2015 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI KAPANIŞ RAPORU Çorum İli

2015 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI KAPANIŞ RAPORU
Çorum İli, Alaca İlçesi, Alaca Höyük ören yeri 2015 yılı kazı çalışmalarına Prof. Dr.
Aykut ÇINAROĞLU Başkanlığında 15.05.2015-30.11.2015 tarihinde arasında kaz, çevre
düzeni, koruma, restorasyon,
konservasyon ve yayın ağırlıklı olarak yürütülmesi
planlanmıştır. Bu kapsamda 05.06.2015 tarih ve 110488 sayılı onayı ile Alaca Höyük’te 2015
Yılında kazı iznimiz alınmıştır.
Kazı çalışmaları için; 16.06.2015 günü kazı evine gelinmiş kazı sezonu için kazı
evinde hazırlık çalışmaları yapılmış. Ancak, arazideki kazı, temizlik, restorasyon,
konsolidasyon çalışmalarına temsilci olarak, Çorum Müzesi elemanlarından arkeolog Mürsel
Bardak’ın katılımlarıyla, 27.06.2015 tarihinde başlanılmıştır.
2015 yılı kazı çalışmaları 9 grup altında planlanmıştı.
1.
ören yeri temizlik çalışmaları.
2.
Höyüğün genelinde kazı, restorasyon, konservasyon ve çevre düzenlemesi
çalışmalarının yapılması
3.
Eski Tunç Çağı Krali Mezarları canlandırma alanında mezarların bakımı - onarımı ve
temizliği
5.
“Alaca Höyük Gölpınar Hitit Barajı Rekreasyon ve Arkeopark Projesi” Çalışmaları.
6.
Etütlük Eser deposu tasnif ve düzenleme çalışmaları.
7.
8.
1983 yılı öncesindeki kazılardan arta kalan kazı toprağının tahliye edilmesi.
Alaca Höyük Müzesindeki etütlük eserler ve kazı etütlük deposunda bulunan eserlerin
fotoğraf-çizim ve bilgilerinin veritabanına aktarılması.
9.
2007-2013 yılları arasında ele geçen eserlerin ve kazı çalışmaları sonucunu içeren 2.
Monografik yayının hazırlık çalışmaları.
01. Kazı Heyet Üyeleri (Res. 1)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Temsilcisi Mürsel Bardak ve kazı Başkan yardımcısı
Arkeolog Duygu Çelik M.A. yardımıyla 2015 yılı kazı sezonu, 27 Haziran ile 8 Ekim 2015
arasında gerçekleştirildi.
Farklı dallardan gelen toplam 9 bilim insanı ile 1 İngiliz uzman ve 14 Türk öğrenci
çalışmalara katıldı. Bazı kazı üyeleri ise gerekçeleri ile katılamadılar. Yrd. Doç. Dr. Atilla
Türker kendi yüzey araştırmasına hazırlanması nedeniyle, Özgecan Aydın, programı
1
nedeniyle, Hülya Çalışkan doğum yaptığı için çalışmalara katılamadı. Ergun Kaptan hastalığı
nedeniyle, Yavuz Okan, Evren Gündoğdu, Yıldırım Gündoğdu programları nedeniyle kazı
heyetinde yer almadılar.
Metin Alparslan Boğazköy Kazı Başkan Yardımcısı olması
nedeniyle ancak ziyarette gelebildi. Erkan Baygül, çağrılmadığı için çalışmalara katılmadı.
Prof. Dr. Berna Alpagut ise kendi kazısını yürütmüştür.
02. İşçiler (Res. 2,3)
Alaca Höyük’te son yıllarda işçi temininde ciddi sıkıntılar yaşandığı için işçilerimizi,
en yakın kasaba olan Alaca’dan taşıma yoluyla getirmekteyiz, bu nedenle bu işçilerin tespit
edilmesi ve ulaşımı yapacak olan aracın teminin ayarlanması işlemi yapılmıştır. Bunu takip
eden süreç içerisinde Kazı Başkanlığımızca SGK ve İş Bulma Kurumu’nun yönergeleri
doğrultusunda iş alımları yapılarak ve yevmiye usulünde Alaca Belediyesince belirlenen rayiç
bedelle işçi çalıştırılmıştır. Kazı süresince 15-20 işçi ile çalışmalar devam edilmiştir. Ancak,
sigorta girişlerini yaptırıp çalışmaya gelmeyen işçiler de olmuştur.
Alaca Höyük Kazılarında asgari ücretli işçi çalıştırmak mümkün olmadığı için,
K.V.M. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ CARİ BÜTÇESİ (ADAM/AY) den Alaca Höyük Kazısı
için ayrılan 5 işçi 2 aylık asgari ödenek, her yıl olduğu gibi, 2015 yılı çalışmalarında da
kazıya katılan lisans öğrencilerimiz için kullanılmıştır.
03. Kazı Evi Tadilatı (Res. 4,5)
1940 Yılından kalma kazı evi ve hemen yanında yer alan eski müze binasının onarımı
ve bakımı yapılmıştır. Her iki binanın da çatı kiremitleri devşirilmiştir ayrıca, badana boyaları
ve elektrik tesisatının bakımı ve yer yer değişimi gerçekleştirilmiştir.
2014 Yılı kazı sezonu bitiminde, kazı evinin iki odalı bölümünün, elektrik tesisatından
çıkan yangın nedeniyle çatısı yanmıştı. Bu binanın çatısı, kapı penceresi ve zemin malzemesi,
Kazı Başkanın kişisel imkânları ve Çorum Belediyesi’nin katkıları ile yenilenmiştir.
04. Ören Yeri ve Çevre Düzenlemesi ve Tabelaların Yerine Konulması (Res. 611)
Ankara II. No’lu Bölge Koruma Kurulundan onaylı çevre Düzenlemesi Projesi, 2015
yılında ören yerinde işleyişe geçmiştir. Yürüyüş parkurları, revaklı dinlenme alanları, ören
yeri ışıklandırma ve Alaca Höyük’ün maketi çalışmaları gerçekleşmiş olup bu çalışmalar
Çorum Müze Müdürlüğü ile koordineli olarak yürütülmüştür. Ayrıca 2015 yılı çalışmalarında
2
yeni kazı alanında açığa çıkartılan Potern (?) yapısının gezi güzergâhını engellemesi
nedeniyle bu bölüme bu çalışma kapsamında bir köprü yapılmıştır.
Bu proje kapsamında Çorum Müzesi ve Kazı Başkanlığımızın işbirliği ile ören yeri
tabelalarının grafik çalışmalarında ve Alaca Höyük ören yerinin maketinin yapımında bilgi ve
doküman paylaşımı gerçekleştirilmiştir.
Bunun sonucunda da Höyüğün doğusunda 1997 yılından bu yana yürüttüğümüz
çalışmada ele geçen mimari ve küçük eser buluntuları, Alaca Höyük kazılarına bilimsel,
kültürel ve turizm açısında yenilik katmaya devam etmektedir.
05. Çanak-Çömlek (Seramik) ile ilgili Çalışmalar
2012 ve 2015 Yıllarında çanak çömlek incelemeleri, doktora çalışmaları kapsamında
çeşit bilim insanlarınca devam etmiştir. Kalkolitik Çağı seramikleri İtalya’da La Spiaense
Üniversitesinde doktora yapan Hülya Çalışkan Akgül tarafından doktora tezi için incelendi.
Hülya Çalışkan Akgül’ün çalışma özeti şöyledir:
“Alaca Höyük’te 2011-2012 Yılları kazı sezonu içinde Kalkolitik Çağ ve Erken Tunç
Çağının ilk evresine ait çanak çömleği üzerine çalışmalar, Anadolu Medeniyetleri Müzesi ve
Çorum Müze Müdürlüğü’nden alınan izinle incelenmiştir.
2011 ve 2012 Yılında üzerinde çalışılan seramiklerin tüm çizim ve fotoğrafları
tamamlanmıştı. Kazıda elde çizilen seramikler Corel Draw programıyla, dijital ortama
aktarılmıştır. 2012 Yılında tamamlanan çizim, fotoğraf ve veri girişlerinin sonucunda çanak
çömlek parçalarının ve eserlerin tasnifi yapılmıştır. Form ve mal grupları belirlenen
seramikler, Doğu Anadolu - Orta Anadolu’da ve yakın bölgelerdeki benzerleriyle
karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Böylece Kalkolitik Çağında, Orta Anadolu ile Doğu
Anadolu Bölgesi arasındaki kültürel ilişkiler açıklanmaya çalışılmıştır”.
Bu doktora
çalışması, jüri üyelerince kabul görmüş ve detaylıca Çorum Müzesi, Anadolu Medeniyetleri
Müzesi ve Kazı Başkanlığına raporun sunulması beklenmektedir.
2014-2015 yıllarında Kazı Başkanlığından ve Çorum Müzesinden alınan izinle,
Colombia Üniversitesinde doktora çalışmalarını yürüten Türkan Pilavcı, Hitit ritüel kapları
üzerinden incelemeler yapmıştır. Bu çalışma hala devam etmektedir.
3
06. Topografik Çalışmalar (Res. 12,13)
Her yıl kazı başlamadan önce Doktora öğrencisi Özgecan Aydın ve Anıl Vural
tarafından gerçekleştirilen bu çalışma, bu yıl Özgecan Aydının kazıya katılamamasından
dolayı, Mimar Suna İrem Öker ve Arkeolog Anıl Vural tarafından yürütüldü. Höyükteki,
özellikle yeni kazı alanlarımızda ve eski kazı alanlarındaki yeni topoğrafik ölçüm noktaları
tespit edilerek, eskileri ise kontrol edilmiştir. Bu bağlamda bozulan ya da yok olmuş noktalar,
tekrar belirlenmiştir.
07. Ören Yeri Temizlik Çalışmaları (Res. 14-17)
Alaca Höyük ören yeri turizme açık olması nedeniyle, alanın genelinde yabani otların
ilaçlama ot temizliği ve genel temizlik çalışmaları yürütülmüştür. Önceki yıllarda her yıl
periyodik olarak Kazı Başkanlığımız tarafından gerçekleştirilen ören yeri üzerindeki otlarla
mücadele çalışmaları 2015 Yılında, Çorum Müzesi Müdürlüğü tarafından yapılmıştır.
Alaca Höyük ören yerinde bulunan monumental Hitit yapılarının turistler tarafından
daha kolay ve anlaşılır bir şekilde gezilmesi için alanın tamamında ince bir ot temizliği
yapılmıştır.
Heyetimizce yürütülen ot temizliği çalışmaları ortalama, 25 günlük süreci almaktadır.
Koruma Amaçlı İmar Planı kapsamı Koruma Kurulundan onaylanan çevre düzenlemesi
çalışması,
08. Mimari Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları (Küçük onarımlar) (Res.
18-27)
“2014 Yılı kazı çalışmalar, Bakanlığınızın talebi üzerine restorasyon, konservasyon ve
çevre düzenlemesi” kapsamında yürütülmüştü. Ancak, alanın genelinde yapılması planlanan
küçük onarımlar ve konservasyon ve düzenleme çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığına
sunulan projenin maliyetinden daha az ödenek gelmesi üzerine 2014 yılı çalışmalarında
tamamlanamamıştır. Bu nedenle bu proje, 2015 yılı kazı programı kapsamında devam
edilmesi planlanmıştı. Ancak 2015 yılı bütçesinde de programımızda belirtilen mali bilançoyu
gerektiği gibi oluşturamadığımız için alanda acil olan bölümlerin küçük onarımları ve beton
harçların temizliği gerçekleştirilmiştir.
Alaca Höyük ören yerinde bulunan ve Hitit mabet-sarayı olarak arkeoloji literatürüne
giren yapının odalarının bazı duvarlarında kış koşulları, turistlerin duvarların üzerinde
gezmesi vb. etkenlerle oluşan tahribat nedeniyle yıkılmalar görülmüştür. Bu kapsamda,
4
yıkılan kısımların onarımlarının yapılması planlanmıştır. Hazırlanan projede yapılacak işin
kapsamı ve maliyeti belirtilerek Genel Müdürlüğünüze sunulmuştur. Proje maliyetinin bir
bölümü Genel Müdürlüğünüzce karşılanmış olup, 1997-2013 yılları arasında açığa çıkartılan
yapıların genelinde küçük çaplı onarımlar, 2014 yılında yapılmıştır. 2015 yılı çalışmalarında
ise “Potern yapısı” olarak tanımlanan alanda, surların duvarlarında görülen yıkılmalarında
onarımları yapılmıştır. Diğer bir onarım alanı ise “Su kanalı” ve maden atölyesindeki bazı
duvarlarda gerçekleştirilmiştir. Bu restorasyon ve konservasyon çalışmalarında hidrolik kireç,
kireç kaymağı, elenmiş höyük toprağı, küfeki tozu kullanılmış, bazı alanlarda ise höyük
toprağı, saman ve tutkal karışmış bir çamur harç ile destek verilmiştir.
Bakanlığınızın isteği üzerine, sonradan canlandırılan sfenksli sur kulelerinde yer alan
kopya kabartmaların onarımı için restoratörlerimiz ile yaptığımız görüşmeler sonucunda,
betondan yapılmış bu canlandırmalar üzerinde herhangi bir onarımın yapılmaması gerektiği
sonucuna varılmıştır. Onarım yapıldığı takdirde, çok yanlış ve sağlıksız sonuç çıkacağı
gerçeği doğrultusunda görüş birliği olduğu için, bu eserlerin tekrar kopyalarının ( Ankara
Anadolu Medeniyetleri Müzesinden)
alınması daha sağlıklı olacağı kararına varılmıştı.
Ancak bu çalışma kurul kararı gerektirdiği için alanın tekrar röleve ve restorasyon projesinin
çıkarılması için arayış süreci başlatılmıştır.
Ayrıca 2015 Yılı kazı sezonu içerisinde sfenksli kapının, doğusunda yer alan sfenksin
arkasına sonradan yapılmış bir beton bloğun tahrip olması, orijinal esere zararlı etkisinden
dolayı Genel Müdürlüğünüze yapmış olduğumuz kaldırma talebi incelemeye gelen
restoratörlerce de uygun görülmüştü. Söz konusu beton blok, 04.09.2015 gün ve 171063
sayılı yazılarınız doğrultusunda kaldırılmıştır. Kazımız temsilci denetiminde bu beton blok,
orijinal eserin yanından alınmıştır. Parçanın kaldırılması sırasında orijinal esere hiçbir şekilde
dokunulmamış zarar verilmemiştir.
09. Küçük Eser Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları (Res. 28)
Alan çalışması ve amorf seramik parçaları üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda ele
geçen pişmiş toprak, metal, kemik ve seramik objelerin, ek 19’da yer alan restorasyon
raporları ile detaylı olarak anlatılan işlemler, kazı laboratuvarında gerçekleştirilmiştir.
Restorasyon işlemleri İstanbul Üniversitesi Restorasyon Bölümü son sınıf öğrencisi tarafından
Kazı Başkanı kontrolünde yürütülmüştür. Küçük eserlerin cinsine ve bozulma durumuna göre
uygulanan restorasyon ve konservasyon işlemleri sonucu eserler, Çorum Alacahöyük
Müzesine kazandırılmıştır.
5
10. Mimari Çizim Çalışmaları (Res.29)
Alan çalışmasında açığa çıkartılan mimari kalıntıların belgelendirme çalışmaları için
“Total station” ile veriler alandan alınıp, auta cad programı ile çizimleri yapılmıştır. Temiz
çizim çalışmaları ise, kazı sonrasında devam etmektedir. Bu çalışmalar kazımız
uzmanlarından Mimar Suna İrem Öker, Gülseren Öker ile Anıl Vural ve Nurgül Koşucu
tarafından gerçekleştirilmiştir.
11. “Alaca Höyük Sfenksli Kapı ve Mabet-Saraya Ait Röleve ve Restorasyon
Projesi” Hazırlık Çalışması
Sfenksli Kapıda yer alan ve 1983’de kopyaları alınıp yerlerine konulan kabartmalı
ortastadlarda bozulmalar olduğu, bunların acilen yenileme ihtiyaç duyulduğu Genel
Müdürlüğümüz tarafından Kazı Başkanlığımıza bildirilmiştir. 2014 Yılı çalışma programında
yer alan ancak, kazının restoratörleri ile yapılan görüşmede bu canlandırmaların çimentodan
yapıldığı için üzerinde yapılacak onarımların daha kötü bir görünüm vereceği ve herhangi bir
onarımın yapılamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca yapılan bir ön çalışmada kopyaları alınan bu
kabartmaların
orijinal
boyutlarda
yapılmadığı
anlaşılmıştır.
Bunun
üzerine
Kazı
Başkanlığımız tarafından bu kabartmalı ortostadların orijinal boyutlarında tekrar kopyalarının
alınıp yerine konulması ve buna ek olarak da mabet-sarayın iç kapıları olarak adlandırılan
kapılarda yapılan beton tamamlamalarında kaldırılıp orijinal taşa uygun bir ekleme yapılması
kararı alınmıştır.
Bu çalışmalar ile ilgili proje, 2014 Mayıs Ayında II no’lu Ankara Kültür Varlıklarını
Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne sunulmuş ancak projenin eksikleri olduğu gerekçesiyle
onaylanmamıştır. Mabed-saray yapısının belli noktalarını yapılacak uygulamaların ve orijinal
olmayan yapılardaki eklemelerin değiştirilmesi işlemi olmasına karşın kurul uzmanları
tarafından alanın genelinin rölevesi istenmiştir. Bu projenin eksikliklerin giderilip Kurula
sunulması çalışmaları Kazı Başkanlığımız bünyesinde devam etmektedir.
Zaman
: Bu projenin hazırlığı devam etmektedir
Maliyet
: Bu projenin hazırlık maliyeti Alaca Höyük Kazısı Başkanlığı tarafından proje
maliyeti Denizbank sponsorluğunda karşılanmaktadır. Bu projenin uygulama maliyeti
projenin röleve ve restorasyon çalışmasının tamamlanması ile belirlenecektir.
6
12. “Gölpınar Hitit Barajı Rekreasyon ve Arkeopark Projesi” Çalışmaları
2005 Yılında Bakanlığımızın ve kazı sponsorlarının destekleri ile Alaca Höyük Hitit
Barajı alanında kazı çalışmaları yapılmıştır. Barajın kaynak suyu nedeniyle su rezerv alanında
ve baraj taş dolgu setti üzerinde yoğun olarak kamış üremektedir. Bu otlar zamanla, yayılım
göstermektedir. Bu alanda bir çevre düzenlemesi yapılması ve kazıların devam edebilmesi
için bir proje arayışına girilmiş, bununla birlikte Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı Sn.
Prof. Dr. Prof. Dr. Lütfi AKÇA ile yaptığım görüşmeler sonucunda söz konusu bölgede,
rekreasyon ve arkeopark alanı yapılması kararına varılmıştır. 2015 Yılında bu çalışma
uygulama aşamasına geçmiş ve DSİ 5. Bölge Müdürlüğü tarafından programa alınmıştır. Bu
bağlamda 27,7 hektar alanında kamulaştırma işlemi yapılmış ve proje ihalesi ve yükleniciye
işyeri teslimi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kamulaştırma işlemi yapıldığı için Alaca Höyük
Gölpınar Hitit Barajı alanında kazı çalışmalarının devam edilmesi de 2016 Yılı programımız
içinde yer alacaktır.
Zaman
: Projesi hazır ve bu yıl içinde başlanacaktır ortalama 2 yıl içinde bitirilmesi
beklenmektedir
Maliyet
: Bu projenin arkeolojik anlamda denetimi Alaca Höyük Kazısı Başkanlığı
tarafından, maliyetleri ise DSİ (Devlet Su İşleri )tarafından karşılanmaktadır.
13. Kazı Çalışma Sistemi
Alaca Höyükte kazı sistemi, locus ve seviye metoduyla yapılmaktadır. Her kazma
vuruluşunda locuslar ve seviyeler açma sorumluları tarafından belirlenmekte ve seramik
kasaları yenilenmektedir. Seviyelerin derinliği rakam ile gösterilmekte, locus ise, bölgesel
ayrımı ifade ettiği için harf ile sembolize edilmiştir. Seviye kronoloji tablosunu çıkarmada,
locus ise alan üzerinde değişimi tespitte kullanılan bir sistemdir. Arazide tespit edilen mimari
kalıntılar işlevine göre isim alır ve kazı sistemindeki bir kodlamayla belgelendirmesi
yapılmaktadır. Mimari unsurlar tespit edildiğinde seviye ve locus ifadesi bırakılır mimari
buluntu kendi koduyla isimlendirilir. Böylece, mimarinin kronolojik tablodaki yeri bu
seviyelendirmeyle belirlenmiş olur. Ayrılan bölgelerde toplanan seramik parçaları (Amorflar)
kasalarda toplanıp bilgi fişleri hazırlandıktan sonra poşetlenip kazı evinin arkasında bulunan
bahçede yıkanmakta ve masalara seramiğin geldiği açama, seviye ve locusuna göre dizilmekte
ve incelenmektedir. Bu inceleme sonucunda etütlük parçalar ayrıldıktan sonra, seramiklerin
istatistik ve tipolojik çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Tümlenecek ya da onarılacak kaplar,
7
laboratuvara alınır ve Kazı Başkanının denetiminde restoratörler tarafından gerekli
uygulamaları yapılır.
Açmaların her gün, gün başladığında ve çalışma bitiminde fotoğrafları çekilmekte ve
belgelendirmeleri yapılmaktadır. Bir bağlantısı olmayan ve bütünlük arz etmeyen mimari
kalıntıların fotoğrafları ve çizimleri yapılıp, kaldırma işlemi gerçekleştirilmektedir.
14. Kazı Çalışmaları
1. Maden Atölyesi Yapısı Doğusunda Kazı Çalışmaları
J3 (23)-J4 (3)-J4 (4)-J4 (8) Açmaları
2004-2008 Yılları arasında kazı çalışmalarının yapıldığı bu yapı içerisinde zamanla
oluşan akıntı topraklar temizlenmiştir. Bu temizlik esnasında O2 (Oda 2) olarak isimlendirilen
yapının tabanına ulaşılmıştı. Ancak 2014 Yılı kazı sezonunda Bakanlığınız görüşleri üzerine
kazı yapılamadığında düzenleme yapılıp bırakılmıştı. Bu nedenle 2015 yılı kazı programı
içinde bu yapı grubunda, programımız kapsamında çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Alaca Höyük’te daha önceki yıllarda çalışılmış ve “Atölye” olarak yorumlanmış 4.
yapı katına ait yapının daha detaylı incelenmesi ve bu yapının çevresi ile olan bağlantısının
araştırılması amacıyla; J4(8), J4(4), J4(3), J3(22) ve J3(23) plankarelerinde çalışmalar
yürütülmüştür.
Çalışmalar J4(4) plankaresinde başlamış ve burada atölyenin eski evresine ait (4b yapı
katı) bir odanın tespitinden sonra çevre plankarelere doğru genişletilmiştir.
a. J4(4) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar (AYE 1) (Res. 30,33)
8
J4(4) alanındaki kazı çalışmalarına 1 Temmuz 2015 tarihinde başlanılmıştır. Bu alan,
atölye yapısının doğusu ve istinat duvarı arasında kalan boşlukta yer almaktadır. Buradaki
çalışmalar sonucu, atölye binasının eski evresine (4b yapı katı) ait olduğu tespit edilen ve
AYE 1 olarak adlandırılan bir oda açığa çıkarılmıştır. Odanın duvarları, atölye yapısının yeni
evresi olan 4a yapı katının duvarları ile aynı aks üzerinde uzanmaktadır. Ancak, 4b yapı katı
duvarlarının, 4a yapı katı duvarlarına göre daha kalın olduğu göze çarpmaktadır. Yapı
içerisindeki dolgu toprak, üst seviyede kırmızı ve kistli bir özellik gösterirken; tabana
yaklaşıldığında ise koyu kahverengi ve oldukça nemli bir hal almıştır. Üst seviyede
karşılaşılan kistli toprak, höyüğün doğu ve kuzeyi boyunca geniş bir alanda karşımıza
çıkmaktadır.
Oda, 550x200cm boyutundadır. Odanın duvarlarının yaklaşık olarak 7 sıra taş dizisi
korunmuştur. Tabanında yer yer yangın izlerine rastlanmıştır. Ayrıca yapının duvarları, batıdoğu yönünde bir çöküntü olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle doğu duvarı bu çöküntü
sebebiyle eğik bir açıyla yükselmektedir. Tüm bunlar yapının, yaşanan bir felaket sonucu son
bulduğunu ortaya koymaktadır. Bunun sonucu olarak duvarların doğusunda, taş temellerin üst
yapısına ait kerpiç döküntülere rastlanmıştır.
Yapının bir diğer ilginç özelliği ise, doğu ve batı duvarlarının; bir üst evreye ait su
kanalı tarafından kesilmiş olmasıdır. Bu kanal doğu-batı yönünde uzanmakta olup, söz konusu
odanın duvarlarını ikiye bölmüştür.
Oda içerisinde bulunmuş malzemeye baktığımızda; tunçtan yapılmış delici ve
iğnelerin yanında çok sayıda pişmiş toprak kapak (?) ya da ağırlık (?) ile karşılaşılmıştır.
b. J4(3) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar (AYY 1 ve Avlu) (Resim 34-39)
9
J4(3) alanındaki kazı çalışmalarına 4 Temmuz 2015 tarihinde başlanmıştır. Bu
alandaki atölye yapısına ait avlu ve onun güneyinde AYY 1 olarak adlandırılan bir oda,
önceki yıllarda açığa çıkarılmış ancak taban seviyelerine ulaşılamamıştır. Bu yılki
çalışmalarla birlikte; hem söz konusu oda, hem de avlunun tabanı ortaya çıkarılmıştır.
AYY 1 olarak adlandırılan oda, atölye yapısının yeni evresine; yani Alaca Höyük’ün
4a yapı katına aittir. Burada yürütülen çalışmalarda, yaklaşık 20 cm. sonra taban seviyesine
ulaşılmış ve taban üzerinden bir adet tezgâh ağırlığı ve bronz iğne ele geçirilmiştir. Oda
dikdörtgen planlı olup, avlunun güneyinde konumlanmaktadır. Odanın kuzeydoğu köşesinde
parçalanmış haldeki bir küp; taban seviyesinin altına çukur açılarak oturtulmuş şekilde ele
geçmiştir. Çalışmalar sırasında, eski evreye (4b yapı katı) ait duvar izlerine rastlanmış ve
bunun üzerine bu oda içerisinde daha derine inilerek 4b yapı katına ait yeni bir oda açığa
çıkarılmıştır.
4a duvarları
4aDuvarları
4b Duvarları
4b Duvarları
Aye2
Duvarlar; üst evreye ait odanın duvarları altında, dışa doğru hafif çıkıntı yapacak
şekilde; aynı doğrultuda (Doğu-batı) uzanmaktadır. Dikdörtgen planlı oda AYE 2 rumuzu ile
adlandırılmıştır. Oda içerisindeki toprak koyu kahverengi ve oldukça nemli bir yapıdadır.
Seramik parçaları ve kemik yoğunluğu fazladır. İçerisindeki yoğun kül ve karbon, odanın
kullanımının yangın sonucu son bulduğunu ortaya koymaktadır.
Yapının duvar taşlarının içe bakan yüzleri düzleştirilmiştir. Duvarlar, iki sıra orta
büyüklükteki taşların arasının küçük taşlar ile doldurulması sonucu oluşturulmuştur. Odanın
kuzey duvarında yer alan boşluğun kapı geçiş amaçlı kullanıldığı anlaşılmıştır.
10
4a yapı katı duvarı
4b yapı katı duvarı
Kapı geçişi
Oda içerisinde tezgâh ağırlıkları, bronz iğneler, külçeler, testi ve tabaklar, ezme taşları
ve kemik bir objenin ve hiyeroglif baskılı kulp parçası ve bunların yanında sayısı 100’ü bulan
cüruf parçaları toplanmıştır. Her biri yaklaşık 10 kg ağırlığındaki 2 adet bronz külçe ve çok
yoğun cüruf artığı, yapı içerisindeki üretimin yoğunluğunu gözler önüne sermektedir.
11
Ele geçen buluntular arasındaki külçeler, özellikle yapının işlevi ya da işlevlerinden
birinin anlaşılması amacıyla ayrı bir öneme sahiptir. Külçeler disk biçimli olup her biri
yaklaşık 10 kg ağırlığındadır. Bu tipte benzer bir külçe parçası Alaca Höyük’ün eski dönem
kazılarında da bulunmuş olup, Eski Hitit Dönemi’ne ait olduğu belirtilmiştir. Külçeler ile
aynı oda içerisinde ele geçmiş bir sürahi formunun benzerlerine ise Boğazköy ve Alişar’ın
Assur Ticaret Kolonileri Çağı’nda rastlanmaktadır.
Bu alanda, 4. yapı katı öncesinde yani Erken Tunç Çağı’nda benzer faaliyetlerin var
olup olmadığını anlamak amacıyla, oda (AYE 2) içerisinde derinleşme çalışmalarına devam
edilmiş ve bunun sonucunda 5. yapı katına ait duvarlara rastlanmıştır. Alanın darlığından
dolayı yapıya ait iki odanın ancak küçük bir bölümünde çalışılabilinmiştir. Odaların devamı,
bir üst evre yapısı olan AYE 2’nin güney duvarının altından; güney yönüne doğru
uzanmaktadır. Bu odalar Oda 30 ve Oda 31 rumuzu ile adlandırılmıştır. Yapının üzeri yoğun
bir yangın tabakası ile örtülüdür. İçerisinden kül ve yoğun kerpiç kalıntıları temizlenmiştir.
Bu yangın tabakası höyüğün genelinde rastladığımız ve Erken Tunç Çağı’nın sonuna işaret
eden yangınla aynıdır. Duvarların ancak iki sırası korunabilmiştir. Çalışılan alanın darlığı
sebebiyle odaların planı tam anlaşılamamış olsa bile, bir üst seviyedekinden oldukça farklıdır.
Duvarlar keskin köşeler yapmak yerine, daha yumuşak köşeler sahiptir. Kullanılan taşlar daha
büyük boyutludur. Bu iki oda içerisinde; tezgâh ağırlıkları, bronz iğneler, ocak ayakları,
ağırşaklar, obsidyen dilgiler, bir adet deniz kabuğundan kolye ucu, bir adet çanak, bir edat
üçgen biçimli taş obje, kemikten düdük (?), ve ezme taşı bulunmuştur. İçi ve dışı farklı
renkteki (Kırmızı-siyah) seramikler, kırmızı veya siyah tek renkli seramikler en çok
karşılaşılan seramik gruplarıdır. Üzerlerinde kimi zaman tırnak bezeme de bulunur. Ele geçen
geometrik boya bezemeli yarım bir kap parçası ve diğer parçalar; bu tür ETÇ boyalı
seramiklerinim; Alaca Höyük’te 5. Yapı katında; yani M.Ö. 2. Bin yıla geçişte olduğunu
göstermesi bakımından önemlidir.
12
O31
O31
O30
J4(3) plankaresinde çalışılmış bir diğer alansa, atölye yapısının avlusudur. Buradaki
çalışmalar 10 Temmuz 2015 tarihinde başlamıştır. 1079.160 kot yüksekliğinde taban
seviyesine rastlanan avlu içerisinde oldukça sert ve kesekli özellik sergileyen dolgu toprak
temizlenmiştir. Bu çalışmalar sırasında iki adet ağırşak ve bir adet tezgâh ağırlığı ele
geçirilmiştir. Avlunun kuzeyinde yürütülen çalışmalar sırasında dağınık duran taş dizilerine
rastlanmıştır. Bunların temizlik çalışmaları sırasında ise pişmiş topraktan bir adet ağırşak ve
ağırlık ile kemik iğne bulunmuştur. Taş dizileri temizlendikten sonra, bunların doğu-batı
yönünde uzanan bir kanal yapısına ait olduğu belirlenmiştir. Bu kanalın doğudaki uzantısına,
bir önceki raporda AYE 1 olarak adlandırılan odanın içerisinde rastlandığını belirtmiştik. Söz
konusu kanalın yan tarafları 3 sırası korunmuş bir duvar ile çevrilidir. Ortalarında ise büyük
boyutlu kapak taşları yer almaktadır. Kapak taşlarının boyutları kimi zaman 1 metreyi
13
geçmektedir. Bu kapak taşları çökme sonucu kanalın tabanı üzerine düşmüştür. Kanal
içerisinde rastlanan kum tabakası bu mimari öğenin kanal olarak değerlendirilmesini doğrular
niteliktedir.
c. J3(22)-J3(23) Plankarelerinde Yürütülen Çalışmalar
Avlunun kuzeyinde konumlanan bu plankarelerde çalışmalara başlamadaki amaç,
avlunun kuzeyinde yer alan olası odaları saptamak olmuştur. Ancak yürütülen çalışmalarda
herhangi bir mimari ize rastlanmamıştır. Bu bölgede yoğun bir kistli ve kerpiç döküntülü
toprak kaldırılmıştır. Moloz yığınını andıran bu bölge; kuzeyde konumlanan ve bir sonraki
seviyeye ait olan anıtsal yapı için düz bir zemin oluşturmak için kullanılmış olur. Höyüğün
güney-kuzey yönünde yükseldiği ve söz konusu alanda bu yükseltinin en yüksek açıya
ulaştığı; alanı çevreleyen istinat duvarı takip edilerek de anlaşılmaktadır. Bu durum göz önüne
alındığında, alanın kuzeyinde yükselen anıtsal yapı için zemini düzlemek için böyle
düzenlemeye gidildiği düşünülebilir.
14
d. J4(8) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar
4a duvarı
4a yapı katı tabanı
4b yapı katı duvarı
Bu alandaki çalışmalar 11 Ağustos 2015 tarihinde başlamıştır. Çalışmaların amacı,
kuzeyde; J4(3) plankaresinde rastlanan ve Oda 30 olarak adlandırılan Erken Tunç Çağı
yapısının güney yönündeki devamının araştırılmasıdır.
Çalışmalar sırasında ilk olarak; 4b yapı katına yani Eski Hitit Dönemi’ne ait bir odanın
içerisine girilmiştir. Duvarları oldukça tahrip olmakla beraber, doğu ve kuzey yöndekilerin bir
kısmına ulaşılabilmiştir. Kuzey yönündeki duvarlar bir enkaz halinde açığa çıkarılmış,
bunların temizlik çalışmaları sırasında yıkılan taşlar altında kalmış 3 adet tabak, bir adet testi
ve bir adet ağırlık ele geçirilmiştir.
15
2. Höyüğün Kuzey Doğusunda Yapılan Kazı Çalışmaları
Bu alanda çalışma amacımız,
1997 yılından bu yana devam eden II. Şev/istinat
duvarının devamını araştırmak ve 2013 yılında açığa çıkartılan Hitit İmparatorluk yapısının
diğer odalarını gün ışığına çıkarmaktır. Bu kapsamda yapılan çalışmalarda yüzeye çok yakın
olan bölümlerde homojen olmayan bir toprak yapısı ile karşılaşılmış ve bu atık toprak
temizlenmiştir. Osmanlının son yılları ve Cumhuriyet Köyü meskenleri höyük üzerinde derin
tesviye yaptıkları için alt kültürleri ciddi bir şekilde karıştırmıştır. Bu nedenle yüzeye yakın
buluntular sağlıklı kronolojik bilgiyi vermemektedir.
a. J3 (13) No’lu Açmasında Yürütülen Çalışmalar (Resim 74-94)
Açmanın batısında yüzeydeki karışık toprağın ve geç dönem kuyularının temizlenmesi
ile birlikte seviye inme çalışmaları devam etti. (13) No’lu açma J3 alanın en düşük kotta
olduğu alandır. Bu nedenle bu açmada yüzey torağından sonra Hitit kültür kalıntılarına inildi.
Kazı sisteminde Seviye 4 tekâmül eden bir mimari yapı ile karşılaşılmıştır. Bu mimari yapı
O28 olarak isimlendirilmiştir. Bu kalıntının güney batı köşesi korunmuş, Doğusunda ayrıca
geç dönem kuyusu olan K31 tespit edilmiştir. Bu kuyudan dolayı O28 doğu duvarı tahrip
olmuştur. İki ayrı tabanı vardır. T1 (Taban1)üzerinde envanterlik/dökümlük değerde 1 adet
büyük boy çömlek ya da kapak ve bir adet etütlük değerde Hitit imparatorluk dönemine
tarihlenen kap parçası ele geçmiştir.
T1
T2
O28
O28 hemen doğusunda E22 (Element) olarak tanımladığımız bir kalıntı görüldü. Bu
yapı birbirine paralel devam eden, aralarında 110 cm bir boşluk bulunan bir giriş / kapı
özelliği gösteren yapı tespit edilmiştir. Taşlar yerel mermer denilen kireç taşıdır. İri boyutta
taşlardır. Güneyde olanın ikinci sırasından bir taş korunmuştur. Girişin? güneyi ve kuzeyinde
kullanılan malzeme ve işçilik birbirinden çok farklı olmasına karşın giriş her iki uçtan
bağlantı sağlamıştır.
16
D4
E22/Giriş?
E22
Yapının güney doğusu ve güney batısındaki bağlantı bölümleri, girişin güneyinde 2013
yılında uzantısı devam eden bağımsız bir duvar olarak görülen D4 (Duvar 4) ile girişin güney
batısı bağlanmaktadır. Güney-doğu köşesi ise istinat duvarı ile birleşmektedir. Girişin
kuzeyinde ise II. İstinat duvarının hemen önüne yapılan D4 (duvar 4) devamı şeklinde görülen
ancak arkası kistli kayaç ile birlikte düzensiz taşlarla doldurulan bir yapı ile karşılaşılmıştır.
D4 ile II. İstinat duvarı arasında tamamen kistli kayaç dolgu tespit edilmişti. Ancak, girişin?
kuzeyinde kistle birlikte taş dolguda görülmüştür. D4 görülen yapı malzemeleri daha gelişi
güzel mevcut buluna taşların örülmesi ile oluşturulmuş ancak kuzeydeki tahkim ise daha
düzenli ve tek tip taş cinsi ile Hitit yapı tarzına yakın olarak inşa edilmiştir. Girişin güney
kesimi ve kuzey kesimi arasında işçilik ve yapı malzemesi arasında fark çok belirgindir. Bu
da bu yapının tek seferde yapılmadığını ortaya koymaktadır.
17
Ancak açmanın güneyinde D4 (duvar 4) ile II.
İstinat duvarı arasında doldurulan kistli, kayaç
yapısının bir iptal amaçlı yapıldığını tespit etmiş
olsak da, D4 kullanım amacı ve dönemi hakkında
II istinat duvarı
herhangi bir yapı ile bağlantı oluşturamamız
neticesinde bir yorumda bulunamamıştık. Açığa
çıkartılan E22/giriş yapısı ve açmanın kuzeyinde
tespit edilen D4 devamı olduğu anlaşılan ve yine E22 bağlanan bir kalıntının açığa
çıkartılması, bu yapının Hitit İmparatorluk Çağı kalıntısı olması nedeniyle D4 olarak
adlandırılan yapı bundan sonra Hitit İmparatorluk yapısı olarak tanımlanabilecektir.
D4
O28
E22
İstinat duvarının çevrelediği höyüğün doğusunda 2013 ve 2015 yılları arasından 10
odalı bir bağımsızı yapı grubu açığa çıkartılmıştır. Bu yapının ikinci evresi (2b), D4 ve E22
istinat duvarı iptal edildikten sonra tekrar yapılan yapılardır. Bu nedenle Hitit İmparatorluk
Çağına ait II. İstinat duvarı kendi dönemi içerisinde kistli bir kayaç ile iptal edilmiş ve yeni
daha zayıf özellikte bir yapı ile tahkim oluşturulmuştur.
18
1997 -2013 yılları arasında tespit edilmiş olan II şev/istinat duvarı höyüğün doğu
yönünü çepeçevre sarmıştır. Bu duvarın güneyden ve kuzeyden uzantılarının devam ettiği
kesitten izlenebilmektedir. Bu nedenle programımız doğrultusunda bu alanda çalışmalar
yapılmıştır.
Höyük yüzeyine çok yakın olan, II şev/İstinat duvarı olarak adlandırılan yapının, bu
yıl ki 10m’lik bölümü J3 alan ve (13) no’lu açmada yer almıştır. Açmanın genelinde kazı
sistemimizde seviye 4’e tekâmül etmektedir. Höyüğün kronolojisinde ise II. İstinat duvarı 2
yapı katına aittir. Yukarıda Hitit imparatorluk dönemi yapı kalıntılarının iki farklı evre
sunduğunu belirtmiştik. Bu sebepten
b evresi olarak eski evrenin yapı
kalıntısı
olarak
burada
isimlendirilmiştir. Mevcut yapının bir
kısmının ilk 3 sırası I. Bin dönemi
(Geç Frig) kalıntısı olan K33(kuyu)
tarafından
tahrip
edildiği
anlaşılmıştır. J3 (13) no’lu açmada
istinat duvarının bir bölümünde 110
cm ölçülerinde boşluk görüldü ve bu boşlukta iki basamağı korunmuş bir merdiven tespit
edildi. İlerleyen kazılarda boşluğun iki tarafında hafif eğimli iri taşlar açığa çıkarıldı. Bir
potern görünümü veren bu yapının bir potern mi yoksa su kültü ile ilgi bir yapı kalıntısı mı
(Benzerleri Boğazköy’de ve Oymaağaç’da bulunmuş) olduğunu ilerleyen kazı çalışmalarında
anlaşılacaktır. Bu alan da gelecek kazı sezonunda araştırılmaya devam edecektir.
19
II. istinat duvarı kuzeye doğru devam etmektedir. 2015 Yılı kazı sezonu ile uzunluğu 110 m
bulmuştur. 2. yapı katının a evresinde iptal edilmesine karşın tahrip edilmemiş bir destek
duvarı şeklinde önü doldurulmuştur.
Bu alanda çalışmalarımız devam edecektir. Bu her iki yapı evresinin B yapısı ve II
istinat duvarı ile bağlantıları bu alandaki tüm çalışmalar bittikten sonra netlik kazanacaktır.
İstinat duvarı hem güneyden hem de kuzeyden devam etmektedir. İstinat duvarının
güneyden uzantısını kazmak için Kazı programımıza eklememize rağmen bu yılki bütçe
doğrultusunda öncelikli olarak kuzey alanında çalışmayı uygun bulduk. Bu alandaki
çalışmalar 10x10 m ölçülerinde açma açarak çalışmalara devam edilmiştir.
20
b. J 3 (22) ve J 3 (17) Açmalarında Yürütülen Çalışmalar (Resim 58-73)
2007 ve 2013 Yılı kazı çalışmalarında J 3 (18) ve J 3 (13) Açmalarına denk gelen
alanda açığa çıkartılan Hitit İmparatorluk Dönemine tarihlenen bağımsız bir yapı kalıntısının
10 adet odası açığa çıkartılmıştı. 2015 yılı kazı programımız kapsamında J3 alanına denk
gelen
(12)-(17)
ve
(22)
açmalarında
da
kazı
çalışmaları
10x10m
açmalarda
gerçekleştirilmiştir.
2013 yılında bu açmalara denk gelen alanda yüzey toprağının kazısı yapılmış ve kazı
sezonu bittiği için bırakılmıştı. 2015 Yılında aynı alanda seviye inme çalışmaları yapıldı ve
2013 yılında bulunan Geç Frig Dönemi yapılarının devamı olan yapılar açığa çıkartıldı. Yine
iki evreli tespit ettiğimiz Geç Frig yapıları çok tahrip olmuştur ve bir plan çıkarmak mümkün
değildir. Kalıntıların belgelendirme işlemleri yapılmış ve kaldırılmıştır. Kazı sisteminde
seviye 2 tekâmül eden, I yapı katının kalıntıları J3 (13) ve (12) açmalarındakilerle bir
bütünlük oluşturmaktadır.
Hitit İmparatorluk Dönemi yapısının üzerinde tamamen Frig
kalıntılarını tespit ettik. Ancak Geç Dönem yapıları Frig kültürünü yüzeye çok yakın olduğu
için ciddi oranda tahrip etmiştir. E24(Element 24) olarak tanımladığımız sokak olabilecek
yapı kalıntısı hemen açmanın batı sınırında açığa çıkarılmış olup kuzeye doğru devam etse de
bozulmalar görülmüştür.
E24 (Element 24) doğusunda ise dağınık halde bir enkaz ile karşılaşıldı. Bu yapı
kalıntılarının belgelendirme işlemleri yapıldıktan sonra kaldırıldı ve seviye inme çalışmaları
devam edildi. Açmanın kuzey batısında Hitit yapısı üzerinde yapılmış bir mimari kalıntı tespit
edildi. Hemen altından ise Hitit İmparatorluk yapısının ilk evresi açığa çıkarıldı. Ancak bu
kalıntılar birbiri üzerine kurulduğu için yapıların tam planını anlamak mümkün olamadı.
21
2013 yılında tespit ettiğimiz ve B yapısı olarak tanımladığımız bu bağımsız yapının,
bu kazı sezonunda tam bir planını çıkarmak mümkün olmuştur. Şimdilik 10 adet odadan
oluşan yapının 4 adet odası 2015 yılında açığa çıkartılmıştır. Bu yapı iki ayrı evreden
oluşmaktadır. Yapının O8 ve O9 (oda 8 ve 9) ortak duvarı K37 ve K38 (Kuyu 37 ve38)
tarafından, O9 (Oda 9) kuzey duvarının küçük bir bölümü ve odanın içi ise K36 (Kuyu 36)
tarafından tahrip edilmiştir. Yapının daha güneyde yer alan, J3(22) açması sınırları içerisine
giren odalarında daha yoğun bir tahribat vardır. Bu açmada yer alan O2 (Oda 2)de ise Plan ile
bir tamamlaması yapıldığında yine O7 ve O8 olduğu gibi bir dikdörtgen alan oluşturulmuş ve
O10 güneyinde ise yapının Geç Frig çöp kuyuları ile ciddi bir tahribatı görüldüğü için odanın
izine rastlanılmasa da yapının planını çıkarmamızda yardımcı olmuştur.
O7, O8, O9, O10 (Oda 7, 8, 9, 10) tabanları taş döşemelidir. Taş döşemenin olmadığı
yerler ise kistli toprak ile takviye edilmiştir.
Oda 7 = O7: O8’in güneyinde yer almaktadır. Sonradan bir ortak duvar ile O7 ve O8
ikiye bölünmüştür. Çünkü taş döşemeli taban ortak duvarın altına doğru ilerlemektedir.
Kuyular tarafından tahrip olmayan yerler tespit edilmiştir. Oda 410 cmx780 cm ölçülerinde
olup dikdörtgen formdadır. Çünkü yapı ilk yapıldığında kare şeklinde bir avluya sahipti bu
ortak duvarın bölmesiyle iki farklı dikdörtgen mekânlar elde edilmiştir. Bu yapının içerisinde
K42 Tespit edildi kuyu taş döşemeyi tahrip etmiştir. Ancak bir kısmı halan korunmuş olup iri
sal taşı şekliden güzel bir döşemeye sahiptir. O8 (Oda 8) taş döşemesinden farklıdır. Bu da
bize bu yapının tek bir inşaa aşamasında bitirilmediğini göstermektedir. O8 ve O7 (Oda 8 ve
7) ortak duvarı üzerinde iki adet andezitten işlenmiş (Düzeltilmiş) taş bloklar tespit edilmiştir.
Ayrıca yapı bir sonraki kültür kalıntıları tarafından ciddi oranda tahrip edilmiştir.
O 7’nin D3, I. Bin mimari kalıntıları tarafından da kullanılmıştır. O7 D3 (Ya da O7 ve
O8 ortak duvarı) I. Binde kuzey güney istikametinde uzanan bir duvar ile ikiye bölünmüştür.
Küçük mekânlar oluşturulmaya çalışılmıştır. I. Bin kalıntıları Hitit İmparatorluk Çağı
yapılarının üzerine oturtulmuştur. Geç Dönem yapıları tarafında tahrip edildikleri için bu
yapıların tam bir planını çıkarmak mümkün değildir.
22
O8
O7
Oda 8 = O8: Yapının en kuzeyindeki odadır. Dikdörtgen yapıda bir özellik
göstermektedir. O8 D1 (O8 ve O7’nin ortak duvarı) K37 ve K38 tarafından tahrip olmuştur.
Bu duvar yapıya sonradan eklenmiştir.
Oda 780 cmx240 cm ölçülerinde ve deniz
seviyesinden 1083.965 m derinliktedir. Odanın tabanı taş döşemelidir. Taş taban O7 (Oda 7)
göre daha küçük ve sıkışık düzendedir. Odanın içinde kuzeybatısında K36 tespit edilmiştir.
Bu kuyu taş döşemeli tabanı da tahrip etmiştir. Yapının içerisi boşaltılmıştır. Hiçbir küçük
eser buluntusuna rastlanılmamıştır. Yapının genelinde olduğu gibi O8 (Oda 8) içerisinde sarı
renkte bir dolgu toprak tespit edildi. Dolgu toprağın içerisinde Eski Hitit özellikleri gösteren
seramik parçaları ele geçmiştir.
23
Oda 9 = O9: Açmanın kuzey batısında bulunan bu odanı üzerinde küçük bir Frig
yapısı tespit edilmiştir. Odanın duvarları kullanılarak daha küçük bölmeli odalar inşa
edilmiştir. Alttaki yapı ise yine kare planlı taş döşemeli, taş döşeme O8 olduğu gibi sıkışık
düzende ve taşlar düzensiz formdadır. Odanın korunan ölçüleri 410 cmx 350 cm’dir.
Oda 10 = O10: Yapının en batısındaki odadır. Oda 240 cmx310 cm ölçülerinde ve
deniz seviyesinden 1083.842 m yüksekliktedir. Odanın tabanı taş döşemelidir. Taş taban
O7’de olduğu gibi iri sal taşı şeklinde ve oldukça düzenlidir. Odanın duvarları iki evrelidir.
Taş taban ikici evreye aittir. Düz taşların altı, yığıntı taş ile beslenmiştir. Daha sonra bu taşlar
yerleştirilmiştir. Odanın kuzeyi korunmuş ancak güneyi Frig kuyuları tarafından tahrip
edilmiştir. Bu taban birinci evreye aittir. İkinci yenileme evresinde tahribata bağlı olarak bir
taban izine rastlanılmamıştır.
24
O10
O10
B Yapısının Genel Özellikleri
B yapısı rumuzu verilen Hitit İmparatorluk yapısı iki evrelidir. Eski evre daha iyi
korunmuş bir plan vermektedir. Yapı 2a ve 2b olarak iki ayrı evre de değerlendirilecek olursa
2b evresi eski evredir. Yapının genel planı, ortada kare planlı büyük bir avlu ve doğusunda,
batısında ve kuzeyinde 3 ayrı küçük kare planlı
odalar bulunmaktadır. Yapının güneyi tahrip
olmuştur. Ancak iyi durumdadır. Yapı tekniği
olarak Hitit İmparatorluk Çağı yapılarında
görülen benzer teknik burada da uygulanmıştır.
İki yüzü de muntazamca örülen duvarlar
görülmektedir. Yüzleri düzgün taşlarla örülen
duvarın orta kısımları “helik” denilen yumruk
büyüklüğündeki
taşlarla
doldurulmuştur.
Duvarların kalınlıkları 60-80 cm ölçülerindedir.
Erken evrenin odalarının içerisi bir dolgu toprak
ile doldurulmuştur. Bu dolgu toprak içinden Eski Hitit amorf malzemeleri ele geçmiştir. O7
ve O8 ortak duvarının K38 tahrip etmiştir. Bu kısımda oda içerisindeki karışıklıkta dolgu
toprağın içerisinden Assur Ticaret Kolonileri Dönemine tarihlene 1 adet damga mühür ele
geçmiştir.
Bu nedenle yapının kendi döneminde iptal edilmesi ve yeniden düzenleme
geçirdiği için bu evrede in-sitü eser bulunmamıştır.
2a evresinde ise tam bir plan çıkarmak mümkün olamamıştır. Yapının yenileme evresi
olarak da söylenebilir. Avlu yapısı iptal edilmiş ikiye bölünmüştür. Batıdaki odalarda Frig
kalıntılarından dolayı evre tespit edilmiş ancak planı çıkarılamamıştır. Aynı kültürel özellik
burada da devam etmiştir.
25
B yapısı içerisinde in-sitü bir buluntu ele geçmemiştir. Boğazköy’de olduğu gibi Alaca
Höyük’te de İmparatorluk Döneminde sistemli bir şekilde bölgeyi terk ediş olduğu için
mekânların içerisinde çok fazla buluntu ele geçmemektedir. Ayrıca bu yapının bir diğer önemi
ise Alaca Höyük kazılarında ilk defa sistemli kazılarda bu yapı içerisinde tablet ele geçmiş
olmasıdır. Ritüel bir konuyu ele alan tablet parçası ve mekânın planı göz önüne alındığında
küçük mabedin paralelinde yer alan ayrı bir mabed yapısı olarak yorumlanabilir.
3
4
2
7
5
6
8
10
9
c. J3 (12) Açması (Resim 40-57)
Bu açmada yüzey toprağında kazı çalışmalarına başlandı. İlk kazma yüzey toprağı
olduğu için değerlendirilmeye alınmadı. Seviye inme çalışmalarında açmanın kuzeyinde en
yüksek noktada bir taş dizileri görülmeye başlandı ancak bu düzgün taş dizileri bir bütünlük
arz etmediği için O26 (Oda 26) ve D28 (Duvar 28) olarak belgelendirildi ve kaldırıldı. Kazı
sisteminde seviye 1 olarak belirlediğimiz noktada Osmanlı Çağı buluntuları ele geçti.
Buluntular arasında Osmanlı Dönemine ait bir mührü ele geçmiştir. Kazı sistemimizde
belgelendirmede seviye 1 olarak aldığımız bu katman ya da mimari kalıntı Geç Dönem yapı
grubuna girmektedir. Kronolojik olarak höyükte Osmanlı buluntuları Geç Dönem yapı
kalıntıları olarak değerlendirilecektir.
Seviye inme çalışmalarında çevresinde daha düşük kottaki açmalarda tespit ettiğimiz
Geç Frig yapı kalıntıları bu açmada Osmanlı kalıntısının hemen altından seviye 2
26
dolgusundan sonra Geç Frig yapılarının devamı olarak açığa çıkartılmıştır. Ancak Geç Dönem
yapılarının çok derin tesviyeleri sonucu alt kültürü ciddi ölçüde tahrip etmiş ve karıştırmıştır.
Açmanın kuzeyinde seviye 2 bir dolgu katmanıdır ancak açmanın kuzeyinde taş
yığınlarının görülmesi ile birlikte seviye 3 olarak ele aldığımız katmanda kuzey-doğu-kuzey
batı istikametinde 5.5x2.21 ölçülerinde D29 (Duvar 29) yapısı açığa çıkarıldı. Ancak Bu
yapının hemen üzerinde ise Oc5 (Ocak 5) olarak tanımladığımız bir ocak yapısı ise başka bir
evrenin kalıntısı olarak D29 (Duvar 29) üzerinde görüldü. Bu nedenle Oc5 (Ocak 5) sabit
kalıntısı seviye 3 tekamül etmektedir ve Geç Frig kalıntısı olarak I yapı katını temsil
etmektedir.
Bu
duvar
kalıntısının
batısında
Hitit
mimari yapı elemanları olarak
değerlendirdiğimiz yapı taşları
işlenmiş ve işlenmemiş olarak
bir
enkaz
çıkartıldı.
(Element
halinde
açığa
Bu enkaz E23
23)
olarak
tanımlanmıştır. Buradaki taşlar
daha sonra ki dönemlerde de
kullanılmıştır. Bu taşların oluşturduğu yapı J3 (17) (22) açmalarında seviye 4 tespit ettiğimiz
B yapısı ile bir bağlantısını tespit etmemiz mümkün olamadı. Çünkü istikamet olarak farklı
bir yönde bulunduğu için B yapısının planını çıkaramadığımız ikinci evresi ile bir ilişkisinin
olduğu kanaatine varılmıştır.
27
Açmanın güneyinde Seviye 4’de ise E20 (Element 20) olarak tanımladığımız bir
mimari enkazı ile karşılaşıldı. Bu enkaz Hitit imparatorluk Dönemi enkazıdır. Diğer açmada
detaylı olarak tanımladığımız B yapısının ikinci yenileme evresinin kalıntısıdır. Ancak bu
yapı Frig kültürü tarafından ve Geç dönem yapılarının derin tesviyeleri, temel ve çöp
çukurları tarafından tahrip edilmiştir. E20 ve E23 ve D29 bulunduğu geniş bir alanda ciddi bir
enkaz ile karşılaşıldı bu enkaz K32, K26, K29, K35 (K=kuyu) tarafından da tahrip edilmiştir.
E20 enkazının kaldırma işleminden sonra altından B yapısının kuzey duvarı sağlam olarak 2
evrenin detaylı olarak görülebildiği şekilde açığa çıkartılmıştır. Bu durumda seviye 4’te
açmanı kuzeyinde ve güneyinde açığa çıkartılan mimari unsurlar Hitit İmparatorluk Çağı ilk
evresinin (Ya da B yapısının yenileme evresi ) yapı kalıntılarıdır. E20 ve 23 (Element 20 ve
23) olarak rumuz alan bu enkaz yığınları J3 (12) ve J3(17) açmalarının kuzeyinde ve kuzey
batısında; doğu-batı uzantısında kuzeyden güney doğru yıkılmıştır. Bu enkazın temizlik
çalışmaları sırasında yoğun bir şekilde Hitit İmparatorluk Dönemi tepsi parçaları ele
geçmiştir.
E20
D29 (duvar 29) batısında yer alan enkaz yığını E23 (Element 23) kaldırma işleminden
sonra D29 batısında ve doğusunda taş
döşemeli bir taban kalıntısı açığa
çıkartıldı. Bu taş taban Alaca Höyük’te
blokajlı
yapıda
gördüğümüz
gibi
yumruk büyüklünde sıkıştırılmış bir
Taş taban
blokaj tabandır. Bu blokajın üzeri ise
sıkıştırılmış
bir
toprak
taban
ile
kaplanmıştır. Ancak çok az bir kısmı
korunmuştur. Bu durumda J3 (12 )
açmasının büyük bir bölümü E23 ve E20 (E=element) enkazının kaldırılması ile B yapısının
28
ilk evresinde döşemeli bir yapı alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu taban ise hem E23
enkazı hem de K39 ve K40 (K=Kuyu) tarafından tahrip olmuştur. Bu alanda yapılan seviye
inme çalışmalarında kutsal bir mekân olarak ön gördüğümüz B yapısının hemen yanında yer
alması ve bu yapı ile ilişkilendirilecek olursa ele geçen buluntular tamamen servis kabı
niteliğinde çanak çömlek parçalarıdır. Bu kap parçaları tepsiler, büyük ve küçük kapaklar,
şişeler, çanak-çömlekler şeklindedir. Dini içerik katılabilecek tek buluntu kemikten yapılmış
insan bacaklı, kuş pençeli (Ayaklı) bir küçük heykel ayağı gösterilebilir. Ancak ele geçen
çanak-çömlek buluntular Boğazköy mabed yapıları ile paralellik göstermektedir.
15. H (1) Alanında “Adyton Yapısının Kuzeyinde Yeni Bir Alanda Açma”
Alaca Höyük’te 2010 Yılında jeofizik çalışmaları yaptırdığımız sfenksli kapının
paralelinde ve kuzey ucunda yer alan bu alanda mabed-saraya ait bir başka kapı girişi olması
nedeniyle bu alanda çalışma yapılması zorunluluğu görülmektedir. Bu nedenle bu alanda yeni
bir çalışma alanı oluşturulması 10 x10 m ölçülerinde yeni bir açma açılarak 2015 Yılı bütçesi
doğrultusunda çalışma yapılması planlanmıştı. Ancak kazı bütçesi, yeni bir alanın açılması
için yeterli olmadığından bu alanlarda kazı çalışmalarına başlanılmamıştır.
16.
Eski Tunç Çağı Krali Mezarları Canlandırma Alanında Mezarların
Onarımı ve Temizliği
2009 Yılında projesi tamamlanan Eski Tunç Çağı krali mezarları canlandırma projesi
kapsamında yapılan mezarların 2015 Yılı kazı sezonunda temizlik çalışmalarında, turistler
tarafında yerlerinden oynatılan tahta hatılların onarımı yapılmıştır. Taşlar arasındaki çamur
29
harçların yenilenmesi. Mezarların içerisinde bulunan eserlerin boyalarının bakımının
yapılması ve üzerindeki cam örtülerin temizliği gerçekleştirilmiştir.
17.
Kazı Evi Etütlük Deposu Tasnif ve Düzen Çalışmaları (Resim 95-97)
Her yıl sistemli kazılarımızda ele geçen seramiklerin tasnif ve düzen çalışmalarında
kazı evinin arkasında oluşturulan bir alanda seramikler yıkanmaktadır. Alanda, ele geçtiği
açmalara göre tarihlemesi kesin olan özel parçaların ayrımı yapılmaktadır.
Seramikler
çizimleri yapılmak üzere ayrılarak her bir parçanın üzerine bilgileri ve çizim numaraları
yazılarak tasnifleri yapılmaktadır ve etütlük deposunda yerlerine konulmaktadır. Geri kalan
amorf parçaların ise istatistik çalışmaları yapılması ve sayımları yapılması yine açmalarına
göre ayrılarak etütlük deposunda ayrı bir bölüme yerleştirilme işlemleri 2015 Yılında da
yapılmıştır. Ayrıca alandan ele geçen kemik buluntular ise yine açma seviye ve locuslarına
göre ayrılıp uzmanı tarafından incelenmek üzere ayrılıyor.
Kazı Başkanlığımız tarafından 2013 Yılında çalışmaları başlayan ve 2014 Yılında
tamamlanan Alaca Höyük kazısına ait web tabanlı bir kazı veri tabanı hazırlanmıştır. Bu veri
tabanında kazı alanında ki her türlü mimari, küçük eserin bilgileri, belgeleri, fotoğrafları,
çizimleri yer almaktadır.
30
Bu çalışma ile Hem Çorum Müzesi Müdürlüğü koordinasyonda yürütülmektedir.
Ayrıca bilimsel çalışmaları yürütmekte bir kolaylık olması ve kazı verilerinin güvenli bir
elektronik zemine taşınması ile gelecek nesillere aktarımı hedeflenmiştir. 2015 Yılı kazı
programında yer aldığı gibi, tamamı bitirilemeyen ancak geçmiş yıllara ait ve Yeni Dönem
kazılarında ele geçen bazı kazı verileri ve belgeleri veritabanına aktarılması yapılmıştır.
18.
1983 Yılı Öncesindeki Kazılardan Arta Kalan Kazı Toprağının Tahliye
Edilmesi
Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 23.01.2014 tarih ve
84162 yazısı ile ve höyük üzerinde duran atık toprakların eleklerde elendikten sonra Çorum
Müzesi denetiminde tarihi dokuya zarar vermeden alandan tahliye edilmesi kararı Genel
Müdürlüğünce Kazı Başkanlığımıza iletilmiştir. Ancak, kazılar sırasında çıkan atık toprağın
höyükten uzağa atılması zaman ve yakıt masrafına neden olduğu için höyüğün uygun bir
alanına atılan atık topraklarında kepçe ve kamyon yardımıyla uzaklaştırılması planlanmıştır.
Ancak bu programımız kazı bütçesi ve zamanına uygunluk göstermediği için başka bir yıla
ertelenmiştir
19. Kazı Evinden Yapılan Bilimsel Toplantılar (Resim 98-100)
Alaca Höyük Kazısında 2015 yılı kazı sezonunda belli aralıklarla kazı evinde bilimsel
toplantılar yapılmaktadır. Kazı heyetinde bulunan uzmanlarca, uzmanlık alanlarına göre Alaca
Höyük hakkında bilgiler heyet üyeleriyle ve öğrencilerle paylaşılmıştır. Ayrıca haftalık olarak
açma sorumluları kazının gelişimi ve sonucu ile ilgili bilgi paylaşımını heyet üyeleri ile
yapmışlardır.
London Üniversitesinden Alaca Höyük ortostadların bulunan çalgı aleti için bu sene
çalışmak isteyen Prof. Dr. Richard Dumbrill, bu enstrümanın bir kopyasını hazırladı ve bunun
üzerinde çalışmalar yürüttü.
20. Alacahöyük Müzesi Etütlük Deposunda Bulunan Etütlük Buluntuların Kazı
Evi Deposuna Aktarımı
Çorum Müze Müdürlüğü ile yapılan görüşmeler doğrultusunda, Çorum Müzesi’ne
bağlı Alacahöyük Müzesi deposunda yer alan, Yeni Dönem Alaca Höyük Kazılarında ele
geçen Etütlük eserler, Genel Müdürlüğü’nüzün 25.04.2015 tarih ve 1509 sayılı izinleri ile
Alaca Höyük Kazı Evi Etütlük deposuna nakledilmiştir.
31
Ayrıca Alaca Höyük Müzesinde yer alan eserlerin kazı restoratörümüz tarafından
konservasyon ve restorasyon çalışmalarının yapılabilmesi için Çorum Müze Müdürlüğü ile
ortak bir çalışmaya girilmesi planlanmıştı. Ancak kazımız restoratörlerinden birisinin sağlık
problemleri nedeniyle kazıya katılamadığı için kazımızda yer alan restorasyon son sınıf
öğrencisi ise yalnızca Kazı Başkanı kontrolünde, 2015 Yılı eserlerinin onarımı ve
konservasyonunu sağlamıştır. Bu çalışmayı ilerleyen yıllarda gerçekleştirilmesi mümkün
olacaktır.
21. Analiz Çalışmaları
Kazı heyet üyelerimizden Ergun Kaptanın rahatsızlığı nedeniyle kazıya gelememesi ve
2015 yılı kazı sezonu için ele geçen metal buluntuların analizler yapılmak üzere cüruf
örnekleri
ile
Bilkent
Üniversitesi
Arkeoloji
Bölüm
Başkanı
Doç.
Dr.
Thomas
ZİMMERMANN’na ekte yer alan belgeler ile teslim edilmiştir. Yapılacak analizler ile Alaca
Höyük’te açığa çıkartılan maden atölyesi için yeni verilere ulaşacağız. Analizlerin sonuçları
ve raporları hem bilim insanlarıyla, hem de Çorum Müzesi ile paylaşılacaktır. Bu konu
üzerinde yayın çalışmalarına başlanılmıştır. 2015 yılı Alaca Höyük kazılarından çıkan madeni
analizlik parçaların analiz yapılması amacıyla Çorum Müzesi Müdürlüğü mührü ile
mühürlenmiş bir kutu içerisinde yedi adet kilitli poşet içinde analizlik cüruflar, 13.10.2015
günü bir tutanakla Doç. Dr. Thomas ZIMMERMAN’a teslim edilmiştir.
22. Kazı Alanının Koruması (Resim 101-104)
Kazı alanda bulunan açma profilleri ve mimari kalıntılar hem kum çuvallarıyla, hem
de jeotekstil ile kapatılmıştır.
2013 yılında kapatılan alanların jeotekstil ile iyi korunduğu
gözlenmiştir. Tam bir koruma sağlanabilmesi için saçtan yapılacak çatı ile kapatma işlemi
gerekmektedir. Ancak bu yıl ki bütçe nedeniyle bu koruma yöntemini gerçekleştiremedik.
2016 yılı programımız içinde açmaların ve mimari buluntuların üzerinin pasif koruma
yöntemi ile saç kullanılarak kapatılması öncelikli programımız içinde yer alacaktır.
23. Kazı Ekibinin 2015 Yılı Etkinlikleri (Resim 105-106)
2015 yılı kazı sezonunda Kazı Ekibi ile birlikte iki farklı sosyal etkinlik düzenledi.
Çorum İl Özel İdaresinden temin edilen bir araç ile ekip Nevşehir-Ürgüp Göreme gezisi
düzenledi. Bu gezide özellikle kazıya katılan öğrencilere yörenin coğrafi yapısı, bu yapıya
bağlı oluşumlar ve bölgenin kültürel yapısı tanıtılmıştır.
32
Diğer bir etkinliğimiz ise Hitit beslenme ve mutfak kültürü üzerine araştırma yapan
Yrd. Doç. Dr. Funda Şensoy’un ve Şef Ömür Akkor’un birlikte hazırladıkları deneysel
arkeoloji kapsamında Hitit yemek kültüründen bazı örneklerin denemeleri yapıldı ve Funda
Şensoy Hitit beslenme kültürünü tanımlamada önemli buluntular olan Hitit çanak-çömleği
hakkında, araştırma ve değerlendirmelerde bulunuldu. Kazı Kurulu Üyemiz Yard. Doç. Dr.
Funda Şensoy bu konuda yayın hazırlığına devam etmektedir.
24. Küçük Buluntular (107-182)
Her yıl olduğu gibi bütün küçük buluntular, restoratör tarafından temizlenip
onarıldıktan sonra, belgelendirme ve yorumlanmaları, yayınlarına hazırlık amacıyla çalışıldı.
82 adet envanterlik değerde eser, restore edilmiş, korunmuş ve i paketlenmiş olarak
Çorum Müzesi’ne bağlı Alacahöyük Müzesine teslim edildi. 1061 adet etütlük eserin
belgelendirme çalışmaları yapılıp tasnif düzenlemesinden sonra kazı etütlük deposunda
Alacahöyük Müzesi mührü ile mühürlenerek koruma altına alınmıştır.
2 adet ingot Külçe), 13 adet tunç iğne, deliciler, spatül ve objeler, 2 adet taş ağırlık ve
3 adet taş obje,
farklı dönemlere ait 10 adet çanak,
1 adet tek kulplu çanak, 1 adet gaga
ağızlı testi, 1 adet çaydanlık, 1 adet tek kulplu testicik, 1 adet minyatür kap, 2 adet yonca
ağızlı testi, 1 adet bezemeli testicik, 1 adet hiyeroglif (?) baskılı kulp parçası, bir adet ağırşak,
bir adet tezgah ağırlığı, 1 adet pişmiş toprak damga mühür, 9 adet tutamaklı kapak, …..adet
kapak ya da ağırlık olması muhtemel pişmiş toprak obje, 8 adet Kemik iğne, kemikten
yapılmış heykel ayağı, ağırşak, kemik alet, oyun taşı, sap(?),tığ ve iğne envanterlik olarak ele
geçmiştir..
25. Misafirler
Alaca Kaymakamı kazı evine gelip hoş geldin ziyareti yapma nezaketini göstermiştir.
Çorum Müze Müdürü ve İl Kültür Müdürü kazı evini ve kazı yerini ziyaret ettiler.
Eski Kastamonu Valisi, Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı önceki Müsteşarı Enis
YETER, kazı ekibini ve kazı yerini ziyaret ettiler.
33
Bu sürede Ömür AKKOR (T.C. No: 55915660226) 18-22.08.2015 tarihlerinde kazı
evinde misafir olarak kalmıştır.
02-04.09.2015 tarihlerinde Ankara Merkez Valisi ve Müsteşar Enis YETER, 0405.09.2015 tarihlerinde de İnci İNAL (TC. No: 14509041396) ve Mehmet İNAL (TC. No:
14512041222) kazı evinde misafir olarak bulunmuşlardır.
09.09.2015 günü Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
Ankara 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nden üç uzman
Hitit Barajı çevresine yapılacak olan rekreasyon alanı için incelemede bulunmuşlardır.
14-15.09.2015 tarihlerinde Şahan ALPER (TC No: 36143241116), Merve İPEK (TC
No: 25814005690) ve Burcu ALICI (TC No: 10834217062) misafir olarak bulunmuşlardır.
12-13.10.2015 günü Bilkent Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Thomas
ZIMMERMAN (No: 99295023290) ve eşi arkeolog Süheyla GEDİK (T.C. No:
35762061976), kazı evinde misafir olarak bulunmuşlardır.
26. 2007–2013 Yılları Arasında Ele Geçen Eserleri ve Kazı Çalışmaları Sonucunu
İçeren 2. Monografik Yayının Hazırlık Çalışmaları
2010 Yılında yeni dönem Kazılarının 1. Monografik yayını olan “Atatürk & Alaca
Höyük” adlı kitabımız 3 bölümden oluşmaktaydı. 100 yıllık kazı geçmişi olan Alaca
Höyük’ün 1996 Yılına kadar yapılmış çalışmalarının bir özeti çıkartılmış ve Atatürk ve
Müzecilik konusu işlenmiştir. Yayınımızın 3 bölümü ise, 1997 -2007 yılları aralığında Alaca
Höyük’te yapılmış tüm çalışmalar, detaylı bir şekilde sunulmuştur.
Kazı Başkanlığımız tarafından etütlük eser deposunda ve Alaca Höyük Müzesinde yapılan
çalışmaların hem veritabanına aktarılması hem de yeni yayın çalışmasında kullanılacak
bilgilerin düzenlenmesi faaliyetleri yapılacaktır. Bu çalışmalar sonucunda yeni yayınımı
2008’den günümüze kadar ki yıllarını kapsayan bir monografik yayın olacaktır.
34
AYRICA ALACA HÖYÜK İLE İLGİLİ BASILAN YAYINLAR ve BİLDİRİLER
SON YAYINLAR
1. A.Çınaroğlu, “Alaca Höyük Kazılarında İlk Yıllar“ The Discovery of an Anatolian
Empire-Bir Anadolu İmparatorluğunun Keşfi Hititler.
Istanbul Museum of Archaeology
Library November 14-15 2015. Baskıda
2. A.Çınaroğlu, D. Çelik “Phrygian During at Alaca Höyük” The Phrygian Lands Over
Time (From Prehistory to the Middle of the 1 st Millennıum AD) Anadolu University,
Eskişehir, Yunusemre Campus, Turkey, 2-8 November, 2015. Baskıda.
3. A. Çınaroğlu, D. Çelik “ Alaca Höyük’de Frig Çağı” 4. Çorum Kazı Araştırma
Toplantısı,2014, baskıda
4. A. Çınaroğlu, D. Çelik, “ 2013 Yılı Alaca Höyük Kazıları” 36. KST, Gaziantep.
5. D. Çelik “ Yeni Dönem Alaca Höyük Kazılarında Mimari Buluntular” 3. Çorum Kazı
Araştırma Toplantısı, Çorum
6. D. Çelik “Alaca Höyük Kazısı Web Sayfası ve Veritabanı Kullanıma Açılmıştır” Türk
Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler Bülteni Ocak 2014 /37: 22
7. A. Çınaroğlu “2013 Yılı Alaca Höyük Kazıları” Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü
Haberler Bülteni Ocak 2014 /37
7. A.Çınaroğlu, D. ÇELİK, Alaca Höyük In: M. Doğan-Alparslan – M. Alparslan
(Hrsg.),
Hititler. Bir Anadolu İmparatorluğu. Hittites. An Anatolian Empire (İstanbul 2013) 196207
8. E. Atakay Gündoğdu “ Alaca Höyük Ören Yerinde Kullanılan Mimari Öğelerin Kaynak
Yerleri” 3. Çorum Kazı Araştırma Toplantısı, 2013, Çorum
9. Y. Gündoğdu: “ Alaca Höyükte Yapılan Jeofizik Çalışmalar” 3. Çorum Kazı Araştırma
Toplantısı, 2013, Çorum
10. A.Çınaroğlu “Hattiler” Actual Archaeology 11: p. 5-18. 2013
11. D.Çelik , “ Alaca Höyük”, Actual Archaeology 11: p. 64-77. 2013
35
SEMPOZYUMLAR
1. A. Çınaroğlu, “ 2015 Yılı Alaca Höyük Kazılarına Genel Bir bakış” 5. Çorum Kazı
Araştırma Toplantısı, 18-19 Aralık 2015, hazırlık aşamasında
2. D. Çelik , “Alaca Höyük Kazılarında, Yeni Bir Hitit İmparatorluk Dönemi Binası” .
Çorum Kazı Araştırma Toplantısı, 18-19 Aralık 2015, hazırlık aşamasında
3. A. Güney, “ Alaca Höyük Kazılarında Bir Atölye” . Çorum Kazı Araştırma Toplantısı,
18-19 Aralık 2015, hazırlık aşamasında
4. A.Çınaroğlu, “Alaca Höyük Kazılarında İlk Yıllar“ The Discovery of an Anatolian
Empire-Bir Anadolu İmparatorluğunun Keşfi Hititler. Istanbul Museum of
Archaeology Library November 14-15, 2015
5. A.Çınaroğlu, D. Çelik “Phrygian During at Alaca Höyük” The Phrygian Lands
OverTime (From Prehistory to the Middle of the 1 st Millenium AD) Anadolu
University, Eskişehir, Yunusemre Campus, Turkey, 2-8 November, 2015
6. A. Çınaroğlu “ Alaca Höyük’te Frig Çağı ” 4. Çorum Kazı Araştırma Toplantısı,
2014
7. A. Çınaroğlu “2013 Yılı Alaca Höyük Kazıları” 37. KST, Erzurum.
8. T. Pilavcı: “Alaca Höyük Kazısında Bulunmuş Ritüel Kaplar ” 4. Çorum Kazı
Araştırma Toplantısı, 2014
9. A. Çınaroğlu “ 2013 Yılı Alaca Höyük Kazıları” 3. Çorum Kazı Araştırma
Toplantısı, 2013
A. Çınaroğlu “2013 Yılı Alaca Höyük Kazıları” 36. KST, Gaziantep
10. D. Çelik “Yeni Dönem Alaca höyük Kazılarında Mimari Buluntular” 3. Çorum Kazı
Araştırma Toplantısı, 2013
11. E. Atakay “ Alaca Höyük Ören yerinde Kullanılan Mimari Öğelerin Kaynak Yerleri”
3. Çorum Kazı Araştırma Toplantısı, 2013
12. Y. Gündoğdu: “ Alaca Höyükte Yapılan Jeofizik Çalışmalar” 3. Çorum Kazı
Araştırma Toplantısı, 2013
36
27. Web Sayfa (web uzantılı veritabanı )
Kazı alanın ile ilgili her türlü alan bilgileri, bütün küçük buluntular, bütün locuslar ve
bütün açmaların son raporları web sayfamızda bağlı kazı için hazırlanmakta, veritabanından
Kazı Başkanı ile irtibata geçen tüm bilim insanlarına kullanılır duruma getirilmeye
çalışılmaktadır.
www. alacahoyukkazisi.com.tr
37
2015 YILI KAZI KAPANIŞ RESİMLERİ
Alaca Höyük Kazısı 2015
Resim 1: Kazı üyeleri ve işçiler
2
3
Resim 2,3: Kazı işçilerinin ve öğrencilerin beraber çalışmaları
Resim 4,5: Kazı evi tadilatı, çatı yapımı
38
6
8
10
7
9
11
Resim 6,7,8,9,10,11: Ören yeri çevre düzenlemesi kapsamında yapılan çalışmalar ve maket
39
12
13
Resim 12,13: Topografik Çalışmalar
14
15
16
17
Resim 14, 15, 16, 17: ören yeri ot temizliği çalışmaları
40
41
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Resim 26--27: Ören yerinde acil onarıma ihtiyaç duyulan alanlarda yapılan mimari onarımlar
Resim 28: Restorasyon laboratuvarından Çlş.
30
42
Resim 29: Mimari Çizim Çalışmaları
31
32
33
Resim 30-33: J4(4) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar (AYE 1)
34
35
36
37
Resim 34-37: J4(3) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar (AYY 1)
43
38
39
Resim 38-39: J4(3) Plankaresinde Yürütülen Çalışmalar Avlu)
J3(12) Açması
J3(17) Açması
J3(22) Açması
J3 (13) Açması
40
44
J3(12) Açması
J3(13) Açması
41
Osmanlı kalıntısı
J3 (17) Açması
Geç Frig Çağ Kalıntısı
42
Osmanlı Kalıntısı J3(12) Açması
Seviye 1a=O28 ve D(?)
43
45
Geç Frig Çağı Yonca
45
44
46
Seviye3=Oc5
Seviye 4=D?/E23/O28
47
46
Seviye 4= D29
Seviye4=E23=2 yapı katı (a?)
48
J3(12)
Seviye 4E22=2 yapı katı (a?)
J3(17) Açması
49
47
50
51
48
Seviye 4=E22 = 2 yapı katı (a?)
52
Seviye 4= D29 = 2 yapı katı (a?)
Seviye 3-4-5 =E23=?
Seviye 5= T?=2 yapı katı (b?)
53
49
54
Seviye 5=T?= 2 yapı katı (b)
55
50
K?
K?
K?
K36
K37
K?
K?
56
57
Resim 40-57: J3(12) Açmasının kazı evreleri ve mimari buluntuları
51
J3(17) Açması
J3(12) Açması
58
59
52
Seviye 2 = 1a yapı katı =
Geç Frig
60
E20
Seviye 2=1a yapı
katı=O?=Geç Frig
Seviye 3=1b yapı katı =
Sk1/E20=Geç Frig
61
53
Seviye 2=O?=1a
62
Seviye3=Sk1=1b
63
54
2 evreli Geç Frig enkazları
64
Seviye3=E20=1b
65
55
O8
O7
O10
O9
66
Seviye3=D?=1b=Geç Frig
67
56
K36
69
68
70
57
71
72
58
73
Resim 58-73: J3(17) Açmasının kazı evreleri ve mimari buluntuları
J3(13) Açması
74
59
75
76
77
60
78
79
61
80
81
62
82
83
63
84
85
64
86
87
65
88
89
66
90
91
92
67
93
94
Resim 74-94: J3(13) Açması kazı evreleri ve mimari buluntular
95
96
97
Resim 95,97: Kazı Evi Etütlük Deposu çizim, veri girişi, tasnif ve düzenlemesi Çalışmaları
68
98
99
100
Resim 98-100: Heyet üyelerine ve öğrencilere Alaca Höyük kazıları ve genel bölge kültürü ile
ilgili sunumlardan görüntüler
69
101
103
102
104
Resim 101,104: Jeotekstil ile korumaya alınan alanlar
105
106
Resim 105,106: Kazı ekibinin 2015 yılı etkinliklerinden görüntüler
70
J4(4):AYE2=S.12/5:1
J3(13):S.6/5:
J3(12):S.3a/6:
J3(13):B/O9:
71
J4(4):AYE2=S.12/5:2
J3(22):S.7a/6:
J3(22):S.7/4:
J4(4):AYE1=S.12:
J3(13):O28D1k:
J4(3):O30=S.14:
J3(17):B/O7:
J4(3):S.12/4:
J3(17):B/O11:
J3(12):E23k:
J4(3):AYE2=S.12:
J4(4):AYE2=S.12:
J4(3):AYE2=S.12:
Resim 107-123: Bakır külçeler, tunç iğneler, deliciler, spatül ve objeler
72
J4(3):AYE2=S.12:
J3(17):O24:
J4(3):O28=S.14:
J3(12):S.4b/3:
J4(3):S.10=AYY2:
Resim 124-128: Taş aletler, taş ağırlıklar
73
J3(12):S.2/1:
J4(3):S.12:
J3(12):D29T1:
J4(3):O31=S.14:
J3(12):T47:
J4(3):AYE2=S.12:
J3(12):K39:
J3(12):E23k:
Res.129-136: Kemik iğne, heykel ayağı, ağırşak, kemik alet, oyun taşı, sap(?),tığ ve iğne
74
J4(3):AYE2=S.12:
J4(3):AYE2=S.12:
J4(3):AYE2=S.12:
75
J4(3):AYE2=S12:
J4(3):AYE2=S.12:
J4(3):O30=S14:
J4(8):O32=S.14:
J4(8):S.14/1:
J4(3):O30=S.14:
J4(3):O32=S.12
J3(13):O28=S.5:
76
J4(3):S.14/12:
J3(13):D32k:
J4(8):O32=S.12:
J3(8):S.3a/3:
J4(8):O30=S.14:
J4(3):AYE2:S.12:
J3(8):S.3a/3
J3(13):E25?=S.5:
J3(22):O34k:
Resim 137 -156: Frig, Hitit ve Eski Tunç Çağının farklı yapı katlarına ait çanak çömlek
buluntular
77
J3(17):K36:
J3(23):S.12/4:
Resim 157,158: Assur Ticaret Kolonileri çağına ait damga mühür ve Eski Hitit hiyeroglif
baskı
J4(3):AYE2=S.12:
J4(3):S.12:
Resim 159,160: Ağırşak ve Tezgâh ağırlığı
78
J3(22):S.5b/8:
J3(12):S.6a/6:
J3(12):S.6a/6:
J3(12):S.4d/3:
J3(12):D29k:
J3(8):4a/1:
J3(8):S.4/1:
J4(4):AYY1/7:
J3(12):D29k:
Resim 161-169: 2015 yılı farklı açmalardan farklı evrelerden gelen P.T. kapaklar
79
J4(4):AYE2=S.12/11:
J4(4):AYE2=S.12/9:
J3(22):S.7a/6:
J4(4):AYE2=S.12/11:
J3(12):S.6a/1:
80
J4(4):AYE2=S.12/7:
J3(13):S.6a/2:
J3(12):D29T1k:
J3(13):S.6/5:
J4(4):AYE1=S.12/11:
J3(13):S.6a/1:
J3(13):S.6a/1:
J3(13):T47k
Resim 170-182: Kapak ya da ağırlık(?) olması muhtemel P.T objeler
81
82