NOYAN OZK{N

TNLTIi\T
NOYAN OZK{N
2to5to5
iLGiLiSiNE
Avrupa Konseyi taraftndan krsa bir sure iqinde yayrnlanan insan haklan ve
Qevre ile ilgili bir kitapta AIHM'nin qevre koruma ile ilgili olarak vermig oldugu
igtihat (yol gosterici) niteligindeki 24 karaflnrn yorumu yaprlmrgtrr. Bunlafln arasrnda
bulunan Sefa Tasktn v.Turkey ( Bergama-altrn madeni) karan ile ilgili bolumun
tercumesi, bilginin paylasrlmasr ilkesi rgr0r altrnda sunulur.
Sayqrattmta
,/
/,/
------.1/'Av. Novih
' Ozkan
tl
ll
Environmental protection and the European Convention
On Human Rights
(insan Haklarr uzerinde gevresel koruma ve AiHS.)
Daniel Garcia San Jose
Doktor, Assistant professor at the University of Seville, Spain
Bu kitap Avrupa Konseyi tarafrndan basrlmrStrr. (2005) (Toplam 75 sahife)
Bdlum1...........Qevre ve Insan Haklarl
Bol0m 2..........Avrupa insan Haklan Mahkemesi iqtihat kararlan aragtrrmasl
** Tagkrn ve arkadaglan v. Tiirkiye ( Karar T. 10 Kasrm 2004)
Bagvurucular, Bergama bdlgesinde yagayan on Tirrk vatandagr, siyanurleme
y6ntemi uygulayan bir altrn madenini igletme iqin izin almtg olan bir girketi gikayet
etmigtir. Bagvurucular, idare mahkemelerinde, ,saohk riskleri ve yeraltr 5u
kaynaklartnrn kirlenmesi ile yerel eko sistemin tahrip edilmesi risklerine
dayah olarak, anrlan izni iptal ettirmeyi ba$armrglardrr.
i378 Sokak No.4/l Kordon iqham Diiro' 107 Alsancak 35220 TZMIR
Tel: \0232) 122 52
47
.163 63
69
Fax: (0232) 463 8s
43
E'maiL: noyanozkan@ttnct nct.ft
(2)
Ancak, mahkeme kararlafl, idari makamlar tarafrndan uygulanmamrs ve bilakis bunlar
Qevre ve Orman BakanlrOlnrn dogrudan talimatlanna uymuglardrr. Sonug olarak,
bagvurucular, Sdzlegmenin 2,8,6.1 ve l3.maddeleri ile korunan haklannrn ihlal
edildidini iddia etmiglerdir.
S.madde ile ilgili olarak A|HM; mahkeme kararlanna uymayr reddeden idarj
makamlafln bu suretle, bagvuruculann 6zel yagam ve ailevi yaqamlanna saygl
haklarrnr koruyan usuli gUvenceledn etkisi ve yaraflnrnin 6nlendioini, dUqUnmUStilr.
Sonug olarak, Tirrkiye, bagvuruculafln hakla.rnr teminat altrna alma y0kumlnln00n0
ifa edememig; ve Mahkeme oybirligi ile Scizlegmenin bu maddesinin ihlal edildidine
karar vermigtir. (*)
Madde 6.1 ile ilgili olarak; Kesinlesmelerine kadar askrda olma dzelliklerine karstn
mahkeme kararlaflnrn siiresi iginde yerine getirilmedidini tesbii eden Mahkeme,
Turk yetkili makamlaflnrn, bu maddenin sadladrgt tiim etkilerden baqvurucularl
yoksun brraktrdrna, kanaat getirmigtir. Boylece oybirlioi ile bu hususla ilgili olarak
sdzlegmenin ihlal edildidine ve bagvuruculann 2 ve '13 maddelede ilgili gikayetlerini
ayflyeten incelemeye gerek olmadr0rna, karar vermigtir. (*)
Mahkemenin, 6.madde ile ilgili olarak 13'1 ile 133. paragraflardaki degerlendirmesi
kayda degerdir. Turk Haikiimetinin iddialannrn aksine Mahkeme, dederlendirme
konusq maddi olaylann, Tork Anayasasrntn 56.maddesi ile (saolrklr ve dengeti bir
Qevrede yagama hakkD bagvuruculara saolanan haklara kar9r, gok gergek ve ciddi
tehditler oldu0unu, belirtmigtar.
AjHM,, bagvuruculafln, altrn madeninin yanrndaki koylerde yagayan halkrn gevre ve
sa6lrkla ilgili genel ve kesin olarak tesbit edilmemig risklerinden gikayetgi olmadrklarl
gergedi uzerinde vurgulama yapmaktadrr. Aksine, onlar, altrn eldesinde kullantlan
siyaniir,u liq yonfeminin, resmi qalgmalara ve raporlara dayalr olarak, fiziksel
bUtUnliJkleri igin gergek ve doorudan riskler olduou igin, bagvuruda bulunmuglardrr.
Agrkgasr bu karar daha onceden Mahkeme tarafrndan karara baglanan BalmerSchafroth v.Switzerland, Athanassaodlu v.Switzerland kararlanndan farklrdtr ve
daha ziyade Taskrn v.Turkey karafl ile aynr giinde (10 Kasrm 2004) hilkme baglanan
Goffaiz Lizarcaga v.Spain karafl na benzemektedir.
(')
ParagBf; 123, 125, 126 ( 10/'11104 gunlU karar)
(*) Paragraf 135,
136,137 (10/11/04) gilnlii karar
Not; Aynr kitabln 45.sahifesinde yorumu yaprlan Ljzaraga v.Spain davasrnda, ba9vuruculaf, bir baraj
in9aalrnr yakrnma konusu yapmrslar ancak iC hukuksijrecinde gerekli balvurulan yapmadtklan
gerekgesi ile bagvurulan reddedilmistir Seta Tagk'n v.Turkey davas jle benzerlioi ise, gevre ve yagem
haklanna doorudan, ciddive etkili birtehdit vukuunde ytie ekinleri ile gevre drgiltlerinin AiHM
dniinde davaq olabilmelefi acrsrndandra.
,{VUKAT
NOYAN OZIi,\N
12 lJaltk 2004,izfitf
STRASBOURG IIiAHKEMESiNiN "BERGAIVIALI KOYLULER|N SAGLIKLI BiR QEVREDE
YA$AMA HAKLARININ iHLAL|NE iligKiN VERDiGi 10I11/2004 GUNLU KARARININ''
HIJKUKSAL DEGERLENDiRIMESi
:'(.Eama'1r k6yir:llein yaliiatlk li, -v ldrr, f.k ului:lt';11:n'kiiry:, lirketlerin: iEircgcld
Newmont Normandy) kargr ynriitttlkleri "sagllkll bir gevrede ya9ama hakkr" mllcadelesinde
Danritay 6.Daifesinin (ve lzmir f.idare Mahkemesinin) 1997/1998 yllrnda aldrgr karar 90k
6nrnrlydi. Bu k.rfada; ydrenin jeolo:ik ve.o0rafi !.ruftiu r:od','um siyaniit k ullan rlma:)rn rn 20 il:
50 yrl silre lle ydre sakinlednin yasamlna ydnelik risk oiugtunnasl gibi nedenlede, Qevre
a.akani,a!cir. ;rltrncr $ifkete vercligi laaliyel izrli ilrial '.'.r1liji. Daril3l'ry l'u kafalrnC:, i)z ]li;kr':
l.nryesrrrn 17 maddesir,e (ya9am ha,k-1) ve ri6 r.irdlcsrn.r igev'e I akkl) dayanal
Dt.t.rr.ri , il;-io,,k3nr lMcsul Ytlmuzvet12: l.a.riic rygliriir'klr:r'';arr,:lr,ln'Jru!9'll^ri;l'kl't'
iqin Yargrtay ve Ankafa Asliye Hukuk [,4ahkemesi taraflndan {azmlnata mahkum olqular.
hiiilr:e:i : Anij)'asrri'rn 1 -li riladl(:s nr v(' l_:r'{tik [ ?vlPti 1l'l€ 3:1o
ay-,r )li:'11 l{llnvrir',dr.irEa$t,aka,llL(:r.'le5 v-2i-';2:'tl,'rdrgLli b,i'1if;i':lar'('!r"li'
f:i.i,. ,) i.fril:r , rn'ian g7r'98 f.aialar,i ,r iii:r!.i aitrn /kr,ri:.'e;isirlia iiiegal ! lra;. ,!a:r$1r:: l::1
son, a'r,:n, F('rvit
'lcil. \/Lri(:ir,ie crganlnrrr. yarql-rt aigt(.-''u''l'rhaiesille r:lahkenre kafltllail raf: kil'lii!lr
ve:,-r'riecF a'r! ,/l:irr,]r iesisi 3 ! Isiie i:: ,lli,:tl ('la.akgaiLir'ldr. \nc"?l., 120n 2 / Ci l' P' rai i':"
Kurulu Prensip Karanntn Danlgtay taraflndan y0riltmesinin durdu.ulmasl ilze ne tesis
,0,8/200a .rrihi.,je1 bu y,,1: r.:lala:evc ! an?lrli .
sarl
Tilrkiye'de yargt kararlarlnln arkaslnir dolanrlmak surciiyle uygulanamaz hale getirilmesi
iaieir,nenIrfi"tainalarln.la,\.:iagan'/:'.-iiL.va loitrli( santrai i)l::'l?l:lca ljtlaniti k'ek
(j',:ler.i:1
l.ei;,di/e if. i,i l.ararlar,nda, JelenLk h;rne g.i,r,i9ii. \.:fede jarlav;ia 9 \oylil yJrta,: ve
nezdinde
Beledrye Balkanr Sefa Talkln, 2519/1998 gilniinde Avrupa Insan Haklarl Mahkemesr
g), aaii
yaptrkl;n ba;vurucai yagarn h3klarrnrn (l'4d 2), dzely:9ama saygl hakkrnrn (md
yaig:lama llklsinin (md.6) Y. elkiliyaforlama haktrnrn i13) ihlalin;n tesbitiritalep ettiler
AiHM'nin yedi yarglgtarr olugan 3 Daiiesi' 3/tjl2004 tadhinde Stfasbourg'ta dJzenlenen
Dufugmada taraf vekillerini dlnlemig ve 1O/1'1l2004 larihinde mahkemenin web sitesinde ( w\ 1'v
echr.;oe.int) 29 sayialrk kararnr aqlklamrg1|r. N4ahkeme' 6zet olarak' sdzlelmenin 6 ve
S.maddelerinin ihlal edilmig olduduna, sozielmenin 2. ve l3 maddeleine ydnelik bagvurulann
ayica incelenmesine gere"k olmadldlna ve her bir basvurucuya 3000 euro manevi lazminat
6denrnesine ka|ar vetmigtit.
T.1:
l37S Sokak No.,1/1 KordoD iihanL BuIo: 107 Alsancak 35220 IZ\'llR
463 85 +3 E mail: nova.o:kan(!,r!ner..et.ii
(1232)12252!7 4636369 Fdr (0232)
AiHM 19 TilzLlgrl uyaflnca Hiiki.rmetin, bu karann B0yrtk Daire'de incelenmest igin 3
ay iqinde 5 hakirnden olugan bir heyete bagvuru hakkt vardtr. Ancak bu heyetin ba$vuruyu
BLlyrlk Dalre'ye sevk etmesi uygulamada istisnaen gdrilJmektedir.
Karar intemetie yayrnlanrf yayrnianmaz alltn/kimya iesisini isleien NEWMONT yeikitisi
basrna bir agiklama yapmrg ve bu kafafln kendilerinin madenin yeniden igletrneye agrlmas/
girilimlerini engelleraeyeceoini beyan etmigiir. Kaaaon agtklanmastna az bir zaman kala ve
(Danigtayrn gizll Bakanlar kurulu kararnamesinin yittiltmesini durdurmasr ve isletmenin
mr.ihii.lenmesinden 15 giin sonra) Qevre Bakanlt0t26/8/2004 grinr.lnde QED Ydnetmeli0i ek
maddelerine dayalr olarak igletmeye yeniden faaliyet izni vermiglir. Bunun i.lzenne lzmir Vatilr0!
eggddrlm0ndeki tum resmi daircle. yeniden izin, onay, ruhsa1 i.lretmeye baglamrglafdtr.
15 yrJdrr tLlm hukuki gifigimledni ve davalafl 96nilllii olarak yilriten izmir Barosuna kayttlt
g.up
bir
avukat, bu defa 6nce Digigleri Bakant cill ile Qevre ve Orman Bakant Pepe'yi
"Slrasbourg karanna saygrlr olmalan igin" uyarmJglarve laleplerine hiQbir yantt alamamara ve
de tesisin agrlmasr igiemlerinin devam etmesi kargrsrnda Avrupa Konseyi ve Avrupa Birli0inin
yetkili organlaf rna gerckli bagvurulafl yapmrgladrr.
Anayasanrn yeni degigen 90.maddesi ile Avrupa insan Hal afl S.i,latmesinin 1,19,46
l\laddeleriile Viyana Antlagmalar Sozlegmesinin 2T.maddesive Av.upa K('nseyi iJ€kaniaf
K.'rilesinin kdkle!mig ka|arlafl uyaflnca H0kilmet tarafrnCan higbir tel edJ e ycl .irnayacali
bigir,ide uygulanmasr gercken Strasbcurg Mahkemesinin r0/11l04 gLlrrve 46/1 1799 no lu
karar|ndan 6nemli gdfdUgilm parag.aflafl ataorya grkarmayr uygun buldum;
Par.112; " gok sayrde inceleme,
alln madeni ocaornrn igerdigi risk:eri ortlya koymug ve Dan,gr1y'da
bunlnra da\,anarak 13 MAy|s 1997 tarihlikararinca faaliyrte i:in v2ren klraflir kamu Jarar na uygtr olnr l0r
sonucuna va m rgtr. oanr9tay'a gdre, altrn madeniocagrnrn cogaafi konunrundari ve b6lgenin toprakve iemrn
6zelliklerinden dolayr, maden ocaghda sodyum siyaniir kullanrmr , gevreyi, gevre iralkrn|n Baghkh yagan!
haklannr ve gevre giivenliginitehlikeye koyabilen bif tehdit olugtumakta ve igleh,ecigirketin taahhiitetugi
gewo g ijvenlik iin lemleri de btiyle bhfaaliyetin igerdigiriskio{adan kaldrrmak konusunda yetersiz
kalmaktadf "
Par.l17;"Mahkene,uyugmazltkkonusuolaylailgiliolarak,OvacrkaltrnmadeniocaErnaizin'crrc
konusufda yetkililerin aldrSr karann Danrgtav tarafrnd3n iptai edildigine diklaligeker i.) '
Par.l26 ; " i/!ahkeme, davah oevletin, Siizlegmenin S.maddesini d ikkate almadan, davacrlafln 6zelve
eilevi yagam'an na saygr gijste rilmesini talep hakkrna iligkin giivenceleri sailama yilkiimliiliigijnij yerine
getirmedigini belirlemektedir. "
Per.136 ; " Dioer taraften Bagbakanlr0rn talimatlafl ile verilen bakanlk izinleriyle 13/04i2001 t"rihinde
baglayan deneme ij retimi faaliyederinin hig bir yasal dayanao yoktur. Bu durum yukanda belirtjlen yargt
kararlanyla da o{aya konuldudu gibi, yargr karartnrn arkasna dolanrlmasr anlamrna gelmektedir. B6yle bir
durum, hukukun iisti:nlijgiive hukuk glvenliqi ilkesinin dayand€r hukukdevletj ilkes:ne aykrnlrk
olu$turmaktad||.
t3l
Par.144; "Mahkeme, &tzlegmenin ihlalinin davacrlar agl3rndan dikkate deger ve 6hemli bh zarara yol
agtrgrnt kab ul ebn ektedit. lzin illemjnin iptal €dildigimahkeme karanntn, Hukuk o-eUetinin temet ilketorinin
gionenmesi pehastna uygulanmadEt tespit edilmiltir. Eiiylece, bagvuru sahipteri, idad makamlann bu
mahkeme ka.aflna uymasrnr saglayabilmek lgin , merkezi otoritenin 90k gayrda itlomine largt qeiidi
bagvurulerda bulunmakve btjylellkle olugan zor yagam kosUlla na katlanmak zo runda kalmrglardlr. B6yle bif
zarar tam olarak belhleyebilmek m0mkiin d€gildir. Ancak, ad.letgeregi, mahheme her davactya 3O0O Euro
tutartnda bir tazmirat takdir etrnekt6dii.
Strasbor.rrg Mahkgmesr'tin, temelde Danrgtay 6 Dai.e.inln 97198 k ranna da\latr L"a.al.
bagvurucuiann AiHS'nin 8 ve 6.macidelcflntn tftlalifie iliFkin i.aiaftnln gerekEesi sca crefece
agrktrr. NEWMONT irrl(eti, bu karara uy{ravacaor yolun(a agrklantalar /apa.ksn yctkiti
Driitleri Bakanr Giil \,e Qevre ve Orman Bakant Pepe, iig mavmunhn oynamakladldar
HLlkLlanei, Danrglay kararlanna dayanan Strasbourg karannt uynularnrdjit ve rraderi
yenrden igletmeye a9tl0r takdirde neler olacakttr..z
Herieyden dnce, TUrkiye'nin uluslar arasr preslijine bilyi.lk bir darbe vurulacak v*- olay
A|rupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafrFdan izlemeye a|nacak ve Kc sey',lei gt(arnlaya
'iader varacak bir siircq baglavacaklrr.
'/drede alhn/l:i..ya tesisinill iisk
yijrl'
rgl b.teedr, ya;avJn
).llJ9.k 3ilC y tri;.i!
:
:Ju davada aLnan karan emsal gdstermek suretiyle, sUrekli i'tlal duruti,una dayana.ak ig
ir!tk!l\
ycllannr trlketmeden, dog.udan St.asbourg Mahkemelrine basvurmak vE sozleSrnenii ihlalinin
1e5f itiile maddi/rrirnet,i talnriral talep et r': i.rl-.1.:.r lr.raci:kt[ Utir:.r . ]:-l ail. )r.-3 l:nri:innrr
'tayand,g' 97,98 Danrgtay kara('rda 23 ,ll| 50 y!l rrLrnra ortr!a grkacak riskh:"len b.rhseC,im.;kie
i€, rirlieti,: airlt6r Ei:.r'iIlik onlemi:)rir,ir. tsil.rl odaC!.1.1 i.rld rmddtijt :!;(t,',; rlaklailii.,j .rk!.,
iggS rle 2004 \rlian arasrr,da 4evam cderl;trasbourg y :1a!rla,nasrnda, .ravalr hiil'rirme' ve
'{ornaFdv girketi. "Danrgtay karannda arahsedilen .iskie.ir: grdelilcioini. vc islelmer,in .-..-eye
,e saglrga zarar vermeden galrgacaorna darr iddiaian rgerer, bhlc.ce sayfafik rapcrlbcigcyi
mahkemeye sunmuglardrr.
Strasbourg Mahkemesi her iki taaafrn sundu0u belgelere ve mahkeme ka|adanr)a dayall
vermigtir. Bu durumda Qevre ve crran Bakanli0!n,r rr€Ceninin /enicieil
:irei;;1eye agrlmasrna ;lilkin qirigrFrlerlrue |zi;rir Vali:aia,r;r y€iiCcn :mai d!r.!mi.t ve :lsaa:
iui,ratr verne i$iemrerini derhal durdurmaiafr gereknrekiodi,.
,trmk i5lal karafl
Tin{ye Cumhuflyeti H0kiirr'letinin HUKUK DEVLETI i:iesl lyanni€ mahkeme k;rerrlarrn,l
qerekierini tercddllisiz ve sed brQimde,.rygulamastnt ve adtk Strasbourg karafl ile de tescil
edilen "yargr kararlaflnrn arkasrna dolanma gelenedinden" vazgeqmesini temenni ediyoruz.
Aksi takdirde GUGUK DEVLETI ola€k anrlmaya rr,ahkumuz.
Noyan Ozkan
Avukat, lzmir.
-r
I
f-,"k - :sfo+ 'z
DANI9TAY
<td
AI.TINCI DAIRE
[Eh6 No :200?/2618
p.eyf qr vc
r-ilr'
hhr'f'
CLrAr'rJAJ
Yii.titmo"ln
o!]l<lllruln1llgl|ll|
; 1- l(andii{drria ,'ritrrl(,lorl,
Fevzi Erilli,Denrkitli Unre$,iv:clrrtlot nyrrlNn.lvl.llrrlil
OtjrrBn All !aflnak,Yrl|1|lz Acaf,\'o9llt
l
llljil.
Krrsalrll lltllii
Y!lrrrlz,
a'rkan G0tbilz,l'lurittin Unol,Mueti:{J lraltl1,[4chr()t l(trl\rnir/.
Selsltitk
r,Ozcan D'rr nlaz,Orrlo r 'l (rrnr),Mrr
!d r l)(ji11f,
Ahnel t<arngitz,lvilstaJo f)cDlio n iliJiarltl:r vcl:rhli"lr
Av.atenlh 0zny - Birln.,i Boyl.r l'1o:51llio(i-!qrtsk[7=!!l!
2' Ahmel Oktay,lbrahirr Arzuk,l\ri{ Ali Cangr,Uci(rf Kalcliui;lu,
O,ncr Erlat,Rifot B02kurl
859 Sk.
ga!EL_:
flo:4/305 Konak/lzMlR
Basbakarrlrk - AIJSABA
lstemin ozeti : ?cvreset Etki Deoeriendimr/.; Yt'tletrneliiri tryarrrroi: diri..iril,?i!r,:;l;1)
Raf)cru iizerife Qevre Blkanl 6trtca tcsis ecliier lzrlir. [lefgand, Oia(i1' l;]i'il)kLr'- !Jcvt:i'dlil
buiunar aiirn rn?d3rlrrc siyanijr ligi ydnterriyle i9lelflq lzni vori:mesi yi-li-,.drk !191.! r,lr-',ilrr
gdfultl igiernifijr iptalinc ilitkill idarc flahke.nesi liarif 1ln O$irr;1,!i( a (ii:.r,.r'i]l
kcsirileqmesindrin sorlfa sriilan ili(j(,nin igletilrrw! 'Je devan) cdilHesr r'c,.rrrd3!:i
l:1-t, 20tt2t6 : :, :: 9(.r;_lj-
'<L_r
r Kar.flt!r, Iraf(erne
ri
r-rt.i,1,,.
29.il-,it;l
J, J, .1..'.,r
"
a!,I'lEr irke$jni ag,r b,r lrir;ilal
ll,s-"ll9q.,.0i :-u 4n:tl9llgtt_p4l,tjlt !ildllcrgL, -fuyl.TLl.e.j
zcnclcoiflr torg. . rr-:,r,.r:n L. g"lrt!:]!!tijr etr!r.'r.Jeti-,n h,r LAra'r, !clkr .1:iF' ,.. i.r'r, l
a(rk ve.6rr birl].,,.rl!q[qU!! arLrr ve ]'ok hrkrrl(!r0e bif igleri old:iju (irc sirrkir,ir itlilrr ,:l
\,drutrnctirr ourduruhlasr
t
is(errilmekteorr.
--
-;'
:
6azl (la\,acrlaflrr biiLlrF ollnasr ne(eni!le (lirrr inciiiiyul
ybfliIden redcjea]lt0tesiririr !ereke(e0i; dava konusu BokaDlE Kur1'llu lrfirirsip he!:rr|r 0
h()Ki)nret politikasr !erceresinde allnnir$ bir siyas; kaaar Olduvu Frensil' l(.riirl:rr,,1rn
Savurlnranur Ozeti
0!nlh!rbagkaN n
r iNtzela asrnIr
UetekfigdiUi, bu tLlr karatlaun genell kle bit
l(rfuf!n
Qellitl
bak6nlrklara yeiki verCioi bir konudd dik!,ale alnacak e$aslao belirleyen veya []illi giiveDlik
konularnda a|r1an karariar oldu0! 1del1 icrai nltelik lnsLrnadrklefi. Bal(&nlni Kur!hrnur, qcsitll
konui.rda kirl)ul
e igi kirni
ilkeleri Delirienrelajd ve sadEce ilEili k:uru klr.rrrlr \,e k0rulrSla||fa
ytjneiik argjklayrcr kerarlar olmaiaft ned?niyle dc yitylltlantradrklafi, prorurip Larilrl,r yla
h'iikl|lrelin !e9 tli konLriard:iki ler'r?l siyaset ve ilkolerinjI belidandidi, bu ncdonlo dirvn k.,r!su
kefann Sli.dU(ilsrilh kalkirxra prensibinin madencilik soktbr0n€ ve a
!,0|!sN yal)rlafl llirn ve q0nrL)$ nradencili!i alar
(iogrullusullda alinnrt gt:rrei nilelikle ,!e yilrlltnre,idare ili$kileri !y
y llarda tar'1rs[]d
v
rlr oyr,tld! son
lnqft
$1
l0r0gr
.!
DANI9TAY
ALTINCI DAIRE
Ectt6 No :2002/2918
yii lci.jirlci tizcllitlr: ta!$iyo vc pfcrrliF t:nraIl
ii,'FJlli0i
1:,9d'llrld.tlr
id'ti
'lirvilvs
korrll
illcn) olrtridlgl; (lHha l}rrue vnrii6n rrr;Jhkqml:
luriirlarrrui uyu!lnndr[], higDir faa jyeie irin vcrllmodi!, TUBIfA('dan i]l0en ftrp()rd , rlllili
uerr!iliry karillfl(lir inciid ve glevm stoltqrnl lehdil oltl0i 0ire stkillen flskleii tr:llii)yl-* girlcrlTtliaji
yn rt,r kqDulfdiieDilir srnrdarin {iok allrncja kaldr!ir; tesisirl tlrev()ut 0/rjllikl,iriylc all,ltlI lBklrDlujir.i
vo i;,ileIrU! olnr) te!'rcscl ko$l,ilef atls{ldan durryFdr nltur nicortrili.Jl iqJr onior,illlf,
Dl.ibilcnek k{t.lr'r
!c
VLrriil{ilebillr llitolikie hir
ulgLrlanr .rkla olan en uy0rn tokrolojj cl(heyini ya da daha iyisini yir'srllrijr, lesii:ih
v6;rt
l
ko$uilarda benzi]rlerir'tin, Qevfe uyurrlu \re duyar| bkel iklisadi faali)'el oli:rak i9lllnr--ye
gegirilflrelerir'rin, surdr.lrUlcbilir kalkrn[1e kavramr gerEevesinde ilke$jz nlcrlaatleri atrsrndan
rryfiUn ve yararir oiacagr
s9nucuta valrldrgrnti belidildidi. denelnejcfde all[:]n $onuqlarln krDul
.,rdilebilir stnrr degerlerin allrnda oldLrgu, olumsuz bir bolguys rastlafllnladrgl, aelkl.nal)
t
l) bu
npdcIlerle Eltrn ve gLln]US rr6{ieainin i$letilnresifrilr dcvanrrna izin vcrildiej. Cava koDrrs,t
kara(n yargL kerarlafrnln uyg!lanmaslnr engelleyicl, onlan doUistiricl nitclik ldgrmadr0r ileri
sijftilerek (&'entn ve yUriitnrefin
dard!
l[rasr isteminif reddi gereklloi siivurrLtl|nHkLad|l.
r
lzrnif, gerga|r'il
HaXjnrL 9e,!9ck TooallB D Biinc6si
Ovrctk Qamkdy Nievkiinde Liulunan allrn nladeni ilietnreciligine: taahirtllnenre ko$lrllanil,,t
ydrine !leiiril(resi, i$letme cjnc-asinde, iqlelme srrasrnda vc;glelme kapendrkian toilir firmair,jr
Datorstay
Lstkil
sorufrl!r)!gunuI\ sona ennesinc kedar geqecek sUre lgerisinde lzflrir \/alilioilrirr tra$i{:nlSirida
!e koo/dinalurlij6llrde olustufulacak lzlene
laahhiltt|ilfir
fievzuatina !yulmasr, ilgjlikuru0r vo ku(rlr$h.
DeneUenre Komi$yonu ca faaliye(in
qcrgevesjrde iTlennlesive deneilenmesi, Eevrc
lafafrflijan ytirurljkteki mevzuat !]yaflfica diget 611lemlefia alrDrlasr kaydry]a i:.in ve rLtxl!!l\r.
itlemirin yargl karanyla iptai edilmeshrden son€. A atasa ge:oJi?,'r.tl
kararlenna uymak zoi.unlu oldu0unden, i$lelmeci laraf'ndah yargr kararl rrrrJ.i belirlil€n
!liFkin Q-avra Bakanlr0r
fiefeklekrr dikkaie alrnarek
1aa iyet $eklinde Qevreye yaprlacak
olumsiz etkileri giclcrici ya 0$
kabul cdilebilir srnlrlara gekici onle[r]ef i!eren degi!ik|kleri 00strJen yurri bir QiD ll.tpi:i.r t,i)':r
qED Raporuna yeni ttnlemler/n i/a\€ erJihresi sureiiyle 2672 s?yrI Yosa Lryari|lcir yetkjti olsrr
Bakiln|04 sunularak 9evresal Etki Degeriendirmesi sijreci yd 0llder) bakanlrk iaraiil]dBrr ljlr
illeru tesis edilntedigi dikkirle afindigrnda, 2872 saylt eevrc Kanunu ve itgili y6nei:Dclik
llilk!rnleri 9er9evesinde gerekll olar i$lenrler lesis edilmedcn, Bakantar Kurulirnca QtD ohl'nlu
gbrilgil iglenri firaltken'rece iptal ediler lznrl, Bergama, Ovaclk-qanlkoy [4evkiinde l)L]rullan
altrn nradeninin i9letilnresinin devarnlna i:]n vedhnesinde h!kuka uyatrllk buluonrirrll.nki!{ltr.
Ai;rklanan nedenlerle, daya konus! iglernin yt:lt0t0i(negiiin dufdur!lfia:,Itil. davarlrn
aVrldrgr larikten dncc alldUkleri anlallan Fevzi Erlgti, j\4ehnjel Kuruoaz ve Ahnjet K.rfa$dz'on
yiriltmonin durdurul tasr is{enllerinin ise tlcel€11ne
oluciigr
Ir
Cil
gilnUlrnektedir.
rar !cril,nesini|| urqun
T.C
DANI$1AY
AI TINCI DAIRE
E6as No : ?002/2618
q4!qt!t-SEyElg!-Turan Karakava'nttr D0sunc,esl
i
L)|vsrrrrr rlllfunlurlir urlrn
yIfUrmeIll|l dur!.lu,ul r.1.r i3!urrrlnl), \ryu'irtr!rhk konrr\rr ytir.ll-- h(rlif vn I'ilifki'ii ilr6(rl'J'irtlrr;
]/afL,. rr{Ltrton u!r1'o incDlof nr.r; urrll'0i diitiilniilm{rktr ir
TiJRK MILLETIAOINA
l(afar veren 2575 sayllr Dalrrltay Kanununun (Ek"1)rnaddot'i u!anrr(::1 olLr!tt!rllrliln
DanlEtay Altlrlcl vc sexlzt'rcl 9!||elcrl ret.Lgle'cr. l(urulurlcq loilliLl llrrlai"i r'ln rlrlllrmxlarl
j$hl
crnlc11cllktr]n vg 25l/ rayrlr I'asanln g2,lrrirddsEi uylrlooit docyil lrir:irl(rnclrklr,!l li.rlrLr
IoI
(:r0i 0Dr
il$illd
Li :
Do$yar)rn incelcnnesinden, dav:ratlardan Fevzi ErilliniD 13 12 ?000 gilrrurrdo,
lvl€hmct Kurunaz'rn 54.20011 giinLiide ve Ahmel Karagiiz'On de 20.3,1998 Ulirfinde ohtlg
oldukiafl !,e olurn neCeniylc vekalet yetkile,'i sona etdiii anlarsrldr0rndan, bu kigiier'in Av.Senih
Ozay'a verdikleri vckeletninlolere dayanrllrak dli.ln) tarihlerindon $onfi! 15.5.2002 g0nijrdo
lzmi. ldafe f,4ahkerxesi kayrtJnlrna gjrer dilekteyle aqllan davanln ve yiirillrnenin dL.rrdufrrlnrrs!
lstemjnln anrlan kililere yinelik bdi0milnLin iilcelennle olarla0l b!lurrrrarnaktadlr.
9rva, Qcvresel Eik Degefgndirnre YoneheliEi lyaflirca dijzcflcn0n 9tili)
RaporLr
Lir6rlao Q€vre EEkanlrOrnca l€sis ed ien lzmlr, Aer(]anra. Ova.rk-Qamtrdy [levki;ndc bLrlUna
altrn nrade,\ilre siyantir liqi ydItemiyle irilcinre izDi verilficsi yolundtski 9[D oltlfr:{', g;iiij,ii
ilieminin ipta{iIe iligkin id?re n]ahkenlegl karaarlo Oanlstayca o axoralr liesiol€liilcsi{tclf:r,
sorlf.r anilen madefli igletill]tesine devedl edilnrcsi yolunclaki 2q 3 2r'!2 U., lt. 2(lD21,l s.iry ,
Ilakrnlar Kur!lu Kar;frFrn lptlt i is16[]lyle al lnrr$trf,
lz)nir, Bergama, Ovactk-q;anrkby tvlevkil|]cle buluflirlt
taohhUtnanre ko$olian
r
teiine
atltl
I
lllad6ni rFlclll]ccilt(llnei
g--tir Inresi. i$letlne dJicesinde, iFletfile
stra$rIda vo iglotrrrc
liapaild kliln Sonra Iirnranrn sorumluluiuNUn sona enresine kadar gcqccck 9i)re il(,iisirxje
lzm;r Valili(riniD bogkan!rDrrda ve l'.oordinatorltioilr(te ohlturulacak lzlcnjc Derreilerne
Komisyonunca laaliyelin taahhutnarne gergevesinde izlen$csi vc ddtollcnntesi, Qevre
(rcvzuBlrfra uyullllasr, ilgili kur!rn ve kurulullar taraflndan yurilrltlktcki nev?!at uya nca diOer
olrlerlleri|r sjlr.rsst Layalrylir izlrt ,,,efillile$lrq- lllFliin 9evfr tsaiiaI tEj i$lcmi, llilirLtLjy AL n(l
Dair..rsinlo 13.5.1997 giinlii, Er1995./527.i K:199712310 s?yrlr bozma
kararIa uyrtarak IzDitr
1l(lare l,4ahkenresinin 15.10.1997 0u i , E:1997/635, K:19s7/BZg sayttr karanytr,lrisaItii
yesa ra hakk ni vc dcvlclin CJe feyre Salj'rd|l]i konrma, eevr-o kirlenmesiri onbnte herkesin
Irayalr11r
beden ve fuh sailr0r igerisinde si]rdiirme$ini sadt.lDra d(te!leriDi dikkate iirdr!Brrzira.
Qeyfesel Fiki DeEerlendirrrre (QED) ve biikl(ifi raporlannda da angOrijten cl6sr risk fakttjrtefiyle
EalJitall
ve b0 Iiskin gt(ekielrnlesi haiinde dogrudaI veya gevre|in [olulrndgt jte
dol6yl]
olarak insen yagarirnJ e'.kileyeceoikesin olan siyanUr ljiiydrlteDrl ile attllr rracJeni igtetlnesjni)
iZ n Velilxesi yoltrndaki CEVa kofusu isienrde karl)! yararLna L1y0!lrtLtti buiuJlnrLdrair'
gerekfesiyle iFlal sd;ln1i:; bu karar DrnStay Aitrncr Daksslnin 1,4,1-sgg
Uil|t0, Frlg$g/512,
l(:1998/1830 sayLl karAflyla o artfiI! ve katar d Zell[]e istEfni de
ntnlkene
kare n kcsinlelmisl;r.
T.C.
DANI9TAY
ALTINOI DAIRE
E6aB No r 2002/2618
or!ill'i3rl l'l
27Os !ilyrll IC Aridydsr$rllLri.Jssrnaddecilrdc Yrssnra vc yiJtutr 1r
id!,rrtin, m.rhksrnc karalLaflrlH uyrila( zcruda oldukhrr; bu orga'hr ';c d;rrellill lriirlrkanlc
dcgilllrenreyscskl€ri vc buolrrrn ytrirr(: r'oliril n{lsi
g!clktire|ll(,ycc{rklqri l'!ril3 llindla lrrr f ilr'
2A'l2 saytlt !cvre l(anununun l0,moddosirrdc: "Cc19()klotitifrr]svi Fln ilar'|kllirL
kararlar
rir hiabir cLrfcilc
{.lalyctleris(rnUgUEcVtcscrU]]|ilILr]ayolagsbiIsccl(kUrunl,JiUrUIU$vtji+|el|nLjkr||ri|'.crr!{l'lrdI
[:lli Di:gorlenr] rlne Rapc'fu" liurrr;adar- Bu r"rpords qcvfcye y:ip labiiocok iiirrr !!l il'r !iUz
Nriinale huliinri!rdlarak Qevfe kirlefnleFirre sebep olabiecek atk vc:rnLl'rrr rrc tckjl{la
ylrijrluktc
rarars z hale geilrileceqi Ye bLl hu$!$la allnaczk onlenlLer belir(ilir'" hilklr'l ile
ILrJun;rn (;evresei Flki Dedefieilciittlesi YOnetmeligltlirl € il)adduslllde; "iJu Yilltrlnlellfi
kirp$amrndaki bir proieyi ger9ekle$li.r]1eyi planlayan gerqek \'c 10zcl kililt:l; !evresel f;1fii
ljegedendirmesine iebi pfojelef illfl qevresel Etki Degerlefl'lirr|lc R.\)cfLr' fk-ll'ye lnbi piojolcr
iqn
pr.r]e 16Drhnr dosy6sr hazrrlan'lak, il0ili lnakamlaia sulllIak
q,r|\r gerceklegtir.nekle
y0 kr:i.rl l0.lU I le
ve projel6f]ni veriien
l'iar;lra
I
l(€hru kururn vc kur'!lL!l.rrr, b! \/6nctffcrlk hLikrjnllcrl,lin i,crirrc, gc!;rii| !5i ':!fc('ir le
proje gahioiefinjf lsteyecegi her iIrlr! bilgl, Cbkalnan ve gor!9ir vefrrekle vi:k\]lrli;l'iti' i.r.
0u Yonetnrelide labi projeler iqin "Qevres'rl Etlii Dederlei,dirnresi OlrrirrlLr" krr''rl /e,3
Cgvre$el Etki DeCeilendll|nesi Ger€k I D.riildir." ka!arr rllnl)lEdrkqa i-r r Pr5iel?rrj hi! !i: i-'!vLk.
.rniry (Qevre dLizeIi plsntsdilnil onaylarl dahil), lzin, i)ll ve kullaiirLnl rr're, r'r' rler'fi:'if
igin yat frnla iJallanamaz " hilknrLi yei !lnrakla!llr.
llava kcnusu B!kgn ar KurLllu kiraii, daha 6i0e mahkenle htar;rl-rryla qEi) hirirr)'r'
qevre Btsk2nharnce te$is cdiien lzrnir, lJelganla, Ovac ll'Qi|rlkiiT l'4evkllLlde liLriuiltr
'r16rirc
alri madeiinF $lyei0r
ttllrlenriylc ;tletme izni lerllnresi yoltrnJaki i)ELl r-'iur,:r !i: '. ,i
i?lenr nirl lplal ediimesl il.4erinc,:lrtlal1; lacanilr iii.,'lilmesinin dEvafill konusu'ird3 :ig iive;r,rkili
(lareleri itlem lesis eljne hus!s!fda ba6layrcr ve_1L[!U.LLy!I91-l!al'a!-n!!i!]-!Lya uld'rirars fl
....)el.el;c
liii
nilcli'iF.,d lEs , \e r,. .r:Jlcl)il r rrrielil'rL. l-r:da'i
$rend.r
lzmir, tseig.rma, Ovecrk-Qan]ki)y llcvkiinde l.rulu^an Ellrn madefji rslctr!rL:0iliUi,re,
r'rrfirrill,,aI a: ko!ulaifift rr \..rii'rc gEilr;lresi, Slciln: dl iics nJN, i;l!i Ie sri.,,iiriiil ,'! :S eiirr::
ktii::ndiki:rn ron.r fi meiltn sorttitiLiluJuilun $
il
+rfdsiile kadar qeQec€li E,.j'i ,irIisi"Lje
lzrnjr Valili0i'nin l)a9kanlrb nda ve koff(iirlatdrl!0ilnde ol!$luftrlirc.1k jzlcrn€ Denellerne
Ko nisyolrurca faaliyeiin taahhUtna e Sei9cvdsinde izlelrrnesi ve donellErlnrrsi, !E\'rc
,i,<r
I
nrevzutrlrna uy!lrn:1sr, iLgill kurum ve k!nrluglaa tafaf nd:n yilrilrlrlkleki |n.vzual Lrliif rua diajer
iinlomlDrin alrnrllasr kaydryla izin ver'lmesine ililkln qevre tsakelrlL(lr iglenrlnin yargr kirranyla
iplal edilmesl'rdcn sonra, iiletfireci lafafinde.r yafgr knrarlafilld3 belirlilen gefcl(9eler dikkate
i
i,,rl,rnl qul i: uri -,:e !.rren dc6 F:{l,lle,i gdsre(. }F- l,' glJJ|.tS!Jl{\..i.r trD
''i)J.'l d )c . c,ten-e,i.r'iile e0,rir s,rc'.Je 28t2 s"y.tt {asa,i,,!,d;-}'*,
..lu
a_ l
Lr\-r' ,g, 5L :nr-h Q"\ E;e tlh, Deoerle .U n r<sr ri:'", ,, $ft r feq?l'\
u,, . ,.,,
'.,,,r
I i '- t -- "/
|
!l-lr lcs:s prl: .nco (ti arr{ r
\l'r\''J,.'
f,/[
al rrarak faaliyei qeklindc qevreye yairlacak olunrsuz eikileri gidufici
6
ya da kal)!l odiiobi
\lt,:Jif
I
fa
DANI$TAY
AI.TINCI DAIRE
FliaE No i2002i2818
Ylrhaftda l)elidilel) 2dlt? Bayl\ Qcvre Karluru vo ilgili Yiirrc.trnolik h koflrlefi
(1erekli olan iglemler tesis editrnedoo, Baksnlor Kurul! ca QEU olLr tu o0rii$ii
fHrQevcsinde
i$lcnri rnalrkerleca iptal edikrrr lzmi,, tscrgama, Ovrclk-Q.)nrl{dy M&!'klilldr trrlurril rtl|ll
nt{.t(lenlnrn igletikneslnln r-Jcvarrria l;ln vcrilrrHsindc hukuke uya rk trullrnmirnlrklodrr,
Agtklanen nedenlelle, agrk$a lrukLtka aykrft ulu vc uyAularnrrqsr dr{o[lunda lrrlrlisi
ir XaIsrz zAlarlarrr (]oOnrrsrnH neden olirl,ilHceti|don 2577 rayiL ld{frl YarUiliilrii
!(j
tjnulil Kanununur 2/.nraddesl Lryiurrca dirvr konuuu Bokanlar Kurulu kirannrn
[JUg
yijftltmeSinin durdurulntFsrna 0yqef.lu$\ryla. davEorlcrdan Fc\,zl i;rigti, i,.1rl\rrol 1(t,r{r||ir/ v.|
Ahmst Karagdz'iin yilrulmenin
d rdurulmasl
iFteml€rinin incelBnmcksizin rsddlne
(,yb,rrligiylc 13.6.!00.1 glinijnda oyfDklir0rlyla katar vefildi,
BaFken
0ye
uyo
uye
Gilr'rgdr
E,CK
Faruk
DEMIRKAN
AKSOYLU
OzTURK
9evket
APALAK
uye
Uy:
ove
A,,4a
BanI',
Slnar'l
AL;(|VlLCli,l
oll-8iN
'I
uy"
uye
S.Zehra
Ataatllt'
BIRDEN
oGU9
(x)
(x)
ii:.lcA