222_Sayili_Kanun_son_hali
Transkript
222_Sayili_Kanun_son_hali
T. C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 222 SAYILI ĠLKÖĞRETĠM VE EĞĠTĠM KANUNU ĠLE BAZI KANUNLARDA YAPILAN DEĞĠġĠKLĠK SONUCU GETĠRĠLEN YENĠLĠKLER 12 MART 2012 1 12 MART 2012 Baskı : Gazi Mesleki Eğitim Merkezi Matbaası ÖNSÖZ 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitim; bireyleri özgürleştirmeyen, tercih ve hedef değiştirmeye fırsat vermeyen, seçme hakkı tanımayan, farklılıklara imkân vermeyen ve farklı seçenekler sunmayan yapısı ile çağdaş dünya eğitim sistemlerinden ayrışıyordu. Ayrıca zorunlu eğitimin 8 yılda tamamlanması, gelişmiş ülkelerle aramızda ciddi bir eğitim açığı oluşturuyordu. Yeni kanun teklifi ile şu an uygulanmakta olan sekiz yıllık zorunlu eğitim yerine 12 yıllık kademeli eğitim getirilmiş ve bu eğitim üç kademeye ayrılmıştır. Birinci kademe 4 yıl süreli ilkokul, ikinci kademe 4 yıl süreli ortaokul, üçüncü kademe 4 yıl süreli lise şeklinde düzenlenmiştir. İlkokul, ortaokul ve liseler bağımsız (fiziksel olarak) oluşturulabileceği gibi, ortaokulların ilkokullarla ya da liselerle birlikte oluşturulmasına da fırsat verilmektedir. Ortaokullar, üst öğretim programlarının bütününe yönelik olarak fazla sayıda seçeneği barındırıp, lise öğrenim sürecinde yer alan programların tercih edilmesine fırsat verecek esneklikte tasarlanacaktır. Dünyada da temel dersler dışında bireylerin ilgi, istek ve yeteneklerine uygun seçmeli derslerden oluşan, seçimlik ders programları uygulanmaktadır. Ortaokullarda, ikinci 4 yıllık kademede Türkçe, Matematik, Fen, Sosyal Bilgiler ve Yabancı Dil gibi temel dersler dışında seçimlik dersler ile lise eğitimi için alt yapı oluşturulacaktır. Eğer öğrenci gelecekte imam hatip lisesinde okumak istiyorsa bu program için gerekli olan seçmeli dersleri alabilecek ya da sosyal bilimler programına, fen bilimleri programına, güzel sanatlar ve spor programına veya mesleki ve teknik eğitim programına devam etmeyi istiyorsa yine seçmeli derslerden bu programlar için oluşturulan dersleri seçme hakkına sahip olacaktır. Ortaokullardaki temel dersler dışındaki seçmeli dersleri, öğrencinin veya ebeveyninin isteğine ve tercihine bağlı olarak alabilme esnekliği getirilmiştir. Böylece bireylerin demokratik hak ve taleplerine sınırlama değil, aksine sağlanan esneklik ile bu hak ve taleplerine cevap verilmesi sağlanmaktadır. Değişen ve gelişen dünya ülkelerindeki okula başlama yaşları dikkate alınarak yapılan değişiklik ile ilköğretim çağı 6-13 olarak değiştirilmiş ve 5 yaşını doldurmuş, 6 yaşına girmiş çocuklarımızın ilköğretime başlamalarına fırsat verilmiştir. Dolayısıyla 13 yaşını bitirip 14 yaşına girdiği yılın öğretim yılı sonunda ilköğretim çağı sona ermektedir. Böylece öğrencilerin bir yıl erken okula başlaması sağlanmış ve eğitime erken başlamanın getireceği katkılar düşünülmüştür. Dünyadaki 197 ülkeden 126’sında ilkokula başlama yaşının 6 olduğu dikkate alındığında, bu düzenleme ile bir yandan dünya ülkelerinin çoğunluğuyla paralellik sağlanırken öte yandan teknolojinin çok hızlı gelişmesine bağlı olarak gerileyen fiziksel güç ve enerji yerine, erken eğitilerek bilgi ile donatılmış, sosyal gelişimini tamamlamış, farkındalık oluşturmuş, daha enerjik ve daha genç dimağları ülkemizin soyso-ekonomik gelişmesinde bir an önce devreye sokarak, ülkemizi ve insanımızı layık olduğu düzeye taşımak amaçlanmıştır. gelişmesinde bir an önce devreye sokarak, ülkemizi ve insanımızı layık olduğu düzeye taşımakBilgi amaçlanmıştır. çağında yaşayan bireylerin gereksinimleri, ihtiyaçları, yeterlilikleri ve fiziksel imkânları hızla değişmekte; teknolojik yapıdaki gelişmelerden en asgari düzeyde Bilgi çağında yaşayanbireyler bireylerin ihtiyaçları, yeterlilikleri ve fiziksel imkânları hızla etkilenmektedir. Buteknolojik durumdayapıdaki dünyadaki eğitim hareketlerinden teknolojik değişmekte; bireyler gelişmelerden en asgari düzeydehabersiz, etkilenmektedir. Bu gelişmelerin eğitime aktarılmasına kapalı ve statükocu yaklaşımla hareket etmemiz durumda dünyadaki eğitim hareketlerinden habersiz, bir teknolojik gelişmelerin eğitime beklenemez. değişen dünyaya ayak uydurmak, çağın gereklerine eğitim aktarılmasına Hızla kapalı ve statükocu bir yaklaşımla hareket etmemiz beklenemez.uygun Hızla değişen politikaları üretmek zorundayız. dünyaya ayak uydurmak, çağın gereklerine uygun eğitim politikaları üretmek zorundayız. Yeni Yeni yapılandırma yapılandırma ile ile dünya dünya ülkelerindeki ülkelerindeki modern modern ve ve müşterek müşterek eğitim eğitim sistemlerini sistemlerini ülkemizde uygulamak, yarınlarımızın teminatı olan çocuklarımızın daha iyi ülkemizde uygulamak, yarınlarımızın teminatı olan çocuklarımızın daha iyikoşullarda şartlarda eğitim eğitim olanaklarından faydalanmalarını sağlamak sağlamak hedeflenmiştir. hedeflenmiştir. Amaç imkânlarından faydalanmalarını Amaç ülkemizde ülkemizde çağın çağın gereklerine gereklerine uygun, uygun, dinamik, dinamik, birikimli, birikimli, girişken girişken ve ve model model bir bir eğitim eğitim sistemini sistemini yerleştirmektir. yerleştirmektir. Eğitimin Eğitimin aksayan yanlarını ortadan kaldırmak ve daha iyi koşullarda bireyler yetiştirmek için aksayan yanlarını ortadan kaldırmak ve daha iyi koşullarda bireyler yetiştirmek için yapılan yapılan bu bu yeni yeni düzenleme düzenleme ile ile istenilen istenilen bilgi bilgi ve ve beceri beceri kapasitesine kapasitesine sahip sahip öğrenciler öğrenciler yetiştirmek yetiştirmek mümkün mümkün olacaktır. olacaktır. Dünyadaki Dünyadaki eğitim eğitim sistemleri sistemleri incelenerek incelenerek ve ve ülkemizdeki ülkemizdeki bireylerin bireylerin hazır hazır bulunmuşluk bulunmuşluk düzeyleri, yeterlilikleri, sosyo-ekonomik yapı içindeki durumları dikkate alınarak düzeyleri, yeterlilikleri, sosyo-ekonomik yapı içindeki durumları dikkate alınarak hazırlanan hazırlanan 12 yıllık kademeli eğitim ile; öğrencilerimizin her türlü fiziksel, psikolojik, ekonomik ve 12 yıllık kademeli zorunlu eğitim ile; öğrencilerimizin her türlü fizikî, psikolojik, ekonomik sosyal sorunlarının ortadan kaldırılması, modern çağın gereklerine uygun eğitim ortamlarında, ve sosyal sorunlarının ortadan kaldırılması, modern çağın gereklerine uygun eğitim esnek bir yapı esnek içindebir eğitim hedeflenmiştir. ortamlarında, yapı görmeleri içinde eğitim görmeleri hedeflenmiştir. Ömer Ömer DİNÇER DİNÇER Millî Millî Eğitim Eğitim Bakanı Bakanı İÇİNDEKİLER Zorunlu Eğitimin Süresi 8 Yıldan 12 Yıla Çıkıyor..................................................................1 Eğitim Sistemimize Kademelendirme ve Esneklik Getirilmiştir.............................................3 Okula Başlama Yaşı İle İlgili Düzenleme................................................................................5 Rehberlik ve Yönlendirme.......................................................................................................6 2002-2011 Yılları Arasındaki Eğitim Sistemimizdeki Değişim ve Dönüşüm.........................7 Millî Eğitim Şuralarında Zorunlu İlköğretim..........................................................................8 1971-2000 Yılları Arası Yapılan Yasal Değişiklikler.............................................................10 Ek-1/1: Dünyada Zorunlu Eğitim Süreleri.............................................................................13 Ek-1/2: Dünyada Zorunlu Eğitim Süreleri (Eurydice Raporu)..............................................15 Ek-2/1: Türkiye Eğitim Sisteminin Mevcut Yapısı................................................................25 Ek-2/2: Türkiye Eğitim Sisteminin Teklif Sonrası Yeni Yapısı.............................................26 Ek-2/3: Dünyada İlkokul ya da İlköğretim Birinci Kademede Öğrenim Süresi....................27 Ek-3: Bazı Avrupa Ülkelerinin Eğitim Sistemleri.................................................................29 Ek-4: Dünyada Eğitim Sisteminin Yapıları............................................................................57 Ek-5: İlköğretim Sınıf Rehberlik Programı Etkinlik Örnekleri.............................................59 Ek-6/1: Avrupa Birliği Üye Ülkelerinde Çocukların İlköğretime Başlama Aralığı (Ay Olarak)............................................................................................................................64 Ek-6/2: Dünyada Zorunlu Eğitime Başlama Yaşları..............................................................66 ZORUNLU EĞĠTĠMĠN SÜRESĠ 8 YILDAN 12 YILA ÇIKIYOR Eğitim sistemleri “açık sistem” olma özelliği taĢıdıkları için ulusal ve uluslararası düzeydeki ekonomik, sosyal, kültürel ve politik geliĢmelerden etkilenirler. Özellikle geliĢmiĢ ülkeler 1990’lı yıllardan itibaren, eğitim sürelerini hayat boyu öğrenme yaklaĢımıyla yeniden düzenleme ve bu alandaki geliĢmelere süreklilik kazandırma yönünde çalıĢmalar yapmaktadırlar. Eğitim ve öğretim hizmetlerinde hedefimiz, kız-erkek ayrımı yapmadan herkesi eğitmek, rekabet içinde geliĢtirmek ve hayata hazırlamaktır. Toplumumuzdaki her bireyi yapabileceği iĢlerde değerlendirerek ve üretime dâhil ederek uluslararası rekabet gücümüzü en üst noktaya taĢımamız bir zorunluluktur. MEVCUT DURUM 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve diğer bazı kanunlarda 1997 yılında 4306 sayılı Kanunla yapılan değiĢiklikler sonucunda zorunlu eğitim süresi kesintisiz olmak üzere 8 yıla çıkarılmıĢtır. TEKLĠFLE GETĠRĠLEN DURUM Bu bağlamda Kanun Teklifi ile, 9 uncu Kalkınma Planında öngörülen “istikrar içince büyüyen, gelirini daha adil paylaĢan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüĢen bir TÜRKĠYE” için Türk eğitim sisteminde okul öncesinden yüksek öğretime kadar, yaygın eğitimi de kapsayacak Ģekilde, hayat boyu öğrenme yaklaĢımı ile 12 yıllık zorunlu eğitim yapılandırılması gerçekleĢtirilmiĢtir. Amacımız bilimsel düĢünceyi rehber edinmiĢ, demokrasi kültürü ve değerlerini benimsemiĢ, insan haklarına saygılı, ruhî, bedenî ve zihnî yönden sağlıklı, çevreye duyarlı, vatandaĢlık bilinci ve özgüveni geliĢmiĢ bireyler yetiĢtiren bir temel eğitimi her Türk vatandaĢına fırsat ve imkân eĢitliği içinde sunmaktır. DEĞERLENDĠRME 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitim, bireyleri özgürleĢtirmeyen, tercih ve hedef değiĢtirmeye fırsat vermeyen, seçme hakkı tanımayan, farklılıklara imkân vermeyen ve farklı seçenekler sunmayan yapısı ile çağdaĢ dünyaya inat müesses nizamın devamını öngören bir yapıdır. Dünya genelinde 197 ülkenin içinde sadece Ġrlanda’da 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitimin uygulandığı, 137 ülkede ise zorunlu eğitim süresinin 9 ila 14 yıl arasında olduğu dikkate alınacak olursa, ülkemizdeki zorunlu eğitim süresinin 12 yıla çıkarılması için geç bile kaldığımız söylenebilir. (Ek-1: Dünya ülkelerindeki zorunlu eğitim süreleri tablosu) Özellikle Ġkinci Dünya SavaĢı sonrasında geliĢmiĢ ülkelerde ortaöğretimin yaygınlaĢtırılması ve zorunlu eğitim süresinin artırılması yönünde uygulamalar baĢlatılmıĢtır. Ġlköğretim 1 eğitiminin bireyin geliĢmesinde yetersiz kaldığını görerek tüm nüfusun en azından lise mezunu olmasını sağlamak için 1970’li yıllardan itibaren baĢta OECD ve geliĢmiĢ ülkeler olmak üzere zorunlu eğitim sürelerinde değiĢiklik yapmıĢlardır. Temel yeterliliğe sahip olmayı garanti altına alan daha uzun süreli eğitime yönelik genel bir eğilim, 1980 yılından buyana hemen hemen bütün eğitim sistemlerinde gözlenmektedir. 10 ülkede zorunlu eğitimin baĢlangıcı 2 yıl öne (Letonya’da 2 yıl) çekilmiĢtir. Diğer taraftan 13 ülkede tam gün zorunlu eğitimin süresi 1 ya da 2 yıl ve Portekiz’de son reformları mütaakiben 3 yıl uzatılmıĢtır. AB üyesi ülkelerde 18-65 yaĢ aralığındaki nüfusun en az %85’inin lise mezunu olmasını sağlama hedefi 2010 yılında revize edilerek 2020 yılına kadar nüfusun %90’ının ez az lise mezunu olma hedefi öngörülmüĢtür. Ülkemizde ise toplam nüfusumuzun sadece %28’inin lise mezunu olduğu dikkate alınırsa, zorunlu eğitim süresinin 12 yıla çıkarılmasını önemli bir dönüm noktası olarak kabul etmemiz gerekir. Eğitim süresinin uzatılmasının evrensel temel gerekçelerine bakıldığında; Toplumsal ve ekonomik yaĢamın ve yönetimin daha karmaĢık hale gelmesi nedeniyle, her bir bireyin hayatını sürdürmesi ve topluma katkı sağlayabilmesi için gerekli asgarî bilgi ve beceri düzeyinin yükselmesi, Toplumsal, ekonomik ve teknolojik değiĢimlerinin hızının ve niteliğinin değiĢmesi sonucunda hayat boyu öğrenme ihtiyacının artması nedeniyle, bireylerin tüm bu değiĢikliklere uyum sağlaması için ihtiyaç duyulan bilgi ve beceri düzeyinin yükselmesi, Her bireyin yapacağı iĢ ve meslekten bağımsız olarak, tüm iĢ ve meslekler için ihtiyaç duyulan “ortak beceriler” ile “temel bilimler” düzeyinin yükselmesi olduğu görülmektedir. Yukarıda belirtilen nedenlerle, eğitim sistemlerinin 1970’li yıllarda baĢlayarak yapılarında yeni düzenlemeler gerçekleĢtirilmiĢ, pek çok ülkede zorunlu eğitim süreleri artırılmıĢtır. Kaldı ki OECD tarafından 2009 yılında yayınlanan “2030’a Kadar Yükseköğretim” raporunda, Güney Kore ve Japonya’nın yükseköğretimi çağ nüfusunun tamamına yaygınlaĢtırma politikalarına vurgu yapılmıĢtır. 2 2 EĞĠTĠM SĠSTEMĠMĠZE KADEMELENDĠRME VE ESNEKLĠK GETĠRĠLMĠġTĠR Dünyadaki uygulamalara bakıldığında, yine baĢta OECD ülkeleri olmak üzere tüm eğitim sistemlerinin kademeli olarak yapılandırıldığı görülmektedir. (Ek-3: AB Ülkeleri Eğitim Sistemleri) (Ek-4: Dünyada Eğitim Sistemlerinin Yapıları) Üniversite eğitimi öncesi eğitimin yapılandırılması (kademelendirilmesi) ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, ortak özellikler de taĢımaktadırlar. Temel eğitim tüm ülkelerde en az üç kademeden oluĢmaktadır; 1- Ġlkokul (primary education), 2- Ortaokul (lower secondary education), 3- Lise (upper secondary education). MEVCUT DURUM 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve diğer bazı kanunlarda 1997 yılında 4306 sayılı Kanunla yapılan değiĢiklikler sonucunda 8 yıllık zorunlu eğitim süresi kesintisiz olarak düzenlenmiĢtir. Dolayısıyla ilköğretim 1. sınıfa baĢlayan bir öğrenci 8. sınıftan mezun olana kadar tek Ģekilde düzenlenmiĢ eğitim programını almak zorunda olup, farklı programlarla yapılandırılmıĢ herhangi bir eğitim kademesine geçme imkânına sahip değildir. TEKLĠFLE GETĠRĠLEN DURUM Bu Kanun Teklifi ile halen uygulanmakta olan 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitim yerine, 12 yıllık zorunlu kademeli eğitim getirilerek 12 yıllık süre üç kademeye ayrılmaktadır; birinci kademe 4 yıl süreli ilkokul, ikinci kademe 4 yıl süreli ortaokul ve üçüncü kademe 4 yıl süreli lise olarak düzenlenmiĢtir. (Ek-2: Yeni yapılanma tablosu) DEĞERLENDĠRME Bu Kanun Teklifi ile getirilen değiĢiklikle eğitim sistemimizde; 1- Ġlk 4 yıl süreli ilkokul oluĢturulmaktadır. Bu kademe öğrencilerin çevreye duyarlılıklarını artıracak becerilerini geliĢtirecek, sosyalleĢmelerini sağlayacak ve temel yaĢam kurallarını öğrenecekleri bir zorunlu eğitim kademesi olarak tasarlanmıĢtır. 2- Ġkinci kademe 4 yıl süreli ortaokuldan oluĢturulmaktadır. Bu kademe bilgiye eriĢim ve bilgiyi kullanma amaçlı seçmeli derslerin alınacağı zorunlu bir kademe olarak tasarlanmıĢtır. 3- Üçüncü kademe 4 yıl süreli liselerden (genel, mesleki ve teknik) oluĢturulmaktadır. Bu kademe bilgiye eriĢim, bilgiyi kullanma, hayata ve bir üst öğrenim olan üniversite eğitimine hazırlanmak amacıyla zorunlu eğitimin üçüncü kademesi olarak tasarlanmıĢtır. Özellikle ikinci kademe, yani ortaokullar, öğrencilerin daha özgür bir birey olarak sivil toplum ve demokratik devlet anlayıĢı gereğince eğitim süreçlerinde özgür ve karar değiĢtirme hakkına sahip olmalarına fırsat vermektedir. 3 3 Eğitim süresinin önemi kadar, öğrencilerin sistem içindeki programlarda ne Ģekilde ve hangi tercih değiĢikliği yapabilecekleri de en az o kadar önemlidir. Yeni düzenleme ile ilkokul, ortaokul ve liseler bağımsız (fiziksel olarak) oluĢturulabileceği gibi, ortaokulların ilkokullarla yada liselerle birlikte oluĢturulmasına da fırsat verilmektedir. (Ek-2: Türkiye Eğitim Sisteminin Teklif Sonrası Yeni Yapısı) Ortaokullar, program bütünlüğü korunarak, üst öğretim programlarının bütününe yönelik olarak fazla sayıda seçeneği barındırıp, lise öğrenim sürecinde yer alan programların tercih edilmesine fırsat verecek esneklikte tasarlanacaktır. Dünyada da temel dersler dıĢında bireylerin ilgi, istek ve yeteneklerine uygun seçmeli derslerden oluĢan, seçimlik ders programları uygulanmaktadır. Ortaokullarda, yani ikinci 4 yıllık kademede Türkçe, Matematik, Fen, Sosyal Bilgiler ve Yabancı Dil gibi temel dersler dıĢında seçimlik dersler ile lise eğitimi için alt yapı oluĢturulacaktır. Eğer öğrenci gelecekte Ġmam Hatip Lisesinde okumak istiyorsa bu program için gerekli olan seçmeli dersleri alabilecek yada sosyal bilimler programına, fen bilimleri programına, güzel sanatlar ve spor programına veya mesleki ve teknik eğitim programına devam etmeyi istiyorsa yine seçmeli derslerden bu programlar için oluĢturulan dersleri seçme hakkına sahip olacaktır. Ortaokullardaki temel dersler (core subject) dıĢındaki seçimlik dersleri, öğrencinin veya ebeveyninin isteğine ve tercihine bağlı olarak alabilme ESNEKLĠĞĠ getirilmektedir. Böylece bireylerin demokratik hak ve taleplerine sınırlama değil, aksine sağlanan esneklik ile bu hak ve taleplerine cevap verilmesi sağlanmaktadır. 4 4 OKULA BAġLAMA YAġI ĠLE ĠLGĠLĠ DÜZENLEME Dünyada zorunlu eğitime baĢlama yaĢı 3 yaĢ ile 7 yaĢ arasında değiĢmektedir. Ülkelerin çoğunluğunda zorunlu eğitime baĢlama yaĢı 6 yaĢ olmakla birlikte, bazılarında ise 4–5 yaĢlarında zorunlu eğitime baĢlamaktadır. (Ek-6: AB üyesi ülkelerde ve dünyadaki diğer bazı ülkelerin zorunlu eğitime baĢlama yaĢlarını gösteren tablo) MEVCUT DURUM Ġlkokula baĢlama yaĢı ile ilgili olarak 5/1/1961 tarihli ve 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunun 3 üncü maddesinde “mecburi ilköğretim çağı 6-14 yaĢ grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ, çocuğun 5 yaĢını bitirdiği yılın eylül ayı sonunda baĢlar, 14 yaĢını bitirip 15 yaĢına girdiği yılın öğretim yılı sonunda biter.” ifadesi yer almaktadır. 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunun 22 inci maddesinde ise “Ġlköğretim 6-14 yaĢındaki çocukların eğitim ve öğretimini kapsar.” Ģeklinde bir düzenleme yer almaktadır. Kanun metinlerinden de anlaĢılacağı üzere ilkokula baĢlama yaĢı, 5 yaĢını doldurmuĢ 6 yaĢına girmiĢ çocukları kapsamaktadır. Ancak uygulamada 6 yaĢını doldurmuĢ 7 yaĢına girmiĢ çocuklarımız ilköğretime baĢlamaktadırlar. TEKLĠFLE GETĠRĠLEN DURUM Yapılan değiĢiklik ile ilköğretim çağı 6-13 olarak değiĢtirilmiĢ ve 5 yaĢını doldurmuĢ, 6 yaĢına girmiĢ çocuklarımızın ilköğretime baĢlamalarına fırsat verilmiĢtir. Dolayısıyla 13 yaĢını bitirip 14 yaĢına girdiği yılın öğretim yılı sonunda ilköğretim çağı sona ermektedir. DEĞERLENDĠRME Dünyadaki 197 ülkeden 126’sında ilkokula baĢlama yaĢının 6 olduğu dikkate alındığında, bu düzenleme ile bir yandan dünya ülkelerinin çoğunluğuyla paralellik sağlanırken öte yandan teknolojinin çok hızlı geliĢmesine bağlı olarak gerileyen fiziksel güç ve enerji yerine, erken eğitilerek bilgi ile donatılmıĢ, sosyal geliĢimini tamamlamıĢ, farkındalık oluĢturmuĢ, daha enerjik ve daha genç dimağları ülkemizin soyso-ekonomik geliĢmesinde bir an önce devreye sokarak, ülkemizi ve insanımızı layık olduğu düzeye taĢımak amaçlanmıĢtır. 5 5 REHBERLĠK VE YÖNLENDĠRME Bireyin hayatında baĢarılı ve mutlu olabilmesi için bazı niteliklere sahip olması gerekmektedir. Rehberliğin amacı da bireyin bu nitelikleri kazanmasına yardım etmektedir. Bu nitelikler; Verimli çalıĢma, Sınava hazırlanma, Zamanı iyi kullanma, Etkili karar verme, Problem çözebilme, Plan yapabilme, Kendini tanıma, Etkili iletiĢim, Meslekleri tanıma, Kendi yetenek, ilgi ve kiĢilik özelliklerini tanıma, Meslekler arası bağ kurabilme, Toplum hayatına uyum sağlayabilme, BaĢkalarına saygı ve yardımlaĢma gibi değerlerdir. Öğrencilerin psikolojik açıdan sağlıklı, kendini tanıyan, kendine güven duyan, kendine uygun eğitsel ve mesleki kararlar alabilen, kiĢiler arası iletiĢim becerileri geliĢmiĢ, kendini doğru ifade edebilen, üretken ve hayattan zevk alan bireyler olmalarına yardımcı olmak üzere rehberlik ve yönlendirme etkinlikleri ilkokullarda (1-5) sınıflarda serbest etkinlik çalıĢmalarında ve ortaokullarda da (6-8) sınıflarda rehberlik/sosyal etkinlikler dersinde verilmektedir. (Ek-5: Ġlköğretim Sınıf Rehberlik Programı) Ayrıca ortaöğretim okullarında (912) sınıflarda ortaöğretim rehberlik ve yönlendirme dersi programı uygulanmaktadır. Rehberlik ve yönlendirmenin temel amacı mutlu ve baĢarılı bir hayatın parçası olan meslek seçiminde doğru kaynakların kullanılmasıdır. Bu amaçla ulusal mesleki bilgi sistemi oluĢturularak öğrencilerin önce kendilerini tanımaları ve iĢ imkânlarını öğrenerek eğitimlerini planlamalarına destek verilmektir. Eğitim sistemimize getirilen esneklik ile öğrenciler ortaokul sonunda da farklı programlara devam imkânına kavuĢmuĢlardır. Kaldı ki öğrencilerimiz üniversiteye giriĢteki katsayı farklılığının kaldırılmasıyla ortaöğretim sonunda da istek, ilgi ve yeteneklerine ve akademik yeterliliklerine göre tercih hakkına sahip olmuĢlardır. 6 6 2002 -2011 YILLARI ARASINDAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMĠMĠZDEKĠ DEĞĠġĠM VE DÖNÜġÜM OkullaĢma oranlarına baktığımızda; Okul öncesinde 2002 yılında öğrenci sayısı 283.305 iken, derslik sayısı 18.952’dir. 2011 yılında öğrenci sayısı 1.115.818’e, derslik sayısı ise 46.336’ya yükseltilmiĢtir. Diğer bir deyiĢle 2002 yılında okul öncesi okullaĢma oranı %11,1 iken, 2011 yılında %67’ye ulaĢılmıĢ ve bu verilere 2012 yılı verileri henüz dâhil edilmemiĢtir. Ġlköğretimde 2002 yılında okullaĢma oranı %90,6 iken, 2011 yılında %99,41’e ulaĢılmıĢtır. Ġlköğretimde cinsiyet oranına bakıldığında kız çocuklarının okullaĢma oranı 1997-1998 öğretim yılında %85,6 iken, 2010-2011 öğretim yılında %100,42’ye ulaĢılmıĢtır. Ortaöğretimde 2002 yılında okullaĢma oranı %50,57 iken, 2011 yılında %69,33’e ulaĢılmıĢtır. Ortaöğretimde cinsiyet oranına bakıldığında kız çocuklarının okullaĢma oranı 2002 %72,32 iken, 2011 yılında %88,14’e ulaĢılmıĢtır. Yükseköğretimde 2002 yılında okullaĢma oranı %14,6 iken, 2011 yılında %33,06’ya ulaĢmıĢtır. Yükseköğretimde cinsiyet oranına bakıldığında kız çocuklarının okullaĢma oranı %69,44 iken, 2011 yılında %88,24’e ulaĢılmıĢtır. Yukarıdaki rakamlardan da anlaĢılacağı üzere, okul öncesinden yükseköğretime kadar tüm eğitim seviyelerinde genel okullaĢmadaki artıĢ yanında kız çocuklarının okullaĢmasında da önemli geliĢmeler sağlanmıĢtır. Bu düzenlemeden önce de okul öncesi eğitim zorunlu eğitim kapsamında olmamasına karĢın, eğitim politika ve stratejimiz gereği idari zorunlulukla %11,1’den %67,33’e ulaĢtırılmıĢtır. Okul öncesindeki politika ve stratejimiz aynı kararlılıkla devam edecek ve okul öncesinde 4 yaĢta 2016 yılına kadar %100 okullaĢma hedefimiz olacaktır. Kaldı ki dünyanın hiçbir ülkesinde okul öncesi eğitim zorunlu eğitim kapsamında değildir. Okul öncesi eğitim bugün olduğu gibi resmi ve özel okullarda verilmeye devam edecektir. 7 7 MĠLLĠ EĞĠTĠM ġURALARINDA ZORUNLU ĠLKÖĞRETĠM 3. Milli Eğitim ġurası (2-10 Aralık 1946) BaĢbakan Mehmet Recep PEKER baĢkanlığındaki 15. Hükümet döneminde (7/8/1946 – 10/9/1947) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı ReĢat ġemsettin SĠRER’dir. Bu ġurada zorunlu (kesintisiz veya kademeliliğe dair bir ifade olmaksızın) öğrenim süresinin sekiz yıla çıkarılması ilk kez önerilmiĢ, ancak yapılan tartıĢmalar sonucunda ülkenin Ģu anda buna hazır olmadığı gerekçesi ile karara dönüĢtürülmemiĢtir. 5. Milli Eğitim ġurası (2-14 ġubat 1953) BaĢbakan Adnan MENDERES baĢkanlığındaki 20. Hükümet döneminde (9/3/1951 – 17/5/1954) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Ahmet Tevfik ĠLERĠ’dir. 1953 yılında toplanan BeĢinci Milli Eğitim ġurasının gündeminde yer alan ilköğretimle ilgili konular Ģunlardır. Ġlköğretim Kanun Taslağının incelenmesi ve zorunlu ilköğretimin planlanması, Ġlkokul öğretmenlerini ilgilendiren diğer konular ve genel olarak ilköğretim sorunları. 9. Milli Eğitim ġurası (24 Haziran - 4 Temmuz 1974) BaĢbakan M. Bülent ECEVĠT baĢkanlığındaki 37. Hükümet döneminde (26/1/1974 – 17/11/1974) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Mustafa ÜSTÜNDAĞ’dır. ġurada 14/6/1973 tarihinde kabul edilen 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun getirdiği ilkeler irdelenmiĢ; ortaokulun ilköğretimin ikinci kademesi sayılması kararı alınmıĢtır. Konular üzerinde de görüĢmeler yapılmıĢtır. 10. Milli Eğitim ġurası (23-26 Haziran 1981) BaĢbakan Bülent ULUSU baĢkanlığındaki 44. Hükümet döneminde (21/9/1980 – 31/12/1983) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Mustafa SAĞLAM’dır. ÇağdaĢ eğitim anlayıĢı içinde uygulamaya dönüĢebilecek nitelikte ilkeler getirmeyi amaçlayan ġuranın gündeminde aĢağıdaki konular yer almıĢtır. 1. Türk Milli Eğitim Sistemi, 2. Bu sistemin bütünlüğü içinde eğitim programları, 3. Öğrenci akıĢını düzenleyen kurallar. 12. Milli Eğitim ġurası (18-22 Haziran 1988) BaĢbakan Turgut ÖZAL baĢkanlığındaki 46. Hükümet döneminde (21/12/1987 – 9/11/1989) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Hasan Celal GÜZEL’dir. 18-22 Haziran 1988'de toplanan 12. Milli Eğitim ġurasında aĢağıdaki konularda kararlar alınmıĢtır. 1- Ortaokulların ilköğretimle birleĢtirilerek sekiz yıllık zorunlu eğitimin yaygınlaĢtırılması, 2- Sınıf geçme yerine ders geçme sisteminin kabul edilmesi, 3- Öğrencilerin yönlendirilmesi. 8 15. Milli Eğitim Şurası (13-17 Mayıs 1996) BaĢbakan A. Mesut YILMAZ baĢkanlığındaki 53. Hükümet döneminde (6/3/1996 – 28/6/1996) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Turhan TAYAN’dır. 13-17 Mayıs 1996 tarihleri arasında toplanan ġuranın gündeminde yer alan konular Ģunlardır: 1- Ġlköğretim ve yönlendirme, 2- Ortaöğretimde yeniden yapılanma. ġuranın sonunda oldukça önemli kararlar alındığı görülmektedir. Bunlar arasında 1- Öğretmen merkezli eğitimden öğrenci merkezli eğitime geçiĢ, 2- Rehberlik ve araĢtırma merkezlerinin çoğaltılması, 3- Vekil öğretmenliğin kaldırılması, 4- Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim 5- Ders kitaplarının yeniden kullanılmasını mümkün kılacak bir sistemin geliĢtirilmesi yer almaktadır. 18. Milli Eğitim Şurası (1-5 Kasım 2010) BaĢbakan Recep Tayyip ERDOĞAN baĢkanlığındaki 60. Hükümet döneminde (29/8/2007 – 6/7/2011) toplanan bu ġurada Milli Eğitim Bakanı Nimet ÇUBUKÇU’dur. Bu ġurada aĢağıdaki kararlar alınmıĢtır. Halen birçok özel ilköğretim okulunda olduğu gibi, resmî ilköğretim okullarında da 1, 2 ve 3. sınıflarda uzmanlaĢmıĢ bir sınıf öğretmeni ile 4 ve 5. sınıflarda da branĢ öğretmenlerinin dersleri yürütmesi ve 2023 perspektifi çerçevesinde, temel eğitim birinci kademede her sınıf için sınıf öğretmenlerinin branĢlaĢmaları sağlanmalıdır. Zorunlu eğitim öğrencilerin yaş grupları ve bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak; 1 yıl okul öncesi eğitim, 4 yıl temel eğitim, 4 yıl yönlendirme ve ortaöğretime hazırlık eğitimi ve 4 yıl ortaöğretim olmak üzere öğrencilere farklı ortamlarda eğitim almaya fırsat verecek şekilde 13 yıl olarak düzenlenmelidir. Yukarıda özetleri verilen ġura kararlarında da görüldüğü gibi, ilköğretimde sekiz yıllık bir okula ihtiyaç 1946 yılında yapılan Üçüncü Milli Eğitim Şurasında duyularak zorunlu öğrenim süresinin sekiz yıla çıkarılması önerilmiĢ, ancak bu öneri 1961 yılına kadar dikkate alınmamıştır. 1961 yılında çıkarılan 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu ile zorunlu öğrenim süresi 6-14 yaĢları arasına konularak 8 yıla çıkarılmıĢtır. Kanunla, bu öğrenimin beş yılının ilkokulda, geri kalan üç yılının da tamamlayıcı kurs ve sınıflarda görülmesi zorunluluğu getirilmiştir. Kanunda ayrıca ilköğretim de "temel eğitim" olarak nitelendirilmiĢtir. Kanunun getirdiği bu zorunlu öğrenimin ilkokul kısmı uygulanmıĢ, ancak üç yıllık kısmı, bölge okullarının dışında uygulanamamıĢtır. Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim 10. Milli Eğitim ġurasından baĢlayıp 15. Milli Eğitim ġurasına kadar uzanan bir süreçte tartıĢılmıĢ ve sadece 1971-1972 öğretim yılında pilot uygulaması yapılmıĢtır. Ancak ülke genelinde bir uygulamaya dönüĢmediği gibi, 1997 yılına kadar kanun düzeyinde bir düzenlemeye de konu olmamıĢtır. 1997 yılında 16/8/1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanunla 222 ve 1739 sayılı kanunlarda yapılan değiĢikliklerle sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim uygulamasına resmen baĢlanmıĢtır. 9 1971 - 2000 YILLARI ARASI YAPILAN YASAL DEĞĠġĠKLĠKLER 1971-1972 öğretim yılında 16 ilde ve 18 okulda deneme amacıyla baĢlatılan 8 yıllık ilköğretim uygulaması, daha sonra terk edilmiĢtir. Ancak, 1981-1982 öğretim yılında bu sefer 6 ilde ve 10 okulda ilköğretim uygulamasına tekrar geçilmiĢtir. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 7 ve 22 nci maddelerinde 1983 yılında 2842 sayılı Kanunla yapılan değiĢiklikle temel eğitime "Ġlköğretim" denilmiĢ; "Ġlköğretim, 6-14 yaĢlarındaki çocukların eğitim ve öğrenimini kapsar. Ġlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaĢlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır" Ģeklinde değiĢtirilmiĢtir. 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanununun 3 üncü maddesi 1983 yılında 2917 sayılı Kanunla "mecburi ilköğretim çağı, 6-14 yaĢ grubundaki çocukları kapsar ..." Ģeklinde değiĢtirilmiĢ; ilköğretim, 6-14 yaĢlarındaki çocuklara zorunlu kılınmıĢtır. Ancak 2917 sayılı Kanuna "Ortaokullar, planlı bir Ģekilde ve yeterli düzeyde yurt sathına yaygınlaĢtırıldıktan sonra, kanunla ayrıca belirleninceye kadar, ilköğretimin sadece ilkokul bölümü mecburidir" Ģeklinde Geçici Madde 9 konularak ilköğretimin sadece ilkokul kısmı zorunlu eğitim kapsamına alınmıĢtır. Ayrıca 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanununda "Ġlköğretim her yurttaĢın görmesi gereken temel eğitimdir." biçiminde tanımlanmıĢtır. 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununda kullanılan "temel eğitim" kavramı "ilköğretim" olarak değiĢtirilmiĢ ve T.C. Anayasasının 42 nci maddesinde "Ġlköğretim; kız, erkek bütün vatandaĢlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır" denilerek herkesin asgari ve temel seviyede eğitim almaları zorunlu kılınmaktadır. Ülkemizde bugüne kadar, eğitim alanında yenileĢme ve geliĢmeye dönük çeĢitli adımlar atılmıĢtır. Her biri eğitim tarihinin önemli geliĢmeleri olmakla birlikte, 18 Ağustos 1997 tarihinde 23084 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 4306 sayılı Kanun ile ilköğretim kurumlarının yapısını ve iĢleyiĢi önemli ölçüde değiĢtirilmiĢtir. 4306 sayılı Kanunda; Ġlköğretim kurumlarının sekiz yıllık okullardan oluĢması, bu okullarda kesintisiz eğitim yapılması ve bitirenlere ilköğretim diploması verilmesi, 222, 1739 ve 3308 sayılı kanunlarda birlikte ya da ayrı ayrı geçen "ilkokul" ile "ortaokul" ibarelerinin "ilköğretim okulu" olarak değiĢtirilmesi, Millî eğitim sisteminin öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda her bakımdan yöneltmeyi gerçekleĢtirecek biçimde düzenlenmesi, bu amaçla ortaöğretim kurumlarına eğitim programlarının hedeflerine uygun düĢecek Ģekilde hazırlık sınıflarının konulabilmesi, Ġlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere, ortaöğretimde devam edebilecek okul ve programlarının hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu 10 mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaĢam standardı ve iĢ hayatı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek, meslek seçiminde doğru karar vermelerine yardımcı olmak üzere rehberlik servislerince gerekli çalıĢmaların yapılması, Ġlköğretim okulunu bitirenlerin, bir mesleğe hazırlamak amacıyla çıraklık dönemine kadar iĢyerlerinde aday çırak olarak eğitilmesi, çırak olabilmek için 14 yaĢını doldurması ve en az ilköğretim okulu mezunu olması, gibi hükümler getirilmiĢtir. Yapılan yasal düzenlemelerin hayata geçirilebilmesi ve etkili bir biçimde uygulanabilmesi için 4306 sayılı Kanunu izleyen günlerde, ilköğretimde çağdaĢ bir eğitim düzeni kurmayı amaçlayan Eğitimde Çağı Yakalama 2000 Projesi uygulamaya konulmuĢtur. Bu Projede ilköğretimde; • %100 okullaĢma oranına ulaĢılması, • BirleĢtirilmiĢ sınıf uygulamasına aĢamalı olarak son verilmesi, • Sınıf mevcutlarının 30'a indirilmesi, • Ġkili öğretimden normal öğretime geçilmesi, • Ġlköğretimde niteliğin yükseltilmesi hedeflenmiĢtir. Bu hedeflere ulaĢabilmek için; Okul ve derslik sayısının artırılması, TaĢımalı ilköğretimin yaygınlaĢtırılması, Yatılı ilköğretim bölge okulları (YĠBO) ile pansiyonlu ilköğretim okullarının (PĠO) yatılılık kapasitelerinin artırılması, Yoksul öğrencilerin okul ihtiyaçlarının karĢılanması, Okullarda çağdaĢ ölçütlere uygun fizikî alt yapının sağlanması, Okulların çağın gereklerine uygun araç-gereçlerle donatılması temel politikalar olarak belirlenmiĢtir. Belirlenen hedef ve politikalar doğrultusunda öğrenci sayısındaki artıĢ oranları da dikkate alınarak program, öğretim materyalleri, yapı-tesis, donatım, taĢımalı ilköğretim, yatılı ilköğretim bölge okulları ve pansiyonlu ilköğretim okullarında plânlama çalıĢmaları yapılmıĢtır. 11 EK – 1/1: Dünyada Zorunlu Eğitim Süreleri 5 yıl (5) 6 yıl (24) 7 yıl (11) 8 yıl (20) 9 yıl (54) 10 yıl (39) 11 yıl (20) 12 yıl (26) 13 yıl (4) Bangladeş Ekvatoryal Gine Lao Dem. Halk Cum. Myanmar Pakistan Angola Benin Burundi Cameroon Cape Verde Çad Gambia Guinea GuineaBissau Haiti Honduras Irak Jamaica Liberya Moritanya Nijer Nikaragua Rvvanda Sao Tome and Principe Senegal Sierra Leone Singapur Suriname Filipinler Lesotho Maldivler Mozambique Swaziland Tanzanya Trinidad and Tobago Uganda Vanuatu Zambiya Armenistan Arnavutluk Bosna ve Hersek Bulgaristan Comoros Congo Cumh. Eritre Etyopya Hırvatistan Iran Karabağ Kenya Macedonya Malawi Mikronezya Sırbistan Somali Sudan Tuvalu Türkiye Afganistan Avusturya Bahreyn Belarus Belçika B. A. Emirliği Belçika Brunei Çek Cumh. Çin Dominik Cumh. Endonezya Estonya Fas Ghana Guatemala Guyana Güney Afrika Güney Kore Gürcistan Finlandiya Hong Kong İsveç Japonya Kırgızistan Kuzey Kore Kuveyt Küba Latviya Libya Liechtenstein Litvanya Lübnan Madagaskar Mali Marshall Adaları Mısır Moğolistan Moldova Palau Panama Papua Y. Gine Rusya Fed. Slovenya Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Timor-Leste Tonga Türkmenistan Viet Nam Yemen Almanya Andorra Belize Botswana Burkina Faso Cezayir Colombiya Congo Danimarka Ekvador Fiji Fildişi Sahili Filistin Fransa Gabon Hindistan İrlanda Polonya İsviçre İspanya İtalya Kiribati Kosta Rika Meksika Namibya Netherlands Antilles Orta Afrika Cumhuriyeti Romanya Saint Lucia Samoa Seychelles Slovakya Togo Ürdün Güney Kıbrıs Yunanistan Aruba Azerbeycan Barbados Cook Islands Gibraltar İzlanda Kanada Kazakistan Malta Monaco Nauru Norveç ingiltere Peru Saint Vincent and The Grenadines San Marino Tunus Lüksemburg Amerika Birleşik Devletleri Anguilla Antigua Arjantin Avustralya Barbuda Bahamalar Bermuda Bolivya Brezilya British Virgin Adaları Cayman Adaları Dominik El Salvador Grenada İsrail Portekiz Kuzey İrlanda Katar Mauritius Montserrat Niue Özbekistan Saint Kitts and Nevis Şili Ukrayna Yeni Zelanda Macaristan Islands Hollanda Venezuela 13 EK-1/2: Dünyada Zorunlu Eğitim Süreleri (Eurydice Raporu) The structure of the European education systems 2011/12: schematic diagrams These diagrams give an overview of the educational structure for mainstream schooling in each country from pre-primary level up to tertiary education. What is Eurydice The Eurydice Network provides information on and analyses of European education systems and policies. As of 2011, it consists of 37 national units based in all 33 countries participating in the EU's Lifelong Learning programme (EU Member States, EFTA countries, Croatia and Turkey) and is coordinated and managed by the EU Education, Audiovisual and Culture Executive Agency in Brussels, which drafts its publications and databases. European Commission 15 HOW TO READ THE DIAGRAMS The diagrams show the programmes of study considered to be the most representative in each country. Doctoral studies are not taken into account and separate special education needs provision is not included either. The educational structures of all the countries are presented according to the national organisation and the International Standard Classification of Education (ISCED). See definitions of the ISCED levels on page 8. The diagrams provide the terms corresponding to either institutions or education levels or programmes of study in the national language of each country. Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is not responsible Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is responsible The ages shown in the diagram are theoretical. They give an indication of at which age schooling officially starts and how long studies last. Situations such as early or late entry, year repetition or other interruption to schooling are not taken into account. In countries where the theoretical ages in higher education does not concern most of the students when finishing their studies, the end of the reference bar of the diagram has been left open. Participation rates by age as well as the distribution by age of students in higher education are given in the Eurydice publication Key Data on Education in Europe 2009 (figures C15 and C17). General lower secondary education (ISCED 2) Vocational lower secondary education (ISCED 2) General upper secondary education (ISCED 3) Vocational upper secondary education (ISCED 3) Primary education (ISCED 1) Single structure education: integrated primary and lower secondary (ISCED 1 + 2) Compulsory full-time education Compulsory part-time education Study abroad Post-secondary non-tertiary education (ISCED 4) Short-cycle Higher education (ISCED 5B) Higher education (ISCED 5A) Additional year Compulsory work experience + its duration Part-time or combined school and workplace courses -/n/- Allocation to the ISCED levels: ISCED 0 ISCED 1 ISCED 2 European Union Belgium – French Community 1 2 3 4 5 ENSEIGNEMENT MATERNEL 6 7 8 9 10 11 ENSEIGNEMENT PRIMAIRE 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 22 23 24 25 26 27 26 27 SECONDAIRE DE TRANSITION GÉNÉRAL / TECHNIQUE / ARTISTIQUE SECONDAIRE DE QUALIFICATION TECHNIQUE / ARTISTIQUE SECONDAIRE DE QUALIFICATION PROFESSIONNEL UNIVERSITÉ NON UNIVERSITAIRE LONG NON UNIVERSITAIRE COURT Belgium – German-speaking Community 1 2 3 4 5 KINDERGARTEN 6 7 8 9 10 11 PRIMARUNTERRICHT 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 ALLGEMEIN BILDENDER / TECHNISCHER ÜBERGANGSUNTERRICHT TECHNISCHER BEFÄHIGUNGSUNTERRICHT BERUFSBILDENDER UNTERRICHT ERGÄNZENDER BERUFSBILDENDER SEKUNDARUNTERRICHT HOCHSCHULUNTERRICHT DES 1. ZYKLUS Belgium – Flemish Community 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 E e r s te graa d KLEUTERONDERWIJS LAGER ONDERWIJS SECUNDAIR ONDERWIJS ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS UNIVERSITEIT HOGESCHOOL HOGER BEROEPSONDERWIJS (HBO) TECHNISCH / KUNST SECUNDAIR ONDERWIJS DBSO BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS SECUNDAIR-NA-SECUNDAIR (Se -n-Se) 17 Bulgaria 1 2 4 3 5 6 7 DETSKA GRADINA 8 9 10 11 NATCHALNO UTCHILISHTE 12 13 14 15 16 17 18 19 GIMNAZIA PROGIMNAZIALNO UTCHILISHTE 20 21 22 23 24 25 26 27 23 24 25 26 27 26 27 25 26 27 25 26 27 VISCHI UTCHILISHTA PROFILIRANA GIMNAZIA KOLEJ PROFESSIONALEN KOLEJ PROFESSIONALNA GIMNAZIA / TECHNIKUM Czech Republic 1 2 4 3 5 6 7 8 9 10 11 12 Pr v n í s t u p e ň MATEŘSKÁ ŠKOLA 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 D r u hý s t u p e ň ZÁKLADNÍ ŠKOLA GYMNÁZIUM VYSOKÁ ŠKOLA GYMNÁZIUM VYŠŠÍ ODBORNÁ ŠKOLA STŘEDNÍ ŠKOLA ZKRÁCENÉ STUDIUM NÁSTAVBOVÉ STUDIUM STŘEDNÍ ŠKOLA KONZERVATOŘ Denmark 0 1 2 3 4 5 6 VUGGESTUER BØRNEHAVER ALDERSINTEGREREDE INSTITUTIONER 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 HF FOLKESKOLE / GRUNDSKOLE GYMNASIUM 4 5 6 KINDERGARTEN 7 8 9 10 11 ORIENTIERUNGSSTUFE 3 22 23 24 25 KORTE VIDEREGÅENDE UDDANNELSER EUD Germany 2 21 MELLEMLANGE VIDEREGÅENDE UDDANNELSER HHX / HTX / EUX 1 20 LANGE VIDEREGÅENDE UDDANNELSER GRUNDSCHULE VORKLASSE / SCHULKINDERGARTEN 12 13 14 15 16 17 18 19 GYMNASIALE OBERSTUFE GYMNASIUM 20 21 22 23 24 UNIVERSITÄT / KUNSTHOCHSCHULE / MUSIKHOCHSCHULE GESAMTSCHULE FACHHOCHSCHULE FACHOBERSCHULE REALSCHULE BERUFSAKADEMIE SCHULARTEN MIT MEHREREN BILDUNGSGÄNGEN VERWALTUNGSFACHHOCHSCHULE BERUFSFACHSCHULE BERUFSSCHULE+BETRIEB HAUPTSCHULE BERUFSSCHULE + BETRIEB ABENDGYMNASIUM / KOLLEG FACHSCHULE SCHULEN DES GESUNDHEITSWESENS Estonia 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 PÕHIKOOL LASTESÕIM LASTEAED 17 18 19 20 21 GÜMNAASIUM KUTSEÕPPEASUTUS KUTSEÕPPEASUTUS ÜLIKOOL 22 23 24 ≥1 ÜLIKOOL / KUTSEÕPPEASUTUS / RAKENDUSKÕRGKOOL ÜLIKOOL / RAKENDUSKÕRGKOOL RAKENDUSKÕRGKOOL ÜLIKOOL Ireland 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Transition year EARLY YEARS PRIMARY SCHOOLS EDUCATION Infant Classes SECONDARY / VOCATIONAL / COMPREHENSIVE SCHOOLS / COMMUNIT Y SCHOOLS AND COLLEGES UNIVERSITIES TEACHER TRAINING INSTITUTES OF TECHNOLOGY AND OTHER THIRD-LEVEL COLLEGES POST LEAVING CERTICATE PROGRAMMES Greece 1 2 3 4 5 6 7 8 NIPIAGOGEIA DIMOTIKO SCHOLEIO PAIDIKOS STATHMOS 9 10 11 12 13 GYMNASIO 14 15 16 17 GENIKO LYKEIO ESPERINO GYMNASIO 18 19 20 21 22 23 24 PANEPISTIMIO (A.E.I.) TECHNOLOGIKO EKPAIDEFTIKO IDRYMA ( T.E.I.) EPAGGELMATIKO LYKEIO (EPAL) EPAGGELMATIKES SCHOLES (EPAS) ESPERINO GENIKO LYKEIO ESPERINO EPAGGELMATIKO LYKEIO INSTITOUTO EPAGELMATIKIS KATARTISIS (I.E.K.) 18 25 26 27 Spain 0 1 2 3 4 5 6 EDUCACIÓN INFANTIL 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 BACHILLERATO EDUCACIÓN SECUNDARIA OBLIGATORIA EDUCACIÓN PRIMARIA 19 20 21 22 23 24 25 26 27 ENSEÑANZAS UNIVERSITARIAS ENSEÑANZAS ARTÍSTICAS SUPERIORES ENSEÑANZAS PROFESIONALES ENSEÑANZAS ELEMENTALES DE MÚSICA Y DANZA DE MÚSICA Y DANZA CICLOS FORMATIVOS DE GRADO SUPERIOR / CICLOS FORMATIVOS DE GRADO MEDIO / GRADO SUPERIOR DE ARTES PLÁSTICAS Y DISEÑO GRADO MEDIO DE ARTES PLÁSTICAS Y DISEÑO 1 2 GRADO SUPERIOR DE ENSEÑANZAS DEPORTIVAS GRADO MEDIO DE ENSEÑANZAS DEPORTIVAS France 3 4 5 6 ÉCOLE MATERNELLE / CLASSE MATERNELLE 7 8 9 10 11 ÉCOLE ÉLÉMENTAIRE 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 23 24 25 26 27 25 26 27 LYCÉE GÉNÉRAL UNIVERSITÉS & TECHNOLOGIQUE CPGE GRANDES ÉCOLES LYCÉE PROFESSIONNEL COLLÈGE ÉCOLES SPÉCIALISÉES STS / IUT Italy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 SCUOLA DELL'INFANZIA SCUOLA PRIMARIA 12 13 14 SCUOLA SECONDARIA DI PRIMO GRADO 2 16 17 18 19 20 21 22 UNIVERSITÁ / POLITECNICI / AFAM ISTITUTO TECNICO / ISTITUTO PROFESSIONALE ISTRUZIONE E FORMAZIONE TECNICA SUPERIORE ISTRUZIONE E FORMAZIONE PROFESSIONALE Cyprus 1 15 LICEO 4 3 5 6 NIPIAGOGEIO 7 8 9 10 11 12 DIMOTIKO SCHOLEIO 13 14 15 16 17 18 ENIAIO LYKEIO GYMNASIO 19 20 21 22 23 24 PANEPISTIMIA ESPERINO GYMNASIO DIMOSIES SCHOLES TRITOVATHMIAS EKPAIDEFSIS TECHNIKI SCHOLI ESPERINI TECHNIKI SCHOLI Latvia 1 2 4 3 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 23 24 25 26 27 24 25 26 27 Sākumskola PROFESIONĀLĀS IZGLĪTĪBAS IESTĀDE Lithuania 2 4 3 AUGSTSKOLA / KOLEDŽA ĢIMNĀZIJA PIRMSSKOLAS IZGLĪTĪBAS IESTĀDE PIRMSSKOLAS IZGLĪTĪBAS GRUPAS PIE SKOLĀM 1 AUGSTSKOLA VIDUSSKOLA PAMATSKOLA PIRMSSKOLAS IZGLĪTĪBAS IESTĀDE (BĒRNUDĀRZS) 5 6 7 8 9 10 11 PRADINĖ MOKYKLA 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 VIDURINĖ MOK. PAGRINDINĖ MOKYKLA UNIVERSITETAS / AKADEMIJA GIMNAZIJA MOKYKLA-DARŽELIS KOLEGIJA PROFESINĖ MOKYKLA LOPŠELIS-DARŽELIS DARŽELIS Luxembourg 1 2 3 4 5 6 1. Zyklus – cycle 1 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2. Zyklus – cycle 2 3. Zyklus – cycle 3 4. Zyklus – cycle 4 VORSCHULE – PRÉSCOLAIRE PRIMÄRSCHULE – ÉCOLE PRIMAIRE 16 17 18 19 20 21 22 TECHNISCHES LYCEUM – LYCÉE TECHNIQUE TECHNISCHE AUSBILDUNG – RÉGIME TECHNIQUE HOCHSCHUL- UND UNIVERSITÄTSSTUDIUM – SUPÉRIEUR UNIVERSITAIRE BTS – BTS TECHNIKERAUSBILDUNG – RÉGIME DE TECHNICIEN BERUFSAUSBILDUNG – RÉGIME PROFESSIONNEL Hungary 1 2 4 3 5 6 7 8 Alsó tagozat BÓLCSŐDE ÓVODA 9 10 11 12 13 23 LYCEUM – LYCÉE LYCEUM – LYCÉE 14 15 16 17 LEHRERAUSBILDUNG – STAGE PÉDAGOGIQUIE MEISTERPRÜFUNG – BREVET DE MAÎTRISE 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Felső tagozat GIMNÁZIUM ÁLTALÁNOS ISKOLA EGYETEM / FŐISKOLA GIMNÁZIUM FELSŐFOKÚ SZAKKÉPZÉS SZAKKŐZÉPISKOLA SZAKISKOLA 19 Malta 0 1 2 CHILD DAY CARE CENTRES 4 3 KINDERGARTEN CENTRES 5 6 7 8 9 10 11 PRIMARY SCHOOLS 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 24 25 26 27 24 25 26 27 24 25 26 27 26 27 JUNIOR COLLEGE / HIGHER SEC. SCHOOL UNIVERSIT Y SECONDARY SCHOOLS TOURISM STUDIES COURSES (ITS) ARTS, SCIENCE AND TECHNOLOGY COURSES (MCAST ) Netherlands 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 BASISONDERWIJS 13 14 15 16 17 VWO VWO 19 20 21 22 23 WO HBO HAVO HAVO 18 Associate Degree (AD) VMBO VMBO SPECIALISTENOPLEIDING MBO VAKOPLEIDING MBO MIDDENKADEROPLEIDING MBO BASISBEROEPSOPLEIDING MBO ASSISTENTOPLEIDING PRAKTIJKONDERWIJS Austria 1 2 3 4 5 KINDERGARTEN 6 7 8 9 VOLKSSCHULE 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 UNIVERSITÄTEN ALLGEMEINBILDENDE HÖHERE SCHULE FACHHOCHSCHULEN HAUPTSCHULE OBERSTUFENREALGYMNASIUM PÄDAGOGISCHE HOCHSCHULEN NEUE MIT TELSCHULE AKADEMIEN POLY TECHNISCHE SCHULE BERUFSSCHULE UND LEHRE BERUFSBILDENDE MIT TLERE SCHULE AUSBILDUNGEN IM GESUNDHEITSBEREICH BERUFSBILDENDE HÖHERE SCHULE SCHULEN FÜR GESUNDHEITS- UND KRANKENPFLEGE KOLLEGS Poland 1 2 3 4 5 6 PRZEDSZKOLE 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE STUDIA 1 STOPNIA STUDIA 2 STOPNIA GIMNAZJUM SZKOŁA PODSTAWOWA ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE KN / NK JO / KPSS SZKOŁY POLICEALNE LICEUM PROFILOWANE TECHNIKUM ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA UZUPEŁNIAJĄCE LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE TECHNIKUM UZUPEŁNIAJĄCE Portugal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1.° ciclo JARDIM DE INFÂNCIA 2.° ciclo ENSINO BÁSICO 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 3.° ciclo ENSINO BÁSICO CURSOS CIENTÍFICO- ENSINO UNIVERSITÁRIO HUMANÍSTICOS ENSINO POLITÉCNICO CT CURSOS TECNOLÓGICOS / CURSOS ARTÍSTICOS ESPECIALIZADOS / CURSOS DE ESPECIALIZAÇÃO TECNOLÓGICA CURSOS PROFISSIONAIS Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is not responsible Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is responsible Primary education (ISCED 1) Single structure education: integrated primary and lower secondary (ISCED 1 + 2) Compulsory full-time education Compulsory part-time education Study abroad 20 -/n/- General lower secondary education (ISCED 2) Vocational lower secondary education (ISCED 2) General upper secondary education (ISCED 3) Vocational upper secondary education (ISCED 3) Additional year Compulsory work experience + its duration Part-time or combined school and workplace courses Post-secondary non-tertiary education (ISCED 4) Short-cycle Higher education (ISCED 5B) Higher education (ISCED 5A) Allocation to the ISCED levels: ISCED 0 ISCED 1 ISCED 2 27 Romania 1 2 4 3 5 6 GRADINIŢA 7 8 9 10 ŞCOALA PRIMARĂ 11 12 13 14 GIMNAZIU 2 16 17 LICEU 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 22 23 24 25 26 27 UNIVERSITATE AN DE ŞCOALA POSTLICEALĂ ŞCOALA DE COMPLETARE ARTE ŞI MESERI Slovenia 1 15 4 3 5 6 VRTCI 7 8 9 10 11 12 13 14 16 15 OSNOVNE ŠOLE 17 18 19 20 21 GIMNAZIJE UNIVERZITETNI PROGRAMI / STROKOVNI PROGRAMI TEHNIŠKI / STROKOVNI PROGRAMI VIŠJE STROKOVNE ŠOLE POKLICNI IN POKLICNO-TEHNIŠKI PROGRAMI POKLICNI PROGRAMI Slovakia 1 2 4 3 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1. stupeň MATERSKÁ ŠKOLA 14 15 16 17 POKLICNI TEČAJ / MATURITETNI TEČAJ 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 26 27 26 27 26 27 26 27 2. stupeň ZÁKLADNÁ ŠKOLA UNIVERZITA / VYSOKÁ ŠKOLA GYMNÁZIUM STREDNÁ ODBORNÁ ŠKOLA KONZERVATÓRIUM Finland 0 1 2 4 3 5 6 7 ESIOPETUS – FÖRSKOLEUNDERVISNING PÄIVÄKOTI – DAGHEM 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 PERUSOPETUS – GRUNDLÄGGANDE UTBILDNING LUKIO – GYMNASIUM 19 20 21 22 23 24 25 YLIOPISTO / KORKEAKOULU – UNIVERSITET / HÖGSKOLA ≥3 AMMAT TIKORKEAKOULU – YRKESHÖGSKOLA AMMAT TITUTKINTO – YRKESEXAMEN AMMATILLINEN KOULUTUS – YRKESUTBILDNING ERIKOISAMMAT TITUTKINTO – SPECIALYRKESEXAMEN Sweden 1 2 4 3 5 6 FÖRSKOLA 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 GYMNASIESKOLA FÖRGRUNDSKOLA SKOLEKLASS UNIVERSITET / HÖGSKOLA YRKESHÖGSKOLA GYMNASIESKOLA KOMMUNAL VUXENUTBILDNING / FOLKHÖGSKOLA United Kingdom – England 1 2 4 3 5 ( 1) 6 7 8 Key stage 1 PRIMARY SCHOOLS / NURSERY SCHOOLS / VOLUNTARY SET TINGS / PRIVATE SET TINGS 9 10 11 12 Key stage 2 13 14 Key stage 3 PRIMARY SCHOOLS 15 16 United Kingdom – Wales 2 4 3 5 6 7 8 Fo u n d a t i o n p h a s e 9 10 11 12 Key stage 2 PRIMARY SCHOOLS / NURSERY SCHOOLS / VOLUNTARY SET TINGS / PRIVATE SET TINGS 13 14 Key stage 3 PRIMARY SCHOOLS 2 3 Pre-school PRIMARY SCHOOLS / NURSERY SCHOOLS / VOLUNTARY SET TINGS / PRIVATE SET TINGS 4 5 6 7 Foundation stage K e y s t a g e 1 PRIMARY SCHOOLS 8 9 Key stage 2 10 11 12 13 Key stage 3 19 20 21 22 23 24 25 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Key stage 4 SECONDARY SCHOOLS SECONDARY HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS SCHOOLS / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS Access courses FURTHER FURTHER / HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS EDUCATION INSTITUTIONS United Kingdom – Northern Ireland 1 18 SECONDARY HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS SCHOOLS / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS Access courses FURTHER FURTHER / HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS EDUCATION INSTITUTIONS ( 1 ) Early Years Foundation Stage 1 17 Key stage 4 SECONDARY SCHOOLS 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Key stage 4 SECONDARY SCHOOLS SECONDARY HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS SCHOOLS / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS Access courses FURTHER / HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS 21 United Kingdom – Scotland 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 PRIMARY SCHOOLS PRE-SCHOOL EDUCATION CENTRES 13 14 15 16 17 18 SECONDARY SCHOOLS 19 20 21 22 23 24 25 26 27 HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS HIGHER / FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS Access courses FURTHER / HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS FURTHER EDUCATION INSTITUTIONS EFTA countries Iceland 1 2 3 4 5 6 LEIKSKÓLI 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 GRUNNSKÓLI Liechtenstein 1 2 4 3 5 6 KINDERGARTEN 7 8 9 10 11 PRIMARSCHULE 12 13 14 15 OBERSCHULE / REALSCHULE 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 MENNTASKÓLI / FJÖLBRAUTASKÓLI HÁSKÓLI FJÖLBRAUTASKÓLI / IÐNSKÓLI / SÉRSKÓLI FJÖLBRAUTASKÓLI / IÐNSKÓLI / MENNTASKÓLI 16 17 18 Freiwilliges 10. Schuljahr (Brückenangebot) 19 20 21 22 23 24 25 27 26 27 26 27 26 27 HOCHSCHULEN >>>>>>>>>> GYMNASIUM OBERSTUFE GYMNASIUM UNTERSTUFE UNIVERSITÄTEN/FACHHOCHSCHULE/ PÄDAGOGISCHE HOCHSCHULEN (ISCED 5A) >>>>>>>>>> BERUFSBILDUNG / LEHRE HÖHERE FACHSCHULEN (ISCED 5B) BERUFSM ITTELSC HULE II >>>>>>>>>>>>>>>>>>>> FACHSCHULEN/FACHMIT TELSCHULEN (ISCED 3B und 4) Norway 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Ungdomstrinnet Barnetrinnet UNIVERSITET / HØGSKOLE GRUNNSKOLE ÅPNE BARNEHAGER / VANLIGE BARNEHAGER / FAMILIEBARNEHAGER ≥2 UNIVERSITET / HØGSKOLE VIDEREGÅENDE SKOLE LÆRLINGORDNING FAGSKOLE Switzerland 1 2 3 4 5 (1) KINDERGARTEN 6 7 8 9 10 11 12 13 15 16 17 Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is not responsible Pre-primary education (ISCED 0) For which the Ministry of Education is responsible Primary education (ISCED 1) Single structure education: integrated primary and lower secondary (ISCED 1 + 2) Compulsory full-time education Compulsory part-time education Study abroad 18 19 20 21 22 23 24 25 (10) UNIVERSITÄRE HOCHSCHULEN (3) SCHULEN MIT GRUND- UND (1) ÉCOLE ENFANTINE – SCUOLA DELL'INFANZIA ERWEITERTEN ANSPRÜCHEN (2) ÉCOLE PRIMAIRE – SCUOLA ELEMENTARE (3) TYPES D'ENSEIGNEMENT À EXIGENCES ÉLÉMENTAIRES OU ÉLEVÉES – SCUOLA CON ESIGENZE ELEMENTARI O ELEVATE (4) OFFRES TRANSITOIRE – FORMAZIONI TRANSITORIE (5) ÉCOLES DE MATURITÉ GÉNÉRALE – SCUOLE DI MATURITÀ (6) ÉCOLES DE CULTURE GÉNÉRALE – SCUOLE SPECIALIZZATE (7) MATURITÉ SPÉCIALISÉE – MATURITÀ SPECIALIZZATA (8) FORMATION PROFESSIONNELLE INITIALE – FORMAZIONE PROFESSIONALE DI BASE (9) MATURITÉ PROFESSIONNELLE – MATURITÀ PROFESSIONALE (10) HAUTES ÉCOLES UNIVERSITAIRES – UNIVERSITÀ (11) HAUTES ÉCOLES SPÉCIALISÉES – SCUOLE UNIVERSITARIE PROFESSIONALI / HAUTES ÉCOLES PÉDAGOGIQUES – ALTE SCUOLE PEDAGOGICHE (12) ÉCOLES SUPÉRIEURES – SCUOLE SPECIALIZZATE SUPERIORI (13) EXAMENS PROFESSIONNELS SUPÉRIEURS – ESAMI DI PROFESSIONE E ESAMI PROFESSIONALI SUPERIORI 22 14 (2) PRIMARSCHULE -/n/- (4) BRÜCKENANGEBOTE (11) FACHHOCHSCHULEN / PÄDAGOGISCHE HOCHSCHULEN (5) GYMNASIALE MATURITÄTSSCHULEN (6) FACHMITTELSCHULEN (7) FACHMATURITÄT (12) HÖHERE FACHSCHULEN 2 (13) HÖHERE FACH- UND BERUFSPRÜFUNGEN (8) BERUFLICHE GRUNDBILDUNG (9) BERUFSMATURITÄT General lower secondary education (ISCED 2) Vocational lower secondary education (ISCED 2) General upper secondary education (ISCED 3) Vocational upper secondary education (ISCED 3) Additional year Compulsory work experience + its duration Part-time or combined school and workplace courses Post-secondary non-tertiary education (ISCED 4) Short-cycle Higher education (ISCED 5B) Higher education (ISCED 5A) Allocation to the ISCED levels: ISCED 0 ISCED 1 ISCED 2 Candidate countries Croatia 0 1 2 3 4 5 6 DJEČJI VRTIĆ 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 GIMNAZIJA OSNOVNA ŠKOLA ČET VEROGODIŠNJI STRUKOVNI PROGRAMI TROGODIŠNJI STRUKOVNI PROGRAMI Turkey 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 19 20 21 22 23 24 25 26 27 26 27 SVEUČILIŠNI STUDIJI STRUČNI STUDIJI OBRAZOVANJE ODRASLIH 17 18 19 20 21 22 23 24 25 GENEL LİSELER / ANADOLU ÜNİVERSİTELER LİSELERİ / GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ / FEN LİSELERİ MESLEK YÜKSEK OKULLARI ANA OKULLARI / İLKÖĞRETİM OKULLARI UYGULAMALI ANA OKULLARI ANA SINIFLARI SOSYAL BİLİMLER LİSESİ MESLEK LİSELERİ / TEKNİK LİSELER / ANADOLU MESLEK LİSELERİ / ANADOLU TEKNİK LİSELERİ * * * International Standard Classification of Education (ISCED – UOE, 1997 edition) ISCED 0: Pre-primary education Pre-primary education is defined as the initial stage of organised instruction. It is school- based or centrebased and is designed for children aged at least 3 years. ISCED 1: Primary education This level begins between 5 and 7 years of age, is compulsory in all countries and generally lasts from four to six years. ISCED 2: Lower secondary education It continues the basic programmes of the primary level, although teaching is typically more subjectfocused. Usually, the end of this level coincides with the end of compulsory education. ISCED 3: Upper secondary education This level generally begins at the end of compulsory education. The entrance age is typically 15 or 16 years. Entrance qualifications (end of compulsory education) and other minimum entry requirements are usually needed. Instruction is often more subject-oriented than at ISCED level 2. The typical duration of ISCED level 3 varies from two to five years. ISCED 4: Post-secondary non-tertiary education These programmes straddle the boundary between upper secondary and tertiary education. They serve to broaden the knowledge of ISCED level 3 graduates. Typical examples are programmes designed to prepare pupils for studies at level 5 or programmes designed to prepare pupils for direct labour market entry. ISCED 5: Tertiary education (first stage) Entry to these programmes normally requires the successful completion of ISCED level 3 or 4. This level includes tertiary programmes with academic orientation (type A) which are largely theoretically based and tertiary programmes with occupation orientation (type B) which are typically shorter than type A programmes and geared for entry into the labour market. More detailed information and other sources Eurydice Website: http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/tools_en.php#diagrams Focus on Higher Education in Europe 2010: The impact of the Bologna Process, Brussels: Eurydice, 2010, for a better understanding of ISCED level 5 and 6 programmes - Bachelor, Master and Doctorate. The reference material European Glossary on Education, volume 2 – Educational institutions gives explanations on national terms used for education institutions. Eurypedia provides descriptions of educational systems and policies in the Eurydice network countries: http://eacea.ec.europa.eu/education/eurypedia. December 2011 23 25 ORTAÖĞRETİM 4 YIL 8 YIL MEVCUT YAPI İLKÖĞRETİM EK-2/1: Türkiye Eğitim Sisteminin Mevcut Yapısı 26 İLKÖĞRETİM (Ortaokul) 4 YIL (İlkokul) 4 YIL 4 YIL 4 YIL İLKÖĞRETİM (Ortaokul) (İlkokul) 4 YIL 4 YIL İLKÖĞRETİM (Ortaokul) (İlkokul) İLKÖĞRETİM İLKÖĞRETİM İLKÖĞRETİM YENİ YAPI EK-2/2: Türkiye Eğitim Sisteminin Teklif Sonrası Yeni Yapısı 4 YIL (Lise) ORTAÖĞRETİM 4 YIL (Lise) ORTAÖĞRETİM 4 YIL (Lise) ORTAÖĞRETİM EK-2/3: Dünyada İlkokul ya da İlköğretim Birinci Kademede Öğrenim Süresi 3 yıl 4 yıl 5 yıl (2) (24) (25) 6 yıl 7 yıl 8 yıl (126) (24) (2) Ermenistan Almanya Kuveyt Cezayir Cayman Adaları Türkmenistan Avusturya Birleşik Arap Bahreyn Şili Orta Afrika Anguilla Azerbeycan Emirliği Mısır Kosta Rika Cumhuriyeti Antigua and Belarus Arnavutluk Irak Küba Çad Barbuda Bosna ve Çek Ürdün Dominik Comoros British Virgin Hersek Cumhuriyeti Lübnan Cumhuriyeti Congo Adaları Brezilya Macedonya Libya Ekvador Fildişi Sahili Dominik Bulgaristan Moğolistan Moritanya El Salvador Congo Grenada Filistin Çin Fas Guatemala Cumhuriyeti Montserrat Hırvatistan Lao Demokratik Umman Guyana Ekvatoryal Saint Kitts and Karabağ Halk Cum. Katar Haiti Gine Nevis Kazakistan Myanmar Suudi Honduras Etyopya Saint Lucia Kırgızistan Palau Arabistan Jamaica Gabon Saint Vincent Kuzey Kore Viet Nam Sudan Meksika Gambia and the Litvanya Colombiya Tunus Netheriands Ghana Grenadines Macaristan Fransa Yemen Antilles Guinea Trinidad and Moldova İtalya Estonya Nikaragua Guinea-Bissau Tobago Özbekistan Liechtenstein Latviya Panama Kenya İzlanda Romanya Monaco Polonya Paraguay Liberya Norveç Rusya San Marino Slovenya Peru Malavvi Bhutan Federasyonu Bangladeş Gürcistan Puerto Riko Mali Maldivler Sırbistan Hindistan Brunei Suriname Mauritius Botswana Slovakya İran Kamboçya Turks and Nijer Lesotho Suriye Nepal Hong Kong Caicos Islands Nijerya Mozambique Tacikistan Pakistan Cook Islands Uruguay Rvvanda Namibya Ukrayna Sri Lanka Fiji Venezuela Sao Tome and Güney Afrika Eritre Endonezya Andorra Principe Swaziland Madagaskar Japonya Belçika Senegal Uganda Kiribati Kanada Seychelles Tanzanya Marshall Kıbrıs Rum Sierra Leone Zambiya Adaları Kesimi Somali Mikronezya Danimarka Togo Nauru Finlandiya Bermuda Cape Verde Avustralya İrlanda Türkiye Yeni Zelanda Gibraltar Bolivya Niue Yunanistan Cameroon Papua Yeni İsrail Burundi 27 gine Lüksemburg Filipinler Malta Güney Kore Hollanda Samoa Portekiz Singapur İspanya Solomon İsveç Adaları İsviçre Tayland ingiltere ve Timor-Leste Kuzey İrlanda Tokelau Tonga Amerika Birleşik Devletleri Tuvalu Afganistan Vanuatu Angola Arjantin Benin Aruba Burkina Faso Bahamalar Barbados Belize 28 EK-3: BAZI AVRUPA ÜLKELERİNİN EĞİTİM SİSTEMLERİ ALMANYA Okulöncesi zorunlu olmayıp, 3-6 yaş arasındaki çocukları kapsıyor. Almanya’da eğitim sistemi, tüm eyaletlerde okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim I.kademe ortaöğretim, II.kademe ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere beş basamaklı bir yapıdadır. Ortaöğretim birinci devrenin sonunda uygun standartlara ulaşan öğrenciler mezuniyet belgesi alırlar. Zorunlu eğitim süresi 6-16 yaş arasında 10 yıldır. Tam zamanlı genel eğitimin 4 yılı ilköğretim, 6 yılı da birinci kademe ortaöğretim seviyesinde verilir. Ortaöğretimin ikinci kademesinde öğrencileri yükseköğretime giriş için zorunlu olan genel eğitim olgunluk diplomasına hazırlayan üç yıllık (11-13.sınıflar) lisenin ve çok programlı okulun ikinci devresi ile öğrencileri mesleki eğitim olgunluk diplomasına ve/veya mesleğe hazırlana 1-3 yıllık mesleki eğitim okullarıdır. Ortaöğretim II. Kademeyi bitiren ve genel veya mesleki olgunluk diploması (Abitur) olan öğrencilerin sınavsız alındıkları üniversiteler ve yüksekokullardır. Almanya’da 30 Haziran itibariyle 6 yaşını dolduran çocuklar, aynı yılın 1 Ağustos tarihinde başlayan öğretim yılında “zorunlu eğitime” başlamalıdır. Mesleki eğitimin önemli bir bölümü okul ve iş yerinde ikili (dual sistem-çıraklık eğitimi) sistem olarak verilmektedir. Mesleki eğitimde okullar, tam zamanlı ve yarı zamanlı eğitim veren kurumlar olarak örgütlenmiştir. İkili sistem (dual sistem), sonuçlarına bakılmaksızın orta öğretim birinci devre okulundan mezun olan herkese açıktır. 31 DANİMARKA Okul öncesi eğitim zorunlu değildir. Çocuklar 7 yaşını doldurdukları yılın Ağustos ayında zorunlu eğitime başlarlar. Danimarka eğitim sistemi, bir yıllık isteğe bağlı okul öncesi hazırlık sınıfı, 9-10 yıllık ilköğretim ve birinci kademe ortaöğretim, akademik eğitim verilen lise ve 2 yıllık hazırlık programları sunan Yüksek Okula Hazırlayıcı Programlar (Hojere Forberedelseseksamen-HF), mesleki eğitim ve öğretim okulları ve üniversite veya üniversite düzeyinde olmayan kurumlarda verilen yüksek öğretimden oluşmaktadır. Temel eğitimde ilköğretim okulu 7-13 yaşlarını kapsamakta ve 6 yıl süren ilk devreyi oluşturmaktadır. 14-16 yaşları arasını kapsayan ikinci devre ise 3 yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Üç tür temel eğitim okul vardır: -Okul öncesi ve 1.sınıftan 7.sınıfa kadar olan okullar, -Okul öncesi ve 1.sınıftan 10.sınıfa kadar olan okullar, -3 veya daha fazla eğitim düzeyini kapsayan ve öğrenci sayısı 100’den az olması durumunda başka bir okul tarafından yönetilen okullar. 7 yıllık ilkokulu bitiren öğrenciler zorunlu eğitimi tamamlamak için başka bir okula gitmek zorundadır. Temel eğitim kesintisiz eğitim uygulanmakta ve Türkiye’deki ilköğretim uygulamasına benzemektedir. Danimarka mesleki eğitimde 90 farklı programda 210 dalda uzmanlık programı uygulanmaktadır. Mesleki eğitim ve öğretim programları 4 kısımda toplanmaktadır. 1-Mesleki eğitim ve öğretim programları 2-Sosyal ve sağlık hizmetleri programı 3-Tarımsal programları 4-Denizcilik eğitim programı 32 FİNLANDİYA Okul öncesi eğitim dışında ilköğretim 9 yıl zorunlu eğitim verilmektedir. Lise eğitimi ise 3 yıldır. Lise ve mesleki eğitiminden sonra ulusal sınava girer ve buna göre üniversiteye yerleşebilirler. Tüm Finli vatandaşlar yedi yaşından itibaren 10 yıllık eğitim almakla yükümlüdür. Bu yükümlülük 17 yaşına kadar veya çok amaçlı okulu tamamlayana kadar sürer (hangisi önce olursa) Zorunlu eğitimde okula devam zorunlu değildir. Öğrenciler diğer bazı kaynaklardan da benzer bilgi ve becerileri kazanmakta serbesttir. Ancak uygulamada hemen hemen tüm Finliler 9 yıllık çok amaçlı okula giderler. Çok amaçlı okul birinci kademe (1-6 yıl) ve ikinci kademe (7-9 yıl) olarak ikiye ayrılmıştır. Çok amaçlı okul ayrıca altı yaşa okul öncesi eğitimi ve zorunlu eğitimi tamamlayanlara 10.yıl eğitimi de verir. Zorunlu eğitimi tamamlayan öğrenciler ya okuldan ayrılır ya da bir üst ortaöğretime geçer. Finlandiya’da ortaöğretimin I.kademesi yoktur. Doğrudan üst ortaöğretime geçerler. II.kademe ortaöğretim genel ve mesleki olmak üzere iki kısma ayrılır. Liseyi tamamlayanlar ulusal seviyede imtihan sonucu üniversitelere yerleştirilmektedir. Genel ortaöğretim ikinci devre eğitiminin öğretim programı üç sene olarak belirlenmiştir, ancak öğrenciler bu eğitimi 2 ya da 4 yılda da tamamlayabilir. Mesleki eğitim ve öğretim yedi farklı eğitim alanını, 112 farklı çalışma programını içeren 52 mesleki yeterliliği kapsar. Çalışmaların kapsamı üç yıldır. (120 kredi) Mesleki eğitim-öğretime katılan öğrencilerin yaşı genelde 16 ve üzerinde başlar. Öğrenci gideceği mesleki okul için ulusal sisteme başvuruda bulunur. 33 FRANSA Okulöncesi eğitim zorunlu olmamasına rağmen bütün çocuklar 3 yaşından itibaren anaokuluna gider. Zorunlu temel eğitim 10 yıla çıkarılmıştır. 6-16 yaş arasındaki çocukları kapsayan zorunlu eğitimin beş yılı ilköğretimde, dört yılı ortaöğretimin I.kademesinde verilir. Ortaöğretimin I.kademesini bitiren öğrencilerin, zorunlu temel eğitimlerini tamamlayabilmeleri için ortaöğretim II. Kademede genel eğitim, teknik eğitim veya mesleki eğitim liselerinden birinde bir yıl daha tam zamanlı öğrenim görmeleri zorunludur. Zorunlu eğitimin ilk basamağını oluşturan ilkokulda eğitim beş yıl sürer. Altı yaşına gelen her çocuk ilkokula başlamak zorundadır. Genel ve teknoloji lisesi 3 yıl olup ikinci, birinci ve son olarak adlandırılır. Çalışmalar iki devreye ayrılmaktadır. Birinci devresi karar verme devresidir. Kolej eğitiminin tamamlanmasının ardından, öğrencilere 3 eğitim seçeneği sunulur: -Üç yıllık eğitimin ardından (ikinci, birinci ve son sınıflar) genel bakalorya (olgunluk sınavı) ile sonuçlanan genel eğitim. -Yine üç yıl süren ve teknolojik bakalorya ile sonuçlanan teknolojik eğitim, -Mesleki yeterlilik sertifikası veya mesleki eğitim diploması ile sonuçlanan iki yıllık mesleki eğitim ve ardından mesleki bakalorya derecesine ulaşılmasını sağlayan iki yıllık ek eğitim. Meslek seçiminde mesleki eğitim genel kurslar, teknoloji kurslar ve çıraklık programı olarak üç dala ayrılır. Eğitimin ilk seviyesindeki iki yeterlilikten birincisi teknoloji veya genel lise için karar verme devresidir. Burada iki yılda mesleki yeterlik sertifikası sınavına, profesyonel seconde ve terminal de mesleki eğitim diploması sınavına hazırlanmaktadır. Eğitimin ikinci seviyesi ise; final seviyesi olup 11 sınıf ve 12 sınıf olarak adlandırılıp öğrencileri olgunluk sınavına hazırlamaktadır. 34 HOLLANDA Okul öncesi eğitim 4-6 yaş arasını kapsar. 4 yaşını tamamlamış çocukların çoğu okul öncesi eğitime katılmaktadır. Her çocuk 5 yaşına bastığı ayı takip eden ilköğretim gününde tam gün eğitime başlar. Ancak tüm çocuklar hemen hemen 4 yaşında okula başlar. Zorunlu eğitimin süresi 12 yıldır. Zorunlu eğitim 5 yaşında başlamakta ve 17 yaşında sona ermektedir. Zorunlu eğitim süreci, 8 yıllık ilköğretim ve 4 yıllık ortaöğretim okulunu kapsamaktadır. Ortaöğretimi bitiren 18 yaşından büyük öğrencilerin akademik veya mesleki öğrenim gördükleri üniversiteler, yüksekokullar ve meslek yüksekokullarıdır. I.kademe ortaöğretimde 4 yıllık mesleki öncesi ortaöğretim ve genel ortaöğretim’in ilk 3 yılı (normalde 5 yıllık okuldur) ve 6 yıllık üniversite öncesi öğretim okulları kapsamaktadır. Bu okullar normalde 3 yıl olup 4 veya programa göre 2 yıllık programlarda uygulanmaktadır. Ortaöğretim basamağında genel eğitim amaçlı dört farklı program uygulanır. -Üniversiteye hazırlık eğitimi 6 yıl, yaş 12-18 -Kıdemli genel ortaöğretim 5 yıl, yaş 12-17 -Ön mesleki eğitim 4 yıl, yaş 12-16 -Pratik eğitim yaş 12-18 dir. Hollanda’da ortaöğretim ikinci kademesinde mesleki eğitim ön mesleki ve teknik eğitim düzeyindedir. Mesleki eğitim ve öğretim sistemi 2’ye ayrılır. Bunlar, kıdemli mesleki ortaöğretim ve yüksek mesleki eğitim. Mesleki hazırlık eğitimi 4 yıllık ön mesleki eğitim programı ilk iki yılında temel ortaöğretim programı uygulanmaktadır. 35 İNGİLTERE Örgün eğitim sistemi, 3-5 yaş arası çocukların devam ettiği okul öncesi eğitim, 5-11 yaş arasındaki çocukların devam ettiği 6 yıllık ilköğretim, 11-16 yaş grubun devam ettiği ortaöğretim birinci kademesi ve 16-18 yaş grubunun devam ettiği genel ve mesleki eğitimin verildiği ortaöğretim II.kademesi akademik ve mesleki eğitimin bulunduğu yükseköğretimi kapsamaktadır. İngiltere’de zorunlu eğitim 5-16 yaş grubunu kapsayan toplam 11 yıldır. Zorunlu eğitim 4 kademeye ayrılır. -1.kademe 5-7 yaş -2.kademe 7-11 yaş -3.kademe 11-14 yaş -4.kademe 14-16 yaş Mesleki eğitim, zorunlu eğitimi tamamlayan ve 16 yaşını dolduran öğrenciler, ya bulundukları okulda veya başka bir okulda 12. Ve 13. Sınıfları olan ve kendilerin, yükseköğretime hazırlayan genel eğitim amaçlı bir programa ya da tam veya yarı zamanlı mesleki eğitim amaçlı bir programa devam ederler. 36 İTALYA Okulöncesi eğitim 3-6 yaş grubunu içermektedir. 3 yaşından itibaren çocuklar okul sisteminin ilk aşaması olan anaokullarına gidebilirler. Zorunlu eğitim süresi 10 yıldır. 6 yaşında başlar ve 5 yıl ilkokul, 3 yıl birinci kademe ortaöğretim olmak üzere 14 yaşına kadar devam eder. 5 yıllık ilkokul öğretimi sonucunda öğrencilere ilkokul diploması verilmektedir. Bu diplomayı alabilmek için bitirme sınavına girmek gerekmektedir. Mesleki eğitim, 14-17 yaşlarındaki öğrencilere verilen 3 yıllık bir programdır. Bu program uygulamalı olarak verildiğinde 5 yıllık bir süreçte 19 yaşına kadar sürer. 37 ÇEK CUMHURİYETİ Okulöncesi eğitim 3–6 yaş grubunu kapsar ve isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı, çocukların duygusal, zihinsel ve bedensel gelişimlerini desteklemek; temel iletişim kuralları ve yaşam değerleri ile kişilerarası ilişkiler yönünden gelişmelerine yardımcı olmaktır. Temel eğitim, 6–15 yaş grubunu kapsar ve zorunludur, toplamda 9 yıl sürmektedir. Temel eğitimin amacı, öğrencilerin önemli becerileri aşamalı olarak kazanmalarını sağlamak ve onları ortaöğretime hazırlamaktır. Ortaöğretimin amacı ise öğrencilerin bilgi, beceri, yetenek, tutum ve değerler yönünden gelişmelerine yardımcı olmaktır. Bütün öğrenciler öğrenimlerine bir ilköğretim okulunda (základní škola) başlarlar; ikinci aşamaya geçtiklerinde bir gymnázium’a geçiş yapabilirler. Tek yapı vardır; ilk ve ortaöğretim birinci devre ve daha sonra ise öğrenciler Gymnázium(genel ortaöğretim birinci devre) ye devam edebilmektedir. Daha sonra Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası eğitim başlamaktadır. Bu aşamada öğrenciler eğitim süresi 4 veya 3 yıl olan Genel ortaöğretim ikinci devre(Gymnázium, Teknik ortaöğretim ikinci devre (Středni odborná škola (SOŠ) yada süresi 2,3 ve 4 yıl arasında değişen Mesleki ortaöğretim ikinci devreyi seçebilmektedir. Ortaöğretim kinci devrede eğitim veren tüm okullar final sınavlarını kendileri düzenler: 4 yıllık dersler için (ISCED 3A düzeyi) ve bir nástavbové studium’da maturitní zkouška adında bir final sınavı; 3 ve 2 yıllık dersler (ISCED 3C düzeyi) için ise závĕrečná zkouška adında bir final sınavı düzenlenir. Teknik okullarda ve meslek okullarında, sınavın bir kısmı uygulamaya yöneliktir. Meslek liselerinden mezun olanlara bir výuční belgesi verilir. 38 MACARİSTAN 5–18 yaş grubu zorunlu eğitim kapsamındadır. Okulöncesi eğitim, 3–6 yaş grubunu kapsar ve beş yaş sonrası hariç isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı; çocukların zihinsel, duygusal, sosyal vb. açılardan gelişimlerinin desteklenmesidir. Temel eğitim, 6–14 yaş grubunu kapsar. Bu eğitimin amacı, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre gelişimlerine yardımcı olmaktır. 18 yaşına kadar eğitim zorunludur. Mesleki eğitime çocukların temel eğitim almak zorunda oldukları 16 yaştan önce başlanamaz. Bir çocuğun aynı yılı tekrar okumasını zorunlu kılmak her sınıfta mümkündür ancak ilk üç yıl içerisinde bu ancak ailenin rızasıyla gerçekleşir ve sayısal bir notlandırma yapılmaz. Zorunlu tam zamanlı eğitimin kapsamı şu şekildedir; Ovoda (ilkokul öncesi)- bir yıl hazırlık zorunludur 5-7 yaş arasını kapsar. Altalanos iskola (ilkokul- tek yapı) 6/7-14 Yaş ( 1. devre:yaş 6-10;2. devre. Yaş 10-14) arasını kapsar. Gimnazium ( genel ortaöğretim birinci ve ikinci devre) 10/12/14-18/19 yaş arasını kapsar. Szakközepiskolamesleki ortaöğretim ikinci devre, 14-18/19/20 yaşlarını kapsar (genel olarak: 4 yıldır). Szakiskola – mesleki eğitim okulu (ISCED 3), 14-18 yaş (2+2 yıl) arasını kapsar. Szakiskola yardımcı (ISCED 2)+ mesleki eğitim okulu (ISCED3) 15/16-18/19 (1-2+2 yıl) yaş arasını kapsar. Szakiskola- orta öğretim sonrası mesleki ders (ISCED 4) 18-19/20 yaş (1-2 yıl) arasını kapsar. Lise sonrası eğitim derslerinin sonunda Gimnazium ve Szakközepiskola’da öğrenciler ulusal lise bitirme sınavını (erettsegi) geçebilirler. Bu sertifika yüksek öğrenime kabul edilmek için bir ön koşuldur. Mesleki okullar (szakközepiskola) mesleki yeterlilik sertifikası da verebilmektedirler. 39 MALTA Okulöncesi eğitim, 3–5 yaş grubunu kapsar ve isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı, çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal ve ahlaki gelişimlerinin desteklenmesidir. Zorunlu eğitim 5-16 yaş dönemini kapsamaktadır, ilköğretim (5-11 yaş) ve ortaöğretim (11-16 yaş) olarak ikiye ayrılmıştır. Zorunlu eğitimi takiben öğrenciler ya genel eğitime ya da mesleki eğitime devam edebilirler. İlköğretimin amacı, öğrencileri ileri eğitime hazırlamak için onlara bilgi, beceri ve tutumlarının geliştirilmesidir. İlköğretim 6 yılllık bir süreyi kapsamaktadır. Ortaöğretim farklı gruplara ayrılmıştır; junior lyceums, bölge ortaöğretim okulları, çok düşük başarılıların okulları, kilise okulları ve bağımsız özel okullar gibi. Ortaöğretimde eğitim 5 yıl sürmektedir; lisede (lyceums ) 2 yıllık oryantasyon, 3 yıllık uzmanlaşma, bölgesel okullarda ise 3 yıllık oryantasyon 2 yıllık uzmanlaşma şeklinde yürütülmektedir. Devlete bağlı junior lyceums ve bazı kilise okullarına sınavla öğrenci alınmaktadır. Okuldan mezun olan öğrencilere Orta öğretim sertifikası verilmektedir. 40 POLONYA Okulöncesi eğitim, 3–6 yaş grubunu kapsar ve isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı, öğrencilerin doğal ve sosyo-kültürel çevreleriyle ilişkilerinin gelişimini desteklemek ve onların potansiyellerinin gelişimine katkıda bulunmaktır. Tam zamanlı zorunlu eğitim 6-16 yaş arasındaki gençleri kapsamaktadır. Yarı zamanlı zorunlu eğitim ise 16-18 yaş arasındaki gençleri kapsamaktadır. Zorunlu eğitim 1 yıllık okul öncesi eğitimi, 6 yıllık temel eğitimi ve 3 yıllık 1. Devre ortaöğretimi (gimnazjum) kapsamaktadır. 2. Devre ortaöğretim ise zorunlu değildir.İlköğretimin amacı, öğrencilerin bilgi, beceri ve ahlaki eğitim yönünden gelişimini desteklemektir. Ortaöğretimin amacı ise öğrencilerin kişisel ilgilerini geliştirerek, onlara hem mesleki beceriler kazandırmak hem de onları üst eğitime hazırlamaktır. İlköğretim iki aşamaya ayrılmıştır; 1. Aşama – bütünleştirilmiş öğretim – 7-10 yaş ve 2. Aşama – farklı derslere dayalı öğretim, 10-13 yaş. Daha sonra gelen Gimnazjum (3 yıllık orta öğretim birinci devre) ise 13-16 yaş arasını kapsar ve farklı derslere dayalı öğretim yapmaktadır. Bütün testler ve sınavlar şubeler – Merkezi Sınav Komisyonu tarafından desteklenen ve denetlenen 8 Bölgesel Sınav Komisyonu – tarafından düzenlenmektedir. 6 yıllık İlk okulun sonunda (13 yaş) – seçme işlevi olmayan genel, zorunlu test; sınava girebilmek öğrencilerin gymnasium’da eğitime başlamalarına imkan sağlamaktadır. 3 yıllık orta öğretim birinci devrenin sonunda, gymnasium (16 yaş) – genel, zorunlu sınav. Bu sınavın sonuçları gymnasium bitirme sertifikasında yer almaktadır. Bu sınav insani bilimler ve fen bilimleri alanlarında kazanılan yetenek, beceri ve bilgiyi kontrol etmektedir. Ortaöğretim ikinci devre ise 16-19 yaş arasını kapsamaktadır ve ek genel ortaöğretim okulları ve teknik orta öğretim okullarında yapılmaktadır. 41 SLOVAKYA Okulöncesi eğitim, 3–6 yaş grubunu kapsar ve isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı, çocukların bütün yönleriyle gelişimini desteklemek ve onları ilköğretime hazırlamaktır (EURYDICE, 2007; Yıldırım, 2008). Temel eğitim, 6–15 yaş grubunu kapsar ve zorunludur. İlköğretimin amacı, öğrencilerin temel bilgi ve becerileri kazanmalarına yardımcı olmaktır. Ortaöğretimin amacı ise öğrencilerin zihinsel ve ahlaki gelişimlerini desteklemek; kendi alanlarında nitelikli işgücü olmalarına yardımcı olmaktır (EURYDICE, 2007). İlköğretim ve ortaöğretim tek bir yapıda birleştirilmiştir ve toplamda 9 yıl sürmektedir. Zorunlu eğitim 10 yıl sürmektedir ve öğrenciler 2.devre ortaöğretimin (gymnázium, stredná odborná škola, konzervatórium) ilk yılını tamamlayarak zorunlu eğitimi yapmaktadırlar. 42 SLOVENYA Okulöncesi eğitim, 1–6 yaş grubunu kapsar ve isteğe bağlıdır. Bu eğitimin amacı, çocuğun fiziksel, zihinsel ve özel yetenekler ile kişilik yönünden gelişimini desteklemektir. Bir yaşını dolduran çocuklar anaokuluna kayıt olabilirler. Zorunlu eğitim 9 yıllık temel eğitimi kapsayan tek bir yapıda oluşturulmuştur. Zorunlu eğitim, 6–15 yaş grubunu kapsamaktadır. Bu eğitimin amacı, öğrencilerin ruhsal, duygusal ve sosyal yönden dengeli bir şekilde gelişimini desteklemektir. Zorunlu eğitim sonrası ortaöğretim kurumlarının amacı ise öğrencilerin sosyal, yaratıcılık yönünden gelişimlerinin desteklenmesi ve ilerdeki eğitime hazırlamaktır. Upper seconday education 2-5 yıl arasında sürmektedir. Söz konusu program mesleki, profesyonel ve genel eğitimi kapsamaktadır. 43 LETONYA Letonya’da eğitim sistemi Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından yönetilir. Erken çocukluk eğitimi ve bakımı yerel makamlar tarafından yönetilse bile eğitimin içeriği ve yasal çerçvesi yine Bakanlık tarafından belirlenir. Beş/Altı yaşlarındaki çocuklar için okulöncesi eğitim zorunludur. İlköğretim ve otraöğretim birinci kademe kesintisizdir. 7 yaşında başlar ve 9 yıllık zorunlu okullaşmayı kapsar. Ortaöğretim ikinci kademe zorunlu değildir ancak bu kademedeki okullaşma oranı da oldukça yüksektir. Yükseköğretim; özerk devlet ve özel yükseköğretim kurumları tarafından sağlanmaktadır. Yetişkin eğitimi, hayat boyu öğrenme sisteminin tamamlayıcı bir parçasıdır. Örgün programlar, yaygın ve informal kurslar aracılığıyla sağlanır. 44 GKRY(GÜNEY KIBRIS) GKRY’de eğitim sistemi merkezi olarak Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından yönetilir. Zorunlu eğitim 4 yaş 8 ay ile 15 yaş arasını kapsamaktadır. Okul öncesi eğitim 3 ve 5 yıl 8 ay yaş aralığına sunulmaktadır. 3 yaşından küçük çocuklar için gündüz bakımevleri mevcut olup Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlıdırlar. İlköğretim 6 yıllık genel eğitimi kapsar ve 5 yaş 8 aylıktan sonra başlar. Ortaöğretim iki çeşittir; genel ve mesleki eğitim. Genel ortaöğretim 3 yıllık 2 dönemden oluşur. Birinci üç yıl Gymnasium, ikinci üç yıl Lyceum olarak adlandırılır. Mesleki ortaöğretim genel ortaöğretimin ikinci üç yılını kapsar ve sadece Gymnasium’u başarıyla bitiren öğrencilere yöneliktir. 45 LİTVANYA Litvanya eğitim sistemi örgün eğitim, yaygın eğitim, kendini yetiştirme eğitiminden oluşmaktadır. 46 - Örgün eğitim (İlk, temel ve ortaöğretim, örgün mesleki eğitim ve yükseköğretim) - Yaygın eğitim (okulöncesi, okulöncesi sınıf eğitimi ve çocuklara ve yetişkinlere yönelik diğer yaygın eğitim faaliyetleri ile örgün eğitimi tamamlayıcı eğitimler) - Kendini yetiştirme eğitimi (mesleki rehberlik, bilgiye erişim hakkında yardım, psikolojik, sosyo-pedagojik ve özel pedagojik danışmanlık ve yardım, öğretmenlerin mesleki gelişimi hakkında sürekli sunulan hizmetler.) ROMANYA Romanya’da eğitim sistemi ulusal düzeyde Eğitim, Araştırma, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Eğitim 6-16 yaşları arasında zorunludur. Eğitimin resmi dili Rumencedir. Ulusal eğitim sistemi birkaç eğitim seviyesine ayrılmıştır. Okulöncesi eğitim 3 yaş ile 6/7 yaş arasındaki çocukları kapsar. İlköğretim 6-10 yaşları arasındadır. Ortaöğretim birinci kademe 10-16 yaşlarını kapsar. Ortaöğretim ikinci kademe ise 16-18 yaş arasındaki öğrencileri kapsar. Bundan sonraki seviyeler, ortaöğretim sonrası eğitim ve yükseköğretim olarak adlandırılmaktadır. 47 ESTONYA Estonya eğitim sistemi merkezi olarak Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Erken çocukluk eğitimi ve bakımı ise yerel makamlar tarafından yürütülmekte olup devletin sorumluluğunda değildir. İlköğretim ve ortaöğretim birinci kademe kesintisizdir. 7 yaşında başlar ve 9 yıllık zorunlu okullaşmayı kapsar. Ortaöğretim ikinci kademe zorunlu değildir ancak bu kademedeki okullaşma oranı da oldukça yüksektir. Yükseköğretim; üniversiteler ve mesleki yüksekokullar aracılığıyla sağlanmaktadır Yetişkin eğitimi, hayat boyu öğrenme sisteminin tamamlayıcı bir parçasıdır. Örgün programlar, yaygın ve informal kurslar aracılığıyla sağlanır. 48 BULGARİSTAN Bulgaristan eğitim sistemi merkezi olarak Eğitim, Gençlik ve Bilim Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Erken çocukluk eğitimi ve bakımı ise yerel makamlar tarafından yürütülmekte olup devletin sorumluluğunda değildir. İlköğretim ve ortaöğretim birinci kademe kesintisizdir. Velinin takdirine bağlı olarak 6 veya 7 yaşında başlar ve 8 yıllık zorunlu okullaşmayı kapsar. Ortaöğretim ikinci kademe öğrenciler 16 yaşına ulaşana kadar zorunludur. Zorunlu olmayan bölümüne ise katılım oranı yine yüksektir. Yükseköğretim genelde özerk üniversiteler tarafından sağlanmaktadır. 49 LÜKSEMBURG Zorunlu eğitimin süresi 11 yıldır. 4-15 yaş aralığını kapsamaktadır. Okulöncesi eğitim zorunlu ve 2 yıl olup 4 ve 5 yaşındaki çocuklar içindir. ilköğretim 6-12 yaş aralığındaki çocuklar içindir. İlköğretimden ortaöğretime geçiş sınıf konseyinin yada okul konseyinin kararına bağlıdır. Ortaöğretimin genel ve teknik olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır ve her birinin toplam süresi 7 yıldır. 50 AVUSTURYA Zorunlu eğitimin süresi 9 yıldır. 6-15 yaş aralığını içermektedir. Okulöncesi eğitim 3-6 yaş aralığındaki öğrenciler, ilköğretim 6-10 yaş aralığındaki öğrencileri, ortaöğretim 10-14 yaş aralığındaki öğrencileri kapsamaktadır. İlköğretimden ortaöğretime geçiş sınıf konseyinin yada okul konseyinin kararına bağlıdır. Ortaöğretimden sonra bir yıl lise yada ilköğretimden önce bir yıl okulöncesi eğitim alma zorunluluğu vardır. Ortaöğretim; akademik ortaöğretim (8 yıl), alt-ortaöğretim (4 yıl), üst-ortaöğretim (4 yıl), mesleki ortaöğretim (5 yıl) olmak üzere kısımlara ayrılmıştır. 51 BELÇİKA Zorunlu eğitimin süresi 9 yıldır. 6-15 yaş aralığını kapsamaktadır. Okulöncesi eğitim 2/2,5 ile 6 yaş aralığındaki çocuklar için ve 3/3,5 yıl süreli olup zorunlu değildir. 6-12 yaş aralığı ilköğretimi içermektedir ve bitiminde sertifika verilmektedir. Ortaöğretim 2’şer yıllık üç seviyeden oluşmaktadır. İlk iki yıllık seviyede genel bir eğitim verilmektedir. İlköğretim sonunda sertifika alamayanların bu aşamada sertifika alması gerekmektedir. Dört farklı ortaöğretim mevcuttur. Bunlar; genel ortaöğretim, mesleki ortaöğretim, teknik ortaöğretim ve sanat ortaöğretim kurumlarıdır. 52 İRLANDA Zorunlu eğitimin süresi 10 yıl olup 6-16 yaş arası için geçerlidir. Okulöncesi eğitimin süresi bir yıldır ve zorunlu değildir. İlköğretimin süresi 8 yıldır ve 4-12 yaş aralığını kapsamaktadır. İlköğretim 4-12 yaş aralığını içermesine rağmen zorunlu eğitim 6 yaşında başlar. Ortaöğretimin süresi iki seviyeden oluşur. Birinci seviye 3 yada 4 yıl olup genel niteliktedir. Birinci seviyenin ardından sınav yapılarak sertifika verilir. Ortaöğretimin ikinci seviyesinin süresi ise iki yıldır. Bu iki seviye arasında bazı okullarda zorunlu olan, bazılarında zorunlu olmayan bir yıllık bir geçiş sınıfı bulunmaktadır. 53 PORTEKİZ Zorunlu eğitimin süresi 12 yıldır. 6-18 yaşları arasında eğitim zorunludur. Okul öncesi eğitim, 3 yaşından 6 yaşına kadardır ve zorunlu değildir. Temel eğitim üç seviyeden oluşmaktadır. Birinci seviye 4 yıl, ikinci seviye 2 yıl ve üçüncü seviye 3 yıldır. Üçüncü seviyeden sonra sertifika verilmektedir. Ortaöğretimin süresi 3 yıldır. Ortaöğretim genel ve mesleki-teknik olmak üzere iki çeşittir. 54 İSPANYA Zorunlu eğitimin süresi 10 yıldır. 6-16 yaşları arasında eğitim zorunludur. Okul öncesi eğitim, 3-6 yaş arası çocuklar için olup, zorunlu değildir. İlköğretimin süresi 6 yıldır ve 6-12 yaş arasını kapsamaktadır. İlköğretim 2’şer yıllık üç seviyeden oluşmaktadır. Ortaöğretimin süresi 4 yıldır ve 12-16 yaş arasındaki öğrenciler içindir. 55 YUNANİSTAN Zorunlu eğitimin süresi 10 yıldır. 5-15yaşları arasında eğitim zorunludur. Okul öncesi eğitim, 4-6 yaş arası çocuklar içindir. İlköğretimin süresi 6 yıldır ve 6-12 yaş arasını kapsamaktadır. İlköğretimden ortaöğretime geçişte sertifika gereklidir. Ortaöğretimin süresi 3 yıldır ve 12-15 yaş arasındaki öğrencileri kapsamaktadır. 56 EK-4: Dünyada Eğitim Sisteminin EK-4: Dünyada EğitimYapıları Sisteminin Yapıları 8+4 Türkiye İrlanda 3+5+2 Ermenistan Türkmenistan 4+4+4 Bosna ve Hersek Avusturya Bulgaristan Hırvatistan Macaristan Karabağ Romanya Sırbistan 4+5+2 Belarus Rusya Federasyonu Ukrayna Azerbeycan Moldova Kazakistan Kırgızistan Tacikistan Özbekistan 5+3+4 Nepal Pakistan Palau Bangladeş Hindistan iran Eritre 5+4+3 Colombiya Moğolistan Kuveyt Birleşik Arap Emirliği Viet Mam Fransa Liechtenstein Monaco Madagaskar 6+2+4 Şili Bolivya Dominik Cumhuriyeti Marshall Adaları Mikronezya Netherlands Antilles Belçika Kanada Congo Cumhuriyeti Kenya Malawi Somali 6+3+2 Venezuela Turks and Caicos Islands Barbados Kosta Rika Gürcistan Guyana Honduras Jamaica Nikaragua Peru Seychelles Guatemala GuineaBissau Sao Tome and Principe 6+3+3 Kamboçya Arjantin Paraguay Uruguay Bahamalar Cayman Adalar Ekvador Puerto Riko İsrail Hollanda Bahreyn Mısır Irak Lübnan Fas Katar Suudi Arabistan Yemen Japonya Kiribatı Güney Kore Tayland TimorLeste Küba Meksika Panama Kıbrıs Rum Yunanistan Portekiz Amerika Birleşik Devletleri Angola Cape Verde Ghana Liberya Nijerya Sierra Leone Estonya Latviya Polonya Endonezya Danimarka Finlandiya isveç Afganistan Gambia Mali Rwanda 6+3+4 Solomon Adaları Bermuda ingiltere ve Kuzey irlanda Mauritius Libya Tunus Slovenya Brunei Hong Kong Haiti Lüksemburg 7+3+2 Anguilla Anfigua and Barbuda British Virgin Adalari Dominik Grenada Montserrat Saint Kitts and Nevis Saint Lucia Saint Vincent and the Grenadines Trinidad and Tobago Maldivler Botswana Lesotho Mozambique Swaziland Namibya 57 EK-5: İlköğretim Sınıf Rehberlik Programı Etkinlik Örnekleri T.C. MİLLÎ EĞİTİM T.C.BAKANLIĞI Özel Eğitim Rehberlik Danışma Hizmetleri MİLLÎ EĞİTİM ve BAKANLIĞI Genel T.C. Müdürlüğü Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Genel Müdürlüğü Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü İLKÖĞRETİM SINIF REHBERLİK PROGRAMI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ İLKÖĞRETİM SINIF REHBERLİK PROGRAMI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ İLKÖĞRETİM SINIF REHBERLİK PROGRAMI ETKİNLİK ÖRNEKLERİ ANKARA, 2007 ANKARA, 2007 59 ANKARA, 2007 62 62 63 63 EK-6/1: AVRUPA BĠRLĠĞĠ ÜYE ÜLKELERĠNDE ÇOCUKLARIN ĠLKÖĞRETĠME BAġLAMA ARALIĞI (AY OLARAK) ÜLKE ALMANYA 64 Ay ÜST LĠMĠT (Zorunlu Eğitime BaĢlama Sınırı) 72 Ay AVUSTURYA BELÇĠKA BULGARĠSTAN ÇEK CUMHURĠYETĠ DANĠMARKA ESTONYA FĠNLANDĠYA FRANSA GÜNEY KIBRIS GÜRCĠSTAN HOLLANDA ĠNGĠLTERE ĠTALYA ĠRLANDA ĠSVĠÇRE ĠSVEÇ 72 Ay 64 Ay 72 Ay 60 Ay 80 Ay 72 Ay 84 Ay 68 Ay 64 Ay 72 Ay 72 Ay 68 Ay 68 Ay 60 Ay 48 Ay 60 Ay 68 Ay 72 Ay 68 Ay 64 Ay 72 Ay 84 Ay 84 Ay 72 Ay 72 Ay 68 Ay 60 Ay 68 Ay 72 Ay 84 Ay 72 Ay 72 Ay ĠSPANYA LETONYA 72 Ay 72 Ay 84 Ay 84 Ay LĠTVANYA LÜKSEMBURG 72 Ay 72 Ay 84 Ay 84 Ay MACARĠSTAN 60 Ay 84 Ay MALTA 60 Ay 72 Ay 64 ALT LĠMĠT DEĞERLENDĠRME 30 Eylül - 31 Aralık tarihleri arasında doğmuş olanlar ve henüz altı (6) yaşını ders yılı içinde tamamlayacak olan çocukların okula başlamaları konusunda çocuğun velileri karar vermektedir. Bazı durumlarda 6 yaşını bitirmeden okula başlamak için müracaat eden çocuklar öncelikle İsveççe dil gelişimlerine yönelik bir seviye tespit sınavı sonrası okula kabul edilebiliyor. 5-7 yaş arası iki yıl zorunlu okul öncesi eğitimi bulunmaktadır. 1 Eylül itibariyle 4 yaşını tamamlamış öğrenciler 2 yıl zorunlu okul öncesi eğitime tabidir. 60- 72 ay veya 72-84 ay arasındaki yıl zorunlu okul öncesi eğitimi kapsamaktadır. 01 Ocak-31 Mayıs arasında 6 yaşını doldurmuş olanlar ilkokula başlarlar. 31 Mayıstan sonra doğmuş olanlar ise 7 yaşında okula başlarlar. POLONYA 72 Ay 84 Ay PORTEKĠZ ROMANYA 64 Ay 68 Ay 72 Ay 84 Ay SLOVAKYA 72 Ay 84 Ay SLOVENYA YUNANĠSTAN 72 Ay 66 Ay 84 Ay 84 Ay Okul dönemi başlamadan önce 6 yaşını doldurmuş olanlar zorunlu ilkokula başlarlar. İlköğretim başlama yaşı 7 ya da bazı durumlarda 6 olmak üzere değişmektedir. Okul öncesi eğitim 3-4 yaş “küçük grup”, 4-5 yaş “orta grup”, 5-6 yaş ise “büyük grup” olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Bazı anaokulları 6-7 yaş için ilköğretim hazırlık eğitimi sunmaktadır. Öğrenciler 6 yaşını doldurdukları yıl zorunlu eğitime başlarlar. 65 EK-6/2: Dünyada Zorunlu Başlama EK-6/2: Dünyada Zorunlu Eğitime Eğitime Başlama Yaşları 4 yaş 5 yaş (4) (33) 4 yaş Brezilya (4) Yaşları 6 yaş 5 yaş (33) Filistin Myanmar 7 yaş 6 yaş (111) (111) (45) Katar Kıbrıs Rum Kesimi Ermenistan Filistin Suudi Yunanistan Katar Türkmenistan Kıbrıs Rum Colombiya Suriye Arabistan Lüksemburg Bulgaristan Pakistan Belarus El Salvador Brezilya Colombiya Myanmar Suriye Turks and Caicos Pakistan Islands Sri Lanka Bosna ve Hersek Sudan Portekiz Hırvatistan Gibraltar Cook Islands Rusya Federasyonu Tunus İspanya Macaristan Islands Sri Lanka Slovakya Yeni Zelanda Bosna ve Yemen Hersek Sudan Amerika Birleşik Portekiz Litvanya Hırv Gibraltar Niue Ukrayna Cook Islands Slovenya Rusya Federasyonu Devletleri Tunus Karabağ İspanya Mac Yeni Zelanda Slovakya El Salvador Turks and Caicos Samoa Belarus Azerbeycan Bahamalar Kuzey Kore BarbadosNiue Belize Samoa Gürcistan Brunei Mol Kiribati Orta Afrika Tacikistan Benin Rom Cumhuriyeti Özbekistan Burkina Faso Sırb Slovenya Burkina Faso Brunei Hong Kong ÇadFiji Cameroon Macedonya Kaz Mikronezya Comoros Japonya Türkiye Cape Kırg Verde Cumhuriyeti Lao Demokratik Halk Nauru Congo Moğolistan Ekvador Cum. Papua Yeni Fildişi Sahili Eritre Gabon Adaları Güney Kore Singapur Bolivya İsrail Malta Kosta RikaViet Nam Dominik Hollanda Fransa İtalya Birleşik Arap Emirliği Orta Afrika Tac Cumhuriyeti Estonya Özb Latviya Çad Mac Ghana Polonya Kenya Endonezya Comoros Tür Liberya Tuvalu Congo Moğ Timor-Leste Papua Yeni Malawi Fildişi Sahili Guatemala Erit Tonga Nijerya gine Suriname Congo Esto Arnavutluk gine Filipinler Çek Cumhuriyeti Çin Cumhuriyeti Lao Demokratik Halk Liechtenstein Tayland ingiltere ve Ekvador Kuzey İrlanda MauritiusPuerto Avustralya Monaco Cum. San Marino Palau Riko Bangladeş İsrail Anguilla Hindistan Antigua Malta and iran Barbuda Hollanda Madagaskar British Virgin Cezayir Adaları Bahreyn Viet Nam Fransa İtalya Litv Kırgızistan Almanya Adaları Çek Cumhuriyeti Cayman Adaları Puerto Riko Palau Vanuatu Aruba Kiribati Marshall Congo Cumhuriyeti Mikronezya Nauru Seychelles Filipinler Sierra Leone Cumhuriyeti Gabon Latv Finlandiya Güney Somali Ghana İsveç Polo Guyana Togo Singapur İsviçre Kenya End Haiti Trinidad and Tobago Afganistan Honduras İzlanda Burundi Liberya Tuv Jamaica Liechtenstein Kuzey İrlanda Mısır Monaco Kore Danimarka Küba ingiltere ve Tayland Norveç Ekvatoryal Gine Malawi Gua Grenada Mauritius Irak San Marino Meksika Tonga Maldivler Nijerya Etyopya Suri Montserrat AvustralyaÜrdün BangladeşNetherlands Botswana Vanuatu Gambia Seychelles Dan Dominik Saint Kitts and Lübnan Nevis Libya Anguilla Antigua Saint Lucia and Moritanya Saint Vincent Barbuda Fas and the Hindistan iran Antilles Nikaragua Panama Peru Madagaskar Andorra Timor-Leste Lesotho Aruba Guinea Sierra Leone Finl Mozambique Guinea-Bissau Somali Mali İsve Uganda Guyana Nijer Togo İsviç İrlanda Rwanda Afg Küba Swaziland British Virgin Cezayir Adaları Bahreyn Dominik Mısır Jamaica Grenada Irak Meksika Montserrat Ürdün Netherlands Saint Kitts and Lübnan Antilles Lesotho Gui Nevis Libya Nikaragua Mozambique Gui Saint Lucia Moritanya Panama Swaziland Mal Saint Vincent Fas Peru Uganda Nije Andorra İrlanda Rwa Grenadines 66 Amerika Birleşik Cape Verde AvusturyaMarshall Kuveyt Yemen Japonya Barbados Arnavutluk DominikBermuda Çin Moldova Kara Kuzey Kore Belize Kosta Rika Bulg Kazakistan Angola Hong Kong Bahamalar Cayman Adaları Lüksemburg Devletleri Sırbistan Fiji Azerbeycan Birleşik Arap Emirliği Türk Cameroon Gürcistan Ukrayna Bolivya Angola Erm Romanya Almanya Kuveyt Arabistan Kesimi Yunanistan Benin Avusturya Bermuda Suudi and the Belçika Kanada Haiti Honduras Trinidad and Tobago Sao Tome and Principe İzlanda Senegal Norveç Namibya Güney Afrika Maldivler Tanzanya Botswana Zambiya Bur Ekv Etyo Gam