02 Kasım 2006 Perşembe Nörorehabilitasyonda Hasta

Transkript

02 Kasım 2006 Perşembe Nörorehabilitasyonda Hasta Değerlendirilmesi
11:00–12:00
Nörorehabilitasyonda Hasta Değerlendirilmesi Prensipleri
(ICF Kavramı, Bozukluk, Aktivite, Katılımın Değerlendirilmesi)
Konuşmacı : Dr.Ayşe Küçükdeveci
12:00–13:00
Öğle Yemeği
14:00–18:00
 Edinsel Beyin Hasarlı Hastanın Değerlendirilmesi (Hasta başı uygulamalı)
 Omurilik Yaralanmalı Hastanın Değerlendirilmesi (Hasta başı uygulamalı)
Hasta başı uygulamaları 5 grup halinde aşağıda ismi yazan hastanelerde
yapılacaktır.
Kurs Hastaneleri
1.
2.
3.
4.
5.
Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Türkocağı Sok.No:3 Sıhhiye / ANKARA
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Rehabilitasyon Merkezi Cebeci / ANKARA
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi FTR Kliniği Beşevler / ANKARA
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Merkezi Oran / ANKARA
(Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD ortak çalışması)
TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Bilkent / ANKARA
Kurs Eğitmenleri
Dr.Alp Çetin
Dr.Fatma İnanıcı
Dr.Jale Meray
Dr.Müfit Akyüz
Dr.Salim Göktepe
Dr.Ayşe Küçükdeveci
Dr.Gülçin Kaymak Karataş
Dr.Kamil Yazıcıoğlu
Dr.Nafiz Akman
Dr.Seyhan Sözay
Dr.Belgin Karaoğlan
Dr.Güneş Yavuzer
Dr.Mehmet Beyazova
Dr.Neşe Özgirgin
Dr.Sumru Özel
Dr.Bilge Yılmaz
Dr.Haydar Gök
Dr.Meltem Dalyan Aras
Dr.Nur Turhan
Dr.Şehim Kutlay
Dr.Birkan Sonel-Tur
Dr.Haydar Möhür
Dr.Murat Ersöz
Dr.Rıdvan Alaca
Dr.Yeşim Kurtaiş
EDİNSEL BEYİN HASARI
DEĞERLENDİRME VE İZLEM FORMU
EDİNSEL BEYİN HASARI (EBH)
DEĞERLENDİRME VE İZLEM FORMU*
...... / ...... / .........
KİMLİK BİLGİLERİ
Adı Soyadı:
Dosya no:
Cinsiyeti:  Kadın
 Erkek
Mesleği:
Doğum tarihi: ...... / ....... / ...........
Eğitimi:
Doğum yeri:
Telefonu:
Medeni durum:  Bekar  Evli  Boşanmış
Adresi:
 Dul
 Ayrı yaşıyor
Refakatçisi:
Yatış tarihi: ...... / ....... / ...........
Sosyal güvencesi:
Öykü kimden alındı:
Doktoru:
Formu dolduran: Dr.
Yakınması: ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Öyküsü: .......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Olay tarihi: ...... / ....... / ...........
Rehabilitasyon merkezine gelişine kadar geçen süre: ............. gün
Olay anında:
 Yok
 Var Süresi: ...........
Şuur kaybı
İnkontinans  Yok
 Var
Post-travmatik amnezi (Travmatik beyin hasarlı (TBH) hastalar için)
Etkilenen vücut yarısı:
 Sağ
 Sol
Dominant el:
 Sağ
 Sol
Etyoloji:
 İnme (Tromboembolik)
 İnme (Hemorajik)
 AVM
 Travma
 Yok
 Var Süresi: ...........
 Anoksi
 Tümör
 Diğer: ................................
Lezyon yeri:
İlk başvurduğu merkez ve uygulamalar:
İlk başvurduğu merkezde Glasgow Koma Skalası (TBH):
* Bu form 1. Tıbbi Rehabilitasyon Sempozyumu,
Kurs Düzenleme Kurulu tarafından hazırlanmıştır. Ankara 2006
EBH - 1
ÖZGEÇMİŞİ
Geçirilmiş SVO öyküsü
TİA öyküsü
 Yok
 Var
Özellikleri ve sayısı:
 Yok
 Var
Özellikleri ve sayısı:
Vertebrobaziller yetmezlik öyküsü
 Yok
 Var
Epileptik nöbet öyküsü
 Yok
 Var
Allerji öyküsü
 Yok
 Var
........................................................
Geçirdiği operasyonlar:
Kullandığı ilaçlar:
Diabetes Mellitus
 Yok
 Var
Süresi: ......... yıl
Hipertansiyon
 Yok
 Var
İskemik kalp hastalığı
 Yok
 Var
Konjestif kalp yetmezliği
 Yok
 Var
Periferik damar hastalığı
 Yok
 Var
Hiperlipidemi
 Yok
 Var
Oral kontraseptif kullanımı
 Yok
 Var
Sigara kullanımı
 Yok
 Var
Miktarı:.........adet/gün
Fertilite öyküsü
Diğer (obezite, malignite, vb)
SOSYAL ÖZELLİKLERİ:
Aile bireyleri (birlikte yaşadığı kişiler): ..........................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Evdeki fiziksel çevre: ....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Meslek/iş/okul durumu: ................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
İş/okuldaki fiziksel çevre: ..............................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Ekonomik durumu (kendisinin/aile bireylerinin düzenli geliri, vs.): ...............................................................
......................................................................................................................................................................
SOYGEÇMİŞİ: ............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
EBH - 2
SİSTEM SORGUSU
Genel Durum
 Yüksek ateş
 Halsizlik
 İştahsızlık
 Kilo kaybı
Cilt, baş-boyun
 Döküntü
 Nodül
 Kaşıntı
 Sarılık
 Saç dökülmesi
 Diş çürüğü
 Tırnak değişikliği
 Diğer: ..........................................
Kardiyovasküler sistem
 Göğüs ağrısı
 Siyanoz
 Çarpıntı
 Klaudikasyon
 Nefes darlığı
 Ortopne
 Ortostatik hipotansiyon
Solunum sistemi
 Öksürük
 Balgam
 Hemoptizi
 Yan ağrısı
Gastrointestinal sistem
 Karın ağrısı
 Kabızlık
 Hematokezya
 Bulantı
 Dispepsi
 Reflü
 Kusma
 Hematemez
 Polifaji
 İshal
 Melena
 Abdomial distansiyon
 Yok
 Var
Defekasyon hissi:
Gaita kontrolü:
 Yok
 Var
Defekasyon düzeni: ...........................................................................................................
............................................................................................................................................
Premorbid defekasyon alışkanlığı: .....................................................................................
............................................................................................................................................
Genitoüriner sistem
 Disüri
 Poliüri
 Noktüri
 Genital akıntı
 Kostovertebral ağrı
 Pollaküri
 Dismenore
 Hematüri
 Taş öyküsü
 Yok
 Var
İdrar hissi:
İdrar kontrolü:
 Yok
 Var
İdrar kaçırması:
 Yok
 Var
İdrar drenaj şekli: ................................................................................................................
............................................................................................................................................
Nörolojik sistem
 Başağrısı
 İşitme azlığı
 Unutkanlık
Kas iskelet sistemi
 Ödem
 Renk değişikliği
Uyku düzeni
 Normal
 Baş dönmesi
 Kulak çınlaması
 Yutma güçlüğü
 Çift görme
 İstem dışı hareket
 Görme bozukluğu
 Eklem ağrısı
 Sabah tutukluğu
 Eklem şişliği
 Gece ağrısı
 Eklemde sıcaklık artışı
 Deformite
 Bozuk
Açıkla: ................................................................
EBH - 3
FİZİK MUAYENE
Genel Durum:
Ateş ( °C ):
Nabız ( / dk ):
Solunum ( / dk ):
Kan basıncı (mmHg):
Vücut ağırlığı ( gr ):
Boy( cm ):
Cilt:
Baş-boyun:
Solunum sistemi:
Kardiyovasküler sistem:
Gastrointestinal sistem:
Genitoüriner sistem muayenesi:
Kas-iskelet sistemi:
Ekstremiteler:
Ekstremite çevre ölçümü
Sağ
Sol
Kruris (tuberositas tibianın 10 cm. distali)
Uyluk (tuberositas tibianın 20 cm. proksimali)
.
Duygu durumu:
 Normal
 Deliryum
 Depresyon
 Anksiyete
 Diğer: .........................................
EBH - 4
NÖROLOJİK MUAYENE
Bilinç durumu:  Normal
 Bozuk (Açıkla: ..................................................)  Değerlendirilemedi
Kooperasyonu:  İyi
 Orta
 Kötü
Glasgow Koma Skalası Skoru (TBH için) (Ek.1)
Göz açma:.....................Motor cevap: ......................Verbal cevap: ................Toplam skor: .......................
Konuşma ve dil:
Spontan konuşma
Anlama (Ek.2.a)
İfade etme (Ek.2.b)
İsimlendirme (Ek.2.c)
Tekrarlama (Ek.2.d)
Okuma (Ek.2.e)
Yazma (Ek.2.f)
 Yok
 Var
Fonasyon:
Artikülasyon:
Akıcılık:
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
 Değerlendirilemedi
 Normal
 Disfoni
 Normal
 Disartri
 Normal
 Bozuk
Afazi
 Yok
 Var: Tipi: (Ek.3) .....................................
Oryantasyon:
Zaman
Yer
Kişi
 Normal
 Normal
 Normal
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
Dikkat: (Ek.4)
 Normal
 Bozuk
Bellek: (Ek.5)
Bilgiyi kayıt etme
Retrograd semantik bellek
Retrograd epizodik bellek
Anterograd bellek
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
İhmal: (Ek.6)
 Yok
 Var
Yönetsel fonksiyonlar:
Sözel akıcılık (İçerik sayma) (Ek.7.a)
Soyut düşünce (Ek.7.b)
Motor perseverasyon (Ek.7.c)
Benzerlik (Ek.7.d)
Problem çözme (Ek.7.e)
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
 Normal
 Afoni
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
 Bozuk
Kraniyal sinirler
Sağ
Sol
Koklama (I)
 Normal  Bozuk  Değerlendirilemedi
Göz hareketleri (III, IV, VI)
Görme alanı ve keskinliği (II)
Işık refleksi (II, III)
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Kornea refleksi (V, VII)
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Fasiyal asimetri (VII)
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Nistagmus (VIII)
 Yok
 Var
 Yok
 Var
İşitme (VIII)
Çiğneme (V)
Tat duyusu (VII, IX, X)
Omuz silkme ve baş döndürme (XI)
Dil hareketleri (XII)
EBH - 5
Yutma fonksiyonları (kooperasyonu iyi olan hastalarda değerlendirilir)
Beslenme şekli
 Oral
 Nazogastrik
 Gastrostomi
Öğürme refleksi (IX, X)
 Yok
 Var
Aspirasyon
 Yok
 Var
Yutma sonrası öksürük
 Yok
 Var
Yutma güçlüğü
 Yok
 Katı gıda ile
(ekmek)
 Sıvı gıda ile
(1 kaşık su)
 Parenteral
Motor sistem
Sağ
Kas kuvveti
Üst Ekstremite
(0-5 skorlama)
Sol
Proksimal
Distal
Alt Ekstremite
Proksimal
Distal
Tonus (Spastisite şiddeti – Ek.8) (Spastisitenin yönü E=Ekstansör, F=Fleksör, İn=İnvertör, Ev=Evertör)
Üst Ekstremite
Spastisite
Proksimal
Distal
Rigidite
El
 Yok
 Var
 Yok
 Var
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Rigidite
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Proksimal
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Distal
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Proksimal
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Distal
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Spastisite
Rigidite
Alt Ekstremite
Atrofi
Üst Ekstremite
Alt Ekstremite
Spastisite
Proksimal
Distal
İstemsiz
Üst Ekstremiteler
Tremor
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Hareketler
Lokalizasyon:
Atetoz
 Yok
 Var
 Yok
 Var
..............................
Kore
 Yok
 Var
 Yok
 Var
..............................
Ballismus
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Distoni
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Alt Ekstremiteler
Tremor
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Lokalizasyon:
Atetoz
 Yok
 Var
 Yok
 Var
..............................
Kore
 Yok
 Var
 Yok
 Var
..............................
Ballismus
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Distoni
 Yok
 Var
 Yok
 Var
 Yok
 Var
 Yok
 Var
Apraksi
(Ek.9)
EBH - 6
Brunnstrom motor evrelemesi (Ek.10)
Alt ekstremite:
Üst ekstremite:
El:
Duyu muayenesi
Sağ
Yüzeyel duyu
Dokunma
 Normal  Bozuk  Değ.medi
Ağrı
Sıcak / soğuk
Dokunma
Ağrı
Sıcak / soğuk
Eklem Pozisyon
Vibrasyon
Eklem Pozisyon
Vibrasyon
İki nokta
Üst Ekstremite
Ayrımı
Alt Ekstremite
Grafestezi
(Ek.11.a)
Stereognozi
(Ek.11.b)
Üst Ekstremite
Alt Ekstremite
Derin duyu
Üst Ekstremite
Alt Ekstremite
Kortikal duyu
Sol
Refleks muayenesi (0=yok, 1+=hipoaktif, 2+=normoaktif, 3+=hiperaktif, 4+=klonus)
Sol
Biceps (C5 ve C6)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Brakioradialis (C5 ve C6)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Triceps (C7 ve C8)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Patella (L3-L4)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Achilles (S1-S2)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Üst abdomen (T7-T8)
 Yok  Var  Değerlendirilemedi
Orta abdomen (T9-T10)
Alt abdomen (T11-T12)
Kremasterik (L1-L2)
Anal süperfisyal (S5-koksigeal)
Bulbokavernöz (S3-S4)
Karın cildi
(T8-T12)
Yüzeyel Refleksler
DTR
Sağ
Patolojik
Refleksler
Hoffman
 Pozitif
Plantar yanıt
 Ekstansör  Lakayt  Fleksör  Değ.medi
 Negatif  Değerlendirilemedi
 Pozitif
.
EBH - 7
Serebellar değerlendirme
Sağ
Sol
Dismetri (Parmak-burun testi)
 Yok  Var
 Yok  Var
Disdiadokokinezi
Üst ekstremite
Alt ekstremite
 Yok  Var
 Yok  Var
 Yok  Var
 Yok  Var
Romberg testi
Gözler açık
Gözler kapalı
 Negatif
 Negatif
 Pozitif
 Pozitif
Ataksi
 Yok
 Var
Hasta tarafına
 Yok
 Var
 Yardımlı
Sağlam tarafına
 Yok
 Var
 Yardımlı
Yatar halden oturur hale gelme
 Yok
 Var
 Yardımlı
Oturma dengesi
Kısa bacak
 Yok
 Var
 Yardımlı
Uzun bacak
 Yok
 Var
 Yardımlı
Oturur halden ayağa kalkma
 Yok
 Var
 Yardımlı
Ayakta durma dengesi
 Yok
 Var
 Yardımlı
Yürüme
 Yok
 Var
 Yardımlı
Fonksiyonel durum
Yatakta dönme
(yardım derecesi, mesafe, cihaz)
Merdiven inip çıkma
..........................................................................................
 Yok
 Var
 Yardımlı
.
Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması (FAS) (0-5 skorlama) (Ek.12): .....................
Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM) (Ek.13):
Motor Skor: .....................
Bilişsel Skor: ...................
Komplikasyonlar
Ağrı
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Omuz problemleri
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Eklem kontraktürü
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Eklem instabilitesi
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Brakiyal pleksus lezyonu
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Refleks sempatik distrofi
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Heterotopik ossifikasyon
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Derin ven trombozu
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Bası yarası
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Epilepsi
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Pulmoner komplikasyon
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Ortostatik hipotansiyon
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Enfeksiyon
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
Diğer
 Yok
 Var (Açıkla: ....................................................................)
EBH - 8
TANI VE İZLEM YÖNTEMLERİ:
Direk grafi:
Bilgisayarlı Tomografi:
Manyetik Rezonans Görüntüleme:
Ultrasonografi:
Sintigrafi:
Anjiyografi:
Doppler:
ENMG:
Ürodinami:
Yutma Değerlendirmesi:
Diğer:
KULLANDIĞI ORTEZ VE YARDIMCI CİHAZLAR
TEKERLEKLİ SANDALYE:
TANILAR:
SORUNLAR LİSTESİ: (ICF Tanımı) (Ek.14)
VÜCUT YAPI VE FONKSİYON BOZUKLUKLARI:
AKTİVİTE VE KATILIM KISITLILIKLARI:
ÇEVRESEL ENGELLER:
EBH - 9
REHABİLİTASYON HEDEFLERİ:
TEDAVİ PLANI
1. Medikal:
2. Fizyoterapi:
3. İş uğraşı tedavisi:
4. Konuşma tedavisi:
5. Bilişsel tedavi:
6. Psikososyal:
7. Mesleki danışmanlık:
8. Profilaksi:
EBH - 10
OMURİLİK HASARI
DEĞERLENDİRME VE İZLEM FORMU
OMURİLİK HASARI (OH)
DEĞERLENDİRME VE İZLEM FORMU*
...... / ...... / .........
KİMLİK BİLGİLERİ
Adı Soyadı:
Dosya no:
Cinsiyeti:  Kadın
 Erkek
Mesleği:
Doğum tarihi: ...... / ....... / ...........
Eğitimi:
Doğum yeri:
Telefonu:
Medeni durum: Bekar  Evli  Boşanmış
Adresi:
 Dul
 Ayrı yaşıyor
Refakatçisi:
Yatış tarihi: ...... / ....... / ...........
Sosyal güvencesi:
Öykü kimden alındı:
Doktoru:
Formu dolduran: Dr.
Yakınması:
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Öyküsü:
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Olay tarihi: ...... / ....... / ...........
Rehabilitasyon merkezine gelişine kadar geçen süre: ............. gün
Dominant el:
Etyoloji:
 Travmatik:
 Travmatik olmayan:
 Sağ
 Sol
 Trafik kazası
 Yüksekten Düşme
 Dalma
 Yaralanma (ateşli silah, kesici/delici alet) ..........................................
 Diğer: .....................................................
 Kongenital
 Vasküler
 Enfeksiyon
 Neoplazi
 Dejeneratif
 Diğer: ...................................
OH - 1
İlk başvurduğu merkez:
Eşlik eden patolojiler:
Yatış öncesi uygulanan tedaviler:
Konservatif tedaviler:
Cerrahi tedaviler:
ÖZGEÇMİŞİ
Sistemik hastalık:
Allerji öyküsü
 Yok
 Var (. . . . .
.)
Geçirdiği operasyonlar:
Kullandığı ilaçlar:
SOSYAL ÖZELLİKLERİ:
Aile bireyleri (birlikte yaşadığı kişiler): ..........................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Evdeki fiziksel çevre: ....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Meslek/iş/okul durumu: ................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
İş/okuldaki fiziksel çevre: ..............................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Ekonomik durumu (kendisinin/aile bireylerinin düzenli geliri, vs.): ...............................................................
......................................................................................................................................................................
SOYGEÇMİŞİ: ............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
OH - 2
SİSTEM SORGUSU
Genel Durum
 Yüksek ateş
 Halsizlik
 İştahsızlık
 Kilo kaybı
Cilt, Baş-boyun
 Döküntü
 Nodül
 Kaşıntı
 Sarılık
 Saç dökülmesi
 Diş çürüğü
 Tırnak değişikliği
 Diğer: ..........................................
Kardiyovasküler sistem
 Göğüs ağrısı
 Siyanoz
 Çarpıntı
 Klaudikasyon
 Nefes darlığı
 Ortopne
 Ortostatik hipotansiyon
Solunum sistemi
 Öksürük
 Balgam
 Hemoptizi
 Yan ağrısı
Gastrointestinal sistem
 Karın ağrısı
 Kabızlık
 Hematokezya
 Bulantı
 Dispepsi
 Reflü
 Kusma
 Hematemez
 Polifaji
 İshal
 Melena
 Abdomial distansiyon
 Yok
 Var
Defekasyon hissi:
 Yok
 Var
Gaita kontrolü:
Defekasyon yöntemi  Spontan  Digital stimülasyon
 Lavman
Defekasyon düzeni: ...........................................................................................................
............................................................................................................................................
Premorbid defekasyon alışkanlığı: .....................................................................................
Genitoüriner sistem
 Disüri
 Poliüri
 Noktüri
 Genital akıntı
 Kostovertebral ağrı
İdrar hissi:
İdrar kontrolü:
İdrar kaçırması:
İdrar drenaj şekli:
 Pollaküri
 Dismenore
 Hematüri
 Taş öyküsü
 Yok
 Var
 Yok
 Var
 Yok
 Var (Açıkla: tipi, sıklığı .........................................)
 Spontan
 Katetersiz
 Valsalva
 Suprapubik uyarı
 Bez
 Kateterli
 Daimi
(  Uretral
 Suprapubik )
 Aralikli
( ................ / gün )
 Kendisi
 Başkası: ...................
Kateteri kim uyguluyor?
Nörolojik sistem
 Başağrısı
 Kulak çınlaması
 Baş dönmesi
 Çift görme
 Yutma güçlüğü
 İşitme azlığı
 Görme bozukluğu
Kas iskelet sistemi
 Ödem
 Renk değişikliği
 Eklem ağrısı
 Sabah tutukluğu
 Eklem şişliği
 Gece ağrısı
Uyku düzeni
 Normal
 Bozuk (Açıkla: ......................................................................................)
 Eklemde sıcaklık artışı
 Deformite
OH - 3
FİZİK MUAYENE
Genel Durum:
Ateş ( °C ):
Nabız ( / dk ):
Solunum ( / dk ):
Kan basıncı (mmHg):
Vücut ağırlığı ( gr ):
Boy( cm ):
Cilt:
Baş-boyun:
Solunum sistemi:
Kardiyovasküler sistem:
Gastrointestinal sistem:
Genitoüriner sistem muayenesi:
Kas-iskelet sistemi:
Ekstremiteler:
Sağ
Ekstremite çevre ölçümü
Sol
Kruris (tuberositas tibianın 10 cm. distali)
Uyluk (tuberositas tibianın 20 cm. proksimali)
.
Duygu durumu:
 Normal
 Depresyon
 Diğer: ............................................
 Anksiyete
 Deliryum
OH - 4
NÖROLOJİK MUAYENE
Bilinç durumu:
 Normal
 Bozuk (Açıkla: .........................................)  Değerlendirilemedi
Kooperasyon:
 İyi
 Orta
Beslenme şekli  Oral
 Kötü
 Nazogastrik  Gastrostomi  Parenteral
ASIA (Ek.15) Üst Ekstremite Motor Skor: .....................
Alt Ekstremite Motor Skor: ......................
Duyu Skoru: ..................
Refleks muayenesi (0=yok, 1+=hipoaktif, 2+=normoaktif, 3+=hiperaktif, 4+=klonus)
Sol
Biceps (C5 ve C6)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Brakioradialis (C5 ve C6)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Triceps (C7 ve C8)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Patella (L3-L4)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Achilles (S1-S2)
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
0
 1+
 2+  3+  4+
 Değ.medi
Üst abdomen (T7-T8)
Orta abdomen (T9-T10)
Alt abdomen (T11-T12)
Kremasterik (L1-L2)
Anal süperfisyal (S5-koksigeal)
Karın cildi
(T8-T12)
Yüzeyel Refleksler
DTR
Sağ
Bulbokavernöz (S3-S4)
Patolojik
Refleksler
Hoffman
 Pozitif
Plantar yanıt
 Pozitif
.
Tonus değerlendirmesi (Spastisite Şiddeti – Ek.8) (Yönü – F: fleksör, E: ekstansör, İn: invertör, Ev: Evertör )
Sağ
Omuz
Spastisite şiddeti
Spastisitenin yönü
Dirsek
Spastisite şiddeti
El bileği-el
Spastisite şiddeti
Gövde
Spastisite şiddeti
Kalça
Spastisite şiddeti
Diz
Spastisite şiddeti
Sol
Ayak bileği - Spastisite şiddeti
ayak
Spastisitenin günlük yaşam aktiviteleri ile ilişkisi: ............................................................................
........................................................................................................................................................
OH - 5
Kemik seviyesi
Norolojik seviye
Fonksiyonel durum
Yatakta dönme
Hasta tarafına
 Yok
 Var
 Yardımlı
Sağlam tarafına
 Yok
 Var
 Yardımlı
Yatar halden oturur hale gelme
 Yok
 Var
 Yardımlı
Oturma dengesi
Kısa bacak
 Yok
 Var
 Yardımlı
Uzun bacak
 Yok
 Var
 Yardımlı
Oturur halden ayağa kalkma
 Yok
 Var
 Yardımlı
Ayakta durma dengesi
 Yok
 Var
 Yardımlı
Yürüme
 Yok
 Var
 Yardımlı
(yardım derecesi, mesafe, cihaz)
Merdiven inip çıkma
..........................................................................................
 Yok
 Var
 Yardımlı
.
Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması (FAS): (Ek.12)
Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM): (Ek.13)
Motor Skor:
Bilişsel Skor:
Komplikasyonlar
Ağrı
 Yok
Gece krampları
 Yok
Üst ekstremite sorunları
 Yok
Eklem kontraktürü
 Yok
Eklem instabilitesi
 Yok
Refleks sempatik distrofi
 Yok
Heterotopik ossifikasyon
 Yok
Derin ven trombozu
 Yok
Bası yarası
 Yok
Otonom disrefleksi
 Yok
Pulmoner komplikasyon
 Yok
(enfeksiyon, emboli, atelektazi, vb.)
 Yok
Ortostatik hipotansiyon
Genitouriner komplikasyon  Yok
(enfeksiyon, taş, hidronefroz, vb.)
Diğer
 Yok
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
 Var (Açıkla: ............................................................)
OH - 6
TANI VE İZLEM YÖNTEMLERİ:
Direk grafi:
Bilgisayarlı Tomografi:
Manyetik Rezonans Görüntüleme:
Ultrasonografi:
Sintigrafi:
Anjiyografi:
Doppler:
ENMG:
Ürodinami:
Yutma Değerlendirmesi:
Diğer:
KULLANDIĞI ORTEZ VE YARDIMCI CİHAZLAR
TEKERLEKLİ SANDALYE:
TANILAR:
SORUNLAR LİSTESİ: (ICF Kodları) (Ek.14)
VÜCUT YAPI VE FONKSİYON BOZUKLUKLARI:
AKTİVİTE VE KATILIM KISITLILIKLARI:
ÇEVRESEL ENGELLER:
OH - 7
REHABİLİTASYON HEDEFLERİ
TEDAVİ PLANI
1. Medikal:
2. Fizyoterapi:
3. İş uğraşı tedavisi
4. Psikososyal
5. Mesleki danışmanlık
6. Profilaksi
7. Diğer
OH - 8
EKLER
EKLER
Ek.1 – Glaskow Koma Skalası ........................................................................... s.2
Ek.2 – Konuşma ve Dil Değerlendirilmesi........................................................... s.2
Ek.3 – Afazik Sendromların Sınıflandırılması ..................................................... s.3
Ek.4 – Dikkat Değerlendirilmesi.......................................................................... s.3
Ek.5 – Bellek Değerlendirilmesi .......................................................................... s.3
Ek.6 – İhmal Değerlendirilmesi ........................................................................... s.4
Ek.7 – Yönetsel Fonksiyonların Değerlendirilmesi ............................................. s.5
Ek.8 – Spastisite Değerlendirilmesi .................................................................... s.5
Ek.9 – Apraksi Değerlendirilmesi........................................................................ s.5
Ek.10 – Brunnstrom Motor Evrelemesi ............................................................... s.6
Ek. 11 – Kortikal Duyuların Değerlendirilmesi .................................................... s.7
Ek.12 – Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması (FAS) ......................................... s.7
Ek.13 – Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM) ................................................... s.8-19
Ek.14 – ICF (International Classification of Functioning) Bölümleri .................... s.20-21
Ek.15 – ASIA – Omurilik Yaralanmalarında Standart Nörolojik Sınıflandırma .... s.22-23
Ekler
-1
EK.1
Glasgow Koma Skalası ( Koma skoru= G+M+S = 3 – 15 )
Göz Açma
G4
Spontan olarak gözünü açıyor
G3
Sözlü uyaranla gözünü açıyor
G2
Ağrılı uyaranla gözünü açıyor
G1
Ağrılı uyarana yanıt yok
Motor Yanıt
M6
Emirlere uyuyor
M5
Ağrılı uyaranı lokalize ediyor
M4
Ağrılı uyaranla ekstremiteyi çekiyor
M3
Ağrılı uyaranla ekstremitede anormal fleksiyon
M2
Ağrılı uyaranla ekstremitede anormal ekstansiyon
M1
Ağrılı uyarana yanıt yok
Sözel Yanıt
S5
Normal, oryante yanıt veriyor
S4
Konfüze konuşuyor
S3
Uygunsuz kelimelerle yanıt veriyor
S2
Anlaşılmaz sesler çıkarıyor
S1
Yanıt yok
EK.2
Konuşma ve Dil Değerlendirilmesi
a. Anlama: “Ağzınızı açın”, “gözlerinizi kapatın”, “sağlam kolunuzu havaya kaldırın” şeklinde emirler
verilir ve yerine getirmesi istenir. Duyma sorunu olan hastalar için taktil olarak veya mimiklerle
gösterilerek yapılması istenen anlatılır.
b. İfade etme: Hastanın konuşması ve ifade etme yetisi kendisinden öykü alınması sırasında
değerlendirilir.
c. İsimlendirme: Hastaya o anda mevcut olan saat, kalem, sandalye gibi objeler gösterilerek bu
objelerin ne olduğu sorulur.
d. Tekrarlama: Tek sözcük veya birkaç sözcüklü terimleri tekrarlaması istenir. Örneğin, “ekmek”,
“kırmızı kitap”, “küçük yeşil kalem” gibi.
e. Okuma: Kağıda bir emir yazılarak, okuduğunu yapması istenir. Örneğin “gözlerinizi kapatın”, “sol
(sağlam) elinizle burnunuzu gösterin” gibi.
f. Yazma: Kağıda adını soyadını, adresini ve telefon numarasını yazması istenir.
Ekler
-2
EK.3
Afazik Sendromların Sınıflandırılması
Afazi Tipi
Akıcılık
Tekrarlama
Anlama
İfade etme
İsimlendirme
Global
Akıcı değil
Etkilenmiş
Etkilenmiş
Bozuk
Etkilenmiş
Broca
Akıcı değil
Etkilenmiş
Korunmuş
Bozuk
Etkilenmiş
Akıcı
Etkilenmiş
Etkilenmiş
Bozuk
Etkilenmiş
Akıcı değil
Korunmuş
Korunmuş
Hafif bozuk
Etkilenmiş
Akıcı
Korunmuş
Etkilenmiş
Hafif bozuk
Etkilenmiş
Akıcı değil
Korunmuş
Etkilenmiş
Bozuk
Etkilenmiş
Kondüksiyon
Akıcı
Etkilenmiş
Korunmuş
Bozuk (tekrar)
Etkilenmiş
Anomik
Akıcı
Korunmuş
Korunmuş
Normal
Etkilenmiş
Wernicke
Transkortikal motor
Transkortikal sensoryal
Transkortikal mikst
EK.4
Dikkat Değerlendirilmesi
 Yılın aylarını yada haftanın günlerini geriye doğru sayma,
 Seçilen bir kelimenin harflerini geriye doğru sayma (örn: DÜNYA)
EK.5
Bellek Değerlendirilmesi
 Bilgiyi kayıt etme: Hastaya üç obje adı sayıp hemen tekrarlaması istenir. (örn. elma, masa, para)
 Retrograd semantik bellek: Genel bilgi kültürü sorulur. (örn. Türkiye Cumhuriyeti ne zaman
kuruldu? İlk Cumhurbaşkanımız kimdir?)
 Retrograd epizodik bellek: Hastanın kendi geçmişine ait bir-iki soru sorulur.
 Anterograd bellek: Daha önce sayılan üç objenin bir kez daha tekrarlanması istenir.
Ekler
-3
EK.6
İhmal Değerlendirilmesi




Hastanın aktivitelerinin gözlemi (baş pozisyonu, ihmal olan taraftan uyarı almama gibi)
Saat çizdirme
Yıldız silme testini yaptırma
Metin okutma
Saat çizdirme testi
Yıldız silme testi
Ekler
-4
EK.7
Yönetsel Fonksiyonların Değerlendirilmesi
a. Başlatma aktivitesi: Sözel akıcılık testi: Bir dakikalık süre içinde sayabildiği kadar hayvan ya da
meyva ya da sebze isimleri sayması istenir. Normal kişi en az yirmi sayar, 10’un altı patolojik kabul
edilir.
b. Soyut düşünce: Deyim açıklaması istenir. (Örn: kafam kazan gibi oldu)
c. Motor perseverasyon: Uygulayıcı masaya bir kez vurduğunda, hastanın iki kez vurması, uygulayıcı
iki kez vurduğunda da hastanın bir kez masaya vurması istenir. Bu işlem ardarda 5 kez yapılır.
Perseverasyonu olan hasta doğru yapamaz, genellikle hep aynı şekilde vurur.
d. Benzerlik: “Elma ve armut arasındaki benzerlik nedir?” gibi sorulara yanıt istenir.
e. Problem çözme: “Şu anda bulunduğumuz odanın kapısından duman geliyor, ne yaparsın?” gibi
sorulara yanıt istenir.
EK.8
Spastisite Değerlendirilmesi
Modifiye Ashworth Skalası
0. (0) Tonus artışı yok
1. (1) Hareket açıklığının sonunda yakalama ve gevşeme veya minimal bir direnç ile karakterize
hafif tonus artışı
1+ (2) Eklem hareket açıklığının yarıdan azı boyunca, minimal direncin izlendiği hafif kas
tonusu artışı
2. (3) Kas tonusu tüm eklem hareket açıklığı boyunca ve daha fazla artmış, fakat eklemler
kolayca hareket ettirilebiliyor
3. (4) Pasif hareketi zorlaştıran belirgin tonus artışı
4. (5) Etkilenen bölümler fleksiyon ve ekstansiyonda rijit
EK.9
Apraksi Değerlendirilmesi
Amaca yönelik hareketlerin izlenmesi (Örn. Saç tarama, diş fırçalama, güle güle demek için el
sallamak gibi)
Ekler
-5
EK.10
Brunnstrom Motor Evrelemesi
Üst ekstremite motor evrelemesi
Evre 1
Evre 2
Evre 3
Evre 4
Evre 5
Evre 6
Tutulan kolda hiçbir hareket yoktur. Kol ağır, kas tonusu tümüyle flasktır. Kol sinerji paternlerinde
hareket ettirildiğinde, pasif harekete direnç yok veya azdır. Bu devrede hasta yatağa bağımlıdır ve uzun
değerlendirmelerden yorulur.
İstemli harekete başlama çabasıyla veya asosiye reaksiyonlarla beraber sinerji paternleri veya onların
bazı komponentleri belirir. Fleksör sinerji daha önce ortaya çıkar. Kol ekstansör ve fleksör sinerji
paternlerinde alternatifli olarak pasif hareket ettirilirken hastanın aktif katılımı istenir. Spastisite
gelişmeye başlar.
Spastisite belirgindir. Hareket sinerjilerinde istemli kontrol başlar. Sinerji tümüyle tamamlanmayabilir.
İyileşme sürecinde bu evre hastanın kısmi istemli hareket çıkardığı evre olarak kabul edilir çünkü hasta
paretik tarafında hareketi başlatır, ancak oluşan hareketin tipini kontrol edemez.
Hareket sinerjilerinden farklı izole hareketler yavaş yavaş çıkar ve giderek belirginleşir. Spastisite azalır
ancak izole hareketler üzerinde spastisitenin etkisi sürmektedir. Gözlenen izole hareketler:
a. Elin vücudun arkasına, sakral bölgeye değdirilmesi
b. Dirsek ekstansiyonda iken omuzun 90 derece fleksiyonu
c. Dirsek 90 derece fleksiyonda ve kol vücuda yakın iken supinasyon ve pronasyon yapmasıdır.
Spastisite azalmaya devam etmektedir. İyileşme devam ederse, motor hareketler üzerinde sinerjilerin
etkisi azalırken daha zor izole hareketler ortaya çıkar. Gözlenen izole hareketler:
a. Dirsek ekstansiyonda, ön kol pronasyonda ve omuz 90 derece abdüksiyonda iken kol yukarı
kaldırılır
b. Dirsek ekstansiyonda iken omuz 90 dereceden fazla fleksiyon yapabilir
c. Dirsek ekstansiyonda, omuz 90 derece fleksiyonda iken pronasyon ve supinasyon yapabilir.
İzole eklem hareketlerinde koordinasyon başlar. Ancak hızlı hareketlerde koordinasyon bozukluğu
saptanabilir. Spastisite kayboldukça hareketleri tüm sınırları boyunca tamamlamaya başlar.
Alt ekstremite motor evrelemesi
Evre 1
Evre 2
Evre 3
Evre 4
Evre 5
Evre 6
Tutulan bacakta hiçbir hareket yoktur. Bacak tümüyle flasktır.
Minimal istemli hareket mevcuttur.
Otururken ve ayakta kalça, diz, ayakbileği fleksiyonu istemli olarak yapılabilir. Spastisite en yüksek
noktadadır.
Otururken ayağını arkaya koyarak 90 dereceyi aşan diz fleksiyonu yapabilir. Topuğu yerden
kaldırmadan ayak bileği dorsifleksiyonu yapabilir.
Ayakta o bacağa ağırlık vermeden izole diz fleksiyonu ile birlikte kalça ekstansiyonu, kalça ve diz
ekstansiyonu ile izole ayak bileği dorsifleksiyonu yapabilir.
Otururken veya ayakta dururken kalça abdüksiyonu, otururken ayak bileği inversiyonu ve eversiyonu ile
beraber dizin resiprokal içe ve dışa rotasyonunu başarabilir.
Elin motor iyileşme evrelemesi
Evre 1
Evre 2
Evre 3
Evre 4
Evre 5
Evre 6
El flasktır. İstemli motor aktivite yoktur.
Parmaklarda hafif fleksiyon hareketi başlamıştır.
Elde kaba ve çengel kavrama başlamıştır, ancak istemli parmak ekstansiyonu ve gevşeme olmaz. Ara
ara parmaklarda refleks ekstansiyon hareketi görülebilir.
Baş parmak hareketleri ile lateral kavrama başlamıştır. Küçük açılarda kısmen istemli kabul edilebilecek
parmak ekstansiyonu görülür.
Tam istemli ve kontrollü olmamakla birlikte silindirik yada sferik parmak kavramaları başlamıştır. Değişik
açılarda istemli parmak ekstansiyonu izlenir.
Tüm kavramalarda kontrol kazanılır, parmaklarda tam ekstansiyon yapılabilir, normale yakın ele
nazaran beceriler sınırlı olabilir.
Ekler
-6
EK.11
Kortikal Duyuların Değerlendirilmesi
a. Grafestezi: Avuç içine harf, daire ya da artı (+) çizilir ve hastanın bunu bilmesi istenir.
b. Stereognozi: Hastanın eline ne olduğunu göstermeden bir obje (örn. anahtar) vererek ne olduğunu
bilmesi istenir
EK.12
Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması (FAS)
Kategori
Tanım
0 – Nonfonksiyonel Ambulasyon
Hasta ambule olamaz, sadece paralel barda ambuledir ya da
paralel bar dışında güvenli ambule olabilmek için birden fazla
kişinin süpervizyon ya da fiziksel yardımına ihtiyaç duyar.
1 – Ambulatuar
Hasta düz zeminlerde yürürken düşmemek için bir kişinin
manuel desteğinden fazlasına ihtiyaç duymaz. Manuel destek
süreklidir ve vücut ağırlığının taşınmasının yanında dengenin
sürdürülmesi ve/veya koordinasyona asiste etmek için gereklidir.
Fiziksel Yardıma Bağımlı
Düzey II
2 – Ambulatuar
Fiziksel Yardıma Bağımlı
Düzey I
3 – Ambulatuar
Sürpervizyona Bağımlı
4 – Ambulatuar
Bağımsız
Sadece Düz Zeminlerde
5 – Ambulatuar
Bağımsız
Hasta düz zeminlerde yürürken düşmemek için bir kişinin
manuel desteğinden fazlasına ihtiyaç duymaz. Manuel destek
denge ve koordinasyona asiste etmek için uygulanan sürekli
veya aralıklı hafif dokunmayı içerir.
Hasta başka birinin manuel desteği olmaksızın düz zeminlerde
fiziksel olarak yürüyebilir durumdadır ancak zayıf değerlendirme
becerisi, tartışmalı kardiyak durum veya kalıbın tamamlanması
için sözel yönlendirmeye gereksinim varlığında güvenlik
açısından başında bir kişinin yol göstermesine ihtiyaç duyar.
Hasta düz zeminlerde bağımsız olarak yürür ancak
aşağıdakilerden herhangi biri ile karşılaştığında süpervizyon ya
da fiziksel yardıma ihtiyaç duyar: merdiven, eğim, düzgün
olmayan zeminler.
Hasta düz ve düz olmayan zeminlerde, merdivenlerde ve
eğimlerde bağımsız olarak yürüyebilir.
TANIMLAR
Ambulasyon: Hasta paralel bar dışında ~3,3 m (10 ft) yürüyebilir. Bir kişinin süpervizyon yada
fiziksel yardımından fazlasına izin verilmez. Herhangi bir mekanik yardımcı araç yada yürüme
desteği (paralel bar hariç) kullanılabilir.
Düz zemin: Seramik, halı, kaldırım.
Düzgün olmayan zemin: Çimen, çakıl, gevşek toprak, kar, buz.
Merdiven: Yukarı yada aşağı, tutunma barlarıyla birlikte en az yedi basamak.
Eğim: Yukarı yada aşağı 1,52 m (5 ft) 30 derece yada daha fazla eğim.
Ekler
-7
EK.13
FONKSİYONEL BAĞIMSIZLIK ÖLÇEĞİ (FİM)
7
Tam Bağımsız - Hiçbir yardıma gerek duymadan belirli bir aktiviteyi gereken
zamanda, cihazsız olarak ve emniyetli şekilde yapar
DÜZEYLER
6
Modifiye bağımsız - Bir aktiviteyi yardımcı bir cihaz yada uzun sürede
modifikasyona gerek duyarak emniyetsiz bir şekilde yapar
5
4
Modifiye Bağımlılık
Gözetim - Fiziksel yardım almadan sözel yardım ile aktiviteyi tamamlar (% 100)
Minimal yardım - Hafif bir fiziksel temas dışında yardıma ihtiyacı yoktur.
Aktivite için gereken eforun en az % 75’ini harcar
3
2
Orta derecede yardım - Aktivite için gerekli eforun % 50 – 75’ini harcar
Beslenme
B
Kendine çeki düzen verme
C
Banyo yapma
D
Giyinme – vücut üst kısmı
E
Giyinme – vücut alt kısmı
F
Tuvalet kullanımı
Sfinkter
Kontrolü
Tam yardım - Gereken eforun % 0 – 25’ini harcar
A
G
Mesane kontrolü
H
Barsak kontrolü
I
Yatak, sandalye, tekerlekli sandalye
J
Tuvalet
K
Küvet, duş
L
Yürüme / Telerlekli sandalye
Kendine Bakım
YARDIMCI VAR
Tam bağımlılık
Maksimal yardım - Gereken eforun % 25 – 50’sini harcar
Transferler
1
Hareket
YARDIMCI YOK
W: Yürüme C: Tekerlekli Sandalye B: Her ikisi
YATIŞ (..../...../.....)
ÇIKIŞ (..../...../.....)
İZLEM (..../...../.....)









M Merdiven
Sosyal
Algı
İletişim
MOTOR SKOR ALT TOPLAMI
N
Anlama A:İşitsel V:Görsel B:Her ikisi
O
İfade etme V: Sesli C: Sessiz B:Her ikisi
P
Sosyal etkileşim
Q
Problem çözme
R
Bellek
KOGNİTİF SKOR ALT TOPLAMI
TOTAL FİM SKORU
Not: Boşluk bırakmayınız. Hasta risk nedeniyle test edilemiyorsa 1 puan olarak skorlayınız.
Ekler
-8
FONKSİYONEL BAĞIMSIZLIK ÖLÇEĞİ (FIM)
TÜRKÇE VERSİYONU KULLANIM KLAVUZU
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Hazırlayanlar: Dr. Güneş Yavuzer, Dr. Ayşe A. Küçükdeveci
FIM UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
FIM’de yer alan 18 alt maddenin alabileceği en yüksek skor 7, en düşük skor 1’dir. Toplam skor 18 ile 126 arasında
değişebilir.
1.
Giriş değerlendirmesi hastaneye kabulden sonra 72 saat içinde yapılır.
2.
Çıkış değerlendirmesi çıkıştan önceki 72 saat içinde tamamlanır.
3.
Takip değerlendirmeleri taburculuktan sonra 80-180 gün sonra yapılır.
4.
Her madde için hastanın fonksiyonel düzeyini gösteren en iyi skor kayıt edilmelidir.
5.
FIM skoru, değerlendirilen bireyin bir kez ne yapabildiğini veya aslında ne yapabileceğini değil, genellikle ne
yaptığını yansıtmalıdır. Kapasite değil gerçek performans kayıt edilir.
6.
Değişik ortamlarda ve günün değişik saatlerinde gerçekleştirilebilen fonksiyonlar arasında fark gözleniyorsa
en düşük skor kayıt edilir. Hastanın aşırı yorgun olması veya o aktiviteyi tedavi seansı dışında yapacak
kadar motive olmaması nedeniyle fonksiyon tam olarak yapılamıyor olabilir.
7.
Çevre düzenlemesi gerekliliği tüm maddeler için 5 olarak skorlanır.
8.
Fonksiyon değerlendirilirken hasta yaralanma riski taşıyorsa o madde “1-Tam bağımlı” olarak skorlanır.
9.
Kişi o aktiviteyi yapmıyorsa “1-Tam bağımlı” olarak skorlanır. Örnek: Eğer birey yatağında siliniyorsa Duşaküvete transfer 1 olarak skorlanır.
10.
Değerlendirilen maddede tariflenen fonksiyonun yapılmasına iki kişi yardım ediyorsa 1 olarak skorlanır.
11.
Hiçbir FIM maddesi boş bırakılmaz.
12.
Hiçbir FIM maddesi “Değerlendirilemedi” şeklinde kayıt edilmez.
13.
“Yürüme/tekerlekli sandalye”, “Anlama” ve “İfade etme” maddelerinde en sık kullanılan tip belirlenir ve
işaretlenir.
14.
“Yürüme/tekerlekli sandalye” maddesinde değerlendirilen hareket tipi girişte ve çıkışta aynı olmalıdır. Yatış
çıkış arasında birey hareket tipini değiştirirse ki bu genelde tekerlekli sandalyeden yürümeye olur giriş tipi de
çıkışta en sık kullanılan tipe göre değiştirilir.
15.
FIM skoru elde edilebilen en iyi bilgilere dayanmalıdır. Bireyin aktiviteyi yaparken direk gözlenmesi tercih
edilir; ancak sürekli gerçekleştirdiği performansı hakkında güvenilebilecek bilgiler bireyden, diğer ekip
elemanlarından, aile ve arkadaşlarından alınabilir. Hastanın dosyasında bulunan bilgilerden hastanın idrargaita kaçırması ve uygunsuz davranışları hakkında ek bilgi alınabilir.
16.
Son 24 -72 saat içindeki performans en önemlisidir; ancak bazı maddeler için (Mesane – Barsak) daha uzun
zaman dilimleri gerekli olabilir.
17.
Eğer birey gözetim ihtiyacı duyuyorsa o zaman bağımsız değildir.
Ekler
-9
FONKSİYONEL DÜZEYLERİN TANIMLARI VE SKORLARI
BAĞIMSIZ: Aktivite için bir başka kişiye ihtiyaç yoktur (yardımcısız).
7
Tam bağımsız- Aktiviteyi tamamlamak için tanımlanmış olan tüm işler güvenle, çevre düzenlenmesi,
yardımcı alet veya cihaz gereksinimi olmadan ve kabul edilebilir bir sürede yapılır.
6
Modifiye bağımsız- Aşağıdakilerden bir veya birkaçı doğru olabilir: aktivitenin yapılabilmesi için yardımcı
bir alet gerekir; aktivitenin yapılması kabul edilebilirden daha uzun zaman alır (normalin yaklaşık 3 katı);
veya güvenlik (risk) sorunu vardır.
BAĞIMLI: Aktivitenin yapılabilmesi için birey başka bir kişinin gözetimine veya fiziksel yardımına ihtiyaç duyar,
veya o aktivite yapılamaz (yardımcılı).
Modifiye Bağımlı: Birey çabanın %50’si veya daha fazlasını gerçekleştirir. Yardım düzeyleri şu şekildedir:
5
Gözetim veya hazırlık- Bireyin yanında durulması, uyarılması veya fiziksel temas olmadan sözel
yönlendirilmesinden başka yardıma ihtiyacı yoktur; veya yardımcı gereken malzemeleri hazırlar
veya bireyin giymesi gereken ortezlerini veya yardımcı/uyarlanmış cihazlarını takar.
4
Minimal temaslı yardım- Bireyin kendisine dokunulmasından daha fazla bir yardıma ihtiyacı yoktur, ve
çabanın %75 veya daha fazlasını gerçekleştirir.
3.
Orta yardım- Birey kendisine dokunulmasından daha fazla yardıma ihtiyaç duyar, ve çabanın %50 veya
daha çoğunu (ancak %75’inden azını) gerçekleştirir.
Tam bağımlı: Birey çabanın yarısından azını (%50’den azını) gerçekleştirir. Maksimum veya tam yardım gerekir,
veya o aktivite yapılamaz. Yardım düzeyleri şu şekildedir:
2
Maksimum yardım- Birey çabanın %50’den az %25’den fazlasını gerçekleştirir.
1
Tam yardım- Birey çabanın %25’inden azını gerçekleştirir.
I- KENDİNE BAKIM
A ) BESLENME: Uygun beslenme araç ve gereçleri ile yiyeceği ağzına götürme, çiğneme ve yutmayı içerir. Yemek
tepside veya masada geleneklerine uygun bir şekilde kişiye sunulmuştur. Beslenme işlemini güvenle yapar.
Yardımsız
7
Tam bağımsız: Kişi tepsi veya masadaki tabaktan her tip yiyeceği yer, bardak veya fincandan içecekleri
içer. Gıdaları ağzına götürmek için çatal veya kaşık kullanır. Tüm bunları güvenle yapar.
6
Modifiye bağımsız: Kişi uyarlanmış yardımcı bir cihaza ihtiyaç duyar. Uzun kamış, özel dişli kaşık ve
yuvarlak bıçaklar kullanır veya yemek için normalden uzun zaman veya yemek içeriğinde modifikasyon
(blenderden geçirme v.s.) gerekir: veya güvenlik sorunu vardır. Beslenme tüpü veya gastrostomisi varsa,
paranteral besleniyorsa yiyeceğini kendisi alabilmelidir.
Yardımlı
5
Gözetim veya hazırlık: Kişi gözetime (yanında durulması, sözel uyarı, yönlendirme) veya hazırlığa
(ortezlerin giydirilmesi) ihtiyaç duyar: veya kapları açmak, eti kesmek, ekmeğe yağ sürmek, sıvıları
koymak için yardımcıya ihtiyaç duyar.
4
Minimal temaslı yardım: Kişi beslenme görevinin %75 veya fazlasını yerine getirir. Sadece ara sıra
yardım alır, eline yemek yeme aletleri yerleştirilir veya yiyeceğin çatal veya kaşığa yerleştirilmesinde
nadiren yardım alır.
3
Orta derecede yardım: Kişi işin %50-74’ünü kendisi yapabilir.
2
Maksimum yardım: Kişi işin %25-49’u kendisi yapabilir.
1
Tam yardım: Kişi işin %25’inden azına katılabilir veya kişi parenteral veya gastrostomiden besleniyordur
ama yiyeceklerini kendisi alamıyordur. Veya yardımcısı kaşığı, çatalı kullanarak sıvı veya katı gıdaları
ağzına götürür.
Ekler
- 10
B ) KENDİNE ÇEKİ DÜZEN VERME: Ağız bakımı, saç bakımı (tarama veya fırçalama), ellerini ve yüzünü
yıkama, ve traş olma veya makyaj yapmayı içerir. Traş olma veya makyaj yapma tercihi yoksa bunlar ihmal edilir.
Bu işlemleri güvenle yapmalıdır.
Yardımsız
7
Tam bağımsız: Kişi dişlerini veya diş protezini temizler, saçını tarar, ellerini ve yüzünü yıkar, traş olur
veya makyaj yapar, bunlar için tüm hazırlıkları yapar ve her aşamada güvenlidir.
6
Modifiye bağımsız: Kişi çeki düzen verme aktiviteleri için protezler veya ortezler gibi özelleştirilmiş aletlere
ihtiyaç duyar veya bu aktiviteler için gereğinden fazla zaman harcar veya güvensiz yapar.
Yardımlı
5
Gözetim veya hazırlık: Kişi gözetime (yanında durma, sözel uyarı, yönlendirme) veya hazırlanmaya
(ortezlerin giydirilmesi, aletlerin düzenlenmesi, makyaj kutuların açılması, fırçaya diş macunu sürme vs.)
ihtiyaç duyar.
4
Minimal temaslı yardım: Kişi işin %75 veya fazlasını yapabilir. Sadece arasıra sabunlu bez, havlu v.s.
eline verilir; veya çeki düzen verme aktivitelerinden sadece birinde yardıma ihtiyaç duyar.
3
Orta derecede yardım: Kişi işin %50-74’ünü kendisi yapar.
2
Maksimum yardım: Kişi işin %25-49’unu kendisi yapar.
1
Tam yardım: Kişi işin %25’inden azına katılır.Yardımcısı gerekli aletleri tutar, temelde tüm aktiveteleri
yardımcı yerine getirir.
Not: Kendine çeki düzen verme, dişleri diş ipiyle temizlemeyi, saçları yıkamayı, deodorant sürmeyi, bacak tüylerini
traş etmeyi içermez. Yüz ve elleri yıkama aktivitesi, durulama ve kurulamayı da içerir.
C ) BANYO YAPMA: Vücudun boyundan aşağı bölümünü (sırt ve boyun hariç) yıkama, durulama ve kurulamayı
içerir. Küvette, duşta, yıkanma sedyesinde, sandalyede yıkanma veya yatakta silinme şeklinde olabilir. Güvenle
yapılmalıdır.
Yardımsız
7
Tam bağımsız: Kişi vücudunu güvenle yıkar, durular, kurular.
6
Modifiye bağımsız: Kişi yıkanmak için özelleştirilmiş aletlere (ortez-protezleri de içerir) veya normalden
uzun bir zamana ihtiyaç duyar veya güvenlik sorunu vardır.
Yardımlı
5
Gözetim veya hazırlık: Gözetim (yanında durma, sözel uyarı, yönlendirme) veya hazırlığa (banyo
aletlerinin hazırlanması, suyun ayarlanması gibi) ihtiyaç duyar.
4
Minimal temaslı yardım: Kişi işin %75 veya fazlasını yapar. Ara sıra sabunlu bezin eline verilmesi veya
sadece bir veya iki vücut bölgesinin (bir uzuv, veya ayaklar veya perine gibi) yıkanmasına ihtiyaç duyar.
3
2
Maksimum yardım: Kişi için %25-49 unu kendisi yapar.
1
Tam yardım: Kişi işin %25’den azına katılabilir. Yardımcısı sabunlu bezini ve havluyu tutar ve genelde
tüm yıkanma işini yapar.
Not: Hasta bazen yatakta siliniyor bazen de duş veya küvette yıkanıyorsa o zaman en sıklıkla kullanılan yöntemde
aldığı yardım düzeyi skorlanır.
Yıkanma aktivitesinde 10 ayrı vücut bölümü değerlendirilir ve her bölüm toplam skorun %10’u şeklinde skorlanır.
1. Sol kol
5. Perinenin ön bölümü
9. Sol bacağın altı, ayağı da içerecek şekilde
2. Göğüs
6. Perinenin arka bölümü
10. Sağ bacağın altı, ayağı da içerecek şekilde
3. Sağ kol
7. Sol bacağın üstü
4. Karın
8. Sağ bacağın üstü
Ekler
- 11
D ) VÜCUT ÜST YARISINI GİYİNME: Belden yukarıyı giyinme ve soyunmayı, gerektiğinde ortez ve protez takıp
çıkarmayı içerir. Güvenle yapılmalıdır.
Yardımsız
7.
Tam Bağımsız: Kişi giysilerini giyer, çıkarır, çekmece, dolap gibi yerlerinden alabilir, sütyenini, süveterini,
hırkasını giyebilir, fermuar, düğme, çıtçıtlarını açıp kapayabilir, ortez ve protezlerini giyer çıkarır. Tüm bu
aktiviteleri güvenle yapmalıdır.
6.
Modifiye Bağımsız: Kişi velkro veya düğme ilikleyici kanca gibi uyarlanmış yardımcı aletlere (ortez veya
protez de olabilir) ihtiyaç duyar veya üstünü giyinme işini normalden uzun bir zamanda yapar.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi gözetime (yanında durma, sözel uyarı, yönlendirme) veya hazırlığa (vücut üst
yarısı ya da uzuva ortez-protez uygulanması, diğer yardımcı cihazların uygulanması, giysi veya giyinme
aletlerinin hazırlanması) ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Giyinme aktivitesinin %75’i veya fazlasını katılır. Kişi sadece ara sıra yardım alır,
örneğin giyinmenin başlatılmasında veya sadece, fermuar veya çıtçıtların kapatılmasında yardım gibi.
3.
Orta derece yardım: Kişi için %50-74’ünü kendisi yapar.
2.
Maksimum yardım: Kişi için %25-49’unu kendisi yapar.
1.
Tam Yardım: Kişi giyinme aktivisinin %25’inden azına katılabilir ya da giyinemez. Yardımcısı giysilerini
tutar ve temelde tüm aktiviteleri yerine getirir.
Not: Giyinme değerlendirilirken hastanın rutin yaşantısında giydiği kıyafetler değerlendirilir. Özel hastane giysileri
dikkate alınmaz. Değerlendirmenin yapıldığı hafta boyunca en sık giydiği giysiler skorlamada dikkate alınmalıdır.
Skor 7’de ortez/proteze, giyinmeye yardımcı cihaz olarak gereksinim duyulmaz. Skor 6’da birey ortez/protezi,
giyinmeyi tamamlamada yardımcı bir cihaz olarak kullanır.
E ) VÜCUT ALT YARISINI GİYİNME: Belden aşağısını giyinme ve soyunmayı gerekiyorsa ortez ve protezleri
güvenle takıp çıkarmayı içerir. Güvenle yapılmalıdır.
Yardımsız
7.
Tam Bağımsız: Kişi eşyalarını çekmece ve dolaplardan alır, giyinir ve soyunur. Pantolon, etek, çorap,
külot, ayakkabı ve kemerleri giyip çıkarabilir, fermuarlar, çıt çıtlar, düğmeleri açıp kapayabilir,
ortez/protezini takıp çıkarabilir. Tüm bu aktiviteleri güvenle yapar.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi velkro gibi özelleştirilmiş yardımcı kapatıcılara ihtiyaç duyar: veya ortez, protezleri
de dahil giyinmek için yardımcı cihazlara ihtiyaç duyar (eşyalara ulaşmak için yardımcı alet) veya bu işleri
kabul edilebilirden uzun bir zamanda gerçekleştirir veya güvensizdir.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi gözetim (yanında durma, sözel uyarı, yönlendirme) veya hazırlığa ( vücut alt
yarısına ortez/protez uygulaması veya yardımcı cihaz uygulaması veya giysi veya giyinme aletlerini
hazırlama) ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Kişi giyinme işleminin %75 veya fazlasını kendisi yapar.
3.
2.
Maksimum yardım: Kişi için %25-49’unu kendisi yapar.
1.
Tam yardım: Kişi işin %25 ‘den azını yapar veya giyinemez. Yardımcısı giyecekleri tutar ve temelde tüm
aktiviteleri yapar.
Not: Giyinme değerlendirilirken hastanın rutin yaşantısında giydiği kıyafetler değerlendirilir. Özel hastane giysileri
dikkate alınmaz. Değerlendirmenin yapıldığı hafta boyunca en sık giydiği giysiler skorlamada dikkate alınmalıdır.
Skor 7’de ortez/proteze, giyinmeye yardımcı cihaz olarak gereksinim duyulmaz. Skor 6’da birey ortez/protezi,
giyinmeyi tamamlamada yardımcı bir cihaz olarak kullanır.
F ) TUVALET KULLANIMI: Tuvalet veya sürgü kullanımı öncesi ve sonrası giyeceklerini düzeltmeyi ve perine
hijyenini sağlamayı kapsar. Bu işlemi güvenle yapar.
Ekler
- 12
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi idrara ve gaita yaptıktan sonra temizliğini yapar. Gerekiyorsa ped veya tamponu
koyar, tuvalet veya sürgü kullanımı öncesi veya sonrası giysilerini düzeltir. Güvenle yapar.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi tuvalet kullanımı sırasında ortez veya protezleride içerebilen özelleştirilmiş
aletlere ihtiyaç duyar, veya bu aktiviteyi kabul edilebilirden uzun bir zamanda yapar veya güvenlik sorunu
vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişinin yanında durulması, sözel uyarı ya da yönlendirilmeye ihtiyacı vardır veya
yardımcı cihazların uygulanması veya paketlerin açılması şeklinde ön hazırlık gerekir.
Not: Kişi (genelde ayda 3-5 gün) ped kullanımında yardım alıyorsa, yardım düzeyi 5 olmalıdır.
4.
Minimal temaslı yardım: Kişi kişisel hijyen görevinin %75 veya fazlasını yerine getirir. Örneğin giyinme
veya temizlik sırasında dengesini sağlamada aldığı küçük yardım gibi.
3.
Orta dercede yardım: Kişi işin %50-74’ünü yapabilir.
2.
Maksimum yardım: Kişi işin %25-49 ‘unu yapabilir.
1.
Tam yardım: Kişi işin %25 ‘den azını yapabilir.
II- SFİNKTER KONTROLÜ
G ) MESANE KONTROLÜ: Mesanenin istemli tam kontrolü ve gerekirse kontrol için alet veya ilaç kullanımını
kapsar.
Not: Mesane kontrolünün fonksiyonel hedefi sadece ihtiyaç anında üriner sfinkteri açmak veya diğer kalan
zamanlarda kapalı tutmaktır. Bazı bireylerde aletlere, ilaçlara veya yardıma ihtiyaç duyulabilir. Bu nedenle bu alt
bölüm iki değişkenden bahseder.
a) Mesane kontrolünde başarı düzeyi
b) Gereken yardım düzeyi
Genelde bu ikisi birbirini izler. Örneğin kaçırma sayısı arttıkça daha fazla yardım gerekir. Yine de ikisinin düzeyleri
tam eşit olmayabilir daima en düşük düzey kayıt edilmelidir.
Yardımsız:
7.
Tam Bağımsız: Kişi mesanesini istemli olarak tam kontrol eder ve inkontinans hiç olmaz.
6.
Modifiye bağımsız: Kişinin ördek, sürgü, kateter, ped, bez, idrar toplama kabı veya üriner diversiyona
veya kotrol için ilaç alımına ihtiyacı vardır. Kateter kullanıyorsa kişi yardım almadan boşaltım aletlerini
hazırlar kateteri uygular, temizler, sterilize eder. Birey alet kullanıyorsa ileal alet veya drenaj torbaları ile
eksternal kateteri başka kişinin yardımı olmadan birleştirir ve uygular. Bacak torbaları veya ileal boşaltım
torbalarını boşaltır, takar, çıkarır temizler. Hiç kaçırma olmaz.
Yardımlı
5.
Gözetim veya Hazırlık: Kişi yanında durulması, sözel uyarı veya sözel yönlendirme şeklinde veya
yerleştirme veya boşaltma şeklinde ön hazırlığa ihtiyaç duyar. Ön hazırlık tatmin edici bir işeme yolu
(paterni) veya harici alet uygulamasını sağlamak için gereklidir. Sürgü veya tuvalete yetişemedği için
nadiren kaçırmalar olabilir veya sürgü veya toplayıcı dökülebilir. Ancak bu kaçırmalar iki haftada birden
daha seyrektir.
4.
Minimal temaslı yardım: Kişinin eksternal alet bakımı için aletlerin eline yerleştirilmesi gibi minimal temaslı
yardıma ihtiyacı vardır. Kişi mesane kontrolü görevinin %75’ini kendisi yerine getirir. Haftada birden daha
seyrek kaçırma olur.
3.
Orta dercede yardım: Eksternal alet uygulaması için orta dercede yardım gerekir, kişi işin %50-74‘ünü
yapar. Kaçırma sıklığı hergünden daha seyrektir.
2.
Maksimum yardım: Yardıma rağmen kişi hemen hergün kaçırır. Kateter veya ostomi cihazı yerinde olsun
olmasın alt bezi veya pede ihtiyaç duyar. Kişi mesane kontrolü işinin %25-49’unu yapar.
Ekler
- 13
1.
Tam yardım: Kişi mesane kontrolü işinin %25’den azını yapar. Kişi yardıma rağmen hemen hemen
hergün ıslaktır. Kateter veya ostomi cihazı yerinde olsa da olmasa da alt bezi veya ped kullanımı ihtiyacı
vardır.
5 Kaçırma sıklığı iki haftada birden az
4 Kaçırma sıklığı iki haftada bir veya daha fazla
3 Kaçırma sıklığı haftada bir veya daha fazla
2 Kaçırma sıklığı her gün, kaçırma sayısını azaltmaya çalışır.
1 Kaçırma sıklığı her gün, kaçırma sayısını azaltmaya yardımı olamıyor.
H ) BARSAK KONTROLÜ: İstemli ve tam barsak kontrolü ve gerekirse kontrol için alet veya ilaç kullanımı kapsar.
Not: Barsak kontrolünün fonksiyonel hedefi sadece ihtiyaç anında anal sfinkterin açılması ve diğer tüm kalan
zamanda kapalı tutulmasıdır. Bazı bireylerde aletlere ilaçlara veya yardıma ihtiyaç duyabilir. Bu nedenle bu bölüm
iki değişkene değinir:
a) Barsak kontrolünde başarı düzeyi.
b) Gereken yardım düzeyi.
Genelde bu ikisi birbirini izler. Örneğin kaçırma sayısı arttıkça daha fazla yardım gerekir. Yine de ikisinin düzeyleri
tam eşit olmayabilir daima en düşük düzey kayıt edilmelidir.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi barsaklarını istemli ve tam kontrol eder, hiç kaçırma olmaz.
6.
Modifiye bağımsız: Kişinin düzenli olarak sürgü, parmak uyarımı veya gaita yumuşatıcıları, fitiller, doğal
olmayan laksatifler veya lavman ihtiyacı vardır. Veya barsak kontrolü için diğer ilaçları kullanır.
Kolostomisi varsa bakımını kendisi yapar. Hiç kaçırma olmaz.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi yanında durulması, sözel yönlendirme şeklinde gözetim veya uygun bir
boşaltım şeklinin sağlanması için gereken aletlerin hazırlanması veya ostomi aletlerinin hazırlanması
gerekir. Veya ara sıra kaçırmaları olur. Kaçırma sayısı iki haftada birden seyrektir.
4.
Minimal temaslı yardım: Kişinin fitil, lazımlık veya harici aletle uygun boşaltım şeklinin sağlanması için
minimal yardıma ihtiyacı vardır ( Uygun aletlerin eline yerleştirilmesi gibi). Boşaltım işinin %75’ini kendisi
yapar. Ara sıra kaçırma olabilir .Kaçırma sayısı haftada birden seyrektir.
3.
Orta derecede yardım: Kişi fitil kullanımı veya lavman veya harici aletle uygun boşaltım paterni %5074’ünü yapar ara sıra kaçırır. Kaçırma sayısı hergünden daha seyrektir.
2.
Maksimum yardım: Yardıma rağmen kişi hemen hemen hergün altını kirletir. Bez veya diğer pedlere
ihtiyaç duyar. Kolostomi aleti yerinde olabilir veya olmayabilir. Barsak kontrolü işinin yüzde 25-50’sini
kendisi yapar.
1.
Tam yardım: Kolostomi aleti yerinde olsun olmasın, yardıma rağmen kişi hemen hergün altını kirletir, bez
veya diğer pedlere ihtiyaç duyar. Barsak kontrolü işinin %25’den azını kendisi yapar.
III- TRANSFERLER
I ) YATAK, SANDALYE, TEKERLEKLİ SANDALYE TRANSFERİ:
Yatak, sandalye ve tekerlekli sandalyeye her türlü transfer girişimlerini içerir veya hareketin tipik şekli yürüme ise
ayakta durur pozisyona gelmeyi kapsar. Güvenlikle yapılır.
Not: Yatak,sandalye transferlerinde kişi transfere supin pozisyonda başlar ve bitirir.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Yürüyorsa: Kişi sıradan bir sandalye yaklaşır, oturur, ayağa kalkar ayakta durur pozisyona
gelir, yataktan sandalyeye transferini yapar. Tüm bunları güvenlikle yapar. Tekerlekli sandalye
Ekler
- 14
kullanıyorsa: Yatak veya sandalyeye yaklaşır, frenleri kilitler, ayak desteklerini kaldırır, gerekirse kol
desteklerini çıkarır. Ayağa kalkarak ya da tahta olmaksızın kayarak transferini yapar ve geri döner. Tüm
bunları güvenlikle yapar.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi yardımcı veya uyarlanmış cihazlara ihtiyaç duyar. Bunlar kayma tahtaları,
kaldıraç, tutunma kolları, veya özel oturaç veya sandalyeler veya koltuk değnekleridir. Transferler için
kullanılıyorsa ortez protezler de yardımcı cihaz kabul edilir. İşlem kabul edilebilirden uzun zaman
alıyordur veya güvenlik problemi vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi yanında durulması, sözel uyarı veya yönlendirilme şeklinde gözetime veya
kayma tahtasına pozisyon verilmesi veya ayak desteklerinin kaldırılması gibi ön hazırlığa ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Transfer işleminin %75’ini kendisi yapar.
3.
Orta derecede yardım: İşlemin %50-74’ünü kendisi yapar.
2.
Maksimum yardım: işlemin %25-49’unu kendisi yapar.
1.
Tam yardım: İşlemin %25’inden azına katılır.
J) TUVALETE TRANSFER: Tuvalete oturmayı ve kalkmayı kapsar. Güvenli bir şekilde yapılmalıdır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Yürüyorsa, standart bir tuvalete güvenle oturur-kalkar. Tekerlekli sandalye de ise tuvalete
yaklaşır, frenleri kilitler, ayak desteklerini kaldırır gerekiyorsa kol desteklerini kaldırır, ayağa kalkarak ya
da tahta olmaksızın kayarak transferini yapar ve geri döner. Tüm bunları güvenli bir şekilde yapmalıdır.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi yardımcı veya uyarlanmış cihazlara ihtiyaç duyar. Bunlar kayma tahtaları,
kaldıraç, tutunma kolları, özel oturaçlar olabilir.Transferler için kullanılıyorsa ortez ve protezler de
yardımcı cihaz kabul edilir. İşlem kabul edilebilirden uzun zaman alır ya da güvenlik problemi vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi yanında durulması, sözel uyarı veya sözel yönlendirme şeklinde gözetim veya
kayma tahtasının yerleştirilmesi veya ayak desteklerinin kaldırılması gibi ön hazırlığa ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Transfer işleminin %75 ve fazlasını yapar.
3.
Orta derecede yardım: İşin %50-74’ünü yapar.
2.
Maksimum yardım: İşin %25-49’unu yapar.
1.
Tam yardım: İşin %25’den azına katılır veya tuvalete transfer yapamaz.
K ) DUŞ VEYA KÜVETE TRANSFER: Küvetin veya duş kabininin içine girmeyi ve çıkmayı kapsar. Güvenli bir
şekilde yapılmalıdır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Yürüyorsa; güvenle duş veya küvete yaklaşır, içine girer çıkar. Tekerlekli sandalyede ise;
yaklaşır, frenleri kilitler, ayak desteklerini ve gerekiyorsa kol desteklerini kaldırır, güvenle ayağa kalkarak
yada tahtasız kayarak transferi yapar ve geri döner.
6.
Modifiye Bağımsız: Kişi yardımcı veya uyarlanmış cihazlara ihtiyaç duyar. Bunlar kayma tahtası, kaldıraç,
tutunma kolları, özel oturaçlar olabilir. Transfer için kullanıyorsa ortez ve protezler de yardımcı cihaz kabul
edilir. İşlem kabul edilebilirden daha uzun zamanda yapılır ya da güvenlik problemi vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim veya hazırlık: Kişi yanında durulması, sözel uyarı veya yönlendirme şeklinde gözetime veya
kayma tahtasının yerleştirilmesi veya ayak desteklerinin kaldırılması gibi ön hazırlığa ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Transfer işlemin %75 ve fazlasını yapar.
3.
Orta derecede yardım: İşin %50-74’unu yapar.
Ekler
- 15
2.
Maksimum yardım: İşin %25-49 ‘unu yapar.
1.
Tam yardım: İşin %25’den azına katılır veya duş/küvete transfer yapamaz.
IV- HAREKET
L ) YÜRÜME / TEKERLEKLİ SANDALYE: Düz bir zeminde ayakta durup yürümeyi veya tekerlekli sandalye
kullanıyorsa oturur pozisyonda tekerlekli sandalye kullanmayı kapsar. Hasta bu işi güvenle, bağımsız olarak
yapmalıdır. Hareketin en sık uygulanan tipi (yürüme veya tekerlekli sandalye) dikkate alınmalıdır. Her iki tip eşit
oranda kullanılıyorsa her ikisi de skorlanır.
Not: Eğer kişi hareket için yardımcı cihaz kullanıyorsa (tekerlekli sandalye, protez, yürüteç, baston, kısa bacak
yürüme cihazı, uyarlanmış ayakkabı vs.) skor hiçbir zaman 6 dan fazla olamaz. Giriş ve taburcu
değerlendirilmesinde değerlendirilen hareket tipi aynı olmalıdır. Eğer yattığı dönemde hareket tipi değişmiş ise
(genelde tekerlekli sandalyeden yürüme tipine geçiş) giriş tipi ve çıkıştaki en hakim hareket tipi skorlanır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Tekerlekli sandalye kullanmaz, güvenle, yardımcı cihaz kullanmadan minimum 50 m.
yürür.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi minimum 50 m. yürür ancak yardımcı cihaz kullanır (bacağa uygulanan ortez veya
protezler, özel uyarlanmış ayakkabılar, baston, koltuk değneği, yürüteç gibi) veya işlem makul bir süreden
uzun sürer veya güvenlik problemi vardır. Yürümüyorsa kişi manuel veya motorlu tekerlekli sandalyesini
minimum 50 m. bağımsız olarak kullanır. Köşeleri döner, sandalyeyi yatağa, tuvalete, masaya
yaklaştırabilir, kapı eşiklerinde, halıda manevra yapabilir.
5.
Ev içi ambulasyon: Yardımcı cihaz olsun yada olmasın 17 m. gibi kısa mesafede yürür. İşlem makul bir
süreden uzun zaman alır veya güvenlik sorunu vardır veya 17 m. kadar tekerlekli sandalyesini kullanabilir.
Yardımlı
5.
Gözetim: Yürüyorsa 50 m. gidebilmesi için yanında durulması, sözel uyarı ya da yönlendirme gerekir.
Yürümüyorsa; tekerlekli sandalye kullanımında yanında durulması, sözel uyarı veya yönlendirme gerekir.
4.
Minimal temaslı yardım: Kişi 50 m. yürüme işleminin %75 veya fazlasını kendi yapar.
3.
Orta derecede yardım: İşin %50-74’ünü yapabilir.
2.
Maksimum yardım: Minimum 17 m.’lik bir yol için gerekli hareketin %25-49’unu yapar. Sadece bir kişinin
yardımına ihtiyacı vardır.
1.
Tam yardım: İşin %25’den azına katılabilir, 2 kişinin yardımına itiyacı vardır. 17 m. bile yürüyemez veya
tekerlekli sandalye kullanamaz.
M ) MERDİVEN İNİP ÇIKMA: Bina içinde 12-14 basamak (1 kat) inip çıkmayı kapsar. Güvenle yapılmalıdır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi trabzana dayanmadan, destek almadan en az bir kat basamağı iner çıkar. Bu işi
güvenlikle yapar.
6.
Modifiye bağımsız: En az 1 kat basamağı iner çıkar ancak yandan destek, trabzan, baston veya portatif
desteklere ihtiyaç duyar; işlem makul bir süreden uzun sürer veya güvenlik sorunu vardır.
5.
Ev içi ambulasyonu: Yardımcı cihaz olsun olmasın 4-6 basamağı iner çıkar. İşlem makul bir süreden uzun
sürer veya güvenlik sorunu vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim: Bir kat inip çıkarken gözetim sözel uyarı veya yönlendirmeye ihtiyaç duyar.
4.
Minimal temaslı yardım: Bir kat basamak çıkma işinin %75 veya fazlasını yapar.
3.
Orta derecede yardım: Bir kat basamak çıkma işinin %50-74’ünü yapar.
2.
Maksimum yardım: Kişi basamak çıkma işinin %25-49’unu yapar. Sadece bir kişinin yardımına ihtiyaç
vardır.
Ekler
- 16
1.
Tam yardım: İşin %25’den az katılır. İki kişinin yardımına ihtiyaç vardır veya 4-6 basamak çıkıp inemez
veya hasta taşınır.
V- İLETİŞİM (KOMUNİKASYON)
N ) ANLAMA: Yazışma, işaret dili ve mimikler gibi görsel ve işitsel iletişimi anlamayı içerir. Hastanın en sık
kullandığı anlama tipi (işitsel-görsel) belirlenip değerlendirilir. Her ikisi de eşit derecede kullanılıyor ise ikisi de
skorlanır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi karmaşık veya soyut konuşmaları ve komutları anlar. Bu iletişim konuşma veya yazı
dili ile olabilir, Türkçe olması gerekmez.
6.
Modifiye bağımsız: Pek çok durumda kişi karmaşık veya soyut konuşma ve komutları kolayca veya hafif
zorlanarak anlar. Hatırlatma, düzeltmeye gerek yoktur. Görme ya da duyma için yardımcı cihazlara
(gözlük ya da işitme cihazı), gereksinim duyabilir, ya da söylenileni anlamak için ek zaman gerekebilir.
Yardımlı
5.
Ara sıra hatırlatma: Kişi temel günlük ihtiyaçları ile ilgili komutları ve konuşmaları zamanın %90’nından
çoğunda anlar. %10 dan az bir zamanda hatırlatmaya (konuşma hızını yavaşlatma, tekrarlar yapma, belli
kelimeler ve kalıpları vurgulama, duraklamalar; görsel olarak veya işaret diliyle ip uçları verme) ihtiyaç
duyar.
4.
Minimal hatırlatma: Kişi temel günlük ihtiyaçları ile ilgili konuşma ve komutları zamanın %75-90’nında
anlar.
3.
Orta derecede hatırlatma: Kişi temel günlük ihtiyaçları ile ilgili konuşma ve komutları zamanın %5074’ünde anlar
2.
Maksimum hatırlatma: Kişi temel günlük ihtiyaçları ile ilgili komut ve konuşmaların %25-49’unu anlar.
Sadece basit, sıklıkla kullanılan sözel terimleri (merhaba, nasılsın) veya işaret dilini (hoşçakal, teşekkür
ederim gibi) anlar. Zamanın yarısından fazlasında hatırlatmaya ihtiyaç duyar.
1.
Tam bağımlı: Kişi temel günlük ihtiyaçları ile ilgili konuşma ve komutları zamanın %25’inden azında anlar
veya basit, sıklıkla kullanılan sözel terimleri veya işaret dilini anlayamaz veya hatırlatmalara rağmen
uygun cevap veremez.
Not: Karmaşık veya soyut kavramları anlama aktivitesi, televizyon veya gazetelerdeki güncel olayları, veya günlük
yaşamda kullanılan din, mizah, matematik, maliye gibi soyut kavramları, ve grup toplantılarında konuşulanları
anlamayı içerebilir. Günlük temel ihtiyaçlarla ilgili konular kavramı kişinin beslenme, sıvı alımı, boşaltım, hijyen ve
uyku gibi fizyolojik ihtiyaçları ile ilgili konuşma, yönlendirme ve soruları içerir.
O ) İFADE ETME: Dilin sözel veya sözel olmayarak ifade edilmesidir. Bu aktivite anlaşılır bir şekilde konuşarak
veya yazarak ya da bir iletişim cihazı kullanarak dilin açıkça ifadesini içerir. Hastanın ifade etmede en sık kullandığı
tip belirlenir ve değerlendirilir. İki tipi de (sözel-sözel olmayan) eşit oranda kullanıyorsa ikisi de skorlanır.
Yardımsız
6.
Tam bağımsız: Tekerlekli sandalye kullanmaz, güvenle, yardımcı cihaz kullanmadan minimum 50 m.
yürür.
7.
Modifiye bağımsız: Pek çok durumda kişi karmaşık veya soyut fikirleri nispeten açıkça veya çok az
güçlükle ifade eder. Hatırlatma gerekmez. Sesi yükseltici iletişim cihazı veya iletişim sistemleri gerekebilir.
Yardımlı
5.
Ara sıra hatırlatma: Zamanın %90 dan fazlasında günlük temel ihtiyaçlarını ve fikirlerini ifade eder.
Hatırlatmaya zamanın %l0’dan azında ihtiyaç duyar (sık tekrarlar gibi)
4.
Minimal hatırlatma: Kişi zamanın %75-90’nında günlük temel ihtiyaç ve fikirleri ifade eder.
3.
Orta derecede hatırlatma: Zamanın %50-74’ünde günlük temel ihtiyaç ve fikirleri ifade eder.
Ekler
- 17
2.
Maksimum hatırlatma: Zamanın %25-49unda günlük temel ihtiyaç ve fikirleri ifade eder. Sadece az
sayıda kelime ve vücut dili kullanır. Zamanın yarıdan çoğunda hatırlatma gerekir.
1.
Tam hatırlatma: Kişi temel günlük ihtiyaç ve fikirlerini zamanın %25 den azında ifade eder veya hatırlatma
olmadan uygun ve akıcı olarak temel ihtiyaçlarını ifade eder.
Not: Karmaşık veya soyut fikirlere örnek olarak, çevresindeki diğer kişiler ile ilişkiler, güncel olaylar, veya din
konularında yapılan tartışmalar verilebilir. Kişinin temel ihtiyaçları ve düşüncelerini ifade etmesi kavramı, kişinin
beslenme, sıvı alımı, boşaltım, hijyen ve uyku gibi fizyolojik ihtiyaçları ile ilgili iletişim kurabilme yeteneğini içerir.
VI- SOSYAL ALGI
P ) SOSYAL ETKİLEŞİM: Tedavisi gereğince ve sosyal amaçlı katıldığı ortamlarda başka insanlar ile birlikte
olabilme, anlaşma ve paylaşma yetilerini içerir. Kişinin kendi ihtiyaçları yanında başka insanların ihtiyaçları ile de
ilgilenebilmesini değerlendirir.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi hastane personeli, diğer hastalar ve aile bireyleri ile uygun ilişki, etkileşim içindedir.
Hiddetini kontrol eder, eleştirileri kabul eder, kullandığı sözcüklerin ve davranışlarının başka insanları
etkilediğinin farkındadır. Kişinin kontrol için ilaç kullanımına ihtiyacı yoktur.
6.
Modifiye bağımsız: Kişi hastane personeli, diğer hastalar ve aile bireyleri ile çoğu zaman uygun ilişki,
etkileşim içindedir. Nadiren kontrolünü kaybeder. Gözetim gerekmez. Kontrol için ilaç kullanımı veya
sosyal durumlara uyum için daha uzun zaman gerekiyor olabilir.
Yardımlı
5.
Gözetim: Kişi sadece alışkın olmadığı, stresli durumlarda, izleme, sözel kontrol, yönlendirme ve sözel
uyarı şeklinde gözetime ihtiyaç duyar. Ancak bu zamanın % 10’undan daha az bir sürede olur. Katılımı
başlatmak için cesaretlendirilmeye gereksinim duyar.
4.
Minimal yönlendirme: Kişi zamanın %75-90’ında uygun iletişim kurar.
3.
Orta derecede yönlendirme: Kişi zamanın %50-74’ünde uygun iletişim kurar.
2.
Maksimum yönlendirme: Kişi zamanın %25-49’unda uygun ilişki kurar. Sosyal açıdan uygunsuz
davranışlar nedeniyle zapt edilmesi gerekebilir.
1.
Tam yardım: Kişi zamanın %25’den azında veya hiç ilişki kurmaz. Sosyal açıdan uygunsuz davranışlar
nedeniyle zapt edilmesi gerekebilir.
Not: Sosyal açıdan uygun olmayan davranışlara örnek olarak, huysuzluk nöbetleri, bağırarak, küfrederek veya
kaba bir dille konuşma, aşırı gülme ve ağlama, fiziksel saldırı veya aşırı çekingen veya uyumsuz davranışlar
verilebilir.
Q ) PROBLEM ÇÖZME: Günlük yaşam ile ilgili problemleri çözme yetilerini kapsar. Yani kişisel, sosyal, ve maddi
olaylarla ilgili mantıklı, güvenli ve zamanında karar vermek ve problem çözmek için gereken aşamaları başlatmak,
sürdürmek ve kendi kendine düzeltmek anlamına gelir.
Not: Problemlerden örnekler: Karmaşık problemler: banka hesabını idare etme, taburcu planlarında yer alma,
ilaçlarını kendi kendine alma, kişiler arası problemler ile yüzleşebilme ve işiyle ilgili kararlar vermeyi kapsar. Rutin
problemler: günlük işlerini beceriyle tamamlama veya günlük aktivitelerde, hazır olmadığı olaylar, sorunlar ile
başedebilmeyi içerir. Rutin problemler için daha özgün örnekler: transferini yaparken uygun bir şekilde yardım
istemesi, önüne getirilen yiyeceklerde bir problem varsa onun değiştirilmesini isteyebilmesi, giymeye çalışmadan
önce tişörtünün düğmelerini çözmesi, yemek tepsisinde eksik olan çatal bıçağı sorması şeklinde sıralanabilir.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi bir problem varsa bunu farkeder, çözümü için uygun kararlar alır, karmaşık
problemleri çözmek için basamakları başlatır ve iş tamamlanıncaya dek sürdürür. Yanlış yaparsa kendi
kendini düzeltir.
Ekler
- 18
6.
Modifiye bağımsız: Çoğu durumda kişi var olan problemi farkeder, çok az güçlükle uygun kararlar
alabilir, problemleri çözmek için gereken aşamaları başlatır ve sürdürür, uygun kararlar vermek ve
problem çözmek için normalden uzun zamana ihtiyaç vardır.
Yardımlı
5.
Gözetim: Stresli veya alışkın olmadığı durumlarda rutin problemleri çözmek için sözel uyarı ve
yönlendirme şeklinde gözetime ihtiyaç duyar. Ancak bu zamanın % 10’unundan az sürede olur.
4.
Minimal yönlendirme: Kişi rutin problemleri zamanının %75-90’ında çözebilir.
3.
Orta derecede yönlendirme: Kişi rutin problemleri zamanının %50-74’ünde çözebilir.
2.
Maksimum yönlendirme: Kişi rutin problemlerini zamanın %25-49’unda çözer. Zamanın yarısından
çoğunda basit günlük aktivitelerde karşılaşılan problemleri çözmek için gereken aşamaları planlama,
başlatma veya tamamlamada yönlendirmeye ihtiyaç duyar. Güvenlik için sınırlandırılmaya ihtiyaç
duyabilir.
1.
Tam yardım: Zamanın %25’inden azında rutin problemlerini çözebilir. Hemen hemen her zaman
yönlendirilmeye ihtiyaç duyar. Etkili bir şekilde problemlerini çözemez. Basit günlük aktiviteleri
tamamlamada sürekli bire bir yönlendirme gereklidir. Güvenlik için sınırlandırılmaya ihtiyaç duyar.
R ) BELLEK: Toplumda veya hastane ortamında günlük aktivitelerini yaparken tanıma ve hatırlama ile ilgili
yetilerini kapsar. Bellek özellikle sözel ve görsel bilgileri depolama ve geri çağırma yetisini içerir. Belleğin
fonksiyonel göstergesi sıklıkla ilişkide olduğu kişileri tanıması, günlük rutinlerini hatırlaması, kendisinden
istenilenleri hatırlatılmadan yerine getirmesidir. Bellekteki kayıp kişinin öğrenmesini ve yerine getirmesi gereken
görevlerindeki performansını azaltır.
Yardımsız
7.
Tam bağımsız: Kişi sıklıkla gördüğü kişileri tanır, günlük rutinlerini hatırlar, kendisinden istenilenleri
tekrarlanmasına gerek olmadan yerine getirir.
6.
Modifiye bağımsız: Sıklıkla gördüğü kişileri tanımada, rutin işlerini hatırlamada ve kendisinden istenilenleri
yapmada sadece biraz zorlanır, çevresinden veya kendinden gelen yönlendirme, yardım veya
hatırlatmaları kullanabilir.
Yardımlı
5.
Gözetim: Kişi sadece stresli veya alışık olmadığı durumlarda, sözel uyarı, tekrarlama, hatırlatma şeklinde
yönlendirmeye ihtiyaç duyar. Ancak zamanın %10’undan az bir dönemde yardım alır.
4.
Minimal hatırlatma: Zamanın %75-90’ında tanıyıp, hatırlayabilir.
3.
Orta derecede hatırlatma: Zamanın %50-74’ünde tanıyıp, hatırlayabilir.
2.
Maksimum hatırlatma: Zamanın %25-49’unda tanıyıp, hatırlayabilir. Zamanın yarısından fazlasında
hatırlatılma, zorlanmaya ihtiyacı vardır.
1.
Tam yardım: Zamanın %25’inden azında tanır ve hatırlar. Veya etkili bir hatırlama ve tanıma yapamaz.
Ekler
- 19
EK.14
ICF (International Classification of Functioning) Bölümleri
Bölüm
Vücut Fonksiyonları
1. Bölüm
Zihinsel fonksiyonlar
2. Bölüm
Duyusal fonksiyonlar ve ağrı
3. Bölüm
Ses ve konuşma fonksiyonları
4. Bölüm
Kardiyovasküler, hematolojik, immünolojik ve solunum sistemi fonksiyonları
5. Bölüm
Sindirim, metabolik ve endokrin sistem fonksiyonları
6. Bölüm
Genitoüriner ve üreme fonksiyonları
7. Bölüm
Nöromüsküloskeletal ve hareketle ilgili fonksiyonlar
8. Bölüm
Deri ve ilişkili yapıların fonksiyonları
Bölüm
Vücut Yapıları
1. Bölüm
Sinir sisteminin yapıları
2. Bölüm
Göz, kulak ve ilişkili yapılar
3. Bölüm
Ses ve konuşma ile ilgili yapılar
4. Bölüm
Kardiyovasküler, immünolojik ve solunum sistemi yapıları
5. Bölüm
Sindirim, metabolik ve endokrin sistemlerle ilişkili yapılar
6. Bölüm
Genitoüriner ve üreme sistemleriyle ilişkili yapılar
7. Bölüm
Hareketle ilişkili yapılar
8. Bölüm
Deri ve ilişkili yapılar
Bölüm
Aktiviteler ve Katılım
1. Bölüm
Öğrenme ve bilgiyi kullanma
 Amaçlı duyusal deneyimler (seyretme, dinleme, diğer)
 Temel öğrenme (kopyalama, tekrarlama, okumayı, yazmayı, hesaplamayı
öğrenme, beceri kazanma, diğer)
 Bilgiyi uygulama (dikkati toplama, düşünme, okuma, yazma, hesaplama,
problem çözme, karar verme, diğer)
Genel görevler ve talepler
 Tek bir görevi üstlenme
 Birden fazla görevi üstlenme
 Günlük rutinleri yerine getirme
 Stres ve diğer psikolojik taleplerle baş etme
İletişim
 İletişim kurma-mesajı alma
 İletişim kurma-mesaj üretme
 Sohbet etme ve iletişim araç ve tekniklerini kullanma
2. Bölüm
3. Bölüm
Ekler
- 20
4. Bölüm
5. Bölüm
6. Bölüm
7. Bölüm
8. Bölüm
9. Bölüm
Yer değiştirme
 Vücut pozisyonunu değiştirme ve koruma
 Nesneleri taşıma, hareket ettirme ve yönlendirme
 Yürüme ve hareket etme
 Taşıt aracı kullanarak dolaşma
Kendine bakım
 Yıkanma
 Vücut bölümlerine bakım
 Tuvalet yapma
 Giyinme
 Yeme
 İçme
 Sağlığına dikkat etme
Ev yaşamı
 İhtiyaçların karşılanması (barınacak yer, hizmet ve mal edinme)
 Ev işleri
 Eşyaların bakımı ve başkalarına yardım etme
Kişilerarası etkileşimler ve ilişkiler
 Kişilerarası genel etkileşimler
 Kişilerarası özel ilişkiler
Temel yaşam alanları
 Eğitim
 İş ve çalışma
 Ekonomik hayat
Toplum hayatı, sosyal hayat ve yurttaşlık
 Toplum hayatı
 Eğlence ve boş zaman
 Din ve maneviyat
 İnsan hakları
 Politik yaşam ve vatandaşlık
Bölüm
Çevresel Faktörler
1. Bölüm
Ürünler ve teknoloji
 Kişisel tüketim, günlük yaşamda kişisel tüketim, ev içi/dışı
hareket/taşımacılıkta kişisel kullanım, iletişim, eğitim, çalışma,
kültür/eğlence/spor, dini/manevi uygulamalar, özel ve kamu kullanımına ait
binaların tasarım/yapı/ inşaatı ve alan geliştirme için ürünler, değerler
Doğal çevre ve çevrede insan yapımı değişiklikler
 Fiziki coğrafya, nüfus, bitki örtüsü ve hayvanlar, iklim, doğal olaylar, insanın
yol açtığı olaylar, ışık, zamanla ilişkili değişiklikler, ses, titreşim, havanın
niteliği
Destek ve ilişkiler
 Yakın aile, geniş aile, arkadaşlar, tanıdıklar/akranlar/iş arkadaşları/ komşular
ve topluluk üyeleri, yetkili ve ast konumundaki kişiler, kişisel bakım
verenler/kişisel yardımcılar, yabancılar, evcil hayvanlar, sağlık
profesyonelleri, diğer profesyoneller
Tutumlar
 Yakın ve geniş aile bireylerinin, arkadaşların, tanıdıklar/akranlar/iş
arkadaşları/ komşular ve topluluk üyelerinin, yetkili ve ast konumundaki
kişilerin, kişisel bakım verenler ve kişisel yardımcıların, yabancıların, sağlık
profesyonellerinin, diğer profesyonellerin tutumları
Hizmetler, sistemler ve politikalar
 Tüketim mallarının üretimi için, mimari ve yapısal, açık alan planlaması için,
barınma, kamusal, iletişim, taşımacılık, sivil savunma, yasal, dernekler ve
örgütler, medya, ekonomik, sosyal güvenlik, genel sosyal destek, sağlık,
eğitim ve öğretim, iş ve istihdam, politika ile ilgili hizmetler, sistemler ve
politikalar
2. Bölüm
3. Bölüm
4. Bölüm
5. Bölüm
Ekler
- 21
Hastanın Adı Soyadı = ...............................................................
Formu dolduran: Dr. ................................................................... Tarih/Saat: .........................................................
OMURİLİK YARALANMALARINDA
STANDART NÖROLOJİK SINIFLANDIRMA
HAFİF
DOKUNMA
Sağ
Sol
MOTOR
ANAHTAR KASLAR
Sağ
Dirsek fleksörleri
El bileği ekstansörleri
Dirsek ekstansörleri
Parmak fleksörleri (orta parmak, distal falanks)
Parmak abdüktörleri (küçük parmak)
=
ÜST EKSTREMİTE
TOPLAM
(MAKSİMUM)
(Skorlama arka sayfada )
Sol
C5
C6
C7
C8
T1
(.25)
(.25)
(.50)
Yorumlar:
L2
L3
L4
L5
S1
Kalça fleksörleri
Diz ekstansörleri
Ayak bileği dorsifleksörleri
Uzun parmak ekstansörleri
Ayakbileği plantar fleksörleri
İstemli anal kontraksiyon
(Evet/Hayır)
ALT EKSTREMİTE
TOPLAM
(MAKSİMUM)
+
(.25)
0 = kayıp
1= bozuk
2 = normal
TE = test edilemiyor
Avuç
içi
El
sırtı
+
+
(MAKSİMUM)
Normal fonksiyon gösteren en
kaudal segment
Sağ
DUYU
MOTOR
Sol
(.56)
KOMPLET VEYA İNKOMPLET?
İnkomplet = S4-S5'te korunmuş
duyu veya motor fonksiyon
ASIA BOZUKLUK SKALASI
Avuç
içi
El
sırtı
Herhangibir anal duyu
(Evet/Hayır)
=
İĞNE BATIRMA SKORU (maks.112)
=
HAFİF DOKUNMA SKORU (maks.112)
TOPLAM
(.50)
NÖROLOJİK SEVİYE
DUYU
ANAHTAR DUYU NOKTALARI
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
T1
T2
T3
T4
T5
T6
T7
T8
T9
T10
T11
T12
L1
L2
L3
L4
L5
S1
S2
S3
S4-5
=
(.25)
İĞNE
BATIRMA
Sağ
Sol
(.56)
(.56)
(.56)
PARSİYEL KORUNMUŞ BÖLGE
Parsiyel innerve segmentlerin
kaudale yayılımı
* Bu form 1. Tıbbi Rehabilitasyon Sempozyumu, Kurs Düzenleme Kurulu tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir. Ankara 2006
DUYU
MOTOR
Sağ
Sol
 Anahtar
duyu
noktaları
KAS KUVVETİ
DERECELENDIRMESI
0
total paralizi
1
palpabl veya görülebilir kasılma
2
yerçekimi ortadan
kaldırıldığında, eklem hareket
genişliği boyunca aktif hareket
3
4
5
5*
yerçekimine karşı eklem
hareket genişliği boyunca aktif
hareket
yerçekimine ve kısmi dirence
karşı eklem hareket genişliği
boyunca aktif hareket
yerçekimine ve normal dirence
karşı eklem hareket genişliği
boyunca aktif hareket
muayene edenin görüşüne
göre, bilinen inhibe edici
faktörler ortadan kalktığında,
kasta normal sayılabilecek
yeterli direnç oluşturulabilir
TE =Test edilemiyor. Immobilizasyon,
ağrı yada kontraktür nedeniyle hasta
güvenilir şekilde kuvvet uygulamıyor
yada kasını kasamıyor.
ASIA BOZUKLUK SKALASI (ABS)


A = Komplet: En alt sakral segmentlerde
(S4-S5) hiçbir motor veya duyusal
fonksiyon korunmamıştır.
B = İnkomplet: Nörolojik seviyenin
altında motor fonksiyon yoktur, duyusal
fonksiyon sakral segmentler dahil olmak
üzere korunmuştur.
SINIFLANDIRMA BASAMAKLARI
Omurilik hasarlı hastaların sınıflandırılmasında aşağıdaki yol izlenir:
1. Sağ ve sol duyu seviyeleri saptanır.
2. Sağ ve sol motor seviyeler saptanır.
Not: değerlendirilecek miyotomların bulunmadığı bölgelerde
motor seviye duyu seviyesi ile aynı kabul edilir.
3. Tek bir nörolojik seviye saptanır.
Her iki tarafta motor ve duyu fonksiyonlarının normal olduğu en alt
seviyedir, ve 1 ve 2. adımlarda saptanan en kraniyal motor ve duyu
seviyelerdir.



C = İnkomplet: Nörolojik seviyenin
altında motor fonksiyon korunmuştur ve
bu seviyenin altındaki anahtar kasların
çoğu < 3 gücündedir.
4. Yaralanmanın Komplet veya İnkomplet olduğunun saptanması
(sakral korunma)
İstemli anal kontraksiyon = Hayır, tüm S4-5 duyu skorları = 0
VE herhangibir anal duyu = Hayır ise yaralanma KOMPLET’tir.
Aksi taktirde İNKOMPLET’tir.
D = İnkomplet: Nörolojik seviyenin
altında motor fonksiyon korunmuştur ve
bu seviyenin altındaki anahtar kasların
çoğu ≥ 3 gücündedir.
E = Normal: Motor ve duyusal fonksiyon
normaldir.
5. ASIA Bozukluk Skalası (ABS) derecesinin saptanması:
Yaralanma Komplet’mi?
HAYIR
Yaralanma
motor Inkomplet’mi?
EVET
KLİNİK SENDROMLAR (OPSİYONEL)

Santral Kord Sendromu

Brown-Sequard Sendromu

Anterior Kord Sendromu

Konus Medullaris Sendromu

Kauda Ekina Sendromu
EVET ise ABS = A
Parsiyel korunmuş bölge (PKB)
kaydedilir.
HAYIR ise ABS = B
(EVET = istemli anal kontraksiyon
VEYA bir tarafta belirtilen seviyenin
altında üç seviyeden fazla motor
fonksiyon)
3. basamakta saptanan nörolojik seviyenin altında
anahtar kaslardan en az yarısı ≥ 3 gücünde mi?
HAYIR
ABS = C
EVET
ABS = D
Eğer tüm segmentlerde duyu ve motor fonksiyonlar normal
ise, ABS = E
Not: ABS = E; omurilik hasarlı hastanın izlemi sırasında iyileşme
sonucu normal fonksiyon düzeyine ulaşılması durumunda kullanılır.
İlk muayenede defisit bulunmazsa, hasta nörolojik olarak intakttır,
ASIA bozukluk skalası uygulanmaz.
* Bu form 1. Tıbbi Rehabilitasyon Sempozyumu, Kurs Düzenleme Kurulu tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir. Ankara 2006

02 Kasım 2006 Perşembe Nörorehabilitasyonda Hasta

Transkript

Benzer belgeler

END 302

Senelik Ger Senelik Gerçekleșșșș en Sotheby`s Ça Sotheby`s Ça

Eylemden-İsim Yapan Ekler

iş ve uğraşı terapisi teknikeri