Doç. Dr. Temel Kotil - Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

ÖZEL SÖYLEŞİ
Doç. Dr. Temel Kotil: “Türk Hava Yolları Genel Müdürü
Olmasaydım Kabin Hizmetlerinde Çalışırdım”
T
ürkiye’nin havacılık sektöründe gittikçe büyümesi, yeni havaalanlarının açılması, uçuş noktalarının artması, dünyayla iletişimin güçlenmesini sağlarken, nitelikli eleman ihtiyacını da arttırıyor. Fatih Sultan
Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) bu ihtiyacı göz önünde bulundurarak Meslek Yüksekokulu’na bağlı
Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri programında, nitelikli kabin memurları yetiştirilmesi için bir yıldır eğitim veriyor.
Ayrıca Üniversite, Türk havacılık sektöründe önemli bir yere sahip Türk Hava Yolları ile istihdam protokolü imzalayarak öğrencilerin geleceğini şekillendirmelerine katkıda bulunuyor. Bu bağlamda Türk Hava Yolları Genel
Müdürü Doç. Dr. Temel Kotil ile kabin hizmetlerinin önemini, Türk Hava Yolları’nın “en” olma sırrını, gençlerin
şirketteki yerini, İstanbul’da yapımı devam eden 3. havaalanının havacılık sektörüne katkılarını ve daha fazlasını
konuştuk. Türk Hava Yolları Genel Müdürlüğünde samimi ve keyifli bir ortamda gerçekleşen söyleşiye FSMVÜ
Meslek Yüksekokulu Müdürü İlhami Danış, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri Programı Başkanı Öğr. Gör. Gülnaz
Karahan, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri Programı öğrencilerinden Gülcan Büyükbayrak ve Ramazan Horasan,
Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğünden Kübra Erten ve Yasin Fedakar katıldı.
“Asıl başarımız, işimizi, çalışanımızı, yolcumuzu sevmemizden
kaynaklanıyor.”
G.K. Dört kez üst üste Avrupa’nın en iyi havayolu şirketi, 6 kez Güney Avrupa’nın en iyi havayolu
şirketi, en iyi business ikram servisi ödüllerini aldınız. Bu başarıların sırrı nedir?
Ticari sonuç almak için büyük oyuncu olmak gerekiyor. Türk Hava Yolları’nin başarısının önemli noktalarından biri büyük olmasıdır.
Büyümek, daha çok sefer yapmak, kaliteli olmak önemli ama en önemlisi yapılan işi anlatmak. Biz anlatmak için özümüzü kullandık.
Pazarlama ve satışta kendi kadromuzu yetiştirdik, ihtiyaç duyduğumuzda dünya firmalarıyla da çalışıyoruz. Fikirler, oluşturduğumuz
kadrodan çıkıyor. Bu kadro, marka oluşturmak için çok çalıştı. 2005’te genel müdür olarak göreve başladığımda tanıtım bütçesi 5
milyon dolardı, bugün 200 milyon dolar oldu.
Kendimizi anlatabilmek için toplam yarım milyar dolardan fazla para harcadık. Yarım milyar doları harcamasaydık bugün 11,5 milyar
dolar ciro yapamazdık. Markalandırmak bir sanat, markalandıracağınız şeyi seçmek ayrı bir sanattır. Biz markalandırmak için insanı
seçtik. Tüm reklamlarımız insan eksenli, sevgiyi gösteriyor. Asıl başarımız işimizi, çalışanımızı, yolcumuzu sevmemizden kaynaklanıyor. Sponsorlukların özünde “biz sizi seviyoruz” diyoruz. Ayrıca başarı bir coğrafyaya, kişilere tapulu değil, niyetinizi netleştirirseniz,
arka arkaya tekrarlarsanız çalıştıkça başarı geliyor.
76
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bülteni - 2015 Ocak / Haziran
ÖZEL SÖYLEŞİ
R.H. Kevin Costner, Messi, Kobe gibi yıldızlarla reklam kampanyaları, Manchester, Barcelona
takımlarıyla sponsorluk anlaşmaları yaptınız. Bu yıl Fenerbahçe’nin “final four”a kaldığı
Euroleauge’nin isim hakkına sahipsiniz. Bunların Türk Hava Yolları’na getirilerinden bahseder misiniz?
Türk Hava Yolları, 2003’te yeniden yapılandı. 2008’e kadar kendine güvenerek, özelleşmiş bir şirket olarak, iyi kâr
ederek geldi. Hızımızı o kadar arttırmıştık ki, 2009 krizinde duramadık. O krizden büyük sonuç aldık. Tüm bu sponsorlukların maliyetleri bize kriz döneminde küçücük, sonuçları kocaman oldu. Herkesin krizden korktuğu yerde biz
yolcularımıza “hoş geldin içeceği” ikram ettik. 10 yıllık dönemin bana öğrettiği şey şu: Tüm çalışanların kalbi aynı şeye
atıyorsa, şirket politikası ülkenin politikasıyla da uyuşuyorsa bilmedikleriniz zaman içinde bilinir hale geliyor. Euroleauge sponsorluğunun 2020’ye kadar devam edecek olması da bize büyük katkılar sağlayacak.
R.H. Yeni sponsorluk çalışmaları var mı?
Elbette var. Farklı alanlarda arkadaşlarımızın çalışmaları
devam ediyor. Markalaştırmayı oluşturanlar bu toprakların insanları. Şunu belirtmek istiyorum, markamızı oluşturanlar iyi işler yaptıklarını dünyaya ispat ettiler. Marka
oluşturmak istiyorsanız insanlara sıcak görünmeniz gerekiyor. Sıcak görünmenin en güzel yolu da sanat ve spordur. Çünkü ikisinin de ne rengi, ne dili vardır. Dolayısıyla
biz insan ekseninde sponsor oluyoruz.
G.B. Gençlerin Türk Hava Yolları’ndaki kariyer
imkânları nelerdir?
Şirket gençlerden oluşuyor diyebilirim, iyi fırsatlar var onlar için. Çok hızlı büyüyen bir şirketiz. Bir anda 7 kat büyüdük.
Dolayısıyla yönetici kadrosu da genişledi. Bu kadronun büyük çoğunluğu gençlerden oluşuyor. Burada gençlerle ilgili
bir izlenimimi aktarmak istiyorum. Gençler, Fatih Sultan Mehmed’in 21 yaşında İstanbul’u fethetmesini kendilerine
örnek alıyorlar. Biz gençlere bir hedef veriyoruz, karşımıza 2 katıyla geliyorlar. Bu çok güzel ama bazen Fatih’i anarken
Akşemseddin’i unutuyorlar. Onu da hatırlamak gerekiyor. Yani kariyer çok önemli ama tecrübe de çok önemli. Bazen
tecrübede sıkıntı yaşayabiliyorlar.
“Kâr oranı, cirolar önemli değil; en önemli servet insan”
G.K. Eğitim alanına destekleriniz olduğunu biliyoruz. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin
ilk kütüphanesi Türk Hava Yolları desteği ile açıldı. Eğitim destekleriniz sürecek mi?
Her zaman destekler devam edecek. Kâr oranları, cirolar aslında önemli değil; her şeyin en önemli tarafı insanın kendisidir. Eğer bir öğrencinin gelişmesine biraz katkıda bulunuyorsak bu bizim milyar dolarlık ciromuza denktir. Ekonomide olduğu gibi sanatta, bilimde, eğitimde de mücadele var. Bu mücadelede en önemli servetin insan olduğu bilinciyle
hareket ediyoruz.
K.E. Fransa’da pilot hatası nedeniyle yaşanan kazayı işaret ederek bekâr pilotlara evliliği
önerdiniz. Aile hayatının pilotlar için önemi nedir?
Bu soruyu pilotajı çıkararak sektör dışında cevaplamak istiyorum. Bir baba, bir dede olarak cevap vermek istiyorum.
Bir torunum var, ikinci torunum da geliyor. Dünyadaki en güzel şey insanın ailesidir. Bugün benim neyim var derseniz;
belirli bir kariyerim var, belirli bir ismim oluştu, dünya beni tanıyor ama hiçbirinin önemi yok. Benim için Meryem
küçük kızım, büyük kızım Kübra, iki oğlum Bilal ve Enes, torunum Seyid Ömer, eşim, annem ve babam her şeyden
değerli. Babam, “bırak işini gel dizimin dibinde otur” derse, giderim.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bülteni - 2015 Ocak / Haziran
77
ÖZEL SÖYLEŞİ
“Yeni Havaalanı İstanbul’u Uçuracak”
R.H. İstanbul’da yapımı devam eden 3. havaalanının Türk ve dünya havacılık sektörüne
katkıları neler olacak?
3. havaalanı projesi dünyanın en akıllı projelerinden biri. Bu havaalanıyla 3 kat daha fazla insan transit olarak İstanbul’a gelecek. Bu da bilet fiyatlarının düşmesi, daha çok insanın daha çok seyahat etmesi demek. Biz ilk yıl 60 milyon
yolcu getirmeyi hedefliyoruz. 2003’te hükümetin başlattığı ekosistemle önce havacılık harekete geçirildi, halk uçuşa
teşvik edildi. Ardından havayollarımız dünyada oyuncu olmaya başladı. Aslında 3. havalimanı yıllar önce başlayan bir
mega projenin taçlandırma kısmı olacak, İstanbul’u uçuracak.
Yeni havaalanıyla İstanbul, dünyanın merkezi olacak. Belki çok iddialı bir cümle ama ben öyle görüyorum. Çünkü bu
proje dünya tarihini etkiliyor. Fatih’in İstanbul’u fethetmesiyle bir devir kapandı, bu havalimanıyla bir devir açılıyor
adeta. 120 milyon yolcu kapasitesi olacak bir havaalanından bahsediyoruz hatta 200 milyona kadar çıkabilir. Yolcu
sayısı açısından dünyanın en büyüğü Pekin, ikincisi Cakarta, üçüncüsüyse Dubai. Yeni havaalanının bitmesiyle İstanbul’un 3. olacağını düşünüyorum. Bu nasıl olacak? Avrupa ekonomisiyle ilişki içine olan Uzak Doğulular sürekli Avrupa’ya seyahat halindeler. Ancak direkt uçuş yolu yok, dolayısıyla dağıtım noktalarından Avrupa’ya uçuyorlar. Dubai,
bugün Avrupa’nın yüzlerce noktasına yolcu dağıtımı yapıyor. Aslında İstanbul daha kolay ve ucuz bir yol ancak büyük
bir havaalanına sahip olmadığı için aktarım yolu olarak kullanılmıyor. Yeni havaalanın devreye girmesiyle Uzak Doğu’dan gelenler İstanbul’u kullanacaklar. Böylece İstanbul, dünyada en çok ziyaret edilen, en çok bağlantı veren, en
çok konuşulan şehir olacak. 1000 sene önce, 500 sene önce olduğu gibi…
İddia ediyorum dünyada bu kadar yolcu gören bir havaalanı daha olmayacak.
78
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bülteni - 2015 Ocak / Haziran
ÖZEL SÖYLEŞİ
K.E. Doğuda yeni havaalanları açılıyor, mayıs ayında Yüksekova’da açılan gibi…
Bu havaalanının bölge üzerinde ne gibi etkileri olacağını düşünüyorsunuz?
Yüksekova, çanak içinde çok güzel bir yer. Dünyanın en güzel çiçeklerine, en lezzetli balına sahip. Mutlaka görmelisiniz. Bu
havaalanı, insanların oraya daha kolay ulaşmasını sağlayacak. İnsanlar şehir trafiğini göze alsalar da şehirlerarası uçuşların
çok uzun olmasını göze alamıyorlar. Direkt uçuş olması akraba ziyaretlerinin yanında, insanların turistik amaçlı da Hakkari’ye daha çok gitmesini sağlayacak.
“İngilizceyi Çok İyi Öğrenin”
G.B. Sivil Havacılık Kabin programlarına destek veriyorsunuz. Üniversitemizle de bir istihdam
protokolü yaptınız. Bu mesleğin geleceği açısından üniversitelerden beklentiniz nelerdir?
Ben de öğrenci oldum. Öğrencinin birçok problemi oluyor. Kiminin maddi problemleri oluyor, kimi ailesinden ayrı yaşıyor.
Bu süreçte üniversite yönetiminin öğrencilerin yanında olması, problemlerini en aza indirmesi gerektiğini düşünüyorum.
G.K. Son olarak, Sivil Havacılık Kabin Programı’nda okuyan öğrencilere neler tavsiye edersiniz?
Hep söylüyorum, Türk Hava Yolları Genel Müdürü olmasaydım kabin hizmetlerinde çalışırdım. Evinize misafir geldiğinde
hizmet etmekten nasıl haz alıyorsanız kabin hizmetlerinde de aynı hazzı alırsınız. İnsana hizmet etmek kutsal bir iş.
Bu yüzden gençleri teşvik ediyorum bu mesleği seçmeleri için. Her mesleğin zorluğu var. Bu işi başarmak istiyorsanız
servis etmeyi çok sevmeniz gerekiyor. Çünkü yolcu anlıyor karşısındakinin ne hissettiğini. Bir de İngilizce çok önemli.
Yolcularla iyi iletişim için çok güçlü İngilizce gerekiyor. Muhakkak İngilizce öğrenin.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bülteni - 2015 Ocak / Haziran
79