18. yy. Osmanlı Haleb`i Üzerine bir Gözlem

18. yy. Osmanlı Haleb`i Üzerine bir Gözlem

SEYFİ KENAN
Maurits van den Boogert,
Aleppo Observed: Ottoman Syria Through the Eyes of Two Scottish
Doctors, Alexander and Patrick Russell (Studies in the Arcadian Library),
The Arcadian Library in association with Oxford University Press, 2010, 256 s.,
ISBN: 978-019-9588-56-5
Avrupa’da 17.-18. yüzyıllarda daha etkin bir çerçevede şekillenen ve bilimsel devrimin oluşumunda önemli katkılar yapan Respublica Literaria, dönemin
akademileriyle birlikte çalışan bir çeşit sınır tanımayan bilim insanları cumhuriyeti mahiyetinde iş görmüştür. Evren ve doğayla ilgili tükenmez bir meraka ve
araştırma ruhuna sahip olan bu bilim insanları, dönemin üniversitelerinin hâlâ
devam eden skolastik eğitim anlayışları dolayısıyla genellikle akademilerde bir
araya gelmişler veya bazen gündüz çalıştıkları işlerden sonra özellikle dolunayın
olduğu geceler bir araya gelerek – çünkü dolunayın güçlü ışığı sayesinde bir araya
gelebilmeleri nedeniyle kendilerini “Dolunay Cemiyeti” diye adlandırmışlardı –
doğanın bilinmeyen yönlerini keşfetmek için çaba sarfetmişlerdir. Bazen de yaşadıkları çevreye göre çok farklı ve zorlu coğrafya, iklim ve kültürel yaşam tarzının
meydan okumalarına aldırmaksızın uzak bir çevrede ve doğal ortamlarda gözlem
ve deneyimin peşinde koşmuşlar ve sayısız zorluk ve meşakkatlerin üstesinden
gelerek hangi konuyla veya alanla uğraşmışlarsa onunla ilgili doğru bilgiyi, en
azından dönemleriyle ilgili en doğru bilgiyi keşfetmek için gayret göstermişlerdir.
İlk kurulan akademilerden Londra’daki Royal Society’nin ambleminde bulunan
Nullius in verba/ Hiç kimsenin sözüne bağlı kalmadan düsturu, dönemindeki otoritelerin nüfuzunu sorgulamayı ve onlardan duyulan veya eserlerinden okunan her
sözün veya iddianın, gözlem ve deneyime dayanarak elde edilen gerçeklikle teyit
edilmesini öngören bu dönemle birlikte modern çağın bilim insanının en temel
özelliği de böylece daha belirgin hale gelmiştir.
18. yüzyıl bilim insanlarından bir tanesi de, hatta ikisi şüphesiz, 18. yüzyıl
dünyasında Osmanlılar’ın en büyük üç şehrinden biri olan Halep’te uzun yıllar
yaşayan Russell kardeşlerdir. İskoç Aydınlanması’nın şekillendiği bir dönemde tıp
alanındaki çalışmalarıyla katkıda bulunan ağabey Alexander Russell, Edinburgh’da,
daha sonra Royal Medical Society of Edinburgh’a dönüşecek 1752’deki gayr-ı resmi
ilk tıp cemiyetinin kurucuları arasında yer almıştır. The Natural History of Aleppo
başlığıyla 1756’da Alexander Russell (1715-1768) tarafından Halep’in daha çok
doğal tarihi, ancak yer yer sosyal ve kentsel tarih konusunda önemli bilgiler ve
477
Türk müziği icra esnasında. Alexander Russell, e Natural History of Aleppo, Londra 1756.
OSMANLI ARAŞTIRMALARI
478
SEYFİ KENAN
çeşitli çizimler içerecek şekilde hazırlanan bu kitabın ilk nüshası piyasada hızla
tükenmiş, 18. yüzyıl boyunca birçok baskısı tekrarlanmış, ünü okuyucular arasında hızla yayılmıştır.
Alexander Russell, 1736’da Londra’da doktorluk eğitimini tamamladıktan
sonra Halep’e gitmiş ve 1740’da buradaki bir İngiliz fabrikasında doktor olarak
istihdam edilmişti. Tıp alanındaki bilgi ve becerisi sayesinde şehrin eşrafının
ve yöneticilerinin dikkatini çeken Russell, kısa zamanda Halep başhekimliğine getirilmişti. 1753’te Londra’ya dönüşüne kadar görevde kalmış, bu esnada
1750’de tıp eğitimini tamamladıktan sonra yanına gelen üvey kardeşi Patrick
Russell (1726-1805) onun görevini üstlenmişti. 18 yıl Halep’te hekimlik yaptığı süre içinde büyük kardeşinin hazırladığı kitaba pek çok notlar eklemiş,
dönemindeki çeşitli olaylara yer vermiş, örneğin 1760-1762 yılları arasında
Halep’te patlak veren veba salgını hakkında dikkat çekici bilgiler kayda geçmiştir. Ağabeyi Russell 1768’de öldükten sonra da çeşitli notlarla ve çizimlerle
geliştirdiği ve zenginleştirdiği Natural History of Aleppo’nun gözden geçirilmiş
nüshasını Patrick Russell, 1794’de tekrar yayınlamıştır. Her ikisinin de Royal
Society’nin üyesi olduğu bilinmektedir. Russell kardeşler hem başarılı birer
hekim hem de dikkatli doğa bilimcisi olmuşlardır. Her ikisinin de Halep’teki
sosyal ve kültürel hayata özel ilgi gösterdiği, ortak çalışmalarından anlaşılmaktadır. Patrick Russell’in özellikle Halep’teki kültürel hayatıyla ilgili dikkatli
incelemeler yapmış, şehirdeki sahaflardan ve kitapçılardan pek çok yazma eser
toplamış – Osmanlı dünyasına gelen bu dönemin Avrupalı seyyahlarının tipik
bir tutumu olmuştur –, İngiltere’ye döndüğünde bu kitap koleksiyonunu beraberinde götürmüş ve Avrupa’daki Osmanlı veya İslâm dünyasıyla ilgili çalışmalara dikkate değer katkıda bulunmuştur. Alexander Russell ise bazen Halep
kadısı ve serdârı gibi şehrin önde gelenlerini bazen de halktan insanları tedavi
ettiğini notlarından öğreniyoruz.
Bütün bu kıymetli bilgileri ve çok daha fazlasını, az önce adı geçen eser
ve müellifleri hakkında modern bilimin şekillenmeye başladığı eşikte bir kez
daha beliren temel tavır ve tutumlarla, özen, dikkat, merak, ciddiyet ve keyifle
inceleyen Maurits van den Boogert’ın Aleppo Observed adlı kitabında rastlamak
mümkündür. Avrupa aklının, uzun yıllar bir yandan içe hapsedilmenin, öte
yandan yanlış ve yanıltıcı bilgi kaynaklarının getirdiği – Descartes’ın 17.yüzyıldaki bunalımını düşünelim – bir tepkiyle doğaya ve fizik dünyaya büyük coşku,
heyecan ve hayretle açılmaya başladığı; gözlemin daha ayrı, ayrıntılı ve geniş bir
şekilde ortaya çıktığı bir zamanın mizacını başarılı bir şekilde araştıran yazar,
479
OSMANLI ARAŞTIRMALARI
Russell kardeşlerin hazırladığı eserdeki bilimsel bilgileri ve kaynaklarını, müelliflerin hayat hikayelerini, kendi kültür ve coğrafyasından uzaklarda yaşayan
insanların dini gelenek, eğlence ve kültürleriyle birlikte şehir yaşamlarını adeta
katılımcı bir antropolog gibi rahatsız etmeden ve incitmeden tetkik etmeye;
doğal ortamlarını, bitki ve çiçek türlerine, kuş ve balık çeşitlerine varıncaya
kadar pek çok ince ayrıntıya ve bu ayrıntının arkasındaki dikkatli gözleme
özenle nüfuz eder.
Kitabını iki bölüme ayıran Maurits van den Boogert, birinci bölümde Russell
kardeşlerin biyografilerine yer vermiş, ikinci bölümde ise Halep şehrini, doğal
yapısını, tıp hayatını ve Osmanlı toplumsal yaşam düzenini ve Arap kültürünü
incelemiştir. Halep’teki tıp ve sağlık hayatından önemli kesitler veren yazar, 17. ve
18. yüzyıl Avrupalı hekimlerin Osmanlı hekim meslektaşlarına göre kendilerini
nasıl daha üstün gördüklerini ifade ederken, bu durumun Osmanlı tıp hayatından
öğrenme kapılarını kapatmalarına yol açtığını vurgular. Örneğin bu dönemde
vebaya göre daha sık ve çok daha yaygın olarak ortaya çıkan ölümcül çiçek hastalığıyla, Osmanlı hekimlerinin geliştirdikleri aşıyla üstesinden gelme deneyimini
kaçırdıklarına parmak basar. Osmanlı tıp tarihi konusu, hâlâ pek çok noktanın
keşfedilmesini bekleyen sayısız ince ve esrarlı unsur ve sorularla doludur. Türkçe
yayınlanan eserler arasında, Osmanlı tıp tarihi konusu üzerinde önemli emekler veren Süheyl Ünver’in çalışmalarının yanı sıra Aykut Kazancıgil’in Bedizel
Zülfikar ile birlikte modern dönemde Osmanlı tıbbının kurucu isimlerinden
Şânizâde hakkında hazırladıkları 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Anatomi
adlı eser zikredilebilir. IRCICA’nın 2008’de 4 cilt halinde yayınladığı Osmanlı
Tıbbi Bilimler Literatürü Tarihi’nde, 1430 müellif-çevirmenin Osmanlı dünyasında 5607 kitap, risale, makale ve raporun varlığına rastladığımızı belirtmek gerekir.
Miri Shefer-Mossenshon’un Ottoman Medicine, Healing and Medical Institutions
1500-17001 adlı eseri Russell kardeşlerin gözlemlerini ve Boogert’in analizlerini
anlamada yardımcı olabilir.
Halep’in, modernite öncesi dönemde Osmanlı kültürüyle Arap dünyasının
pek çok açıdan birbiriyle başarılı bir şekilde etkileşim yaşayarak sentezlendiği ve
kaynaştığı noktalardan birisi olduğuna şüphe yoktur. Bu ifade, özellikle farklı
yaşam tarzlarının, dini inançların, yemek kültürlerinin ve sokaklarında konuşulan dillerin aynı şehir kültürü içinde sosyalleşerek birbirleriyle kaynaşmasını
içermektedir. 1989’da Halep üzerinde çıkardığı The Middle East on the Eve of
1 Albany: SUNY 2009. Bu çalışma Bülent Üçpunar tarafından Türkçe’ye çevirilmiş ve 2014’de
Kitap Yayınevi yayınları arasında çıkmıştır.
480
SEYFİ KENAN
Alexander Russell'ın,
Peter Collinson'a
gönderdiği bir mektupta bahsettiği
"Halep'in bilinmeyen
dört balığı". Bilinen
ilk hakemli dergi
Philosophical Transactions of the Royal
Society’nin 1755 sayısı
(29/ s.445-9). Aynı
zamanda e Natural
History of Aleppo’nun
ilk baskısı.
Modernity: Aleppo in the Eigteenth Century2 adlı kitabından sonra çalışmalarına
ara vermeden hâlâ çeşitli arşivlerde büyük emekle çalışan Abraham Marcus’un,
yakında yine Halep hakkında önemli başka bir eseri ortaya koymasını ilgiyle
beklemekteyiz. Son zamanlarda arşiv araştırmaları için İstanbul’a sıklıkla gelen
Marcus’un, bir sohbet anımızda, Osmanlı Halebi üzerinde dünyanın farklı ülkelerinde çalışan araştırmacıların katılımıyla, 2014’de Montreal’da bir araya gelip
iki günlük Requiem for Ottoman Aleppo toplantısını nasıl gerçekleştirdiklerini içi
acıyarak anlatışını hiç unutmam. Marcus’un ailesi de uzun yıllar önce Halep’ten
Amerika’ya göç edenler arasında yer almıştı, ancak daima Halep’e bağlı kalmışlardı. Bu “Requiem”e Marcus’la birlikte Charles Wilkins, Stefan Winter, Bernard
Heyberger, Sylvain Cornac, Stefan Knost, Elyse Semerdjian, Marco Salati, Mary
Momdjian, Nicolas Jodoin, Mafalde Ade ve Heghnar Watenpaugh gibi araştırmacılar da katılmıştı.
2 New York: Columbia University Press, 1989. Mehmet E. Baş tarafından Türkçe’ye de çevrilmiş
ve Küre Yayınları arasında 2013’de çıkmıştır.
481
OSMANLI ARAŞTIRMALARI
Maurits van den Boogert, Russell kardeşlerin Natural History of Aleppo hakkında, dönemindeki çeşitli dergilerde tanıtım ve eleştirisinin yapıldığını, ancak
gerek dönemindeki veya gerek daha sonraki bilim insanları ve eleştirmenlerin bu
kitapta geçen toplumsal olayların veya bilimsel olguların güvenilirliğini sarsacak
bir yorumuna şimdiye kadar rastlanmadığını ifade etmektedir. Gerek bağlam analizi, gerekse içerik analizi açısından başarılı bir kitap çalışması ortaya koyan yazar,
hem bilim ve kent tarihi ve hem karşılaştırmalı entelektüel tarih konularında
araştırma yapanlar açısından ellerinde keyifle okuyacakları ve inceleyecekleri bir
eser ortaya koymuştur. Russell kardeşler nasıl ki seyahat ettikleri ülke ve şehirlerin
veya bölgelerin insanlarının yaşamları ve kültürlerinin yanı sıra doğasını, bitki
örtüsünü, nehirlerinde veya göllerinde barındırdıkları balık çeşitlerine varıncaya
kadar pek çok unsuru itinayla ve dikkatle sistematik bir şekilde gözlemlemiş ve
incelemişlerse, Aleppo Observed’un yazarı da onların hayatlarını, notlarını ve çalışmalarını aynı titizlikle ve özenle incelemiş ve bizi, karşısında saygıyla eğilmeye
mecbur bırakan bir eser ortaya koymuştur.
Seyfi Kenan
Marmara Üniversitesi
Nükhet Varlık,
Plague and Empire in the Early Modern Mediterranean World:
the Ottoman Experience, 1347-1600,
New York: Cambridge University Press, 2016, 336 pp.,
ISBN 978-110-7013-38-4.
Most visitors will be struck by the multitude of cats that seem to dominate
the cityscape of modern Istanbul. Despite whatever municipal attempts to control
the feline population have been carried out in the past and present, one senses that
Istanbulites regard cats not as nuisances but rather as benign and welcome components of the urban fabric. The ubiquity of street cats is often anecdotally-linked
to the observation that in comparison with comparable world cities such as New
York, Istanbul is relatively rodent-free. This mundane aspect of life in Istanbul
today attains new meaning alongside a reading of Nükhet Varlık’s groundbreaking
Plague and Empire in the Early Modern Mediterranean World. In her discussion of
482
SAYI / ISSUE 48 • 2016
OSMANLI ARAŞTIRMALARI
T H E JOU R NA L OF OT TOM A N S T U DI E S
İSTA NBUL 29 M AY IS ÜNİ V ER SİTESİ
OSMANLI ARAŞTIRMALARI
T H E JOU R NA L OF OT TOM A N S T U DI E S
Yayın Kurulu / Editorial Board
Prof. Dr. Halil İnalcık – Prof. Dr. İsmail E. Erünsal
Prof. Dr. Heath Lowry – Prof. Dr. Feridun M. Emecen
Prof. Dr. Ali Akyıldız – Prof. Dr. Bilgin Aydın
Prof. Dr. Seyfi Kenan – Doç. Dr. Baki Tezcan
İstanbul 2016
Bu dergi Arts and Humanities Citation Index – AHCI (Thomson Reuters), Scopus (Elsevier)Turkologischer Anzeiger
ve Index Islamicus tarafından taranmakta olup TÜBİTAK ULAKBİM Sosyal ve Beşeri Bilimler
veri tabanında yer almaktadır.
Articles in this journal are indexed or abstracted in Arts and Humanities Citation Index – AHCI
(Thomson Reuters), Scopus (Elsevier) Turkologischer Anzeiger, Index Islamicus and
TÜBİTAK ULAKBİM Humanities Index.
Baskı / Publication TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi
Sipariş / Order [email protected] www.isam.com.tr
Osmanlı Araştırmaları yılda iki sayı yayımlanan uluslararası hakemli bir dergidir.
Dergide yer alan yazıların ilmî ve fikrî sorumluluğu yazarlarına aittir.
The Journal of Ottoman Studies is a peer-reviewed, biannual journal.
The responsibility of statements or opinions uttered in the articles is upon their authors.
İcadiye Bağlarbaşı caddesi 40, Bağlarbaşı 34662
Üsküdar-İstanbul, Tel. (0216) 474 08 50 Fax (0216) 474 08 74
www.isam.org.tr [email protected]
© İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2016
Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies
Sayı / Issue XLVIII · yıl / year 2016
Sahibi / Published under
the auspices of
Yazı İşleri Müdürü
TDV İslâm Araştırmaları Merkezi ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi adına
Prof. Dr. Raşit Küçük – Prof. Dr. İbrahim Kâfi Dönmez
Prof. Dr. Ahmet Kavas
Yayın Kurulu / Prof. Dr. Halil İnalcık, Prof. Dr. İsmail E. Erünsal, Prof. Dr. Heath Lowry,
Editorial Board Prof. Dr. Feridun M. Emecen, Prof. Dr. Ali Akyıldız, Prof. Dr. Bilgin Aydın,
Prof. Dr. Seyfi Kenan, Doç. Dr. Baki Tezcan
Yayın Danışma Kurulu /
Prof. Dr. Engin Deniz Akarlı (İstanbul Şehir Üniversitesi)
Review Board Prof. Dr. Evangelia Balta (Yunanistan)
Prof. Dr. Kemal Beydilli (İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi)
Prof. Dr. Ali Birinci (Polis Akademisi, Ankara)
Prof. Dr. Suraiya Faroqhi (Bilgi Üniversitesi-İstanbul)
Prof. Dr. Pal Fodor (Macaristan)
Prof. Dr. François Georgeon (Paris Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Enstitüsü)
Prof. Dr. Şükrü Hanioğlu (Princeton Üniversitesi)
Prof. Dr. Mehmet İpşirli (İstanbul Medipol Üniversitesi)
Prof. Dr. Ahmet Karamustafa (Washington University, St. Louis)
Prof. Dr. Ahmet Kavas (İstanbul Medeniyet Üniversitesi)
Prof. Dr. Metin Kunt (Sabancı Üniversitesi)
Prof. Dr. Mihai Maxim (Romanya)
Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi)
Prof. Dr. Abdülkadir Özcan (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi)
Prof. Dr. Mustafa Sinanoğlu (İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi)
Prof. Dr. Abdeljelil Temimi (Tunus)
Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız (E. Hacettepe Üniversitesi)
Kitâbiyat / Book Review Editor
Yay. Kur. Sekreteri / Sec. of the Ed. Board
Sekreter Yrd. / Ass. Sec. of the Ed. Board
Teknik Redaksiyon / Control
Style editor
Tashih / Correction
Sayfa Tasarım / Design
Doç. Dr. Emrah Safa Gürkan
Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Ökten
Yrd. Doç. Dr. Özlem Çaykent,
Cengiz Yolcu, Abdullah Güllüoğlu
Nurettin Albayrak
Adam Siegel
Mustafa Birol Ülker – Prof. Dr. Bilgin Aydın
Ender Boztürk
ISSN 0255-0636
İÇİNDEKİLER / CONTENTS
Bayezid Paşa: Vezir, Entelektüel, Sanat Hamisi / Bayezid Pasha: An Ottoman
Statesman, Intellectualist and Art Patron • 1
Mustafa Ça han Kesk n
Two 15th Century Ottoman Sufi Mysteries – An Historiographical Essay
Part II: The Case of Ümmi Kemal / XV. Yüzyıl Osmanlı Sufiliğinde İki Esrarlı
Nokta – Tarih Yazıcılığı Açısından Bir Deneme
Bölüm II: Ümmi Kemal Örneği • 39
Bill Hickman
Why Did Süleyman the Magnificent Execute His Son Şehzade Mustafa in 1553? /
Kanuni Sultan Süleyman Oğlu Şehzade Mustafa’yı 1553’te Neden Boğdurttu? • 67
Zah t Atç l
İbrahim Müteferrika’nın Lehistan Elçiliği ve Bilinmeyen Sefaretnâmesi /
İbrahim Müteferrika’s Embassy of Poland and His Unknown
Ambassadorial Account • 105
Erhan Afyoncu – Ahmet Önal
Translating Science in the Ottoman Empire: Translator-educators as
“Agents of Change” in the Ottoman Scientific Repertoires (1789-1839) /
Osmanlı İmparatorluğu’nda Bilimi Çevirmek: Osmanlı Bilim Repertuarlarında
“Değişim Özneleri” Olarak Mütercim-Hocalar (1789-1839) • 143
Ceyda Özmen
Global Market Orientation of the Ottoman Agriculture Sector:
An Interregional Comparison (1844) / Osmanlı Tarım Sektörünün Dünya Pazarlarına
Oryantasyonu: Bölgelerarası Bir Karşılaştırma (1844) • 171
Derv Tu rul Koyuncu - A. Mesud Küçükkalay
“Such a Koran no individual might own”: The Biography of a Mamluk Qur’an
from Ottoman Jerusalem / “Kimsenin sahip olamayacağı bir Kur’an”:
Osmanlı Kudüs’ünden bir Memluk Kur’an’ının Biyografisi • 229
Esra Ak n-K vanç
Special Section
Introduction: Contacts, Encounters, Practices:
Ottoman-European Diplomacy, 1500-1800 / Giriş: Temaslar, karşılamalar
ve uygulamalar: Osmanlı-Avrupa Diplomasisi, 1500-1800 • 269
Michael Talbot - Phil McCluskey
His Bailo’s Kapudan: Conversion, Tangled Loyalties and Hasan Veneziano
Between Istanbul and Venice (1588-1591) / Balyosunun Kapudanı:
İhtida, Çetrefilli Sadakatler ve İstanbul ile Venedik Arasında
Uluc Hasan Paşa (1588-1591) • 277
Emrah Safa Gürkan
Navigating the Qabusnamah’s Journey from Istanbul to Weimar:
Ottoman-European Philosophical Exchange in the Age of Enlightenment /
Qabusnamah’nin Istanbul’dan Weimar’a Yolculuğu: Aydınlanma Çağı’nda
Osmanlı ve Avrupa arasındaki Felsefi Alışverişler • 321
Lela Gibson
An Ottoman envoy in Paris: Süleyman Ağa’s mission to the court
of Louis XIV, 1669 / Paris’te Bir Osmanlı Elçisi: XIV. Louis’nin Sarayında
Süleyman Ağa, 1669 • 337
Phil McCluskey
A Treaty of Narratives: Friendship, Gifts, and Diplomatic History
in the British Capitulations of 1641 / Anlatıların Antlaşması: 1641 İngiliz
Ahdnamesi’nde Dostluk, Pişkeş, ve Diplomasi Tarihi • 357
Michael Talbot
The Diplomats’ Debts: International Financial Disputes between
the Ottoman Empire and Prussia at the end of the Eighteenth Century /
Diplomatların Borçları: Onsekizinci Yüzyılın Sonunda Osmanlı İmparatorluğu
ve Prusya Arasındaki Uluslararası Mali İhtilâflar • 399
Irena Fliter
DEĞERLENDİRME / R E V I E W A RT I C L E
Batılı İki Seyyahın Kaleminden İstanbul Masalları: Cyrus Adler ve Allan Ramsay’nin
Kahvehane Ziyaretleri
Melike Tokay-Ünal • 417
Kİ TÂBİ YAT / B O O K R E V I E W S
Noel Malcolm, Agents of Empire: Knights, Corsairs, Jesuits and Spies in the
Sixteenth Century Mediterranean World
Molly Greene • 431
Mohammad Gharipour and Nilay Özlü (eds.), The City in the Muslim World:
Depictions by Western Travel Writers, Culture and Civilization in the Middle East
Enno Maessen • 436
Isabella Lazzarini, Communication and Conflict: Italian Diplomacy in the
Early Renaissance, 1350-1520
Emrah Safa Gürkan • 441
Suraiya Faroqhi, Travel and Artisans in the Ottoman Empire: Employment and
Mobility in the Early Modern Era
Nalan Turna • 446
Elina Gugliuzzo, Economic and Social Systems in the Early Modern Age Seaports:
Malta, Messina, Barcelona and Ottoman Maritime Policy
Hüseyin Serdar Tabakoğlu • 451
Palmira Brummett, Mapping the Ottomans: Sovereignty, Territory, and Identity in the
Early Modern Mediterranean
Gregory C. McIntosh • 456
Kecia Ali, The Lives of Muhammad
Merve Uçar Nurcan • 461
Kenan İnan, “Mahmiye-i Trabzon Mahallâtından”: Onyedinci Yüzyıl Ortalarında
Trabzon’da Sosyal ve İktisadi Hayat
Zeynep İnan Aliyazıcıoğlu • 466
Thomas Gaskell Allan ve William Lewis Sachtleben, Accross Asia on a Bicycle
Özlem Çaykent • 471
Maurits van den Boogert, Aleppo Observed: Ottoman Syria Through the Eyes of
Two Scottish Doctors, Alexander and Patrick Russell (Studies in the Arcadian Library)
Seyfi Kenan • 477
Nükhet Varlık, Plague and Empire in the Early Modern Mediterranean World:
The Ottoman Experience, 1347-1600
Chris Gratien • 482
Bilgin Aydın, İlhami Yurdakul, Ayhan Işık, İsmail Kurt, Esra Yıldız, İstanbul Şer‘iyye
Sicilleri Vakfiyeler Katalogu
Kenan Yıldız • 487
Julia Phillips Cohen, Becoming Ottomans: Sephardi Jews and Imperial Citizenship
in the Modern Era
Cihangir Gündoğdu • 490
Özgen Felek (haz.), Kitābü’l-Menāmāt, Sultan III. Murad’ın Rüya Mektupları
Aslı Niyazioğlu • 495
VEFEYÂT / O B I T UA RY
Osmanlı Edebiyatı Tarihçisi Akün Hoca’nın Ardından
Abdullah Uçman • 497
Seyfi Kenan • 499
ANMA / I N M E M O R I A M
To the memory of Prof. Nejat Göyünç
Evangelia Balta • 501