Slayt 1 - İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü

İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
İSTATİSTİK VE BİLGİ İŞLEM ŞUBESİ
ÖLÜM BİLDİRİM SİSTEMİ
İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
ÖLÜM BELGESİNİN DOLDURULMASI
ARALIK 2013
ÖLÜM BİLDİRİMLERİNİN ÖLÜM YERİNE GÖRE DAĞILIMI, TOPLAM(OCAK_KASIM) 2013 İZMİR
ÖLÜM YERİ
SAYI
YÜZDE
Hastane
13.430
60,02
Ev
7.851
35,09
Diğer (Huzurevi vb)
808
3,61
Diğer taşıt
114
0,51
Ambulans
96
0,43
İş yeri
79
0,35
22.375
100,00
TOPLAM
ÖLÜM BİLDİRİMLERİNİN ÖLÜM ŞEKLİNE GÖRE DAĞILIMI, TOPLAM(OCAK_KASIM) 2013 İZMİR
ÖLÜM ŞEKLİ
SAYI
YÜZDE
133
0,59
4
0,02
Bulaşıcı olmayan hastalık (Adli Olay)
1.779
7,94
Bulaşıcı olmayan hastalık (Doğal
Ölüm)
20.479
91,44
TOPLAM
22.395
100,00
Bulaşıcı hastalık (Doğal Ölüm)
Bulaşıcı hastalık (Adli Olay)
ÖLÜM BELGESİNİN DOLDURULMASI
 Doğum ve ölüm raporu düzenlemesi de hasta muayenesi gibi
önemli bir sağlık hizmetidir.
 Ölüme yol açan olayların gelişiminin kademeli olarak
bildirilmesi, önlenebilir hastalıklara yönelik ve halk
sağlığı uygulamalarına yönelik sağlık politikaları
geliştirilmesinde başlangıç belgesidir.
 Bu yüzden bütün bilgilerin tam, doğru, açık ve net bir
şekilde okunabilmesi; değiştirilme yapılmaması veya
silinmemesi; güvenilir ve tutarlı olması gereklidir.
Ölüm nedeni
 Bölüm I
 Satır I (a)’ya, en son ölüm nedeni kaydedilir.
 Doğrudan ölüme neden olan hastalık veya komplikasyon bu satıra yazılır.
 Kalp durması ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri ya da senkop,
göğüs ağrısı gibi semptomlar değil, ölüme sebebiyet veren hastalık,
yaralanma ve komplikasyon türü yazılır.
 Satır I(a)'da doğrudan ölüm nedeni; satır I(b)‘de satır I(a)’ya neden olan
hastalık işlenmelidir.
 Bu zincirleme işlem I(c) ve I(d)'de benzer şekilde sürdürülür.
 Bölüm II
 Ölümün gerçekleşmesine katkısı olan, fakat ölüme neden olan hastalık
veya durumla ilgisi olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır.
(Örneğin; ölüm nedeni kanser ama hipertansiyon tanısı da var)
 Ölüm nedeni elle yazılırken kısaltma yapılmamalıdır. (KOAH, ca, DM,





HT, KBY vb.)
Diyabet tanısında tipi belirtilmelidir. (TipI, TipII)
Tümör tanısında primer bölge, varsa metastazı, iyi huylu-kötü huylu
olduğu, biliniyorsa hücre tipi belirtilmelidir.
Enfeksiyon bildirimlerinde biliniyorsa etken tanımlanmalı,
bilinmiyorsa “tanımlanmamış” olarak belirtilmelidir.
Kronik hastalıklar tek başına ölüm nedeni olarak bildirilmemeli, en
son ölüme neden olan akut olay tanımlanmalıdır.
Bölüm I’de her satır bir üsttekinin nedeni olmalıdır.
 Bazı durumlarda etiyoloji üzerine ek bilgi gerekmektedir. (Örneğin;
“serebrovasküler hastalık, asidoz, ventriküler taşikardi” yazıldı ise altta yatan
neden mutlaka belirtilmelidir.)
 Vaka incelemesi
66 yaşında bir erkek
15 yıldır insülin bağımlısı olmayan diyabet mellitus geçmişi
bulunmaktaydı.
Biliyer taş (safra kesesi taşı) nedeniyle 1992 yılında bir
kolosistektomi operasyonu geçirmişti.
Ölümünden altı ay önce hastada diyabetik glomeruloskleroz
gelişti ve bunun 5 gün öncesinde akut böbrek yetmezliği ve
devamında solunum arrestine neden olan ve 3 gün süren
hiperglisemik koma izledi.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcın
dan ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme
sebep
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
Eğer
yukarıda
verilen nedene yol
açan ölüm ile
sonuçlanan
durumlar varsa,
altta yatan durum
en son belirtilecek
a)
Hiperglisemi koması
3 gün
b)
Akut böbrek yetmezliği
5 gün
c)
Diyabetik glomeruloskleroz
6 ay
d)
İnsülin bağımlısı olmayan diyabet
15 yıl
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi
olan, fakat ölüme neden olan
hastalık veya durumla ilgili
olmayan
diğer
önemli
durumlar yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya
komplikasyon türü yazılacaktır.
 Eğer I (a) satırına kaydedilen en son ölüm nedeni
bir kazaya, zehirlenmeye veya şiddete bağlı değilse,
önce gelen ölüm nedeni olarak dış nedenlerin ve ölüm şeklinin
kısa bir açıklamasını en alt satıra kaydediniz veya “Bölüm II”de
rapor ediniz .
 Vaka incelemesi
21 yaşında bir kadın otomobil kazasında kritik bir şekilde
yaralandı ve serebral kontüzyona sebep olan kafatası kırılması
nedeniyle hastaneye getirildikten kısa bir süre sonra hayatını
kaybetti.
Kişi, iki yol arasındaki köşede gece 2:15'te meydana gelen iki
arabanın çarpışmasında arabalardan birinin sürücüsüydü.
Ölen kişi yol çizgisini geçmiş ve gelmekte olan bir araca önden
çarpmıştı.
Yapılan otopsi sonucunda yaralanmalar olduğunu ve kan etanol
seviyesinin yüzde 0.240 gram olduğunu göstermiştir.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcı
ndan
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan
ölüme a)
sebep olan hastalık
veya durum*
Önceki nedenler
Serebral kontüzyon
30
dakika
Kafatası kırılması
30
dakika
Kafaya alınan ağır darbe
30
dakika
İki arabanın çarpışmasında yer alan sürücü
30
dakika
b)
Eğer
yukarıda
verilen nedene yol
açan
ölüm
ile c)
sonuçlanan
durumlar varsa, altta
yatan durum en son
belirtilecek
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat ölüme Akut alkol intoksikasyonu (yüzde )
neden olan hastalık veya
durumla ilgili olmayan diğer
önemli
durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır.
 Vaka incelemesi
64 yaşında bir kadın eşi tarafından gece ölü bulundu.
Buzdolabının yanında yerde yatıyordu ve yakınında kırık süt dolu
bir bardak bulundu. Yere düşmüş ve bir basamağa çarpmıştı.
Kişi resüstasyon sonrasında, göğüs ağrısından ve baş ağrısından
şikayetçiydi. Kişi acil servise ulaştırıldı. Hasta 30 dakika sonra
komaya girdi ve bir saat sonra hayatını kaybetti.
Yapılan otopsi, petroz kemiğin kırıldığını, serebral hematom
olduğunu ve kaburgaların kırıldığını ortaya çıkardı. Bahsi geçen
hasta depresyondaydı ve 1 yıldır uyku bozukluğundan
şikayetçiydi. Çeşitli uyku ilaçları kullanıyordu.
u bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcı
ndan
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme a)
sebep olan hastalık
veya durum*
Önceki nedenler
Koma
1 saat
Serebral hematom
2 saat
Petroz kemik kırığı
2 saat
Kazara düşmüş ve basamağa çarpmış
2 saat
b)
Eğer
yukarıda
verilen nedene yol
açan ölüm ile c)
sonuçlanan
durumlar
varsa,
altta yatan durum
d)
en son belirtilecek
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat ölüme Depresyon, aşırı uyku ilacı kullanımı, kırık kaburga kemikleri
neden olan hastalık veya
durumla ilgili olmayan
diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü
yazılacaktır.
 Vaka incelemesi
İnsüline bağımlı olmayan 10 yıllık diyabet , hipertansiyon ve 2
yıllık anjin geçmişi olan 70 yaşında bir erkek akut myokard
enfaktüs şikayeti ile hastaneye geldi.
Hastaneden taburcu olduktan iki hafta sonra, hasta tekrarlayan
ağrı ve konjestif kalp yetmezliği belirtileriyle hastaneye geri
gelir. Elektrokardiyogramda iskemi görüldü.
Kaldırıldığı koroner yoğun bakım ünitesinde kardiyak arrest
geçirir ve hayatını kaybeder.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcın
dan ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan
ölüme sebep
olan hastalık
veya durum*
Önceki
nedenler
Eğer yukarıda
verilen
nedene
yol
açan ölüm ile
sonuçlanan
durumlar
varsa,
altta
yatan durum
en
son
belirtilecek
a)
Anteriyor myokard enfarktüsü
2
hafta
b)
Arteriyosklerotik kalp damar hastalığı (ASKH)
2 yıl
c)
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat
ölüme neden olan
hastalık
veya
durumla
ilgili
olmayan
diğer
önemli durumlar
yazılacaktır
Hipertansiyon
10 yıl
İnsüline bağımlı olmayan diyabet (TIPII)
10 yıl
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya
komplikasyon türü yazılacaktır.
 Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar tanısı konduğunda ölüm
şekli kısmında“Bulaşıcı hastalık (Doğal Ölüm)”
işaretlenmelidir.
 Vaka incelemesi – İşyerinde yaralanma
49 yaşında, bahçıvanlık yapan bir erkek sağ ayağında enfekte
olmuş bir yara ile 15 Mayıs 2003 tarihinde acil servise gönderdi.
Tekrarlayan kasılmalar nedeniyle kişi hastaneye yatırıldı.
Muayeneyi yapan doktor tetanoz teşhisi koydu. Hastanın eşi, 1
Nisan 2003 tarihinde bahçıvan olarak çalışırken bir bahçe
tırmığının üzerine bastığını bildirdi. Hasta laserasyonu kendisi
tedavi etmişti. Hasta, kasılmalar sırasında oluşan asfeksi
nedeniyle 16 Mayıs 2003 tarihinde hayatını kaybetti.Yapılan
otopsi teşhisi destekliyordu.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Bölüm I
Doğrudan
ölüme
sebep olan hastalık
veya durum*
Önceki nedenler
Eğer
yukarıda
verilen nedene yol
açan
ölüm
ile
sonuçlanan
durumlar
varsa,
altta yatan durum en
son belirtilecek
Hastalığın
başlangıcınd
an ölüme
kadar geçen
yaklaşık süre
a)
Kasılmalar
2 gün
b)
Clostridium tetanus enfeksiyonu
6 hafta
c)
Ayakta enfekte olmuş laserasyon
6 hafta
Bahçıvanlık yaparken kazara tırmığın üzerine basmış
6 hafta
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat ölüme
neden olan hastalık veya
durumla ilgili olmayan
diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır.
Süre
 Ölüm formuna yazılan her bir nedenin başlangıçından ölüme
kadar geçen yaklaşık süreyi ilgili sütuna yazınız.
 Başlangıç zamanı ya da tarihi bilinmeyen durumlarda tahmin
veya “bilinmiyor” yazılabilir.
 Her bir vakaya zaman birimi yazılmalıdır (yıllar, aylar, günler,
saatler ve dakikalar).
Neden belirlenemiyorsa
 Bazen, kapsamlı otopsi ve laboratuar (toksikoloji,
immünoloji, viroloji, bakteriyoloji) incelemelerine
rağmen ölüm nedeni belirlenemeyebilir.
 Ancak böyle bir durum söz konusuysa, Adli Tabip tarafından
formda ölüm nedeninin “belirlenemedi” veya “otopsi ve
toksikolojik incelemede ölüm NEDENİ belirlenmedi”
yazılabilir.
Yaşlı ölümleri
 Yaşlılar söz konusu olduğunda ölüm formunun doldurulması bazı





problemler doğurabilir.
Çünkü yaşlılar genelde "hastalıkları nedeniyle" değil "hastalıkları
ile" hayatlarını kaybediyor gibi görünmektedir.
Yaşlı bir kişi birçok hastalıktan veya durumdan şikayetçi olabilir ve
bunların hiçbiri açık bir şekilde ölüme yol açmayabilir.
Ancak ölen yaşlı kimsenin ölüm nedeni için, mümkünse, açık ve
net bir etiyolojik sıralamanın olması gereklidir.
“Yaşlılık, bedensel ve zihinsel güçsüzlük” ve “ileri yaş” gibi terimler
ek etiyolojik bilgi gerektirir.
Birden fazla durum ölüme yol açtığı zaman, doktor, kendi fikrine
göre, ölümle sonuçlanan süreci en iyi tanımlayan tek bir durumu
seçmeli ve ilgili diğer durumları Bölüm II’de belirtmelidir.
 Vaka incelemesi 25 – Belirli bir durumun rapor
edilmesi
75 yaşında bir kadının 20 yıllık Alzheimer hastalığı geçmişi
vardır. Günlük yaşamla ilgili hiçbir faaliyeti yerine
getirememektedir ve bir sağlık kuruluşunda 24 saat bakım
gerektirmektedir. Kişi yemek yemeyi reddeder ve aile
arasındaki bir görüşmeden sonra oral beslenme dışı veya
intravenöz beslenmesine karar verilir. 20 gün sonra hayatını
kaybeder.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a)
veya durum*
Dehidratasyon
Önceki nedenler
Hastalığın
başlangıcı
ndan
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
günler
b)
Eğer yukarıda verilen nedene yol açan
ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c)
altta yatan durum en son belirtilecek
Alzheimer hastalığı
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat
ölüme neden olan hastalık veya durumla
ilgili olmayan diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma
veya komplikasyon türü yazılacaktır.
20 yıl
 Vaka incelemesi
80 yaşında bir kadın evde elektrik süpürgesiyle temizlik
yaparken tökezleyip yere düştü ve sol femur boynunu kırdı.
Ertesi gün bir pin takılması için hasta ameliyata alındı.
Dört hafta sonra hastanın durumu kötüleşti, hastada hipostatik
pnömoni gelişti ve iki gün sonra hayatını kaybetti.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcı
ndan
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a)
Ölümle son bulan hipostatik pnömoni
veya durum*
Önceki nedenler
2 gün
b)
Sol femur boynunun kırılması (pin takılmış)
Eğer yukarıda verilen nedene yol açan
ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa,
c)
altta yatan durum en son belirtilecek
Evde temizlik yaparken kazara tökezleyip düşmüş
d)
Genel zayıflık
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat
ölüme neden olan hastalık veya durumla
ilgili olmayan diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma
veya komplikasyon türü yazılacaktır.
4 hafta
4 hafta
yıllar
 Vaka incelemesi
10 yıllık hipertansiyon geçmişi olan 59 yaşında bir kadın, birkaç
haftadır devam eden sürekli baş ağrısı şikayetini takiben
inceleme için hastaneye kaldırıldı.
24 Mart tarihinde yapılan araştırma amaçlı kraniyotomi, sol
temporal lobda ameliyat edilemez bir tümör olduğunu ortaya
çıkardı. Yapılan biyopsi tümörün astrositom olduğunu gösterdi.
Hasta 18 Mayıs’ta hayatını kaybetti.
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığ
ın
başlangı
cından
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a)
veya durum*
Önceki nedenler
Sol temporal bölgede astrositom
aylar
b)
Eğer yukarıda verilen nedene yol açan
ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa,
c)
altta yatan durum en son belirtilecek
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat Hipertansiyon (benign)
ölüme neden olan hastalık veya durumla
ilgili olmayan diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma
veya komplikasyon türü yazılacaktır.
10
yıl
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcınd
an ölüme
kadar geçen
yaklaşık süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) Hipostatik Klebsiella pnömonisi
veya durum*
1 hafta
Önceki nedenler
2 ay
b) Serebral enfarktüs
Eğer yukarıda verilen nedene yol açan
ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa,
c)
altta yatan durum en son belirtilecek
Arteriyosklerozis
birkaç
yıl
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat Alkolizm
ölüme neden olan hastalık veya durumla
ilgili olmayan diğer önemli durumlar
İskemik kalp hastalığı
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma
veya komplikasyon türü yazılacaktır.
20 yıl
19 yıl
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığın
başlangıcı
ndan
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a)
veya durum*
Obstrüktif solunum yolları hastalığının akut atağı
12
saat
Önceki nedenler
10
yıl
b)
Eğer yukarıda verilen nedene yol açan
ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa,
c)
altta yatan durum en son belirtilecek
Kronik bronşit
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat
ölüme neden olan hastalık veya durumla Sigara kullanımı
ilgili olmayan diğer önemli durumlar
yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık,
yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır.
40
yıl
Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır
Ölüm Nedeni
Hastalığ
ın
başlangı
cından
ölüme
kadar
geçen
yaklaşık
süre
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) Kaşeksi
veya durum*
Önceki nedenler
b) Boyun, üst ve alt çenede metastazlar
Eğer yukarıda verilen nedene yol
açan ölüm ile sonuçlanan durumlar c)
varsa, altta yatan durum en son
İç alt dudakta oluşan spinocellüler karsinom (ameliyat edilmiş)
belirtilecek
d)
Bölüm II
Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan,
fakat ölüme neden olan hastalık veya
durumla ilgili olmayan diğer önemli
durumlar yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık,
yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır.
15
gün
2 ay
3 yıl