bölüm 8

CitySurf Globe Application Server Editor v1.0.40
Kullanım Kılavuzu (v2.0)
http://www.citysurf.com.tr
[email protected]
Ankara © Şubat 2009
1
Bu belge içinde geçen bilgiler PiriReis Bilişim Tek. Müh. Yazılım Eğitim Tic. Ltd. Şti „ne ait
olup, tamamının veya herhangi bir bölümünün tekrar üretimi, fotokopi ve tarama dahil olmak
üzere elektronik veya mekanik olarak çoğaltılması PiriReis Bilişim Tek. Müh. Yazılım Eğitim
Tic. Ltd. Şti. O.D.T.Ü. Kosgeb ANKARA‟dan alınacak yazılı izne tabidir.
Her hakkı mahfuzdur. Copyrights © 2008 PiriReis Bilişim Tek. Müh. Yazılım Eğitim Tic.
Ltd. Şti
Citysurf PiriReis Bilişim Tek. Müh. Yazılım Eğitim Tic. Ltd. Şti ne ait tescilli markadır. Bu
dokümanda geçen tescilli marka ve isimler tescil sahiplerine aittir.
TSE tescil numarası: 123141423
Teknik Destek : [email protected]
Genel Bilgi
: [email protected]
Satış
: [email protected]
Internet Adres : http://www.citysurf.com.tr
2
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1. Gİ
Rİ
İ.................................................................................. 6
Piri Reis ..............................................................................................................................6
İletişim Bilgileri ....................................................................................................................6
Doküman Hakkında ............................................................................................................6
Doküman Yol Haritası .........................................................................................................6
Doküman Yazım Biçimi.......................................................................................................7
Madde imleri ...................................................................................................................7
Sıra Numaraları ..............................................................................................................7
Kalın Harfler....................................................................................................................7
Eğik Harfler .....................................................................................................................7
Sabit Genişlikli Harfler ....................................................................................................7
Köprü ..............................................................................................................................7
Citysurf Ailesi......................................................................................................................7
Citysurf Kabiliyetleri ...........................................................................................................8
Üstün Özellikleri..................................................................................................................8
BÖLÜM 2. Lİ
SANSLAMA VE KURULUM ............................................... 8
Sistem Gereksinimleri .........................................................................................................8
İşletim Sistemi Kurulumu ....................................................................................................9
Lisanslama .........................................................................................................................9
Lisanslama Görselleri ...................................................................................................10
Citysurf Uygulama Sunucusu Kurulumu ...........................................................................11
Kurulum Görselleri ........................................................................................................11
Kurulum Sonrası Kontroller ...........................................................................................12
Sürüm Yükseltme .........................................................................................................12
Citysurf Uygulama Sunucusunu Sistemden Kaldırma .......................................................12
BÖLÜM 3. SUNUCU ARA YÜZÜ ......................................................... 12
Genel Kavramlar...........................................................................................................12
Arayüzü Başlatma.........................................................................................................12
Arayüzü Kapatma .........................................................................................................12
Arayüz Dilini Ayarlama ..................................................................................................13
Arayüz Sekmeleri..........................................................................................................13
Uygulama Sunucusu ........................................................................................................14
Sunucu Lisans ..............................................................................................................14
IIS Dizinleri ...................................................................................................................14
Uygulama Servisi Başlat – Uygulama Servisi Durdur ....................................................14
Uygulama Sunucusu Yerel Adresi ................................................................................14
Aktif Kullanıcı Sayısı .....................................................................................................15
Diller .................................................................................................................................15
İstemci Dilleri Listesi .....................................................................................................15
İstemci = Sunucu Dil Eşleştirme ...................................................................................15
Gruplar/Giriş Yöntemi .......................................................................................................16
Kullanıcı Grupları ..........................................................................................................16
Program Giriş Yöntemleri..............................................................................................16
Kullanıcı Zaman Aşımı ..................................................................................................18
Servisler ...........................................................................................................................18
Servislerinin Kontrolü ....................................................................................................19
Vektör Servislerinin Düzenlenmesi ...............................................................................19
Profil .................................................................................................................................20
Yetkiler .............................................................................................................................21
İstemci ..............................................................................................................................21
İstemci için Sunucu Web Adresi Paketi Üretimi .............................................................22
3
İstemci için Yeni Versiyon Kontrolü ...............................................................................22
Kullanıcı İstatistikleri .........................................................................................................23
BÖLÜM 4: PROJE OLUİTURMA......................................................... 24
Proje İçin Gerekenler ........................................................................................................24
Proje Gerçekleme .........................................................................................................25
BÖLÜM 5: ALTLIKLAR ve ARAZİYÜKSEKLİ
K MODELİ..................... 25
Altlıklar .............................................................................................................................25
Uydu Görüntüleri Ekranındakiler ...................................................................................26
Altlıkların (Uydu Görüntülerinin) Hazırlanması ..................................................................27
Uydu Görüntülerine Başlangıç ......................................................................................27
Sonradan Uydu Görüntüsü Ekleme ..............................................................................27
Raster Dizinleri .................................................................................................................27
Raster Dizinleri Belirleme..............................................................................................27
Raster Dizinlerini Düzenleme ........................................................................................28
Sonuç Üretim Dizinini Düzenleme.................................................................................28
Görünen Alanlar ...............................................................................................................28
Görünen Alan Maskeleme Ekranındakiler .....................................................................29
Maskeleme İşleminin Yapılışı........................................................................................29
Toplu Ön Çalışma.............................................................................................................30
Raster Toplu Yakma İşlemi Ekranındakiler ...................................................................31
Toplu Ön Çalışma Yapılışı ............................................................................................31
Yeni Raster Ekleme ..........................................................................................................32
Arazi Yükseklik Modeli ......................................................................................................32
Arazi Yükseklik Modeli Ekranı .......................................................................................33
Yeni Arazi Yükseklik Modeli Ekleme .............................................................................33
BÖLÜM 6: SUNUM TABLOLARI ......................................................... 33
Desteklenen Vektörel Veriler ............................................................................................33
Vektör Katman Ekleme .....................................................................................................34
Tabloların Düzenlenmesi (Vector Editor) ..........................................................................37
Katmanların Tablolarla Eşlenmesi ................................................................................38
Tablo Seçimi .................................................................................................................39
Obje Tematik Ayarlama ................................................................................................39
Projeksiyon ...................................................................................................................41
Yetkiler .........................................................................................................................41
Kayıt Sayısı ..................................................................................................................42
OGC Özellikleri .............................................................................................................42
Gösterim Limitleri ..........................................................................................................42
BÖLÜM 7: YAZILABİ
Lİ
R TABLOLAR .................................................. 42
Yazılabilir Tabloların Oluşturulması ..................................................................................42
Oracle SDO Yazılabilir Tabloları ...................................................................................42
Oracle Table Create .....................................................................................................43
PostgreSQL PostGIS Yazılabilir Tabloları .....................................................................44
Veri Yükleme ....................................................................................................................44
SHP2Post .....................................................................................................................44
Yazılabilir Katmanların Profile Eklenmesi..........................................................................45
Topluluk Konularıyla Yazılabilir Katmanlara Veri Ekleme ..................................................45
Obje Ekle/Yenile XML Kayıt Şablonları İle Veri Ekleme ....................................................46
Obje Ekle/Yenile XML Şablonları Dizinleri ....................................................................46
Kayıt Şablonu Tasarımı ................................................................................................48
Eleman Türleri ..............................................................................................................49
Etiket ........................................................................................................................49
Yazı/Combo ..............................................................................................................50
Uzun Yazı .................................................................................................................50
Sayı ..........................................................................................................................50
4
İşaret Kutusu.............................................................................................................50
Tarih .........................................................................................................................51
Otomatik Adres .........................................................................................................51
Objeye Git Combo ....................................................................................................51
Sonraki Sayfa Seçim Listesi......................................................................................52
Sonraki Sayfa Buton .................................................................................................52
BÖLÜM 8: ÖZELLEİTİ
RME ................................................................ 53
Semboller .........................................................................................................................53
3D Modeller ve Dokular ....................................................................................................54
3D Model Ekleme .........................................................................................................55
Doku Kaplama ..............................................................................................................55
Photo Correct ...............................................................................................................56
Logo Ekleme.................................................................................................................57
İstemci Araç Çubuğu ........................................................................................................58
E-Posta Düzenleme..........................................................................................................58
Client Başlangıç Modu ......................................................................................................59
BÖLÜM 9. ARAMA SENARYOLARI ..................................................... 60
Arama Senaryosu Ekleme ................................................................................................60
Arama Senaryosu Düzenleme ..........................................................................................62
Arama Kuralı Oluşturma ...............................................................................................63
“Edit” Arama Kuralı ...................................................................................................63
“Combo” Arama Kuralı ..............................................................................................63
“LookUp Combo” Arama Kuralı .................................................................................63
“Min/Max” Arama Kuralı ............................................................................................64
“Radio” Arama Kuralı ................................................................................................64
Sonuç Kolonları Düzenleme .............................................................................................65
Arama Senaryosu Tamamlama ........................................................................................65
Arama Sonuçları için MS Excel Rapor Şablon Dosyası Oluşturma ...................................67
Obje Detay Bilgileri ...........................................................................................................68
Obje Sor HTML Dosyaları .............................................................................................68
URL Aç Makroları .........................................................................................................69
BÖLÜM 10. YETKİ
LENDİ
RME ............................................................ 69
BÖLÜM 11. EK ÖZELLİ
KLER ............................................................. 70
Raster Ovelays .................................................................................................................70
Raster Overlay Ekleme .................................................................................................71
CSKMLMaker ...............................................................................................................71
Raster Overlay Düzenleme ...........................................................................................72
Noktadan Adres Bul ..........................................................................................................73
Noktadan Adres Bul Düzenleme ...................................................................................73
Bilgi Servisleri ...................................................................................................................74
Bilgi Servisi Ekleme ......................................................................................................74
Bilgi Servisi Düzenleme ................................................................................................75
5
BÖLÜM 1. GİRİŞ
Piri Reis
PiriReis Bilişim Tek. Müh. Yazılım Eğitim Tic. Ltd. Şti ODTÜ Kosgeb yerleşkesinde yeni
nesil olarak bilinen (neogeography) Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımları üretmeyi amaçlayan,
heyecanlarını kamu ve özel sektörde haritacılık kullanımını 3 boyutlu sanal gerçeklik
avantajları ile yaygınlaştırmayı amaçlayan bir kuruluştur.
PiriReis firması adını Dünyayı şeklinin henüz yeni kavranmaya başladığı zamanlarda
hayranlık yaratıcı bir şekilde haritalayan ünlü Türk denizcisi Piri Reis‟ten almaktadır.
İletişim Bilgileri
Müşteri Hizmetleri Tel : +90-312-210 13 01/419
Fax : +90-312-210 00 35
Elektronik Posta
[email protected]
Web Adresi
http://www.citysurf.com.tr
Doküman Hakkında
Citysurf Uygulama Sunucusu Dokümanı, Citysurf Uygulama Sunucusu uygulamasının
özellikleri, kurulumu, yönetimi ve sorun giderme bilgilerini içerir. Bu doküman Windows
2003 sunucu kurulumu ve yönetimi, Internet Information Server kurulumu ve yönetimi,
kullanılacak veritabanına göre Oracle SDO, PostgreSQL PostGIS, MapInfo Tab, ESRI
Shape, Netcad NCZ veri kaynaklarının yönetimi konusunda ön bilgiye sahip olunduğunu
varsaymaktadır.
Doküman Yol Haritası
Doküman kullanım kolaylığı göz önüne alınarak bölümlendirilmiştir. Bölüm içerikleri
hakkında kısa bilgiler şöyledir:
BÖLÜM 1. Giriş Citysurf ve doküman hakkında temel bilgiler
BÖLÜM 2. Kurulum ve Lisanslama sistem gereksinimleri, kurulumu ve lisanslanması
BÖLÜM 3. Sunucu Ara Yüzü yapılandırma uygulaması ara yüzü tanıtımı
BÖLÜM 4. Proje Oluşturma basamakları
BÖLÜM 5. Altlıklar ve Arazi Modeli hazırlanması ve eklenmesi
BÖLÜM 6. Sunum Tabloları eklenmesi, tema oluşturulması, görünüm ayarları
BÖLÜM 7. Yazılabilir Tablolar oluşturulması, veri girdi modeli
BÖLÜM 8. Özelleştirme sembol, 3d objeler, istemci ara yüzünün ayarlanması
BÖLÜM 9. Arama Senaryoları oluşturulması,
BÖLÜM 10. Yetkilendirme sunucunun veri sunarken kullanacağı denetimler
BÖLÜM 11. Ek Özellikler Raster overlays, Bilgi Servisleri, Noktadan Adres Bul ayarları
6
Doküman Yazım Biçimi
Bu dokümanda aşağıdaki stil takip edilmiştir.
Madde imleri
Nokta madde imleri sıralı olmayan bilgiler listelenirken kullanılmıştır. Örnek:
Desteklenen veritabanı sistemleri:
 Oracle 10g SDO
 PosgreSQL PostGIS ı
Sıra Numaraları
Sıra numaraları adım adım yapılması gereken işlemler anlatılırken kullanılmıştır. Örnek:
Kurulum aşamaları:
1. Firmamızın sağladığı kurulum programını çalıştırın.
2. Kurulum yapılacak sürücüyü seçin.
3. Tamam tuşuna basın.
Kalın Harfler
Arayüzde görülen bir komut düğmesini belirtirken kullanılmıştır. Örnek:
Programdan çıkmak için Kapat düğmesine basın.
Eğik Harfler
Arayüzde görülen bir etiketi belirtmek için kullanılmıştır. Arayüzde aynı metin geçmektedir.
Örnek:
Erişim kısıtlamaları Yetkiler bölümünden yapılabilir.
Sabit Genişlikli Harfler
Bir dosya ismi ya da komutu belirtmek için kullanılmıştır. Örnek:
Komut satırına appserver restart yazın.
Köprü
Bir internet adresini belirtmek için kullanılmıştır, bu bağlantı web tarayıcınız tarafından açılır.
Örnek:
Güncellemeler için http://www.citysurf.com.tr/guncellemeler sayfamızı ziyaret edin.
Citysurf Ailesi
Citysurf ; Piri Reis Bilim Teknolojileri A.Ş. tarafından geliştirilen, haritacılık sunumunda ve
son kullanıcıyla etkileşiminde yeni model olarak kabul edilen Geography 2.0 Coğrafi Bilgi
Sistemi yazılımları ailesidir.
Citysurf ailesi yüksek çözünürlükteki uydu görüntüleri ve hava fotoğrafı gibi raster verileri
arazi modeli ve vektörel Coğrafi Bilgi Sistemleri ile yüksek hızda modelleyerek internet veya
yerel ağlar üzerinden sunan, coğrafik analizler oluşturabilen ve son kullanıcı etkileşimi ile
coğrafi verinin düzenlenebilmesini sağlayan ürünler topluluğudur.
Citysurf ailesi “Citysurf Uygulama Sunucusu”, “Citysurf Client”, “Raster Tile Manager”,
“Oracle Table Create”, “SHP2Post”, “CSKMLMaker” uygulamalarından oluşur. Bu doküman
Citysurf ailesi uygulamalarının kurulumu ve kullanımını anlatacaktır.
7
Citysurf Kabiliyetleri
Desteklenen raster veri türleri:
 ERMapper Compressed Wavelet (ECW)
 Geographical Tagged Image File Format (GeoTIFF)
 Joint Point Experts Group (JPG)
 Portable Network Graphics (PNG)
 Graphics Interchange Format (GIF)
 Device Independent Bitmap (BMP)
Desteklenen vektör veri türleri:
 Mapinfo Tab,
 Esri Shape,
 Netcad Ncz,
 Oracle SDO,
 PostgreSQL PostGIS
Citysurf bu verilerden bazılarını ön işlemden geçirerek kendi formatına dönüştürür. Böylece
düşük bant genişliğine sahip bağlantılarda bile veriyi gerçek zamanlı ve 3 boyutlu olarak
sunar
Üstün Özellikleri







3 boyutlu sunum ile coğrafi verinin gerçekçi sunumu
Esnek sağlayıcı (provider) yapısı ile farklı veri kaynaklarına üstün hızda uyum
sağlama
Özel veri depolama yapısı sayesinde verinin hızlı iletimi ve güvenliğini sağlama
Kullanım sırasında projeksiyon dönüşümü ile her türlü veriyi dönüştürmeden gerçek
koordinat sisteminde kullanım
Sunucu tarafında veri işleme ile istemci üzerindeki yükün kaldırılması
Genişleyebilme ve yük paylaşımı ile çok fazla kullanıcıya hizmetin kesintisiz ve
anında sunulması
Esnek yetkilendirme modelleri ile firmanızın veya kurumunuzun yetkilendirme
modellerine kusursuz uyum sağlayabilme
BÖLÜM 2. LİSANSLAMA VE KURULUM
Sistem Gereksinimleri
Anlık 200 kullanıcıya 24 saat kesintisiz hizmet verebilecek azami yazılım ve donanım
yapılandırması sunulmuştur.




İşletim Sistemi : Windows 2003 Server Web Edition
Alternatif olarak IIS veya Application Server kurulabilen bir Windows Server
İşlemci
: En düşük Pentium 4 işlemci
Citysurf ailesi tüm Pentium ve Xeon işlemci aileleri ile uyumlu
Hafıza
: En az 2 GB.
Pek çok işlem hafızada yapılacağından toplam bellek miktarının artışı Citysurf
Sunucu performansını olumlu yönde etkilemektedir.
Depolama Alanı : İşletim sistemi dışında en az 10 GB (Gigabyte)
8




Sunum için kullanılacak verinin depolanması için yeteri kadar depolama alanı
gereklidir. Citysurf Sunucu işlemleri için ön çalışmalar yapmakta istemciye hizmet
sunma aşamasında hafızayı kullanarak ayrıca disk alanını gerektirmemektedir.
Ekran Kartı
: 32 Bit renk ve 1024x768 ekran çözünürlüğü
Citysurf Uygulama Sunucusu özel bir görüntü yeterliliği gerektirmemekle beraber
kolay kullanım için uygun olacaktır.
Medya Sürücü : CD-ROM Okuyucu
Kurulum işlemleri için CD-ROM sürücüsü gerekmektedir.
Bağlantı Hızı : Kullanıcı başına 100 Kb upstream (çıkış)
Planlama yapılırken ASDL gibi upstream/downstream hızlarının farklı olduğu
bağlantı tiplerine dikkat edilmelidir.
Kullanıcı
: Administrator yetkisi
Citysurf Uygulama Sunucusunun kurulumu için service ve uygulama kurma
yetkisi olan kullanıcı, Administrator yetkisi gereklidir.
İşletim Sistemi Kurulumu
1. İşletim Sistemi Windows 2003 Web Edition depolama alanı hariç en az 10GB boş alan
kalacak şekilde bir disk bölümüne kurulmalıdır.
2. Internet Information Server (IIS veya yeni adıyla Application Server) kurulmalıdır.
3. Raster verilerin depolanması için ikinci disk bölümü ya da harici depolanama birimi
sisteme tanıtılmalıdır. Projede kullanılacak veri boyutuna göre uygun boyut
seçilmelidir.
4. İşletim sisteminin Bölge ve Dil Seçenekleri ayarları Gelişmiş
bölümünden IBM EBCDIC dilleri kaldırılmalıdır. Bu ayarın eksikliği durumunda
Türkçe metinler doğru gösterilememektedir.
Önemli Not: İşletim sistemi lisansları Piri Reis tarafından sağlanmamaktadır.
Lisanslama
1. Administrator kullanıcısı olarak sisteme giriş yapın.
2. PiriReis tarafından Citysurf Uygulama Sunucusu Kurulumu CD-ROM‟u
sunucunuza yerleştirin.
3. CD-Rom içerisinden GlobeRegisterSetup.exe uygulamasını çalıştırın.
4. Masaüstünde kısa yolu oluşturulan CSRegister kısayolu ile lisanslama uygulamasını
çalıştırın.
5. Ekrandaki 8 parçadan oluşan 32 haneli Lisans Kodu PiriReis Citysurf Müşteri
Hizmetleri teknik destek birimine mail/telefonla iletin.
6. Size telefonda verilen Ürün Aktivasyon Kodu ekranda belirtilen yere yazın.
7. Kaydet butonu ile ürün lisanslamasını tamamlayın.
Not: Lisanslama sadece bir defa yapılmakta yük paylaşımı için yapılan genişletme
kurulumlarında ayrıca lisanslama gerekmemektedir.
Uyarı: Citysurf uygulamalarının başka bir lisanslama metodu bulunmamaktadır.
9
Lisanslama Görselleri
- Kurulum Dosyası
- Masaüstü Kısayolu
- GlobeRegister Kurulum Başlangıcı
- Kurulum Hedef Dizin Seçimi
- Kurulum Tamamlanması
- Lisanslama Ekranı
- Aktivasyon Numarasının Girilmesi
- Lisans Dosyasının Yüklenmesi
10
Citysurf Uygulama Sunucusu Kurulumu
1. Administrator kullanıcısı olarak sisteme giriş yapın.
2. PiriReis tarafından Citysurf Uygulama Sunucusu Kurulumu CD-ROM‟u
sunucunuza yerleştirin.
3. Kurulum.exe programı otomatik olarak çalışacaktır. Eğer kurulum programı
otomatik başlamaz ise CD-ROM sürücünüzde el ile çalıştırın.
4. Yazılım Sözleşmesini okuyun ve kabul ettiğiniz belirten alanı işaretleyin. İleri tuşuna
basın.
5. Kurulum programı Citysurf Uygulama Sunucusu‟nu C:\Globeserver\ klasörüne
kuracaktır.
Kurulum Görselleri
- Kurulum Dosyası
- Uygulama Sunucusu Editörü Kısayolu
- Kurulum Başlangıcı
- Hedef Dizin Seçimi
- Kurulum İşlemi
- Kurulum Tamamlanması
11
Kurulum Sonrası Kontroller
1. Kurulum programı IIS sunucusunda csicons, cssymbols, csglobe sanal
dizinleri oluşturacaktır. Bu sanal dizinlerin doğru şekilde oluşturulduğunu kontrol
edin.
2. csglobe sanal dizininde Globe Sunucusu ISAPI eklentisinin izin verilen eklentiler
listesinde olduğundan emin olun. Eğer izin listesine eklenememiş ise el ile ekleyin.
3. Masaüstünde Resim-1‟de gösterilen Citysurf Application Server kısayolu
oluşturulmuş olduğunu kontrol edin.
4. Tüm kontroller tamamlandıktan sonra işletim sisteminizi yeniden başlatın. Herhangi
bir hata ile karşılaşmanız durumunda Citysurf Müşteri Hizmetleri ile görüşün.
Citysurf Server masaüstü kısayolu
Sürüm Yükseltme
Temin ettiğiniz yeni sürümleri GlobeServerSetup_XX çalıştırarak sisteme kurunuz. IIS ve
servisler için gerekli ayarları kendisi otomatik yapacaktır. Kurulum bittikten sonra
bilgisayarınızı yeniden başlatın.
Citysurf Uygulama Sunucusunu Sistemden Kaldırma
1. Başlat>Ayarlar>Denetim Masası>Yönetimsel Araçlar>Hizmetler seçin.
2. CitySurf App Service, CitySurf Mesh Service, CitySurf Raster Service ve CitySurf
Vector Service durdurun.
3. C:\GlobeServer\App dizinini açın.
4. AppServiceUNINSTALL.bat, MeshServiceUNINSTALL.bat,
RasterServiceUNINSTALL.bat ve VectorServiceUNINSTALL.bat çalıştırarak tüm
servisleri kaldırın.
5. C:\GlobeServer dizinini silin.
Not: Kaldırma işlemi kayıtlı lisansınızı silmektedir. Yeni kurulum yaptığınızda müşteri
hizmetlerinden tekrar aktivasyon kodu alınız.
BÖLÜM 3. SUNUCU ARA YÜZÜ
Genel Kavramlar
Bu bölümde Citysurf - Application Server Editor 1.040 (arayüz veya program olarak
anılacaktır) uygulamasının kullanımı ile ilgili temel bilgiler verilecektir.
Arayüzü Başlatma
Citysurf Uygulama Sunucusu masaüstünde kurulum sonucu oluşan Globe App kısa yolunu
kullanarak ya da Windows Başlat menüsünden Tüm Programlar seçin, sonra GlobeServer
ve Globe App kısa yolunu kullanarak sunucu ara yüzünü başlatabilirsiniz.
Arayüzü Kapatma
Sunucu ara yüzünün kullanılması iki durumda gerçekleşebilmektedir.
 Ara yüz sunucu yapılandırmasının gözden geçirilmesi amacıyla açılması durumudur.
Bu durumda
düğmesi kullanılarak programdan çıkılır. Yapılan herhangi bir
12
değişiklik varsa göz ardı edilir ya da bir sonraki sunucu yapılandırma aşamasında
yürürlüğe girer.

Ara yüz sunucu yapılandırmasında değişiklik yapmak amacıyla açılması durumudur.
Bu durumda
düğmesi kullanılarak programdan çıkılır. Yapılan
değişiklikler hizmet sunucu servislere iletilir. Değişiklikler istemci tampon
belleklerinde yüklü olan ilgili verinin yenilenmesini gerektirir. Bu nedenle
yapılandırma değişiklikleri mümkün olduğu kadar toplu yapılmalıdır.
Arayüz Dilini Ayarlama
Arayüz varsayılan olarak İngilizce olarak kurulmaktadır. Türkçe veya Arapça kullanmak
istendiğinde programın varsayılan dili değiştirilmelidir. İşlem aşamaları şöyledir:
 Help menüsünden Options... alt menüsü seçilir.
 Options penceresinde Language seçimlik kutusundan istenilen dil seçilir.
 Program kapatılıp yeniden başlatılır.
- Help – Options… Menüsü
- Türkçe Seçimi
Arayüz Sekmeleri
Arayüzde sekiz adet bölüm bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla:
 Uygulama Sunucusu : Uygulama sunucusunun kontrolü yapılır.
 Diller
: İstemci dili eşleştirmeleri yapılır.
 Gruplar/Giriş Yöntemi: Kullanıcı yetkilendirilmesi ve gruplandırma işlemleri yapılır.
 Servisler
: Hizmet veren servisler düzenlenir.
 Profil
: Tüm verinin sunumu ve ayarlanması işlemleri yapılır.
 Yetkiler
: Verilere grup bazında yetkilendirme yapılır.
 İstemci
: İstemciler için sunucuya erişim bilgileri düzenlenir.
 Kullanıcı İstatistikleri : Kullanıcı istatistikleri tutulur.
13
Uygulama Sunucusu
- Uygulama Sunucusu Ekranı
Bu bölümde uygulama sunucusunun durdurulması ve başlatılması işlemleri ve kullanıcı giriş
bilgilerinin takip edilebilmesi için csapp.dll dosyasının url bilgisi düzenlenir.
Sunucu Lisans
Bu başlık altında Citysurf Sunucusunun lisanslama modeli bilgisi bulunur. Bu bilgi Bölüm 2Lisanslama başlığı altında sunulan lisans türüne göre şekillenir.
IIS Dizinleri
Sunucu hizmetlerini veren ISAPI, Symbols, Icons sanal dizinleri ile bunların fiziksel
konumları bilgisi bulunur. Bu bilgiler Bölüm 2-Uygulama Sunucusunun Kurulumu başlığı
altında yapılan kurulum sonucu oluşturulur.
Uygulama Servisi Başlat – Uygulama Servisi Durdur
Uygulama sunucusunun başlatılıp durdurulması amacıyla kullanılan butonlardır. Uygulama
sunucusu Windows başlangıcında otomatik başlayacak şekilde kurulmuştur. Sunucu
başlangıcında hizmet vermeye başlamaktadır.
Uygulama Sunucusu Yerel Adresi
Bu adres Aktif Kullanıcı Sayısı butonu ile kullanıcı login bilgilerini öğrenmek için kullanılır.
Eğer adres yanlışsa çevrimiçi kullanıcı durumu bilgisi butonu çalışmaz. Adres doğru olduğu
halde çevrimiçi kullanıcı bilgileri alınamıyorsa, IIS kontrol edilmeli ve çalışır durumunda
olması sağlanmalıdır.
14
Aktif Kullanıcı Sayısı
Sunucudan hizmet almakta olan aktif kullanıcı sayıları ve lisans sayılarını gösteren bölümdür.
Aktif kullanıcı sayısı azami lisanslı kullanıcı sayısından fazla olamaz. Böyle bir ihtiyaç olması
durumunda kullanıcı lisanslarının arttırılması gerekmektedir. Lisanslama Bölüm 2 de
açıklanmıştır. Bu işlem aynı zamanda sistemin ve servislerin doğru çalışıp çalışmadığını
kontrol etmemizi sağlar. İşlem sonucunda kullanıcı sayıları bilgileri raporlanıyorsa servisler
ve sistem doğru çalışıyor anlamına gelir.
Diller
- Diller Bölümü
Bu bölümde hizmet verilecek istemcilerde kullanılacak diller ve bu dillerin sunucudaki dil
şablonlarına eşleştirmesi düzenlenir.
İstemci Dilleri Listesi
Bu listede istemcilerde kullanılabilecek diller listelenir.
düğmeleri
kullanılarak liste düzenlenir.
Uyarı: Bu listede istemcilerde kullanılabilecek diller eklenmelidir. Listede olmayan bir dil
kullanan istemciler sunucuya bağlanamazlar. Dil eşleştirme kullanılarak istemcinin dilini
başka bir dilde cevaplamak mümkündür.
İstemci = Sunucu Dil Eşleştirme
Bu listede sunucudaki dil şablonlarının istemcideki diller ile eşlemesi listelenir. İstemci ara
yüzü ile uyumlu içerik sunabilmek için bu eşleştirme doğru yapılmalıdır. Eşleştirme listeden
bir dil seçilerek
düğmesine basılır istemci dilinin sunucudaki karşılığı seçilir.
15
Gruplar/Giriş Yöntemi
Kullanıcı gruplarının oluşturulup, program giriş yöntemlerinin seçildiği ve kullanıcılar için
zaman aşımı belirlenen bölümdür.
-Grular/Girişler Yöntemi Ekranı
Kullanıcı Grupları
Kullanıcı gruplarının tanımlandığı ve düzenlendiği bölümdür.
-Grup Bilgileri Ekranı
Gruplar Yetkiler bölümünde kullanılmaktadır. Grup kavramı Citysurf mimarisinde sunumu ve
düzenlenmesi yetki bakımından eş bir grup kullanıcıyı temsil eder. Yeni kullanıcı grubu Ekle
düğmesine basılarak açılan diyalogda grup adı ve açıklaması girilerek yapılır. Var olan
kullanıcı grubu Sil düğmesi ile silinebilir, Değiştir düğmesi ile isim ve tanımı değiştirilebilir.
Program Giriş Yöntemleri
Kullanıcı giriş yöntemleri ve istemcide çıkan giriş ekranının düzenlendiği bölümdür.
16
-Program Giriş Yöntemleri Ekranı
Uygulama Sunucusuna 4 bağlanma (login) yöntemi vardır. Bunlar sırasıyla:
1. No Login
2. Simple Login
3. COM Login
4. Active Directory
No Login!
Bu modelde hiçbir kullanıcı sisteme giriş yapamaz.
Simple
Bu modelde tüm kullanıcılar bir gruba dahil edilir. Grup yetkilendirilme kapsıyorsa istemci
verilere ulaşabilir.
COM
Bu model Citysurf ailesinin yetkilerini müşterinin yetkilendirme modellerinden almasını
sağlar. Sistemde her öğenin yetkilendirilmesine olanak tanıyan bu model Citysurf üstün
özelliklerindendir.
-COM Login Özellikleri
Kolay başlangıç için aşağıdaki adımları takip edin.
COM Login kullanarak yetkilendirme yapmak için:
1. Bizden Temin edeceğiniz CSGlobeLogin.dll ActiveX dosyasını, uygulama dizini
app\ alt dizininde ComLogin\ alt dizini içine kopyalayıp sisteme register edin.
(regsvr32 kullanarak)
2. ComLogin dizininde ComUsers.txt isimli salt metin dosyası oluşturun. Bu dosyayı
oluşturmak için Wordpad, MSWord gibi uygulamalar kullanmayın sadece NotDefteri
uygulamasını kullanın.
17
3. Bu dosyaya username=password,USERID,GRUP1;GRUP2;GRUPn formatında
kullanıcı listenizi alt alta girin. Burada Kullanıcı Adı, Password, Kullanıcı ID ve
istenildiği kadar Grup Kod bilgisi verilebilir.
4. Örneğin: sunumcu=psunum,P01S1K123,SUNUM
5. Kaydedip NotDefteri programını kapatın.
COM login TEST butonu kullanarak kullanıcılar test edilebilir.
Not: Ayrıca bu yetkilendirme modelinde yazılım geliştirme birimleri tarafından
kullanılabilecek dinamik, veritabanı veya ERP çözümlerine uyarlanabilecek örnek DLL
kodları firmamızdan temin edilebilir.
Active Directory
Windows Active Directory sistemi kullanılarak kullanıcıların hangi Kullanıcı ID ve Grup
bilgilerini alacağı belirlenebilir.
Kullanıcı Zaman Aşımı
Program belirlenen süre boyuca kullanılmazsa zaman aşımına uğrayarak kapanır. İki şekilde
uygulanabilir.
1. İstemci Programı Hemen Kapat: Belirlenen süre boyunca program kullanılmadığında
kendiliğinden kapanır.
2. Sunucudan Bağlantısını Kes ve Tekrar Giriş Yapın Mesajı Ver: Belirlenen süre
boyunca program kullanılmamışsa sunucuyla bağlantı kesilir ve “Program kullanımı
zaman aşımına uğradı, lütfen kapatıp tekrar açın” mesajı gelir.
Servisler
Bu bölümde Citysurf Uygulama Sunucusunun hizmetini aldığı raster, yükseklik ve vektör
servisleri kontrol edilmektedir.
18
- Servisler Bölümü
Servislerinin Kontrolü
Servislerin durdurulup başlatılması gerektiğinde aşağıdaki adımlar izlenir.
1. Servisi durdurmak için Servisi Durdur,
2. Başlatmak için Servisi Başlat butonuna basılır.
Vektör Servislerinin Düzenlenmesi
Yük paylaşımı ve/veya vektör verinin farklı kaynaklardan sağlanması durumunda vektör
servisleri birden fazla kayıt içerecektir. Bu gibi durumlarda yönetimin kolaylaştırılması için
vektör servislerin düzenlenmesi gerekmektedir.
Vektör servislerinin isim ve kaynakları şu adımlarla değiştirilir:
3. Vektör Servisleri listesinden bir servis seçin.
4. Değiştir butonuna basın.
5. Değişiklik yapmak istemiyorsanız
butonuna basıp çıkın.
6. Diyalog kutusunda Servis Açıklama kısmına servisin görünür adını yazın.
7. Yerel ağ için Servis LAN URL kısmına yerel ağdaki url bilgisini yazın.
8. İnternet için Servis Internet URL kısmına sisteminizin internet urlsini yazın.
9. Yerel Ağ GLOBESERVER makrosu için sunucunun yerel ağdaki kök adresini yazın
10. Internet GLOBESERVER makrosu için sunucunun internet kök dizin adresini yazın.
11.
butonu ile diyalogu kapatın.
19
Profil
- Profil Bölümü
Profil bölümü Citysurf Uygulama Sunucusunun hangi veriyi ve bu veriyi ne şekilde
sunacağının ayarlandığı bölümdür. Bu bölümde altlıkların ve arazi modelinin hazırlanması,
istemcide kullanılacak olan sembollerin belirlenmesi, istemci arayüzünün özelleştirilmesi, 3
boyutlu modeller ve internet verilerinin ayarlanması ile veritabanları ve dosyalardan coğrafi
verinin okunup belirli bir tematik ile gösterilmesi işlemleri yapılır. Profil bölümü içeriğinin
nasıl ayarlanacağı ileriki bölümlerde ele alınacaktır.
20
Yetkiler
-Yetkiler Bölümü
Bu bölümde hangi veriye hangi yetki grubunun ulaşacağı belirlenir. Verilerin istemci
ekranında gösterilmesi ve detay bilgilerinin sorgulanması ayrı ayrı yetkilendirilebilir.
Yetkilendirme yapılmadığı durumlarda başarılı bir şekilde sunucuya bağlanan istemciler tüm
veriyi görebilir. Yetkilendirmeler detaylı olarak Bölüm 10‟da anlatılacaktır.
İstemci
Bu bölümde istemcilerin sunucuya bağlanabilmek için kullanacakları csGlobe.srv
dosyası oluşturulur ve istemcilerin yeni versiyon kontrolü yapabilmesi için gerekli ayarlar
yapılır.
21
-İstemci Bölümü
İstemci için Sunucu Web Adresi Paketi Üretimi
İstemcilerin sunucuya bağlanabilmeleri için bu bölümde oluşturulan csGlobe.srv
dosyasını programın kurulu olduğu C:\Program Files\CitySurfGlobe dizinine kopyalamaları
gerekir. csGlobe.srv dosyası Citysurf özel formatındadır. Bu bölümde yapılan
değişiklikler sunucunun çalışmasını etkilemez. İnternet ve intranet için farklı bölümde
bağlantı dosyası oluşturulur.
Bağlantı dosyası aşağıdaki adımlarda hazırlanır:
1. LAN/Intranet ve Internet (csapp.dll URL) metin kutusuna sunucuya erişimi için
gereken ip adresini girin.
2.
butonuna basın.
3. Dosya kaydet diyalog kutusunda uygun konum seçip Kaydet düğmesine basın.
4. csGlobe.srv bağlantı dosyası istemci bilgisayara kopyalayın.
İstemci için Yeni Versiyon Kontrolü
İstemcilerin yeni versiyon kontrolü yapabilmeleri için gerekli düzenleme aşağıdaki gibi
yapılır:
1. İstemci Yeni Versiyon Kontrolü Yapabilir işaretlenir.
2. Son İstemci Versiyonu girilir. Bu değer değiştiğinde istemciler program açılışında yeni
versiyon çıktığı konusunda uyarı alır ve Tamam butonunu tıklayarak programı
indirebilir.
22
3. İstemcilerin yeni versiyonları indirebileceği linkler girilmelidir. Ekle butonlarına
tıklanarak metin kutularına İstemci Setup Dosyasının Web Adresi LAN/Intranet ve
INTERNET için girilir.
4. Yeni versiyon çıktığında kurulumlar ilgili adrese kopyalanmalı, istemcinin indireceği
linkler girilmeli ve bu konuda istemcilere uyarı iletilmesi için Son İstemci Versiyonu
güncellenmelidir.
Kullanıcı İstatistikleri
- Kullanıcı İstatistikleri Ekranı
Bu bölümde kullanıcı istatistikleri tutulur. Raporlanması istenilen konu seçilir ve Raporla
butonuna basılır.
 Kullanıcı İstatistikleri Geçmişi: Raporların kaç aylık süre ile tutulacağı seçilir.
Belirtilen süre aşıldığında geçmiş raporlar silinir.
 Yazı Şeklinde Göster: Belirtilen zaman dilimi için kullanıcı bilgi ve işlemlerin
tutulduğu rapor yazı olarak görüntülenir.
 Aktif Kullanıcılar: Anlık LAN ve internet kullanıcı sayısını raporlanır.
 Eş Zamanlı Kullanıcılar: Günlük eş zamanlı LAN ve internet kullanıcı sayıları
raporlanır.
 İşlem Sayıları: İşlem Seçin seçeneği ile raporlanması istenilen Login, Arama
Senaryoları, Obje Sorgulama, Kayıt Ekle, Kayıt Yenile veya Kayıt Sil seçilir ve
Raporla tuşuna basılır.
23
- Yazı Şeklinde Göster
- Aktif Kullanıcılar
-Uygulama Sunucusu için Ay Seçim Ekranı
- Vektör Sunucusu için Ay Seçim Ekranı
- Eş Zamanlı Kullanıcılar
- İşlem Sayıları- Arama Senaryoları
BÖLÜM 4: PROJE OLUŞTURMA
Proje İçin Gerekenler
Bir proje oluşturmadan önce aşağıda listeler halinde sıralanacak olan verinin hazırlanmış
olması gerekmektedir.
 Altlıklar
 Arazi yükseklik modeli
 Sunumu yapılacak vektör veriler
24



Kullanıcı yetkileri
İstemcilerden veri toplamak için ilişkisel veritabanı
Özel semboller
Not: Örnek veriler C:\GlobeServer\Data dizininde önceden hazırlanmıştır.
Proje Gerçekleme
Projeyi gerçekleyebilmek için sırasıyla aşağıdaki adımları uygulamak gerekir. Detaylı bilgiler
ilgili bölümlerde verilecektir.
1-Altlıklar ve Arazi Yükseklik Modelinin Hazırlanması
Altlıklar ve arazi yükseklik modeli Citysurf Globe‟un coğrafi veriyi 3 boyutlu olarak
sunabilmesi için temel gereksinimidir. Proje oluşturma sırasında hazırlanması en uzun zaman
alan veriler bunlardır. Bölüm 5‟te altlıkların ve arazi yükseklik modelinin nasıl
hazırlanacağını göreceksiniz.
2-Vektör Verilerin Sisteme Eklenmesi
Vektör veriler coğrafi bilgi sistemleri tarafından üretilmiş nitelikli vektörel verilerdir. Citysurf
esnek provider (tedarikçi) yapısı sayesinde ESRI Shape Format, MapInfo Tab, Netcad NCZ,
Oracle SDO, PostGIS verilerini sunabilir. Bölüm 6‟da vektör verilerin nasıl hazırlanacağını
göreceksiniz.
BÖLÜM 5: ALTLIKLAR ve ARAZİ YÜKSEKLİK MODELİ
Altlıklar
Citysurf yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları ile çalışmaktadır. Bu
veriler coğrafi kodlar içermekte, çözünürlük ve depolama alanı bakımında oldukça büyük
boyuttadırlar. Kullanılabilmeleri ve yönetilebilmeleri için ileri seviye görüntü işleme
yazılımları gerekmektedir. Citysurf Uygulama Sunucusu uydu görüntüleri ve hava
fotoğraflarını tüm dünyanın görüldüğü yakınlaştırma seviyesinden altlık verisinin içerdiği en
yüksek çözünürlüğe kadar 25 yakınlaştırma seviyesinde özel ön işlemden geçirmektedir. Bu
sayede büyük boyuttaki bu veriyi düşük bağlantı hızlarında dahi sunmaktadır. Citysurf altlık
olarak ERMapper ECW formatını desteklemektedir. Bu formatta sıkıştırma oranı yüksektir.
Görüntü coğrafik olarak kodlanmış durumda hazırdır. Görüntü projeksiyonları Coğrafi
projeksiyon, WGS84 datum (SRID 4326) olmalıdır.
25
- Uydu Görüntüleri/Altlıklar Ekranı
Uydu Görüntüleri Ekranındakiler
Uydu görüntüleri ekranında yer alan öğelerin açıklamaları:
 Raster Dizinleri butonu: Uydu fotoğrafları ve ön sunucu tarafından kullanılacak ön
çalışma dizinlerinin ayarlandığı bölümü açar.
 Görünen Alanlar butonu: Dizinler içinde bulunan ECW formatlı uydu görüntülerinin
önizlenmesi yapılabilmesi ve maskeleme işlemlerin yapıldığı bölümü açar.
 Toplu Ön Çalışma butonu: Tüm raster verilerin kullanıma hazır hale getirilmesi için
gerekli olan Raster Toplu Yakma İşlemi bölümünü açar.
 Yeni Raster Ekle butonu: Toplu yakma işleminden sonraki zamanda sisteme
eklenmesi gereken uydu görüntülerinin eklendiği bölümü açar.
 Hücre Sayıları butonu: Ön çalışmalar sonucu sunucu tarafından oluşturulan uydu
görüntüsü hücrelerinin bilgisini gösteren pencereyi açar. Bilgi amaçlıdır.
 Raster Revizyon No bölümü: İstemcinin sunucuda yapılan değişikliklerden haberdar
olabilmesi için tutulan yenileme sayacıdır. Her raster ekleme işleminden sonra bir
birim artar. Revizyon numarasının değişmesi istemcilerin önbelleklerinin
yenilenmesine yol açar.
 Raster LAN/Intranet URL Adresleri listesi: Bu listede Citysurf uygulama
sunucusunun raster hizmetlerini aldığı sunucular listelenmiştir. Yük paylaşımı, hizmet
devamlılığı ve verinin farklı kaynaklardan sağlanması gibi senaryolarda listede birden
çok sunucu adresi bulunacaktır. Bu listede en az 1 (bir) adet url adresi bulunmalıdır.
Ekle, Sil, Değiştir butonları ile düzenlenmesi yapılır.
26

Raster Internet URL Adresleri listesi: Yerel ağ listesi gibi çalışan internete hizmet
veren raster sunucu adreslerinin listesidir. Her iki listede girilen adresler istemciler
tarafından da ulaşılabilir olmalıdır.
Altlıkların (Uydu Görüntülerinin) Hazırlanması
Uydu görüntülerinin hazırlanması ilk kurulum ve ekleme olarak iki farklı şekilde olur.
Uydu Görüntülerine Başlangıç
İlk kurulum basamakları şunlardır:
1. Raster Dizinleri belirlenir.
2. Sonuç Üretim Dizini belirlenir.
3. Görünen Alanlar gözden geçirilir.
4. Gerekliyse Raster Görülen Alan Editörü ile maskeler düzenlenir.
5. Toplu Ön Çalışma yapılır.
6. Raster Revizyon No “1” yapılır.
7. Sakla Uygula butonu ile Citysurf Sunucusu yeni uydu görüntüsünü sunmaya başlar.
Sonradan Uydu Görüntüsü Ekleme
Ekleme işlemi basamakları şunlardır:
1. Uydu görüntüsü Raster Dizinlerinden birinde değilse Raster Dizinleri ekranından yeni
ecw dosyasının dizini eklenir.
2. Görünen Alanlar yeni eklenen görüntü için gözden geçirilir.
3. Gerekliyse yeni alana Raster Görülen Alan Editörü ile maske düzenlenir
4. Yeni Raster Ekle ile yeni ECW dosyası eklenir.
5. Raster Revizyon No bir birim artacaktır. Artmazsa elle artırılmalıdır.
6. Sakla Uygula butonu ile Citysurf Sunucusu yeni uydu görüntüsünü sunmaya başlar.
Raster Dizinleri
Raster Dizinleri Belirleme
-Raster Dizinleri
Bu ekrandan istemcilere sunulacak ECW dosyalarının bulunduğu dizinler ve ön çalışmanın
yapılacağı hedef dizin düzenlenir.
27
Altlıklar büyük hacimlerinden dolayı işletim sistemi bölümünden ayrı bir bölümde
depolanmalıdır. Tercihen sunucunun kaynaklarını kullanmayan harici bir depolama ünitesi
kullanılması tavsiye edilir.
Not: Tüm dünya için altlık vermeniz gerekir. Tüm Dünya için düşük çözünürlüklü NASA
BMNG ECW dosyası C:\GlobeServer\Data\Raster dizininde bulunabilir. Daha
yüksek çözünürlükteki NASA görüntüleri NASA internet sayfasından ECW formatında
indirilebilir.
Raster Dizinlerini Düzenleme
Citysurf sunucusunda kullanılacak uydu görüntülerini içeren bütün dizinler Raster
Dizinleri…(*.ecw Dosya Dizinleri) listesine eklenmelidir. Dizinler alt dizinleri de kapsayacak
şekilde işlenmemektedir. Bu nedenle gerekliyse tüm alt dizinler de listeye eklenmelidir.
Ekleme işlemi yapılışı:
1. Ekle butonuna basın.
2. ECW dosyasını ya da dosyalarını içeren klasör seçin.
3. Listeye Ekle butonu ile listeye eklenir.
Silme işleminin yapılışı:
1. Listeden silinmek istenen dizin kaydı seçin.
2. Sil butonuna basın.
3. Kayıt listeden silinir.
Sonuç Üretim Dizinini Düzenleme
Citysurf Sunucusunun ön çalışmaları kaydedeceği dizindir.
Düzenlenmesi:
1. Kenarındaki … işaretli butona basın.
2. Sonuç üretim dizinini seçin.
3. Seç butonuna basın.
4. Sonuç üretim dizini ayarlanır.
Not: Üretilen sonuçlar, kaynak ECW dosyalarının yaklaşık 7 katı daha fazla depolama alanına
ihtiyaç duyar. Sonuç üretim dizinini seçerken bunu göz önünde bulundurun.
Görünen Alanlar
Görünen alanlar Raster olarak eklenen veriyi gözden geçirmek ve gerekirse maskeleme için
kullanılır. Görünen alanlar ekranında Raster dizinleri ve bu dizinlerde bulunan *.ecw
dosyaları gösterilir. Bu altlıkları görüntülemek ve maskelerini düzenlemek için dosya adını
çift tıklayın.
-Görünen Alanlar Ekranı
28
Görünen Alan Maskeleme Ekranındakiler
YAKINLAŞTIR
UZAKLAŞTIR
-Raster Görünen Alan Editörü
Raster Seç ekranından seçilen dosyanın çift tıklanması ile Raster Görünen Alan Editörü
açılır. Bu ekranda:
 *.Shp Dosya Seç butonu: Maske için kullanılmak üzere önceden hazırlanmış ESRI
Shape File formatındaki poligonları yüklemek için kullanılır.
 *.Shp Dosya İptal butonu: Daha önceden seçilmiş olan poligon dosyasının iptal
etmek için kullanılır.
 *.Shp İçeriğini Ekranda Göster seçim kutusu: Bu seçim kutusu işaretlendiğinde
yüklenen poligon dosyasının içeriği ekranda görüntülenen altlık görüntüsü üzerine
çizilir.
 Ekle butonu: Altlık üzerinde yeni görünür alan maskesi oluşturmak için kullanılır.
 Sil butonu: Listede bulunan görünür alan maskelerinden birini silmek için kullanılır.
Bu işlem için listeden bir poligon öğesi seçmelisiniz.
 Tümünü Gör butonu: Görüntülenen altlığın tümünü ekrana getirecek şekilde
yakınlaştırır.
 Yakınlaştır butonu: Altlığı yakınlaştırır.
 Uzaklaştır butonu: Altlığı uzaklaştırır.
 Sakla butonu: Görünen alan için yapılan maskeleme işlemini kaydeder.
 Kapat butonu: Yapılan değişiklikleri kaydetmeden kapatmak için kullanılır.
Maskeleme İşleminin Yapılışı
Citysurf altlıkları düzgün dörtgen olarak kabul eder. Bunun anlamı eğer altlık Raster görüntü
dörtgen şeklinde değilse bu alanların siyah olarak işlenecek olmasıdır. Bu yan etkiden
kurtulmak için düzgün dörtgen şeklinde olmayan altlıklar kullanılırken maskeleme yapmak
gerekir.
Önemli Not: Altlıkların projeksiyonları değiştirildiğinde görsel formlarını yitirir ve düzgün
dörtgen biçimleri bozulur. Projeksiyon değişiminde bu duruma dikkat edilmelidir.
29
Maskeleme işlemi 2 şekilde yapılabilir. Bunlar önceden hazırlanmış ESRI Shape poligon
dosyasının kullanılması ve elle maske oluşturulmasıdır.
Shape Poligon Dosyasını Kullanma
1. Raster Görünen Alan Editörü ekranında *.Shp Dosya Seç butonuna basın.
2. Dosya Aç diyalog kutusundan altlık Raster için önceden hazırladığınız shape
poligon dosyasını seçin.
3. *.Shp İçeriğini Ekranda Göster seçili ise yüklediğiniz poligonu ekranda
görebilirsiniz.
Not: Eğer çok hassas poligonlar yüklerseniz Citysurf Raster yakma işlemini daha
uzun sürede bitirecektir. Gerekmiyorsa yüksek hassasiyetli poligonları maske
olarak kullanmayın.
Elle Maske Oluşturma
1. Raster Görünen Alan Editörü ekranında Ekranda görünür alanlar listesine Ekle
butonu ile yeni bir poligon ekleyin.
2. Altlık görüntü üzerinde dört köşesinde yeşil ve ortalarında kırmızı tutma
noktaları bulunan bir poligon oluşacaktır. Fare yardımıyla ( ) yeşil tutma
noktalarını Raster üzerinde uygun yere sürükleyin.
3. Eğer poligona parça eklemek isterseniz ( ) kırmızı tutma noktalarını seçin.
Poligon parçası ikiye bölünecek, seçtiğiniz tuta noktası yeşile dönecektir. Bu
noktayı Raster üzerinde uygun yere taşıyın.
4. Eğer görünen alan tek poligon ile maskelenemiyor ise yeni parçalar eklemek
için 1, 2, 3 numaralı adımları gerektiği kadar tekrarlayın.
Her iki maskeleme işlemini Sakla butonu ile kaydetmelisiniz. Sakla butonu Raster Görünen
Alan Editörü ekranını kapatıp görünen alanların listelendiği Raster Seç ekranına döner. Bu
işlemler maske gerektiren tüm altlıklar için yapılmalıdır.
Görünen alanların gözden geçirilmesi ve maske oluşturma/düzenleme işlemlerini
tamamladıktan sonra Raster Seç ekranından Kapat butonu ile Citysurf Application Server
Editör - Profil ekranına dönün.
Toplu Ön Çalışma
Toplu ön çalışma altlık rasterlerin Citysurf formatına çevrilmesi işlemidir. Citysurf Globe‟un
yüksek çözünürlüklü uydu fotoğraflarını düşük bant genişliğinde dahi hızla sunmasının
altında yatan teknoloji ön çalışmadır.
Citysurf Server veriyi istemci ekranında kullanılacağı şekilde önceden hazırlar ve istendiğinde
bu ön çalışma istemciye sunulur. Bu nedenle Citysurf Server işlemleri arasında en uzun süren
işlem Raster Toplu Yakma İşlemi olarak adlandırdığımız ön çalışma işlemidir.
30
-Raster Toplu Yakma İşlemi Ekranı
Raster Toplu Yakma İşlemi Ekranındakiler

Aktif Lod
: İşlem yapılmakta olan LOD aralığıdır. Citysurf altlıkları 25 LOD
aralığında işler.
 İşlem Sayısı : İşlem yapılan LOD aralığında yapılması gereken işlem sayısıdır.
 İşlem
: İşleme durum göstergesidir.
 Yapılan
: İşlenmiş hücre sayısıdır.
 Performans : Dakikada işlenen hücre sayısıdır. (TPM birimiyle gösterilir)
 Toplam Hücre : İşlem süresince işlenmiş hücre sayısıdır.
 Log
: İşlenecek altlıklar listesidir. Bu listede altlığın en yüksek çözünürlük
LOD aralığı başındaki rakam ile gösterilir. LOD 0 tüm Dünya, LOD 25 10cm
hassasiyetli altlık seviyesidir.
 Başlat butonu : İşlemi başlatır.
 Kapat butonu : İşlem tamamlandığında bu ekranı kapatmak için kullanılır.
Not: Toplu Raster yakma işlemi iptal edilemez.
Toplu Ön Çalışma Yapılışı
Bu işlem diğer işlemlere göre uzun süreceği ve bu işlem süresince Citysurf Uygulama
Sunucusu hizmet vermeyeceği için bu işlemden önce Raster altlık verilerinin görünen alan ve
maskeleme işlemlerinin doğru bir şekilde yapıldığından emin olun.
İşlem basamakları:
1. Toplu Ön Çalışma… butonu ile Raster Toplu Yakma İşlemi ekranını açın.
2. Başlat butonuna basarak işlemi başlatın.
Not: Raster ön çalışma işlemleri sırasında program Windows tarafından Yanıt vermiyor!
olarak işaretlenebilir. İşlemler tamamlandığında normale dönecektir.
Uyarı: Bu işlem sırasında Citysurf Uygulama sunucusu istemcilere hizmet vermeyecektir.
Ayrıca bu işlem yarıda kesilemez niteliktedir.
31
Yeni Raster Ekleme
Toplu Raster ekleme işlemi dışında Citysurf Uygulama sunucusuna altlık verileri eklemek
için kullanılan ekrandır.
İşlem basamakları:
1. Eklenecek altlıkların bulundukları dizinler Raster Dizinlerini Düzenleme başlığı
altında anlatıldığı şekilde sisteme tanıtılmalıdır.
2. Yeni eklenecek altlıklar için maskeleme gerekiyorsa Maskeleme İşleminin Yapılışı
bölümünde anlatıldığı şekilde maskeler oluşturulmalıdır.
3. Yeni eklenecek altlık Yeni Raster Ekle butonu ile açılan dosya aç diyalogu
yardımıyla yeni eklenecek ECW dosyası seçilir.
4. Yakma işlemi Başlat tuşu ile başlatılır.
Not: Raster yakma işlemi ya da yeni Raster ekleme işlemi tamamlandıktan sonra Raster
Revizyon No kendiliğinden artar ve Sakla-Uygula butonu ile çıkıldığında clientlarda cache
temizlenir ve altlıklar üzerinde yapılan değişiklikler görüntülenir.
Arazi Yükseklik Modeli
Citysurf coğrafi veriyi 3 boyutlu olarak sunmak için arazi yükseklik verisini kullanır. Citysurf
Coğrafi projeksiyon WGS-84 datum değerli arazi yükseklik modelini kullanır. Desteklenen
dosya formatları GeoTIFF (*.tif), Digital Elevation Model (*.dem), City Surf Height File
(*.csh) veri formatlarıdır. Citysurf aynı alan için birden fazla yükseklik dosyası bulduğunda
en yüksek hassasiyette olanı kullanır.
-Arazi Yükseklik Modeli Ekranı
32
Arazi Yükseklik Modeli Ekranı
Arazi yükseklik modeli ekranında yer alan öğelerin açıklamaları:
 Görünüm Yazısı butonu: Butona basılınca açılan diyalogdan istemci ekranında
görülecek etiketler belirlenir. Arazi yükseklik modeli için istemci ekranında
gösterilmez.
 Mesh Revizyon No bölümü: İstemcinin sunucuda yapılan değişikliklerden haberdar
olabilmesi için tutulan yenileme sayacıdır. İstemcilerin yeni eklenen arazi yükseklik
modellerini kullanmasını sağlamak için revizyon numarasını arttırın.
 Yükseklik Dosya Dizinleri listesi: Bu listede tif, dem, csh tipindeki yükseklik
verilerinin bulunduğu klasörler listelenir.
 Yükseklik LAN/Intranet URL Adresleri listesi: Yerel ağdaki istemcilerin yükseklik
verilerini alacakları csh.dll dosyasının url adresleri listesidir.
 Yükseklik İnternet URL Adresleri listesi: İnternet istemcilerinin yükseklik verilerini
alacakları csh.dll dosyasının url adresleri listesidir.
Yeni Arazi Yükseklik Modeli Ekleme
Citysurf ile kendi kurumunuza/kuruluşunuza ait yükseklik verisini kullanabilirsiniz.
Aşağıdaki adımları takip edin:
1. Arazi yükseklik modeli dosyasını (tif, dem, csh) Coğrafik projeksiyon WGS84 datum
biçiminde hazırlayın. Bunu 3. parti yazılımlarla yapabilirsiniz.
2. Yeni hazırlanan dosyaları uygun bir klasöre taşıyın.
3. Yükseklik Dosya Dizinleri (*.tif, *.dem,*.csh) listesini
butonları ile düzenleyin.
4. Mesh Revizyon No bölümünden revizyon numarasını arttırın.
butonu ile yaptığınız değişiklikleri Citysurf sunucusuna
5.
uygulatın.
Tebrikler. Citysurf sunucusu temel olarak hizmet vermeye hazır.
BÖLÜM 6: SUNUM TABLOLARI
Desteklenen Vektörel Veriler
Citysurf esnek provider (tedarikçi) yapısı sayesinde aşağıda listelenen kaynaklardan veri
okuyup sunabilir.
Desteklenen veri kaynakları:
Veri Türü
ESRI Shape Format (*.shp)
MapInfo Tab File (*.tab)
Netcad NCZ (*.ncz)
Oracle SDO
PostgreSQL PostGIS
Sunum
+
+
+
+
+
Yazılabilir
+
+
Dönüştürücü
+
+
Desteklenen Coğrafi Nesneler (Feature Tipleri):
Nesne Tipi
Point (Nokta)
Sunma
+
Oluşturma
+
33
Linestring (Çokludoğru)
Plygon (Kapalı Çokgen)
MultiPoint
MultiLinestring
MultiPolygon
GeometryCollection
+
+
-
+
+
-
Not: Desteklenmeyen MultiPoint, MultiLinestring, MultiPolygon ve GeometryCollection
coğrafi nesneleri basit tipleri olan Point, Linestring ve Polygon‟a çevrilmelidir.
Vektör Katman Ekleme
1- Vektör katmanları Profil ekranında düzenleyin. Vektör katman eklemek için öncelikle
kategori eklemeniz gerekir. Sağ tuş menüsünden Kategori Ekle‟yi seçerek bir kategori
ekleyin. En az bir kategori eklemek zorundasınız.
- Kategori Ekleme Menüsü
2- Kategori “Yeni Kategori” olarak eklenecektir. Görünüm Yazısı butonunu kullanarak
kategori adını değiştirebilirsiniz. Farklı diller için farklı etiketler yazabilirsiniz.
-Kategori Gösterim Adları Ekranı
3- Kategori Düzenleme ekranından kategori özelleştirilebilir.
-Kategori Düzenleme Ekranı
34

İstemci Bu Kategori ve Altındakileri Yükleyebilir seçeneği: İstemciler bu seçenek
işaretli olan kategorileri yükleyebilirler. İşaretlenmezse
 İstemci Katmanlarda Adı Görünsün seçeneği: İstemci ekranında “Sunucu Katmanları”
bölmesinde kategori adının görünür ve seçilebilir olmasını sağlar. Bu seçenek
işaretlenmezse kategori adı istemcilerin seçiminde olmaksızın yüklenir ve
görüntülenir.
 Topluluk Katmanı seçeneği: Bu seçenek işaretlendiğinde
 Icon URL butonu: İstemci ekranında kategori gösterimi için kullanılacak sembol
adresini düzenleyen diyalog açılır. Varsayılan ikon
4-Kategori altında sağ tuş menüsünden Katman Ekle seçerek bir katman ekleyin. Her vektör
veri kaynağınız için bir katman eklemelisiniz.
-Katman Ekle
5-Yeni bir katman eklediğinizde varsayılan olarak “Yeni Katman” olarak adlandırılır. Verinin
içeriğine göre Görünüm Yazısı butonuna basarak çıkan Katman Gösterim Adları ekranından
yeni isimlerini yazın. Bu isimler istemci ekranında “Sunucu Katmanları” bölümünde
gösterilecek isimlerdir.
- Katman Gösterim Adları Ekranı
35
6-Veri katmanının sunum özelliklerini katman özellikleri ekranından düzenleyin.
- Katman Düzenle Ekranı





Tablo Kod alanı: Bu alana eşsiz, Türkçe harfler (ğüşıöç) ve özel karakterler
içermeyen alfa nümerik bir isim girin. Büyük harf kullanın.
Obje Tipi seçim kutusu: Bu seçim kutusundan vektör veriye uygun bir obje tipi
seçiniz. Obje tipleri şunlardır:
1. Çizgi: Çoklu doğrular (linestring), içi dolu gösterilmeyecek polygonlar
2. Nokta: Noktalar (points)
3. Yollar: Yol genişlik bilgisi bulunan doğrular
4. Kapalı Alanlar: İçi dolu/taranmış gösterilecek poligonlar
5. Binalar: Yükseklik için meta verisi bulunan poligonlar (3 boyutlu sunulur)
6. Küreler: Noktalar (İstemci ekrana küre çizer)
7. 3D Model Objeler: Önceden hazırlanmış 3 boyutlu model objeler için nokta verisi
8. Sektör Objeleri: : Baz istasyonları üzerindeki hücreleri tanımlamaktadır.
İstemci Periyodik Yükleme Yapsın seçim kutusu: Bu seçim kutusu işaretlendiğinde
her belirtilen saniyede istemci bu katmanı tekrar yükler.
İstemci Katmanlarda Adı Görünsün seçim kutusu: Bu seçim kutusu işareti
kaldırıldığında katman adı istemci ekranında gösterilmez. Yüklenmesi sunucuda
belirtilen kurallar doğrultusunda yapılır.
İstemci Verileri Depolasın seçim kutusu: Bu seçim kutusu az değişen veriler için
kullanılmalıdır. İşaretlendiğinde istemci bu katman için her oturumda yeni istekte
bulunmaz.
36





İstemci Tarafında Tematik Bilgisini Değiştirebilir seçim kutusu: Bu seçenek
istemci tarafında tematik bilgilerini düzenlemeyi kontrol eder.
Obje Yazıları Her zaman Yazılsın seçim kutusu: İstemci ekranında nesnelerin
etiketlerinin görüntülenmesini kontrol eder. Not: Bu seçenek işaretlenmezse veri
tipine bağlı olarak istemci ekranında görüntülenmeyebilir.
Yazılabilir Katman seçim kutusu: Bu seçim kutusu ile katman kaynak tablosuna
istenilen biçimde veri girilmesi sağlanır. Not: Bu özelliği kullanabilmek için vektör
verisini Oracle SDO veya PostGIS sağlayıcılarından almanız gerekir.
Yazılabilir Tablo Adı Client Menusunde Görünsün seçim kutusu: Bu seçim kutusu
işaretlendiğinde istemci veri ekle menüsünde katman adı görüntülenir. Yazılabilir
katmanlar Bölüm 7 de detaylı olarak açıklanacaktır.
Görünürlük Aralıkları listesi: Bu listede hangi görünürlük seviyelerinde ne kadar
objenin görüntüleneceği belirlenir. İstemci ekranında çok fazla nesnenin çizilmesi
sunun hızını düşürür. Bu nedenle görünüm aralığı verinin yoğunluğuna göre
belirlenmelidir. Aşağıdaki skala görünüm aralığını ayarlarken yardımcı olabilir.
- Görünürlük Aralıkları
Tabloların Düzenlenmesi (Vector Editor)
butonu aracılığıyla “Citysurf Vector Editor v1.0.030” açın.
Vektör Editör ile:
 Vektör katmanları veri kaynakları düzenleyebilir.
 OGC Web Map Service (WMS) ayarlarını yapabilir. (Bölüm 7)
 Arama senaryoları düzenlenebilir. (Bölüm 9)
 Raster katmanlar düzenlenebilir. (Bölüm 8)
 Noktadan adres bulma ayarı yapılabilir. (Bölüm 8)
- Vektör Editor Ekranı
37
Katmanların Tablolarla Eşlenmesi
Katman ekleme işlemi yapıldıktan sonra katman için veri tabloları belirlenmelidir. Bunun için
Tablo Düzenle butonu ile Vektör Editör ekranını açın. Katman ismi üzerine çift tıklayarak da
aynı işlemi yapabilirsiniz.
-Tablo Düzenleme Ekranı
Tablo düzenleme ekranında:
 Tablo KOD etiketi: Bu etikette tablo için katman ekleme ekranında verdiğiniz tablo
kodu ve obje tipi yazılıdır.
 Tablo Bilgileri etiketi: Bu kısımda tablo bilgileri görüntülenir
 Tablo Seç butonu: Veri kaynağı tablo seçinin yapılacağı diyalog açılır.
 Projeksiyon butonu: Veri kaynağının projeksiyonunun tanımlandığı diyalog açılır.
 Tematik butonu: Verinin istemci ekranı için tematik bilgisinin ayarlandığı diyalog
açılır.
 Yetkiler butonu: Yetkilendirme için tablodaki kolon seçimi ekranını açar.
 Kayıt Sayısı butonu: Tablodaki kayıt sayısını gösterir.
 Limitler butonu: Tablonun limitlerini gösterir. (Bounding Box)
 OGC Özellikleri butonu: Katmanın WMS‟de gösterimini ayarlayan diyalog açılır.
 Bilgi sayfaları, url adresleri Bölüm 9‟da, obje ekleme, obje yenileme özellikleri Bölüm
7‟de ele alınacaktır.
 Limit Tipi bölümü: Tablo için sunum limitleri belirtmenizi sağlar. Citysurf
performansının iyileştirmek için salt okunur veri tabloları için tablo sınırlarını limit
olarak kullanır. Bu özellik için ayar yapmanız gerekmez.
38
Tablo Seçimi
Tablo seçimi işlemini aşağıdaki adımlarda yapın:
1. Tablo Seç butonu içe provider seçim diyalogu açın.
2. Veri kaynağınız için uygun provider‟ı seçin. (Oracle için Oracle Provider, PostGIS
için PostGIS Provider, ESRI Shape ve MapInfo tablolar için (*.shp,*.tab,*.mif) Files)
3. ESRI Shape ve MapInfo providerını seçtiyseniz veri dosyasını seçin. Obje Tematik
Ayarlama bölümüne geçin.
4. Oracle providerını seçtiyseniz host, user ve parola bilgilerini girin.
5. Listeden kaynak tabloyu seçin. Obje Tematik Ayarlama bölümüne geçin.
6. PostGIS providerını seçtiyseniz bilgisayar ip adresi, kullanıcı adı, parola ve veritabanı
adını girin.
7. Tabloları Listele butonuna basın.
8. Listeden veri tablosunu seçin. Obje Tematik Ayarlama bölümüne geçin.
Önemli: Oracle ve PostgreSQL sunucularına bağlanabilmek için istemci kütüphanelerine ve
Citysurf sunucusunun bulunduğu bilgisayardan veritabanı sistemlerine erişim izni olması
gereklidir.
Obje Tematik Ayarlama
Obje tematik gösterim özelliklerini şu adımlarda ayarlayın:
1. Tematik Kolonları Seç butonu ile tematik oluşturacağınız kolonları seçin. Tematik
oluştururken verinin tüm özelliklerini kullanabilmeniz için tüm kolonları seçmenizi
tavsiye ederiz.
2. Sağ tuş menüsünden Yeni Slot Ekle‟yi seçin.
3. Açılan Slot Düzenle ekranında Slot Açıklama kutusuna tematik kuralının görünün
adını yazın.
4. Gerekiyorsa Kurallar kısmına kural ekleyin. (Kuralar kolonların alfa nümerik,
tamsayı, ondalık sayı ve tarih tiplerinde eşitlik, büyük-küçüklük ve kapsanma
ölçütlerinde oluşturulabilir)
5. Temel Obje Gösterim sekmesinde verinin etiketini Ekle butonu ile açılan Gösterim
Adı Macro Değerleri diyalogunda belirtin. Ortada bulunan kırmızı renkli alan objeyi
temsil eder. Objenin sağ üst, sağ alt, sol üst, sol alt olmak üzere 4 yönüne etiket
oluşturabilirsiniz.
6. Sembol No alanı için tablodan bir makro kolonu seçin ya da Sembol Seç butonu ile
açılan semboller listesinden bir sembol seçin.
7. Yazı Rengi kısmından etiket yazısının rengini seçin.
8. Obje Rengi kısmından objelerin gösterim rengini seçin.
9. Şeffaflık ayar çubuğundan objelerin şeffaflıklarını ayarlayın. Bar soldayken saydam,
sağdayken opaktır.
Not: Kurallar gereği sadece bir grup veri gösterilecekse kuralların kapsamadığı geriye kalan
veri için de bir slot oluşturulmalı ve çiz seçim kutusundaki işaret kaldırılmalıdır.
- Tematik Kolonları Seçim Ekranı
- Sağ Tuş Slot Ekle Menüsü
39
- Slot Düzenle Ekranı
-Temel Obje Gösterim Ekranı
- Gösterim Adı Macro Değerleri Ekranı
- Sembol Seç Ekranı
Sektör Objeleri İçin Tematik Ayarlama
-Sektör Objeleri Slot Düzenleme Ekranı
Azimuth: Antenin bakmakta olduğu yönü göstermektedir. Sıfır değerini kuzeyden
alarak saat yönünde artmaktadır
Tilt: Antenin dikey eksenle yapmış olduğu açıyı vermektedir. Bu açı Anten Merkezi
Bakış Vektörünün yatay eksenle yaptığı açıya eşittir. Pozitif değerler antenin yere
doğru eğimlendiğini negatif değerler ise gökyüzüne doğru yönlendirildiğini
göstermektedir.
BeamW Horizantal: Yataydaki görüş açısını verir.
BeamW Vertical: Antenin dikeydeki görüş açısını verir
Height: Obje başlangıcına ait yükseklik değeri
Environment: Hücrenin servis verdiği alan tipini vermektedir. Tip bilgisine göre L
uzunluk değeri değiştirilecektir:
Denseurban: 150 metre
Urban: 250 metre
40
CitySuburban: 500metre
CitySeasonal 500 metre
Suburban: 2000 metre
Seasonal: 2000 metre
Rural : 5000 metre
Road : 5000 metre
-Sektör Objesi Üstten Görünüm
-Sektör Objesi Yandan Görünüm
Projeksiyon
Vektör veriniz Coğrafik projeksiyon datum WGS84 (EGPS:4326) değilse sunum sırasında
projeksiyon dönüştürebilirsiniz. Bunun için kaynak dosyanın projeksiyonunu belirtmelisiniz.
1. Projeksiyon butonu ile Projection ekranını açın.
2. Verinizin projeksiyonunu Projection listesinden seçin.
3. Verinizin Datum bilgisini Datum listesinden seçin.
4. Projeksiyon-datum kombinasyonu için gereken zone ve parametreleri elle girin.
Not: Dilerseniz özel projeksiyon ayarlarınızı şablon olarak oluşturup kaydedebilirsiniz.
Yetkiler
Verinin belirli kullanıcı ve/veya gruplar tarafından erişilebilir olması için vektörel veri
tablolarındaki meta kolonlardan
faydalanabilirsiniz. Bunun için:
1. Yetkiler butonu ile Yetkilendirme için
Gerekli Kolonları Seç ekranını açın.
2. Grup tabanlı yetkilendirme için Grup
Adı Kolonu seçim kutusundan grup
kolonunu seçin.
3. Kullanıcı tabanlı yetkilendirme için
Kullanıcı ID Kolonu seçim kutusundan
id bilgisini içeren kolonunu seçin.
4. Tamam butonu ile seçiminizi kaydedin. - Yetkilendirme Kolon Seçim Ekranı
Not: Grup ve Kullanıcı tabalı yetkilendirmeyi bir arada kullanabilirsiniz.
Uyarı: Yetkilendirme için kullanılacak alanlar metin (string) olmalıdır.
41
Kayıt Sayısı
Kayıt sayısı butonu ile tablodaki kayıt sayısını görüntüleyin. Kayıt sayısını görmeniz Citysurf
sunucusunun tablonuzu okuduğu anlamına gelir. Kayıt sayısı ekranı salt okunurdur ve bilgi
amaçlıdır. Herhangi bir işlem yapmanız gerekmez.
OGC Özellikleri
OGC Özellikleri ekranında tablo için Citysurf
OGC Web Map Service özelliklerini ayarlayın.
Tablonuzun WMS katmanları arasında
listelenmesi için WMS Layer seçim kutusunu
işaretleyin. Nesnelerin katman üzerinde çizimini
sağlamak için Taralı Alan seçim kutusunu
işaretleyin.
- OGC Özellikleri Ekranı
Gösterim Limitleri
Citysurf belirli bir enlem ve boylam arasındaki veriyi sunmak için yapılandırılabilir. Bunun
için Limit Tipi seçim alanından uygun olanı seçin. Limit tipleri ve özellikleri şunlardır:
 Tüm Dünya: Tablo sunulurken bir limit kullanılmaz. Gösterim aralığında bulunan
tüm veri görüntülenir.
 Tablo Sınırları: Sunum esnasında tablo limitleri kullanılır. Bu özellik veritabanı
tabloları kullanılırken anlamlıdır. Salt okunur tablolar için Citysurf otomatik olarak bu
limitleri aktifleştirir. Görünüm alanı tablo sınırları dışına taşsa dahi tablodan veri
istenmez.
 Manuel Sınırlar: Elle istenilen enlem boylam aralığı sınır olarak verilebilir. Gösterim
sırasında bu limitler dışında kalan veri görüntülenmez. Sınırlar ondalık derece şeklinde
girilmelidir. (Not: LL=Sol Alt, UR=Sağ Üst noktaları belirtmek için kullanılmıştır.)
Tüm işlemleri tamamladıktan sonra Sakla-Uygula butonuyla tabloyu kaydedin.
BÖLÜM 7: YAZILABİLİR TABLOLAR
Yazılabilir tablolar Citysurf ailesinin yardımıyla coğrafi veri üretmek ve için kullanılan
veritabanı tablolarıdır. Citysurf yazılabilir tablo kaynağı olarak Oracle SDO ve PostgreSQL
PostGIS veritabanlarını desteklemektedir. Citysurf olarak küçük ve orta ölçekte PostGIS,
büyük ölçekli verilerde Oracle SDO tavsiye ederiz. İşletim sistemi lisanları gibi veritabanı
lisansları da firmamız Piri Reis Bilişim A.Ş. tarafından sağlanmamaktadır.
Yazılabilir Tabloların Oluşturulması
Oracle SDO Yazılabilir Tabloları
Citysurf sunucu ve istemcileri için geliştirilen providerlar (sağlayıcılar) Oracle 10g Spatial
Data Objects sürümünde çalışmaktadır.
Yazılabilir tablolarla çalışırken minimum aşağıdaki kolonlara gereksinim duyar:
1. Tablo tipi Spatial Object olmalıdır.
2. GID kolonu: NUMBER tipindeki bu kolon birincil (primary) tekil (unique) indeks
olarak tanımlanmalıdır. Bir SEQUENCE aracılığıyla artan değerler içermelidir. Bu
kolon sayaç olarak kullanılır ve istemcideki verinin güncelliği bu kolonun son değeri
ile belirlenir.
42
3. GEOM kolonu: 2 boyutlu ya da 3 boyutlu GEOMETRY tipinde olmalıdır. Projeksiyon
olarak Coğrafik WGS84 yada Metrik projeksiyon (TM, UTM, Lambert) kullanılabilir.
Oracle Table Create
Citysurf ile tam uyumlu Oracle SDO tabloları kolayca oluşturmak için
C:\GlobeServer\App\ klasöründeki OracleTableCreate.exe yardımcı programı
kullanılabilir.
- Create Oracle Table
- Oracle Logon
- Yeni Kolon Ekleme
OracleTableCreate.exe programı ile tablo yaratmak için:




Oracle LOGIN to Database ile Username ve Password girilir ve Database seçilerek
tablonun oluşturulacağı veritabanına bağlanılır.
Table Type olarak Spatial Object seçilir.
Table Name bölümüne tablo adı girilir.
DROP OLD TABLE seçilerek tablo yaratıldığında, aynı isimdeki mevcut tablonun
yerini yenisi alır.
43





ID Column GID olarak isimlendirilir; Primary ve Numeric seçilir.
Geometry Column GEOM olarak isimlendirilir ve 2D seçilir.
Spatial SRID: Projeksiyon Sistemi olarak Geographic(lat/long) WGS84 veya Metric
(TM, UTM, Lambert vs) seçilir.
Other Table Columns: Tabloda bulunması istenilen diğer kolonlar Add butonuna
tıklanarak eklenir.
Add New Column penceresinde kolon adı verilir ve Text, Integer, Float veya Blob
data tipi seçilebilir, Text için size maksimum size belirlenir.
PostgreSQL PostGIS Yazılabilir Tabloları
Citysurf sağlayıcıları PostgreSQL 8.5 ve PostGIS 1.0 sürümünde çalışmaktadır.
PostGIS tabloları en az aşağıdaki özelikleri ihtiva etmelidir:
1. Tablolar spatial veritabanında oluşturulmalıdır.
2. Serial tipinde gid kolonu bulunmalıdır.
3. Geometri kolonları AddGeometryColumn() fonksiyonu ile eklenmelidir.
4. Geometri kolonlarında GIST tipinde spatial indeks oluşturulmalıdır.
Not: PostGIS kullanırken var olan ESRI Shape tablolarından veritabanı tabloları oluşturmak
için PostGIS tarafından sağlanan shp2pgsql ve pgsql2shp programları kullanılabilir.
Veri Yükleme
Veritabanlarında oluşturulmamış coğrafi verinin veritabanlarına yüklenmesi için ayrı bir
çalışma yapılmalıdır. Bu çalışma coğrafi bilgiyi üreten uygulamaya bütünleşmiş çözümlerle
yapılabileceği gibi Spatial ETL araçları kullanılarak da yapılabilir. Citysurf ailesi ürünlerinde
SHP2Post bu grupta yer alan bir üründür.
SHP2Post
Veri yükleme için Citysurf ailesinden SHP2Post.exe programını kullanabilirsiniz.
Programı C:\GlobeServer\App dizininde bulabilirsiniz. SHP2Post aracı Citysurf
sunucusunun kullandığı providerları kullanır. Veri okuma ve yazmada Globe sunucusu ile
birebir uyumludur.
- SHP2Post Ekranı
44
- SHP2Post- Result Table Ekranı
Programın kullanımı şöyledir:
 Select SHP butonu ile kaynak *.shp,*.tab,*.mif tablolarını seçmenizi sağlayan
diyalogu açın. Kaynak tablonuzu seçin. Total Records kısmında kaynak tablonuzdaki
kayıt sayınızı görebilirsiniz.
 Result Table butonu ile hedef veritabanı sağlayıcınızı (provider) ve veri tablonuzu
seçin.
 Column Mapping tablosunda Result DB Column kısmında veritabanı tablonuzun
kolonları listelenecektir. SHP Colum kısmından kaynak tablonuz ile hedef veritabanı
tablonuzun kolonlarını eşleyin.
 Önemli Not: Verisini SEQUENCE‟den ya da SERIAL‟den alan tablo kolonlarınız
için bir eşleştirme yapmayın. SHP Column kısmını boş bırakın.
 Start butonu ile işlemi başlatın. Yükleme durumunu ilerleme çubuğundan
görebilirsiniz.
Yazılabilir Katmanların Profile Eklenmesi
Yazılabilir tablolar da birer katmandırlar. Bölüm 6-Vektör Katman Ekleme başlığı altında
vektör katmanların profile eklenmesi detaylı olarak anlatılmıştı. Referans için bu bölümden
yararlanın.
Yazılabilir katman eklemek için profile yeni bir katman ekleyin ve Yazılabilir Katman
seçim kutusunu işaretleyin. Bu durumda profil ağacında katman sembolü kırmızı renkte
gösterilecektir.
-Yazılabilir Katman
-Yazılabilir Katman Seçim Kutusu
Topluluk Konularıyla Yazılabilir Katmanlara Veri Ekleme
Topluluk konularını istemcilerden Citysurf istemci Kişisel Katmanlarım bölümünde
düzenledikleri bilgiyi hızlı biçimde sunucuya aktarmalarını sağlamak için kullanın. Topluluk
konularını nokta, çizgi ve alan olmak üzere 3 farklı tür veri için kullanabilirsiniz. Düzenlenme
şekilleri aynıdır.
45
-Topluluk Konuları Ekranı
Topluluk konusu ekleme işlemini aşağıdaki adımlarda yapın:
1. Veri tipine uygun (Nokta, Çizgi, Alan) topluluk üzerinde sağ tuş menüsünden Konu
Ekle‟yi seçin.
2. Bir konu eklendiğinde Topluluk Konuları Ekranı karşınıza gelecektir. Görünüm
Yazısı butonu ile konuya bir isim verin.
3. Yazılabilir Tablo Seç açılır seçim listesinde “yazılabilir tablo” olarak işaretlediğiniz
katmalar listelenecektir. Uygun olanı seçin.
4. Kolonlar kısmından verinin açıklayıcı bilgisi başlık, açıklama, fotoğraf ve url,
yetkilendirmelerde kullanabilmek için takma ad(nickname), fix değer, user id ve user
grup bilgilerinin saklanacağı Yazılabilir Tablo Kolonlarını ilgili açılır seçim
listelerinden seçin.
5. İstemciler tarafından mutlaka doldurulması gereken alanlar için Gerekli seçim
kutusunu işaretleyin.
Not: Tüm veriler için kolon eşleştirmeniz gerekmez. Kolon eşleşmesi olmayan bilgiler
istemci tarafından gönderilmezler.
Obje Ekle/Yenile XML Kayıt Şablonları İle Veri Ekleme
Obje Ekle/Yenile XML Şablonları Dizinleri
Topluluk hızlı biçimde genel veri toplama amaçlı tasarlanmıştır. Citysurf ile verileri form
doldurarak yazılabilir tablolara ekleyebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki adımlar izlenerek XML
(eXtensible Markup Language) şablon oluşturulmalıdır.
46



Tablo, Yazılabilir Katman olarak seçilmeli.
Yazılabilir katmanın içinde bulunduğu kategori Topluluk Katmanı olarak seçilmeli.
Vektor Editor ekranı açılarak katman için obje ekleme ve yenileme şablon dizinleri
düzenlenmeli:
1. Obje Ekle XML Şablonları Dizini seçimi için
düğmesine basın
2. Açılan diyalogdan XML dosyalarını hazırladığınız ayrı klasörü seçin.
3. Aynı işlemi Obje Yenile şablonları için de yapın.
- Topluluk Katmanı
- Yazılabilir Katman
-Obje Ekle/Yenile Şablonları Seçim Bölümü
47
Kayıt Şablonu Tasarımı
- Kayıt Şablon Tasarımı
Kayıt Şablonu Tasarımı Ekranında:
 Form Başlığı: İstemci tarafında formun gözükecek adı girilir.
 Genişlik x Yükseklik: Formun genişlik ve yüksekliği belirlenir.
 Kullanıcı ID ve Kullanıcı Grup kolonları : Bunlar formda görünmeyen ama bilgi
olarak seçilen kolonlara girilen değerlerdir.
 Dil: Saklama sırasında dosya adı ve uzantısı için gerekli olan bir bilgidir. Dosya
isimleri oluşturulurken Tablo KOD ve dil kısa sembolü kullanılır. Örneğin
(BORDERS_ENG.XML) Sadece tek bir dil için şablon varsa diğer diller için de
aynısı kullanılır.
 Sayfalar: Eğer wizard seklinde bir kayıt ekleme tasarlanacaksa birden fazla sayfa
eklenmelidir. Sayfaların indexleri 0 dan başlar.
 Sayfadaki Elemanlar: Burada seçilen sayfadaki elemanların adları görünür. Herhangi
bir eleman eklemek için sağ buton ile gelen listeden Ekle seçilir. Yine sağ butonla
“Tüm Elemanları Sola Yaklaştır” seçeneği ile tüm elemanları ayni hizada sola
yanaştırabilirsiniz.
 Eleman Özellikleri: Seçili Elemanın özellikleri bu bölümde düzenlenir.
 Sağ taraftaki alan şablon için önizleme ve düzenleme alanıdır.
48
Kayıt Şablonu Tasarlamak için;
 Obje Ekle XML Şablonu Dizinini seçin.
 Yeni butonunu tıkladığınızda Kayıt Şablonu Tasarımı ekranı açılır.
 Birden çok sayfa kullanılacağında Sayfalar bölümünde boşluğa sağ tıklanır ve açılan
menüden Yeni Sayfa Ekle seçilir.
 Sayfadaki Elemanlar bölümünde boşluğa sağ tıklanarak açılan menüden Yeni Eleman
Ekle ve daha sonra eleman türünü seçin.
Etiket: Sadece yazı eklenmek istendiğinde kullanılır.
Yazı/Combo: Bir listeden seçim yaparak veya metin girileceğinde kullanılır.
Uzun Yazı: Uzun metin girileceğinde kullanılır. Metin kutusu genişlik ve yüksekliği
belirlenebilir.
Sayı: Integer veya decimal sayı girileceğinde kullanılır.
İşaret Kutusu: Eleman değeri var/yok veya doğru / yanlış gibi cevaplar için
kullanılır.
Tarih: Gün, ay, yıl olarak tarih bilgisi girmek için kullanılır.
Otomatik Adres: Sistemde adres tabloları varsa, geometri değiştikçe adres otomatik
olarak dolar.
Objeye Git Combo: Lookup combo dan seçim yapmak ve combo değeri değiştiği
zaman başka bir lookup combosunun otomatik doldurulmasını sağlar; seçilen objeye
zoom yapılabilir.
Sonraki Sayfa Seçim Listesi: Çok sayfalı wizard seklinde kayıt ekleme şablonu
tasarlamak için kullanılır.
Sonraki Sayfa Buton: Wizard tipi çok sayfalı yapılarda sonraki sayfaya geçebilmek
için kullanılır.
 Düzenleme bölümünde beliren kural kutusunu fare yardımıyla isteğiniz pozisyona
sürükleyin.
 Seçtiğiniz eleman türüne göre eleman özelliklerini düzenleyin.
- Yeni Sayfa Ekleme
- Sayfaya Yeni Eleman Ekleme
Eleman Türleri
Etiket
Ekranda sadece yazı yazılması gereken yerlerde istenildiği kadar kullanılabilir. Diğer
elemanların başlıkları, notlar veya hatırlatmalar için kullanılabilir. Bu elemanın sonucu
yoktur. Yani değeri tabloda herhangi bir kolona doldurulmaz.
 Adı: Yazı elemanın adı.Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
49


Başlık: Asıl yazıdır ve doldurulması gereklidir. Bu yazı sağ tarafta da görünecektir.
Renk, Kalın Yazı, Eğik Yazı, Alt Çizgili: seçenekleriyle yazı özellikleri belirlenir.
Yazı/Combo
Yazı ve/ya seçim listesi elemanıdır. Kullanıcı manüel yazı yazabilir yada önceden hazırlanmış
bir listeden seçebilir. Manüel yazı veya seçilen yazı tabloda ilgili bir kolona konacaktır.
 Adı: Yazı elemanın adı.Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur. Bu kolon seçilmek
zorundadır.
 İlk Değer: Verilirse kullanıcı başlangıçta bu değeri görür.
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Seçim Listesi: Hazır seçim listesi. Eğer kullanıcının girebileceği değerler önceden
biliniyorsa bu seçim listesine doldurulabilir. Seçim listesine değerler çiftler halinde
girilir. Her bir değerin bir sonuç değeri ve birde kullanıcının göreceği değer vardır.
Bunlar aynı da olabilir. Her ikisi de doldurulmalıdır.
 Sadece Seçim Listesi: Eğer bu seçeneğe Evet denmişse kullanıcı sadece seçim
listesinden bir değer seçmek zorunda kalabilir. Yani manüel yazı yazamaz. Eger hayır
denmişse kullanıcı hem kendisi yazı yazabilir hem de listeden seçim yapabilir. Bu
seçeneğin anlamlı olması için seçim listesinin dolu olması gerekir.
 Zorunlu Alan: Eğer Evet seçilirse, kullanıcı bu alanı doldurmak zorundadır.
Uzun Yazı
Eğer kullanıcının yazabilecekleri çok fazla ise bu elemanın kullanılması gerekir.
 Adı: Yazı elemanının adı. Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur. Bu kolon seçilmek
zorundadır.
 İlk Değer: Verilirse Kullanıcı başlangıçta bu değeri görür.
 Genişlik / Yükseklik: Metin kutusunun genişlik ve yüksekliği belirlenir.
 Zorunlu Alan: Eğer Evet seçilirse, kullanıcı bu alanı doldurmak zorundadır.
Sayı
Integer veya decimal sayı girmek gerektiğinde kullanılır.
 Adı: Yazı elemanın adı. Önemli bir değer değildir. Elemanlar Listesinde görünmesi
için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur ve bu kolon seçilmek
zorundadır.
 İlk Değer: Verilirse kullanıcı başlangıçta bu değeri görür…
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Min / Max Value: Kullanıcının yazabileceği minimum ve maksimum sayısal değerler.
 Digits: Eğer integer alan ise bunun 0 (sıfır) verilmesi gerekir, yoksa decimal sayının
noktadan sonraki digit sayısı girilebilir.
İşaret Kutusu
Doğru/Yanlış işaret kutusu alanı. Bu eleman değeri var/yok veya doğru/yanlış gibi cevaplar
için kullanılır.
 Adı: Yazı elemanın adı.Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
 Başlık: Başlık yazısıdır ve doldurulması gereklidir. Bu yazı sağ tarafta da
görünecektir.
50



Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonu. Bu kolon seçilmek zorunda.
İşaretli: Başlangıçta işaretli olduğunu belirtmek için.
İşaretli Sonuç / İşaretsiz Sonuç: işaretli veya işaretsiz ise tabloya gidecek değerler
buraya yazılabilir. Default 0/1 değerleri verilmiştir. Ama siz buraya isterseniz (Alan
tipide string ise) Evet/Hayır veya Var/Yok gibi yazılarda yazabilirsiniz.
Tarih
Gün, ay, yıl olarak tarih bilgisi girebilmek için kullanılır.
 Adı: Yazı elemanın adı. Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur. Bu kolon seçilmek
zorundadır.
 İlk değer: Verilirse kullanıcı başlangıçta bu değeri görür.Yoksa kullanıcının kayıt
ekleme anındaki günün tarihi otomatik atılır.
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Zorunlu Alan: Eğer Evet seçilirse, kullanıcı bu alanı doldurmak zorundadır.
Otomatik Adres
Otomatik Adres bulma alanıdır. Eğer sisteminizde Adres bulma tabloları varsa
kullanabilirsiniz. Kullanıcı arka fonda geometrinin yerini değiştirdiğinde bu alan otomatik
olarak adres değeri ile dolar.
 Adı: Elemanın adı. Elemanlar Listesinde görünmesi için ve başka Otomatik Adresler
tarafından kullanılabilmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur ve bu kolon seçilmek
zorundadır.
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Editlenemez : Eger Evet seçilirse kullanıcı bulunan değeri editleyemez.
 Adres Tablosu: Buraya otomatik bulunması istenen adres tablosunun açıklamasını
listeden seçmeniz gerekir.
 Boş İse Doldur: Eğer buraya bir Otomatik Adres eleman adı seçerseniz (listeden) bu
durumda ilgili adres alanı boş ise seçtiğimiz adres alanı doldurulacak demektir.
Objeye Git Combo
Bu eleman başka bir tablonun kolon değerlerini bir comboya doldurup buradan seçilen değere
zoom yapabilmeyi sağlar. Ayrıca bu combo değeri değiştiği zaman başka bir lookup table
combosunun otomatik doldurulmasını da sağlayabilir.
 Adı: Elemanın adı. Elemanlar Listesinde görünmesi için ve başka Objeye Git
Combolar tarafından kullanılabilmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Sonuç değerin konacağı tablo kolonudur ve bu kolon seçilmek
zorunda değildir. Bu durumda sadece ilgili bölgeye zoom yapabilmeye yarayan bir
eleman olarak kullanılır.
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Sonuç Tipi: Eğer seçilen değer bizim tablomuzun bir kolonuna konacaksa bu değerin
hangisi olacağı seçilir; lookup tablonun Gösterim Adı kolon değeri yada Kod Alanı
kolon değeri.
 Lookup Tablo: Değerleri comboya doldurulacak tablodur.
 Lookup Gösterim Kolonu: Comboda görünecek değerler kolonudur.
 Lookup Bağlantı Code Kolonu: Comboda görünmeyecek ama gizli link bilgisi tutan
kolon. Bu değerler eğer Bu combodan bir item seçildiğinde başka bir combo otomatik
dolacaksa gereklidir. Yoksa herhangi bir kolonda seçilebilir.
51




Lookup İlk Değer: Başlangıçta comboda hangi item seçilsin. Zorunlu değil. Eğer
değer girilecekse Result Type ile uyumlu bir değer girilmelidir. Yani result type eğer
display name seçilmişse , gösterim adi yoksa code değeri girilmeli.
Objeye Git Butonu: Objeye git butonu gösterilsin mi demektir.
Objeye Yaklaşma Mesafesi: Objeye git butonuna basıldığında objeye kaç metre
yaklaşılacak demek.
Parent Combo: Eger bu combo bir başka combo değerinin değişmesine bağlı olarak
otomatik dolacaksa kullanılmalıdır. Bu durumda Parent Combo item name seçilmeli
Ve “Parent Link Kod Kolonu” olarak diğer tablo ile bağlantı kolonu seçilmeli.
Böylece Parent comboda kullanıcı bir item seçtiğinde Bu comboya ilgili kayıtlar
dolacaktir.
Sonraki Sayfa Seçim Listesi
Eğer çok sayfalı wizard seklinde kayıt ekleme şablonu tasarlanıyorsa kullanılabilir. Bu
combodaki her bir değere karşılık gidilecek sayfa indexi tutulmaktadır. Bu eleman eklenirse
“Sonraki Sayfa Buton “ elemanı da eklenmelidir. Ve Sonraki Sayfa Butonun, Sonraki Sayfa
Combo değerine bunun ItemName değeri girilmelidir.
 Adı: Elemanın adi. Önemli bir değerdir. Elemanlar Listesinde görünmesi için ve
Sonraki Sayfa Buton tarafından kullanılabilmesi için gereklidir.
 Tablo Kolonu: Opsiyonel alandır. Seçilen Değerin konacağı tablo kolonu.
 Genişlik: Metin kutusunun genişliği.
 Seçim Listesi: Burada her bir değere karşılık gidilecek sayfa indexleri girilmelidir.
 Item index: selection list deki degerlerden baslangicta hangisi secili olsun demek.
Sonraki Sayfa Buton
Wizard tipi çok sayfalı yapılarda kullanılır. Bu item bir sayfaya eklendiğinde sayfada
görünmez. Sadece değerleri değiştirilebilir. Wizard daki son sayfaya kesinlikle konmaz.
(Yoksa wizard bitmez)
 Adı: Yazı elemanın adı. Elemanlar Listesinde görünmesi için gereklidir.
 PageIndex / Next PageCombo: Eğer sonraki sayfanın indexi Sonraki Sayfa
Combodan alınacaksa onun itemname seçilmelidir. Eğer sonraki sayfanın indexi
biliniyorsa PageIndex değerine yazılmalı ve SonrakiSayfaCombo seçilmemelidir.
52
BÖLÜM 8: ÖZELLEŞTİRME
Citysurf görünüm özelliklerini uygulamanız doğrultusunda özelleştirebilirsiniz. Citysurf
özelleştirmeler şunlardır:
 Coğrafi verinin sunumunda kullanılmak üzere özel semboller ekleyebilir ve var olan
sembolleri değiştirebilirsiniz.
 İstemci ekranında görüntülenen araç çubuğunda bulunmasını istediğiniz komutları
ayarlayabilirsiniz.
 İstemcilerin Benim Katmanlarım bölümüne ekledikleri veriyi e-posta yoluyla
paylaşırken kullanacakları elektronik posta şablonunu oluşturabilirsiniz.
Semboller
Semboller coğrafi verinin sunumu esnasında istemci ekranına çizilen anlamlı küçük
imajlardır. Web sunucusunun sunduğu cssymbols dizininde bulunurlar.
-Semboller Ekranı
Ekranda görülenler:
 Semboller LAN/Intranet URL Directory alanı: Bu alana sunucunuzun sembolleri
sunduğu klasör urlsini girin. Citysurf isim çözümü yapmadan bilgisayarın IP adresini
kullanarak bu urlyi oluşturur. Birden fazla ip adresi olan sistemler için bu otomatik
veri hatalı olabilir. Elle düzeltin.
 Semboller İnternet URL Dizini alanı: İnternet istemcilerinin sembolleri
kullanacakları URL dizini girin.
53






Ekle butonu: Sembol listesine yeni sembol ekleme penceresini açar. Yeni bir
sembolün normal gösterim ve seçili durumda gösterim için görsel olarak da farklı iki
ayrı dosyasının olması gerekir. Aksi durumda istemci ekranında vurgulama yapılamaz.
Sil butonu: Semboller listesindeki seçili sembolü siler.
Değiştir butonu: Sembolün içeriği ya da açıklaması değiştiğinde yeni durumunu
düzenleyen ekranı açar. Düzenleme işlemi yapıldıktan sonra istemcilerin sembolü
güncellemeleri için revizyon numarası arttırılmalıdır.
Gör butonu: Sembol seçim penceresini açarak listenin görsel olarak incelenmesini
sağlar.
Yükle butonu: Sembol dosyalarının tanımlı olduğu Symbols.ini dosyasını yüklemek
için kullanılır. Arayüz bu işlemi başlangıcında otomatik olarak yapar. Elle
değiştirilmiş bir Symbols.ini dosyasını yüklemek için kullanılır.
Sakla butonu: Yapılan düzenlemenin Symbols.ini dosyasına kaydedilmesini sağlamak
için kullanılır. Dosyanın kaydedildiği konum URL Directory kısmında belirtilen web
sunucu tarafından ulaşılan dizin olmalıdır. Bu dizin varsayılan olarak
C:\Inetpub\wwwroot\cssymbols\ klasörüdür.
Düzenlemeler bitirildikten sonra
sunucusuna bildirilmelidir.
butonuyla değişiklikler uygulama
3D Modeller ve Dokular
3D Model ve Bina Dokuları için dizinlerin gösterildiği ve logo ekleme ayarlarının yapıldığı
bölümdür.
-3D Modeller ve Dokular Ekranı
54
3D Model Ekleme
Collade (.dae), Lightwave 3D (.obj) 3Ds Max (.3DS) kullanılarak oluşturulmuş 3D objeler ve
Google Earth 4 (*.kmz) dosyaları sisteme eklenebilir. 3D Modeller zip ile sıkıştırılır; Google
earth 4 (*.kmz) dosyalarının ise uzantıları (*.zip) olarak değiştirilir. Modellerin tamamı
C:\Inetpub\wwwroot\ dizininin altında oluşturulan bir klasöre kopyalanır.
 3D Modeller için Lan/Intranet URL Dizini alanı: Yerel ağdaki istemcilerin 3D
Modelleri alacağı dizin.
 3D Modeller için Internet Dizini alanı: İnternet istemcilerin 3D Modelleri alacağı
dizin.
3D Modellerin yerlerinin nokta verisi olarak gösterildiği bir dosya oluşturulur ve Obje Tipi
3D Model Objeler olarak seçilerek vektör katman olarak eklenir. 3D modellerin dosya adının
bulunduğu bir kolon bulunmalıdır ve tematik ayarlar yapılırken Model ZIP Dosyası olarak
seçilmelidir.
-3D Model Tematik Ayarlar Ekranı
Doku Kaplama
Binaların gerçek fotograflarını kullanılarak binalara doku kaplama yapmak mümkündür.
Öncelikle fotograf belli işlemlerden geçirilmelidir. Bu nedenle C:\GlobeServer\App
dizini altında bulabileceğiniz PhotoCorrect.exe programını kullanabilirsiniz.
55
Photo Correct
-Photo Perspective Correct Ekranı
Photo Correct programı, bina fotograflarının perspektif hatalarını düzeltmek ve uygun
ölçülerde kesmek için kullanılır. Doku oluşturmak için;
 C:\GlobeServer\App dizini altındaki PhotoCorrect.exe programını
çalıştırın.
 Sol üstteki menüden fotografların bulunduğu dizini seçin.
 Dizindeki dosyaların üstüne tıklayarak sol altta önizleme yapılabilir ve istenilen
dosyayı seçmek için çift tıklanır.
 Oluşturulacak doku, binanın her yüzeyine kaplanacağı için fotografta binayı en iyi
temsil edecek yer görüntü ve boyut olarak belirlenmelidir.
 Sol üstten başlayarak saat yönünde 4 nokta tıklanarak kesilecek alan seçilmelidir. Sağ
tık bir sonraki noktaya geçmeyi sağlayarak çizimde kolaylık sağlar.
 Convert tuşu tıklandığında seçilen alan kesilerek sağ tarafta görüntülenir. Kesilen
dokuda değişiklik yapmak istenirse, değiştirilecek nokta Point No bölümünden seçilir
ve noktanın yeni yeri seçilir ve tekrar Convert tuşuna tıklanır.
 Dokuyu kaydetmek için Save tuşu tıklanır. Dosyaya isim verilir ve *png, *.jpg, *.bit
veya *.tif formatlarından biri seçilerek kaydedilir.
 Dokuların bulunduğu klasör C:\Inetpub\wwwroot\ dizini altına kopyalanır.
 Klasörün dizini yerel ağ ve internet kullanıcıları için Profil>3D Model ve Dokular
bölümünde gösterilmelidir.
o Bina Dokuları için Lan/Intranet URL Dizini alanı: Yerel ağ daki
istemcilerin bina dokularını alacağı dizin.
o Bina Dokuları için Internet Dizini alanı: İnternet istemcilerinin bina
dokularını alacağı dizin.
56
-Binanın Yukarıdan Görünümü
-Doku Kaplanmış Bina
Bina veritabanı Obje Tipi Binalar seçilerek vektör katman olarak eklenir. Tematik ayarlar
yapılırken Yan Duvar Doku Adı olarak bina doku isimlerinin yazılı olduğu kolon seçilmelidir.
-Binalar Tematik Ayarlar Ekranı
Logo Ekleme






Logo Texture Full Path Image URL Dizini (LAN/Intranet) alanı: Yerel ağdaki
istemcilerin logoyu alacağı dizin.
Logo Texture Full Path Image URL Dizini (Internet) alanı: İnternet istemcilerin
logoyu alacağı dizin.
Horizantal Alignment: Logonun yatay hizalamasının sağdan ya da soldan olacağı ve
mesafe pixel cinsinden seçilir.
Vertical Alignment: Logonun dikey hizalamasının aşağı veya yukarıdan mı olacağı
ve mesafe pixel cinsinden seçilir.
Display Image Width: Logunun görüntüleneceği genişlik seçilir.
Display Image Height: Logonun görüntüleneceği yükseklik seçilir.
57
İstemci Araç Çubuğu
Citysurf sunucusu istemci ekranında görüntülenen araç çubuğunu düzenler. Bunun için
profildeki Araç Çubuğu ekranı kullanılır.
- İstemci Araç Çubuğu) Ekranı
Ekranda görünenler:

butonu ile Komut seçim açılır listesinden seçilen komutu Araç Çubuğu
listesine ekler.

butonu ile Sonuç Araç Çubuğu Listesi’nde seçilen komutu bir üst sıraya taşır.

butonu ile Sonuç Araç Çubuğu Listesi’nde seçilen komutu bir alt sıraya taşır.

butonu ile Sonuç Araç Çubuğu Listesi’nde seçilen komut listeden silinir.
Düzenlemeler bitirildikten sonra
sunucusuna bildirilmelidir.
butonuyla değişiklikler uygulama
E-Posta Düzenleme
Citysurf istemcileri Benim Katmanlarım bölümünde oluşturdukları veriyi e-posta aracılığıyla
paylaşabilirler. Bu paylaşım sırasında kullanılacak olan e-posta şablonunu düzenlemek için
profilden Benim Katmanlarım E-Posta ekranını kullanın.
58
-Benim Katmanlarım E-Posta Ekranı
Ekranda:
 Konu Görünüm Yazısı butonu: Gönderilecek e-postanın konu alanına girilmek üzere
istemci dilleri için konu yazmanızı sağlayan ekran açılır.
 Metin Görünüm Yazısı butonu: Gönderilecek e-postanın gövde metni kısmında
yazılmak üzere istemci dilleri için içerik yazmanızı sağlayan ekran açılır.
Düzenlemeler bitirildikten sonra
sunucusuna bildirilmelidir.
butonuyla değişiklikler uygulama
Client Başlangıç Modu
Bu bölümde programın açılıştaki modu düzenlenir.
 Dünya Başlangıçta Dursun: İstemci programı açtığında dünya tümü gözükecek
şekildeyken durur.
 Dünya Kendi Etrafında Dönsün: Program açıldığında kullanıcı durdurana kadar
dünya kendi etrafında dönmeye devam eder.
 Verilen Noktaya Yaklaş: Dünya belirlenen Enlem ve Boylama seçilen Yaklaşma
Mesafesinde yaklaşarak durur.
 Proje Başlığı: Proje başlığının girildiği alandır.
 Uyarı Diyalogu Başlığı: İstemci programı başlattığında açılacak uyarı diyalogunda
gözükmesi istenilen başlık girilir.
 Uyarı Mesajı: Başlangıçta açılan uyarı penceresinde gözükmesi istenen uyarı mesajı
girilir. Bu bölüm boş bırakıldığında uyarı penceresi açılmaz.
59
-Client Başlangıç Modu Ekranı
BÖLÜM 9. ARAMA SENARYOLARI
Arama senaryoları spatial nesneler desteğiyle meta veri üzerinden aramalar yapmak için
tasarlanmıştır. Citysurf arama senaryolarında kapsama, yakınlık gibi coğrafi parametreleri
kullanabilir. İstemci ekranında gördüğü alanda arama yapabilir.
Arama senaryoları dil bağımlıdır. İstemci dillerinin her biri için farklı arama senaryoları
düzenlenebilir.
Arama Senaryosu Ekleme
Aram senaryoları eklemek için Profil ekranında bulunan Tablo Düzenle butonu ile açılan
Citysurf Vector Editor kullanın. Arama senaryosu oluşturma adımları:
1. Citysurf Vector Editor ekranında Arama Senaryoları başlığı üzerinde sağ tuş
menüsünden Arama Dil Ekle‟yi seçin. Arama senaryoları dil bağımlı olduğundan her
senaryo için gereken dili bu listeye eklemelisiniz.
2. Dil seçim kutusundan uygun arama dilini seçin.
3. Eklenen aram dili seçiliyken sağ tuş menüsünden Arama Senaryosu Ekle‟yi seçin.
4. Arama Senaryosu Düzenle ekranı açılacaktır.
60
-Arama Dili Ekle
-Arama Dili Belirle
-Arama Senaryosu Ekle
-Arama Senaryosu Düzenleme Ekranı
61
Arama Senaryosu Düzenleme
Arama senaryosu eklendikten hemen sonra Arama Senaryosu Düzenle ekranı otomatik olarak
açılır. Arama senaryosunu bu ekranda düzenleyin.
- Arama Senaryosu Düzenleme Ekranı
Arama Senaryosu Düzenle ekranında:
 Arama Tablosu seçim kutusu: Arama yapılacak katmanların listesini içerir.
Profile eklenen tüm katmanlar listelenir.
 Arama Açıklaması metin kutusu: Arama diyalogunun başlığını belirlemek
için kullanın.
 Genişlik x Yükseklik kutuları: Arama senaryosu diyalogunun genişlik ve
yüksekliğini belirler.
 Kurallar listesi: Arama kuralları listesidir.
 Özellikler tablosu: Arama kuralının özelliklerini gösterir.
 Sonuç Tablo Bilgi Ve Kolonlar bölümü: Sonuç tablosunu düzenlemek için
kullanın.
 Başlık metin kutusu: Sonuç tablosu başlığı
 Sayfadaki kayıt sayısı kutusu: Her bir sonuç sayfasında kaç kayıt
gösterileceği.
 Yaklaşma mesafesi kutusu: Objeye git seçildiğinde kaç metre yaklaşılacağı
 Liste sonuç kolonlarını listeler.
 Kırmızı çerçeve içindeki alan Arama senaryosu diyalogu için ön izleme ve
düzenleme alanıdır.
62
Arama Kuralı Oluşturma
Arama kuralı oluşturmadan önce Arama tablosunu seçin. Arama kuralları tabloya bağımlı
olarak çalışır. Bir arama kuralı oluşturmak için aşağıdaki adımları takip edin:
1. Kurallar listesinde sağ tuş menüsünden Kural Ekle‟yi ve girdi türüne uygun
Edit,Combo,LookUp Combo, Min/Max, Radio giriş alanlarından birini seçin.
Edit
: Metin alanlarda arama yapmak için uygundur.
Combo : Bir listeden seçim yapma olanağı sağlar.
LookUp Combo: Seçim listesini bağlı tablodan doldurur.
Min/Max: Değer aralığı vermek için uygundur.
Radio : Seçeneklerden birinin seçilmesi gerektiğinde uygundur.
2. Özellikler tablosunu kullanarak kural özelliklerini düzenleyin.
Kural özelliklerinden Başlık, Tablo Kolonu ve Genişlik ortaktır. Diğer özellikler
kural tipine bağlı değişir.
3. Düzenleme bölümünde beliren kural kutusunu fare yardımıyla isteğiniz pozisyona
sürükleyin.
4. Arama sonuçları listesinde sağ tuş menüsünden Sonuç Kolon Ekle‟yi seçerek sonuç
ekranında görüntülenecek kolonları seçin.
5. Tamam butonu ile Arama Senaryosu Düzenle ekranını kapatın.
“Edit” Arama Kuralı
Edit arama kuralı ile serbest metin girdileri ile metin (string, varchar, text) alanlardan arama
yapılabilir. Kural özellikleri:
 Başlık özelliği: Metin kutusu üzerinde gösterilecek başlığı belirtir. (Diğer kurallar için
de aynı olduğundan tekrarlanmayacaktır.)
 Tablo Kolonu özelliği: Arama tablosundaki kolon adıdır. Seçim listesinden seçilir.
(Diğer kurallar için de aynı olduğundan tekrarlanmayacaktır.)
 Alternatif Kolon özelliği: Metin aramalarında tablo kolonu yanında 2 farklı kolondan
da arama yapılabilmektedir. Gerekirse bu iki kolonu da seçin.
 Genişlik özelliği: Girdi alanının piksel cinsinden görsel genişliği. (Diğer kurallar için
de aynı olduğundan tekrarlanmayacaktır.)
 ASCII Ara özelliği: Diller için ASCII karakter seti ile arama yapılıp yapılmayacağını
belirtir. Evet ve Hayır değerlerini alır. Hayır seçilirse UTF8 karakter seti kullanılır.
 Karşılaştırma özelliği: Karşılaştırma metodunu belirtir. LIKE ve = (eşit) ifadeleri
seçilebilir.
“Combo” Arama Kuralı
Combo arama kuralını kullanıcının değerleri bir listeden seçmesini istediğinizde kullanın.
Özellikleri:
 Farketmez Eleman Yazısı özelliği: Bu arama kuralının işletilmemesini sağlayacak
seçenek için gösterim yazısı
 Seçim listesi özelliği: Arama kuralı için Seçim Listesi Düzenle ekranı ile listelenecek
değerler ve gösterim yazılarını düzenleyin. Yeni satır eklemek için klavyede aşağı
yöndeki ok tuşuna basın. (Bu değerler düzenleme bölümünde görülmez)
“LookUp Combo” Arama Kuralı
Seçenek listesinin bağlı tablolardan doldurulması gereken durumlarda kullanılır. Liste
elemanları bağlı tablodaki eşsiz değerlerden oluşur. Bu kural zincirleme kullanılabilir.
Tablolarda Foreign Key Constraint özelliği olması durumuna elverişlidir. Özellikleri:
63












Combo ID özelliği: Zincirleme kullanım için kural eşsiz numarası
Lookup Tablosu özelliği: Liste elemanlarının alınacağı tablo (katmanlar arasında
eklenmiş olmalıdır)
Lookup Gösterim Kolonu özelliği: listede görüntülenecek verileri içeren kolon
Lookup Bağlantı Code Kolonu özelliği: Liste elemanı değerlerini içeren kolon
Lookup İlk Değer özelliği: Listeden gösterim esnasında seçili olacak değer
Objeye Git Butonu özelliği: Seçim listesi yanında seçilen objeye odaklanmayı
sağlayacak butonun gösterilip gösterilmeyeceği (Evet ve Hayır değerleri alır)
Objeye Git Buton Boşluk özelliği: Objeye git butonu ile liste arasındaki mesafe
Objeye Git Buton Genişlik özelliği: Objeye git butonunun genişliği
Objeye Git Buton Başlık özelliği: Objeye git butonu için görünür başlık değeri
Objeye Yaklaşma Mesafesi özelliği: Objeye git butonuna basıldığında objeye ne
kadar yaklaşılacağı. (metre cinsinden)
Parent Combo ID özelliği: Zincirleme kullanım için üst seçim kutunun ID numarası
Parent Lookup Code Column özelliği: Üst seçim kutuna bağlantı sağlayan kolon
“Min/Max” Arama Kuralı
Kullanıcını bir değer aralığı belirtebileceği arama kuralıdır. Azami ve asgari değerler listesi
belirtilir. Özellikleri:
 Min Başlık: Asgari değer alanı için başlık
 Min Genişlik: Asgari değer alanının genişliği
 Min Farketmez Eleman Yazısı: Asgari sınırı kullanılmaz yapan değer için başlık
 Min Seçim Listesi: Asgari değerler için Seçim Listesi Düzenle ekranı arasılığıyla
düzenlenen değerler listesidir.
 Max Başlık: Azami değer alanı için başlık
 Max Genişlik: Azami değer alanı için genişlik
 Max Farketmez Eleman Yazısı: Azami değeri kullanılmaz yapan değer için başlık
 Max Seçim Listesi: Azami değerler için Seçim Listesi Düzenle ekranı arasılığıyla
düzenlenen değerler listesidir.
 Combo Space: Asgari ve azami değerlerin seçileceği alanlar arasındaki boşluk
“Radio” Arama Kuralı
Kullanıcının radyo butonlar aracılığıyla seçin yapmasını sağlayan kuraldır. Veritabanlarındaki
ENUM alanlar için uygundur. Özellikleri:
 Elemen Dizimi: Liste elemanlarını dizilim düzenini gösterir. Yatay ve Düşey olabilir.
 Farketmez Eleman Yazısı: Aram kuralını etkisizleştiren seçenek için etiket
 Seçim Listesi: Seçim Listesi Düzenle ekranı ile listelenecek değerler ve gösterim
yazılarını düzenleyin. Yeni satır eklemek için klavyede aşağı yöndeki ok tuşuna basın.
64
Sonuç Kolonları Düzenleme
Sonuç tablo kolonları arama sonucunda kriterlere uygun olan değerlerle doldurulur. Bu tablo
aracılığıyla obje detayları görüntülenir, url adresine yönlendirilebilir veya doğrudan objeye
odaklanma sağlanabilir. Sonuç kolonları aşağıdaki adımlarda düzenlenir:
1. Sonuç listesi üzerinde sağ tuş menüsünden Sonuç Kolon Ekle seçin.
2. Açılan Sanal Kolon Bilgileri ekranında Kolon Başlığı alanında başlık yazın.
3. Görünecek Değer Makrosu alanına Makro Oluştur butonu yardımıyla değer için
gerekli makroyu oluşturun.
Yazı makrosu: Bir kolondaki metin değeri gösterir.
Tam Sayı makrosu: Bir kolondaki tamsayı değerini gösterir.
Ondalık Sayı makrosu: Bir kolondaki ondalık sayı değerini biçimleyerek gösterir
LookUp Tablo Değeri makrosu: Başvuru değerlerini ilgili tablodaki görsel kolon
aracılığıyla gösterir.
4. Macro Oluştur diyalogu ile oluşturulan makroyu değiştirmeyin.
5. Mouse Click seçim listesi ile kolon üzerinde fare tıklaması yapıldığında
gerçekleştirilecek eylemi tanımlayın. Eylem URL Aç veya Objeye Git olabilir. URL Aç
seçilirse URL Makrosu alanına girilmiş url adresi web tarayıcınız aracılığıyla açılır.
Objeye Git seçilirse Citysurf istemcisi seçilen objeye odaklanır.
6. Yazı Renk (biçim): Sonuç tablosunda gösterilen yazının rengini belirleyin. Kalın,
eğik ve/veya altı çizili gösterilmesini belirleyin.
7. Genişlik (pixel) ile kolon genişliğini belirleyin.
8. Tamam butonu ile yeni sonuç kolonunu listeye ekleyin.
9. Listedeki önceden eklediğiniz kolonları çift tıklama ile düzenleyebilir, sağ tuş
menüsünden Sil seçeneği yardımıyla silebilirsiniz.
Not: Kullanım kolaylığı açısından yazı tipindeki düzenlemelerin bir tema kapsamında
yapılması daha iyidir. Örneğin objeye git eylemi yapacak kolanlar kırmızı renkte, url açacak
kolonlar mavi altı çizgili, rakamlar haki, metin alanlar siyah gösterilebilir. Bu temanın bütün
arama senaryolarında kullanılması ile kullanıcı arama sonuç ekranında yabancılık
çekmeyecektir.
Arama Senaryosu Tamamlama
Senaryo ekleme, arama kuralı tanımlama, sonuç kolonları belirleme işlemleri bittikten sonra
Tamam butonu ile arama senaryosu ekleme ekranını kapatın. Vektor Editor ekranında
Arama KOD alanında aramanız için eşsiz bir arama kodu belirtin. Bu kod istemci arama
senaryolarını yönetirken kullanılacaktır. Arama senaryosu işlemlerini
butonu
ile Citysurf sunucusuna bildirin.
65
-Arama Kuralı Ekle
-Arama Kuralı Düzenle
-Edit Arama Kuralı
-Combo Arama Kuralı
-Arama Kuralı Seçim Listesi Düzenle Ekranı
-LookUp Combo Arama Kuralı
66
-Min/Max Arama Kuralı
-Radyo Arama Kuralı
-Sonuç Kolon Ekle
-Sanal Kolon Bilgileri
Arama Sonuçları için MS Excel Rapor Şablon Dosyası Oluşturma
Yapılan arama sonuçları için excel raporu oluşturulabilir. Bunun için rapor şablon dosyası
oluşturulmalı ve şablon dosyanın bulunduğu dizin, Citysurf Vector Editore girilerek
gösterilmelidir.
- MS Excel Rapor Şablon Dosyası
67
Şablon dosya oluşturmak için rapor başlığı ve sütun isimleri girin ve raporda
görüntülenmesini istediğiniz sütunların ilk satırını #F1, #F2, #F3…#Fn şeklinde doldurun.
#Fn yazılmayan sütunların bilgisi raporda gözükmeyecektir.
- MS Excel Rapor Şablon Dosyası Oluşturma
- MS Excel Rapor Dosyası
Obje Detay Bilgileri
Citysurf istemcisi ekranında bir obje seçildiğinde bu obje ile ilgili detay verisi dahili html
göstericisi ile görüntülenebilir. Detay verisini göstermek istediğiniz katmanlar için Vector
Editor ekranında Obje Sor HTML dosyaları Dizini ya da URL Aç kısımları kullanılarak
detay gösterim ekranlarını düzenleyin.
Obje Sor HTML Dosyaları
Bu dosyalar Citysurf Vector Editor tarafından oluşturulabilir. Bunun için:
1. Vektör katmanı kategoriler listesinden seçin.
2. HTML Yarat... butonuna basarak Basit Obje Sor HTML Dosyası Oluştur diyalogunu
açın.
3. Bu ekranda Dil, Tablo Açıklaması ve görüntülenmesini istediğiniz kolonları seçin.
4. Tamam butonuna basın, Dizin Seç diyalogundan kaydedilecek klasörü seçin.
5. Kayıt tamamlandıktan sonra Obje Sor HTML dosyaları Dizini otomatik olarak
dolacaktır.
6.
butonu ile değişiklikleri sunucuya kaydedin.
Not: Obje sor html dosyaları dinamik olarak istemci çağrılarına bağlı olarak
yüklenmediğinden Citysurf Vector Editor dışında düzenlerseniz Vektör Servisler ekranından
68
Servisi Durdur ve Servisi Başlat butonları ile Vektör servisini yeniden başlatmalısınız. Bu
dosyalar yorumlanan betik dilleriyle oluşturulmamalıdır. Örn(asp,php,jsp)
URL Aç Makroları
Bir obje seçildiğinde Obje Sor HTML Dosyalarından başka web sunucularda hizmet veren
web sayfalarına yönlendirilebilir. Bu sayfalar istemci ekranında dâhili tarayıcı ile açılacaktır.
Bu sayfalar için URL adreslerini oluştururken Citysurf makrolarından yararlanabilirsiniz. Bu
makrolar çağırıldıkları zaman asıl değerlerle değiştirilirler. URL Aç bölümünün kullanımı:
1. Vektör katmanı kategoriler listesinden seçin.
2. URL Aç bölümünü aktif yapın.
3. URL alanına web sayfasının URL sini ve parametrelerini yazın.
4. Kolon adları makroları için Macro butonunu kullanın.
Not: URL açılırken HTTP-GET metodu kullanılır. Verilen url adresi istemci tarafından
ulaşılabilir olmalıdır. URL adresi istemci ekranında Internet Explorer web tarayıcısı motoru
kullanılarak açılır.
BÖLÜM 10. YETKİLENDİRME
Citysurf coğrafi verinin sunumunda en küçük detaya kadar yetkilendirme yapabilecek
kabiliyettedir. Okuma tabloları, yazma tabloları, arama senaryoları, Raster Overlayler, Bilgi
Servisleri ve Modüller birbirinden bağımsız olarak kullanıcı ve grup bazında tüm işlemler için
yetkilendirilebilir.
-Yetkilendirme Ekranı
Yetkilendirme ekranında Okuma Tabloları, Yazma Tabloları, Arama Senaryoları, Raster
Overlays, Bilgi Servisleri ve Moduller bölümleri bulunur. Bir tablo için yetkilendirme ayarı
varsa tabloda kırmızı fon üzerinde gösterilir. Yetkilendirme işlemi her bölüm için aynı şekilde
yapılır. Yetkilendirme okuma tablolarının üzerinde gösterilecektir.
Yetkilendirme yapmak için:
1. Yetkilendirme yapacağınız bölümü seçin. Örneğin Okuma Tabloları
2. Yetki kolonunun altında ilgili tablo hücresine fare ile tıklayın.
69
3. Seçiminize bağlı olarak [#TABLOADI#] Tablosu [#YETKI#] Yetkileri formatında
başlığı olan yetki düzenleme penceresi açılacaktır.
4. Grup Seç ve Ekle listesinden Gruplar/Login ekranında tanımlanan grup isimleri
listelenecektir. Uygun grubu seçin.
5. Yetki Düzeyi kısmından yetki kapsamını seçin.
ALL : Tüm tablo için yetki
GRUP : Grup kolonunda adı geçen kayıtlar için yetki
USER : User kolonunda adı geçen kayıtlar için yetki
6. Ekle butonu ile seçilen kapsamda seçili grubu Konuya Yetkili Gruplar listesine
ekleyin. Tüm grupları aynı kapsamda eklemek için Hepsini Ekle butonunu kullanın.
7. Yukarı
, Aşağı
butonları ile yetkili grupların sıralamasını düzenleyin.
Sıralama yukarıdan aşağı doğru işletilir. İlk eşleşmede kabul edilir.
8. Grubu yetkili gruplar listesinden çıkarmak için Çıkar
butonunu kullanın.
9. Yetkili Olmayan Kullanıcılar İçin bölümünde konuya yetkili olmayan kullanıcılara
karşı tutumu belirleyin. Bu tutum Konuyu Gizle ise konu istemci ekranında
görüntülenmez. Tutum Mesaj Göster ise kullanıcıya Mesaj butonu ile düzenlenmiş
kendi dilindeki mesaj gösterilir.
10. Yetkilendirme işlemi Tamam butonuna basılarak kaydedilir.
-Yetki Düzenleme Diyalogu
BÖLÜM 11. EK ÖZELLİKLER
Raster Ovelays
Citysurf, KML formarındaki raster katmanları ve internet KML sunuculardan raster
katmanları görüntüleyebilir. KML formatındaki raster katmanlar Vector Editor aracılığıyla
Citysurf sunucusuna eklenebilir. Bu katmanlar istemciler tarafından ulaşılabilir olmalıdır.
Citysurf sunucusu bu katmanlar için vekil sunuculuk yapmaz.
70
Raster Overlay Ekleme
Raster Overlayler Citysurf Vector Editor ekranından eklenir. Bir overlay eklemek için
aşağıdaki adımları takip edin:
1. Kategorilerden Raster Overlays‟i seçin.
2. Sağ tuş menüsünden dil ekleyin ve dili seçin.
3. Dil üzerinde seçili iken sağ tuş menüsünden Overlay Alt Kategori Ekle’yi seçin.
4. Alt kategori için Overlay KOD ve Gösterim Adı değerlerini düzenleyin.
5. Alt kategori seçili iken sağ tuş menüsünden Overlay Ekle‟yi seçin.
CSKMLMaker
Raster Overlay eklemek için Citysurf ailesinden CSKMLMaker.exe programı kullanılabilir.
Bu program ile *.ecw formatındaki rasterlar *.kml ye dönüştürülür ve raster katman olarak
eklenir.
Programın kullanımı şöyledir:
 Select Source Ecw File butonu ile kaynak *.ecw dosyalarını seçmenizi sağlayan
diyalogu açın. Kaynak dosyayı seçin.
 Root KML FileName: Kml si oluşturulacak dosyanın adı verilir.
 Display Name: Dosyanın görüntülenecek adı seçilir.
 Description: Kml ye dönüştürülen dosya ile ilgili açıklama girilebilir.
 Tile Size (pixel): Oluşacak tileların boyutları pixel olarak seçilir.
 Load First Tile: Oluşacak tileların her zaman gözükmesi için “Always”, kullanıcı
yaklaştıkça gözükmesi için “When User Zoom to Tile” seçilir.
 CitySurf Special Option ile 1 ile 255 arasında değerler seçilerek Alfa Mask
uygulanabilir.
 Output Directory butonu ile C:\Inetpub\wwwroot altında oluşturulmuş ürün
dizini seçilir.
- CSKMLMaker Programı Ekranı
71
Raster Overlay Düzenleme
-Internet KML Sunucularından Overlay Düzenleme Ekranı
-Overlay Düzenleme Ekranı
Overlay düzenleme ekranındakiler:
 Internet KML Sunucularından Seç butonu: Açılır listeden Windows Live, Yahoo,
Ask.com, Google, OpenStreetMap gibi internet KML kaynaklarının hazır ayarlarını
ekleyebilirsiniz.
72






Başlangıçta Aktif seçim kutusu: İstemci ekranında başlangıçta açık gösterilmesini
belirlemek için kullanın.
Gösterim Adı metin kutusu: Bu alana istemci ekranında Sunu Katmanları bölümünde
görüntülenecek değeri girin.
Local URL ve Remote URL metin kutuları: Bu alanlara KML dosyalarına erişim
URL adreslerini girin. Citysurf dx,dy parametrelerine enlem ve boylam değerlerini
verir. x,y,z parametreleri KML içeriğine bağlı olarak belirlenir.
Seçilen Piramit Levelleri Arasında Göster seçim kutusu işaretlendiğinde overlay
Başlangıç LOD ve Bitiş LOD aralıklarında görüntülenir. Harici kaynaklar
kullanılırken belirli leveller arasındaki overlay verinin gösterilmesi performans
açısından daha uygundur. Ayrıca bu overlay kullanım hakları sağlayıcılarından
öğrenilmelidir.
Alfa Mask Uygula seçim kutusu işaretlendiğinde Raster üzerindeki siyah pikseller
için 0-255 arasında saydamlık uygulanır.
butonuyla düzenlemenizi Citysurf sunucusuna bildirin.
Noktadan Adres Bul
Noktadan adres bul Citysurf tersten coğrafi bilgi okuma özelliğidir. Tablo kaynağı olarak
Oracle SDO ve PostgreSQL PostGIS veritabanlarını desteklemektedir. İstemci tarafından
gönderilen koordinat noktası coğrafi kapsama ve yakınlık filtrelerinden geçirilerek noktanın
istenilen meta bilgisi sunulabilir. Noktadan Adres Bul Vector Editor ekranından düzenlenir.
Noktadan Adres Bul Düzenleme
-Noktadan Adres Bul Ekranı
73
Noktadan adres bul özelliği için aşağıdaki adımları uygulayın:
1. Vector Editor ekranında Kategoriler bölümünden Noktadan Adres Bul seçin.
2. Sağ tuş menüsünden Noktadan Adres Bul Dil Ekle seçin.
3. Dil eklendikten sonra Noktadan Adres Bul Ekranı görüntülenecektir. Dil seçim
listesinden uygun dili seçin.
4. Adres Tabloları kısmına + Ekle butonu ile katmalara eklediğiniz tabloları ekleyin.
5. Listeden tablo çıkarmak için listeden tabloyu seçin
- Çıkar butonunu kullanın.
6.
ve
butonları ile tabloların sıralamasını düzenleyin.
7. Adres Macro alanına cümle kuracak biçimde adresi yazın.
Örneğin: İli: [#ILORAC] İlçesi: [#ILCEORAC] Mahallesi: [#MAHALLEORAC] En
Yakın Yol: [#YOLLARORAC] En Yakın Karakol: [#KARAKOLORAC]
- Adres Tablosu Ekleme
Not: İstemci ekranında varsayılan olarak Adres Macro kısmına yazdığınız adres cümlesi
görüntülenir. Kullanıcı tablo olarak görmek isterse Adres Tabloları listesine eklediğiniz
sırada ve etiketlerle tablo halinde gösterim yapılır. Örneğin:
- Noktadan Adres Bul
- Liste Şeklinde Noktadan Adres Bul
Bilgi Servisleri
Bilgi servisleri Citysurf istemcilerine gönderilen belirli periyotlarla yenilenen güncel veri
servisleridir.
Bilgi Servisi Ekleme
Bilgi servisleri Profil ekranında Bilgi Servisleri aracılığıyla eklenir.
74
-Bilgi Servisi Ekleme
Bilgi servisi ekleme adımları:
1. Profilden Bilgi Servisleri seçin.
2. Sağ tuş menüsünden Bilgi Servisi Ekle seçin.
3. Bilgi Servisi Seçiniz diyalogundan Hava Durumu, Deprem, Wikipedia ve PlaceMark
servislerinden birini seçin.
4. Tamam butonuyla servisi ekleyin.
Bilgi Servisi Düzenleme
-Bilgi Servisi Düzenleme
Tüm bilgi servisleri aynı şekilde düzenlenir. Bilgi servisini düzenlemek için:
1. Profil ekranında bilgi servisini seçin. Bilgi Servisi Düzenleme ekranı
görüntülenecektir.
2. Görünüm Yazısı butonuyla istemci ekranında servis için görüntülenecek etiketi
belirleyin.
3. Icon URL butonuyla istemci ekranında görüntülenecek sembolü seçin.
75
4. İstemci ekranına çizim özelliklerini belirtmek için Tematik ayarlarını yapın. Tematik
ayarı Vektör katmanlarındaki tematik ile aynı şekilde düzenlenir.
5. Disk Cache Kullan seçim kutusu her görüntüleme esnasında internet trafiği
oluşturulmamak için bu seçeneği kullanın.
6. Obje Sor butonu ile detay bilgisi için istemcide görülecek değeri girin.
7. Obje Sor Tipi alanından obje detayının nasıl görüntüleneceğini seçin.
8. Görünürlük Aralıkları ile görünürlük aralıklarını belirleyin.
Bilgi servisi verileri de vektör katmanlarda kullandığınız veriler gibidir. Tematik, lod, detay
bilgileri, görünüm yazıları, tematik değiştirebilme gibi özellikler vektör katmanlarıyla aynıdır.
76