avrupa çapında uygulamaya konulmuştur. 2012 yılında her
nitelik bir EQF düzeyine tekabül edecektir.

Europass:Europass, iş arayan bireylerin kendi yetenek ve niteliklerine uygun açık
poziyonlara ulaşımını sağlayacak altyapı hizmetini sunar. Ulusal merkezlerin internet
ortamında iletişim ağını oluşturmaktadır. Europass hizmeti dahilinde, Europass
özgeçmiş, Avrupa Dili Pasaportu, Europass Diploma Programı veya Europass
Sertifika Programları geçerli olabilecektir.

VET’e yönelik Avrupa Kredi Sistemi (ECVET):Avrupa Birliği Üye Devletleri ve
Avrupa Komisyonu’nun da katılımı ile geliştirilen ECVET sistemi, ülke dışında veya
diğer öğrenme platformlarında yapılacak mesleki eğitim ve öğretim yolu ile
becerilerin, yeteneklerin ve bilginin tanınmasını mümkün kılar.

Avrupa Kalite Güvencesi Referans Çerçevesi (EQARF): Avrupa Komisyonu ve
AB Üye Devletlerinin eşgüdümlü girişimlerince hazırlanan işbu referans programı,
Üye Devletlerin ulusal VET sistemlerine uyum sürecine muavenet edecek.
Mevcut çerçeve, ayrıca Avrupa istihdam pazarının ve yaşamboyu öğrenme politikalarının
bütünleşmesine ek olarak; hedef ve planların oluşturulması, aşamaların belirlenmesi,
aşamaların değerlendirilmesi ve denetim olmak üzere dört kademeden oluşan bir kalite
döngüsünün oluşturulmasını da öngörmektedir. Uluslararası ya da kurumlar arası öğrenme
faaliyetleri aracılığı ile kabiliyetlerin tanınmasının önünü açmaya çalışan, yüksek eğitimdeki
Avrupa Kredi Transferi ve Birikimi Sistemi (ECTS); Europass,Hareketliliğe ilişkin Avrupa
Nitelik Sözleşmesi(EQCM), gayri resmi öğrenmenin belirlenmesi ve tasdiklenmesine yönelik
Avrupa ilkeleri ve Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin Avrupa Kalite Çerçevesi gibi birçok farklı
Avrupa girişiminin bir parçasıdır.
26
CPS
AdvisoryGroup
2.3.1. Yürürlükteki ilgili Mevzuat
1.
2020 Stratejisini Desteklemek için Avrupa Mesleki Eğitim ve Öğretim İşbirliğinde
Yeni bir güç oluşturulmasına ilişkin Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa
Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler
Komitesi’ne yönelik Tebliğ
/* COM/2010/0296 final */
Özet:
Bu Tebliğ, Avrupa 2020 Stratejisi’nde dile getirilen mesleki eğitim ve öğretimin etkinliğini
arttırmak için oluşturulmuştur. Bu amaç doğrultusunda Tebliğ’de beş temel öncelik
belirlenmiştir:
1) Hayatın her aşamasında öğretim esnek olarak ulaşabilmenin sağlanması;
2) Yurtdışı hareketliliğin arttırılarak deneyim elde edilmesini sağlamak;
3) Eğitim ve öğretimde yüksek kalitenin sağlanması;
4) Dezavantajlı gruplara yönelik daha fazla imkan yaratılması;
5) Öğrencilerin yaratıcı, yenilikçi ve girişimci düşünebilmesini sağlamak.
2.
Mesleki Eğitim ve öğretiminde Avrupa istişaresinin teşvikine ilişkin 19 Aralık 2002
tarihli Avrupa Konseyi İlke Kararı
(Resmi Gazete C 013, 18.01.2003, S. 0002 – 0004)
Özet:
İşbu ilke kararı, 31 Avrupa ülkesinin imza attığı Kopenhag Beyanatı’nda belirtilen öncelikleri
(Avrupa boyutu, şeffaflık, bilgi ve rehberlik, yetenek ve becerilerin tanınması ve nitelik
güvencesi unsurlarını kapsayan) onaylamaktadır. Bu bağlamda, Konsey, Üye devletlerin ve
Komisyon’un bu öncelikleri geliştirmeye yönelik mevcut düzenlemeleri ve mekanizmaları
oluşturmak amacıyla gerekli adımları atmalarını ve bunu gerçekleştirirken sosyal tarafların,
Mesleki Öğrenim üzerine Danışma Kurulu, aday ülkeler ve EFTA-EEA ülkelerinin de sürece
katılımını sağlamalarını öngörmektedir.
3.
Mesleki Eğitim ve Staj (VET) alanında Gelişmiş Avrupa İşbirliği için Gelecekteki
Öncelikler konulu Konsey ve Üye Devletler Hükümet Temsilcilerinin Sonuç
Kararları
(Resmi Gazete C 18, 24.1.2009, s. 6-11)
Kopenhag sürecinin başlamış olduğu 2002’den bu yana uygulanan öncelikler ve ana hatlar
halen geçerlidir. 2008-2010 dönemi için dört yeni öncelik alanı belirlenmiştir.
27
CPS
AdvisoryGroup
1. Ulusal ve Avrupa düzeylerinde mesleki eğitim ve staj alanında işbirliğinin teşvik
edilmesi için araç ve planların uygulanması;
2. Mesleki eğitim ve staj sistemlerinin nitelik ve çekiciliğinin güçlendirilmesi;
3. Mesleki eğitim ve staj ile iş piyasası arasındaki ilişkinin geliştirilmesi;
4. Avrupa genelinde işbirliği düzenlemelerinin birleştirilmesi.
2.4. Yetişkinlerin Eğitimi
Yetişkinler tarafından alınacak temel eğitim ve öğretim sonrası tüm öğrenme yolları şeklinde
tanımlanmış olan yetişkin eğitimi önemli bir yere sahip olup kişisel gelişimin yanında, sosyal
bütünleşme, istihdam, rekabet, ekonomik büyüme unsurlarını da içinde barındırır. Bu hususta,
bireysel, sivil, sosyal ve ekonomik gibi farklı amaçları kapsayabilir. Yetişkin eğitiminin temel
öncelikleri aşağıda sıralanmıştır:

Düşük vasıflı çalışanların geliştirilmesi ve işgücündeki beceri düzeyinin artırılması
yolu ile nüfus değişikliklerinden kaynaklı çalışan açığını azaltmak

Nitelik kazanamadan yetişkin seviyesine gelmiş kişilere ikinci bir şans sunarak erken
okuldan ayrılan yüksek orandaki kişi sayısına hitap edebilmek,

Fakirlik ve radikal gruplar arasındaki dışlanmanın önüne geçmek. Yetişkin eğitimi,
gerek kişilerin becerilerini geliştirmede gerekse onlara aktif bir yurttaş ve kişisel
özerklik yetisi kazandırmada önemli bir rol üstlenebilir.

İşgücü piyasalarını ve göç nüfusunu toplumla bütünleştirebilmek. Bu bağlamda
yetişkin eğitimi, dil eğitimi gibi bütünleşmeye ön ayak olacak uygun kurs imkânları
sunmaktadır. Göç nüfusunun niteliklerinin tanınması ve geçerliliğinin sağlanmasına da
yardımcı olabilir.

Yaşamboyu öğrenmeye olan katılımı artırmak ve özellikle bu oranın düşüşe geçtiği 34
yaş sınırına vurgu yapmak. Avrupa’da ortalama çalışma yaşı arttıkça, buna paralel
olarak yaşça büyük çalışanlar için yetişkin eğitiminin de artması gerekli
görülmektedir11.
Avrupa Komisyonu Mart 2011 tarihinde “Yetişkin Eğitiminde Eylem Planı: 2008- 2010
arası Sonuçlar ve Başarılar”isimli Çalışma Belgesini yayınlamıştır.
Avrupa Komisyonu, bahse konu Çalışma Belgesinde 2007 yılının Eylül ayından itibaren
Avrupa Birliği’nde yetişkinlerin eğitimi alanında kaydedilmiş gelişmeleri ortaya koymaktadır.
Söz konusu rapor, yetişkin eğitimindeki reformlar, eğitimde kalitenin sağlanması, yaygın ve
örgün eğitim ve öğrenme fırsatları gibi öncelikli eylem alanlarında gelişmeler olduğunu
açıklamaktadır. Rapor, öte yandan, tamamen geliştirilecek olan yetişkin eğitim sektörü ve
politikalarının okulu genç yaşta bırakmış kişiler, okuma-yazma sorunu olan kişiler, modern
toplumda gerekli olan işlevsel yetkinliklere sahip olmayan kişiler gibi Avrupa’da bulunan az
11
Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0558:FIN:EN:PDF
28
CPS
AdvisoryGroup
yetenekli kişilerin karşılaştığı problemlerin üstesinden gelinmesi için geniş ölçekte geçerli
olacak ikinci bir şans girişimlerinin hazırlaması gerektiğinin altını çizmektedir.
Ekonomik kriz, yeni becerilere duyulan ihtiyaç ve demografik değişiklikler, rekabetçilik,
istihdam edilebilirlik, sosyal içerme ve aktif vatandaşlık politikalarının bir parçası olan, hayat
boyu öğrenme stratejilerinde yetişkin eğitiminin önemini vurgulamaktadır. AB, 2020
itibariyle 25-64 yaş arası yetişkinlerin %15’inin hayat boyu öğrenmeye katılmasını
hedeflemektedir. Ancak 2011’de AB genelinde yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımı
%8,9 olarak belirlenmiştir ve bu ortalama AB hedefinin çok altındadır. Diğer yandan, bu
oranlar AB ülkeleri arasında da çok fazla değişiklik göstermektedir. İstatistikler genel
eğilimin negatif olduğunu göstermektedir. 2011’de yalnızca altı AB ülkesi AB’nin %15
hedefine ulaşmıştır.
1.
“Yetişkin Eğitimi: Öğrenmek için geç değil” adlı Avrupa Komisyonu Tavsiye
Kararı
/* COM/2006/0614 final */
Özet
Mesleki öğrenim, göç nüfusunun, yaşlı ve mağdur grupların Avrupa işgücü piyasalarına
kazanımına ilişkin olarak yetişkin eğitimi oldukça büyük önem taşır. Becerilerin
geliştirilmesi, ekonomik büyüme, istihdam ve suç oranının azalması, sağlık giderlerinin
düşmesi, sivil katılımın artması gibi sosyal yaşama pozitif katkıda bulunacaktır.
Tebliğ kararı, AB’nin karşılaştığı temel sorunsallara ilişkin yetişkin eğitiminin muhtemel
etkilerini vurgulamaktadır:
Rekabet: 2010 yılı itibarıyla yeni iş alanlarının 50% oranında nitelikli işgücüne ihtiyaç
duyacağı ve Avrupa işgücü piyasalarının mevcut çalışanlarının üçte birini düşük vasıflı
çalışanların oluşturduğu göz önünde bulundurularak, bu husus Lizbon Stratejileri hedefleri
(ekonomik büyüme, istihdam, sosyal uyum) kapsamında dikkate alınmıştır. Bu bağlamda,
AB’nin işgücündeki genel yeterlilik seviyesini adil bir biçimde artırması gerekmektedir.
Nüfus değişimi: Avrupa kapsamındaki yaşlı nüfusu ve göç sayısı giderek artmaktadır. Üye
ülkeler, mevcut yaşlı çalışanlarının işgücü içerisindeki sürekliliğini korumak ve genç nüfus
takviyesi yapmak mecburiyetindedirler. Buna bağlı olarak, erken okul terklerinin
engellenmesi ve yaşlı nüfusun yeterliliğinin artırılması önemlidir. Göç nüfusu, yaşlanmakta
olan Avrupa işgücü için bir çözüm olanağı sunabilir, ancak eğitim ve öğretim sistemlerinin
buna ayak uydurması gerekmektedir.
Sosyal katılım: Yetişkin eğitimi sayesinde sosyal dışlanmışlığın önüne geçilerek fakirlik ile
mücadele mümkün olabilir; bu bağlamda düşük seviyeli ilköğretimin, işsizliğin, kırsal
yalıtımın ve fırsat eşitsizliğinin çözümüne de olanak tanınabilir.
29
CPS
AdvisoryGroup
Avrupa Komisyonu bu sorunsallara ilişkin beş farklı faaliyet planı öngörür:

Katılım önündeki engellerin ortadan kaldırılması

Yetişkin eğitim kalitesinin artırılması

Öğrenme neticelerinin tanınması ve geçerliliği hususunda gerekli önlemlerin alınması

Yaşlı nüfusa ve göç nüfusuna yatırım yapılması

Yetişkin eğitimine yönelik araştırma ve analiz çalışmalarının desteklenmesi
Yetişkin Eğitimi için Yenilenmiş Avrupa Ajandasına ilişkin Konsey Kararları
2.
(Resmi Gazete C 372, 20.12.2011, s. 1-7)
Özet
Yenilenmiş Avrupa Ajandası, 2012-2020 dönemleri için yetişkin eğitiminde Avrupa
işbirliğinin ana hatlarını çizmektedir. Ajanda, 2012-2014 arasında Avrupa’daki yetişkin
eğitiminin önceliklerini tanımlamaktadır.
1. Hayat boyu öğrenmenin ve hareketliliğin hayata geçirilmesi
2. Eğitim ve stajların niteliğinin ve etkinliğinin arttırılması
3. Eşitlik, sosyal kaynaşma ve aktif yurttaşlığın yetişkin eğitimiyle desteklenmesi
4. Yetişkinlerin yaratıcılık ve inovasyonlarının geliştirilmesi ve öğrenme ortamlarının
iyileştirilmesi
5. Yetişkin eğitiminde bilgi tabanının geliştirilmesi ve yetişkin eğitimi sektörünün
denetlenmesi
3.
Yaşamboyu Öğrenme Programı
Avrupa Komisyonu, 2007 yılındaki eğitim, mesleki eğitim ve öğretim üzerine oluşturulmuş
önceki programların yerine, Yaşamboyu Öğrenme Programı kapsamındaki eğitim ve öğretim
politikalarını desteklemektedir. Oluşturulan yeni şemsiye programı, 2007–13 yıllarını
kapsayacak 7 milyar avroluk bir bütçe ayrılmasını planlayarak, okullar için Comenius, yüksek
eğitime yönelik Erasmus, mesleki eğitim ve öğretime yönelik Leonardo da Vinci ve yetişkin
eğitimine yönelik Grundtvig olmak üzere dört alt programı bünyesinde barındırır. Buna ek
olarak, bahsi geçen dört alt yapının işlevselliğini artıracak çapraz program ışığında, Yabancı
diller, Bilgi edinme, İletişim teknolojileri ve proje sonuçlarının dağılımı ve kullanımına ilişkin
istişare politikasını da içerir. Son olarak, Jean Monnet programı sayesinde, Avrupa
bütünleşmesine ilişkin öğretme, araştırma ve sunmaya katkı sağlanmaktadır.
30
CPS
AdvisoryGroup
3.1. Comenius Programı
Okul öncesi ve ilköğretim üzerinde yoğunlaşan Comenius, farklı Avrupa kültürleri, değerleri
ve dilleri hususunda, öğretmen, öğrenci ve eğitim personelleri arasında bilgi ve farkındalık
seviyesini artırmayı amaçlar. İşbu program, okullar arasındaki çok-düzeyli ve ikili işbirlikleri
aracılığı ile genç kitlenin bireysel gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bu işbirlikleri, dil ve ICT
becerilerinin ve aynı zamanda kültürel farkındalığın gelişmesine ön ayak olacak öğrenci
değişimlerine de olanak tanımaktadır.
Programın hedefleri şunlardır:

Gençlerin ve öğretmenlerin Avrupa çapında hareketliliğinin sağlanması,

Üye Devlet okullarının arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi, bu bağlamda en az üç
milyon öğrencinin 2010 yılına kadar ortak eğitim faaliyetlerine katılımının
sağlanması,

Yabancı dil öğreniminin teşvik edilmesi, yenilikçi ICT tabanlı içerik, hizmet ve
iyileştirilmiş öğretme teknikleri ve pratiklerinin sağlanması,

Öğretmen yetiştirme kalitesinin geliştirilmesi,

Pedagojik yaklaşımların ve okul yönetiminin geliştirilmesi12.
Program uyarınca belirlenen yollar aşağıda sıralandığı gibidir:

Öğrenci değişimlerini destekleyen okullar arası işbirlikleri,

İki farklı bölgedeki yerel eğitim makamlarının, okul personelinin ve diğer paydaşların
ortak hedefler doğrultusunda eşgüdümüne imkân verecek bölgesel işbirlikleri. Bahsi
geçen faaliyetler seminerler, çalışma alanları, proje toplantıları, personel değişimleri
vb. içermektedir.

Öğretmenler ve okul personelinin eğitimi için gerekli altyapı zeminini oluşturmaya
yönelik hibeler,

Öğretmen adaylarının farklı Üye Devletlerde 3 aydan 10 aya kadar kalma imkanı
bulup tecrübe kazanması amacına yönelik Asistanlık hibeleri,

Çok taraflı projeler,

Comenius projelerine destek verecek, iyi pratik ve içeriklerin değişimi yoluyla eğitim
düzeyini ilerletmeye yönelik en az on ülkeye ait kurumları kapsayan bir iletişim ağı.
Comenius ağları
Comenius ağlarınınamacı, en az 10 farklı ülkeden organizasyonları toplayarak onların
uzmanlık alanları ile ilgili eğitim programı geliştirmektir. Bunu gerçekleştirirken pratik ve
yenilikçi bilgiyi ve içerik desteğini de diğer Comenius Ortaklıklarına da sağlamaktadır. Bu
12
Comenius Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız:
http://ec.europa.eu/education/comenius/doc1004_en.htm
31
CPS
AdvisoryGroup
hareket Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA). Tarafından desteklenmekte
olup daha detaylı bilgi EACEA internet adresinden elde edilebilmektedir.EACEA Website.
3.2. Erasmus Programı
Yüksek eğitime ilişkin Erasmus programı, öğrencilerin ve üniversite çalışanlarının dönüşümü,
üniversitelerarası istişarenin geliştirilmesi ve yüksek eğitim kurumları ile iş dünyası
arasındaki işbirliğinin sağlanmasını teşvik etmeyi hedefler. Bu bağlamda, programın destek
vermeyi öngördüğü hususlar:

Diğer Avrupa şirketlerinde çalışmak ya da staj yapmak isteyen öğrenciler,

Farklı Avrupa ülkelerinde (diğer yüksek eğitim kurumları veya girişimleri) eğitim
vermek, çalışmak ya da öğrenim görmek isteyen akademisyenler ve bazı yüksek
eğitim çalışanları (kütüphaneciler vb.),

Deneyimlerini paylaşmak amacıyla yüksek eğitim kurumlarında eğitim vermek ya da
öğrenim görmek isteyen şirket çalışanları,

Gelişmiş programları, çok taraflı projeleri (müfredat düzenlemesi, eğitimin
modernizasyonu vb. ), akademik iletişim ağını kapsayan üniversite dayanışması13.
Erasmus Programının genel olarak uygulanmasından Avrupa Komisyonu sorumlu olup, farklı
faaliyetler Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir.
Merkezi olmayan faaliyetler ise, bireysel hareketliliği teşvik etmek amacıyla 33 katılımcı
ülkenin ulusal ajansları tarafından yönetilmektedir. "Merkezi" faaliyetler, ağlar, çok taraflı
projeler ve ERASMUS Üniversite Beyannamesi ödülü AB Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür
İcra Ajansı yönetimi altında bulunmaktadır.
Erasmus Programı 2012’de 25. yılını kutlamıştır. 1987’deki başlangıcından bu yana yaklaşık
3 milyon öğrenci, 300 000’in üzerinde yüksek öğrenim görevlisi ve diğer personel Erasmus
Programı’ndan faydalanmıştır. Erasmus Programı’na ayrılan yıllık bütçe 450 milyon Euro’dur
ve 4000 yükseköğrenim kurumu Programa katılmaktadır. Her yıl Erasmus Programı ile
yurtdışında eğitim gören öğrenci sayısı 230 000’dir. Erasmus tecrübesi öğrencinin akademik
ve profesyonel yaşantısını zenginleştirmekte, öğrencinin dil ve kültürlerarası iletişim
becerilerini, kendine güven ve öz farkındalıklarını güçlendirmektedir. Bütün bunların yanında
Erasmus Programı Avrupa vatandaşlığı duygusunu ve ileride istihdam edilebilirliklerini
arttırmaktadır.
3.3. Leonardo Da Vinci Programı
İşbu program, işgücü piyasası ve mesleki öğrenimdeki stajyer ve uzmanların hareketliliğine
olanak tanınması ve mesleki eğitim kurumları arasındaki işbirliğinin sağlanması yolu ile
politikalar ve uygulamaları arasında köprü oluşturmayı amaçlar. Buna yönelik olarak, Avrupa
13
Erasmus Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız:
http://ec.europa.eu/education/erasmus/doc1061_en.htm
32
CPS
AdvisoryGroup
çapında stajyer ve uzmanların hareketliliği, VET bünyesinde yeniliği destekleyici çok taraflı
projeler ve VET paydaşlarını kapsayan içerikli iletişim ağlarının yaygınlaşması için gerekli
finansman desteğini sağlar. Program aşağıdaki faaliyetleri kapsamaktadır:

İlk Mesleki Öğretimde Stajyerlerin Hareketliliği: Bu bağlamda, program, ilk mesleki
eğitim ve öğretim deneyimini, farklı Avrupa ülkesindeki bir girişim ya da eğitim
kurumunda yapmayı hedefleyen stajyer, öğrenci veya amatörleri destekler.

İşgücü Pazarındaki Kişilerin Hareketliliği: Bu faaliyet planı, işçiler, serbest meslek
mensupları ya da farklı bir Avrupa ülkesinde mesleki amaçlı bir eğitim programına
katılmayı hedefleyen ve istihdam için uygun yeterlilikte olan kişilere olanak tanır.

Mesleki Eğitim ve Öğretimdeki Uzmanların Hareketliliği: İşbu eylem planı, VET
alanında Avrupa çapında, kişilerin değişimini esas alır. Buna ilişkin olarak da
öğretmenlerin, eğiticilerin ve stajyerlerin bireysel gelişim süreçlerine öncelikli önem
verilmiştir. Buna ek olarak, faaliyet planı KOBİ’ler ile de işbirliğine odaklanmış
durumdadır.

İşbirlikleri: İşbu program, mesleki eğitim ve öğretim kurumları haricinde, girişimciler
ve sosyal tarafları da kapsayıcı üç farklı bölgedeki VET kurumları arasında küçük
çaplı işbirlikleri oluşturmaya katkıda bulunur. Bu işbirlikleri, hareketlilik projeleri ya
da yenilik aktarımı gibi Leonardo Da Vinci faaliyet planlarını küçük bir bütçe desteği
ile tamamlayıcı niteliktedir.

Çok taraflı projeler – Yaratıcılığı Geliştirme: Esasa yönelik olarak, işbu program, VET
bünyesindeki yaratıcı içerik, metot ve yöntemlerin gelişimi için uluslararası bir
işbirliğini öngörür.

Çok taraflı Projeler – Yaratıcılığı Aktarma: Yaratıcılığın aktarımı projeleri, özel ya da
kamusal VET sistemlerinde ya da yerel, ulusal ya da bölgesel şirketlerde yer alan
önceki faaliyetler aracılığı ile yenilikleri benimsemeye destek verir.

İçerikli İletişim Ağları: İletişim ağları sayesinde mesleki öğretimdeki farklı aktörlerin
koordinasyonuna katkı sağlanmaktadır. Buna yönelik olarak, işbu program, VET
aktörleri, girişimciler, sosyal taraflar ve eğitim kurumları arasındaki işbirliğini
sağlayarak sektör odaklı yeni akımları ve beceri gereksinimlerini belirlemeye yardımcı
olur14.
3.4. Grundtvig Programı
Program, yetişkinlerin bireysel gelişimlerine olanak tanıyarak, ruh sağlıkları ve görev
yapabilme potansiyellerini teminat altına almayı hedefler. Program, öğrenciler dışında,
öğretmenler, stajyerler, siyaset organları, danışma kurumları, bilgilendirme servisleri ve
ayrıca yaşamboyu öğrenme sürecine ve yetişkin eğitimine dâhil olmuş yerel, bölgesel ya da
ulusal düzeyde, sivil toplum kuruluşları, gönüllü kurumlar ve araştırma merkezlerini de
bünyesinde barındırır.
Programın temel hedefleri:
14
Leonardo Da Vinci Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/leonardo-davinci/doc1033_en.htm
33
CPS
AdvisoryGroup
-
2013 yılında kadar 25.000 kişiyi yetişkin eğitimine dâhil etmek ve gerek içerde
gerekse ülke dışında daha kaliteli deneyimden geçtiklerine emin olmak,
-
2013 yılında kadar her sene en az 7.00 kişinin yetişkin eğitiminden faydalanabilmesi
amacı ile hareketliliği teşvik etmek ve buna olanak sunmak,
-
Yetişkin eğitiminde yaratıcı faaliyetlerin önün açmak ve geniş çaplı başvuruları teşvik
etmek,
-
Yetişkin eğitimine erişimi kolaylaştırmak ve özellikle yaşlı ve okuldan terk kişileri bu
erişim ortamına katabilmek,
-
Modern eğitim içeriği, servisi ve uygulamasını gerçekleştirmek.
Faaliyetler dâhilinde bulunanlar:
-
-
Hazırlayıcı ziyaretler: katılımcı diğer ülkedeki işbirlikçi kuruluşlara yapılacak
ziyaretleri veya geliştirilen projelere veya oluşturulmakta olan iletişim ağlarına
işbirlikçi bulmak amaçlı seminerlere katılımı içermektedir.
Yetişkin eğitim personeline yönelik değişimler ve ziyaretler
Asistanlıklar
Yetişkin eğitimi personeline hizmet veren servis personeli
Çalışma alanları
Kıdemli gönüllü projeleri
Öğrenme İşbirlikleri
Çok taraflı projeler
Çok taraflı iletişim ağları15
3.5. Çapraz Programlar
Bahsi geçen dört alt grubun işlevselliğini artırmaya yönelik olarak Yaşamboyu Öğrenme,
aşağıda faaliyetleri sıralanan bir çapraz program da içerir.

İşbirliği ve yaratıcılık siyaseti:Yaşamboyu öğrenmede işbirliği ve politaka gelişimini
desteklemeye ve yeterli veri ve istatistiğin temin edilmesine, karar alıcı mekanizmalar
ve diğer paydaşlar için çalışma ziyaretleri yapılmasına yönelik katkının sağlanması.
Ayrıca bu uygulama, Avrupa düzeyindeki eğitim ve öğretimde mevcut çalışmaları ve
araştırmaları da destekler.

Diller:Yaşamboyu Öğrenme programının dört alt grubunun da dâhilinde olan dil
unsuru, aynı zamanda çapraz programın da temel faaliyetlerindendir. Dil öğrenimi
becerilerinin önemine ilişkin farkındalığın artması ve dil öğrenimi ve öğretimi
materyallerine erişim kolaylığının sağlanmasının yanında, uygulama aynı zamanda,
yeni dil öğrenimi araçlarını (internet üzerinden kurslar, dil ölçme ve değerlendirme
vasıtaları gibi) ve uygulamaların dönüşümünü sağlayacak iletişim ağlarını da
destekler.
15
Grundtvig Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc86_en.htm
34
CPS
AdvisoryGroup

Bilgi ve Haberleşme Teknolojileri (ICT): ICT ile eğitimin entegrasyonunu
sağlayabilmek çapraz eğitimin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Buna ilişkin olarak
her yıl düzenli olarak öncelikler belirlenmektedir. Son dönem gündem maddeleri:
özellikle dışlanma riski taşıyan gruplar için ICT araçlarının kullanımına, erken
okuldan ayrılmalara, azınlıklara ve yaşlı kesime yönelik desteğin sağlanması.

Sonuçların dağıtımı ve kullanımı16
3.6. Jean Monnet Programı
Jean Monnet, ilk olarak 1990 yılında, üniversitelerdeki Avrupa Entegresyonuna ilişkin
araştırmaları ve öğretimi desteklemek amacıyla başlamıştır. Yaşamboyu Öğrenme
Programının nüfusa geçmesinin ardından, Jean Monnet, Erasmus ve Leonardo da Vinci’ye eş
olarak bir alt grup sıfatını almıştır.
İşbu program üç temel faaliyetten oluşmaktadır:

Avrupa Entegrasyonuna ilişkin Üniversite Projelerinin Teşviki: Ders
modellemeleri, araştırma faaliyetlerini içeren projeler, akademik değerler göz önünde
bulundurularak bağımsız, eş düzeyli bir denetimden geçmektedir.

Altı Belirli Akademi Kuruluşu için Finansman Desteğin Sağlanması:Yaşamboyu
Öğrenme Programı dâhilinde olan Avrupa Koleji ve Avrupa Üniversitesi Kurumu bu
finansmana dâhil olmak durumunda değildir.

Avrupa çapında İştiraklerin Teşviki: İşbu iştirakler Avrupa düzeyinde eğitim ve
öğretim üzerine yoğunlaşmıştır. Bu kuruluşlar en az 12 Üye Avrupa ülkesinde mevcut
olmak zorundadır ve yıllık periodlar ile seçilirler17.
3.7. Yürürlükteki ilgili mevzuat
1.
Yaşamboyu Öğrenme alanında bir faaliyet planı oluşturmaya ilişkin Avrupa
Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’nin 15 Kasım 2006 tarihli 1720/2006/EC sayılı
kararı
(Resmi Gazete L 327, 24.11.2006, p. 45–68)
Özet
İşbu usul esasınca, “Yaşamboyu Öğrenme” başlığı altında bir Topluluk Programı oluşturarak,
2007 yılından 2013’e kadar yürürlükte olan, sürdürülebilir ekonomik gelişme ile birlikte
16
Çapraz Programlarla ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc90_en.htm
17
Jean Monnet Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc88_en.htm
35
CPS
AdvisoryGroup
gelişmiş bilgi düzeyinde bir topluma ulaşmayı, daha fazla ve iyileştirilmiş mesleklerin
edinimini, gelecek nesiller için çevrenin korunması ve sosyal uyum çerçevesindeki ortak
hedefe ulaşmayı amaçlar.
Bahse konu program aşağıda sıralananları hedef almaktadır:

Yaşamboyu öğrenme niteliğinin geliştirilmesi ve Avrupa boyutunda yer alacak
faaliyetlerde yeniliğin ve performansın desteklenmesi

Yaşamboyu öğrenme için bir Avrupa alanı oluşturulması

Yaşamboyu öğrenme olanaklarının daha çekici ve erişilebilir hale getirilmesi,
kalitelerinin artırılması

Sosyal uyumun, aktif vatandaşlığın, kültürlerarası diyalogun, toplumsal cinsiyet
eşitliğinin ve bireysel gelişimin teminatının sağlanması

Yaratıcılık, rekabet, istihdam ve girişimciliğin sağlanması hususunda destek
çalışmalarının yürütülmesi

Farklı yaştan, farklı sosyo-ekonomik çevreden, ihtiyacı olan ya da mağdur gruplar
dâhil herkesin yaşamboyu öğrenme sürecine katılımının sağlanması

Dil öğreniminin teşviki


ICT tabanlı içerik, servis, pedagoji ve uygulamaların teşvik edilmesi
Farklı kültür ve insanları kapsayıcı insan hakları, demokrasi, tolerans ve saygı
kavramlarının korunumu hususunda ortak değerler çerçevesinde Avrupa vatandaşlık
içeriğinin kavranması ve bu bağlamda yaşamboyu öğrenmenin etkinliğinden
faydalanılması

Avrupa’da yüksek nitelikte bir eğitimin ve öğrenimin sağlanması hususunda ortak bir
eylem planı oluşturulması

Yenilikçi ürün ve süreçlerin teşviki, eğitim ve öğretimin kalitesini artırıcı
uygulamaların değişiminin desteklenmesi
Programın dâhilinde olan hedef gruplar:

Öğrenciler, stajyerler, yetişkin öğrenenler

Öğretmenler ve eğiticiler

Çalışanlar

Yaşamboyu Öğrenme Programı ya da alt programlarına yönelik öğrenme olanakları
sunan kuruluşlar
36
CPS
AdvisoryGroup

Yaşamboyu öğrenme yönünde yerel, bölgesel ve ulusal düzeydeki karar mercileri

Girişimciler, sosyal taraflar ve diğer örgütler

Yaşamboyu öğrenme çerçevesinde rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunan kuruluşlar

Öğrenci, Stajyer, öğretmen, ebeveyn ve yetişkin oluşumları gibi yaşamboyu öğrenim
sürecinde aktif rol alan birlikler

Yaşamboyu öğrenme çerçevesinde çalışan araştırma kuruluşları

Sivil toplum örgütleri
İşbu program, hedefleri doğrultusunda, yaşamboyu eğitimdeki insanların hareketliliğini,
işbirlikçileri, eğitim ve öğretimin niteliğini artırıcı projeleri, değerlendirme politikalarını ve
mekanizmaları ve diğer girişimleri desteklemeyi öngörür.
AB Üye Devletleri haricinde, Avrupa Ekonomik Bölgesi (EEA) ülkeleri, aday ülkeler, Batı
Balkan ülkeleri ve İsviçre Konfederasyonu da program dâhilindedir. Buna ek olarak, 3(3) (a)
maddesi esası uyarınca Jean Monnet Programı, herhangi bir ülkedeki yüksek eğitim
kurumuna da açık olmak durumundadır.
2.
Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve
Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne Rapor: Hayat Boyu Öğrenme Yarı
Dönem Denetimi
COM(2011) 413 final
Özet
Eğitim sistemlerini modernleştirme amacıyla yola çıkan Hayat Boyu Öğrenme Programı, 31
Avrupa ülkesinde uluslararası eğitim ve stajları finanse etmektedir. Program ilk üç yılında 3
milyar Euro ile toplam 900.000 Avrupalı vatandaşa öğrenme hareketliliği dönemi sağlamıştır.
Programdan faydalanan vatandaşların 720.000’i öğrenci, geri kalanı ise öğretmen, eğitimci ya
da personeldir. 50.000 adet Avrupalı kurum bu işbirliği faaliyetlerine katılmıştır.
Hayat Boyu Öğrenme Programı, politika geliştirilmesine, iş birliğine ve hareketliliğe destek
olarak yapısal değişime katkı sağlamaktadır. Program, Açık İşbirliği Yöntemi (OMC)
aracılığıyla bilgi değiş tokuşu için forum oluşturmanın yanı sıra kalite araçları, analizler ve
araştırma olanakları sağlamaktadır. Program politika oluşturulmasına destek olmaktadır.
Erasmus, Hayat Boyu Öğrenme Programı’nın yüksek öğrenim ayağını oluşturmaktadır.
Erasmus Programı, Bologna Sürecinin oluşturulmasına ön ayak olmuştur. Bologna Süreci
yüksek öğrenime standartlar geliştirmek, ayrılıkları en aza indirgemek, tam uyumlu yüksek
öğrenim alanı oluşturmak amaçlarıyla başlatılmış bir programdır. Leonardo da Vinci ise
Hayat Boyu Öğrenme Programının mesleki eğitim ve stajla ilgilenen kısmıdır. Leonardo da
Vinci Programı, Kopenhag Süreci’nin uygulanmasına da destek olmaktadır. Program, mesleki
eğitim ve stajın nitelik ve uygunluğunu geliştirmekte, niteliklerin şeffaflığını arttırmakta ve
37
CPS
AdvisoryGroup
mesleki eğitim ve staj öğrenici ve profesyonellerinin hareketliliğini desteklemektedir. Hayat
Boyu Öğrenme Programı, aynı zamanda Jean Monnet Programı aracılığıyla çalışmalarını AB
alanında sürdüren genç profesyonellere destek olmaktadır.
B. Avrupa Birliği Kültür Politikası
1. Kültür Politikasına yönelik Genel Politika Çerçevesi
Avrupa Birliği Antlaşması, 151.madde – 4.paragrafta, Avrupa Birliği’nin, kültürlerarası
saygıyı teşvik etmek ve kültürel çeşitliliği güçlendirmek için tüm eylemlerinde “kültür”
boyutunu göz önünde bulundurması gereği yer almaktadır. 1 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe
giren Lizbon Antlaşması18 ise eğitim ve kültür alanında öngörülmüş mevcut düzenlemelerde
bir değişiklik oraya çıkarmamıştır.
BAŞLIK XIII
KÜLTÜR
Madde 167
(AT Antlaşması madde 151)
1. Birlik, Üye Devlet kültürlerinin, ortak kültür mirasını da dikkate alarak, ulusal ve bölgesel
çeşitliliğe saygı göstererek gelişmesine katkıda bulunur.
2. Birlik faaliyeti aşağıdaki alanlarda Üye Devletler arasındaki işbirliğini teşvik etmeyi ve
gerektiği takdirde faaliyetlerini desteklemeyi ve tamamlamayı amaçlar:
- Avrupa halklarının kültürlerin ve tarihlerinin tanınmasının ve yaygınlaştırılmasının
geliştirilmesi;
- Avrupa boyutunda önemi bulunan kültür mirasının korunması ve muhafaza edilmesi;
- Ticari niteliği bulunmayan kültürel alışverişler;
- Görsel-işitsel sektör de dahil olmak üzere, sanatsal ve edebi eserlerin yaratılması.
3. Birlik ve Üye Devletler, üçüncü ülkelerle ve özellikle Avrupa Konseyi başta olmak üzere,
kültür alanındaki uzman uluslararası örgütler ile işbirliğini güçlendirmelidir.
4.Birlik, bu Antlaşma’nın diğer hükümleri uyarınca yürüteceği faaliyetlerde, özellikle
kültürlerin çeşitliliğini gözetmek ve geliştirmek için kültürel unsurları dikkate alır.
5. İşbu maddede yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için:
18
38
CPS
AdvisoryGroup
- Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve
düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede bu maddede belirtilen
amaçların gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için teşvik edici önlemler alır;
- Konsey Komisyon’un önerisi üzerinde tavsiyelerde bulunur.
Kültür Programı, 1352/2008/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı tarafından
tadil edilen 1855/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı tarafından
oluşturulmuştur.
1.1. Avrupa Kültür Gündemi
1.1.1. Avrupa Kültür Gündemi’ne Genel Bakış
Avrupa Komisyonu, 2007 yılının Mayıs ayında, on-line bir kamu istişaresi sonucunda
hazırlanan ve üç hedef üzerine temellendirilen bir Avrupa Kültür Gündemi teklifinde
bulunmuştur:
1. Kültürel çeşitlilik ve kültürler arası diyalog;
2. Bir yaratıcılık aracı olarak kültür;
3. Uluslararası ilişkilerde bir kilit faktör olarak kültür. .
Akabinde, bahse konu Gündem, 2007 yılının Eylül ayında kabul edilmiştir19.
İlk hedef çerçevesinde: Avrupa Birliği ve ilgili diğer tüm paydaşlar, kültürler arası diyalogun
güçlendirilmesi vekarşılıklı anlayışın artırılmasının yanı sıra, AB’nin kültürel çeşitliliğinin
teşviki için birlikte çalışmakla yükümlü tutulmuştur. Bu çerçevede; kültürel sektörde faaliyet
gösteren profesyonellerin ve sanatçıların sınır-ötesi hareketliliğinin güçlendirilmesi ve sanat
eserlerinin sınır-ötesine yayılması benzeri eylemler önerilmektedir.
İkinci hedef çerçevesinde: Odak noktası, İstihdam ve Büyümeye ilişkin Lizbon Stratejisi ve
onu takip eden Avrupa 2020 Stratejisi çerçevesinde kültürün bir yaratıcılık aracı olarak teşvik
edilmesine yöneltilmiştir. Kültürel endüstrilerin, Avrupa ekonomisi ve rekabet gücüne
yönelik bir artı değer olarak kabul edilmesinden ötürü, yaratıcılığın sosyal ve teknolojik
inovasyonu teşvik etmesinin yanı sıra, AB düzeyinde istihdam ve büyümeyi de destekleyeceği
öngörülmektedir.
Üçüncü hedef çerçevesinde: Kültürün teşviki, Avrupa Birliği’nin ortak ülkeler ve bölgelerle
yürüttüğü uluslararası ilişkilerin temel bileşeni olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda
önemle belirtmek gerekir ki; Avrupa Birliği Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve
Yaygınlaştırılmasına ilişkin UNESCO Konvansiyonu’na taraf bulunmaktadır.
19
Küreselleşen dünyada bir Avrupa Kültür Gündemi oluşturulmasına ilişkin, Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa
Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve Avrupa Bölgeler Komitesi’ne yönelik
Tebliğ, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0242:FIN:EN:PDF
39
CPS
AdvisoryGroup
Bahse konu üç hedefin, çok-düzeyli bir diyalog ve işbirliği aracılığıyla uygulanması
öngörülmektedir. Öncelikle, Avrupa Komisyonu, kültür sektörüyle yapısal bir diyalog
aracılığıyla, Avrupa kültürel işbirliği alanına müdahil olmuş tüm ilgili paydaşların (mesleki
örgütler, kültür kuruluşları, Avrupa ağları, dernekler, vb.) belirlenip daha iyi anlaşılmalarını
ve aralarında bir dizi konuda tartışmalar gerçekleştirmelerini hedeflemektedir. Bu süreçle
paralel olarak, ilgili taraflar AB kurumları ve Üye Devletlerle istişare içinde bulunmak ve
yeni politikaların geliştirilmesinde destek vermekle yükümlüdür. Söz konusu süreç,
kaçınılmaz bir şekilde, ortak hedefler üzerinde uzlaşıya varmayı, kültür alanındaki
girişimlerin eşgüdümünü ve bu alandaki ortak anlayışın güçlendirilmesi için mevcut en iyi
uygulamaların ve ilgili verilerin düzenli olarak paylaşımını gerektirecektir.
İşbu Gündem, işbirliği süreci aracılığıyla söz konusu hedefle varılmasını önermektedir. Bu
sebepten ötürü, yeni çalışma metotları, yeni bir araç olan Açık Eşgüdüm Metodu ve kültürel
paydaşlarla gerçekleştirilen yapıcı diyalog aracılığıyla geliştirilmiştir.
1.
Avrupa Gündemi’ne ilişkin 16 Kasım 2007 tarihli Avrupa Konseyi İlke Kararı
(Resmi Gazete C 287, 29.11.2007, s. 1–4)
Özet
İşbu İlke Kararı, kültür alanındaki işbirliğin geliştirilmesine, Avrupa’daki benzer eylemlerin
tutarlılığı ve görünürlüğünün artırılmasına ve kültürün yatay düzlemdeki rolünün
güçlendirilmesine yönelik önemli bir girişim olarak kabul edilen Avrupa Kültür Gündemi’nin
genel çerçevesini belirlemektedir.
İlke Kararı, stratejik ve spesifik hedefleri ortaya koymakta; yaratıcılığın teşvikinde ve
uluslararası ilişkilerin aslı bir öğesi olmak konusunda kültürün rolüne dikkat çekmektedir.
Ayrıca, Gündem Belgesi çerçevesindeki çalışma metotları da belirlenmekte; EK Bölümü’nde
ise, 2008–2010 yılları arasındaki dönem için eylem öncelikleri ortaya konmaktadır.
2.
Küreselleşen dünyada bir Avrupa Kültür Gündemi oluşturulmasına ilişkin,
Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik
ve Sosyal Komitesi’ne ve Avrupa Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ
{SEC(2007) 570}
/* COM/2007/0242 final */
Özet
İşbu Tebliğ, küreselleşmekte olan dünyada kültür ve Avrupa arasındaki ilişkileri ortaya
çıkarmaya yöneliktir. Tüm paydaşların mutabık kalacağı yeni bir Avrupa Gündemi
oluşturulması yönünde çağrıda bulunmaktadır.
40
CPS
AdvisoryGroup
Tebliğ’de, ayrıca, Avrupa Komisyonu, Üye Devletler, sivil toplum ve Avrupa Parlamentosu
arasındaki yeni işbirlikleri ve işbirliği metotları konusundaki seçenekler mercek altına
alınmaktadır.
Tebliğ, Avrupa Birliği’nin kültüre katkısını, AB’nin kültür alanındaki Topluluk politikaları ve
programlarını, AB’nin dış ilişkilerinde “kültür” boyutunu ve Avrupa Kültür Ajandası’na
ilişkin hedefleri ortaya koymaktadır.
Avrupa Komisyonu’ndan, Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik
ve Sosyal Komitesine ve Bölgeler Komitesi’ne Kültür için Avrupa Gündeminin
uygulamasına ilişkin Rapor
3.
/* COM/2010/390 final */
Özet
Raporda Kültür için Avrupa Gündeminin hedefleri çerçevesinde Avrupa düzeyinde ve ulusal
düzeyde ilerlemeler değerlendirilmektedir.
Hedef 1’e göre: Komisyon, kültürel çeşitlilik ve kültürlerarası diyaloğu destekleme açısından
aşağıdaki alanlarda çeşitli gelişmeleri vurgulamaktadır:

2008 Avrupa Yılı Kültürlerarası Diyaloğu,

Sanatçıların hareketliliği için koşulları iyileştirme,

2010 yılında kültürel mirasın uyarı ağını araştırmak için bir pilot projenin
geliştirilmesi,

Komisyonun çok dillilik ile ilgili 2008 yılı tebliği,

Avrupa, sayısallaştırmayı desteklemek ve kültürel miras hattına erişebilirlilik için
2008 yılında Avrupa Dijital Gündemi başlatmıştır.

Avrupa Mirası etiketi sunulmuştur.
Hedef 2’ye göre: Yaratıcılığı hızlandırıcı bir süreç olarak kültürün desteklenmesine ilişkin
geliştirilen alanları aşağıda detaylandırılmaktadır:

2009 Avrupa Yaratıcılık ve Buluş Yılı,

Yaratıcı içerik için Avrupa Dijital Tek Pazarı’nın oluşturulmasında mücadele
noktalarını içeren kitabın yayınlanması,

Kültürel mirasın muhafazası ve korunması, kültürel altyapının geliştirilmesi ve
kültürel hizmetlerin desteklenmesi amacıyla 2007–2013 yılları arasında 6 milyar Avro
uyum fonu tahsis edilmiştir.
41
CPS
AdvisoryGroup
Hedef 3’e göre: AB’nin Uluslararası İlişkilerinde hayati bir unsuru teşkil eden kültürün
desteklenmesi çerçevesinde aşağıdaki alanlarda gelişmeler kaydedilmiştir:

Rusya, Brezilya, Meksika, Çin ve Hindistan ile kültürel işbirliği konusunda ikili
ortaklıkların geliştirilmesi,

Akdeniz için birlik çerçevesinde yeni bir Euromed kültür stratejisi sürdürülmektedir,

MEDIA Uluslararası eylemi görsel-işitsel sektöründeki Avrupa ve üçüncü ülke
uzmanları arasındaki işbirliğini güçlendirmek amacıyla başlatılmıştır.
4.
Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik
ve Sosyal Komitesi’ne ve Bölgeler Komitesi’ne AB’de Büyüme ve İstihdama Katkı
Sağlaması için Kültürel ve Yaratıcı Sektörlerin Desteklenmesine İlişkin Tebliğ
COM (2012) 537 final
Özet
Kültürel ve yaratıcı sektörlerin desteklenmesi büyüme ve istihdama katkı sağlayacak ve
AB’yi bilgi tabanlı inovasyon toplumuna daha da yaklaştıracaktır. Mimarlık, güzel sanatlar,
kültürel miras, tasarım, festival, film ve televizyon, müzik, sahne ve görsel sanatlar, arşiv ve
kütüphane, yayın ve radyo alanlarını kapsayan sektör, AB genelinde gayri safi hâsılanın
%4,5’ini oluşturmakta ve 8,5 milyon istihdam sağlamaktadır. Bu potansiyelin gerçeğe
dönüşmesi için ulusal, bölgesel, yerel ve AB düzeylerde harekete geçmek gerekmektedir.
Komisyon’un yeni stratejisi, bu sektörlerin rekabet gücünü ve ihracat potansiyelini arttırmak
ve inovasyon, bilgi ve iletişim teknolojileri ve kentsel yenileme alanlarına dışsal yararlarını
maksimuma çıkarmak istemektedir. Komisyon bu sektörlerin gelişmesi için birçok faaliyeti
desteklemektedir. Bunlardan bazıları becerilerin geliştirilmesi, paraya erişimin sağlanması,
yeni iş modellerinin desteklenmesi ve kitlelerin genişletilmesi, diğer sektörlerle işbirliğinin
geliştirilmesi ve uluslararası pazara erişimin sağlanmasıdır.
Komisyon özellikle kültür, eğitim, endüstri, turizm, kentsel ve bölgesel gelişim politikaları
arasındaki ortaklığı desteklemek istemektedir. Komisyon aynı zamanda önerilen 1,8 milyar
Euro’luk 2014-2020 Yaratıcı Avrupa Programı ve Uyum Politikası fonları aracılığıyla bu
sektörlere desteğini arttırmayı planlamaktadır.
5. Kültürel Yönetime ilişkin 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları
(Resmi Gazete C 393, 19.12.12, s. 8-11)
Özet
Kültürel yönetime ilişkin kararlar kültürü kamu politikalarının merkezine taşımak adına
hükümetlerin kültür politikalarını iletmelerine ve bütünleşmiş politikalar uygulamalarına
yardımcı olmak için bir araçtır. Bu amaç doğrultusunda kararlar, kantitatif ve kalitatif
42
CPS
AdvisoryGroup
verilerin dahil edilmesi adına kültürel araştırmalarda yeni metodolojilerin benimsenmesini
önermektedir.
Bu sayede kültürel politika bireyler ve toplum için sanatın gerçek değerini gözden kaçırmamış
olacaktır. Üye devletlerin sinerji teşvik etmeleri ve yerel, bölgesel, ulusal ve AB düzeylerinde
bütünleşmiş stratejiler geliştirmeleri beklenmektedir.
Komisyon’la birlikte üye devletler de “bilgi paylaşım sistemi” oluşturulmasına onay
vermiştir. Bu sistem kültürle ilgili konularda AB aktivite ve politikaları hakkında erken ve
düzenli bilgi paylaşımı sağlayacaktır.
1.2. İlgili tarafların politika geliştirmeye müdahil olması
AB Kültür Gündemi’nin hedeflerini ortaya koymak için, yeni paydaşlarla işbirliği metotları,
Eşgüdüm Çerçevesine dair Açık Metot olarak adlandırılan, kültür sektöründe yapısal bir
diyalog çerçevesinde ortaya konmaktadır.
Bu bağlamda, Gündem’in üç ana hedefi çerçevesinde yapılandırılan beş öncelik alanı,
Gündem’in işlevinin sağlanması için Konsey’in 2008–2010 yılları için Kültür Alanındaki
Çalışma Planı’nın temelini oluşturmaktadır.

Kültür alanında faaliyet gösteren sanatçıların ve diğer profesyonellerin hareketliliğini
sağlayacak koşulların iyileştirilmesi;

Kültürel miras, çok dillilik, kültür turizminin teşviki aracılığıyla kültüre erişimin
özendirilmesi;

Kültür alanındaki verilerin, istatistiklerin ve metodolojilerin geliştirilmesi ve
karşılaştırılabilirliklerinin artırılması;

Özellikle KOBİ’ler özelinde, kültür ve yaratıcılık endüstrilerinin potansiyelinin
artırılması;

Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Yaygınlaştırılmasına ilişkin UNESCO
Konvansiyonu’nun teşvik edilmesi ve uygulanması.
Üye Devletlerin bu öncelik alanlarındaki girişimlerin eşgüdümünün sağlanması ve 2010 yılı
sonunda somut sonuçlar elde edilebilmesi için, AB düzeyinde siyasi sürece katkıda bulunmak
amacıyla uzmanlardan oluşan dört tane çalışma grubu kurulmuştur.

Kültür alanında faaliyet gösteren sanatçıların ve diğer profesyonellerin hareketliliğini
sağlayacak koşullar;

Kültür ve yaratıcılık endüstrilerinin potansiyeli;

Koleksiyonların ve müze aktivitelerinin hareketliliği;
43
CPS
AdvisoryGroup

Kültür ve eğitim arasındaki sinerji20.
Bahse konu Çalışma Grupları, kültür alanındaki iyi uygulamaların belirlenmesi, paylaşılması
ve geçerli kılınması, söz konusu spesifik tedbirlerin uygulanması için spesifik tedbirlere
yönelik tavsiyelerde bulunulması, Üye Devletler arasında bazı işbirliği olanakları
oluşturulması ve kültür alanındaki politika tavsiyelerinin formüle edilmesi beklenmektedir.
AB Kültür Gündeminin uygulanmasına ilişkin rapor 2010 yılının Haziran ayında
yayımlanmıştır. Raporun amacı en iyi uygulamaların paylaşımı, onaylanması ve Üye
Devletler arasında veya AB düzeyinde işbirliğine yönelik girişimler için önerilerde
bulunulması ve bunların yanında gelişmelerin değerlendirilmesi ve politika önerisi formüle
edilmesidir.
Ayrıca, güçlendirilmiş bir diyalog aracılığıyla kültür sektörünün içselleştirilmesi için, üç ana
platform oluşturulmuştur:
1. Platform: “Kültürlerarası Avrupa21”
2. Platform: “Kültüre Erişim”, ilgili alanlarda faaliyet gösteren çalışma grupları
eşliğinde22
3. Platform: Yaratıcılık ve Kültür Endüstrileri, ilgili alanlarda faaliyet gösteren
çalışma grupları eşliğinde23
Avrupa boyutu bulunan kültür kuruluşları, kültür sektöründe tavsiyelerde bulunması ve
Avrupa Kültür Gündemi’nin uygulanması ve gelişimine aktif bir şekilde katkıda bulunacak
kültürel paydaşlara yol göstermesi beklenen söz konusu platformlara katılarak ortak
endişelerini ifade etme fırsatı edinmiştir.
Öte yandan, kültürel istatistiklerin oluşturulması konusunda EUROSTAT’ın sorumluluğu
bulunmaktadır24. İlk kültürel istatistikler, 2007 yılının Ekim ayında yayımlanmış, eğitim
alanında belirlenmiş sekiz başlıkla (sanatsal ve mimari miras, arşivler, kitaplar ve basın,
kitaplıklar, mimari, görsel sanatlar, sahne sanatları ve görsel-işitsel medya) ve altı
fonksiyonla (yaratı, üretim, koruma, yayma, ticaret ve eğitim) örtüşen altmış faaliyet
incelenmiştir. Bu bağlamda, söz konusu istatistikler, Avrupa uyumlaştırılmış anketleri ve veri
derlemeleri ile diğer veri kaynaklarından elde edilen ek bilgilerden (özellikle UNESCO ve
Eurobarometre) sağlanan kültüre ilişkin verileri ortaya koymaktadır25.
20
Çalışma Gruplarına ilişkin ilkeler hakkında daha fazla bilgi için, bakınız:
http://ec.europa.eu/culture/pdf/doc1633_en.pdf ve
http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1581_en.htm
21
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1579_en.htm
22
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1583_en.htm
23
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/archive/communication/pdf_word/participants_1st_meet_industries.pdf
24
Bakınız:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=3074,67701635,3074_67941376&_dad=portal&_schema=
PORTAL
25
Tüm Belgeye, online olarak şu web linkinden erişilebilir:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-77-07-296/EN/KS-77-07-296-EN.PDF
44
CPS
AdvisoryGroup
Konsey’in çalışma planı Aralık 2010 tarihinde revize edilmiştir. 2011–2014 dönemine ilişkin
kültür için yeni çalışma planı altı öncelik alanı belirlemektedir:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kültürel çeşitlilik, kültürler arası diyalog ve ulaşılabilir ve kapsayıcı kültür;
Kültürel ve Yaratıcı Sanayiler
Vasıflar ve hareketlilik;
Koleksiyonların hareketliliğini içeren Kültürel miras
Dış İlişkilerde Kültür
Kültür İstatistikleri
1.2.1 Yürürlükteki ilgili mevzuat
1.
Kültür istatistiklerinin ve ekonomik kalkınmanın teşvikine ilişkin 20 Kasım 1995
tarihli Konsey İlke Kararı
(Resmi Gazete C 327, 7.12.1995, s. 1)
Özet
İşbu İlke Kararı; hızlı bir teknolojik değişim ve küresel ekonomiye yönelimle tanımlanan yeni
bilgi çağının ortaya çıkması bağlamında, kültürel boyutun, gerek niteliksel, gerekse niceliksel
temelde önem kazandığını belirtmektedir. Kültürün, toplumların gelişimi ve Üçüncü Ülkelerle
işbirliğinde önemli bir ağırlığı bulunmaktadır.
Bu bağlamda, İlke Kararı aracılığıyla, karşılaştırılabilir istatistiksel göstergeler oluşturulması
ve kültürel istatistiklerin uyumlaştırılması hususlarına vurgu yapılmaktadır. Ayrıca, Üye
Devletler arasında mevcut istatistiksel veriler temelinde gönüllü bilgi ve istatistik değişiminin
artırılması gereğinin altı çizilmektedir.
Ayrıca, Avrupa Konseyi Komisyon’a çağrıda bulunarak; kültür ve ekonomi arasında bir bağ
kurulması ve istihdam, büyüme, kültüre uygulanan yeni teknolojiler gibi diğer ekonomik
alanlarda kültür sektörünün öneminin incelenmesine davet etmektedir.
1.3. Diğer AB politikalarında “Kültür” boyutu
Avrupa Birliği, tüm faaliyetlerinde kültür boyutunu dikkate almak amacıyla, kültür ve
kültürle bağlantılı hususları daha geniş bir politika çerçevesi içine entegre etme yollarını
aramaktadır.
Yasal temeller uyarınca, Lizbon Antlaşması’nın 167.4. maddesi; kültürün daha geniş bir
politika oluşturma çerçevesi içine entegre edilmesi gereğine işaret etmektedir.
Örneğin, AB’nin Vatandaşlık Programı çerçevesinde desteklenen projeler, Avrupa’daki
değişik kültürler arasındaki diyalogu teşvik etmekte ve ortak bir Avrupa kimliği
45
CPS
AdvisoryGroup
oluşturulmasına yönelik çabaları desteklemektedir. Sokrates Programı çerçevesinde fonlanmış
birçok Proje de, kültür alanındaki eğitim veya öğretim projelerine destek olmuştur ve bu
durumun Yaşamboyu Öğrenme Programı dâhilinde de sürdürülmesi öngörülmektedir.
Ayrıca, ekonomik bir perspektiften bakıldığında, “kültür”ün, Avrupa ekonomileri için
belirleyici bir rolü bulunmaktadır. Özellikle de, bir projenin uygulandığı bölgenin kalkınması
ve sosyal uyumuna katkıda bulunması durumunda, AB’nin Yapısal Fonlarından mali destek
sağlaması muhtemeldir. Benzer şekilde, Ortak Tarım Politikası’nın kırsal kalkınma boyutu,
“Leader+” Girişimi çerçevesinde kültürel bir boyutu haizdir; keza kırsal toplulukların doğal
ve kültürel kaynakların en iyi şekilde kullanmalarında yardımcı olmaktadır.
Yedinci Çerçeve Programı da, kültür alanında birçok spesifik program aracılığıyla doğrudan
ve dolaylı destek sağlamaktadır. Ayrıca, kültürün ve yaratıcılığın teşviki, AB telif hakları ve
ilgili haklara ilişkin mevzuat ve Devlet yardımlarını düzenleyen kurallar arasında bağlantılar
bulunmaktadır.
1.
Kültürel boyutların Topluluk eylemlerine entegre edilmesine ilişkin 20 Ocak 1997
tarihli Konsey İlke Kararı (97/C 36/04)
(Resmi Gazete C 036, 05/02/1997, s. 0004 – 0005)
Özet
İşbu İlke Kararı; kültür alanındaki hedeflerin sağlanması ve kültüre ilişkin olarak AT
Antlaşması’ndaki diğer hükümlerin uygulanması için Topluluğun diğer politikalarının kültür
üzerindeki etkisini göz önünde bulundurması ve Tek Pazar, Topluluk dâhilindeki politikalar,
görsel-işitsel ve telekomünikasyon politikaları, bilgi toplumuna ilişkin hususlar ve Topluluk
dış ilişkileri gibi alanlardaki eylemlerini düzenli olarak değerlendirmeye tabi tutmasını tavsiye
etmektedir.
İlke Kararı’nda ayrıca, Topluluğun ekonomik ve sosyal bütünleşmesinin güçlendirilmesine
yönelik yapısal fonlardaki kültürel boyutların göz önünde bulundurulması ve söz konusu
hususların Topluluk yasal çerçevesiyle uyumlu bir şekilde gelişiminin sağlanması gereği
ortaya konmaktadır.
1.4. AB’nin Dış İlişkilerinde “Kültür” boyutu
Lizbon Antlaşması’nın 167.maddesi uyarınca, Avrupa Birliği ve Üye Devletler, Avrupa
genişlemesi çerçevesinde ortak ülke ve bölgelerle uluslararası ilişkilerindekinin yanı sıra,
kültürler arası diyalog ve barış içinde bir arada yaşamaya katkıda bulunulması doğrultusunda
ticaret ve kalkınma politikaları bağlamındaki kültürel boyutların güçlendirilmesiyle
yükümlüdür.
Ayrıca, Avrupa Topluluğu’nun da taraf olduğu 2005 yılı UNESCO Kültürel İfadelerin
Çeşitliliğinin Korunması ve Teşvikine ilişkin Konvansiyon, bahse konu ilkeleri korumaktadır.
Bu bağlamda, Avrupa Birliği kültürel çeşitliliğin Topluluk dışı eylemlerinin asli bir öğesi
46
CPS
AdvisoryGroup
haline getirilmesi ve Avrupa’nın uluslararası ilişkilerde aktif bir kültürel rol geliştirebilmesi
konusunda taahhütte bulunmuştur. 2008 yılının Haziran ayında gerçekleşen Avrupa Konseyi
de, kültürün Avrupa Birliği’nin Topluluk dışı ilişkilerindeki önemini teyit etmiş; Haziran –
Aralık 2008 döneminde AB Dönem Başkanlığı’nı yürütmüş olan Fransa da, Birliğin ve Üye
Devletlerin dış ilişkilerinde kültürlerarası diyalog ve kültürel çeşitliliğin teşvikine ilişkin
Konsey Sonuç Bildirgesi Taslağı’nı Kültürel İşler Komitesi’ne sunmuştur. Belge, 20-21
Kasım 2008 tarihlerinde kabul edilmiştir.
Öte yandan, Cotonou Ortaklık Anlaşması’nın 27.maddesi çerçevesinde, Avrupa Birliği
Afrika, Karayip ve Pasifik (ACP) ülkelerindeki kültürel aktivitelerin desteklenmesi
konusunda güçlü bir yetkiye sahip olmuştur. Bahse konu etkinlikler; kalkınma faaliyetlerine
kültür boyutunun eklenmesinden, kültürlerarası diyalogun geliştirilmesine, kültürel mirasın
korunmasından, bahse konu ülkelerin kültürel ürün ve hizmetlerinin Avrupa piyasalarına daha
gelişmiş bir erişime kavuşmasına dek çeşitlilik göstermektedir.
Bu bağlamda, 10.Avrupa Kalkınma Fonu’nun, Avrupa Komisyonu tarafından teklif
edilecek olan AB – ACP yeni Kültür Fonu’na yönelik olarak 30 milyon Euro düzeyinde fon
sağlamakta olduğuna dikkat çekmek gerekmektedir.
Bahse konu Fon’un öncelikli hedefi; ACP ülkelerinin kültürel ürün ve sanat çalışmalarının
yerel dağıtımını ve üretimlerini desteklemek ve yerel ve bölgesel piyasalar ve sanayi
kollarının ortaya çıkmasını teşvik etmektir26.
Öte yandan, İnsana Yatırım Programı (2007–2013) çerçevesinde, Avrupa Komisyonu yeni
bölgelerde (ACP ülkeleri dışında ve Akdeniz’in güney bölgesinde) kültürün teşvikini
yapmaktadır. Avrupa Komisyonu, bahse konu ana tematik araç vasıtasıyla, insani ve sosyal
gelişim alanındaki programları desteklemektedir. İşbu Program, insani ve sosyal kalkınmanın
kültürel boyutlarını içeren ve kültürel çeşitliliğin korunması ve teşvikini hedefleyen dört ana
öğe çerçevesinde ilgili faaliyetleri desteklemektedir27.
1.4.1 Yürürlükteki ilgili mevzuat
AB’nin Dış İlişkilerinde ve Üye Devletlerde Kültür Çeşitliliği ve Kültürler Arası
Diyalogun Desteklenmesine ilişkin Konsey Kararları
1.
2905. Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi toplantısı, Brüksel, 20 Kasım 2008
Konsey Kararları aşağıda belirtilen politika hedeflerine odaklanmaktadır:


AB’nin dış ilişkiler politika ve programlarında kültür rol ve yerinin güçlendirilmesi,
üçüncü ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin desteklenmesi.
20 Ekim 2005 tarihli UNESCOKültürel Anlatımların Çeşitliliğinin Korunması ve
Geliştirilmesi Sözleşmesi’nin desteklenmesi
26
Daha ayrıntılı bilgi için, bakınız:
http://ec.europa.eu/development/policies/9interventionareas/humandev/humandevculture_en.cfm
27
Daha ayrıntılı bilgi için, bakınız:
http://ec.europa.eu/development/policies/9interventionareas/humandev/humandevhealth7_en.cfm
47
CPS
AdvisoryGroup

Özel projelerin ve bilinçlendirme aktivitelerinin izlenmesi ve iyi uygulamaların değiş
tokuşu ile kültürlerarası diyalogun desteklenmesi
Konsey, kültürün devamlı ve sistematik olarak birleştirilmesi için Avrupa Stratejisi
oluşturulmasını önermektedir. Buna ek olarak, üçüncü ülke ve bölgelerle özel stratejiler
geliştirilmesini tavsiye etmektedir.
1.5. Kültür ve Ticaret
Lizbon Antlaşması’nın 207 (4). maddesinde belirtildiği üzere, ticaret politikasının kültürel
hususları göz önünde bulundurması gerekmektedir:
207 (4) sayılı madde uyarınca:
“(…) Konsey aynı zamanda aşağıdaki anlaşmaların müzakeresi ve sonuçlandırılması için
oybirliği ile hareket eder:
a. kültür ve görsel işitsel hizmetlerin ticareti Birliğin kültürel ve dilsel çeşitliliğine halel
getirdiği durumlarda.”
Öte yandan, çok taraflı çerçeve, Dünya Ticaret Örgütü tarafından 2001 yılında başlatılan
yeni müzakereler sürecine karşılık gelen Doha Kalkınma Gündemi’nde yer alan kültürel
boyutları ve kültürel çeşitliliği dikkate almaktadır. Bu bağlamda, AB’nin tutumu şu
şekildedir: “Avrupa Birliği, Uruguay Round’da olduğu gibi, Topluluk ve Üye Devletlerin
kültürel çeşitliliğin korunması çerçevesinde kültürel ve görsel-işitsel politikaların
tanımlanması ve uygulanmasına yönelik kapasitelerini koruma ve geliştirme olanağını
korumasını temin edecektir.
Özellikle, 2005 yılı UNESCO Konvansiyonu’nun yürürlüğe girmesinden sonra, AT ikili 28 ve
bölgesel 29 ticari ilişkilerinde kültürel çeşitlilik ilkesi dikkate alınmaya başlanmıştır.
Örneğin, ACP ülkeleriyle Ekonomik Ortaklık Anlaşmalarına ilişkin müzakereler
çerçevesinde, Avrupa Birliği spesifik bir Kültürel İşbirliği Protokolü müzakere etmektedir.
Söz konusu Protokol, kalkınmakta olan ülkelerin kültürel ürünleri ve hizmetlerine ilişkin
ayrıcalıklı muameleye dair UNESCO Konvansiyonu’nun kilit hükümlerini uygulamaktadır.
Buna ilaveten, Avrupa Birliği bazı ikili ve bölgesel Serbest Ticaret Anlaşmaları ve Ortaklık
Anlaşmalarında Kültürel İşbirliği Protokolü eklenmesine ilişkin bir öneri oluşturmaktadır.
28
AT’nin ikili ticari ilişkiler hakkında daha fazla bilgi için, bakınız
http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/index_en.htm
29
AT’nin bölgesel ticari ilişkileri ve anlaşmaları hakkında daha fazla bilgi için, bakınız
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/december/tradoc_111588.pdf
48
CPS
AdvisoryGroup
2. Spesifik Program ve Eylemler
2.1. Kültür Programı (2007–2013)
Avrupa Birliği Kültür Programı (2007–2013), 400 milyon Euro’luk bütçesiyle,
Avrupa’nın kültürel çeşitliliğinin kutlanmasına yönelik proje ve girişimlere katkıda
bulunmayı ve kurumlar ve kültürel operatörler arasındaki sınır ötesi işbirliği aracılığıyla
Avrupa’nın kültürel mirasını güçlendirmeyi hedeflemektedir.
Kültür Programı’nın başlıca üç amacı bulunmaktadır:
-
Kültür alanıyla ilintili ilgili tarafların sınır-aşırı hareketliliğinin desteklenmesi;
-
Kültürel ve sanatsal eserlerin sınır-ötesi hareketliliğinin ve yayılmasının teşviki ve
-
Kültürler arası diyalogun güçlendirilmesi.
Bahse konu hedeflerin gerçekleştirilmesi adına, işbu Program tarafından aşağıda belirtilen üç
alanda destek sağlanmaktadır:
-
Kültürel eylemlere destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık %77’si);
-
Avrupa düzeyindeki kültürel kuruluşlara destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık
%10’u); ve
-
Kültürel analiz ve yayılma faaliyetlerine destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık
%5’i)..
Kültürel eylemlere destek: İşbu eylem, kültürel ve sanatsal projelerde işbirliğine gitmek üzere
birçok ülkeden gelen kültürel kuruluşların çoğunu içermektedir. Eylem çerçevesinde; çok yıllı
kültürel projeler (üç ila beş yıl süreli), işbirliği önlemleri (azami iki yıl süreli) ve Avrupa
Kültür Başkenti, kültür alanında Avrupa Konseyi ile ortaklaşa eylemler ve ödül dağıtımları
gibi özel girişimler yer almaktadır30.
Avrupa düzeyindeki kültürel kuruluşlara destek: İşbu eylem, Avrupa düzeyinde faaliyet
gösteren kültür kuruluşlarını içermektedir. Bu bağlamda, birçok Avrupa ülkesindeki kültürel
örgütlerle işbirliği teşvik edilmekte; buna ilaveten Avrupa’daki sanat çevresinin ihtiyaçları
belirlenip, sektörün AB kurumlarıyla ilişkilerinde temsili sağlanmaktadır31.
Kültürel analiz ve yayılma faaliyetlerine destek: İşbu eylem çerçevesinde, Kültür
Programı’na yönelik bilinç düzeyinin artırılması amacıyla, her katılımcı ülkede kültürel
30
31
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc421_en.htm
Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc423_en.htm
49
CPS
AdvisoryGroup
temas noktaları32veya kültürel projelerde deneyim ve iyi uygulamaların değişimine yönelik
bir internet aracı gibi yollarla kültürel analiz ve yayılma faaliyetleri desteklenmektedir33.
Kültür Programı çerçevesinde fonlanan projeler ve faaliyetler, Avrupa Kültür Gündemi
temelinde değerlendirilmelidir. Bununla birlikte, kültürel projeler diğer Topluluk programları
(örneğin, görsel-işitsel alanda MEDIA Programı veya Yaşamboyu Öğrenme Programı) veya
ulusal düzeyde yönetilen yapısal fonlar tarafından da fonlanabilir.
İşbu Program, özel bir program olan MEDIA tarafından fonlanan görsel-işitsel sektör
dışındaki tüm kültürel alanlardaki işbirliği projelerini, örgütleri ve araştırma faaliyetlerini
desteklemektedir. Ayrıca, kültürel operatörler ve kültürel kuruluşların, kar amacı gütmeyen
bir şekilde hareket etmeleri durumunda Program’da yer almaları olanaklıdır.
Program’dan yararlanmaya ehil bulunan başvuru sahiplerinin:
-
Özellikle kültür alanında faaliyet gösteren ve tüzel kişiliğe sahip bir kamu veya özel
kuruluş olmaları ve
-
Program için seçilebilir ülkelerden birinde resmi kayıtlı bir merkezlerinin bulunması
gerekmektedir.
Bununla birlikte, bu hususta sağlanan bir AB hibesi, bu alandaki herhangi bir eylemin tüm
maliyetini karşılayacak durumda değildir.
Program’dan yararlanmaya ehil bulunan kuruluşların, aşağıdaki ülkelerde yer alması
gerekmektedir:
-
AB Üye Devletleri;
İzlanda, Liechtenstein, Norveç (Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri);
Hırvatistan ve
Bir AB Üye Devleti olmak üzere başvurmuş aday ülkeler (Türkiye, Makedonya) ve
Sırbistan.
Bir mutabakat zaptı üzerinde uzlaşıya varılması koşuluyla, Batı Balkanlar’da yerleşik
kuruluşlar (yani, Karadağ, Bosna-Hersek ve Arnavutluk) da gelecek dönemde söz konusu
Program’dan faydalanmaya hak kazanabilecektir.
Ayrıca, “faydalanmaya ehil ülkeler” sıralamasına dâhil edilmemiş olanlar da, “Üçüncü Ülke”
olarak kabul edilmekte ve bahse konu Program tarafından destek kazanmaktadır.
Kültür Programı çerçevesinde bir Proje geliştirmek veya mali destek almak isteyen tarafların,
Avrupa Komisyonu Kılavuz Programı34 ve Kültür Programı’ndan sorumlu olan ve bazı
faaliyetlerini doğrudan idare eden Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü
32
Türkiye’de, kültürel temas noktası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak belirlenmiştir.
Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/annexes-culture/doc1232_en.htm#turkey ve http://ccp.kulturturizm.gov.tr/
33
Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc505_en.htm
34
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/calls-for-proposals/call3016_en.htm
50
CPS
AdvisoryGroup
resmi internet sayfasını incelemeleri gerekmektedir. Buna ilaveten, yukarıda bahsedildiği
üzere, Program’a katılan ülkelerde Kültürel Temas Noktaları oluşturulmuştur.
Ayrıca 20 – 21 Ekim tarihlerinde Brüksel’de yıllık Avrupa Kültür Forumu
gerçekleştirilmiştir. Kültür sektörünün çeşitli alanlarından 800 katılımcının biraya gelmesine
vesile olan Forumda katılımcılar dijitalleşme, küreselleşmiş bir dünyada kültür için gerekli
olan yetenekler, kültür alanında yapılabilecek bölgesel yardımlar, demokratikleşme sürecinde
ve AB’nin dış ilişkilerinde kültürün rolü konularında görüş ve deneyimlerini paylaşmışlardır.
2.1.2. Yürürlükteki mevzuat
2007–2013 dönemi için Kültür Programı oluşturan 12 Aralık 2006 tarihli ve
1855/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı
1.
Resmi Gazete, L 372, 27.12.2006, s. 1–11
Özet
İşbu Karar, kültür alanındaki Topluluk tedbirlerine yönelik çok-yıllı ve tüm kültürel sektörler
ile kültürel paydaşlara açık bir münferit Program olan Kültür Programı’nı oluşturmaktadır
Program, 400 milyon Euro bütçesi ile 1 Ocak 2007 – 31 Aralık 2013 tarihleri arasını kapsayan
dönemde uygulanacaktır.
Program’ın ana hedefi; Avrupalılar tarafından paylaşılan ve ortak bir kültürel miras üzerine
temellendirilen kültürel alanın, Program’a katılan her ülkenin ilgili tarafları arasındaki
kültürel işbirliğinin geliştirilmesi yoluyla güçlendirilmesidir.
İşbu Karar;
-
Eylem alanlarını;
Üçüncü Ülkelere ilişkin hükümleri;
Uluslararası kuruluşlarla işbirliğini;
Diğer Topluluk araçlarıyla bütünselliği;
Program’ın uygulanmasını;
Kültürel temas noktalarının işleyişini;
Diğer Topluluk hedeflerine katkıda bulunulmasını;
Programın Denetlenmesi ve Değerlendirilmesini belirlemektedir.
51
CPS
AdvisoryGroup
2.1.3. Örnek Projeler35
MAP XXL: Yaratıcı Hareketlilik
Ana temalar: sanatçıların hareketliliği / sanat eserlerinin devinimi
Diğer temalar: yaratıcılık ve inovasyon, kültürler arası diyalog, kültüre erişim
Sektör: Sahne sanatları ve görsel sanatlar
Lider Ülke: Fransa
Süre: 01/05/2005 – 30/04/2008
AB Çok-yıllı hibe miktarı: 870 000 EURO
İlgili website: www.art4eu.net
Kültürel Kesişimler, Hareketlilik, Eğitim ve Gelenek (CIMET)
Ana temalar: sanatçıların hareketliliği
Diğer temalar: sanat eserlerinin devinimi, kültürler arası diyalog
Sektör: Sahne sanatları
Lider Ülke: Slovenye
Süre: 15/07/2004 – 14/07/2005
AB Çok-yıllı hibe miktarı: 96 790 EURO
İlgili website: www.en-knap.com/en/index.php
Mozart’a doğru yaratıcı yollar
Ana temalar: kültüre erişim / kültür ve eğitim
Diğer temalar: sanatçıların hareketliliği, yaratıcılık
Sektör: Sahne sanatları ve Topluluk sanatları
Lider Kuruluş: RESEO (Opera ve Dans Eğitimine yönelik Avrupa Ağı)
35
Aşağıdaki websitedenonline erişilmesi mümkün olan ilgili AB broşüründen derlenmiştir: Bakınız:
http://ec.europa.eu/culture/key-documents/doc/EAC_brochureculture081117_WEB.pdf
52
CPS
AdvisoryGroup
Süre: 01/09/2005 – 31/08/2006
AB Çok-yıllı hibe miktarı: 142 298.66 EURO
İlgili website: www.reseo.org
Akdeniz Gotik mimarlığına Bakış (GOTHICMED)
Ana temalar: kültürel mirasa erişim
Diğer temalar: sanat eserlerinin hareketliliği, kültürler arası diyalog
Sektör: Mimarlık, kültürel miras
Lider Ülke: İspanya (GeneralitatValenciana)
Süre: 04/11/2004 – 03/11/2007
AB Çok-yıllı hibe miktarı: 505 020.52 EURO
İlgili website: www.gothicmed.com
Avrupa’daki Kırsal Topluluklara özgü Kültür Alanının Teşviki
Ana temalar: kültürel mirasa erişim
Diğer temalar: sanatçıların hareketliliği, kültürler arası diyalog
Sektör: kültürel miras, müzecilik
Lider Ülke: İsveç (İsveç Yerel Miras Federasyonu)
Süre: 01/10/2006 – 30/09/2009
AB Çok-yıllı hibe miktarı: 762 402EURO
İlgili website: www.cultrural.net
2.2. Avrupa Kültür Başkentleri (ECOC)
53
CPS
AdvisoryGroup
Atina ile birlikte 1985 yılında başlayan Avrupa Kültür Başkentleri Girişimi, Avrupa
kültürlerinin ve paylaştıkları değerlerin çeşitliliği ve zenginliğinin burgulanması ve Avrupa
vatandaşları arasındaki ortak anlayış düzeyinin teşvikini hedefleyen bir Topluluk eylemidir36.
1985 yılından beri, Stokholm’den Atina’ya, Glasgow’dan İstanbul’a kırktan fazla şehir,
Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir.
2011 yılından itibaren ise, iki farklı AB ülkesinden iki şehir Avrupa Kültür Başkenti
seçilecektir.
Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, Avrupa Kültür Başkenti unvanını vermek konusunda
yetkili yegane kuruluştur. Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü ise, bir
Karar temelinde oluşturulan seçim prosedürü aracılığıyla, bu unvana layık şehirlerin seçimine
karar vermektedir. 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren, Kültür Başkentlerine ilişkin olarak,
aşağıda ayrıntılarıyla açıklanan 1622/2006/CE sayılı Karar yürürlükte bulunmaktadır.
Hâlihazırda, işbu etkinliğin finansmanı AB Kültür Programı dâhilinde gerçekleşmektedir.
2012 yılından itibaren ise, gelecekteki Avrupa Kültür Başkentlerinin seçimi yeni bir
prosedüre tabi tutulacaktır.
Avrupa Kültür Başkenti olmak isteyen şehirler, spesifik kriterleri karşılayan bir Kültür
Programı hazırlamakla yükümlüdür:
-
Etkinliğin Avrupa boyutunun yansıtılması;
İlgili tarafların katılımının sağlanması;
Şehrin kültürel, ekonomik ve sosyal gelişimi üzerinde sürdürülebilir ve uzun vadeli bir
etkide bulunması.
İstanbul, “İstanbul, dört elementin şehri” temelli Program aracılığıyla, 2010 Avrupa Kültür
Başkenti seçilmiştir37.
AVRUPA ŞEHİRLERİ VE KÜLTÜR BAŞKENTLERİNE GENEL BAKIŞ
1985: Atina
1990: Glasgow
1995: Lüksemburg
1986: Floransa
1991: Dublin
1996: Kopenhag
1987: Amsterdam
1992: Madrid
1997: Selanik
1988: Berlin
1993: Anvers
1998:Stokolm
1989: Paris
1994: Lizbon
1999:Weimar
36
Amaç ve hedefler hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız:
http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc435_en.htm
37
Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/pdf/doc674_en.pdf ve http://www.en.istanbul2010.org/index.htm
54
CPS
AdvisoryGroup
2000:Avignon, Bergen, Bologna, Brüksel, Helsinki, Cracow, Reykjavik, Prag,
Santiago de Compostela.
2001: Porto ve Rotterdam
2003: Graz
2002:Bruges ve Salamanca
2004: Cenova ve Lille
2005: Cork
2006: Patras
2007: Lüksemburg ve Sibiu
2008: Liverpool ve Stavanger
2009: Linz ve Vilnius
2010: Essen, Pécs, İstanbul
2011: Turku ve Tallinn
2012: Guimarães ve Maribor
2013: Marseille and Košice
2014: Umeåand Riga
Source: Avrupa Komisyonu Kültür Genel Müdürlüğü, resmi website,
2.2.2. Yürürlükteki mevzuat
1.
2007–2019 yılları arasını kapsayan dönemde Avrupa Kültür Başkentleri’ne
yönelik bir Topluluk Eylemi oluşturulmasına yönelik 24 Ekim 2006 tarihli ve
1622/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı
Resmi Gazete, L 304, 3.11.2006, s. 1–6
Özet
İşbu Karar, başvuru prosedürlerini, Program’a ilişkin kriterleri ve başvuruda bulunma
aşamalarını belirlemektedir. Seçim kurulu, seçim öncesi aşama, nihai seçim ve belirleme
süreçleri de ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Üye Devletlerin ve Türkiye gibi AB’ye aday ülkelerin şehirleri, 31 Aralık 2006 tarihinden
itibaren, bir yıllık bir süre için Avrupa Kültür Başkenti olarak tayin edilebilmektedir. Her
başvuru dahilinde, bir Avrupa boyutunu içeren kültür programının bulunması ve söz konusu
Program’ın esas olarak kültürel işbirliğine dayanması ve Avrupa düzeyinde bir artı değer
getirecek yapıda bulunması gerekmektedir.
Avrupa Komisyonu her yıl, bir önceki yılın Avrupa Kültür Başkenti sonuçlarının dışsal ve
bağımsız değerlendirmesini yapmakla yükümlüdür.
55
CPS
AdvisoryGroup
2020-2030 Yılları Avrupa Kültür Başkenti Birlik Eylemi oluşturan Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Kararı
2.
COM (2012) 407 final
Özet
Komisyon, Avrupa Kültür Başkenti girişiminin devam etmesi için teklifte bulunmuştur.
Mevcut proje 2019’da sona erecektir ve yeni teklif 2020-2033 yılları için Birlik eylemi
oluşturmaktadır. Her yıl iki üye devlet unvanı paylaşacaktır ve potansiyel aday devletler her
üç yılda bir Avrupa Kültür Başkenti için başvuruda bulunabilecektir. Planın şuanda
Parlamento ve Konsey tarafından tartışılması gerekmektedir; son kararın 2013 sona ermeden
verilmesi beklenmektedir.
2.3. AB Kültür Ödülleri
AB Kültür Programı, kültürel miras, mimarlık, edebiyat ve müzik alanlarında ödüller
verilmesini desteklemektedir. Bahse konu ödüllerin esas hedefi; söz konusu alanlardaki
Avrupa etkinliklerinin yüksek kalitesi ve başarısına dikkat çekmektir. Böylelikle, Avrupa
Birliği’nin Avrupa’nın zengin kültürel çeşitliliğini, kültürler arası diyalogun anlamını ve
gerek Avrupa’da, gerekse Topluluk dışındaki sınır-ötesi kültürel etkinlikleri ön plana
çıkarmayı hedeflediği görülmektedir.

Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü:
Avrupa Komisyonu ve EuropaNostra tarafından 2002 yılında ortaklaşa başlatılan söz konusu
Ödül, AB Kültür Programı çerçevesinde tasarlanmıştır. Ödülün hedefleri şu şekilde
belirtilebilir:
-
Binaların restorasyonundan kentsel rehabilitasyona ve sanat koleksiyonlarına özen
gösterilmesine dek uzanan kategorilerde AB’nin kültürel miras konusundaki örnek
girişimlerini desteklemek;
-
Kültürel mirasın korunmasına ilişkin standartların teşviki;
-
Kültürel miras alanındaki sınır-ötesi değişimlerin artırılması; ve
-
Avrupa çapında kültürel mirasa ilişkin çaba ve projelerin desteklenmesi.
Buna ilaveten, kültürel mirasa ilişkin araştırma ve eğitim projeleri de ödüllendirilmektedir.
Bahse konu ödüller, dört ana kategori altında incelenmektedir:
-
Kategori 1 – Kültürel mirasın korunması;
Kategori 2 – Araştırmalar;
Kategori 3 – Özel hizmetler ve
Kategori 4 – Eğitim, Öğretim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri.
56
CPS
AdvisoryGroup
2012 yılı için Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülünü 28 proje kazanmıştır38. Ödülü kazanan
kişi ve kuruluşlar 1 Haziran 2012 tarihinde JerónimosManastırı, Lizbon’da düzenlenen bir
törende ödüllerini almışlardır39

Çağdaş Mimari’ye ilişkin olarak iki yılda bir verilen Avrupa Birliği Ödülü’nün
düzenlenmesi ve uygulanması:
İşbu Ödül, iki yılda bir verilecek olup; en fazla iki yıl önce hazırlanmış olan yeni ve önemli
mimari yaratıcılık eserlerine dikkat çekmeyi hedeflemektedir. Kültür Programı’na katılan
ülkelere ait eserler ödüllendirilmektedir40.
2011 yılı Avrupa Birliği Çağdaş Mimari Ödülünü Berlin’deki Neues Müzesi kazanmıştır.
RamonBosch ve Bet Capdeferro ise Girona, İspanya’da inşa ettikleri Kolâj Ev ile Yükselen
Mimar ödülüne layık görülmüştür.

Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü:
2009 yılında, Avrupa Komisyonu çağdaş edebiyata yönelik yeni bir AB ödülü başlatmıştır.
Amaç; Avrupa’nın çağdaş edebiyatının yaratıcılığı ve çeşitliliğini vurgulamayı ve Avrupa
çapında edebiyata ilişkin daha fazla bir devinimin teşvik edilmesini hedeflemektedir.
Avrupa Çağdaş Edebiyat Ödülü çerçevesinde, her katılımcı ülkeden çağdaş edebiyat
alanında yeni ortaya çıkan yeteneklerin ödüllendirilmesi öngörülmüştür. Ayrıca, bir yıllık bir
dönem için “Avrupa Edebiyat Elçisi” olmak üzere edebiyat alanında tanınmış bir Avrupalı
kişiliğe ödül verilecektir.
Bahse konu ödül, ilk olarak 2009 yılının Sonbahar döneminde verilmiştir.
Ödülün finansmanı, Avrupa Birliği Kültür Programı aracılığıyla sağlanmaktadır41.
AB Edebiyat Ödülünü kazanan on iki yazar ödüllerini 22 Kasım 2012 tarihinde Brüksel’de,
Albert Hall Kompleksi’nde düzenlenen törende almıştır.

Avrupa Birliği Çağdaş Müzik Ödülü (The EuropeanBorderBreakersAwards EBBA):
Bahse konu Ödül, albümün piyasaya sunulduğu ülkenin dışında geniş bir dinleyici kitlesine
ulaşan sanatçıların ödüllendirilmesini hedeflemektedir42.
38
Kültür Programı ve Avrupa Komisyonu’nun kültür alanındaki ödülleri hakkında daha fazla bilgi
için,Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/index_en.htm ve http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-andactions/doc623_en.htm
39
Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülünü kazanlar hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız:
40
Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://www.miesarch.com/
41
Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://www.euprizeliterature.eu/
42
Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız:http://www.european-border-breakers.eu/index.html
57
CPS
AdvisoryGroup
2013 yılı kazananları ödüllerini 9 Ocak 2013’de Hollanda Groningen’de televizyonda
yayınlanan törende almıştır. Halk 1 Kasım-21 Aralık tarihleri arasında en sevdikleri sanatçılar
için oy kullanmıştır.
C. GENİŞLEME DALGASI ÇERÇEVESİNDE EĞİTİM ve KÜLTÜR
MÜZAKERE BAŞLIĞI
On yeni üyenin – Slovenya, Polonya, Malta, Litvanya, Letonya, Estonya, Macaristan, Çek
Cumhuriyeti, Slovakya ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi- 1 Mayıs 2004 tarihi itibariyle ve
ardından Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007 tarihinde Avrupa Birliği’ne girmesinin,
tüm politika alanlarında olduğu gibi eğitim ve kültür alanında da etkileri olmuştur.
Bu başlık altındaki müktesebata uyum sürecine ilişkin olarak, söz konusu alanın esas olarak
Üye Devletlerin yetkisine girmesi itibariyle, ulusal mevzuatın bu doğrultuda
uyumlaştırılması söz konusudur. Bu bağlamda, Topluluk mevzuatı ve programları bu alanda
ortak bir politika oluşturmaktan ziyade, eğitim ve kültür alanında Üye Devletler arasında
işbirliği sağlayan bir ortam oluşturmayı hedeflemektedir.
Bu çerçevede, uyumlaştırılacak mevzuatın sınırlılığı ve yeni üye olan ülkelerin üyelik
tarihlerinden önce Topluluk programlarına zaten katılmış olmalarından dolayı, bu ülkeler
herhangi bir geçiş süresi ve derogasyon talebinde bulunmamışlardır.
İşbu müzakere başlığı, 12 aday ülke ile görüşülmüş ve içlerinden 10 tanesiyle 2002 yılının
Aralık ayında uzlaşıya varılmış ve başlık kapanmıştır. Bulgaristan ve Romanya ile ise, başlık
geçici olarak 2000 yılının Mayıs ayında; tüm katılımcı ülkelerle ise nihai olarak 2004 yılının
Aralık ayında kapatılmıştır43.
Hırvatistan’ın 1 Temmuz 2013 tarihinde Avrupa Birliği’nin resmi olarak üyesi olması
beklenmektedir. 10 Kasım 2012 tarihinde yayımlanan Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve
Değerlendirme Raporu’nagöre, Hırvatistan eğitim, staj ve gençlik alanlarında acquis ile uyum
içindedir. Parlamento Temmuz 2012’de İlk ve Orta Öğretim Yasası’nda değişiklik yapmıştır.
Yasa değişikliği Ulusal Eğitim Konseyi’nin oluşturulmasına zemin sağlamıştır. Konsey erken,
ilk ve orta öğretim sistemlerinin niteliğini denetlemekte, öneriler hazırlamakta ve üç senelik
mesleki eğitim ve stajı tamamlayan öğrencilere dört senelik mesleki eğitim ve staj olanağı
sağlamaktadır. Yükseköğrenim ve mesleki eğitimin yeniden düzenlenmesi için öğrenme
sonuçlarına dayanan yaklaşım kullanılmıştır. Mesleki eğitim veren okulların kendini
değerlendirme süreci ve yetişkin eğitimindeki reformlar devam etmiştir. Hırvatistan AB açık
işbirliği yöntemi aktivitelerinin parçasıdır. Hırvatistan’da üçüncü düzey eğitime erişim, okul
öncesi eğitime katılım ve yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımı halen AB
ortalamalarının altındadır.
Hırvatistan kültür alanında da katılım müzakerelerine hazırdır. Parlamento, Şubat 2012’de
Kültürel Malların Korunması ve Muhafaza Edilmesi ile ilgili yasada değişiklik yapmıştır. Bu
yasa değişikliği kültürel malların kullanımına uygulanan ücret gerekliliğini kolaylaştırmıştır.
43
Her aday ülkenin bu başlık altındaki uyum durumu için, 2004 yılı İlerleme Raporları ve Kapsamlı Denetleme
Raporlarına bakılabilir; http://ec.europa.eu/enlargement/archives/key_documents/reports_2004_en.htm.
58
CPS
AdvisoryGroup
Hırvatistan’ın Kültürel Programlara katılı olumlu sonuçlar doğurmuştur. Hırvatistan
Vatandaşlar için Avrupa Programı fonlarından faydalanarak birkaç projeyi hayata
geçirmiştir.44
Müzakerelerin ülke bazında değerlendirmesi:
Bulgaristan:
Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı
Müzakere başlığının durumu: 2004 yılının Aralık ayında kapanmıştır (2000 yılının Mayıs
ayında geçici olarak kapanmıştır)
Geçiş düzenlemeleri: yok
Romanya:
Müzakere başlığının durumu: 2004 yılının Aralık ayında kapanmıştır (2000 yılının Mayıs
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi:
Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim
Çek Cumhuriyeti:
44
Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve Değerlendirme Raporu
http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/hr_analytical_2012_en.pdf
59
CPS
AdvisoryGroup
Estonya:
Macaristan:
Letonya:
Litvanya:
Malta:
60
CPS
AdvisoryGroup
Polonya:
Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ikinci yarısı
Slovakya:
Slovenya:
Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ikinci yarısı
61
CPS
AdvisoryGroup
D. MÜZAKERE SÜRECİ
1. Avrupa Birliği tarafından yapılan Değerlendirmeler
10–11 Aralık 1999 tarihinde, Helsinki Avrupa Konseyi Zirvesi’nde, AB liderleri Türkiye’nin
Avrupa Birliği’ne katılım perspektifindeki aday ülke statüsünü açıklamışlardır.
Bunu takiben, 16–17 Aralık 2004 tarihlerinde gerçekleşen Brüksel Avrupa Konseyi
Zirvesi’nde ise Türkiye ve AB arasında katılım müzakerelerinin başlangıç tarihi
belirlenmiştir. Müzakereler 3 Ekim 2005 tarihinde, tarama sürecinin ilk aşaması ile
başlamış, bu aşama 12–13 Ekim 2006 tarihinde son bulmuştur.
Türkiye’nin üyelik için gerekli şartları yerine getirmesine ilişkin ilerleme kaydetmesi,
Konsey tarafından düzenli olarak Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan İlerleme
Raporları’na göre incelenmektedir. Komisyon son olarak 10 Ekim 2012 tarihinde, Türkiye
hakkında yıllık İlerleme Raporu’nu ve Genişleme Strateji Belgesi’ni (Enlargement
Strategy Document) yayımlamıştır.
2. 2012 İlerleme Raporu’nda “Eğitim ve Kültür” Başlığı
Türkiye’nin tam üyelik doğrultusundaki yükümlülükleri karşılama derecesi, her sene Avrupa
Komisyonu’nun düzenli İlerleme Raporları aracılığıyla Konsey tarafından gözden
geçirilmektedir. Avrupa mevzuatıyla uyumun sonucu olarak, ilerleme raporları Türkiye
tarafından gerçekleştirilen ilerlemenin daha net bir şekilde belirlenmesi yolunda bir mihenk
taşı haline gelmiştir.
2012 Türkiye İlerleme Raporu’nda, Eğitim ve Kültür müzakere başlığı 26.Fasıl’da
değerlendirilmektedir:
Eğitim, mesleki eğitim ve gençlik alanında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Kamuoyunun
Hayatboyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına ilgisi büyük oranda artmaya devam etmiş ve
her iki programın tüm alt eylemlerine yapılan hibe başvurularının sayısında önemli bir artış
söz konusu olmuştur. Türk Ulusal Ajansı, yararlanıcı kuruluşlar ve kişilerle toplamda
3.000’in üzerinde hibe sözleşmesi imzalamıştır. Toplamdaki nihai yararlanıcı sayısı
55.000’e ulaşmıştır ve daha fazla projenin desteklenmesini sağlamak amacıyla Mutabakat
Zaptı’nda, Türkiye’nin programlara yaptığı mali katkıyı 2012 ve 2013 yılları için sırasıyla
%40 ve %60 oranında artırmak için değişiklik yapılmıştır. TBMM, 2014 yılında başlayacak
bir sonraki programlama dönemi için Ulusal Ajans çalışanlarının sayısını 50 kişilik bir
ilaveyle toplamda 220’ye çıkartan bir kanunu kabul etmiştir.
Türk Eğitim Kanunu’nda, zorunlu eğitim süresini 8 yıldan 12 yıla çıkaran ve okullar için
yeni bir yaklaşım getiren (8+4 yerine 4+4+4) değişiklik, Nisan 2012’de yürürlüğe girmiştir.
Kanun, farklı okul türleri, örneğin ortaokullarda, genel ve mesleki okullar (imam hatip
okullarının orta kısımları) arasında seçim yapma esnekliğini de içerecek şekilde mevcut
eğitim sistemine bazı değişiklikler getirmiştir. Böylece çocukların 14 yerine 10 yaşında dini
eğitim almaya başlayacak olmasıyla birlikte, yeni mevzuatın sunulma yöntemi Türkiye’de
tartışmalara yol açmıştır.
62
CPS
AdvisoryGroup
2011-12 eğitim yılında, zorunlu okul öncesi eğitimin 81 ilin 71’ine genişletilmesinin
ardından, 2011-12 öğretim yılı için 4-5 yaş arası öğrencilerdeki okul öncesi eğitime kayıt
oranları %43,1’den %44’e yükselmiştir ve okul öncesi eğitimdeki öğrencilerin ve
öğretmenlerin sayısı sırasıyla %5,6 ile %15,6 oranlarında artmıştır. Ancak, yeni Eğitim
Kanunu ile birlikte, tüm illerde zorunlu okul öncesi eğitim verilmesi hedefi terk edilmiştir.
İlkokula net kayıt olma oranı yaklaşık %99’a ulaşmıştır. Orta öğretimde ise, kayıt olma
oranı %67,4’e yükselmiştir ve cinsiyetler arası dengesizlik %2,5 daralmıştır. Başta kız
öğrenciler için olmak üzere, tüm düzeylerde kayıt oranlarının artırılmasına yönelik
çabaların devam ettirilmesi, okul terklerini azaltmak amacıyla kullanılan etkili müdahale
stratejileri açısından önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir.
Türkiye, Bolonya süreci tavsiyelerini uygulama bakımından ileri bir aşamadadır.
Yükseköğretim alanında, 2012 yılında 6 üniversitenin kurulmasıyla birlikte Türkiye’deki
üniversitelerin toplam sayısı 168’e ulaşmıştır. Bununla birlikte, öğretim elemanı sayısı ve
altyapı bakımından önemli nitelik farklılıkları mevcuttur. Yeterliliklerin tanınması, kalite
güvencesi ve Avrupa Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) dayanan ulusal yeterlilik çerçevesinin
oluşturulması da diğer zorluklar arasındadır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, Kasım 2011’den
itibaren yeterlilik sürecinin tamamından sorumlu tek organdır. Ancak, bağımsız ve tam
olarak işleyen, Avrupa standartları ve kılavuzları ile uyumlu bir Kalite Güvencesi ve
Akreditasyon Ajansı hâlâ kurulmamıştır. Yükseköğretim için oluşturulmasına karar verilen
kalite güvence ajansı için hazırlıklar ise henüz başlamamıştır.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Kasım 2011’de üniversiteye giriş sınavında veya Lisans
Yerleştirme Sınavında meslek lisesi mezunlarının nihai puan hesaplanmasında uygulanan
düşük katsayı sisteminin kaldırılmasına karar vermiştir. 4+4+4 Kanunu bu kararı teyit
etmiştir. YÖK, Tunceli Üniversitesinin Zazaca ve Kürtçe dil bölümleri açma yönündeki
önerisini Aralık 2011’de onaylamıştır. Böylece, Tunceli Üniversitesi dört yıllık lisans eğitimi
veren Zazaca ve Kürtçe dil bölümleri açabilecektir.
Türkiye’de, hayatboyu öğrenmedeki gelişme oldukça erken aşamadadır ve özellikle ülkenin
en dezavantajlı bölgelerinde çabaların artırılması ve koordine edilmesi gerekmektedir.
Yetkilendirme usullerinin kabul edilmesiyle birlikte, Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemine
ilişkin düzenleyici çerçeve somut olarak oluşturulmuştur, ancak yakın gelecekte yalnızca
birkaç sektörel belgelendirme kuruluşu faaliyete geçebilecektir. Ulusal Yeterlilik
Çerçevesinin 2012 yılında kabul edilmesi planlanmaktadır.
Kültür alanında sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. Kültürel Temas Noktası tarafından
gösterilen çabalara rağmen, Türkiye’nin, AB’nin Kültür Programına katılımı görece düşük
kalmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Programı ve eş-finansman sağlayan
kuruluşlar veya sponsorlar için vergi muafiyeti sağlayarak Kültür Yatırımları ve
Girişimlerini Teşvik Kanunu’nu genişletmiştir. Aynı zamanda, Göreme, İznik ve
İstanbul’daki örneklerde görüldüğü üzere, kültürel mirasın korunmasında etkisiz olunması
veya geç kalınması endişe yaratmıştır.
Türkiye, Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Desteklenmesine ilişkin UNESCO
Sözleşmesi’ni henüz onaylamamıştır.
63
CPS
AdvisoryGroup
Sonuç
Eğitim ve kültür alanında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Kamuoyunun, Hayatboyu
Öğrenme ve Gençlik Programlarına ilgisi artmaya devam etmiştir. Türkiye, zorunlu eğitimi
8 yıldan 12 yıla çıkarmıştır. Kültür alanında sınırlı ilerleme kaydedilirken, mevzuat uyumu
bakımından ilerleme kaydedilmemiştir. Genel olarak, Türkiye bu alanda nispeten ilerleme
sağlamıştır.
3. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgeleri
12–13 Aralık 1997 tarihlerinde gerçekleşen ve Avrupa’nın geleceğine yönelik bir dönüm
noktası olarak değerlendirilen Lüksemburg Zirvesi’nde birçok önemli girişimlerin yolu
açılmış; tek ve tutarlı bir çerçeve dâhilinde aday ülkelere yönelik tüm yardım olanaklarını
harekete geçirmek suretiyle güçlendirilmiş katılım-öncesi stratejinin temel özelliği olarak
“Katılım Ortaklığı Belgesi” (Accession Partnership) adında yeni bir aracın oluşturulması
kararı alınmıştır.
Genel olarak, her Katılım Ortaklığı Belgesi:

Aday ülkenin AB’ye katılması için ilerleme kaydetmesi gereken öncelikli alanları
değerlendirir ve bunun sonucunda da aday ülke için önceliklerini (kısa/orta vadeli)
programlaması amacıyla bir çerçeve sağlar.

Aday ülke için, katılıma yönelik hazırlıklarda kullanılmak üzere mali destek aracı
olan katılım öncesi yardıma ilişkin kuralları belirtir.

Aday ülkeye, belirtilen öncelikleri gerçekleştirmesi için mali araçlarını planlama
fırsatı verir.
Bu doğrultuda, Konsey Mart 2001’de Lüksemburg Başkanlık Kararları’na uygun olarak
Türkiye için ilk Katılım Ortaklığı Belgesi’ni kabul etmiştir.
Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi Mart 2003 tarihinde Avrupa Komisyonu
tarafından sunulmuş; Mayıs 2003 tarihinde Konsey tarafından kabul edilmiştir. Avrupa
Komisyonu, Ekim 2004 tarihli Tavsiye Kararı’nı takiben, 2005 yılında yeni Gözden
Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi’nin kabul edilmesi önerisinde bulunmuştur. Belge,
2006/35/EC sayılı Karar çerçevesinde kabul edilmiştir.
Bununla birlikte, 23 Şubat 2008 tarihinde, Konsey, Türkiye için hazırlanan Katılım Ortaklığı
Belgesini dördüncü defa gözden geçirmek suretiyle, 2006/35/EC sayılı Karar’ı ilga eden bir
Belge hazırlamıştır.
Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi (2008), aşağıda yer alan öncelikler
doğrultusunda, Topluluk’un mali yardımlarının programlanmasının, özellikle de Katılım
Öncesi Destek (Pre-Accession Assistance – IPA)’in temelini oluşturmaktadır.
64
CPS
AdvisoryGroup
Bu çerçevede, Eğitim ve Kültür başlığı altında Türkiye’nin yerine getirmesi gereken
öncelikler aşağıdaki gibidir:
Kısa Vadeli Öncelikler:

Artan iş yükü ile başa çıkabilmek için Hayatboyu Öğrenme ve Gençlik programlarını
uygulayan Ulusal Ajansının idari kapasitesinin güçlendirilmesi.
Orta Vadeli Öncelikler:

Eğitim ve Kültür Başlığına ilişkin olarak ortada vadeli öncelikler öngörülmemiştir.
Genel kural olarak, her ülke Katılım Ortaklığı Belgesi’ne, Katılım Ortaklığı Belgesi’nin
önceliklerini gerçekleştirmek amacıyla belirli bir zaman çizelgesi ve spesifik tedbir
öngörülerini içeren Müktesebatın Benimsenmesine ilişkin Ulusal Program (National
Programme for the Adoption of the Acquis - NPAA) ile karşılık vermektedir.
Bu bağlamda, Türkiye AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Üçüncü Ulusal Programı’nı
31 Aralık 2008 tarihinde kabul etmiş bulunmaktadır.
4. AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Üçüncü Ulusal Program (2008)
Avrupa Topluluğu Eğitim ve Kültür müzakere başlığına yasal uyum sürecine ilişkin
takvimlendirme, aşağıda yer almaktadır45:
Öncelik 26.1 Artan iş yükü ile başa çıkabilmek için Yaşamboyu Öğrenme ve Gençlik
programlarını uygulayan Ulusal Ajansın (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi) idari
kapasitesinin güçlendirilmesi
Yürürlükteki
AB mevzuatı
Taslak Türk mevzuatı
1719/2006/AT ve Türkiye Eğitim ve
Gençlik Ajansı
1720/2006/ AT
Başkanlığı Kuruluş ve
sayılı Kararlar
Görevleri Hakkında
Kanun
Kapsam
AB eğitim ve gençlik
programlarının 2007-2013
dönemine ilişkin mevzuatına
uyum sağlanması
Sorumlu
kurum
AB Eğitim ve
Gençlik
Programları
Merkezi
Başkanlığı
Yayım
tarihi
2009
Bu düzenleme AB eğitim ve
gençlik programlarının ne
şekilde yürütüleceğini
kapsamaktadır.
45
http://www.abgs.gov.tr/files/UlusalProgram/UlusalProgram_2008/Tr/doc/iv_26_egitimvekultur.doc
65
CPS
AdvisoryGroup
Gençlik Ajansı
1720/2006/ AT
Başkanlığı İnsan
sayılı Kararlar
Kaynakları Yönetmeliği
AB eğitim ve gençlik
programlarının 2007–2013
dönemine ve Ajansın
genişletilen faaliyet alanına
uygun bir personel rejimi
oluşturulması
AB Eğitim ve
Gençlik
Programları
Merkezi
Başkanlığı
2009
AB Eğitim ve
Gençlik
Programları
Merkezi
Başkanlığı
2009
AB Eğitim ve
Gençlik
Programları
Merkezi
Başkanlığı
2009
Bu düzenleme personel
rejimi ile ilgili tüm hususları
kapsamaktadır.
Gençlik Ajansı
1720/2006/ AT
Başkanlığı Çalışma Usul
sayılı Kararlar
ve Esasları Hakkında
Yönetmelik
Ajansın çalışma usul ve
esaslarının 2007-2013
dönemi için öngörülen
kriterlerine ve faaliyet
alanındaki genişlemeye
uygun olması
Bu düzenleme kurumun
işleyişi ile ilgili hususları
kapsamaktadır.
Decisions No.
1719/2006/EC
and
1720/2006/EC
Türkiye Eğitim ve
Gençlik Ajansı
Başkanlığı Bütçe ve
Muhasebe
Uygulamalarına İlişkin
Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik
2007-2013 dönemine
ilişkin olarak bütçe ve
muhasebe alanında
öngörülen değişikliklere
uyum sağlanması ve
faaliyet alanındaki
genişlemeye paralel bir
düzenleme yapılması
Bu düzenleme Ajansın
bütçe ve muhasebe
uygulamalarına ilişkin
usul ve esasları
kapsamaktadır.
66
CPS
AdvisoryGroup
5. Müzakere Süreci
5.1. Müzakere Sürecine ilişkin Genel Bilgilendirme
Katılım müzakerelerinin başlatılması için, Türkiye’nin ulusal mevzuatının AB mevzuatına
uyumunda ilerleme seviyesinin değerlendirilmesi amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından
tarama sürecinin yapılması gerekmektedir.
Söz konusu fiili müzakerelerin ilk aşamasını oluşturan tarama süreci, 35 başlığın iki aşamalı
incelenmesini kapsamaktadır.
İlk aşamayı teşkil eden “analitik tarama” sürecinde, “Tanıtıcı Tarama Toplantısı”nda
Avrupa Komisyonu AB müktesebatını Türkiye’ye sunarken; ikinci aşama olan “Ayrıntılı
Tarama” da ise ulusal yetkililer kendi ulusal mevzuat ve taahhütlerini açıklamaktadır.
Tarama süreci, ilk Tanıtıcı Tarama Toplantısı ile “Bilim ve Araştırma” müktesebat başlığı
altında 20 Ekim 2005 tarihinde başlatılmıştır. Bu başlık 12 Haziran 2006 tarihinde
müzakereye açılmış ve geçici olarak kapatılmıştır.
Türkiye için Tarama süreci12–13 Ekim2006 tarihlerinde tamamlanmıştır.
Günümüze değin 35 müzakere başlığının 13 tanesi açılmış olup, bir tanesi geçici olarak
kapatılmış, 8 tanesi askıya alınmış, diğer 10 başlığın açılışı ise Fransa ve Güney Kıbrıs
tarafından siyasi sebeplerden dolayı bloke edilmiştir.
Ancak, 8 müzakere başlığının fiili olarak açılması, Kıbrıs konusu sorun teşkil ettiği sürece,
öngörülmemektedir:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Malların serbest dolaşımı
İş kurma hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımı;
Tarım;
Balıkçılık;
Ulaştırma;
Dış ilişkiler;
Mali hizmetler; ve
Gümrük Birliği.
Öte yandan, müzakere başlıklarının diğerleri açılsa bile, Türkiye 29 Temmuz 2005 tarihli
Protokol’de (Ankara Anlaşması’na ek olarak, 15 Üye Devletten oluşan Gümrük Birliği’nin
25 üyeli konjonktüre uyarlanması) öngörüldüğü üzere Gümrük Birliği dâhilinde Güney
Kıbrıs Rum Yönetimi’ne karşı yükümlülüklerini tam olarak yerine getirene kadar bu
başlıkların kapanması mümkün olmayacaktır46.
46
Bu Protokol imzalanmış olmasına rağmen, Türk Hükümeti aynı zamanda Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni
tanımadığını belirten bir beyanatta bulunmuştur.
67
CPS
AdvisoryGroup
Geçici olarak kapatılan Bilim ve Araştırma Başlığı dışında 12 Başlık daha açılmıştır bunlar:
“İstatistik”, “Mali Kontrol”,”İşletmeler ve Sanayi Politikası”, “Tüketicinin ve Sağlığın
Korunması”, “Fikri Mülkiyet Hakları”, “Sermayenin Serbest Dolaşımı”, “TransAvrupa Ağları”, “Şirketler Hukuku”, “Bilgi Toplumu ve Medya”, “Vergilendirme”,
“Çevre” ve en son olarak “Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Politikası”dır.
Öte yandan, 01 Ocak 2013 – 30 Haziran 2013 arasındaki süreçte İrlanda AB Dönem
Başkanlığı’nı devralmıştır. Temmuz 2010 tarihinden beri Türkiye AB müzakere sürecinde
hiçbir Başlık açılmamıştır. Daha önce belirtildiği gibi kalan başlıklardan 18 tanesi halen
teknik ve siyasi sebeplerden dolayı askıda bulunmaktadır. “Rekabet Politikası”, “Kamu
Alımları”, “Sosyal Politika ve İstihdam” başlıkları Türkiye ve AB arasındaki müzakere
sürecinde teknik olarak açılmaya uygun müzakere başlıklarıdır.
5.2. AB Genişlemesi ve Müzakere Sürecinde “Kültür” ve “Eğitim” boyutları
Bilindiği üzere, Avrupa Komisyonu’nun aday ve potansiyel aday ülkelerle gerçekleştirdiği
siyasi diyalog ve mali desteğin ana hedefi, siyasi ve ekonomik kriterler ve (eğitim ve kültür
başlığının da dâhil olduğu) Topluluk müktesebatı ile uyumu içeren Kopenhag kriterleri üzerine
temellenmektedir.
Bu bağlamda, katılım öncesi ve aday ülkelerin, 2007–2013 Kültür Programı benzeri Avrupa
Topluluğu Kültür Programları’na tam katılımının sağlanması teşvik edilmektedir.
Türkiye, 2007–2013 Kültür Programı’na katılmaktadır.
Buna ilaveten, CARDS (Batı Balkanlarda Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik
Topluluk Yardımı), PHARE (Merkez ve Doğru Avrupa ülkelerine Topluluk Yardımı
Programı) ve şimdi de IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım) gibi katılım öncesi programlar ve
spesifik politikalar, kültür alanında önemli etkilerde bulunmaktadır.
68
CPS
AdvisoryGroup
Kaynakça
EUR-Lex Internet Sitesi, Avrupa Birliği Mevzuatına online erişim:
http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm
Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü, Resmi İnternet sitesi, online erişim:
http://ec.europa.eu/culture/index_en.htm
Türkiye Merkezi Finans ve İhale Birimi, Resmi İnternet sitesi, online erişim:
http://www.cfcu.gov.tr/index.php?lng=en
Avrupa Konseyi, Başkanlık Kararları (1994–2007), online erişim:
http://europa.eu/european_council/conclusions/index_en.htm
Avrupa Kurumları Basın Odası, online erişim:
http://europa.eu/rapid/setLanguage.do?language=en
Avrupa Birliği Genel Sekreterliği resmi internet sitesi, Tarama sürecine ilişkin verilere online
erişim:
http://www.abgs.gov.tr/tarama/screening.htm
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Letonya, Litvanya, Macaristan,
Malta, Polonya, Slovenya ve Slovakya’nın Avrupa Birliği’ne katılımına ilişkin belgeler,
online erişim:
http://eur-lex.europa.eu/JOIndex.do?year=2003&serie=L&textfield2=236&Submit=Search
Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Genel Müdürlüğü, Türkiye Bölümü, Önemli
Siyasi Belgeler:
http://ec.europa.eu/enlargement/turkey/key_documents_en.htm
Bulgaristan ve Romanya’nın Birliğe katılımına ilişkin önemli belgeler, online erişim:
— Romanya için: http://ec.europa.eu/enlargement/archives/romania/key_documents_en.htm
— Bulgaristan
için:http://ec.europa.eu/enlargement/archives/bulgaria/key_documents_en.htm
— Bulgaristan ve Romanya’nın Avrupa Birliği’ne katılım sürecindeki müzakerelerin
sonuçları:
http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/result_of_neg_final_council_version_st05859_
0405_en.pdf
- Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve Değerlendirme Raporu
http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/hr_analytical_2012_en.pd
f
Yedinci Çerçeve Programı resmi internet sitesi, online
erişim:http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html
69
CPS
AdvisoryGroup
EU Observer Basın Bültenleri, online erişim:
http://euobserver.com/
AB Dönem Başkanı İrlanda’nın resmi internet sitesi, online erişim:
http://eu2013.ie/
Türkiye Cumhuriyeti, Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi internet sitesi, online erişim:
http://www.kultur.gov.tr/EN/Default.aspx?17A16AE30572D313D4AF1EF75F7A79681D9
DD78D03148A6E
Türkiye Cumhuriyeti, Milli Eğitim Bakanlığı Resmi internet sitesi, online erişim:
http://www.meb.gov.tr/english/indexeng.htm
Avrupa Birliği Bakanlığı resmi internet sitesi, online erişim:
http://www.abgs.gov.tr/
Turkey 2012 İlerleme Raporu (Ekim 2011), online erişim:
http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/2012_ilerleme_ra
poru_tr.pdf
Türkiye’nin Katılım Süreci için AB Stratejisi 2010-2011 Eylem Planı,online erişim:
http://www.abgs.gov.tr/files/strateji/2010_2011_eylem_plani.pdf
***
CPS
İstanbul& Brüksel
Şubat 2013
70

TR - MESS

Transkript

Benzer belgeler

Model Programının Kısa Tarifi

Top margin 1

KKW212 - Türk-Alman Üniversitesi

Londra`nın alt kültür yaratıcı bir yolculuk almak

Eurozine - the netmagazine

“Neden kültür varlıklarına karşı yeterince duyarlı olamıyoruz”,Yeni

Tam Metin(URL)

devam

2016 Avrupa`nın En Tehlikede Olan 7 Kültür Mirası