Çalıştaya İlişkin Rapor İçin Tıklayınız

Transkript

T.C.
BAŞBAKANLIK
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
İnsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Geleceğe
Yönelik Politika ve Stratejilerin Belirlenmesi Çalıştayı
Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı
27 - 29 Kasım 2013
İnsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Geleceğe Yönelik Politika ve Stratejilerin Belirlenmesi Çalıştayı
27 - 29 Kasım 2013
ÖNSÖZ
2
Afet denilince; en popüler olan ve yol açtığı kayıplar ve gerçekleşme sıklığı bakımından
öncelikle akla deprem ve sel gelmektedir. Fakat deprem ve selin yanısıra; su taşkını, heyelan,
çığ, fırtına, hortum, tsunami, endüstriyel kazalar, iklim değişikliği, kuraklık, orman yangını,
kaya düşmesi ve volkanik patlamalar gibi afetler de maalesef önemli can ve mal kayıplarına yol
açmaktadır.
Küreselleşen dünyamızda artık doğal afetler kadar, insan kaynaklı afetlerin sayısı ve şiddeti de giderek artmaktadır. Başbakanlık AFAD olarak biz, sadece doğal afetler ile değil, aynı
zamanda insan kaynaklı afetlerle de ilgilenmekteyiz.
Ulaşım, endüstriyel, maden, kimyasal, radyolojik ve nükleer kazalar, biyolojik olaylar, iklim değişikliği, kritik altyapı ve siber tehlikeler, deniz kirliliği gibi teknolojik afetler konusunda
da çalışmalar yürütmekte ve kapasitemizi her geçen gün geliştirmekteyiz.
Afetlerin ve afet yönetiminin artık sadece yerel olmadığı, uluslararası boyutunun da
önemli olduğundan hareketle işbirliği çalışmalarına, bilgi ve tecrübe paylaşımı ile yardımlaşmaya ağırlık vermekteyiz.
Afetlerde işbirliği çerçevesinde, çok sayıda ikili ve üçlü anlaşmalara imza atarak, Bölgesel
İ�şbirliği İ�ttifakları kurmakta, BM ve NATO organları ile ortak çalışmalar yürütmekteyiz.
Komşularımızla ve diğer ülkelerle, Avrupa Konseyi, ECO (Ekonomik İ�şbirliği Teşkilatı),
3
27 - 29 Kasım 2013
KEl (Karadeniz Ekonomik İ�şbirliği Ö� rgütü), BM (Birleşmiş Milletler), NATO (Kuzey Atlantik
Antlaşması Ö� rgütü), AB (Avrupa Birliği), DPPI (Afet Ö� nleme ve Afete Hazırlık Girişimi), PPRD
(Doğal ve İ�nsan Kaynaklı Afetleri Ö� nleme, Hazırlık ve Müdahale Programı) gibi uluslararası kurum ve kuruluşlarla afet ve acil durumlarda işbirliği ile teknik bilgi ve becerilerin paylaşımına
katkı sunmaktayız.
Bu çerçevede; Başkanlığımızca düzenlenen; Güney Doğu Avrupa Ü� lkeleri Afetlere Hazırlık ve Ö� nleme Girişimi (DPPI-SEE) üyesi ülke temsilcileri, uluslararası kurum ve kuruluşlar ile
ülkemizden toplamda yüze yakın yetkilinin katıldığı “İ�nsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Geleceğe Yönelik Politikalar ve Stratejilerin Belirlenmesi” çalıştayında da işbirliği alanları belirlenmiş,
bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunulmuştur.
AFAD olarak, afet yönetiminin bütün safhalarını ayrı ayrı el almakta, uygulamaya geçirdiğimiz entegre afet yönetim sistemi ile de enerji ve mesaimizin çoğunu afet öncesi planlama,
hazırlık ve risk azaltma çalışmalarına yoğunlaştırmaktayız. Ü� lkemizin ortak gücünü, ortak aklını ve ortak vicdanını harekete geçirerek afetleri tek elden yönetmekteyiz.
Geliştirdiğimiz afet yönetim sistemi bugün birçok ülke için rol model uygulamalar içermekte ve ülkemizin uluslararası arenadaki imajına olumlu katkı yapmaktadır.
Afet yönetimindeki başarısızlıklar; ülkelerin kısa ve uzun vadeli ekonomik büyümesini
etkilemekte ve özellikle çevreye olan etkileri nedeni ile sürdürülebilir kalkınmayı da engellemektedir.
Afetlere hazırlık için; önlem alma ve zarar azaltma kültürünü toplum içinde geliştirmek,
eğitim faaliyetlerini hızlandırmak, modern teknoloji ve iletişim imkânlarından yararlanmak,
yerel, bölgesel ve uluslararası ölçekte işbirliğini geliştirmek, sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir çevre sistemini hayata geçirmek zorunluluk taşımaktadır.
Bu çerçevede; özellikle insan kaynaklı afetlerin yönetimine ilişkin olarak düzenlenen
çalıştayda emeği geçen tüm arkadaşlarıma, destek veren tüm kurum ve kuruluşlar ile gerek
yurtiçinden gerekse yurtdışından katılan temsilcilere teşekkür ediyor, hazırlanan bu raporun
kamuoyunun bilgilendirilmesi açısından yararlı olmasını diliyorum.
Dr. Fuat OKTAY
Başkan
27 - 29 Kasım 2013
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1
Ö� NSÖ� Z ............................................................................................................................................................................................ 3
GEREKÇE............................................................................................................................................................................................ 9
KATILIM ............................................................................................................................................................................................ 9
SUNUMLAR...................................................................................................................................................................................... 11
Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu Faaliyetleri..................................................................................... 11
Japonya’daki, İ�nsan Kaynaklı Afetler için Afet Yönetimi, Yasal Çerçeve ve Afetlere Karşı
Alınan Ö� nlemler............................................................................................................................................................................ 13
Ü� LKE SUNUMLARI....................................................................................................................................................................... 15
Arnavutluk....................................................................................................................................................................................... 15
Bulgaristan....................................................................................................................................................................................... 17
Makedonya....................................................................................................................................................................................... 19
Romanya ......................................................................................................................................................................................... 20
Sırbistan ......................................................................................................................................................................................... 22
BÖLÜM 2
AB Müktesebatını Dikkate Alarak İ�nsan Kaynaklı Afetlerle İ�lgili Uzun Vadeli Strateji
Hazırlanması................................................................................................................................................................................... 25
KBRN Çalışma Grubu ve Faaliyetleri.................................................................................................................................... 26
Nükleer Enerji Santralleri ve Nükleer Güvenlik.............................................................................................................. 28
Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB)......................................................................................................................................... 30
4
5
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
BÖLÜM 3
Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve
Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun........................................................................................................................ 33
Maden Atıkları ve Kazalar......................................................................................................................................................... 35
Kritik Bilgi Altyapıların Korunması...................................................................................................................................... 38
GRUP ÇALIŞMALARI.................................................................................................................................................................... 43
İ�nsan Kaynaklı Afet Türlerine Yönelik Grup Çalışması................................................................................................. 43
1. Endüstriyel Kazalar................................................................................................................................................. 44
2. Deniz Kirliliğine Neden Olan Deniz Kazaları................................................................................................ 46
3. Nükleer Kazalar........................................................................................................................................................ 49
4. Ulaşım Kazaları......................................................................................................................................................... 51
5. İ�klim Değişikliği........................................................................................................................................................ 53
6. Orman Yangınları..................................................................................................................................................... 55
7. Kritik Altyapılar ve Siber Güvenlik................................................................................................................... 58
BÖLÜM
1
8. Maden Atıkları........................................................................................................................................................... 61
BÖLÜM 4
Rapıd-N: Natech Risk Değerlendirme ve Haritalama Çerçevesi............................................................................... 64
Rapid-N Natech Risk Değerlendirme Aracı Kullanımı.................................................................................................. 65
Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri............................................................................................................................ 72
İ�klim Değişikliği............................................................................................................................................................................. 75
Afet Yönetimde Gönüllülük Etkileri...................................................................................................................................... 78
Avrupa Birliği Acil Durum ve Afet Yardımları................................................................................................................... 80
Sonuç ......................................................................................................................................................................................... 82
6
7
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
GEREKÇE
Dünyanın oluşumundan bu yana afetler büyük önem arz etmişlerdir. Ö� nceleri sadece doğal afetler göz önüne alınıp, planlamalar yapılırken; teknolojinin gelişmesi sonucu ortaya çıkan
insan kaynaklı (teknolojik) afetlerin önemi son yıllarda artmıştır. İ�nsan kaynaklı afetler; insan
sağlığı ve çevreye zararlarının büyük olmaları, etkilerinin kısa sürede doğadan silinememesi
hatta hiç giderilememesi gibi sonuçları olduğundan üzerinde ciddi bir çalışma ve hazırlık gerektiren olaylardır.
İ�nsan kaynaklı afet, insan faaliyetleri ya da doğal afetlerin tetiklemesi sonucunda oluşan
endüstriyel, maden, ulaşım, deniz kirliliğine neden olan kazalar, kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer tehlikeler, terörizm, yangınlar, kritik yapı çökmeleri ile çevresel tehlikeler gibi can
kaybına, hastalıklara, sosyal, ekonomik ve çevresel bozulmalara neden olan afet ya da acil durumlara denir.
Gerek Türkiye’de gerekse diğer ülkelerde meydana gelen insan kaynaklı afetler, savunmasızlığın ve tehlikelerin son yıllarda ulaştığı noktayı göstermektedir. Bu noktada, eğer önlem
alınmazsa, gelecekte daha fazla yaşam kaybı, zarar görmüş fiziksel altyapı ve çevresel kaynakların azalması ile karşılaşılabilir. Bu kayıplar, yıllar boyu süren çalışmalar sonucu edinilen başarıları ve kalkınma faaliyetlerine yatırılan maddi kaynakları zarara uğratacaktır.
Son dönemlerde sıklıkla gündeme gelen, insan sağlığını, ekonomiyi, çevreyi ve sosyal yaşamı etkileyen insan kaynaklı afetlere yönelik olarak üye ülkelerin deneyimlerinden faydalanarak uluslararası platformda karşılıklı bilgi alış verişinin sağlanması amacıyla, Güney Doğu
Avrupa Ü� lkeleri Afetlere Hazırlık ve Ö� nleme Girişimi (DPPI-SEE) üyesi ülke temsilcileri(Bosna
Hersek, Romanya, Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya ve Sırbistan) ile birlikte 27-29 Kasım
2013 tarihleri arasında, Antalya İ�linde “İnsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Geleceğe Yönelik
Politikalar ve Stratejilerin Belirlenmesi” isimli uluslararası bir çalıştay yapılmıştır.
KATILIM
Çalıştayda, insan kaynaklı afetlerle ilgili olarak; yasal çerçeve, ekonomik ve finansal durum, kurumsal çerçeve, iklim değişikliği, bilgi ve iletişim teknolojileri, ulaşım kazaları, endüstriyel kazalar, maden kazaları ve atık önleme, kazalardan kaynaklanan deniz kirliliği konularında
sunumlar yapılmıştır ve grup çalışmaları aracılığıyla uluslararası bilgi ve deneyim alışverişinde
bulunulmuştur. Bu kapsamda, katılan ülke ve kuruluşlar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
8
9
27 - 29 Kasım 2013
SUNUMLAR
TABLO 1 : KATILIMCILAR
Kurum/ Kuruluş
İ�l Afet ve Acil Durum Yönetimi Müdürlükleri
AB Bakanlığı
Katılımcı Sayısı
31
22
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Mehmet Akif ALKAN
Çalışma Grup Başkanı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Devlet Su İ�şleri Genel Müdürlüğü
İBB İtfaiye Daire Başkanlığı
TÜ� Bİ�TAK
18
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
European Comission JRC (Joint Research Center)
JICA (Japan International Cooperation Agency)
UNDP ( United Nation Development Programme)
Artvin Çoruh Ü� niversitesi
Hacettepe Ü� niversitesi
Orta Doğu Teknik Ü� niversitesi
Uluslararası Antalya Ü� niversitesi
6
5
Arnavutluk İ�çişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü
Bulgaristan İ�çişleri Bakanlığı
Bosna Hersek Güvenlik Bakanlığı
Makedonya Savunma ve Kurtarma Başkanlığı
12
Romanya Acil Durum Genel Müdürlüğü
Sırbistan İ�çişleri Bakanlığı-Acil Durum Yönetimi Müdürlüğü
Özel Sektör
10
Toplam
27 - 29 Kasım 2013
2
96
Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma
Grubu Faaliyetleri
Teknolojik Afetler Risk Azaltma Grubu, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı altında, ülkemizdeki meydana gelebilecek afetlerin risklerinin azaltması amaçlı tüm çalışmalarını
koordine etmek amaçlı kurulmuştur.
Teknolojik afetler, insan faaliyetleri ya da doğal afetlerin tetiklemesi sonucunda oluşan
endüstriyel, maden, ulaşım ve taşımacılık, nükleer ve radyolojik, deniz kirliliğine neden olan kazalar, büyük yangınlar, biyolojik olaylar, kritik altyapılar ve siber tehditler ile çevresel tehlikeler
gibi can kaybına, hastalıklara, sosyal, ekonomik ve çevresel bozulmalara neden olan afet ya da
acil durumlar olarak tanımlanmaktadır. Çeşitli kaynaklardan alınan verilere göre 2002 ile 2011
arasında 3190 adet teknolojik kaza kaydedilmiş ve bir çok can ve mal kaybı meydana gelmiştir.
Son yıllarda teknolojinin gelişmesi, hızlı nüfus artışı, gelişmişlik düzeyi, çevre kirliliği ,çarpık kentleşmeye bağlı olarak insan kaynaklı afetlerin sayısı ve sıklığı dünya genelinde olduğu gibi
ülkemizde de artış göstermiştir. Avrupa Birliği müktesebatında da afetlere karşı korunma başlığı
altında yer alan teknolojik afetler konusunda kapasite belirleme ve yol haritası çıkarılması çalışmalarımız devam etmektedir. Hazırlanacak olan bu belge ile eylem planları oluşturularak, kurum
ve kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanması amaçlanmıştır. Ayrıca, ulusal ve yerel düzeyde
teknolojik afetlere yönelik tehlikelerin ve risklerinin belirlenmesi, haritalanmasına yönelik usul,
esas ve standartlar belirlenmesi çalışmalarına başlanmıştır.
Ö� zellikle son zamanlarda sık olarak gündeme gelen ve Avrupa Birliği müktesebatında da
afetlere karşı korunma başlığı altında yer alan teknolojik afetler konusunda Kapasite belirleme
ve yol haritası çıkarılması çalışmalarımız devam etmektedir. Hem mevzuatlarımız hem de Avrupa birliği mevzuatlarından yola çıkılarak boşluk analizi çalışması yapılmaktadır. Hazırlanacak
olan bu belge ile eylem planları oluşturularak, kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanması amaçlanmıştır.
Ü� lkemizde farklı kurumlar tarafından yürütülen faaliyetler;
Endüstriyel kazalarla ilgili olarak; Türkiye, AB’nin (96/82/EC) Seveso II Direktifine,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) tarafından çıkarılan Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü
11
27 - 29 Kasım 2013
Hakkında Yönetmelik ile uyum sağlanmaya başlanmıştır. Yönetmeliğin temel amacı, tehlikeli
maddeler içeren tesislerde meydana gelebilecek büyük kazaların önlenmesidir. Avrupa birliğinde 2015 yılında uygulamaya başlanacak olan Seveso 3 için uygunlaştırılması çalışmaları ÇŞB,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı(ÇSGB) ile birlikte yürütülmektedir.
Maden atıklarından kaynaklanan kazaların yönetiminin konusunda; Türkiye’de Maden
Atıkları Yönetimi Projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Maden İ�şleri Genel Müdürlüğü ve Maden
Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ile birlikte hazırlanarak Avrupa Komisyonu tarafından kabul
edilmiş olup proje çalışmaları sürmektedir. ÇSGB maden kazaları konusunda gerek mevzuat
gerekse proje çalışmaları yürütmektedir.
Deniz kazaları sonucu meydana gelebilecek Petrol ve diğer zararlı maddelerle denizlerin
kirlenmesine acil müdahale konusunda genel koordinasyon yetkisi, olay sonrası kirlilikten etkilenen alanların iyileştirilmesine ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar ÇŞB’na verilmiştir. Deniz
kazalarından kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik acil müdahale, zararların tazmini ve malî� sorumluluk garantilerinin bildirimi konularında icraya ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar UDHB; asayiş ve kolluk görevlerine ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar Sahil Güvenlik
Komutanlığına aittir. Ayrıca UDHB tarafından denizlerimizde meydana gelebilecek kaza risklerinin belirlenmesi ve azaltılması amaçlı risk haritaları ve kaza modelleme çalışmaları yapılmıştır.
Kritik altyapıların korunması konusu ülkemizde ulusal bilgi güvenliği ile ilgili çalışmalar kapsamında değerlendirilmiştir. Enerji, su kaynakları, sağlık, ulaşım, haberleşme ve finansal
hizmetler gibi kritik altyapı sektörlerinde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlar da bilgi ve iletişim sistemlerini yoğun olarak kullanmaktadır. Bakanlar Kurulunca alınan Ulusal Siber Güvenlik Çalışmalarının Yürütülmesi, Yönetilmesi ve Koordinasyonuna İ�lişkin Karar ile ulusal siber
güvenliğin sağlanmasına ilişkin politika, strateji ve eylem planlarını hazırlama görevi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına (UDHB) verilmiştir. İ�lgili Karar gereğince 2013-2014
döneminde gerçekleştirilmesi planlanan “Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve 2013-2014 Eylem
Planı” hazırlanmıştır.
Nükleer ve Radyolojik acil durumlar konusunda ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla birlikte halkın bilinçlendirilmesi, müdahale esaslarının belirlenmesi ve gerekli araç gereç ve malzemelerin tespiti ve temini noktasında Başkanlığımızda çalışmalar yürütülmektedir. Ü� lkemizin
enerji politikaları gereği kurulması planlanan nükleer santrallerin 2023 yılından itibaren sırayla
devreye alınması kararlaştırılmıştır. Başkanlığımız yaşanabilecek en kötü durumları düşünerek
planlama çalışmalarına başlamıştır. Bu konudaki en büyük çözüm ortaklarımız olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ile yakın temas halinde çalışmalarımız
devam etmektedir.
İklim değişikliği; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinasyonunda ilgili paydaşların katılımı ile İ�klim Değişikliği Eylem Planı (İ�DEP) hazırlanmıştır. İ�lgili kurum ve kuruluşlar sorumlu
oldukları eylemler ilgili olarak çalışmalar gerçekleştirmektedir. Başkanlığımızda da iklim değişikliğinin neden olabileceği afet risklerinin belirlenmesi, azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
Kurum olarak ülkemizdeki tüm kurum ve kuruluşlarla birlikte etkin afet yönetimini sağlamak ve yaşanabilecek afetlerden en az zararla çıkabilmek ana hedefimizdir. Çalıştay ile farkındalığı artırarak, aynı amaç için çalışan kurum ve kuruluşların bundan sonraki çalışmalarındaki
politika ve stratejilerinin belirlenmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır.
12
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN:
Shoji Hasegawa/ AFAD
Japonya’daki İnsan Kaynaklı Afetler için Afet
Yönetimi, Yasal Çerçeve ve Afetlere Karşı Alınan
Önlemler
Japonya’da birçok büyük doğal afet (deprem, tayfun, tsunami vs.) yaşanmıştır ve bu afetlerin verdiği
zararlar çok büyük olmuştur. Tüm yaşanan afetler neticesinde, 1961 yılında, Japonya’da Merkez Afet Yönetim
Kurulu kurulmuştur. Japonya’daki afet yönetim sistemi;
önleme, zarar azaltma, hazırlık, acil müdahale, iyileştirme ve rehabilitasyon aşamalarını kapsamaktadır. Afet
yönetim sisteminde ulusal ve yerel idarelerin, ilgili devlet ve özel sektör paydaşlarının görev ve sorumlulukları net bir şekilde tanımlanmıştır.
Japonya’da, afet yönetiminde; Valilik, Afet Yönetim Kurulu ve Belediye Afet Yönetim Kurulu görev almaktadır. Büyük afetlerde, Merkez Afet Yönetim Kurulu da görev almaktadır.
Japonya Afet Yönetim Planlarında, insan kaynaklı afetler; deniz, nükleer, havayolu, demiryolu, karayolu, tehlikeli maddeler, büyük yangınlar ve orman yangınları olarak ele alınmaktadır.
Japonya’da, afetlerin önlenmesi için yapılacak eylemlere, afetlere müdahaleye ve büyük
afetler için yeniden yapılanmaya yönelik olmak üzere, üç ayrı yasa bulunmaktadır.
Japon Afet Tıbbi Yardım Takımı, doğal afetler ve büyük trafik kazaları gibi durumlarda,
itfaiye ile birlikte çalışan bir takımdır ve bu takımın bireyleri özel olarak eğitilmektedirler. Bu
takımlar, afet ve acil durumlarda vakaya hızlı ve uygun tıbbi müdahaleyi yapmak için, hastayı
kilit acil durum hastanelerine götürmektedirler. Bu hastaneler özel donanım ve kapasiteye sahiptirler ve devlet tarafından yetkilendirilmektedirler.
2011’de Japonya’da yaşanan deprem ve tsunamiden sonra öğrenilen dersler neticesinde
yapılan çalışmalar şu şekildedir:
13
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
ÜLKE
SUNUMLARI

Acil durumlarda kullanılmak için stokların genişletilmesi (hastanelerde, gönüllü afet yönetim organizasyonlarında),

Hastanelerin tsunamiden etkilenmeyecek alanlara konumlandırılması,

Afet Tıbbi Yardım Takımının operasyonlarının geliştirilmesi,

Afet durumunda görev alacak tıbbi koordinatörlerin atanması (Hastaneler arası, merkez ve yerel yönetimlerle koordinasyon ve iletişimin sağlanması için)
SUNUM YAPAN: Fatjona Xhaferi
(Arnavutluk İçişleri Bakanlığı Sivil
Savunma Genel Müdürlüğü)
ARNAVUTLUK
Arnavutluk Maliye Bakanlığı tarafından acil durumlara yönelik olarak çalışmaların yapılması için her sene fon sağlanmaktadır. Bu fon doğal afetler ve insan kaynaklı afetlere hazırlığa yönelik olarak kullanılmaktadır. İ�lgili tüm bakanlıklar kendi uzmanlık alanlarına göre
acil durumlara yönelik olarak planlamayı yapmakla sorumludurlar. Bu bakanlıklar acil durum
yönetim sürecinde bazen yönetici bazen de destekleyici olarak görev almaktadırlar ve birbirleriyle koordineli olarak çalışmaktadırlar. Tüm bakanlıklarda sivil savunma komisyonu bulunmaktadır. Ulusal acil durum yönetim sistemini bakanlar kurulu yönetmektedir. Acil durumlara
yönelik önleme, zarar azaltma, hazırlık aşamaları ile ilgili strateji, politika ve programları onaylamak bakanlar kurulunun görevlerindendir.
İ�klim değişikliğine uyumla ilgili olarak Hyogo Eylem Çerçevesi yol gösterici olarak kullanılmaktadır. Buna göre iklim değişikliği ile ilgili ulusal stratejinin kısa sürede tamamlanması
planlanmaktadır. Arnavutluk’ta tehlikeli maddeler uygun olmayan koşullarda depolanmaktadır. Ulaştırma ve Çevre Bakanlıkları tehlikeli maddelerin taşınmasına yönelik olarak Avrupa
Birliği kriterlerine dayalı olarak Tehlikeli Maddelerin Karayolunda Uluslararası Taşınması ile
İ�lgili Avrupa Anlaşması (ADR) ve Tehlikeli Yüklerin Uluslararası Demiryolları Nakliyesi ile İ�lgili Yönetmelik (RID) sözleşmelerinin gerekliliklerini yerine getirmek üzere gerekli çalışmaları
yürütmektedirler.
14
15
27 - 29 Kasım 2013
Çevre Bakanlığı, tehlikeli kimyasallara yönelik olarak yeni kanunun çıkması, kimyasallarla ilgili şubenin açılması ve kurumsal kapasitenin artırılmasına yönelik çalışmalarını sürdürmektedir. Kimyasal ve tehlikeli maddelerle ilgili olarak yasal çerçeve, Avrupa Birliği mevzuatıyla kısmen uyumludur. Kimyasallarla ilgili yapılacak yeni düzenleme, özel olarak Maddelerin
ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması (CLP) ve Avrupa Parlamentosunun ve Konseyinin Kimyasal Maddelerin Kaydı, Değerlendirilmesi, İ�zni ve Kısıtlanması
(REACH) tüzüklerine uyuma yöneliktir. Kimyasallarla ilgili kontrolün farklı aşamalarda farklı
bakanlıklar tarafından yapılması, kimyasalların yönetimini karmaşık hale getirmektedir. Kimyasalların yönetiminde Reach, CLP, Rotterdam Konvansiyonu ve GHS (Küresel Uyumlaştırma
Sistemi)’ne yönelik olarak Avrupa Birliği mevzuatına uygun ulusal bir sistemin kurulması gerekmektedir. Tüm bu işlerle ilgili koordinasyonun sağlanması için Kimyasallar Şubesinin kurulması planlanmaktadır. 2000 yılında kimyasal maddelere yönelik en büyük risklerin azaltılmasına yönelik yapılacak 9 madde belirlenmiştir. Bunlardan 7 tanesi bitmiştir veya tamamlanma
aşamasındadır. 2 tanesi ise Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Projesi çerçevesinde aksiyon planında bulunmaktadır.
Yerel düzeyde atık yönetimi planları hazırlık aşamasındadır ve planlar doğrultusunda
atık depolama alanları, Ulaştırma Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı’nın onayına bağlı olacaktır. Maden atıklarının yönetimi ile ilgili ulusal strateji ve aksiyon planı bulunmaktadır. Deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik olarak bir kanun bulunmaktadır. Endüstriyel kazalar ve deniz kazalarının önlenmesinden; İ�çişleri Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Enerji ve Endüstri Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı ile Tarım, Köy işleri ve Su Yönetimi Bakanlıkları sorumludurlar.
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Lyubomira Raeva
Bulgaristan İçişleri Bakanlığı
BULGARİSTAN
Bulgaristan’da afetlerden korunma kanunu ve buna dayalı olarak kritik yapıların belirlenmesi, risk analizi, risk değerlendirmesi, risk haritalanmasına yönelik yönetmelik, afet ve
hava saldırılarına yönelik olarak ikaz ve alarm sisteminin ulusal düzeyde yapılandırılması için
yönetmelik bulunmaktadır. Bunun dışında İ�çişleri Bakanlığı kanunu, su kanunu ve buna dayalı
olarak sel risk yönetimi planları, mekânsal planlama kanunu, çevre koruma kanunu, nükleer
enerjinin güvenli kullanımı, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunma kanunu ve halk sağlığı
kanunu bulunmaktadır.
Afetlerden korunma kanununda ve İ�çişleri Bakanlığı kanununda bakanlar kurulu, vali,
belediye başkanı ve içişleri bakanlığına sorumluluk verilmiştir. Afetlerden korunmaya yönelik
planlar; ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yapılmaktadır. Ulusal Afetlerden Korunma Planında;
depremden korunma, selden korunma ve Karadeniz’deki petrol kirliliğine karşı müdahale planı yer almaktadır.
Ulusal Afetlerden Korunma Programında 5 yıllık bir dönem için afeti önlemeye yönelik
hedefler ve öncelikler bulunmaktadır.
Afetlere karşı müdahalede İ�çişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sivil Toplum Kuruluşları
(STK), diğer bakanlık ve yerel yönetimlerden ilgili birimler, entegre bir şekilde çalışmaktadırlar.
16
17
27 - 29 Kasım 2013
Bulgaristan’da yaşanan 2011-2012 yıllarında gerçekleşen insan kaynaklı afetlere örnekler verilmiştir. Bu afetlerin neticesinde; yetersiz erken uyarı ve hazırlığın olduğu, mekânsal
planlama ve şehir plancılığının geliştirilmesi gerektiği, barajlarda yetersiz kontrolün bulunduğu, sigorta kültürünün olmayışı, birçok eski binanın son yapı kodlarına göre güçlendirilmediği
öğrenilen dersler arasındadır.
2012 yılında Bulgaristan’da büyük tehlikeli madde kazalarının önlenmesi yönetmeliğine
göre, 77 endüstriyel tesis yüksek riskli, 95 tesis düşük riskli olarak sınıflandırılmıştır.
2005-2015 Hyogo Eylem Çerçevesi’ne göre afetlere dayanıklılığı artırmak için 2012 yılında düzenlenen Afet Risklerini Azaltmaya Yönelik Platformda, afetlerden korunmak için oluşturulacak devlet politikalarında bakanlar kuruluna yardımcı olmak üzere danışma kurulu kurulmuştur. Bulgaristan’da, 2012-2020 yılları arasını kapsayacak şekilde Afet Risklerini Azaltma
Stratejisi belirlenmiştir.
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Grozdanka Naumovska
Savunma ve Kurtarma Başkanlığı
MAKEDONYA
Makedonya’da afetler; doğal afetler, teknolojik
afetler ve insan kaynaklı afetler (kompleks afetler) olarak gruplandırılmıştır. Endüstriyel kazalar ve ulaşım
kazaları teknolojik afetler; terörizm, savaş ve ekonomik
krizler ise insan kaynaklı afetler olarak ayrılmıştır. İ�k-
lim değişikliği ile ilgili Makedonya’daki son durumdan
ve iklim değişikliğinden kaynaklanabilecek afetlerden
korunmak için birçok çalışma yapılmıştır. Entegre sınır yönetimi ile ilgili ulusal plana göre
tehlikeli maddelerin ithalatı ve ihracatı için koordinasyon birimi oluşturulmuş ve Savunma ve
Kurtarma Başkanlığı da bu birimde yer almıştır. Finansal Kriz ve Terörizmden Savunma ve Kur-
tarma Başkanlığı direk olarak sorumlu olmamakla birlikte, sivil savunmanın finanse edilmesi
ve sigortanın yaygınlaştırılması, Savunma ve Kurtarma Başkanlığının sorumluluğundadır. En-
düstriyel kazaların ve bunların önlenmesi için risk değerlendirmesi yapılması Makedonya için
önemli hususlar arasında yer almaktadır.
18
19
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
 Korunma ve müdahale önlemlerinin uygulanması.
Afet sonrasında yapılanlar:
 En kısa sürede normale dönme, önleme ve müdahale için kapasite artırma,
 Büyük kazaların incelenmesi,
 Avrupa Birliği’ne kaza raporunun sunulması.
SUNUM YAPAN: Gabriel Verdeşi –
Romanya Acil Durum Genel Müdürlüğü
ROMANYA
Romanya’da Seveso Direktifine yönelik olarak uygulanan mevzuat, yapılan seminer ve
projeler sonucunda birçok çıktı elde edilmiştir. Romanya’da yaklaşık 180 adet alt seviyeli, 110
adet üst seviyeli kuruluş bulunmaktadır. Ü� lkenin yaklaşık %30’u insan kaynaklı afet riski altındadır.
Ulusal düzeyde Seveso Direktifinin uygulanmasından sorumlu kuruluşlar: İ�çişleri Bakanlığı-Acil Durumlar Genel Müdürlüğü ve Çevre Bakanlığı-Ulusal Çevre Koruma Müdürlükleridir.












Afet öncesi yapılan ana aktiviteler:
Mevzuatın hazırlanması,
Hükümet kararları verilmesi,
Operatörler tarafından sunulan dokümanların incelenmesi,
Denetim planı oluşturulması,
Operatörler tarafından güvenlik önlemleri ve kaza durumunda yapılacaklarla ilgili bilgilerin alınması,
Harici acil durum planlarının oluşturulması ve bu planların test edilmesi.
Afet durumunda yapılanlar:
 Kazanın operatör tarafından bildirimi,
 Acil durum komitesinin toplanması,
 Riske maruz kalan halkın bilgilendirilmesi,
20

Romanya Acil Durum Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlananlar şu şekildedir:
Denetim sisteminin geliştirilip uygulanması ve bir öncekine göre daha etkili kontrolün sağlanması,
Bilgilendirme ofisinin ve yeni bilgilendirme sisteminin kurulması,
Tek bir ulusal veri tabanının oluşturulması,
Bilgilerin daha iyi paylaşılmasını sağlamak için yollar bulunması,
Risk değerlendirme ve kaza önleme için eğitim gerekliliklerinin karşılanması,
Harici acil durum planlarının testi için daha etkili tatbikatlar gerçekleştirilmesi,
Operatörler tarafından yapılan dâhili acil durum planlarının, bilgilendirmenin ve halkın
eğitilmesinin nasıl sağlandığının denetimi için kontrol listelerinin geliştirilmesi.
21
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Milan Vasovic –
İçişleri Bakanlığı-Acil Durum Yönetimi Müdürlüğü
SIRBİSTAN
Acil Durum Yönetimi Müdürlüğü’nün görevleri tüm ülkede riskin azaltılması, afetlerin
sonuçlarını en aza indirme ve çıkan zorluklara karşı gereken eylemleri yürütmektir. Ulusal düzeyde acil durumlara yönelik koordinasyondan Acil Durum Müdürlüğü sorumludur. Müdürlük,
Hyogo Eylem Çerçevesi, Ulusal Savunma ve Acil Durumlarda Kurtarma Stratejisi ve Acil Durum
Kanunu’na göre görevlerini yürütmektedir. Ü� lke yapılanmasında, Acil Durum Yönetim Müdürlüğünün altında Ö� nleyici Koruma Şubesi, Yangın ve Kurtarma Birimleri Şubesi, Risk Değerlendirme Şubesi, Risk Yönetimi Şubesi, Sivil Savunma Şubesi ve Ulusal Eğitim Merkezi bulunmaktadır. Ö� rneğin, Yangın ve Kurtarma Birimleri Şubesinde yaklaşık 3300 kişi operasyonel olarak
görev almaktadır. Bu personel sel, trafik ve KBRN kazaları ile bomba imha ve arama kurtarma
uzmanlarından oluşmaktadır.
Acil Durumlar Kanunu’na göre Sivil Savunma Bakanlığı, İ�çişleri Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı’nın acil durumlarla ilgili birimleri entegre edilerek acil durumlara yönelik sorumluluk
tek çatı altında; Acil Durum Yönetimi Müdürlüğü’nde birleştirilmiştir. Bu Müdürlüğün Hyogo
Eylem çerçevesine uyumu, kanuna bağlı standartlarla sağlanmıştır. Afet yönetiminde yerel yönetimlere yüksek seviye müdahale ve karar verme yetkisi verilmiştir. Yerel ve ulusal düzeyde
risk değerlendirme ile korunma ve kurtarma planları hazırlanmaktadır. Acil durumlarda korunma ve kurtarma için gereken koordinasyon ve yönetimi etkili bir hale getirmek için ulusal
ve yerel düzeyde acil durum merkezleri oluşturulmuştur. Bu merkezler aynı zamanda risk değerlendirme ve acil durum kurtarma planlarını değerlendirmekten sorumludur.
Sırbistan’da doğal afetlere yönelik risk haritası oluşturulmuştur. Sırbistan, acil durum
ve afet yönetimi alanlarında işbirliği yapmak üzere Macaristan, Slovakya, Azerbaycan, Bosna
Hersek, Karadağ, Rusya ve Ukrayna ile protokoller imzalamıştır. Bulgaristan, Hırvatistan, Makedonya ve Romanya ile de protokoller imza aşamasındadır. Sırbistan Acil Durum Yönetimi
Müdürlüğü; uluslararası organizasyonlar, afet risk azaltma ve acil durum yönetimi, deneyim
paylaşımları, en iyi uygulamalar ve öğrenilen derslerle ilgili bölgesel çalışmalara ve uluslararası tatbikatlara katılmaktadır.
22
BÖLÜM
2
23
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Dr. Zeynep YÖNTEM /
Ekodenge
AB Müktesebatını Dikkate Alarak İnsan Kaynaklı
Afetlerle İlgili Uzun Vadeli Strateji Hazırlanması
Tüm dünyada yaşanan büyük insan kaynaklı kazalar neticesinde kazaları önlemeye yönelik mevzuat şekillenmiş ve büyük kazalarla ilgili olarak mevzuatta değişiklikler yapılmıştır. İ�nsan kaynaklı afetler uyumlaştırma stratejisi, AB hukuksal yapı mevzuatı strateji için öngörülen
hedefler temel gereksinimlere göre belirlenmektedir. İ�nsan kaynaklı afet türüne yönelik kısa,
orta ve uzun vadeli hedefleri belirlemek, bu hedeflerin uygulanması için eylemler hazırlayarak,
İ�nsan Kaynaklı (Teknolojik) Afetler Stratejik Planını hazırlamak gerekmektedir. Entegre uyum
Stratejisi geliştirilmesi için Yaptırım, yansıtma ve uygulama ayaklarının birbiriyle uyumlu bir
döngü içerisinde olmalıdır.
AB’nin afetlerle ilgili temel politikası,
Afetin engellenmesi, afetlerden korunmadan sorumlu olanların hazırlığı ve afet durumunda müdahale konusunda ulusal, bölgesel ve yerel seviyedeki çalışmaları desteklemek ve
katkıda bulunmak,
Vatandaşlar arasında kendi kendini koruma seviyesini arttırmak amacıyla halkı bilgilendirmeye katkıda bulunmak,
Müşterek desteğe ihtiyaç duyulduğunda, ulusal afetlerden koruma hizmetleri arasında
etkili ve hızlı işbirliğinin çerçevesini oluşturmak
Ö� zellikle genişlemeden dolayı Orta ve Doğu Avrupa’daki aday ülkelerle ve Akdeniz bölgesindeki ortaklarla yapılan işbirliği kapsamında afetlerden korunma alanında uluslararası düzeyde üstlenilen faaliyetlerin uyumluluğunu arttırmaktır.
24
25
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN:
Veda DUMAN KANTARCIOĞLU/ AFAD
KBRN Çalışma Grubu ve Faaliyetleri
KBRN Nedir?
KBRN olaylarını iki ana başlık altında tanımlayabliriz.
Kaza Anlamında; İ�nsan hastası, doğal veya teknolojik sebeplerden kazayla, tehlikeli madde dökülmesi, sızıntısı gibi olaylardır. Bu kazalar genel olarak Tehlikeli madde kazaları (Hazardous Materials / Dangerous Goods) olarak refere edilmektedir. Ayrıca SARS (Ağır Akut Solunum Yetersizliği) ve/ya grip salgını gibi doğal olarak ortaya çıkan biyolojik olaylardır.
Kasıt anlamında;
• Bir veya birden fazla bireyi politik veya politik olmayan bir şekilde kasıtlı olarak zehirlemek,
• Tehlikeli madde kullanarak Kamu düzenini bozmak,
•
Dini veya ideolojik amaç uğruna, politik binalara veya bireylere ciddi şiddet içerikli
terörist saldırıları yapmak.
Ulusal Afet Müdahale Planı kapsamında (KBRN) planı da yapılmıştır. Planda olay sırasında ulusal koordinasyon için atılması gereken adımlar, olay sahası üzerinde eylemlerin belirlenmesi, olay saha yönetiminin prensipleri, sonuç yönetimi prensipleri belirtilmiştir.
KBRN çalışma grubunun, İ�htiyaç Değerlendirme Çalışmaları, Avrupa Birliği Zarar Azaltma Mükemmeliyet Merkezi Girişimi, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Sivil Acil Durum Planlaması Sivil Korunma Komitesi, Nükleer Terörizm İ�le Mücadele İ�çin Küresel Girişim,
Uluslararası Atom Enerji Ajansı, Kimyasal Silahların Yasaklanması İ�çin Organizasyon konularında çalışmaları ve halâ yürütülmekte olan projeleri mevcuttur.
26
27
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Doç. Dr. Şule ERGÜN /
Hacettepe Üniversitesi
Nükleer Enerji Santralleri ve
Nükleer Güvenlik
Sunumda genel olarak, Nükleer Enerji Santrallerinin çalışma prensibi ve alınan güvenlik
tedbirleri hakkında kısa teknik bilgiler verilmiştir.
Nükleer santrallerde bazı radyoaktif maddelerin atomlarının kontrollü bir şekilde reaktörlerde parçalanması sonucu çok yüksek derecede ısı enerjisi açığa çıkmaktadır. Bu ısı enerjisinden buhar kazanındaki su ısıtılarak, yüksek sıcaklıkta ve basınçta buhar elde edilmektedir.
Meydana gelen buhar, türbine verilerek mekanik enerjiye çevrilir. Buhar türbininin miline bağlı
olan alternatör döndürülerek, elektrik enerjisi elde edilmektedir. Nükleer santraller, olabilecek
en kötü durumlarda bile çevreye zarar vermeyecek şekilde tasarlanıp, inşa edilip yönetilmektedir. Nükleer güvenliğin ana hedefi radyoaktivitenin her durumda reaktörde tutulması ana
prensiptir. Nükleer güvenliğin temelleri;
•
•
•
•
•
•
•
28
Güvenlik sistemleri
Yüksek kalite imalat ve inşaat
Kapsamlı testler
Güvenlik değerlendirmeleri
Güvenlik kültürü
Düzenleyici yönetim
Yönetmelikler
olarak sıralanmaktadır.
29
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Yrd. Doç. Dr. B. Burçak Başbuğ ERKAN /
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB)
Orta Doğu Teknik Ü� niversitesi Afet Yönetimi Uygulaması ve Araştırma Merkezi Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı maliyet paylaşımı projesi kapsamında Kasım 1997 yılında kurulmuştur. Yapısında Deprem Mühendisliği, Psikoloji, Jeoloji Bilimler, Sosyoloji, Şehir ve Bölge
Planlama, İ�şletme, İ�statistik uzmanlık alanları bulunmaktadır ve yerli ve uluslararası kuruluşlara danışmanlık ve proje çalışmaları bulunmaktadır.
Türkiye Afet Bilgi Bankası;
Başbakanlık Afad Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi ile Bilgi Sistemleri ve Haberleşme
Dairesi işbirliği ile Ulusal Deprem Araştırma Programı Projesi,
Güvenilir bilgi kaynağı,
Kullanıcı dostu internet sitesi,
Kullanılışlı modüller,
Geliştirilebilir yazılım,
Sürdürülebilir yapı
İ�çeren bir sistemdir.
Hedef grupların araştırmacılar, profesyoneller, öğrenciler, afet bilinci olan bireylerden
oluşmuş olduğu, Türkiye Afet Bilgi Bankası sistemi Dokümantasyon Modülü ve Analiz Modülü
olarak iki kapsamda değerlendirilmektedir.
Avantajları
Devlet projesi olması, sürdürebilir olması, aynı portalda iki modül bulundurması ve kalibre edilebilir yazılım olması.
Zorlukları
Bilgi akışının sürdürebilirliği, otomasyon sitemi konusunda zorluk yaşanma ihtimali bulunmaktadır.
BÖLÜM
3
•
•
•
•
•
30
31
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
SUNUM YAPAN: Derya Didem UĞUR
/ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı
Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda
Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair
Kanun
32
5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun(11 Mart 2005) ve bu kanunun uygulama yönetmeliği(21 Ekim 2006) ne göre,
Deniz Kirliliği ikiye ayrılmıştır:
Kara Kökenli Kirlilik: Evsel Atıklar ve Endüstriyel Atıklar
Gemi Kaynaklı Kirlilik: Geminin Ü� rettiği Atıklar ve Gemi Kazaları
5312 Sayılı Kanunun amacı şöyledir:
• Kıyı tesislerinin faaliyetlerinde veya gemilerde kirlilik riskini ortadan kaldırmaya cevap verme,
• Belirleme ve bir olaydan kaynaklanan zararların tazmini,
• Uluslararası taahhütleri yerine getirme,
• Kurum, kuruluş, gemi ve tesislerin sorumluluklarını belirlemek olduğu ifade edilmiştir.
Kapsamı:
Bu kanun Bakanlıkların görev ve sorumluluklarını, yetkili halkı ve 500 groston ve daha
büyük petrol ve diğer zararlı maddeleri taşıyan gemileri, gemi yakıtlarından ve yüklerden kaynaklanan kirliliği, kıyı tesislerini içermektedir.
33
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
Yetki, Görev ve Sorumlulukları:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı acil müdahale planlarının hazırlanmasında, tür ve kirliliğin
etkilerini, çevre ve olaydan etkilenen alanların rehabilitasyonu, zarar değerinin tespitinde, kıyı
bölgelerinde acil müdahale planlarını uygulamada sorumludur.
Uygulama Yönetmeliği, kanunda belirtilen görev ve sorumlulukları, hukuk kurallarının
etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak için alınacak önlemleri ve uygulamaya ilişkin temel
metodolojiyi içermektedir.
Ulusal Acil Müdahale Planları, müdahale faaliyetleri kapsamında teşkilatlanmayı, yetki
görev ve sorumlulukları, yapılacak işlemleri, hazırlıklı olmayı, müdahale imkân ve kabiliyetleri
ile diğer hususları içeren ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki planlardır.
SUNUM YAPAN: Hasan KOYUNCU
/ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Maden Atıkları ve Kazalar
Maden: Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticarî� değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü maddeyi,
Maden Atığı: Madenlerin aranması, çıkarılması, işleme tabi tutulması veya depolanması
sonucunda ortaya çıkan madde veya malzemeyi,
Atık Barajı: Madenlerin zenginleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan atıkların bertaraf edilmesine yönelik olarak inşa edilen mühendislik yapısını tanımlamaktadır.
Maden Atıklarının Sınıflandırılması; maden atığının özelliklerini, davranışlarını ve karakteristiklerinin değerlendirmesi, izlemesinin yapılabilmesi ve uzun vadede çevre bakımından
güvenli şartlarda yönetilmesinin garanti edilmesi açısından yönetilecek atıklar hakkında ilgili
bilgileri elde etmek amacıyla önemlidir. Maden atıklarının karakterizasyonu bu tip atıkların
yönetimi ile insan sağlığını ve çevreyi
korumak bakımından ilgili azaltma
tedbirleri seçeneklerine karar vermek konusunda yardımcı olmaktadır.
Ü� lkemizde, 29 çeşit maden bulunmaktadır ve işletmelerden açığa
çıkan dekupaj miktarı 1,15 milyar
metreküptür. Ortaya çıkan katı atık
miktarı ise 16,7 milyon ton olarak
tespit edilmiştir.
34
35
27 - 29 Kasım 2013
Ü� lkemizde konuyla ilgili mevcut mevzuatlar,
 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (1991)
 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (2005)
 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İ�lişkin Yönetmelik (2008)
 Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (2010)
 İ�nert Maden Atıklarının Alan Islahı, Restorasyon, Dolgu Maksadıyla Kullanımı veya Depolanmasına İ�lişkin Genelge (2010)
 Maden Atıklarının Düzenli Depolanması ve Diğer Düzenli Depolama Tesislerinin Teknik Düzenlemesine İ�lişkin Genelge (2011)
 Sondaj Çamurlarının ve Krom Madeninin Fiziki İ�şleme Tabi Tutulması Sonucu Ortaya
Çıkan Atıkların Bertarafına İ�lişkin Genelge (2012/15)
27 - 29 Kasım 2013
 Kurulan komisyonlar 7/24 saat işleri takip edilmiş,
 7/24 saat boyuncu periyodik olarak gözlem kuyularında, yer altı ve yer üstü sularda
analizler yapılarak herhangi bir sızıntının olup olmadığı kontrol edilmiş,
 Uzun vadede atık barajlarına ilişkin bütün tedbirleri bilim ve tekniğe göre yapılmasına
karar verilmiş,
 Tesisin komisyonun kararıyla faaliyete geçmesi karara başlanmış ve günlük raporlarının Bakanlığa ve Valiliğe iletilmesi sağlanmıştır.
 Daha sonra, Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED) sürecinde yapılması planlanan
atık depolama tesislerine DETOX (Siyanür bozundurma) ünitesinin kurulması sağlanmıştır. Mevcut durumda zenginleştirme atıkları arıtılarak depolanmaktadır.
 Maden Atıkları Direktifi 2006/21/EC’dir.
Bir maden kazası örneği olarak, 2011 yılında Eti Maden’de meydana gelen kaza incelenebilir. Kazada 3. Sedde’ de yırtılma meydana gelmiştir. Kazaya,
 Kapasite artışı,
 Artışa karşılık seddenin güçlendirilmesinin aynı oranda yapılmaması,
 Daha önceden zenginleştirme tesisinde farklı olarak öğütmenin daha ince boyuta düşürülmesi,
 Akışkan olan malzeme neden olmuştur.
Kazada, olası dış seddenin yıkılmasına karşı,
 Fabrika üretimi durdurulmuş,
 Drenaj kuyularında biriken sular ve tesis içerisinde oluşan proses suları da yeni yapılan
5 Nolu havuza verilmiş,
 Prosesten ve dışardan su girişi durdurulmuş,
 1 nolu seddenin acilen güçlendirilmesi başlanmış,
36
 Basın açıklamaları ve duyurularla vatandaşların bilgilendirilmesi sağlanmış,
37
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
Kritik Altyapılar
Bilgi Sistemleri
SUNUM YAPAN: M. Fikret OTTEKİN / TÜBİTAK BilgemSiber Güvenlik Enstitüsü
Kritik Bilgi Altyapıların Korunması
Bilgi
Ağları
Haberleşme
altyapıları
Endüstriyel Kontrol
Sistemleri
SCADA
Sistemleri
Dağıtılmış
Kontrol
sistemleri
Şekil1: Kritik altyapılar ve Bilgi sistemleri
ABD de siber güvenlik, sisteme hasar veya yetkisiz erişim sağlayan “kritik” diye tarif edilen harekete denir. Yaşamı sürdürme hizmetlerinin kesintiye uğramasına, muazzam ekonomik
zararlara, Ulusal güvenlikle ilgili ciddi parçalanmaya neden olmaktadır.
Kritik altyapılar; enerji, su, haberleşme, ulaşım, sağlık, finans, savunma gibi modern bir
toplumu sürdürmek için gerekli sistemlerdir.
Ö� rnek olarak;
Bilgi ağları: Sağlık, savunma, e-devlet ve finans sitemlerini,
Haberleşme altyapıları: Ulusal haberleşme omurgası, kablosuz haberleşme sistemleri,
Haberleşme uydularını,
SCADA (Uzaktan Kontrol ve Gözleme Sistemi) sistemleri: Su dağıtımı, doğal gaz iletim ve
dağıtım, elektrik iletim ve dağıtım, boru hatları ve demiryollarını,
Dağıtılmış kontrol sistemleri: Elektrik üretim tesisleri, barajlar, petrol rafineri, havaalanları, su arıtma tesislerini içermektedir.
38
39
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
BÖLÜM
4
40
41
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
GRUP
ÇALIŞMALARI
İnsan Kaynaklı Afet Türlerine
Yönelik Grup Çalışması
42
Yapılan grup çalışmalarında, insan kaynaklı afet türlerine yönelik olarak kurumların
mevzuatları, afet risklerinin azaltılması konusundaki kapasiteleri dikkate alınarak, eksik uygulamalar ve kapasitenin geliştirilmesi için daha önce hazırlanmış sorular cevaplanarak, katılımcıların fikirlerinin alınması amaçlanmıştır.
Bu çalışma sonucunda, grup çalışmalarından çıkan sonuçlar, masa sorumluları tarafından sunum şeklinde çalıştaya katılanlara aktarılmıştır.
Çalışma masaları şu şekilde oluşturulmuştur:
43
27 - 29 Kasım 2013
1.Endüstriyel Kazalar
Endüstriyel Kaza grup çalışmasında; topluluk içerisinde tutarlı ve etkin bir biçimde yüksek düzeyde koruma sağlayarak tehlikeli maddelerle ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek büyük
kazaların önlenmesi ve bunların insan ve çevre ile ilgili sonuçlarının sınırlandırılması olan SEVESO III direktifi ekseninde çalışılmıştır.
Direktifin temel gereksinimleri şunlardır:
• Belirli İ�şletmelerde Tehlikeli Madde Kullanımı İ�le İ�lgili Bir Bildirim Sisteminin Kurulması,
• Güvenlik Raporu Hazırlanması, Büyük Endüstriyel Kaza Sırasında Uygulanacak Dâhili ve Harici Acil Durum Planlarının Hazırlanması, Gözden geçirilmesi, Test Edilmesi
ve Revize Edilmesi,
• Domino Etkileri,
• Arazi Kullanım Planlaması,
• Risk Değerlendirme Metodolojisi ve Kaza Senaryoları,
• Halkın Bilgilendirilmesi,
• Büyük Endüstriyel Kazaların Araştırılması, Raporlanması ve Denetimi,
• Kimyasalların Sınıflandırılması Paketlenmesi Etiketlenmesi.
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri
Belirli işletmelerde tehlikeli madde kullanımı ile ilgili bir bildirim sisteminin kurulması;
Hukuksal Destek: Mevzuat çalışması devam etmektedir.
44
27 - 29 Kasım 2013
Kurumsal kapasite geliştirme: Konuyla ilgili bir proje çalışması vardır.
Eğitim planlama: Eğitim gerçekleştirilmektedir.
Diğer: Sistemde herhangi bir acil durumda müdahale ekiplerinin göreceği şekilde tesise
ait özet bilgilerin gösterileceği bir bölümün bulunması gerekmektedir. Sistemde yer alan bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılması gerekmektedir.
İ�şbirliği Yapılacak Kurumlar: ÇŞB, ÇSGB, AFAD ve ilgili kurumlardır.
Güvenlik raporlarının hazırlanması, dâhili ve harici durum planlarının hazırlanması, gözden geçirilmesi, test edilmesi ve revize edilmesi;
Eğitim planlama: İ�lgili tüm kurum, kuruluş ve özel sektörde planları hazırlayacak kişilerin eğitilmesi gereklidir.
Diğer: Seveso Projesi kapsamında eğitilen kişi sayısı yeterli değildir.
İ�şbirliği Yapılacak Kurumlar: İ�lgili kurum, kuruluş ve özel sektör yetkilileridir.
Domino etkileri;
Hukuksal destek: Tesis bilgilerinin sisteme girilmesi ve girilen bilgilerin doğruluğu ile
ilgili için daha sert bir yaptırım uygulanmalıdır.
Kurumsal kapasite geliştirme: Domino etkisini hesaplayabilmek için ulusal bir yazılım
geliştirmelidir.
İ�şbirliği Yapılacak Kurumlar: AFAD, ÇŞB, ÇSGB, TÜ� Bİ�TAK’tır.
Arazi kullanım planlaması;
Hukuksal destek: Seveso’ya özel bir hukuksal düzenleme yapılmalıdır.
İ�şbirliği Yapılacak Kurumlar: Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Mekânsal Planlama
Genel Müdürlüğü, AFAD, ÇSGB, Yerel Yönetimler ve Belediyelerdir.
Risk değerlendirme metodolojisi ve kaza senaryoları;
Kurumsal kapasite geliştirme: Ulusal bir yazılım geliştirmeli, yazılımda kaza senaryolarına da yer verilmelidir.
Eğitim planlama: Tatbikatlar ve senaryo hazırlanması ile ilgili eğitim yapılmalıdır.
Diğer: Risklerin belirlenmesine yönelik bir planlama yapılmalıdır.
Halkın bilgilendirilmesi;
Hukuksal destek: Kaza öncesi halkın bilgilendirilmesi için kurum, kuruluşlar ile özel sektörü bağlayıcı hukuksal düzenleme yapılmalıdır.
Büyük endüstriyel kazaların araştırılması, raporlanması ve denetimi;
Kurumsal kapasite geliştirme: Kaza sonrası raporlama için bir raporlama formatı hazırlanarak bir veri tabanı oluşturulmalıdır.
Diğer: DPPI ülkeleri ile kendi ülkelerinde olan kaza raporlarının da bu sisteme girilmesi
konusunda işbirliği yapılmalıdır.
Kimyasalların sınıflandırılması, paketlenmesi ve etiketlenmesi;
Hukuksal destek: Mevzuat hazırlanmış, çıkması beklenmektedir.
45
27 - 29 Kasım 2013
2. Deniz Kirliliğine Neden Olan
Deniz Kazaları
27 - 29 Kasım 2013
Çalışma Sonuçları ve Proje Ö� nerileri
Ü� lkemizde Mevcut Durumun Ortaya Konması:
Ulusal yetkililerin belirlenmesi: Ulusal yetkililer 5312 sayılı Kanun ve alt mevzuatı ile
belirlenmiştir. Uygulamada yaşanan aksaklıkların giderilmesi için boşluk ve revizyon analizi
yapılabilir.
Müdahale ekiplerinin, uzmanların ve ulusal kapasitelerin belirlenmesi: Müdahale ekipleri, uzmanlar ve ulusal kapasite belirlenmiştir. Kapasite artırımı için Ulaştırma Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı yatırım bütçesine yaklaşık 72 milyon USD mali kaynak aktarılmıştır.
Müdahale ekipleri için eğitim programı düzenlenmesi ve uygulanması: İ�llerde AFAD müdahale ekipleri ve deniz kirliliğine müdahale ekiplerinin yer aldığı tatbikatlar düzenlenmiştir.
İ�lave eğitim programı düzenlenmesi ve uygulamaya aktarılması planlanmaktadır.
Müdahale ile ilgili çalıştay, seminer ve pilot projeler düzenlemek: Müdahale ile ilgili çalıştay ve projeler düzenlenmiştir. Ancak ilave faaliyetlerin yürütülmesi planlanmaktadır.
Erken uyarı sistemleri geliştirmek: Kaza sonucu oluşan kirliliğe ilişkin erken uyarı sistemi mümkün değildir. Kasten veya yanlışlıkla meydana gelen petrol kirliliğinin tespitine ilişkin
bir pilot proje Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yürütülmektedir
Yapılması Gerekenler ve Proje Önerileri:
Deniz kirliliğine neden olan deniz kazaları grup çalışmasında; kaza ile ve kasten deniz
kirliliği alanında işbirliği için bir topluluk çerçevesi oluşturan 2850/2000/EC sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Kararı ekseninde çalışılmıştır.
2850/2000/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı temel gereksinimleri şunlardır:
Ü� ye devletlerin petrol ve diğer zararlı maddeleri içeren büyük deniz kazalarına müdahale kapasitelerini geliştirme çabalarını desteklemek,
Karşılıklı etkin yardım ve işbirliği için koşulları oluşturmak.
Bunun için üye devletlerin yapacakları:
- Ulusal yetkililerin belirlenmesi,
- Müdahale ekiplerinin, uzmanların ve ulusal kapasitelerin belirlenmesi,
- Müdahale ekipleri için eğitim programı düzenlenmesi ve uygulaması,
- Müdahalelerle ilgili çalıştay, seminer ve pilot projeler düzenlemek,
- Erken uyarı sistemleri geliştirmek
46
1.
Entegrasyon
Afetlerle ilgili “Acil Durum Planları” ile deniz kirliliği ile ilgili “Acil Müdahale Planları”nın
ulusal ve bölgesel düzeyde entegrasyonu ve revizyonu,
Deniz kirliliğine müdahale bilgi ve karar destek sistemleri ile afet bilgi ve karar destek
sistemlerinin entegrasyonu ve revizyonu,
Afet ve deniz kirliliğine müdahale konusunda yönetim farklılıklarının ortaya koyulması.
2. Birlikte Hareket
AFAD ve Denizcilik Bakanlığı’nın ortak kullanıma uygun ekipmanlarının ihtiyaç halinde
paylaşımına ve lojistik merkezlerin birlikte kullanımına ilişkin planlama yapılması
Deniz kirliliğine acil müdahale anında ilgili kamu personelinin mobilizasyonu ve AFAD’ın
lojistik imkânların kullanımına ilişkin planlama yapılması
AFAD’ın “Acil Durum Ö� deneği”nin deniz kirliliğine müdahalede kullanımının değerlendirilmesi.
47
27 - 29 Kasım 2013
3. İnsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Geleceğe Yönelik Politika ve Stratejilerin Belirlenmesi Çalıştayı
Tatbikat
•
27 - 29 Kasım 2013
3. Nükleer Kazalar
Denizcilik Bakanlığı’nın ekipman tedariğinin tamamlanmasına müteakip afet tatbikatları ile kirliliğe müdahale tatbikatlarının ortaklaşa yürütülmesi
– Afet anında meydana gelen kirliliklere müdahale (Örn: Deprem sonrası kirlilik),
– Afet müdahale personelinin kirliliğe müdahalesi (Örn: Kıyı temizliği),
4.
– Kirliliğe müdahale personelinin afetlere müdahalesi (Örn: Sel sonrası müdahale).
•
Eğitim
Süreklilik Arz Eden Farkındalık Eğitimleri Düzenlenmesi
– Deniz kirliliğine müdahale personelinin AFAD tarafından afetlere müdahale konusunda teorik eğitimi,
– AFAD müdahale personelinin Denizcilik İ�daresi tarafından deniz kirliliğine müdahale konusunda teorik eğitimi,
– Deniz kirliliğine müdahale personelinin afetlere müdahale konusunda uygulamalı eğitimi,
5. – AFAD müdahale personelinin Ulusal Deniz Emniyeti ve Acil Müdahale Merkezi’nde deniz kirliliğine müdahale konusunda uygulamalı eğitimi.
Radyoaktif Kirlilik
– 5312 sayılı Kanun kapsamı dışında bulunan ve gemilerden kaynaklı radyoaktif
madde kirliliğine müdahaleye ilişkin Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun da içerisinde yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulması ve eylem planının belirlenmesi gerekmektedir.
Nükleer kazalar grup çalışmasında; amacı radyasyona bağlı bir acil durumdan etkilenmeye karşı halkın korunması için halkın bilgilendirilmesi olan 89/618/EURATOM sayılı “Radyolojik Acil Durumlarda Genel Halkın, Uygulanacak Sağlık Tedbirleri ve İ�zlenecek Adımlar Hakkında Bilgilendirilmesi” Direktifi ekseninde çalışılmıştır.
Radyasyona bağlı bir acil durumdan etkilenme olasılığı olan nüfusun, uygun sağlık koruma önlemleri ve radyasyona bağlı bir acil durum halinde, uygulanma prosedürleri hakkında
bilgilendirilmesinin,
Bilginin düzenli aralıklarla ve önemli değişiklikler söz konusu olduğu zamanlarda güncellenmesinin sağlanması. Bu bilginin kalıcı olarak halkın erişebilir olmasının sağlanması,
Radyasyona bağlı bir acil durum halinde, vakit kaybedilmeden bundan etkilenen nüfusun
acil durum gerçekleri ve sağlığın korunmasına ilişkin atılacak adımlar konusunda bilgilendirilmesinin sağlanması,
48
Acil durum yardımı organizasyonuna dâhil olabilecek herkese müdahale sırasında doğabilecek sağlık riskleri ve gerekli önleyici sağlık koruma önlemleri hakkında uygun ve düzenli
olarak güncellenen bilginin verilmesi sağlanmalıdır.
49
27 - 29 Kasım 2013
4. Ulaşım Kazaları
Radyasyon güvenlik ve koruma kanunları:
Proje Türü: Kurumsal
Kurumlar: TAEK/AFAD/İ�Çİ�ŞLERİ� BAKANLIĞ� I/ÇEVRE VE ŞEHİ�RCİ�Lİ�K BAKANLIĞ� I/GIDA
TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞ� I/GÜ� MRÜ� K VE Tİ�CARET BAKANLIĞ� I/SAĞ� LIK BAKANLIĞ� I
Olası Süre: 5 yıl
Tahmini Bütçe: 5.000.000 TL
Denetleme mekanizmalarının kanuni düzenlemesinin yapılması:
Proje Türü: Hukuksal
TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞ� I/GÜ� MRÜ� K VE Tİ�CARET BAKANLIĞ� I/SAĞ� LIK BAKANLIĞ� I
Çevre/Sivil acil durum/Yangın/Atık yönetimi kanunların geliştirilmesi:
Proje Türü: Hukuksal
TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞ� I/GÜ� MRÜ� K VE Tİ�CARET BAKANLIĞ� I /SAĞ� LIK BAKANLIĞ� I
TAEK’in 2012 kaynak envanterine ilişkin tehlike/kaza bölgelerinde ve AFAD Arama Kurtarma Birlikleri bulunan illerde öncelikli olarak mobil laboratuvar sistemlerinin kurulması:
Proje Türü: Kurumsal Geliştirme
TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞ� I/ /SAĞ� LIK BAKANLIĞ� I/VALİ�Lİ�KLER
Olası Süre: 5-10 yıl
Tahmini Bütçe: > 10.000.000 TL
Bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri:
Proje Türü: Eğitim planlama
Kurumlar: TAEK/AFAD/SAĞ� LIK BAKANLIĞ� I / Ü� Nİ�VERSİ�TELER/VALİ�Lİ�KLER
Olası Süre: 5-10 yıl
Kurumlar arası edinilmiş tecrübelerin paylaşılması:
Proje Türü: Eşgüdüm
Kurumlar: TAEK/AFAD/TÜ� M KURUMLAR
50
27 - 29 Kasım 2013
Ulaşım kazaları grup çalışmasında; amacı çevre, can ve malın mümkün olduğu kadar korunması için tehlikeli maddelerin taşınmasıyla ilgili gereken düzenlemelerin yapılması olan
Tehlikeli Maddelerin uluslararası karayoluyla taşınması ile ilgili sözleşme (ADR, 01.01.2013),
tehlikeli maddelerin uluslararası iç sularda taşınması ile ilgili sözleşme (ADN, 30.06.2011),
tehlikeli maddelerin uluslararası demir yoluyla taşınması ile ilgili sözleşme (RID, 15.12.2012)
ekseninde çalışılmıştır. Bu sözleşmelerin amacı; çevre, can ve malın mümkün olduğu kadar korunması için tehlikeli maddelerin taşınmasıyla ilgili gereken düzenlemelerin yapılmasıdır.
Sözleşmelerin temel gereksinimleri şunlardır:
•
•
•
•
Tehlikeli Maddelerin uluslararası karayolu, iç sular ve demiryoluyla taşınmasında
yüksek düzeyde güvenliğin sağlanması,
Bu tür taşımacılıkta kazalar sonucu meydana gelecek kirlenmenin önlenmesini sağlayarak çevrenin korunmasına katkı sağlamak,
Tehlikeli maddelerin taşınması faaliyetlerini düzenlemek ve uluslararası ticareti desteklemek,
Tüm bu yasal düzenlemeler ile uluslararası sözleşmelere uyum sağlanması gerekmektedir.
51
27 - 29 Kasım 2013
Çalışma Sonuçları ve Proje Ö� nerileri
Tehlikeli madde taşınması kazalarına yönelik acil durumlarla ilgili müdahale ekiplerine
eğitimlerin verilmesi (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kimya Sanayicileri Derneği, AFAD, 2 yıl)
SDS’lerin (Güvenlik Bilgi Formları) ulaştırma kazalarını kapsayacak şekilde hazırlanmasının sağlanması (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
Kimya Sanayicileri Derneği, AFAD, 2 yıl)
SDS’lerin (Güvenlik Bilgi Formları) kitapçık halinde hazırlanarak müdahale ekiplerine
verilerek MSDS’lerin kullanımı ile ilgili eğitimlerin bu personele verilmesi (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kimya Sanayicileri Derneği, 2 yıl)
Tüm taşımacılık türleri için acil müdahale kılavuzunun hazırlanması (JICA Ö� nerisi, 3 yıl)
Kimyasal madde taşıyan araçlarda meydana gelebilecek kazalara karşı müdahale planlarının ve senaryoların hazırlanması, tatbikatların yapılması, gerekli donanımın sağlanması
(Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, AFAD, İ�l AFAD, İ�tfaiye, Sağlık Bakanlığı, İ�çişleri
Bakanlığı, 2 yıl)
Tüm taşımacılık türleri için tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdamının sağlanması
(Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, 2 yıl)
RID (Uluslararası Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile Taşınması Anlaşması) kapsamında
taşınan yüklerin neden olacağı konularla ilgili müdahale kapasitesinin (Mevzuat, eğitim, vs.)
geliştirilmesi (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, TCDD, İ�çişleri Bakanlığı, 3 yıl)
52
27 - 29 Kasım 2013
5. İklim Değişikliği
İ�klim değişikliği grup çalışmasında; AB parlamentosunun AB’de iklim değişikliğinin
adaptasyonu için olasılıklara ilişkin 10 Nisan 2008 tarihli kararı ekseninde çalışılmıştır.
Kararın temel gereksinimleri şunlardır:
AB 2°C azaltma hedefi ve zorunlu yerel veya bölgesel adaptasyon boyutu ile ilgili olarak
iklim değişikliklerin insan üzerine ve sosyal etkilerini daha iyi analiz etmek, anlamak ve tahmin etmek için risk bazlı yaklaşımlar üzerine daha fazla çalışma yapılması ve bilimsel olarak
modellemesi,
Kültürel ve ulusal mirasın nasıl etkileneceğini ve toplumların gelecekteki iklim değişikliklerinin sonuçlarına nasıl reaksiyon vereceğini anlamak için güvenlik açıkları üzerine ortak
bir Avrupa bilimsel veri tabanı hazırlanmasının desteklenmesi ve koordine edilmesi için çalışmalar yapılması,
Kıtasal, bölgesel ve yerel düzeyde belirlenecek gerekli en acil eylemlerin alınmasını sağlayacak modellerin üretimi, kullanılabilecek homojen önlemleri içeren derlenmiş veri tabanı
bakışı ile mevcut çevresel veri görüntüleme ağlarını koordine etmeyi ve uygun olduğu yerde
onların yeni yapılarla kombine edilmesinin koordine edilmesi. İ�klim değişikliği ile ilgili yenilikçi çözümler bulabilmek için uzun dönemli finansal kaynakların bulunması,
Tarımda ve ormancılıkta iklim değişikliği adaptasyonlarını arttırma amacıyla kırsal kalkınma fonlarına ihtiyaç vardır. Toprak organik maddelerin, su tutma kapasitesi ve karbon tutucu olarak, rolü çok önemlidir. Artan sıcaklık ve yağış düzeni değişikliklerine yönelik olarak,
ulusal ve bölgesel seviyelerde yeterli kriz önleme ve risk yönetimi önlemlerinin alınması gerekmektedir,
53
27 - 29 Kasım 2013
Su kısıtlı bir kaynak haline geldiğinden ülkeleri suyun mevcudiyet, ulaşılabilirlik, kullanım ve korunumunu sağlayacak bütünleyici önlemler almaya ve kuraklık hasarını ve sel riskini
azaltacak pilot projeleri, yenilikçi teknolojileri ve pratikleri artırmaya; bu bağlamda, toprak
erozyonu, sel, çölleşme, yükselen su seviyeleri ve istilacı türlerin önleme ve yok edilmesine ve
orman yangınlarına direncin artırılması çalışmalarının yapılması.
27 - 29 Kasım 2013
6. Orman Yangınları
Orman yangınları grup çalışmasında; Avrupa Birliğinde orman yangınlarının önlenmesine ilişkin 7788/10 sayılı Konsey Kararı ekseninde çalışılmıştır.
Kararın temel gereksinimleri şunlardır:
1. Orman yangınlarının önlenmesi konusunda faaliyet gösteren çevre, tarım, orman, arazi
kullanım planlaması ve sivil korunma kurumları gibi tüm aktörler arasındaki koordinasyonun güçlendirilmesi,
2. Başta iklim değişikliği ve biyoçeşitlilikle ilişkili olmak üzere çevresel eğitim, bilinçlendirme ve duyuru kampanyaları vasıtasıyla orman yangınlarının önlenmesi hususunda kamuoyunun bilinçlendirilmesi,
3. Orman yangınları sonrası iyileştirme programlarında yer alan önlemler de dahil olmak
üzere ulusal orman yangınlarını önleme stratejilerini hayata geçirebilmek amacıyla Avrupa Birliği tarafından sağlanan fonların harekete geçirilmesi
4. Orman yangınlarının sıklığını ve etkilerini minimize edebilecek uygun önlemleri uygulamaya geçirmek amacıyla erişilebilen en modern teknolojileri kullanarak ve kamuoyu
bilgilendirme hususuna özel önem vererek erken uyarı sistemlerinin iyileştirilmesi,
54
55
27 - 29 Kasım 2013
5. Ö� zellikle de izleme ve tespit, erken uyarı, yangın söndürme sistemleri ve yöntemleri, yangın sonrası iyileştirme de dâhil olmak üzere teknolojik ve haritalama yöntemleri kullanımı, iklim değişikliği ile bağlantılar ve iklim değişikliği etkisi altındaki potansiyel eğilimler,
insan davranış desenlerinden kaynaklanan sosyal risk faktörleri gibi hususlarda yürütülen orman yangınları konulu Avrupa Birliği araştırma programları kapsamında yapılan
çalışmaların artırılması,
6. Belirli tehlikelere özgü afet önleme standartlarına ve risk analizi ve haritalamasına dair
kılavuzların geliştirilmesi ve iyi uygulamaların paylaşılması üzerine yapılan çalışmalarda
ele alınacak öncelikler arasına orman yangınlarının dâhil edilmesi.
sı
Proje Adı: 112 Sisteminin Kurulması ile Yerelde Tek Merkezden Koordinasyon Sağlanma-
Problem : Büyük Yangınların – Orman Yangınlarının ulusal düzeyde çözülmesi işlemi diğer afet ve acil durumlardan bağımsız olarak ele alınmaması gereken, herhangi birinin çözümünün diğerine bağlı olduğu bir sistemdir. Bu çerçevede, 155, 156, 112, vb. gibi çeşitli afet ve
acil durumların farklı numaralara bildirilmesi ile çeşitli afet ve acil durumlarda farklı kurum
ve kuruluşların harekete geçmesi hem yetki karmaşasına, hem koordinasyonsuzluğa hem de iş
ve işlemlerde gecikmelere yol açmaktadır. Bu çerçevede konunun bütüncül bir yaklaşımla ve
aşağıdan yukarı doğru bir çerçevede, tümevarım yöntemiyle ele alınması gerekmektedir.
Amaç : Kurulacak sistem ile ortaya çıkabilecek büyük yangın – orman yangını durumunda yerelde tek merkezde toplanmış afet ve acil durum ekipleri sayesinde hızlı ve etkili
bir risk azaltma, müdahale ve iyileştirme gerçekleştirilecektir. Sistem kullanıldığında numara
karmaşası ortadan kalkacak, yetki karmaşası ortadan kalkacak, sorumlular belirlenebilecek ve
sistem ihbarları direkt alabileceği için erken uyarı sistemi biçiminde de çalışabileceği düşünülmektedir. Ü� lkeye gelen yabancı turistlerinde meydana gelebilecek olumsuzluklarda muhatapları veya arayacakları numara belirli olacaktır.
Yerelde Sorumlu: Valilik
Merkezde Sorumlu: Afetin türüne göre – Yangınlar hususunda Orman ve Su İ�şleri Bakanlığı
Koordinasyon : AFAD
Temel İ�htiyaçlar : 1. Tüm İ�llerde “112 Koordinasyon Merkezi” Binaları
112 Koordinasyon Merkezlerinde Çağrı Merkezi
MERKEZLERİN YÜRÜTECEĞİ İŞ VE İŞLEMLER
1. Geçmiş deneyimlerin derlenmesi – Yangın Arşivi
2. GZFT Analizinin Yapılması
56
3. Tehlike ve risk haritalarının hazırlanması
27 - 29 Kasım 2013
4. Kritik tesis ve alanların belirlenmesi – Olası yangın noktalarının izlenmesi
5. Kapasite analizinin yapılması: Envanter bilgisi, İ�letişim bilgileri, Sorumlu kişi ve kuruluşlara ait bilgiler vb.
6. Tüm bilgilerin AFEBİ�S benzeri bir yazılıma aktarılması
7. Orman – Büyük Yangınlar Hazırlık-Müdahale ve İ�yileştirme Planının Hazırlanması
8. Halkta Farkındalık Artırıcı Çalışmaların Gerçekleştirilmesi
9. Ar-Ge Çalışmalarının Yürütülmesi
Not: Ü� lkeye gelen turist 911 veya ülkesinde kullandığı numarayı arasa dahi bulunduğu
ilin 112’sine yönlendirilmesi de proje kapsamındadır.
Diğer Proje başlıkları:
1. Mevzuatın AB Müktesebatına Uyumlu hale getirilmesi
2. Yangın Gözetiminde bilgisayar teknolojisinin kullanılması
3. Riskli alanların belirlenmesi sonucu toplanma noktalarının belirlenmesi
4. Yangınlar hususunda cezai müeyyidelerin belirlenmesi
5. Hassas bölgelere girişlerin yasaklanması
6. Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) ile Orman-Büyük Yangınlar Eylem Planının Uyumlu Hale Getirilmesi
7. Riskli Bölgelerde Su havuzlarının – göletlerin oluşturulması
8. Kentsel alanlarda su depolarının oluşturulması
9. Müdahale çalışmalarına halk katılımının artırılması
10. Yangın Modülü Hazırlanarak Farkındalık artırılması çalışmaları: reklam, broşür, kitapçık vb.
11. Ö� zel Sektör İ�şbirliğinin geliştirilmesi
12. Yangınların ulaşabileceği noktalara kimyasal maddeler dökülerek önleme çalışmalarının gerçekleştirilmesi
Not: Orman Yangınlarına müdahale hususunda ülkemiz oldukça yeterli bir noktada olup,
risk azaltma ve halkta farkındalık yaratma noktalarında çalışmalar gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
57
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
7. Kritik Altyapılar ve Siber Güvenlik
6. Ulusal kritik altyapılarını korumak amacıyla Kritik Altyapıları Koruma Planı geliştirmelidir. Ulusal Kritik Altyapılar belirlenirken dikkate alınacak faktörler kapsam ve riskin boyutudur.
7. Kritik altyapıların etkin korunması ulusal seviyede veya AB seviyesinde bütün ilgili paydaşlar arasında iletişim, koordinasyon ve işbirliği gerektirmektedir.
8. En iyi uygulamaların ve anlık tehdit ve alarmların güvenli bir şekilde paylaşımı yoluyla
uygun koruma tedbirlerinin geliştirilmesini teşvik edebilecek Kritik Altyapı Uyarı Bilgi
Ağı (CIWIN) oluşturmayı önermektedir.
9. Kritik altyapı bilgi paylaşım işlemleri ve bağımlılıkların belirlenmesi ve analizi yapılmalıdır.
Kritik Altyapılar ve Siber güvenlik grup çalışmasında aşağıdaki resimde görülen AFAD’ın
başı çektiği bir ulusal yapı önerilmiştir.
Sistemin Dizayn Edilişi
-
-
Kritik Altyapılar ve Siber güvenlik grup çalışmasında; kritik altyapılarının belirlenmesi
ve koruyucu tedbirlerin arttırılması amaçlı 2008/114/EC sayılı “Avrupa kritik altyapılarının
belirlenmesi ve koruyucu tedbirlerin arttırılması” direktifi ekseninde çalışılmıştır.
-
Bütün bakanlıklar Kritik Altyapı (CI) değerlendirmesi için sorumlu personel belirleyecek,
AFAD, sorumlu personellerin kritik altyapı kavramını net şekilde anlamaları için bir çalıştay tertip edecek,
Sorumlu personeller, bakanlıkları kapsamında yer alan kritik altyapı listelerini hazırlayacak ve bu listeleri AFAD’a gönderecektir.
Kritik Altyapı(CI) Güvenliği:
Paydaşlar ve Süreç
1. Direktifin uyumlaştırılması ile ilgili Taslak yönetmelik hazırlanması, sektör bazında
ECI’leri (European critical infrastructures) belirlemekte kullanılacak kıstasların tespit
edilmesi kritik altyapılar tanımlanarak, kapsam, büyüklük ve zaman etkisi faktörlerinin
göz önünde bulundurularak kritik altyapılar belirlenmelidir.
2. Direktif ile ilgili konular hakkında bir eğitim programı oluşturulması ve uygulanması yapılması gerekmektedir.
3. Kritik altyapıların etkin korunması ulusal seviyede veya AB seviyesinde bütün ilgili paydaşlar arasında iletişim, koordinasyon ve işbirliği gerektirmektedir.
4. ECI’lerle ilgili Operatör Güvenlik Planı (Operator Security Plan – OSP) yapılmalıdır.
58
5. Ayrıca stratejik koordinasyon ve işbirliği platformu olarak AB çapında “Kritik Altyapı Koruma İ�letişim Grubu” kurulacaktır. Bu grup her bir Ü� ye Ü� lkeden irtibat noktalarını bir
araya getirecek ve komisyon tarafından yönetilecektir.
AFAD
Bakanlık
Bakanlık
CI
CI
CI
CI
Bakanlık
CI
CI
Bakanlık
Bakanlık
CI
CI
CI
CI
Kritik Altyapıların Deklare Edilişi ve Risk Değerlendirme
59
27 - 29 Kasım 2013
-
-
-
AFAD bu listeleri değerlendirecek, birleştirecek ve bazılarını listeden çıkararak son halini
verecek ve bakanlıkları bu nihai liste hakkında bilgilendirecek,
27 - 29 Kasım 2013
8. Maden Atıkları
AFAD, kritik altyapı operatörleri tarafından çalıştıracak Risk Değerlendirme Metodolojisini
tarif edecek bir projeye öncülük edecek,
AFAD oluşturulan metodolojinin daha iyi kavranması için bakanlıklardaki sorumlu personellere yönelik bir çalıştay düzenleyecek,
• Bu çalıştay da metodoloji revize edilebilir
• Sorumlu personeller, kritik altyapı operatörlerine metodolojiyi aktaracaktır.
Ortak Risk Uygulanması
-
-
-
Kritik altyapı operatörleri, Risk Değerlendirme Raporları ve Risk Uygulama Planları hazırlayacak,
Bu rapor ve planlar, ulusal koordinasyon ve ulusal ölçekte risk değerlendirmesi için AFAD’a
gönderilecek,
Kritik altyapı listeleri, Risk Değerlendirme raporları ve Risk Uygulama Planları en azından
iki yılda bir gözden geçirilecektir.
Maden atıkları grup çalışmasının; madenlerin aranması, çıkarılması, işlenmesi, işleme
tabi tutulması veya biriktirilmesi sonucunda ortaya çıkan atıkların üretiminden nihai bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde yönetilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amaçlı 2006/21/EC sayılı “Maden Endüstrisinden Kaynaklanan Atıkların
Yönetimi” üzerine olan ve Direktif 2004/35/EC’yi tadil eden Direktifi (R.G. L102, 11.04.2006)
ekseninde çalışılmıştır.
1. Çıkartılan atığı en aza indirgemek, işleme tabi tutmak, geri kazanmak ve bertaraf etmek
için sürdürülebilir kalkınma prensibini dikkate alarak atık yönetim planlarını hazırlamak,
2. Çevre ve insan sağlığını korumak amacı ile başlıca kaza tehlikelerini ve kaza önleme politikalarını belirlemek ve kaza durumunda operatörler tarafından yetkili mercilere gerekli
bilginin teminini sağlamak,
3. Atık tesisleri ile ilgili izin prosedürlerini oluşturmak, yetkili merciler tarafından izin koşullarının periyodik olarak gözden geçirilmesini ve güncellenmesini sağlamak, Sınır aşan
zararlarla ilgili olarak devletler arasında bilgi paylaşımını sağlamak,
4. Kamuyu atık yönetim izni için yapılan uygulamalar hususunda bilgilendirmek,
60
61
27 - 29 Kasım 2013
5. Atık tesisinin operasyonu ve kapanması sonrasında izleme prosedürlerini oluşturmak,
Atık tesisinin operatörü tarafından kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirildiğinden
emin olmak için prosedürler uyarınca bir finansal garanti sağlamak,
6. Halka da açık olacak şekilde kapalı atık tesislerinin envanterini hazırlamak.
Yapılan grup çalışması ile öncelikle hedeflenen 6 ana konu için aşağıdaki konular konuşulmuştur.
• Türkiye’de, Romanya’da, Arnavutluk’ta ve Makedonya’da maden atıklarının çıkarılması,
stoklanması, bertaraf edilmesi ve süreç üzerindeki yasal mevzuat,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
62
Maden atıklarının nasıl bertaraf edildiği,
Atık Yönetim sistemleri,
Sonuçlar:
-
-
-
-
-
Hangi kurum ve kuruluşların bu süreçte yer aldığı,
-
Ö� zel şirketlere izin verilmeden önce ne gibi süreç izlenmesi gerektiği,
-
Lisanslama konusunda izlenilen süreç,
-
Risk değerlendirme aşamaları,
-
Risklerine göre farklı tesisler kurulumu (Tehlikeli, tehlikeli olmayan ve inert tesisler),
Çevre Etki Değerlendirme Kurulları,
AB Mevzuatına hangi ülkelerin uyum sağladığı,
Türkiye’deki kurum ve kuruluşların maden atık yönetimi ve çevre konusundaki iç mevzuatların harmonizasyonu ve uyumlaştırılması.
27 - 29 Kasım 2013
-
Metal Madenciliği ile ilgili ÇED Komisyonunda AFAD’dan bir temsilci mutlaka bulunması,
Ö� zel sektör ve kamunun bir arada çalışması, her iki kesimin temsilcilerinin de bulunduğu
bir konsey oluşturmak, ( Makedonya Ö� rneği)
Avrupa Birliği yasal mevzuatına ilgili kurum ve kuruluşların mevzuatını uyumlaştırılması
ve en iyi atık yönetimi sisteminin birlikte belirlenmesi,
Afet ve acil durum bilgi bankası oluşturulması ve bunun uluslararası alana entegre edilmesi,
Maden tesislerinin(üretim, stoklama, atık tesisleri) envanterinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulması ve bu bilgilerin AFAD ile online bir yazılım üzerinden paylaşılması,
Bu alandaki sigortacılık sisteminin geliştirilmesi,
En az düzeyde atık çıkarmaya yönelik yeşil mühendisliğin geliştirilmesi,
Maden atıklarının yönetimi ile ilgili kurum temsilcilerin ve halkın eğitilmesi,
Avrupa Birliği ülkeleri ile ilgili bilgi paylaşımı, görüş alış verişi ve tecrübe paylaşımı için
“Twinning Projeleri” gibi projeler yapmak.
Avrupa Birliğinin iyi uygulamalarının incelenmesi üzerine proje ve çalışma ziyaretlerinin
gerçekleştirilmesi.
63
27 - 29 Kasım 2013
Elisabeth KRAUSMANN
Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi
Yurttaş Güvenliği ve Koruma Enstitüsü /Ispra
-İtalya
Rapid-N: Natech Risk Değerlendirme ve
Haritalama Çerçevesi
JRC’nin İ�talya’da yer alan enstitüsünde çalışan Elisabeth Kraussman Natech risk değerlendirme ve haritalama çerçevesinde sunum yapmıştır. Natech doğal afetin tetiklediği teknolojik kazalardır.
Natech Risk Haritalanması konusunda yüksek öncelikli bir ihtiyaç olduğu belirtilmiştir.
Ek olarak arazi kullanım planlaması, acil durum planlaması yapılması gerektiğinden bahsedilmiştir.
Rapid-N JRC tarafından geliştirilmiş bir risk haritalandırma aracıdır. Bu yazılım deprem
kaynaklı endüstriyel kazalar için bir risk haritası çıkarmaktadır. Türkçe ve İ�ngilizce olmak üzere iki dilde oluşturulmuştur. Yazılım en az veri ile natech risk değerlendirmesi yapmaktadır.
Şimdiki durumda sistemde 18500 deprem verisi, 7300 deprem haritası ve 5500 endüstriyel
tesis bilgisi bulunmaktadır.
Rapid-N: Natech Risk Değerlendirme ve
Haritalama Çerçevesi
64
27 - 29 Kasım 2013
Dr. Serkan GİRGİN
Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi
Yurttaş Güvenliği ve Koruma Enstitüsü
/Ispra -İtalya
Rapid-N Natech Risk Değerlendirme
Aracı Kullanımı
Rapid-N Natech risk değerlendirme aracı, doğal afetlerin tetiklediği teknolojik afet risklerini değerlendirmek üzere kullanılan internet tabanlı açık kaynak kodlu bir yazılımdır. Bu
araç, Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezinden Dr. Serkan Girgin ve Elisabeth Krausmann tarafından üretilmiştir. Yazılım şu an sadece depremin tetiklediği endüstriyel kazaları değerlendirmek amacıyla kullanılmakta olup, yazılımda Türkçe dil desteği de mevcuttur. Çalıştay
kapsamında katılımcılara risk değerlendirme aracı Dr. Serkan Girgin tarafından tanıtılmış ve
örnek bir uygulama gerçekleştirilmiştir.
Ö� rnek uygulama aşamaları aşağıda basamak basamak anlatılmaktadır:
1- Program giriş yapmak için http://rapidn.jrc.ec.europa.eu/ linkini kullanın. Karşınıza
gelecek ekran resim 1de resmedilmektedir. İ�ngilizce ya da Türkçe dillerinden biri tercih edilebilir.
2- Loginden üye olup, üyelik aktive edildikten sonra resim 2’de resmedilen kullanıcı arayüzü ekranıyla karşılaşacaksınız.
65
27 - 29 Kasım 2013
Resim 1
27 - 29 Kasım 2013
Resim 2
3- Kullanıcı arayüzünde risk assesments (risk değerlendirme) ikonuna tıklayınız.
4- Resim 3te görülen ekran karşınıza gelecek olup, yeni bir tesis değerlendirmesi için
isimlendirme ve tehlike türü seçimi yapıp creat (yarat) düğmesini kullanınız. Ö� zel risk değerlendirmelere sadece kullanıcı ve yöneticiler tarafından girilebilmektedir. Ortak risk değerlendirmelere herkes girebilmektedir.
66
67
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
6- Tehlikeler sekmesinde veritabanında mevcut tehlikelerden (olmuş depremler veya senaryo depremler) biri seçilebilmektedir. Aşağıdaki örnekte İ�stanbul Deprem Modeli seçilmiştir.
(Bkz. Resim 5)
Resim 3
5- Sonraki aşamada karşınıza Create Risk Assessment (Risk Değerlendirmesi Ekleme)
Sayfası gelecek olup burada risk değerlendirmesi için tesis bilgileri sisteme buradan eklenecektir. Ne kadar çok veri girişi olursa; o kadar doğru sonuçlar alınması mümkündür. Fakat çok
az veri girişi ile bile basit bir risk değerlendirmesi yapılabilmektedir.
Resim 5
68
Resim 4
7- Yalova bölgesinde rasgele seçilen bir bölgede bir tesis ve bu tesiste 4 adet depolama
tankı var olduğu farz edilerek bir risk değerlendirmesi yapılmış ve resim 5 ve 6daki risk haritaları üretilmiştir. Birkaç parametre ile bu risk haritası üretilmiş olup, ne kadar çok veri grişi
olursa o kadar doğru sonuç alınacaktır.
69
27 - 29 Kasım 2013
Resim 6
70
27 - 29 Kasım 2013
Resim 7
71
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
Barınma Merkezlerinde Yaşayan Sığınmacı Sayısı
Sığınmacı / Kamp Sayısı
Erkan DOĞANAY/AFAD
Şanlıurfa
Gaziantep
Kilis
Hatay
Kahramanmaraş
Adıyaman
Adana
Osmaniye
Malatya
Mardin
73.295 / 3 Kamp
32.696 / 4 Kamp
27.247 / 2 Kamp
15.404 / 5 Kamp
14.970 / 1 Kamp
9.893 / 1 Kamp
9.837 / 1 Kamp
8.268 / 1 Kamp
6.440 / 1 Kamp
2.336 / 1 Kamp
Kentlere Göre Dağılım
36,6 %
16,3 %
13,6 %
7,7 %
7,5 %
4,9 %
4,9 %
4,1 %
3,2 %
1,2 %
TOPLAM 200.386 / 20 Kamp
Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri
2011 yılının Mart ayında, iç karışıklıkların başlamasından bu yana, günden güne artan
sayıda Suriye Arap Cumhuriyeti (Suriye) vatandaşı Türkiye’ye sığınmacı olarak gelmektedir.
İ�ç karışıklıkların başlamasından bu yana, Suriye ile güçlü tarihi, kültürel ve komşuluk
bağları olan Türkiye Cumhuriyeti iç karışıklıklardan etkilenen Suriye vatandaşları için “açık
kapı” politikası izlemiştir.
Türkiye şu anda, iki buçuk yıldan bu yana 10 şehirde kurulan 20 geçici barınma merkezinde 200 binden fazla Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapmaktadır. Bunun dışında, geçici barınma merkezleri dışındaki yaklaşık 500 bin Suriyeli sığınmacıya sağlık, eğitim ve gıda yardımı
sağlanmaktadır.
AFAD Suriyeli misafirlerimizin her türlü ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak üzere, geçici barınma merkezlerinin kurulumu ve işletilmesi için yüksek standartlar oluşturmuştur.
72
73
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
Her bir barınma merkezinde güvenlik hizmeti, itfaiye hizmeti, yönetim merkezi, teknik
servis hizmeti( temizlik, içme suyu, altyapı gibi) , çevirmen hizmeti, sosyal servis hizmeti, din
servisi bulunmaktadır.
Sağlık Hizmetleri
Suriyeli sığınmacılara sağlık hizmeti 262 özel çalışan personel tarafından 20 sahra hastanesinde sağlanmaktadır. Sahra hastanelerinde ihtiyacı karşılanamayan özel sağlık tedavisi
ihtiyacı olan Suriyeli sığınmacılara, ülkenin çeşitli yerlerinde bulunan referans hastanelerinde
tedavi sunulmaktadır. 9 Eylül 2013 tarihinden beri barınma merkezleri dışındaki Suriyeli Sığınmacılar için ücretsiz sağlık hizmeti sunulmaktadır.
Eğitim
45.696 adet okul yaşındaki çocuk Suriye ve Türkiye müfredatına uygun olarak toplam
693 sınıfta eğitim almaktadırlar. Bunun yanında yetişkinlere yönelik, el sanatları, bilgisayar
kullanımı, kuaförlük gibi eğitimlerde Türk Hükümeti tarafından verilmektedir.
İ�nsani Yardım Boyutu
Bu hizmetlerin maliyeti, artan nüfus ile birlikte sürekli artmasına rağmen uluslararası
insani yardım miktarı yetersiz kalmaktadır. Bu durum sadece Suriye ye komşu olan ülkelerin
değil tüm dünyanın sorunudur.
74
Gürcan SEÇGEL /
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
İklim Değişikliği
İ�nsanlığı ortak kaygısı olan İ�klim değişikliğinin ve zararlı etkilerinin anlatıldığı sunumda,
insan faaliyetleri sonucu artan sera gazlarında ve etkilerinden bahsedilmiştir. Sunumda, Türkiye’nin uluslararası konumu şöyle özetlenmiştir.
Bir, OECD üyesi olan Türkiye, BMİ�DÇS 1992 yılında kabul edildiğinde gelişmiş ülkeler
ile birlikte Sözleşme’nin EK-I ve EK-II listelerine dâhil edilmişti. 2001’de Marakeş’te gerçekleştirilen 7. Taraflar Konferansı’nda (COP7) alınan 26/CP.7 sayılı Kararla Türkiye’nin diğer EK-I
Taraflarından farklı konumu tanınarak, adı BMİ�DÇS’nin EK-II listesinden çıkarılmış fakat EK-I
listesinde kalmıştır. Türkiye 24 Mayıs 2004’te 189. Taraf olarak BMİ�DÇS’ne katılmıştır.
Türkiye 5386 Sayılı Birleşmiş Milletler İ�klim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Yönelik
Kyoto Protokolüne Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun’un 5 Şubat 2009’da Türkiye
Büyük Millet Meclisi’nce kabulü ve 13 Mayıs 2009 tarih ve 2009/14979 Sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı’nın ardından, katılım aracının Birleşmiş Milletlere sunulmasıyla 26 Ağustos 2009 tarihinde Kyoto Protokolü’ne Taraf olmuştur. Protokol kabul edildiğinde BMİ�DÇS tarafı olmayan
Türkiye, EK-I Taraflarının sayısallaştırılmış salım sınırlama veya azaltım yükümlülüklerinin
tanımlandığı Protokol EK-B listesine dâhil edilmemiştir. Dolayısıyla, Protokol’ün 2008-2012
yıllarını kapsayan birinci yükümlülük döneminde Türkiye’nin herhangi bir sayısallaştırılmış
salım sınırlama veya azaltım yükümlülüğü bulunmamaktadır.
İ�klim değişikliğinin zararlı etkilerinin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması ve bu
konuda ülkemizin şartları da dikkate alınarak uygun iç ve dış politikaların belirlenmesi amacıyla görev yapan 2012/2 Sayılı Genelge ile yeniden yapılandırılan İ�klim Değişikliği Koordinasyon
Kurulu ile ulusal hava emisyonları envanterinin ülkemize özgü bilgileri içerecek şekilde iyileştirilebilmesi, sektörel olarak emisyon oluşumuna katkısı bulunan faaliyet alanlarına bağlı detaylı bilgi toplanabilmesi, ulusal emisyon faktörlerinin geliştirilebilmesi ve emisyon azaltımına
esas olacak stratejilerin belirlenmesi amacıyla kurulan 2012/2 sayılı Genelge ile kurulan Hava
75
27 - 29 Kasım 2013
Emisyonları Koordinasyon Kurulu yeniden yapılandırılarak İ�klim Değişikliği ve Hava Yönetimi
Koordinasyon Kurulu oluşturulmuştur.
İ�klim Değişikliği Koordinasyon Kurulu’nun teşkilat şeması;
Çevre ve Şehirçilik Bakanlığı (Koordinötör)
Kalkınma Bakanlığı
Dışişleri Bakanlığı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
Hazine Müsteşarlığı
Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı
Ekonomi Bakanlığı
Denizcilik, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği
3 Mayıs 2010 tarihinde Başbakanlık yüksek planlama Kurulu tarafından onaylanan
2010-2020 Ulusal İ�klim Değişikliği Stratejisi anlatılmıştır.
Strateji belgesi,
• Enerji,
• Bina sektörü
27 - 29 Kasım 2013
• İ�zleme ve değerlendirme konularını içermektedir.
İ�klim değişikliği eylem planının vizyonu,
• Kalkınma politikaları ile iklim değişikliği politikalarını entegre etmek,
• Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarını arttırmak
• Düşük karbon emisyonu ile yaşam kalitesini arttırmak
olarak sıralanmıştır.
Eylem planında sektörler
• Enerji sektörü,
• Bina sektörü
• Sanayi sektörü
• Ulaştırma sektörü
• Atık sektörü
• Tarım sektörü
• Arazi kullanımı ve ormancılık sektörü
• İ�klim değişikliğine uyum
Olarak sıralanıp ayrıntıları hakkında bilgi verilmiştir.
• Sanayi sektörü
• Ulaştırma sektörü
• Atık sektörü
• Arazi kullanımı, tarım ve ormancılık sektörü
• İ�klim değişikliğine adaptasyon
• Teknoloji geliştirme ve transferi
• Eğitim ve kapasite geliştirme
76
77
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
Büyük Hanshin Depreminden Çıkartılan Dersler ve Sonuçlar
- Yöneticiler çoğu yangın ve kurtarma işini idare edememişlerdir.
-
Vatandaşlar tarafından yangın söndürme/kurtarma faaliyetleri çoğu yerde yapılmakla
birlikte verimlilik ve devamlılık sağlanamamıştır. Bunun sebepleri malzeme/ekipman,
lider ve bilgi eksikliğidir.
Büyük Hanshin Depremi Sonrası Destek Faaliyetleri
-
SUNUM YAPAN: Fatih BİLGİN /
İBB İstanbul İtfaiyesi
-
Büyük Hanshin Depremi sonrası yeniden yapılandırma halkın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Yetkili mercilerle bölge halkının birlikte çalışmaları desteklenmiştir.
Kobe şehrinin toplum bazlı afet önleme organizasyonu olan BOKOMİ� Büyük Hanshin
depremi sonrası kurulmuştur.
Afet Yönetimde Gönüllülük Etkileri
Bu sunumda Japonya’da 1995 yılında meydana gelen Büyük Hanshin Depremi sonrası
afet yönetiminde gönüllülük etkileri anlatılmıştır. Kobe şehrindeki eski ve ahşap malzemeden
yapılan binalar, depreme karşı korunmasız yollar, ulaşım sistemleri ve altyapı depremden büyük ölçüde etkilenmiştir.
Büyük Hanshi Depremi Ö� zellikleri
Tarih-Saat: 17 Ocak 1995, saat 05:46
Derinlik: Yaklaşık 16 km
Büyüklük: 7.4 (Richter)
Ö� lü Sayısı: 6.434 kişi (2 kayıp dâhil)
Yaralı Sayısı: 43.792 kişi
Tamamen veya kısmen yıkılan bina sayısı: 249.180 bina
Büyük Hanshin Depremi Sonrası Kurtarma Faaliyetleri
Enkaz Altında Kalan Kişi Sayısı: 164.000 kişi
Enkaz Altından Kendi Çabasıyla Çıkan Kişi Sayısı: 129.000 kişi
Enkaz Altından Yardımla Çıkartılan Kişi Sayısı: 35.000 kişi
Enkaz Altından İ�tfaiye, Polis ve Asker Tarafından Çıkartılan Kişi Sayısı: 7.900 kişi (%22,5)
Enkaz Altından Vatandaşlar/Gönüllüler Tarafından Çıkartılan Kişi Sayısı: 27.100 kişi
(%77,5)‫‏‬
78
79
27 - 29 Kasım 2013
27 - 29 Kasım 2013
• Mümkünse uzun vade gelişim hedeflerini göz önünde bulundurarak afetzedelerin kısa
vade iyileştirme ve imar işlerini destekleme,
• Riskin yüksek olduğu bölgelerde ve alanlarda özellikle erken uyarı sistemleri kurulmasını ve afet önleme tedbirlerini destekleyerek doğal afetlere hazırlıklı olunmasını
sağlama olduğu anlatılmıştır.
Gürdoğar SARIGÜL/
Çevre, Sürdürülebilir Kalkınma, İ�klim
Değişikliği ve AB Uzmanı
Avrupa Birliği Acil Durum ve Afet Yardımları
tır.
• AB Türkiye Mali Yardımları Ve İ�şbirliği, Uygulanan AB destekli projelerden bahsedilmiştir.
AB İ�lerleme Raporu 2013 konusunda:
27. Bölüm, Çevre ve İ�klim Değişikliği, Marmara Depremi Rehabilitasyon Programı, İ�zmit
Bizimköy Engelli Ü� retim Merkezi, GAP-SEL Taşkın Projesi, Meriç nehri sınır aşan taşkın önleme
projesi, diğer IPA projelerinden ve Van depreminden bahsedilmiştir.
Avrupa Birliği Acil Durum ve Afet Yardımları Sunumunda Aşağıdaki Konular Anlatılmış• Avrupa Birliği İ�nsani Yardımları konusu:
Avrupa Birliği dünyanın en büyük insani yardım sağlayıcısı olduğu, Ü� ye devletler ve AB
kurumları ile beraber dünya genelinde sağlanan insani yardımların %50’sini sağladığı anlatılmıştır. Ek olarak AB vatandaşlarının %89’u dünyanın neresinde olursa olsun afetlerde yardım
etmesi gerektiğini ve örnek uygulamalar anlatılmıştır.
• ECHO Avrupa Birliği İ�nsani Yardımlar ve Sivil Korunma Genel Müdürlüğü konusu:
ECHO Avrupa Birliği İ�nsani Yardımlar Ofisinin 1992’de kurulduğu, 2004 yılında ECHO İ�nsani Yardımlar Genel Müdürlüğü olduğu ve 2010 da AB içinde ve dışında daha iyi koordinasyon
sağlamak için Sivil Korunma entegre edildiğinden bahsedilmiştir.
Bu kurumun görevleri:
• AB içinde veya dışında insan veya doğal kaynaklı afetlerin ardından oluşan acil durumlarda hayat kurtarma ve can güvenliği sağlama,
•
80
İ�ç savaşlar gibi uzun süren krizlerden etkilenen insanlara yardım ve kurtarma hizmetleri sağlama,
81
27 - 29 Kasım 2013
SONUÇ
Çalıştay, farklı ülkelerin insan kaynaklı afetlere yönelik gerek mevzuat gerekse uygulamalarının paylaşılması, insan kaynaklı afet türlerine yönelik olarak mevcut durum ve uygulamaların ortaya konularak sunulan önerilerin grup çalışmalarıyla desteklenmesi ile tamamlanmıştır.
Bu bilgiler ışığında çalıştayın çıktıları:
• İ�nsan kaynaklı afetlerin öneminin pekiştirilmesi ve karşılıklı bilgi alış-verişleri neticesinde özellikle insan kaynaklı afetlere yönelik risk azaltma çalışmalarına uluslararası alanda olduğu gibi ülkemizde de geçmişe oranla daha fazla önem verildiği,
• İ�nsan kaynaklı afetlere yönelik hukuksal boşlukların giderilmesi ve ilgili kurum ve
kuruluşların konu ile ilgili olarak mevzuatının Avrupa Birliği müktesebatına uyumlu hale getirilmesi çalışmalarının tamamlanması gerektiği,
• Tüm aktörler arasındaki işbirliği ve koordinasyonun güçlendirilmesi ve bilgi paylaşımının sağlanmasının dublikasyonları önleyerek çalışmaları daha verimli hale
getireceği,
• İ�nsan kaynaklı afetler konusunda farkındalık çalışmalarının artırılarak, eğitim çalışmalarına ağırlık verilmesi ve çalışmaların tatbikatlarla desteklenmesi gerektiği,
• Müdahale çalışmalarında müdahale ekiplerinin gerekli eğitimleri almalarının sağlanması gerektiği,
• İ�nsan kaynaklı kaza sonucunda raporlama standardının ve veri tabanının oluşturulması gerektiği,
• İ�nsan kaynaklı afetlere yönelik tehlike ve risk belirleme çalışmalarına hız verilerek,
afet türleri için tehlike ve risk analizlerinin yapılarak haritalama çalışmalarının yapılması gerektiği,
• Kamu-özel sektör işbirliğine önem verilmesi gerektiği,
• Çalışmaların proje, Ar-Ge çalışmaları ve tekrarlanacak çalıştaylarla desteklenmesi
gerektiğidir.
Çalıştay, insan kaynaklı afetler konusunda geleceğe yönelik politika ve stratejilerin belirlenmesi için yol gösterici nitelikte olmuştur.
82
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
AD - SOYAD
ABDULLAH İ�LKER İ�ZMİ�R
ABDURRAHMAN AKMAN
AHMET GÜ� NGÖ� R
AHMET TAYFUN OKŞİ�N
ALİ� UÇAR
ALİ� UĞ� UZ
AYÇİ�N ÇOKPARLAMIŞ
AYLA Bİ�LGİ�N
BEKİ�R ŞEN
BERNA BURÇAK BAŞBUĞ� ERKAN
BETÜ� L KURADA
BORA YALÇIN
BURAK GEZER
BÜ� LENT OKAY
CANAN DERVİ�ŞOĞ� LU
CANER OLCAY AŞIK
CAVİ�T BURAK BURAL
CEMİ�L Ö� ZEL
CUMHUR Ö� ZKAPTAN
DERYA Dİ�DEM UĞ� UR
DEVRİ�M BAĞ� LA
DOĞ� UŞ OK
DUYGU GÜ� NER
ELIZABETH KRAUSMANN
ERDOĞ� AN ÇABUK
ERKAN DOĞ� ANAY
ESRA HACIALİ�OĞ� LU
EVRİ�M KAYA
FARUK SARI
FARUK Ü� NER
FARUK Ü� NLÜ�
FATİ�H Bİ�LGİ�N
FATJONA XHAFERRI
FEVZİ� Tİ�MUR
GABRIEL VERDESI
GÖ� KÇE YÖ� RÜ� KOĞ� LU
GROZDANKA NAUMOVSKA
GURCAN SEÇGEL
GÜ� RDOĞ� AR SARIGÜ� L
HAMZA Ö� ZKILIÇ
HANDE SERAY TUNCAY
HASAN KOYUNCU
HATİ�CE ŞENGÜ� L
27 - 29 Kasım 2013
E-MAIL
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
83
27 - 29 Kasım 2013
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
67
64
65
66
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
84
HISASHI OURA
HÜ� LYA HAVVA ONYEDİ�
HÜ� LYA KESMÜ� K YÜ� CEL
IVAN VARNALIEV
İ�BRAHİ�M TARI
İ�SMAİ�L KAAN TUNÇOK
KIYOTAKA OWADA
LJILJANA RAUS
LJUPCO PETRESKI
LULIA NITU
LYUBOMIRA RAEVA
MAJA PANTIC
MEHMET AKİ�F ALKAN
MEHMET AKİ�F DANACI
MEHMET COŞKUN
MEHMET ERDOĞ� AN
MEHMET FATİ�H ŞEN
MELİ�K CEMAL DOĞ� AN
MILAN VASOVIC
MUAMMER KARAOĞ� LU
MURAT BEYHAN
MUSTAFA ESİ�N
MUSTAFA Fİ�KRET OTTEKİ�N
MUSTAFA YÜ� ZER
OSMAN GÜ� LEŞEN
Ö� ZLEM ERCAN
Ö� ZLEM SILA TALAY
Ö� ZNUR ÇAĞ� LAR
POLIKRON HORESHKA
RECEP DURMAZ
SAMIR DJONLIC
SELİ�M SEZER
SELMA KOÇ
SERKAN Gİ�RGİ�N
SHOJI HASEGAWA
Sİ�NAN DEMİ�R
ŞULE ERGÜ� N
UFUK ÇOLAK
ULVİ�YE ERSOY
Ü� NAL BAYLAN
VEDA DUMAN KANTARCIOĞ� LU
YUNUS Ö� ZKOCA
ZEYNEP YÖ� NTEM
27 - 29 Kasım 2013
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
85
27 - 29 Kasım 2013
86
27 - 29 Kasım 2013
87
27 - 29 Kasım 2013
T.C.
BAŞBAKANLIK
88

Çalıştaya İlişkin Rapor İçin Tıklayınız

Transkript

Benzer belgeler

12_Subat_Calisma_Grubu_Toplantı_Raporu

Afet Tıbbı ve Hastane Afet Organizasyonu Amaç Afet tipleri AFET

G-Bilim Akademileri Bildirisi 2016:

6.2. Beklenen Etkiler, Etkilenebilirlik ve Uyum Tedbirleri 6.2

SOMATOM Definition Flash: Kritik bir travma vakasında çift enerji

Kapsamlı Doğal Afet Risk Yönetimi A