İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
Giriş ...........................................................................................................................................
1
I. BÖLÜM
19. YÜZYILDA OSMANLI YENİLEŞME HAREKETLERİ VE OSMANLI
DEVLETİ’NİN SON DÖNEMİNDEKİ DIŞ OLAYLAR
I. 19. YÜZYILDA OSMANLI YENİLEŞME HAREKETLERİ ............................................. 21
Sanayileşen Avrupa Karşısında Osmanlı Devleti’nin Durumu.................................... 27
20. Yüzyıl Dönemecinde Büyük Güçler ve Osmanlı ...................................................... 36
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ VE İTTİHATÇILAR ................................................................ 39
II. Meşrutiyet Döneminde Ortaya Çıkan Fikir Akımları ............................................... 41
III. OSMANLI DEVLETİ’NİN SON DÖNEMİNDEKİ DIŞ OLAYLAR ............................ 46
1. Trablusgarb Savaşı.......................................................................................................... 46
2. Balkan Savaşları .............................................................................................................. 49
3. I. Dünya Savaşı ................................................................................................................ 52
A. Birinci Dünya Savaşı’na Genel Bakış...................................................................... 52
a) Dünya Savaşının Sebepleri .................................................................................. 52
a1. Genel Sebepler ................................................................................................ 52
a2. Özel Sebepler .................................................................................................. 53
I. Dünya Savaşı’na Katılan Devletlerin 1915’teki Nüfusları .......................................... 55
b) Savaşın Başlaması ...................................................................................................... 56
b1. Osmanlı Devleti’nin Savaşa Dahil Olması....................................................... 57
b1.A. Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler ................................................. 61
b.1.A.1) Kafkas Cephesi .................................................................................. 61
b.1.A.2) Kanal Cephesi ................................................................................... 63
b.1.A.3) Irak Cephesi....................................................................................... 63
b.1.A.4) Galiçya Cephesi ................................................................................ 63
b.1.A.5) Filistin Cephesi.................................................................................. 64
Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi
viii
b.1.A.6) Çanakkale Cephesi ................................................................................. 64
Çanakkale Savaşlarının Sonuçları ..................................................................................... 66
c) Osmanlı Devleti’ni Parçalama Plânları .................................................................... 68
c1. İstanbul Antlaşması ............................................................................................. 68
c2. Londra Antlaşması............................................................................................... 69
c3. Sykes-Picot Antlaşması ....................................................................................... 69
c4. ST. Jean De Maurienne Antlaşması ................................................................... 69
d) I. Dünya Savaşı’nın Sona Ermesi ve Yapılan Antlaşmalar ................................... 69
d1. Brest-Litovsk Antlaşması ................................................................................... 71
d2. Bükreş Antlaşması ............................................................................................... 71
d3.Versailles ( Versay) Antlaşması .......................................................................... 72
d4. ST. Germain ( Sen Jermen) Antlaşması ............................................................. 72
d5. Neuilly (Nöyyi) Antlaşması ............................................................................... 72
d6. Trianon Antlaşması ............................................................................................. 72
d7. Osmanlı Devleti’nin Savaştan Çekilmesi ve Ateşkes İmzalaması ................ 72
II. BÖLÜM
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI VE UYGULANIŞI
Mondros Ateşkes Antlaşması ve Uygulanışı ........................................................................ 75
I. ATEŞKES DÖNEMİNDE AZINLIKLARIN FAALİYETLERİ ......................................... 89
1. Rumlar............................................................................................................................... 89
A. Pontus Cemiyeti ......................................................................................................... 89
B. Mavri-Mira Cemiyeti ................................................................................................. 90
C. Kordos Cemiyeti ........................................................................................................ 90
2. Ermeniler .......................................................................................................................... 90
3.Yahudiler ........................................................................................................................... 91
II. ZARARLI CEMİYETLER .................................................................................................... 91
1. Kürt Teali Cemiyeti ......................................................................................................... 91
2. Teali İslâm Cemiyeti ........................................................................................................ 92
3. İngiliz Muhipler (Sevenler) Cemiyeti............................................................................ 92
4. Wilson Prensipleri Cemiyeti .......................................................................................... 93
5. Askerî Nigehban (Askerlerin Bekçileri) Cemiyeti ....................................................... 93
6. Hürriyet ve İtilâf Fırkası ................................................................................................. 94
7. Sulh ve Selamet-İ Osmaniye Fırkası .............................................................................. 94
İçindekiler
ix
III. YARARLI CEMİYETLER .................................................................................................. 95
1. Karakol Cemiyeti ............................................................................................................ 95
2. Millî Kongre ..................................................................................................................... 96
3. Kars Millî İslâm Şurası ................................................................................................... 97
4. Trakya Paşaeli Müdafaa-yı Hukuku Osmaniyesi ....................................................... 97
5. İzmir Müdafaa-yı Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti......................................................... 98
6. Vilayât-I Şarkıyye Müdafaa-yı Hukuk-ı Millîye Cemiyeti ........................................ 98
7. Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti ......................................................................... 99
8. Kilikyalılar Cemiyeti ...................................................................................................... 99
9. Anadolu Kadınları Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti ...................................................... 100
III. BÖLÜM
MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ
Milli Mücadele Dönemi .......................................................................................................... 101
I. MUSTAFA KEMAL’İN İSTANBUL’DAKİ FAALİYETLERİ .......................................... 101
II. MUSTAFA KEMAL’İN 9. ORDU MÜFETTİŞLİĞİNE TAYİNİ VE SAMSUN’A
HAREKETİ .......................................................................................................................... 104
1. Atatürk’ün Havza’ya Gelişi ve Faaliyetler .................................................................. 108
2. Amasya Genelgesi ve Sonuçları .................................................................................... 110
III. ANADOLU’DA YAPILAN KONGRELER ..................................................................... 113
1. Batı Anadolu Bölgesinde Yapılan Mahalli Kongreler ................................................ 113
A. Balıkesir Kongreleri .................................................................................................. 113
a) Birinci Balıkesir Kongresi .................................................................................... 113
b) İkinci Balıkesir Kongresi ...................................................................................... 114
B. Alaşehir Kongresi ...................................................................................................... 114
C. Nazilli Kongreleri ...................................................................................................... 115
D. Erzurum Kongresi ve Sonuçları .............................................................................. 115
E. Sivas Kongresi ve Sonuçları ..................................................................................... 120
IV. AMASYA GÖRÜŞMESİ .................................................................................................... 126
Sivas’ta Komutanlarla Yapılan Toplantı .......................................................................... 129
V. TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELİŞİ ................................................................. 130
Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi
x
VI. MEBUSAN MECLİSİ’NİN TOPLANMASI VE MİSAK-I MİLLÎ’NİN
KABULÜ ............................................................................................................................. 132
1. Misak-ı Millî Kararnamesi .............................................................................................. 135
2. İstanbul’un İşgal Edilmesi ve Meclis-İ Mebusan’ın Kapatılması .............................. 136
IV. BÖLÜM
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILIŞI
I. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILIŞI ........................................................ 139
1. İstanbul’un İşgali ............................................................................................................. 140
2. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı ...................................................................... 141
II. MİLLİ HÜKÜMETE KARŞI İÇ AYAKLANMALAR ...................................................... 144
1. Anzavur ve Düzce Ayaklanmaları ................................................................................ 147
2. Yenihan Ayaklanması ..................................................................................................... 149
3. Yozgat Ayaklanmaları .................................................................................................... 149
4. Konya Ayaklanması ........................................................................................................ 150
5. Çerkez Ethem Ayaklanması ........................................................................................... 150
III. SEVR ANTLAŞMASI ......................................................................................................... 151
IV. MİLLİ MÜCADELE’NİN ASKERî HAREKÂT SAFHASI ............................................ 154
1. Kuva-yı Milliye Teşkilâtı ................................................................................................ 154
A. İzmir’in İşgali Bölge ve Ülke Genelindeki Yankıları ............................................. 158
2. Millî Mücadele’de Cepheler ........................................................................................... 161
A. Doğu Cephesi ve Türk – Ermeni Savaşları ............................................................. 161
a) Osmanlı’dan Günümüze “Sözde Ermeni Soykırımı” Sorunu ......................... 167
Ermenilere Soykırım Yapıldı mı? ....................................................................... 176
Ermeniler Neden Uluslar Arası Adalet Divanı’na Gitmezler? ....................... 176
Tarihte Neler Oldu? .............................................................................................. 176
B. Güney Cephesi............................................................................................................ 184
a) Adana Cephesi ....................................................................................................... 187
b) Maraş Cephesi ....................................................................................................... 187
İçindekiler
xi
c) Urfa Cephesi .......................................................................................................... 188
d) Antep Cephesi ...................................................................................................... 189
e) Ankara Antlaşması ............................................................................................... 190
C. Batı Cephesi Harekâtı ............................................................................................... 190
a) Düzenli Orduya Geçiş .......................................................................................... 191
b) Birinci İnönü Muharebesi .................................................................................... 192
c) İkinci İnönü Muharebesi ...................................................................................... 195
d) Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri................................................................... 198
e) Sakarya Meydan Muharebesi .............................................................................. 201
f) Büyük Taarruz-Başkomutanlık Meydan Muharebesi ...................................... 214
f1. Hazırlık Dönemi ............................................................................................. 214
f2. Taarruz Kararı ve Türk Plânı ........................................................................ 218
f3. Büyük Taarruz, Dumlupınar Meydan Muharebesi ................................... 219
f4. Zaferin Sonuçları............................................................................................. 221
V. MUDANYA MÜTAREKESİ .............................................................................................. 222
Mudanya Mütarekesinin Önemi ve Sonuçları ................................................................ 223
VI. LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI ....................................................................................... 224
1. Lozan Antlaşmasının Hükümleri ................................................................................. 225
2. Lozan Barış Antlaşması’nın Önemi .............................................................................. 226
V. BÖLÜM
ATATÜRK İNKILÂPLARI
ATATÜRK İNKILAPLARI ..................................................................................................... 229
I. SİYASAL DEVRİM ............................................................................................................... 229
1. Saltanatın Kaldırılışı ....................................................................................................... 230
2. Cumhuriyetin İlanı ......................................................................................................... 231
3. Halifeliğin Kaldırılması.................................................................................................. 232
4. Türk Devleti’nin Yeni Anayasasına Bir Bakış ............................................................. 234
A. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ......................................................................... 236
a) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Örgütlenmesi ..................................... 238
b) Şeyh Sait İsyanı ..................................................................................................... 241
c) İzmir Suikastı......................................................................................................... 241
B. Serbest Cumhuriyet Fırkası ...................................................................................... 243
xii
Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi
II. HUKUK DÜZENİNDE DEĞİŞME VE ÇAĞDAŞ YENİ YASALAR ............................. 246
III. FİKRÎ VE SOSYAL HAYAT .............................................................................................. 248
1. Kadın Haklarının Kabulü ............................................................................................... 248
2. Sağlık, Sosyal Yardım ve Spor ....................................................................................... 248
3. Şapka ve Giysilerde Yapılan Değişiklik ........................................................................ 249
IV. EĞİTİM DEVRİMİ .............................................................................................................. 251
1. Eski Eğitim Sistemine Bir Bakış ..................................................................................... 251
2. Öğretimin Birleştirilmesi ve Eğitim Sisteminin Kurulması ....................................... 252
3. Harf Devrimi .................................................................................................................... 253
4. Tarih ve Dil Anlayışının Değişmesi .............................................................................. 255
V. DİĞER İNKILAPLAR .......................................................................................................... 256
1. Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması .................................................................... 256
2. Soyadı Kanunu’nun Kabulü ve Geleneksel Sanların Kaldırılışı ................................ 257
3. Zaman, Ağırlık ve Uzunluk Ölçülerinin Değişmesi ................................................... 258
4. Güzel Sanatlar .................................................................................................................. 258
5. Devrimin Ulusal Ekonomi İlkesi ve İlk Beş Yıllık Plan .............................................. 259
VI. ATATÜRK İNKILAPLARININ DÜNYADAKİ YERİ ................................................... 261
VI. BÖLÜM
TÜRK İNKILÂBININ DAYANDIĞI İLKELER
TÜRK İNKILÂBININ DAYANDIĞI İLKELER .................................................................... 263
I. CUMHURİYETÇİLİK ........................................................................................................... 263
II. MİLLİYETÇİLİK................................................................................................................... 267
III. HALKÇILIK ........................................................................................................................ 271
IV. DEVLETÇİLİK .................................................................................................................... 274
V. LÂİKLİK................................................................................................................................ 278
VI. İNKILÂPÇILIK ................................................................................................................... 281
İçindekiler
xiii
VII. BÖLÜM
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Mustafa Kemal Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası .......................................................... 285
I. MİLLİ MÜCADELE'DE ULUSLARARASI İLİŞKİLER ................................................... 285
1. Sovyet Rusya ile İlişkiler ................................................................................................ 285
2. Sevr Barış Antlaşması ..................................................................................................... 287
Sevr Barış Antlaşmasının Hükümleri.......................................................................... 288
Siyasi Hükümler ............................................................................................................ 288
Askerî Hükümler ........................................................................................................... 289
Malî Hükümler ............................................................................................................... 289
Kapitülasyonlar .............................................................................................................. 289
3. Lozan Barış Antlaşması ................................................................................................. 291
A. Konferanstan Önceki Durum .................................................................................. 291
B. Konferansın İlk Dönemi ........................................................................................... 292
Trakya Sorunu ........................................................................................................... 293
Musul Sorunu ............................................................................................................ 293
Boğazlar Sorunu ........................................................................................................ 295
Azınlıklar Sorunu...................................................................................................... 296
İktisadî ve Malî Konular .......................................................................................... 297
Kapitülasyonlar Sorunu ........................................................................................... 297
C. Konferansın İkinci Dönemi ve Lozan Antlaşması ................................................ 298
Sınırlar ........................................................................................................................ 299
Kapitülasyonlar ......................................................................................................... 300
Azınlıklar ................................................................................................................... 300
Savaş Tazminatı ........................................................................................................ 300
Devlet Borçları Sorunu ............................................................................................. 300
Boğazlar Sorunu ........................................................................................................ 300
4. Lozan Sonrası Türk Dış Politikası ................................................................................. 301
A. Türk – İngiliz İlişkileri .............................................................................................. 301
B. Türk – Fransız Münasebetleri ................................................................................. 303
a) 1936’ya Kadar Hatay’ın Durumu ....................................................................... 303
b) Hatay Meselesinin Ortaya Çıkışı ve Tarafların Politikaları ............................ 305
c) Türkiye’nin Politikası ve Fransa’nın Tavrı ........................................................ 306
d)Milletler Cemiyeti Çerçevesinde Hatay’ın Durumu ......................................... 306
Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi
xiv
e) Hatay’ın Türkiye’ye İlhakı ................................................................................... 307
C. Türk – İtalyan Münasebetleri ................................................................................... 309
D. Türk-Sovyet İlişkileri.................................................................................................310
E. Türk-Yunan İlişkileri.................................................................................................. 311
Mübadele .................................................................................................................... 312
Etabli Meselesi............................................................................................................ 312
II. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI AREFESİNDE ULUSLARARASI GELİŞMELER ................ 313
1. Balkan Antantı ................................................................................................................. 313
2. Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne Katılması ............................................................... 314
Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne Girmesi ............................................................ 316
3. Saadabat Paktı .................................................................................................................. 317
4.Montrö Boğazlar Sözleşmesi ........................................................................................... 319
VIII. BÖLÜM
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE TÜRK DIŞ POLİTİKASI
II. DÜNYA SAVAŞI ................................................................................................................. 321
1. Savaştan Önce Genel Durum ve Devletlerin Dış Politikaları .................................... 321
A. Almanya...................................................................................................................... 321
a) Adolf Hitler ve Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi’nin İktidara Gelişi ................. 321
b) Hitler’in Görüşleri ve Dış Politikası .................................................................... 322
B. İngiltere........................................................................................................................ 323
C. İtalya ............................................................................................................................ 323
D. Japonya ....................................................................................................................... 324
E. Amerika Birleşik Devletleri ....................................................................................... 324
F. Fransa ........................................................................................................................... 325
G. Sovyetler Birliği.......................................................................................................... 325
2. II. Dünya Savaşının Başlaması ve Seyri ........................................................................ 325
A. Polonya’nın İşgali ...................................................................................................... 325
B. Sovyetler Birliği’nin Yayılışı ..................................................................................... 326
C. Danimarka ve Norveç’in Almanya Tarafından İşgali ........................................... 327
D. Fransa’nın Almanya Tarafından İşgali ................................................................... 327
E. Almanya-İngiltere Çatışması .................................................................................... 328
F. İtalya’nın Kuzey Afrika ve Yunanistan’a Saldırması............................................. 329
İçindekiler
xv
G. Balkanlar ve Sovyetler Cephesi ............................................................................... 329
H. İngiltere-Sovyetler Birliği İttifakı ............................................................................ 330
I. Pearl Harbour Baskını ve Abd’nin Savaşa Girmesi ............................................... 331
J. Abd’nin Savaşa Girmesinden Sonra Savaşın Seyri ve Müttefik
Kuvvetlerin Zaferi..................................................................................................... 332
K. II. Dünya Savaşının Sonuçları ................................................................................. 333
a) Ekonomik Açıdan ................................................................................................. 333
b) Siyasal Açıdan ....................................................................................................... 333
3. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’nin Dış Politikası .................................................... 334
A. Türk-İngiliz-Fransız Deklarasyonu ........................................................................ 335
B. Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri ........................................................................... 336
C. Türk-İngiliz-Fransız Görüşmeleri ........................................................................... 336
D. İtalya’nın Savaşa Girişi ve Türkiye ......................................................................... 337
E. İtalya’nın Yunanistan’a Saldırması ve Türkiye ..................................................... 338
F. Türkiye Üzerindeki Alman-Rus Pazarlığı .............................................................. 338
G. Almanya’nın Balkanlar’a İnmesi ve Türkiye......................................................... 339
H. Krom Meselesi ve Türkiye’nin Üzerindeki Baskıların Artması .......................... 340
Kaynakça................................................................................................................................... 345