Dünya İslami Bankacılık Rekabet Raporu 2013–2014

Transkript

Dünya İslami Bankacılık
Rekabet Raporu
2013–2014
Sektörel dönüşüm
İçindeki
2
kiler
Giriş
Önsöz
Yönetici özeti
Başlıca sonuçlar
Dünyada sektöre bakış
Performans değerlendirme
Dönüşüme hazırlık
Performans tahminleri
CEO gündemi
Hızlı Büyüyen Pazarlar (RGM):
Katar
Endonezya
Suudi Arabistan
Malezya
Birleşik Arap Emirlikleri
Türkiye
3
Önsöz
Dünya ekonomisinde halen önemli bir yere sahip
olan hızlı büyüyen pazarların daha önemli bir rol
oynayacakları; hızlı büyüyen 25 ülkenin 2020 yılına
kadar dünya GSYH’sinin yüzde 50’sini, tüketim
harcamalarının yüzde 38’ini ve sabit sermaye
yatırımlarının yüzde 55’ini temsil edecekleri
öngörülmektedir. Son 10 yıllık dönemde dünya GSYH
artışındaki payları ikiye katlanan bu ülkeler gelişmiş
ülkelerden daha hızlı büyümeye devam etmektedir. Bu
25 ülkenin 10’u geniş bir Müslüman nüfusa sahiptir.
Abdulaziz Al-Sowailim
MENA (Ortadoğu/Kuzey
Afrika) Bölgesi Yönetici
Ortağı
Müşterilerimiz, Bahreyn ve hızlı büyüyen altı ülkenin
– (QISMUT: Katar, Endonezya, Suudi Arabistan,
Malezya, BAE ve Türkiye) İslami finans sektöründeki
bir sonraki büyük dalganın tetikleyicisi olacaklarını
öngörüyorlar.
Hızlı büyüyen bu ekonomilerin 2018 yılına kadar 4,8
trilyon ABD$’lık GSYH’yi, gençlerin ağırlıklı olduğu
419 milyonluk nüfusu, 3,6 trilyon ABD$’lık ticaret
hacmini ve 6 trilyon ABD$ büyüklüğünde banka
aktiflerini temsil edecekleri öngörülüyor.
2012 yılında uluslararası İslami banka aktiflerinin
yüzde 78’ini temsil eden QISMUT ülkelerinde1
aktiflerin Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (CAGR) yüzde
16,4 olarak gerçekleşti. Satış gelirlerini artırmayı
hedefleyen bankalar için cazip fırsatlar sunan bu
ülkelerde, bazı gelişmiş pazarlarda yaşanan zorluklara
da çözüm geliştiriliyor.
1
Uluslararası İslami bankacılık aktif büyüklüğü rakamına İran dahil değildir.
Kaynaklar:
Merkez bankaları, banka finansal tabloları,
EY Universe, EY analizleri
4
Öte yandan, gelişmekte olan ülkelerdeki
müşterilerin finansal beklenti ve ihtiyaçları gelişmiş
ülkelerdekilerden çok daha hızlı değişmektedir.
Bu nedenle İslami bankaların yeni pazarlara giriş,
operasyonlarında uluslararası ölçekte optimizasyon
sağlama, doğru farklılaşma ve küresel havuzlardan
nitelikli personel ile sermayeye erişim konularında
küresel boyutta strateji belirlemeleri ve uygulamaları
doğru olacaktır.
Başta Bahreyn ve Malezya olmak üzere, güçlü
referans merkezlerinin sektördeki ilerlemenin
bir sonraki aşamasına öncülük etmeleri talep
edilmektedir. Helal ekonomi kavramı, kapsayıcı
büyüme ve sorumlu bankacılık temelinde pozitif
ayrışma İslami bankacılık sektörünün aradığı “oyun
değiştirici” yaklaşımlar olabilir. Günümüzde Dubai,
Londra ve İstanbul’un yükselişi, tüm oyuncuların
performans çıtalarını yükseltmelerine zemin
hazırlayacak son derece pozitif bir gelişmedir.
EY olarak İslami bankacılık sektöründe son 10
yıllık dönemde gerçekleştirilen birçok yenilikçi
uygulamanın geliştirilmesine destek sunduk. Bu
seneki raporumuzun da 2014 yılı stratejileri hayata
geçirilirken faydalı bulunacağını umuyoruz.
Dünya İslami bankacılık*
aktif büyüklüğünün
2013
yılında
1,7trilyon
doları
aştığı ve son dört yıllık
dönemde artış oranının
17.6%
seviyesinde gerçekleştiği tahmin
ediliyor. İki önemli gelişmeden dolayı
büyümede belirgin bir yavaşlama
gözleniyor:
1. Bazı büyük finans merkezlerindeki ekonomik ve politik sorunlar
2. Önde gelen birçok İslami bankada
yaklaşık 18 ay önce başlatılan
büyük ölçekli operasyonel dönüşüm
projelerinin henüz tamamlanmaması
Kaynaklar:
Merkez bankaları, BMI, EY analizleri
*Yatırım bankacılığı hariç
5
Yönetici özeti
Hızlı büyüyen altı ülke (QISMUT ülkeleriKatar, Endonezya, Suudi Arabistan,
Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri,
Türkiye) ve Bahreyn İslami bankacılık
sektörünün küreselleşmesinde önemli bir
rol oynayacaklardır. Halen sektörde geniş
entelektüel sermaye ve fon havuzlarına
sahip olan bu ülkeler mevcut ve yeni
pazarlardaki büyüme dalgasının lokomotifi
olabileceklerdir. Dünya genelindeki yaklaşık
38 milyon İslami banka müşterisinin üçte
ikisi halen QISMUT ülkelerinde yaşamaktadır.
QISMUT ülkelerindeki İslami ticari banka
aktiflerinin 2013–2018 döneminde yılda
yüzde 19,7’lik bileşik büyüme oranıyla
(CAGR) 1,6 trilyon ABD$’ına ulaşacağını
öngörmekteyiz (2012: 567 milyar ABD$).
Büyümenin önemli tetikleyici etmenleri
arasında yer alacak olan küreselleşme, bu
ülkelerdeki İslami bankalar için yeni zorluklar
da yaratacaktır. Ticaret rotaları hızlı büyüyen
ve özellikle QISMUT ülkelerinin lehine
değişmektedir. Anahtar ülke ve sektörlerle
güçlü bağlantılar kuran bankalar kazançlı
çıkacaktır. Not edilmesi gereken önemli bir
nokta, İslami finans pazarlarının homojen
olmadıkları ve müşteri alışkanlıkları, yasal
düzenlemeler ve kârlılıklar açısından
önemli farklılıklar barındırmalarıdır.
İslami bankaların uluslararası fırsatları
görmeleri ve bu fırsatlardan yararlanmaları
için tekliflerini, operasyon modellerini,
sistem, araç ve süreçlerini uyarlamaları
gerekmektedir.
İslami bankaların ölçek büyütmede ve
operasyonel dönüşüm projelerinde
kaydettikleri başarıyı sürdürmeleri
halinde, uzun dönemde konvansiyonel
bankalar ile aralarındaki kârlılık farkını
kapatma potansiyeline sahip olacaklarına
inanıyoruz. Temel bankacılık sistemlerini
halen değiştirmekte veya günün şartlarına
uyarlamakta olan birçok İslami bankanın
ileride operasyonlarını iyileştirerek
avantaj sağlayabileceklerini öngörebiliriz.
IFSB (İslami Finansal Hizmetler Kurulu)
ve Basel III prensipleri kârlılığı artırmak
için uygulanacak yöntemlerin seçiminde
etkili olacaktır. Öte yandan, İslami
bankaların çoğu dijital ve mobil bankacılık
uygulamalarının para transferinin
yanı sıra daha karmaşık tasarruf ve
finansman ürünlerini kapsayacak şekilde
genişletileceğine inanmaktadır.
Maliyet optimizasyonu ve gelir artışı
odaklı bu denli geniş kapsamlı dönüşüm
programları gelişmiş liderlik ve yönetim
becerileri gerektirir. İslami normlara bağlılık
konusunda hassas olan müşterilerimiz ve
şirketler için daha iyi bir çalışma hayatı
oluşturulması yönündeki kararlılığımızı
sürdürürken, bu raporun stratejilerini
değerlendiren kuruluşlara yararlı olacağını
umuyoruz.
Araştırma sonuçlarımıza göre, 2012
yılında en büyük 20 İslami bankanın
özkaynak kârlılığı (ROE) yüzde 12,6; benzer
büyüklükteki konvansiyonel bankaların
ise yüzde 15 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Gelecekte, İslami bankacılığın başarısının
aktif büyümesinden ziyade büyümenin
kalitesi ile ölçüleceğine inanıyoruz. Sorumlu
bankacılık ve kapsayıcı büyüme yaklaşımı ile
“helal” anlayışına uygun varlık kategorileri
farklılaşmayı sağlayacaktır.
Ashar Nazim
Global İslami Finans Lideri
6
Jan Bellens
Global Gelişmekte Olan Pazarlar Lideri
Bankacılık ve Sermaye Piyasaları
Başlıca
sonuçlar
7
Başlıca sonuçlar
Büyüme
2012 yılı dünya İslami ticari banka aktif
büyüklüğü: 1,54 trilyon ABD$
(2013 tahmini: 1,7 trilyon ABD$)
QISMUT ülkelerinde aktiflerin
Yıllık Bileşik Büyüme Oranı
(CAGR): %16,4 (2008–2012)
Kârlılık
En büyük 20 İslami bankanın ortalama
özkaynak kârlılığı (ROE): %12,6;
benzeri büyüklükteki konvansiyonel bankaların: %15
Müşteriler
Dünya genelinde yaklaşık 38 milyon müşteri
Portföydeki ortalama ürün sayısı:2,1 (üst kategori ortalaması
4,9’dan hayli düşük, dolayısı ile artış potansiyeli taşıyor)
Kaynaklar:
Merkez bankaları, BMI, banka finansal tabloları, EY analizleri
8
1
Bağlantı kurmak:
sürdürülebilir büyümenin anahtarı
• Bahreyn ve hızlı büyüyen altı ülke (Katar, Endonezya,
Suudi Arabistan, Malezya, BAE, Türkiye) İslami bankacılık
sektörünün küreselleşmesinde çok önemli bir rol
üstlenebilirler.
• 2012 yılında dünya İslami bankacılık aktiflerinin (İran hariç)
%78’ini temsil eden QISMUT ülkelerinde 2013–2018 dönemi
aktif artışının (CAGR: %19,7) İslami finans dünyasının diğer
ülkelerinden çok daha yüksek olacağı öngörülüyor.
• Dünya ticareti ve sermaye akışlarındaki rota değişiklikleri
uluslararası kredibilitesi yüksek olan İslami bankalara
fırsatlar sunuyor.
2
Müşteriler: büyüme, karmaşıklığı da
artırıyor
• Dünya genelinde İslami banka müşterisi olan yaklaşık 38 milyon
kişinin üçte ikisi QISMUT ülkelerinde yaşıyor.
• Önde gelen bazı İslami bankalar her dört yılda bir iki kat
büyüyorlar ama halen performans problemleri yaşıyorlar. En
büyük 20 İslami bankanın özkaynak kârlılığı konvansiyonel
bankalarınkinden yüzde 19 daha düşük.
• Malezya’daki önde gelen bir İslami banka CEO’sunun
“Müşterilerimizi daha yakından tanımak istiyoruz” dediği gibi,
müşteriler İslami bankaların dönüşüm gündemlerinde öncelikli
bir yer tutuyor.
3
Operasyonel dönüşüm: İslami
bankalara uzun dönemli değer
• 2011–2012 yıllarında hareketlenmeye başlayan
piyasa 2013’de ivme kazandı. Yıldan yıla büyüme
vasat düzeyde seyretse de, 2014’ün canlı
geçeceği öngörülüyor.
• Basel III ve IFSB (İslami Finansal Hizmetler Kurulu)
ilkeleri sermaye planlamasını etkileyecek. Yasal
çerçevenin en açık ve belirli olduğu ülkeler:
Bahreyn ve Malezya.
• Dijitalleşme — Özellikle geniş ve genç nüfusa sahip
olan ülkelerde mevzuata uyum amaçlı teknoloji
kullanımından, gelir yaratma amaçlı mobil
bankacılık uygulamalarına geçiş.
Önde gelen birçok İslami bankanın büyük ölçekli
operasyonel dönüşüm programı uyguluyor olması
nedeniyle, 2014 yılına geçişte büyüme vasat düzeyde
seyrediyor. Müşteri ve teknoloji, dönüşüm gündeminin
en öncelikli konuları arasında.
9
10
Performans
değerlendirme
11
Önemli gelişmeler
GCC* ülkeleri
Konvansiyonel piyasalar
• Umman’da ilk grup İslami banka ve
konvansiyonel bankaların İslami finans
birimleri (pencereleri) faaliyete geçtiler.
• Hong Kong, Filipinler, Singapur ve
Birleşik Krallık’ta İslami bankacılık
ve sermaye piyasaları kurulması için
mevzuat reformlarına başlandı.
• Dubai’nin İslami Ekonomi vizyonu
açıklandı.
• Bahreyn İslami bankacılık sektöründe
banka birleşmeleri gerçekleşti.
Malezya
• Yürürlüğe giren 2013 İslami Finansal
Hizmetler Yasası ile yasal çerçeveye
açıklık getirildi; Müslüman bilim adamları
artık onaylanan finansal ürünlerden
hukuken sorumlu tutulacaklar. Tasarruf ve
yatırım amaçlı mevduat ayrımı da getiren
yasa bireysel portföylerde önemli
değişikliklere yol açacak.
• Malezya’da İslami prensiplere
uygun, sosyal açıdan sorumlu
yatırımlara da odaklanılacak.
Afrika
• Nijerya, Kenya, Uganda,
Tanzanya, Zimbabwe ve Malawi
İslami bankacılık uygulamalarını
başlatmaya hız verdiler.
• Fas, Cezayir ve Tunus da İslami
bankacılık uygulamalarını
başlatmaya hız verdi.
12
Hindistan
• Bombay Borsası (BSE) S&P BSE 500
endeksine dayalı İslami bir endeks
oluşturdu. Endekste BSE’nin İslami
finans prensiplerine bağlı likit en
büyük 500 menkul kıymetin %93’ü
temsil ediliyor.
• Hindistan Merkez Bankası İslami
esaslara göre örgütlenen banka
dışı finans kurumu Cheraman
Financial Services’ın faaliyete
geçmesine izin verdi.
IFSB*
• Yedi yeni kurum IFSB’ye üye oldu.
• İslami esaslara göre örgütlenen kurumlar
için revize sermaye yeterliliği standardı
yayınlandı.
• Sektörel İstikrar Raporu 2013 yayınlandı.
IIRA*
• IIRA son 12 ayda aşağıdaki kriterlere
göre 16 derecelendirme notu yayınladı:
Kurumsal yönetişim (3), kredi (3), ulusal
(2), İslami prensiplere uygunluk (1) ve
güvenilirlik (7)
IIFM*
• Küresel sukuk piyasası raporunun
üçüncüsü yayınlandı.
• Bankalararası Vekalet Anlaşması’nın
(Master Wakala Agreement)
kavramsal çerçevesi yayınlandı.
• İslami bankalararası işlemler için
şablon yayınlandı.
AAOIFI*
• AAOIFI yeni standartlar geliştirmeyi
ve bazı mevcut yasal, İslami,
kurumsal yönetim ve muhasebe
standartlarını revize etmeyi
planlıyor.
*AAOIFI — İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu
IIFM — Uluslararası İslami Finans Piyasası Kurulu
IIRA — İslam Ülkeleri Uluslararası Derecelendirme Ajansı
GCC — Körfez İşbirliği Konseyi
IFSB — İslami Finansal Hizmetler Kurulu
Kaynaklar:
Islamic Financial News, EY analizleri
13
Dünya İslami bankacılık aktifleri
Dünya İslami ticari bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 2012 yılında 1,54 trilyon
ABD dolarına ulaştı. Sektör münhasıran İslami esaslara göre faaliyet gösteren
bankaları ve konvansiyonel bankaların İslami birimlerini (pencereleri) kapsıyor.
İslami bankacılığın toplamdaki payının
artması ve önemli İslami finans
merkezlerinin güçlü makroekonomik
görünümleri ile, İslami bankacılığın
heyecanlı büyüme hikâyesi sürüyor.
İslami bankacılık özellikle hızlı
büyüyen gelişen ülkelerde
“gölge ekonominin” yerini alacak
kapsayıcı bir finans sisteminin
oluşturulmasında etkili bir araç olarak
daha çok kabul görmeye başladı.
Gelişmekte olan ülkelerde İslami bankacılık sektörünü
etkileyen başlıca gelişmeler
• Dünya ekonomisinde dengelerin değişmesi ve GSYH ile
ticaret artışının doğuya kayması
• Mali düzenlemelerin köklü bir şekilde gözden geçirilmesi
• Gelişmekte olan bazı ülkelerdeki reformlar ve rejim
değişiklikleri
• Bankacılık işlemlerinde internet ve mobil teknoloji kullanımı
Dünya İslami bankacılık aktiflerinin dağılımı
Global İslami bankacılık aktifleri
1800 Milyar
ABD$
S.Arabistan %16
Malezya %8
BAE %5
Kuveyt %4
Katar %3
Türkiye %2
Endonezya %1
Bahreyn %1
Diğer (İran dahil)
%60
1600
1400
%16
1200
1000
800
600
400
200
0
2008
Diğer
14
2009
2010
GCC
2011
2012
Malezya
Kaynaklar:
QISMUT ülkeleri: Geleceğin dinamosu
Hızlı büyüyen altı ülke uluslararası İslami bankacılık aktiflerinin yüzde 78’ini temsil ediyor.
Bu ülkelerde aktiflerin Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (CAGR): %16,4 (2008–2012).
Katar
600 Milyar
ABD$
5-yıllık CAGR: %31 (konvansiyonel bankalardan 1,8 kat daha
yüksek); İslami aktif büyüklüğü: 54 milyar ABD$; %24 pazar payı
500
%16.4
Endonezya
5-yılllık CAGR: %42 (konvansiyonel bankalardan 3,1 kat daha
yüksek); İslami aktif büyüklüğü: 20 milyar ABD$; %4,6 pazar payı
400
Suudi Arabistan
300
yüksek); İslami aktif büyüklüğü: 245 milyar ABD$; %53 pazar payı
200
Malezya
100
yüksek); İslami aktif büyüklüğü:125 milyar ABD$; %20 pazar payı
BAE
0
Türkiye
yüksek); İslami aktif büyüklüğü 39 milyar ABD$; %5,6 pazar payı
2008
2009
2010
2011
2012
2012 yılı verileri
5-yıllık CAGR: %14 (konvansiyonel bankalardan 3 kat daha yüksek);
İslami aktif büyüklüğü:83 milyar ABD$; %17 pazar payı
İslami bankacılık aktiflerinin QISMUT ülkelerine
göre dağılımı
Katar %9
Endonezya %4
S. Arabistan %43
Malezya %22
BAE %15
Türkiye %7
Hızlı büyüyen altı İslami finans
piyasası gelecek vaat ediyor;
İslami ticari bankaların aktif
büyüklüğü 2012 yılında 567
milyar ABD dolarına ulaştı.
Kaynaklar:
Not:
Uluslararası İslami bankacılık aktif büyüklüğü
rakamına daha ziyade iç pazara dönük olan İran dâhil değildir.
15
Güçlü bir başlangıç
Bölgesel marka oluşturmak için potansiyeli yüksek pazarlara
açılan İslami bankaların sayısı artıyor.
İslami bankalar geleceğe iyimser
yaklaşmakla birlikte, büyük bir
çoğunluğu devam eden büyük ölçekli
operasyonel dönüşüm projelerinin
başarısını ön şart olarak görüyor.
Yeni İslami finans piyasaları:
“İtidallı iyimserlik”
Güçlü talep potansiyeli parlak
bir gelecek vaat etmekle birlikte,
gelişmekte olan bazı yeni İslami
finans piyasalarındaki volatilite,
siyasi ve toplumsal çalkantıların
büyümeyi olumsuz etkilediğini
kanıtlıyor.
Kaynaklar:
Merkez bankaları, BMI, Pew Research Centre, EY analizleri
Not:
Veri olması halinde, analize yerli banka aktifleri dâhil
edilmiştir.
16
Bankacılık penetrasyonu ve İslami bankacılığın pazar payı
%70
%60
İslami bankacılığın pazar payı
QISMUT ülkeleri
S. Arabistan
%50
%40
Kuveyt
Bahreyn
%30
Bangladeş
%20
%10
Endonezya
Malezya
Katar
Pakistan
Türkiye
Ürdün
BAE
Mısır
%0
%25
%45
%65
%85
%105
%125
%145
%165
Bankacılık penetrasyonu
En geniş Müslüman nüfusa sahip ülkeler
%185
%205
%225
Pazar payında
istikrarlı artış
QISMUT ülkelerinde bankacılık sistemindeki toplam aktiflerin beşte biri İslami aktiflere dönüştü. Suudi
Arabistan’da arz yönlü artış İslami bankacılık aktiflerinin toplamdaki payının yüzde 50’yi aşmasını sağladı.
QISMUT ülkeleri
Her ülkede sektör farklılık
göstermektedir. Ülkelerin olgunluk
seviyeleri birbirinden farklı
olduğundan dolayı her biri farklı
fırsatlar sunmaktadır.
Yıllık aktif artış hızı (2012)
CAGR: 2008–12
Katar
%31
Endonezya
%42
S. Arabistan
%11
Malezya
%20
BAE
%14
Türkiye
%29
İslami
Konvansiyonel
Yıllık aktif artış hızı (2012)
CAGR: 2008–12
Bangladeş
%24
Pakistan
%25
Ürdün
%19
Mısır
%12
Kuveyt
%6
Bahreyn
%2
İslami
Konvansiyonel
Kaynaklar:
17
Finansmanda büyüme bireysel
bankacılık ile ivme kazanıyor
Müşteri operasyonlarındaki ve çapraz satışlardaki yetersizliklere rağmen, satış/dağıtım
imkânlarındaki iyileşmeler büyümeyi destekledi.
Tahminlerimize göre yaklaşık
38 milyon İslami bankacılık
müşterisinin genelde tek bir
mevduat (katılım) hesabı bulunuyor.
Öte yandan bireysel bankacılık
hızla değişiyor ve konvansiyonel
bankalar yerine İslami bankaları
tercih eden müşteriler şimdiden
yüzde 20’yi aşmış olabilir.
Finansman desteğinde büyüme
Birleşik Arap Emirlikleri
Kaynaklar:
Banka finansal tabloları, EY Universe, EY analizleri
Not:
Raporda kapsanan İslami banka verilerine dayalıdır.
18
Rakamlar yeterli değil
İnsana yatırım, yasal çerçevede belirlilik ve sorumlu inovasyon yaklaşımı
İslami bankacılık reformlarını şekillendiren faktörler olacak.
Küresel finans piyasasında erime sürerken,
İslami finans sektörünün politika yapıcıları
ve bankaları ekonomik problemlere yeni
ve daha etkin çözümler geliştirmelidirler.
Geleneksel sistemin en büyük handikapı
tasarruf sahipleri ile borç alanlar arasındaki
aracılık işlevindeki başarısızlıktır.
Ekonomistlere göre, pahalı ve karmaşık
finansal ürünler, çarpık vergi ve diğer teşvik
unsurları, tasarruf sahiplerine anlamlı bir
getiri sağlanmaması ve reel ekonomiden
kopukluk konvansiyonel bankacılık
sisteminin yetersizlikleri arasında yer alıyor.
Herhangi bir ekonomide hane halkları uzun
dönemli tasarruf ihtiyaçlarından dolayı net
sermaye arzı yaratırlar; şirketler kesimi
ise net sermaye tüketicisi konumundadır.
Piyasadaki sermaye arz ve talebinin tutarı
ve süresi de genel olarak dengelidir. Dolayısı
ile, mantıksal olarak iyi işleyen bir finansal
sistemde finansal aracıların bilançolarının
genelde toplumun bir bütün olarak
ihtiyaçlarını yansıtması beklenir.
Öte yandan, araştırmalar konvansiyonel
finans sisteminde tasarruf sahipleri ve
borç alanlar arasındaki aracılık işlevinin
başarısız olduğunu göstermektedir. Finans
kuruluşları faize dayalı iş modelinden en
çok kendileri kazanç sağlarken; tasarruf
sahipleri yatırımları karşılığında makul
ve güvenilir bir getiri elde etmediklerini
düşünerek şikâyetçi oldular. Sonuç olarak,
araştırmalar tüketicilerin günümüzde
tasarruflarının yönetimi konusunda genelde
bankalara güvenmediklerini göstermektedir.
Tasarruf sahipleri bu güven eksikliği ve
uzun vadeli tasarrufların çok az teşvik
edildiği ya da hiç teşvik edilmediği yanlış
finans politikaları nedeniyle uzun vadeli
tasarruf tutarlarını azalttılar. Bankalar
da bu durumda vade uyumsuzluğundan
kaynaklanan ciddi bir risk üstlendiler ve bu
risk gerçekleşerek 2007-2008 krizine yol
açtı.
Dünya finans piyasalarında önümüzdeki
birkaç yıl boyunca finansal erimenin
olumsuz etkilerine karşı önlemler alınmaya
çalışılacaktır. Bu ortamda, Islami finans
sektörü için mesaj son derece açıktır:
“İşlevini yerine getiremeyen bir sistemin
ardından gitmenin hiçbir faydası yoktur!”
Derhal uyum sağlanmalı
İslami bankaların iş modelinde başlıca
segmentler – hanehalkları, şirketler ve
kamu kesimi – tarafından arz ve talep edilen
fonların aracılığı daha etkin ve gereğince
yerine getirilmelidir. Finansal ve reel sektör
arasındaki bağın güçlendirilmesi pozitif
yönde ayrıştırıcı bir faktör olacaktır.
Bu adımların beklenen bir sonucu
borç alanlar ve (uzun vadeli) tasarruf
sahiplerince talep/arz edilen fonların vade
uyumsuzluklarının azaltılarak, mudilere
anlamlı ve güvenilir getiriler sağlanmasıdır.
Kısa vadede fon maliyeti yükselse bile, orta
vadede sermaye ve likiditeyle bağlantılı
regülasyon maliyeti orantılı olarak
düşecektir.
Hedefe ulaşabilmek için bilgi, yasal
çerçevede belirlilik ve sorumlu inovasyon
olmak üzere üç faktöre öncelik verilmelidir.
Yasal çerçevede belirlilik ve açıklık,
İslami finans kuruluşlarına eşit şartlar
sağlamanın “olmazsa olmaz” koşuludur.
Neyse ki, 12’yi aşkın ülkede İslami
bankacılık sisteminin yerleştirilmesi için
mevcut yasalar ve mevzuat düzenlemeleri
yeniden değerlendirilmektedir. Bu olumlu
bir gelişme olmakla birlikte, büyük resim
ancak hükümetlerin temel finans ve
maliye reformlarına start verdikleri zaman
tamamlanabilecektir.
Son olarak, İslami hukukun esaslarına
bağlılığın ötesinde, sistemin bireyler
ve ekonomiler üzerindeki etkilerinin
gösterilebilmesi için “sorumlu inovasyon”
yaklaşımı ile hareket edilmelidir. Ancak,
konvansiyonel ürünleri İslamın esasları
doğrultusunda uyarlamayı bugüne kadar
nadiren başarabilen sektör için bunun kolay
olmayacağını söyleyebiliriz.
Imtiaz Ibrahim
İslami ekonomik sistemin finansal
boyutları hakkında açıklayıcı bilgi ve
kavrayış yetersizliği günümüzde en büyük
eksikliklerden biridir. Bu nedenle İslam,
modern ekonomi ve bankacılık sistemi
hakkında geniş kapsamlı bilgi sahibi olan
profesyoneller, hükümetler, düzenleyici
kurumlar ve nüfuz sahibi sektör liderleri
tarafından teşvik edilmelidir. Kısaca
söylemek gerekirse, sektör geleceğin
12.000 nitelikli liderini – tahmini çekirdek
kadronun yüzde 5’ini – yetiştirmek için
yatırım yapmalıdır.
19
Özkaynaklarına göre
en büyük 20 İslami banka
Küresel finans krizinin ardından devletin ve hissedarların sağladıkları sermaye desteği
birçok bankanın risk profilinin önemli ölçüde iyileşmesini sağladı.
17 İslami bankanın 1 milyar
ABD$ ve üzerinde özkaynaklara
sahip olmaları ve yasal sermaye
kriterlerini yerine getirmeleri
organik ve inorganik büyüme için
elverişli koşullar oluşturuyor.
En büyük 20 bankanın özkaynakları
Milyar
ABD$
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
CAGR
2012
%20,0
%13,9
%33,0
%17,4
Bu bankaların 14’ünün merkezi
QISMUT ülkelerinde.
%21,4
%15,4
%17,4
%18,2
%16,9
%18,5
%18,7
%12,6
%15,7
%13,6
%34,7
%14,8
%18,5
%14,3
%14,7
2009
Kaynaklar:
Not:
İran hariçtir.
Bayraklar İslami bankanın merkez ülkesini göstermektedir.
20
2010–12
%24,4
Sermaye yönetimi
Marjların eridiği bir ortamda sürdürülebilir kârlılığı sağlamak için, özellikle
Basel III düzenlemeleri ile artan sermaye yükümlülükleri dikkate alınarak,
her birim sermayenin optimum kullanımı sağlanmalıdır.
Basel III düzenlemelerinin uygulamaya başlanmasıyla,
İslami bankaların sermaye yükümlülüklerinin yüzde
25–40 artacağı, likidite karşılama ve net istikrarlı
fonlama oranlarını karşılamada baskı yaşayacakları
öngörülmektedir. Bu durumda, sürdürülebilir
büyümenin sağlanması için sermayenin çok
daha etkin bir şekilde kullanılması gerekecektir.
Muhtemelen bugüne dek bu denli yoğun bir kârlılık
baskısı yaşanmamış olan sektörde, İslami esaslara
uygun likidite yönetimi çözümlerinin sınırlı olduğu
konvansiyonel bankaların durumu daha da zordur.
Böylece, faaliyet alanı ve portföy bazında performans
daha doğru değerlendirilebilecek, yeni finansal
ürünlere ve çıkışlara ilişkin olarak daha doğru kararlar
alınabilecektir.
Sermaye optimizasyonu planlarını yakınlarda revize
eden İslami bankalar öngörülmeyen birçok gelişme ile
karşılaştılar. Bu durum kârlı gibi görünen portföylerin
daraltılması ve kaynakların sürdürülebilir faaliyet
alanlarına aktarılması yönünde zor ama gerekli
kararların alınmasına yol açtı.
Dr. Sandeep Srivastava
Sektörde neler yapılmalı?
İslami bankalar yatırılan her birim sermayenin
getirisini maksimize etmeye odaklanmalıdır. Risk
tabanlı performans ölçüm sistemi uygulanarak
kültürel değişimin önü açılmalıdır. Bu doğrultuda
yapılandırılmış fon transferi fiyatlandırma çerçevesi
oluşturulmalı, riskler çok daha kapsamlı bir şekilde
ölçülmeli ve sistematik maliyet dağıtımı mekanizması
uygulanmalıdır.
21
Kârlılıkta
hâlâ geri kalınıyor
En büyük 20 İslami bankanın özkaynak kârlılığı (ROE)*, karşılaştırılabilir
konvansiyonel bankaların özkaynak kârlılığının yüzde 19 altında gerçekleşti.
İslami bankaların kârlı bir şekilde
büyüyebilmek için, hızlı büyüme
ve verimlilik artışı hedeflerini
dengelemeleri gerekir. Ülke içinde
egemen olma, uluslararası ölçekte
büyüme ve sermaye yeterlilik/
likidite yükümlülüklerindeki
değişiklikleri kapsayan regülasyon
baskısı İslami bankalarda
“verimlilik” kavramını ön plana
çıkardı.
En büyük 20 İslami banka
Toplam aktifler — 2012
Milyar ABD$
80
60
40
20
0
Ortalama özkaynak kârlılığı 2008–12
%0
%15
Piyasadan dersler:
öneriler
• Segment ve pazarlarda büyümek
için finans ve telekomünikasyon
şirketleriyle iş birliği
• Müşteri analitiğine yatırım
• Uyumlu risk süreçleri ve sermaye
ürünleri ile sermaye planlamasının
iyileştirilmesi
*ROE: Özkaynak kârlılığı
Kaynaklar:
Not:
İran hariçtir.
Bayraklar bankaların bulundukları ülkeyi göstermektedir.
22
Ortalama
ROE*
Ortalama
aktifler
Ortalama artış
2008–12
En büyük 20 İslami banka
%12,6
21 milyar$
%15,8
Benzeri konvansiyonel bankalar
%15,0
75 milyar$
%13,8
%30
İslami bankacılıkta büyümenin
anahtarı: Yasal çerçevenin belirliliği
Yasal çerçevede belirlilik ve açıklığın İslami finansın gelişiminde
doğrudan pozitif bir etkisi bulunuyor.
İslami bankacılığın yüzde 20’nin üzerinde pazar
payına sahip olduğu Bahreyn ve Malezya referans
merkezi konumunda başarılı ülkeler iken, avantajlı
olmalarına rağmen diğerleri yüzde 5 veya daha düşük
pazar payıyla neden geride kalıyorlar?
Bu sorunun yanıtı “yasal çerçevede belirliliktir”.
Deneyimlere göre, düzenleyici kurumun İslami ve
konvansiyonel bankacılığın farklarını dikkate alarak
İslami bankalar için ayrı bir yasal çerçeve oluşturduğu
ülkelerde sektör daha hızlı büyümekte ve pazar payı
artmaktadır. Bu nedenle, İslami bankacılık sisteminin
hayata geçirileceği Afrika ve Asya ülkeleri için
başarının rotası oldukça bellidir: İslami bankacılık
için başlangıçtan itibaren ayrı bir yasal çerçeve
oluşturarak belirliliği ve açıklığı güvence altına almak.
Bankacılık sektörünün büyük ölçüde düzenlemeye
tabi olması nedeniyle, yasal çerçevenin belirliliği
ile performans başarısı arasındaki bağlantı çok
normaldir. Ayrı bir yasal çerçevenin birçok avantajı
bulunmaktadır; sektör oyunun kurallarının
net olmasının getireceği güven duygusundan
memnuniyet duyacak, düzenleyici kurum da planlı
ve proaktif bir yaklaşımla (reaktif veya krize karşı bir
önlem olarak değil) en iyi küresel uygulamaları yasal
çerçeveye entegre edebilecektir.
Ayrı yasal çerçeve, bankaların da şartları
uygulamalarını kolaylaştıracaktır. Genel kanının
aksine, ayrı bir çerçeve hazırlayarak zoru başaran
düzenleyici kurumun da işi kolaylaşacaktır.
Peki, ayrı bir İslami bankacılık çerçevesi nasıl bir
süreçte oluşturulabilir? En yakın tarihli örnekler
arasında Umman bulunmaktadır. Geçen yıla kadar
İslami bankacılığa izin verilmeyen tek GCC ülkesi olan
Umman’da 2012 yılında İslami bankacılığın en geniş
haliyle uygulanmasına izin verildi. Umman Merkez
Bankası aşağıdaki kaynaklardan yararlanarak altı ay
içinde 600 sayfalık çerçeveyi hazırladı:
Sohaib Umar
• Umman Bankacılık Yasası ve Basel II
düzenlemelerine dayalı olan mevcut konvansiyonel
bankacılık çerçevesi (İslami prensiplere aykırı
olmayan maddeleri)
• AAOIFI’nin (İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe
ve Denetleme Kurumu) İslami, kurumsal yönetim ve
muhasebe standartları
• Sermaye yeterliliği ve risk yönetimi konularında
IFSB (İslami Finansal Hizmetler Kurulu) standartları
• İslami kurumsal yönetim konusunda örnek
uygulamalar
Libya, Irak, Tunus, Kenya ve Nijerya’da İslami
bankacılık sisteminin uygulanması planlanıyor;
Kazakistan, Tacikistan ve Azerbaycan’ın da benzeri
planları bulunuyor. Bu ülkelerdeki hükümetlerin ve
düzenleyici kurumların başlangıçtan itibaren ayrı
bir yasal çerçeve oluşturmaları doğru olacaktır.
İslami bankacılık sektörünün hızlı ama sürdürülebilir
bir şekilde büyümesi için muhtemelen bu rota
izlenecektir.
23
Sukuk
Sukuk ihracı 2003 yılında 5 milyar ABD doları olan Malezya, bu rakamı 2012
yılında 130 milyar ABD dolarına yükselterek bu konuda lider konuma gelmiştir.
BAE merkezli bir İslami bankanın
2012’nin üçüncü çeyreğinde
ve yine BAE’den bir bankanın
2013’ün ilk çeyreğinde başarıyla
gerçekleştirdikleri ilk ana sermaye
(Tier 1) sukuk ihraçlarından birer
milyar ABD$ hasılat elde edildi.
İşlemlerde mudaraba yöntemi
küçük bir farkla (mudaribin
sermaye sahiplerini tazmin etme ve
anaparayı geri ödeme opsiyonuna
sahip olması) uygulandı. Bu yöntem
daha sonra kümülatif kupon
ödemesi opsiyonuyla şirketlere
uygulanabilmesi için revize edildi.
Kaynaklar:
Zawya, Thomson Reuters, Bloomberg ve EY analizleri
24
Sukuk ihracı
Yapının sorgulanması
“Şeytan ayrıntıda gizlidir.” — Mudaraba ve muşaraka yapılarında bir yasal hak / sorumluluk niteliği
taşıyan “opsiyon kullanmaya” ilişkin maddenin sermayeyi koruma amacı taşıdığı ileri sürülebilir.
Son zamanlarda, Basel III’ün ana sermaye kriterlerine
uygun hibrid sukuk ihraçları yapıldı. EY’nin müşteriler
ve İslam alimleri ile görüşmelerinde karma sukukun
“paraya çevrilme” bağlamında caiz olup olmadığına
ilişkin enteresan bir soru gündeme geldi.
Tazmin etmeye ilişkin bu opsiyon hukuken yasal bir
hak / yükümlülük niteliğini taşımaktadır. Dolayısı
ile, muşaraka ve mudaraba sözleşmelerinin ileride
sabit getirili araçlar olarak kullanılabilecekleri öne
sürülebilir.
2008 yılında İslam alimleri mudaraba ve muşaraka
yapılarında varlıkların nominal değerden geri alımını/
satın alınmasını yasakladılar ve rayiç piyasa değeri
üzerinden satış yapılması gerektiğine hükmettiler.
Böylece sukuk gibi sabit getirili yatırım araçlarının
işlemleri sürdürülemez hale geldi çünkü sukuk
yatırımcıları muşaraka veya mudarabaya dayanak
olan varlığın vade tarihindeki piyasa değerinden
kaynaklanan özkaynak riskine maruz kaldılar.
İslam alimleri tazmin / telafi etmenin nominal
değerden satın alma ile aynı şey olmadığına ikna
olurlarsa, icara sukuku ihraç edemeyenler (çünkü
yapılandırma için yeterli maddi varlıkları olmayabilir)
“tazmin etme” kavramından hareketle muşaraka ve
mudaraba sözleşmelerini İslami esaslara uygun sabit
getirili araçlar olarak yeniden kabul ettirebilirler. Kurul
henüz bu konuda nihai bir karara varmamıştır.
Nida Raza
Daha sonra yapılan değişikliklerle mudarabaya
dayanak teşkil eden varlıkların satış bedelinin
mudaraba sermayesinden düşük olması halinde,
Mudaraba ihraççısına mudaraba sukuk yatırımcılarını
tazmin etme ve belirli koşullarda aradaki farkı telafi
etme opsiyonu tanındı.
25
Birincil Sukuk
ihraçları 2013
Almanya
Çin
•1
• 55
Lüksemburg
•3
• 275
Pakistan
•1
• 20
•1
• 419
Singapur
Gambiya
• 525
• 76,914
• 49
• 46
Suudi Arabistan
Türkiye
• 20
• 14,491
•7
• 4,770
BAE
Kuveyt
•2
• 44
• 12
• 6,818
Endonezya
• 53
• 6,718
Birleşik Krallık
•1
• 11
• İhraç adedi
• Toplam ihraç tutarı (Milyon ABD$)
Katar
•8
• 2,274
Bahreyn
• 25
• 1,585
Kaynaklar:
Zawya, Thomson Reuters ve Bloomberg
26
•3
• 423
Malezya
Brunei Darü’s-Selam
• 14
• 1,085
Maldivler
•1
•3
27
28
Dönüşüme
hazırlık
29
QISMUT
Güçlü yönler
Dünya ekonomisinde “ağırlık merkezinin” doğuya kayması İslami bankacılık
sektörünü güçlendirecektir.
Ekonomi
4.8t$
QISMUT ülkelerinde
GSYH’nin yılda
yüzde 6,7 artışla
2018 yılına kadar
4,8 trilyon ABD$’ı
aşacağı öngörülüyor.
Kişi başına ortalama
milli gelir 5.500 –
103.000 ABD doları
arasında değişiyor.
Banka
müşterileri
252m
%90
QISMUT ülkelerinde
toplam nüfusun 2018
yılına kadar 419
milyonu (286 milyonu
15–64 yaş aralığında
olmak üzere) ve
banka müşterilerinin
252 milyonu aşacağı
öngörülüyor.
QISMUT ülkelerinde
banka aktiflerinin
GSYH’ye oranı
gelişmiş ülkelere
göre çok düşüktür.
İslami finans sektörü
konvansiyonel finans
sektöründen pazar
payı kapmakta ve
“gölge ekonominin”
zayıflamasına destek
olmaktadır.
Yeni pazarlar
Ticaret
3.6t$
Altı ülkenin ticaret
hacmi mevcut on
yılda %49 artacaktır.
Dünya ticaret dengesi
gelişmekte olan hızlı
büyüyen ülkelerin
lehine değişmektedir.
En büyük ticari
fırsatlar ulaşım,
makina ve ekipman
sektörlerinde
ortaya çıkacaktır.
Kaynaklar:
Global Insight, EY analizleri
30
Bankacılık
penetrasyonu
13
Ülkeler arası bağlantılar ve
iş birlikleri uzmanlık sinerjisi
yaratabilecek, yeni segment ve
ülkelerdeki ‘bastırılmış’ talebin
karşılanmasına zemin hazırlayacaktır.
Hammad Younas
QISMUT ülkeleri ve
diğer İslami finans
merkezlerinin
yanı sıra, 13 yeni
ülkede İslami
bankacılık sisteminin
uygulanması için
düzenleyici ve
hukuki çalışmalar
sürmektedir.
T
...ama zorluklar da var
Başarılı ve aşamalı bir şekilde büyüyebilmek için doğru operasyon çerçevesi
oluşturulmalı ve bankacılık modeli yerel şartlara uyarlanmalıdır.
Sosyopolitik
istikrar
Yasal çerçevenin
belirliliği
Operasyon kalitesi
Hızlı büyümenin bir bedeli vardır.
Önde gelen İslami bankalar performans
düzeylerini korumak ve daha hızlı
küreselleşebilmek için – özellikle
müşteri oryantasyonu, kurumsal
yönetim ve teknoloji konularında
– bundan böyle aşamalı olarak
ilerlemelidirler.
İslami finans sisteminin yasal çerçevesi
oluşturulmamış olsaydı, ilerleme çok daha
yavaş seyredebilirdi. Kapsanması gereken
önemli başlıklar: Arz (münhasıran İslami
bankacılık / geleneksel sistemin İslami
birimleri); talep yönetimi (ürün fiyatı,
tüketicinin korunması, kurumsal
yönetim) ve altyapı (likidite
yönetimi, farkındalık,
Ölçek
Teknoloji
yetenek
havuzu).
İslami bankaların çoğu
Mobil bankacılık EY’nin
görece küçük ölçeklidir
görüştüğü üst düzey
ve operasyonları genelde
yöneticiler tarafından en alt üst edici
1–2 ülkede yoğunlaşmıştır.
beş megatrend arasında sayıldı;
Büyük merkezlerde satın
ancak bu fırsatı somut bir avantaja
alınacak hedefler ise
dönüştürebilmek için hâlâ kat
çok kısıtlıdır.
edilmesi gereken uzun bir
yol bulunuyor.
“Arap Baharı” ile Ortadoğu ve
Afrika’daki bölgesel çalkantılar
İslami esaslara bağlılık konusunda
hassas olan yatırımcıları ve
şirketleri bezdirebilir. Ayrıca
İslami finans konusu politize
edilmemelidir.
“Yıkıcı inovasyon” İslami bankacılık sektöründe zorunlu olan reformların hayata geçirilmesini mümkün
kılabilir. Umman örneğine bakarsak, ülkede İslami bankacılık yasası uyarınca emtia murabahasına
izin verilmiyordu. Emtia murabahası ve tavarruk uygulamalarına (suistimaline) yönelik tartışmalar
uzun zamandan beri İslami bankacılığın savunucularına düş kırıklığı yaşatıyor. Bankalar, çok taraflı
örgütler ve İslami kurumlar ürün geliştirme çalışmalarının sürmesi için bu (küçük) ‘iyileştirme’ fırsatını
değerlendirebilirler.
31
Etkileyen faktörler
Makro ve
mikro
ölçekte
dış
gelişmeler
Hızlı büyüyen pazarların yükselişi
Önemli mevzuat reformları
Yeni pazarlarda açılım
Dijital teknoloji ve mobil bankacılık
Hızlı büyüyen pazarlar ile bağlantılar
Sorumlu bankacılık
Fırsatlar
Demografi
Bekleyen
zorluklar
32
İstihdam yaratma
Banka operasyonlarının dönüştürülmesi
Sürdürülebilir ve sorumlu
büyüme için bir senaryo örneği
Etken Ne anlama geliyor?
Sosyal
yarar
Olumsuz (alkol, tütün, faiz) ve
olumlu (yenilenebilir enerji, sosyal
konut projesi) öğeler doğrultusunda
sosyal yarar gözetilen ve
İslami esaslara uygun işlemler;
bu yaklaşımı kredi analizlerinde
ve karar süreçlerinde uygulamak;
zekat, vakıf ve devlet fonlarını
iktisadi hedefi olan yatırımlara
yönlendirmek
Müşteri
odaklılık
Kapsayıcı ve erişilir olmak için
çeşitlendirmeye gitmek; tüm müşteri
segmentlerine analitik bir yaklaşım
temelinde hizmet sunmak; küçük ve
orta boy işletmelere hitap eden bir
operasyon modeli uygulamak
Bağlantılar
Önemli finans piyasalarında —
nüfus ve iş merkezlerinde varlık
göstermek; büyümenin dinamosu
olan Çin ve Hindistan’ı da içeren
ülkelerle bağlantı kurmak; dijital
bankacılık ekonomisinin tetikleyicisi
olmak
Neden önemli?
• Salt fiyat rekabetinden uzaklaşmak
• Daha büyük ve yerleşik
konvansiyonel bankalarla
direkt rekabetten kaçınmak için
‘satılabilir’ özgün değer teklifi
geliştirmek
• ‘Ana akım’ bankalar arasına
girmek; İslami kesim dışında
müşteri edinmek
Neden önemli?
• Pazar payını kâr ederek büyütmek
• İstihdam yaratmak (QISMUT ve
diğer İslami finans piyasalarındaki
reel ihtiyaçlara cevap verebilmek)
Neden önemli?
• Dünya ticaretinde güç merkezi
hızlı büyüyen pazarlara kayıyor
• Mobil bankacılık gelişmekte olan
ülkelerde bankacılık faaliyetini
köklü bir şekilde dönüştürüyor
33
Dönüşüm, artan sayıda
güvenilir referans merkezi ile
hayata geçiriliyor
Dubai
Finansal ve reel sektör arasındaki
bağların güçlendirilmesi hedefleniyor
Dubai’yi İslami ekonominin
başkenti olarak destekleyen yedi faktör
Sukuk ve
tüm İslami
finansal
hizmetlerin
merkezi
4 trilyon
dolarlık
küresel helal
ekonomisinin
çözüm
sağlayıcısı
İslami finans
uygulamalarının
yasal
çerçevesinin
ve
düzenleyici
kurumların
varlığı
Aileler
için dünya
çapında
popüler bir
turizm
merkezi
olması
İslami dijital
ekonominin
e-ticaret için
bir platform
oluşturması
İslami moda,
tasarım,
mimari ve
sanatta
dünya
başkenti
İslami
ekonomi
standartlarının ve
sertifikasyonlarının
dünya
merkezi
Dubai’nin heyecan verici ve iddialı bir misyon üstlendiği
görülmektedir. Ülkenin başarısı tüm İslami finans
piyasalarında performans çıtasını yükseltecektir.
En büyük risk unsuru ise icraat kalitesidir.
34
İstanbul
hayata geçiriliyor
Ardı ardına gerçekleştirilen sukuk ihraçları, Türkiye’nin dünya
İslami finans haritasında güçlü bir konum edinmesini sağladı.
Birçok kurum Türkiye’de ilk kez yatırım yaptı.
Dünya Bankası ve T.C. Hazine Müsteşarlığı iş birliğinde Dünya
Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi açıldı ve
Borsa İstanbul çatısı altında İslami Finans Araştırma Merkezi
kuruldu.
Türkiye’deki katılım bankalarının kârlılık oranları küresel
sektör ortalamasının üzerinde seyrediyor.
Yalnızca dört katılım bankası bulunan Türkiye’deki arz
yönlü darboğaz sektörel gelişime ivme kaybettirmektedir.
Katılım bankacılığının potansiyelinden tam olarak
yararlanmak için yasal çerçeve belirgin hale getirilmeli;
bankacılık, İslami sigorta (tekafül) ve fon yönetimi
alanlarında yeni finans kurumları piyasaya girmelidir.
35
Kuala Lumpur
hayata geçiriliyor
İslami bankacılığın 2020 yılına kadar ‘ana akım’ bankacılığa
dâhil olması için istikrarlı ve kararlı bir program izleniyor.
Devlet hukuki ve düzenleyici güçlü destekler sunuyor; İslami
Finansal Hizmetler Yasası – 2013 yürürlüğe girdi.
Malezya, sukuk piyasasında dünya lideri.
Eğitim alanında devreye alınan girişimler: INCEIF (Uluslararası
İslami Finans Eğitim Merkezi), ISRA (Uluslararası İslami Finans
Araştırma Akademisi), IBFIM (İslami Bankacılık ve Finans
Enstitüsü). İçinde bulunduğumuz on yılda finans sektöründe
yaklaşık 56.000 kişilik (%33) ek kadro ihtiyacı bulunuyor.
Malezya İslami finansa açılmakta olan ülkeleri aktif bir şekilde
destekliyor.
Güçlü performansın kalıcı olması için ülkedeki kurumların
yapısal dönüşümden geçmeleri; konvansiyonel bankaların
İslami banka iştiraklerinin marka konumlandırma
ve sermaye planları ile ana bankanın stratejisini
yönlendirme kabiliyetlerini yeniden değerlendirmeleri
gerekiyor. İslami iştiraklerin stratejik ve finansal açıdan
bağımsız olmalarının doğru olacağını düşünmekteyiz.
36
Londra
hayata geçiriliyor
Birleşik Krallık’ta ilk kez bakanlıklar seviyesinde, Barones
Warsi ve Hazine Bakanlığı Finansman Sekreteri
eş başkanlığında İslami Finansman Çalışma Grubu kuruldu.
Vergi sistemi ve düzenleyici çerçevenin uyumlandırılması
devletin öncelikli hedefleri arasında bulunuyor.
12’yi aşkın bankanın İslami finans çözümleri sunduğu
Londra’da kısmen veya tümüyle İslami finans kaynaklarıyla
inşa edilen Shard, Chelsea Barracks, Harrods ve Olympic
Village gökyüzüne yükseliyor.
Devlet sukuku ihracı ve Londra Borsası’nda İslami endeks
oluşturulması çığır açıcı atılımlar arasında bulunuyor.
İngiliz şirketlerinin gelişmekte olan hızlı büyüyen
ülkelerle yakın bağlantı kurma hedeflerinden hareketle,
İslami finans çözümlerinin rağbet göreceği öngörülüyor;
yine de İslami finans kurumlarının eşit rekabet şansına
sahip olmaları şimdilik kolay değil.
37
Manama
hayata geçiriliyor
Standart belirleyici dört uluslararası kuruma ev sahipliği:
AAOIFI - İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve
Denetleme Kurumu, IIFM - Uluslararası İslami Finans Piyasası
Kurulu, IIRA - İslam Ülkeleri Uluslararası Derecelendirme
Ajansı ve GCIBAFI - İslami Bankalar ve Finansal Kurumlar
Genel Konseyi
İslami bankacılık sektörüne iniş ve çıkış dönemlerinde yol
gösterici güçlü yasal çerçeve ve düzenlemeler
Vakıf Fonu (Waqf Fund): Araştırma ve geliştirme faaliyetlerini
desteklemek için Merkez Bankası başkanlığında düzenlenen
sektörel yuvarlak masa toplantıları
400’ü aşkın İslami ve konvansiyonel finans kuruluşuna ev
sahipliği ile finansal hizmetler sektörüne yetenek havuzu
sunumu
Küresel İslami finans sektörünün geçiş sürecinde olması,
politika yapıcıların ve İslami bankaların yeni bakış açıları
ve daha etkin çözümler geliştirmeleri için elverişli bir
ortam oluşturuyor.
38
39
40
Performans
tahminleri
41
2018 yılında sektör…
bir senaryo örneği
QISMUT ülkelerinde aktif büyüklüğünün 1,6 trilyon ABD$’a ve kâr havuzundaki
payın yüzde 48’e ulaşacağı öngörülüyor.
QISMUT ülkelerinde, İslami bankacılık varlıklarının 2013 yılında 662 milyar ABD$’ı
aştığı tahmin ediliyor.
2013–18 dönemi için tahmini CAGR: %19,7; bu altı önemli pazarda aktif büyüklüğünün
1,6 trilyon ABD$’a ulaşması bekleniyor.
Küresel İslami bankacılık aktiflerinin 2018 yılında 3,4 trilyon ABD$’a ulaşacağı öngörülüyor.
Büyümeyi tetikleyen başlıca faktörler: Bazı İslami finans piyasalarındaki ekonomik istikrar;
görece büyük İslami bankaların bir sonraki gelişim aşamasına geçmek için kapasite ve
yetkinliklerini artırmaları ve hızlı büyüyen pazarlar ve sektörler ile bağlantıların güçlenmesi.
QISMUT ülkelerinde 2013’de 662 milyar $ olan aktif büyüklüğü
2018’de 1,6 trilyon dolara yükselebilir.
Türkiye
Endonezya
113
121
26
48
68
95
2013e*
Aktifler
(Milyar
ABD$)
285
S.Arabistan
632
2018f*
Aktifler
(Milyar ABD$)
140
392
Malezya
BAE
Katar
* e: ölçümlenen
f: tahmin edilen
Kaynaklar:
42
166
205
QISMUT ülkelerinde 2012 yılı tahmini İslami banka kârları
9,4 milyar ABD$ seviyesinde gerçekleşti.
İslami banka ‘kâr havuzu’ — QISMUT
2018 yılına kadar, QISMUT ülkelerindeki İslami banka
kârları 26,4 milyar ABD$’a (toplam kâr havuzunun %48’ine)
ulaşabilir.
Bazı büyük İslami bankaların halen yürüttükleri küreselleşme
ve operasyonel dönüşüm projeleri kârlarını yüzde 15’e kadar
artırarak, önde gelen finans kuruluşları ile aralarındaki farkı
kapatmalarına yardımcı olabilir.
Küresel ölçekte İslami banka kârlarının 2018 yılına kadar
30,5 milyar ABD$’a ulaşacağı (ağırlıklı olarak bireysel
finansman kaynaklı) öngörülüyor.
Kaynaklar:
Banka finansal tabloları, EY analizleri
43
Sosyal açıdan yararlı
bankacılığa geçiş
Sorumlu
yatırımcı
Yönetilen varlıklar arasındaki
sosyal sorumluluk yatırımlarının
(SSY) 2015’e kadar 26 trilyon
doları aşacağı öngörülüyor
Sorumlu yatırım anlayışı sosyal, çevresel
ve etik faktörleri kapsıyor
İslami bankalar sosyal sorumluluk
yatırımlarının bazı unsurlarını
onaylıyorlar
Uyum ve
teşvik
Düzenleyici kurumlardan
rehberlik ve raporlama
çerçevesi
İslami bankaların rapor ve
açıklamaları (gönüllülük esasına dayalı)
Kurumsal müşterilerin rapor ve açıklamaları
Uyum amaçlı değerlendirme
ve karşılaştırma
Ekonomik
hedefler
Geniş kitleleri ve küçük ölçekli işletmeleri düşük maliyetli
ve uzun vadeli zekât, vakıf ve devlet
fonlarından yararlandırmak
Kapsayıcı büyümeyi teşvik etmek için fon maliyeti avantajının
aktarılmasına dayalı varlık stratejisi (yüksek getirilerden
yararlanmak için maddi sıkıntısı olan segmentlere yatırım
yapılan geleneksel mikrofinans modellerinden
farklı olarak)
Malezya’da
SSY’ler sisteme dâhil edildi
• ESG Endeksi (çevre, sosyal sorumluluk ve
kurumsal yönetim) oluşturuldu
• SSY sukuk çerçevesi destekleniyor
• Devlet SSY’leri olan şirketlere yatırım yapmak
için bir girişim sermayesi fonu kuracak
Rauf Rashid
44
Yeniden büyümek için ara verildi
İslami bankacılık sektörünün güçlenmesi için 2011–12 yıllarında başlatılan
operasyonel dönüşüm sürecinin tamamlanması en az 2–3 yıl daha sürecek.
Aktiflerde artış
2013e*
2018f*
Operasyonel
iyileştirmelere
öncelik verilmesi
nedeniyle
büyümede
dikkat çekici
ivme kaybı
Verimlilik
kazançları,
bireysel / ticari
finansman ve
yeni
pazarlarla
canlanma
%16,9 %21
Kârlılık
2013e*
%1,6
Aktif kârlılığı –
Kısmen, uzun
dönemli değeri
olan yatırımlar
ve verimsizlikler
nedeniyle düşük
2018f*
%1,9
Başarılı dönüşüm
aktif kârlılığını
%15 artırabilir.
Müşteri
2013e*
38m
Ortalama ürün
sayısı (2,1)
yetersiz
2018f*
70m+
İslami finans
merkezlerinde
önemli gündem
konuları:
Segmentasyon
ve çapraz
satış
* e: ölçümlenen
f: tahmin edilen
Kaynaklar:
Merkez bankaları, BMI, banka finansal tabloları,
EY’nin bazı banka ve ülke analizleri
45
KOBİ’lerin girişim sermayesi
ile desteklenmesi pozitif yönde
farklılaşma sağlayabilir
KOBİ’lerin özkaynak finansmanında karşılaştıkları
engellere çözüm olarak on yılda bir gelebilecek yeni
bir fırsat doğdu: Kitle finansmanı (crowd-financing)
mekanizması ile yüksek büyüme potansiyeline
sahip (start-up) yeni şirketler ile KOBİ’lerin sermaye
ihtiyaçları karşılanabiliyor.
Bu adımlar hukuki ve düzenleyici çerçevenin
uyarlanmasını, vergi indirimlerini ve kitle finansmanı
sürecinde özel sektör yatırımcıları ile birlikte
yatırım yapılabilmesi için ortak yatırım fonlarının
oluşturulmasını içeriyor.
GCC ülkelerindeki KOBİ’lerin sermayeye erişim
olanakları gelişmekte olan diğer ülkelerdekinden
çok daha sınırlı. KİK ülkelerinde KOBİ finansmanının
toplam finansmandaki (kredilerdeki) payı ancak
%2 iken, bu oran MENA (Ortadoğu/Kuzey Afrika)
bölgesinde %8’dir. KOBİ’lerin GSYH’ye katkısının
Suudi Arabistan, BAE ve Ürdün’de %30, Mısır’da %70;
istihdama katkısının BAE’de %30, Suudi Arabistan ve
Kitle finansmanında az sayıda kaynaktan sağlanan
büyük montanlı fonlar yerine çok sayıda kaynaktan
sağlanan küçük fonlarla proje ve şirketler finanse
ediliyor. Dünya genelinde politika yapıcılar KOBİ’lerin
istihdama ve ekonomik büyümeye katkılarını dikkate
alarak, kitle finansmanını teşvik etmek için çeşitli
adımlar atmaya başladılar.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
ABD
Kanada
Birleşik Krallık
Japonya
Singapur
Hong Kong
Avustralya
İsveç
Almanya
İsviçre
Danimarka
Hollanda
Norveç
Belçika
Fransa
Yeni Zelanda
Finlandiya
Güney Kore
Tayvan
İsrail
Avusturya
Çin
İrlanda
İspanya
Malezya
Güney Afrika
Şili
Suudi Arabistan
Polonya
Global Girişim Sermayesi ve Özel Yatırım Fonları – Ülke Çekicilik Endeksleri
Kaynaklar:
116 ülkeyi kapsayan endeksler Navarra Üniversitesi (İspanya), IESE Business School
tarafından oluşturulmuş olup, EY sponsorluk desteği sunmuştur.
46
Mısır’da %40, Ürdün’de ise %50 olması göz önünde
bulundurulduğunda, kredi havuzundaki KOBİ payının
çok eşitsiz olduğu görülmektedir.
İstihdam artışını, inovasyonu ve
ekonomik canlılığı tetikliyor.
Ayrıca, GCC ülkelerindeki varlıklı kesimin profesyonel
olarak yönetilen küçük ve orta ölçekli (uluslararası
ya da bölgesel) fonlara erişim imkânı yok denecek
kadar azdır. Orta ölçekli işletmelerin penetrasyonunu
sağlamak için küçük ölçekli sermaye platformları
oluşturmak faydalı olacaktır.
Girişim sermayesi yatırımları
için en çekici 10 ülke arasında
hiçbir İslam ülkesi bulunmuyor.
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Portekiz
Hindistan
Lüksemburg
Tayland
Türkiye
Brezilya
Çek Cumhuriyeti
Meksika
BAE
Estonya
Macaristan
Kuveyt
Rusya Federasyonu
Kıbrıs
Slovenya
Kolombiya
Slovakya
Litvanya
Tunus
Romanya
51
52
53
54
55
56
57
58
Bulgaristan
37
Hırvatistan
36
Mısır
35
Endonezya
34
Umman
33
Fas
32
Ürdün
31
Arjantin
30
İtalya
Malezya (#25), Suudi Arabistan
(#28) ve Türkiye (#35) nispeten
iyi konumda bulunuyorlar.
47
48
CEO gündemi
49
İslami bireysel bankacılıkta
dönüşüm
Birçok İslami bankanın kârlılığı konvansiyonel
bankalarınkinden daha düşüktür. Tahminlerimize
göre, genelde giderlerinin daha yüksek olması
nedeniyle, İslami bankaların kârlılığı konvansiyonel
bankalarınkinin yüzde 19 altındadır.
Konvansiyonel bankalara kıyasla, İslami bankaların
ürünleri daha karmaşıktır, geçişler ve işlem aşamaları
daha fazladır. Genelde ölçek sınırlıdır ve kıyı
bankacılığı kolay değildir. Kredi döngüsünde, kredi
süreçlerinin zayıflığı ve çoğunlukla gayrimenkul
ağırlıklı portföyler nedeniyle risk maliyetleri daha
yüksektir.
Aynı zamanda, tüketici araştırmalarımız İslami
bankaların müşteri kazanmak ve en sadık
müşterilerini kaybetmemek için müşteri hizmetlerinin
kalitesini yükseltmeleri, satış/pazarlama altyapısı
ve kanalları ile ürün portföylerini genişletmeleri
gerektiğini göstermektedir.
Dolayısı ile, İslami bankalar sıklıkla kâr artışı ve
hizmetlerin güçlendirilmesi hedefleri arasında bir
ikilemle karşı karşıya kalmaktadırlar. Buna karşılık,
birçok İslami banka maliyetlerini iyileştirmek için
maliyet ve risk dönüşüm programları uygulamaya
başlamıştır. Kanımızca bu girişimler yeterli değildir ve
kârlı büyümeyi başarabilmek için aşağıdaki üç alanda
köklü değişiklikler hayata geçirilmelidir:
Çapraz satış
İslami bankaların genel olarak çapraz satış fırsatlarını
pek değerlendirmedikleri söylenebilir. Müşteri
başına ortalama ürün sayısı (2,1) konvansiyonel
bankalardaki üst segment ortalamasının (4,9)
hayli altındadır. Müşteri analitiği çözümlerinden
yararlanılarak ve satış ekibinin üretkenliğini artırarak
geliştirilecek hedef odaklı bir çapraz satış programı bu
rakamı kayda değer düzeyde yukarı çekebilecektir.
50
Servet yönetimine odaklanma
İslami bankalar, varlıklı kesimi hedefleyerek ve
servet yönetimine odaklanarak satış gelirlerini
daha çok artırabilirler. Segment odaklı bir
strateji uygulayabilmek için, segment teklifi (ve
markalandırması), ilişki modeli, hizmet modeli ve
etkin altyapı tespit edilmelidir.
Hizmet kalitesi ve verimlilik
Birçok İslami banka maliyetlerini iyileştirebilmek
için verimlilik projeleri uygulamaya başlamıştır.
Kanımızca, verimliliğin yanı sıra hizmet kalitesine, hızlı
hareket etmeye ve risk yönetiminin iyileştirilmesine
de odaklanılmalıdır. Bu ise, mevcut sistemlerle birlikte
aksaksız çalıştırılan veya bu sistemlerin yetersiz
olduğu alanlarda kullanılacak dijital teknolojilerden
yararlanılarak, tüm süreçlerin iyileştirilmesine yönelik
bir “yalın bankacılık” projesinin hayata geçirilmesiyle
başarılabilir.
Maliyet iyileştirme ile satış artışına birlikte odaklanılan
bu denli kapsamlı bir program sıra dışı liderlik
yetenekleri ve yönetim becerisi gerektirir.
Jan Bellens
Müşterileri
iyi tanıma
hedefi
Önde gelen İslami bankacılarla
görüşmelerimizde, CEO
Gündemi’ndeki önceliklerin
2011-12 döneminde belirtilenlerle
aynı olduğunu gördük. Sonuçta,
bankaların müşterilerini daha iyi
tanımaları ve müşterilerinin işlerini
daha iyi öğrenmeleri gerekiyor.
Müşterileri ve müşterilerin
işlerini daha iyi öğrenmek bir
zorunluluk olmanın ötesinde,
CEO’ların davranışsal bilgiyi
bankacılık hizmetleriyle
bağlantılandırmalarına da yardımcı
olacaktır. Bankalar bugüne kadar
geniş kapsamlı müşteri bilgilerini
saklamakla birlikte, bu bilgilerden
yararlanmak için pek bir şey
yapmadılar.
Müşteri başına ortalama ürün sayısını
mevcut 2,1’den üst kategori ortalaması 4,9’a
çıkararak bu müşterilerden elde edilecek kâr
yüzde 40; bazı İslami bankalarda özkaynak
kârlılığı ise yüzde 5 artırılabilir.
Kaynaklar:
EY analizleri
Abid Shakeel
51
Neden segmentasyon ve
neden şimdi?
İslami bankaların ihtiyaçları
Segmentasyonun yararları
Kârlılığa etki
İhtiyaç odaklı satış
Veri analitiği çözümleriyle müşteri bilgilerini
derleme
Müşteri ihtiyaçlarının tespiti
Müşteri toplantısı başına satışlarda artış
Kârlı ürün yelpazesi
Farklı segmentler için ürün
yelpazesi oluşturma
Kaliteli müşteri çekmek için doğru
ürün yelpazesi
Müşteri kârlılığında ve ortalama ürün
sayısında artış
Farklı kanallardan pazarlama
Doğru müşterilere, doğru ürünlerle, doğru
zamanda ulaşma
Hedef odaklı pazarlama kampanyaları
Pazarlama yatırımlarında getiri artışı
Müşteri memnuniyetinde artış
Müşteri desteğini artırma; eş, dost,
akrabaya tavsiye edilme
Müşteri desteğinin ve
memnuniyetinin artması
Daha düşük maliyetle
daha çok müşteri kazanma
Segmentasyon satış artışının yanı
sıra, pazarlama ve satış personeli
prim giderlerinde optimizasyon
sağlanmasına hizmet edebilir.
Doğru yapılması halinde, hem
satışları artıran, hem de maliyetleri
optimize eden bir araçtır.
Mohammed Khan
52
Bankalar uzun zamandan
beri müşterileri, genelde gelir
dilimlerine göre segmentlere
ayırıyorlar. Segmentasyon yeni bir
kavram değilse de, veri ambarları,
müşteri profilleme ve eğilim
modellemesi yöntemleri ile veri
toplama ve analiz tekniklerinde
kaydedilen ilerlemeler İslami
bankalara müşterilerini daha
yakından tanıma ve yeni müşteri
edinme fırsatı sunuyor.
EY’nin İslami bankacılık
anketine katılanların
%69’u
bankalarının ürün kârlılığını
ve dolayısı ile müşteri
kârlılığını ölçemediğini
belirttiler.
Öte yandan, ankete katılanların yüzde 62’si müşteri profiline göre
segmentasyon yapmadıklarını, yüzde 10’u ise bankalarında segmentasyonun
nasıl yapıldığını bilmediklerini belirtti.
Kâr getiren ve hedefe uygun ürün yelpazesi oluşturmak da segmentasyonla
doğrudan bağlantılıdır; ankete katılanların yüzde 69’u bankalarının ürün
kârlılığını ve dolayısı ile müşteri kârlılığını ölçemediğini belirttiler.
53
Hedefler aksiyonlarla
desteklenmeli
Yeni ürün arayışları mayın
tarlasında dolaşıyor hissi
uyandırabilir ve bu durumda en
güvenli yol pazar liderinin izinden
gitmektir. Ancak en büyük ödül yeni
ürün inovasyonu ile kazanılabilir;
müşteri görüşlerine, veri
madenciliği çözümlerine, profilleme
ve eğilim modellerine dayanarak
geliştirilen ürünler ile reel kazanç
getirecek teklifler sunulabilir.
Ürün geliştirmeye, yol haritasının
diğer kilometre taşlarıyla birlikte
eğilinmesi halinde hem ortalama
ürün sayısı, hem de satışa
dönüştürme oranı (sales conversion
rate) yükselebilecektir.
Ankete katılanların
%44’ü
kârlılıkları artırmak için
en çok müşteri tabanını
büyütmeye öncelik
verdiklerini, ancak yüzde
50’yi aşan bir bölümü
mevcut ya da hedef müşteri
kitlesine uygun ürün
yelpazesine sahip
olmadıklarını belirtti.
Ayrıca,
%30’u
2014 için henüz yeni ürün
geliştirmediklerini ve
%12’si
2014’de hangi ürünlerle
piyasaya çıkacaklarını henüz
tespit etmediklerini ifade
etti.
Not:
APH — Average Product Holding
54
Segmentasyon için
altyapının değerlendirmesi
Temel
• Müşteri bilgilerinin tutulduğu veri
ambarı yoktur.
• Pazarlama bölümü pazarın
bütününün hedeflendiği
kampanyalar düzenler.
• Ortalama ürün sayısı
ölçülmez.
• Ürün veya müşteri
kârlılığı ölçülmez.
Orta düzey
• Müşteri bilgileri bir veri ambarında
tutulur.
• Müşteri analitiği grubu ortalama ürün
sayısı ve kârlılıklarla ilgili bilgi verir.
İleri düzey
• Müşteri bilgileri, verilerin sorgulanıp analiz
edilebildiği ayrı bir veri ambarında tutulur.
• Hesap/ürün sahibi müşterilere uygun eğilim
modelleri geliştirmek için gelişmiş veri
analitiği teknikleri kullanılır.
• Pazarlama ve ürün ekipleri satın alma
eğilimi olan müşterileri belirlemek için
müşteri bilgilerinden yararlanır.
• Müşterilerle görüşme programı
şubelerde hazırlanır.
• Ayrıntılı müşteri profilleri çıkaran ürün ve
pazarlama ekipleri ürün portföyünü ve hedef
müşteri penetrasyonunu düzenli olarak
değerlendirir.
• Pazarlama ekipleri ürün, temas noktası ve
hedef müşteri bazında iletişim stratejileri
geliştirir.
• Müşteri ekipleri çapraz satış fırsatları
yakalamak için hedef/potansiyel müşteri
bilgisi raporları hazırlar.
İnovasyon sürecinde müşteri
görüşlerinden yararlanabilen
İslami bankaların başarı şansı
daha yüksek olacaktır.
55
Çapraz satış operasyon
modeli
Ekip çalışmasına
dayalı bir yönetim
modeli oluşturmak için
ürün ve pazarlama
ekiplerinin aynı
strateji doğrultusunda
çalışmaları
Müşteri ihtiyaçlarını öğrenebilmek için
geçmiş banka ilişkilerinin, sektörün,
arz ve talep faktörlerinin analizi
Proaktif bir yaklaşımla,
kurumsal müşterilere
yönelik müşteri ilişkileri
planlaması
Müşteri
ilişkileri
yöneticileri
Analitik ve yönetim bilgi
sistemlerinden (MIS)
yararlanılarak müşteri
ihtiyaçlarının ve potansiyelinin
simulasyonu
Çapraz satış
operasyon
modeli
Potansiyel müşteri bilgilerinin
ve fırsatların izlenmesi için
BT sistemlerinin uyarlanması
Müşteriyle
birlikte
büyümek
Ürün
ekipleri
Ticari
istihbarat
Planlı çağrılarla potansiyel
müşterileri kazanmak
Müşteri penetrasyonu
hedefiyle satış ve ürün
ekiplerinin birlikte
çalışması
Müşterilerin spesifik bankacılık işlemlerinin
raporlanması için ticari bilgi toplama ve yorumlama
(business intelligence) sistemlerinin uyarlanması
Organizasyon bünyesinde kopuklukları gidermek
ve ticari/destek fonksiyonların birlikte çalışmalarını
sağlamak İslami bankaların zor işleri arasındadır. İslami
bankalar küreselleştikçe, mevcut yönetim yapısı yeniden
değerlendirilmelidir.
Shoaib Qureshi
56
Yeni pazarlara başarılı
açılım
Yeni pazarlara girişte karmaşık sorunlarla
karşılaşılabilir; hatalı uygulamalar kârları
eritebilir ve kurumsal itibarı zedeleyebilir.
CFO’ların üçte biri gelişmekte olan
pazarlara girişin maliyetini, yüzde 40’ı da
süresini gerçeğinden daha düşük tahmin
etmektedir. Bu ülkelerin birçoğunda
oldukça gelişmiş bireysel ve ticari finansal
çözümler sunulduğu için, yeni oyuncuların
hangi alt sektörlerin en büyük potansiyeli
taşıdığını ve iç pazarda nasıl rekabet
üstünlüğü kazanabileceklerini belirlemeleri
gerekir. Örneğin, müşterilere hizmet sunma
maliyetini aşağı çekmek için teknoloji ve
inovasyona mı yoksa ürün ve hizmetlere mi
ağırlık verilmelidir?
Elbette, yeni oyuncuların operasyon modeli
de çok önemlidir; bu bağlamda bankaların
aşağıda açıklanan üç modeli uyguladıkları
görülmektedir:
• İlk model, operasyon altyapısının ve
sistemlerin operasyonda bulunulan ülkede
kurulduğu yerel operasyon modelidir. Bu
model daha ziyade banka yönetim (backoffice) birimlerinin ülke sınırları içinde
bulunmasının zorunlu olduğu pazarlar için
uygundur. Öte yandan, görece küçük veya
düşük marjlı pazarlarda etkin bir şekilde
işlemesi zor olabilir.
• İkincisi, bölge içindeki bir ülkede
kurulan altyapı ve sistemlerin diğer
bölge ülkeleriyle paylaşılabildiği
bölgesel operasyon modelidir. Bu model
maliyet avantajı sağlayabilse de, bölge
ekonomilerinin benzeri özellikleri taşıması
gerektiğinden, tüm bir kıta yerine
nispeten homojen az sayıda ülkede
uygulanabilir.
• Üçüncüsü, küresel ölçekte ya da belirli bir
bölgede yer alan ülkelerde kullanılacak
altyapı ve sistemlerin tek bir ülkede
(mümkün olduğunca) kurulduğu merkezi
operasyon modelidir. Bu model bölgesel
modelden daha etkin olmakla birlikte,
hizmet verilen pazarlardaki çelişkili
taleplere cevap veremeyebilir.
Yerel yasalar her üç modelin uygulanmasına
izin vermeyebilir; örneğin bazı ülkelerde
banka yönetim birimlerinin (back-office)
ülke içinde bulunması zorunludur. Bu
nedenle, yeni oyuncuların ilgili mevzuatın
operasyonlarını ve kârlılıklarını nasıl
etkileyebileceğini değerlendirmeleri gerekir.
Yerel altyapının kalitesi ve güvenilirliği
de, şube açma ihtiyacından başlayarak
nakit yönetiminin maliyetine kadar
birçok konuda belirleyici olacaktır.
Bankaların istihdam konusunda önemli
bir problem yaşamamaları için, nitelikli ve
deneyimli personele erişim olanakları da
değerlendirilmelidir.
Son olarak, bankaların pazara giriş
yöntemlerini değerlendirmeleri gerekir.
Bu konuda da seçenekler yasa ile
sınırlandırılmış olabilir. Yabancı ortaklıklar
uluslararası bankaların yerel pazar
bilgilerine, yerli ortakların da geniş kapsamlı
teknik know-how ve ürün portföyüne
erişimlerini sağlayabilir. Öte yandan, zaten
farklı kültürlerden gelen kurumların
hedefleri de farklıysa yabancı ortaklıklar
başarısız olabilir.
Satın alma yoluyla pazara giren yatırımcılar
yabancı ortaklığa kıyasla daha çok
kontrol gücüne sahip olabilecekler, hızla
pazar payı elde edebilecekler ve nitelikli
personel ile mevcut dağıtım kanallarına
erişebileceklerdir. Bununla birlikte,
gelişmekte olan ülkelerde değerlemeler güç,
açıklama yükümlülükleri daha dar kapsamlı
ve kurumsal yönetim ilkeleri çok esnek
olabilir. Özellikle diğer ülkelerden personel
transferine ihtiyaç varsa, kültürlerarası
uyumun sağlanması da öncelikler arasında
gündeme gelecektir.
Birçok ülkede yabancıların şirket sahibi
olmaları yasalarla kısıtlandığı için, şirket
satın almak mümkün olmayabilir. Bu
durumda, şube açmak veya iştirak kurmak
alternatif olabilir. Şube açmak ayrı bir
tüzel kişiliği haiz iştirak kurmaktan daha az
maliyetli ve daha etkin bir seçenek olabilir;
iştirak kurmak Basel III’e geçişte ilave
zorluklar getirecektir.
Bununla birlikte, bankacılık grubunun zor
duruma düşmesi halinde şubenin durumu
daha büyük bir sorun oluşturabileceğinden,
düzenleyici kurumlar iştirak kurulmasını
daha çok talep etmeye başladılar. Sonuç
olarak, pazara giriş yöntemi belirlenirken,
yalnızca bugünün en etkin çözümü değil,
potansiyel mevzuat değişiklikleri ışığında
geleceğin en etkin çözümü de dikkate
alınmalıdır.
İslami finansa yeni açılan ülkeler,
İslami bankalara bölgesel marka oluşturma
fırsatı sunuyor.
Selim Elhadef
57
Hızlı büyüyen pazarlarla
bağlantılar
Bankaların yeni pazarlara açılımlarında ticaret ve sermaye akışlarındaki
bağlantıların önemi artacaktır.
• (2000–10) döneminde hızlı büyüyen pazarlarda yıllık GSYH
artışı gelişmiş ekonomilerdeki seviyeyi üçe katladı (% 5,4).
• Hızlı büyüyen ülkelerin son 10 yıllık dönemde ikiye katlanan
ihracatları dünya GSYH’sinin %10’unu oluşturuyor. 2030 yılına
kadar bu rakamın %20’ye çıkacağı öngörülüyor (gelişmiş ülke
payının iki katı).
• (2011–20) döneminde hızlı büyüyen ülkelerdeki GSYH artışının
gelişmiş ülkelerdekini %3,5 aşacağı öngörülüyor.
• Önümüzdeki 10 yıllık dönemde ticarete en büyük katkıyı
makina ve ulaştırma ekipmanı sektörlerinin yapacakları tahmin
ediliyor.
• Hızlı büyüyen ülkelerin dünya tüketici harcamalarındaki payının
%38, sabit sermaye yatırımlarındaki payının ise %55 olması
bekleniyor.
Rusya
Çek
Cumhuriyeti
Polonya
Ukrayna
Kazakistan
Türkiye
Suudi
Katar
Mısır Arabistan BAE
Meksika
Çin
Hindistan
Kore
Vietnam
Tayland
Gana Nijerya
Malezya
Kolombiya
Endonezya
Brezilya
Şili
Güney Afrika
Arjantin
Ticaret finansmanındaki payımız potansiyelin
üçte biri düzeyinde. Ölçeği büyütmemiz ve
altyapıyı geliştirmemiz gerekiyor. 2014’ün
altyapıyı güçlendirme yılı olacağını öngörüyoruz.
GCC bölgesinden bir banka yöneticisi
Kaynaklar:
EY analizleri
58
Ticaret hacminin artış hızı (Endeks yılı: 2011)
200
200
150
150
100
100
50
50
0
0
2012
2013
2014
2015
QISMUT ticaret hacmi
2016
2017
2018
Dünya ticaret hacmi
Houssam Itani
Finansman işlemlerinde, ticaret finansmanında uzmanlaşan ve
gerekli teknoloji, yetki ve kaynaklarla donatılmış merkezler tek
bir başvuru merkezi (one-stop shop) olarak hizmet sunmalıdır.
*LC ve
*LG’ler
İdeal durumda müşteriler işlemin farklı
aşamalarında çeşitli evraklar imzalamak
yerine, işlemlerin çoğunu tek bir seferde
tamamlamak isterler.
Anlaşılır ve uygulaması kolay
sözleşmelere dayalı (özellikle ihracat
finansmanı ve akreditif iskontosu
konularında) ürün geliştirmek için
inovasyon gereklidir.
*LG — Teminat Mektubu
LC — Akreditif Mektubu
Kaynaklar:
EY analizleri
Müşterinin
iş yapma
kolaylığı
Hazine
Ürün
inovasyonu
Ticaret
finansmanı
Sürecin
kusursuz
işlemesi
İşletme
sermayesi
Uluslararası
bağlantılar
Kur
riskinden
korunma
(hedging)
Hazine ve ticari finansman çözümleri
çapraz satış imkânlarını artıracaktır.
Ticaret finansmanı işlemlerinin
artırılmasında kur riskinden korunma
(hedging) çözümleri ve döviz
kaynaklarına erişim anahtar faktörler
arasındadır.
Ticaret finansmanında başarıyı muhabir banka ilişkileri
belirlemektedir. Muhabir banka ilişkilerinin finansal ve
operasyonel boyutlarının yanı sıra, mevzuata uyum da
öncelikli konular arasına girmiştir.
59
Basel III ve sermaye
planlamasına etkisi
Bu raporda kapsanan İslami bankaların sermaye rasyoları Basel III düzenlemelerine
göre yaklaşık yüzde 3 daha düşüktür. Etkin sermaye planlaması ile bu rasyolar
kısmen yükseltilebilir.
Değişimin başlıca nedenleri
• Azınlık hissesi yatırımlarının ilave ana
sermaye (Tier1) ve katkı sermayede (Tier2)
kapsanmasına getirilen sınırlandırmalar
• İlave ana sermaye ve katkı sermaye kriterlerinin
sıkılaştırılması
• Sermayeden ilave indirimler:
• Karşı taraf kredi riski ve piyasa riski kaynaklı
sermaye yükümlülüğü artışı (Basel 2.5)
Sermayeye etki (Örneklem: GCC ülkelerindeki
İslami bankalar)
%20
%18
%2.7
%3
%16
%1.2
%14
%12
%10
%8
%15.9
%14.3
%6
%4
%2
%0
Sermaye (Basel II)
Sermaye (Basel III)
Tier2
Tier1
Sukuku da içeren mevcut katkı
sermaye enstrümanları Basel III’e
göre çoğu durumda gerekli kriterleri
taşımıyorlar.
Kaynaklar:
EY analizleri
60
Maged Fanous
Ulusal otoriteler yakın gelecekte sermaye düzenlemesi değişikliklerini yürürlüğe
koydukları zaman, birçok İslami bankanın sermaye pozisyonunu değerlendirmesi ve
güçlendirmesi gerekecektir.
İslami bankalar iç süreçlerini gözden
geçirerek optimum sermaye yapısını
oluşturmaya odaklanmalıdır.
Gerekli kriterleri taşıyan Tier 2 İslami
sermaye araçlarına talebin arttığını
görüyoruz.
Basel III - Sermaye Yeterlilik Oranı - SYO
(Örneklem: GCC ülkelerindeki İslami bankalar)
%35
%30
%25
Önde gelen birçok İslami finans piyasasında
Ulusal Likidite Düzenlemeleri henüz hazırlık
aşamasındadır.
%20
İslami bankaların önemli zorlukları:
%15
• ‘Yüksek kaliteli’ varlıkların azlığı
%10
• Gereken enstrümanların alım satım
hacminin ve miktarlarının sınırlı olması
%5
%0
0
Kaynaklar:
Global Insight, EY analizleri
%12 Asgari Sermaye
SYO (B3) — Tahmini
Ulusal düzenleme kurumları
Basel III ile getirilen likidite
yükümlülüklerinin İslami
bankalar için uygulanmasında
sektörün sınırlarını dikkate
almalıdırlar.
61
Mobil bankacılık
EY’nin anketine katılanlar 2014’e girerken mobil bankacılığı
en “yıkıcı” beş megatrend arasında saydılar.
Milyarlarca değilse de, milyonlarca insan mobil
cihazlarla alışveriş, para transferi ve diğer parasal
işlemleri yapacaktır.
Gelişmekte olan ülkelerde banka hesabı olmayanlar
SMS yoluyla ya da telefonlarına tarayıcı yazılımı
indirerek parasal işlemlerini yapmak istiyorlar.
Bankacılık işlevlerini yerine getirmeye hazır şirketler
ve mobil telefonlar ellerinin altındayken şube veya
ATM aramaya tahammülleri yok.
Daha gelişmiş ülkelerde de, akıllı telefon sahibi
milyonlarca insan alışveriş yapmak ve para
göndermek için tarayıcıları, özel aplikasyonları ve
NFC (Yakın Alan İletişim) teknolojisini kullanmaya
alışıyor. Akıllı telefonları hemen her alanda kullanma
alışkanlığı doğal olarak finansal işlemleri de kapsıyor.
EY olarak, gelişmekte olan ülkelerde mobil para
uygulamasının katılım bankacılığı için bir fırsat
yarattığına inanmaktayız. Mobil para uygulaması
daha önce engellerle karşılaşılan ödeme işlemlerinin
kolaylaşmasını ve katılım bankacılığının nihayetinde
evrilerek geçmişte finansal hizmetlerden
yararlanamayan kesimin banka hizmetleriyle
tanışmasını sağlayabilecektir. Mobil devrim İslami
finansal hizmet sağlayıcılarına yüz milyonlarca
potansiyel müşteriye erişim ve diğer bankacılık
hizmetleri sunma fırsatı yaratmaktadır.
Sonuç olarak, elektronik cüzdan için savaş başlamıştır
ve bu savaştan bankaların galip çıkacakları hiç de
kesin değildir.
62
Bankaların bazı önemli avantajları bulunuyor;
işlemlerin yürütülmesi için gerekli olan mevzuat
bilgisine, deneyime ve güvenlik altyapısına sahip olan
bankalar sonuçta bankacılık işlemlerini bankalarla
yapmaya alışmış olan tüketicilerin güvenini de
kazanmış durumdalar. Bununla birlikte bazı engelleri
de bulunuyor; sistemleri hantal olabiliyor ve dijital
dünyanın donanım ve yazılımlarına yeterince aşina
değiller.
Bazı İslami bankalar mobil bankacılıktan uzak
durdular; çoğu müşterinin mobil bankacılığa geçmeyi
henüz tercih etmediği düşünülürse, bu tepki doğal
karşılanabilir.
Bazı bankalar da hazırlık yapmaları gerektiğini
düşünseler de, kendi başlarına atılım yapacak iş
planına veya kaynaklara sahip değiller. Bu bankalar
riski paylaşarak potansiyeli hayata geçirmek ve
pazara hızlı bir giriş yapabilmek için tamamlayıcı
hizmet sağlayıcılarla iş birliğine gidebilirler. Bu
kurumların farklı şirketlerle bir araya gelmeleriyle –
telekomünikasyon şirketleri ve bankalar, perakende
şirketleri ve bankalar ve hatta sosyal medya siteleri
ve bankalar arasında – yeni karma oluşumlar ortaya
çıkıyor.
Önde gelen İslami bankalar özel aplikasyonlar
geliştiriyorlar ve mobil para testleri için ortak arıyorlar.
Çeşitli belirsizliklerin ortasında kesin olan şey şu ki,
on yıllardır süren spekülasyonun ardından mobil para
çağı nihayet gelmiştir ve tüm İslami bankaların şimdi
değilse de çok yakında nasıl bir oynayacaklarına karar
vermeleri gerekecektir.
Steven Lewis
Mobil para uygulamasıBir yol haritası örneği
Kavram ve fizibilite onayı
Mobil para vizyon ve
hedeflerini belirleme: Banka
müşterisi olmayanlar için mi?
Ödeme platformu?
Strateji
Ürün
ve
hizmetler
Konum
tanımlama
Tasarımın strateji ile
uyumunu takip
Fiyatlandırma
modellerini
belirleme
Mobil para hizmetlerinde
hedef müşteri
segmentlerini belirleme
Mobil cüzdan / klasik
ürün entegrasyonunun
tasarımı
Ticari
değerlendirme
Hizmetlerdeki ürün
konseptinin
taslağını hazırlama
Mobil paranın yeni
kullanım alanlarını
değerlendirme
Pazarlama
planının
hazırlanması
Fiyatlandırmanın
detaylandırılması
ve kararlaştırılması
Mobil para uygulaması ile
yaratılan katma değeri ölçme
(mevcut müşteri şikayetleri
ve geliştirilen çözümler)
Müşteri
deneyimi
Mobil para
lansman
tanıtımı
Paydaş gruplarının katılımı ve onaylarının alınması
Hizmet sunumu için dikey entegrasyon
seçeneklerini değerlendirme ve karar
(banka, telekom operatörleri ve üçüncü
tarafların rolleri ve katılımı)
Kapsamı tanımlama
(M-Pesa’daki gibi şahıslar
arası para transferi veya
tüm finansal işlemler)
Tasarımın sonuçlanması
Arzu edilen deneyimin
yaşatılması için müşteri
süreçlerini tanımlama
Müşteri
deneyiminin
tasarımı
Müşteri temsilcileri için
el kitabı ve sıkça sorulan
soru listesi hazırlama
Temsilci
ağı
Banka/telekom operatörleri/
üçüncü tarafların etkileşimini
ve ileri düzey operasyon
modeli seçeneklerini
belirleme
Operasyon
modeli
Satış
temsilcilerinin
eğitimi
Satış temsilcileri için
el kitabı ve sıkça
sorulan soru listesi
hazırlama
Detaylandırma
ve kontrol
süreçleri
Üçüncü taraflarla
entegrasyonun
kontrolü
Etkileşim
süreçlerinin ve üçüncü
taraflarla arayüzlerin
tasarımı
İç süreç tasarımı
(aktivasyon,
denetim vb.)
Organizasyonel/İK
ihtiyaçlarının tespiti ve
gerekli planları hazırlama
sözleşmeler ve
hizmet düzeyi
anlaşmaları
BT arayüzlerinin
tasarımı
Mobil para işlem
yöntemlerini değerlendirme
(USSD, NFC, doğrudan
faturalama vb.)
İç sistemlerle
entegrasyonun
dizaynı
Mobil para teknoloji
mimarisinin ve mevcut
sistemlerle
entegrasyonun
tasarımı
Teknoloji platformunun
ve sistem
entegratörünün seçimi
Mobil para teknoloji
platformlarını
araştırma
BT sistem
testleri
BT
sistemlerini
uygulama
Satış temsilcileri
ağının boyutlarını
belirleme
Mobil para uygulaması için
kültürel ve beceri eksiklerini
belirleme ve dönüşüm
planı hazırlama
Satış
kanallarını
tanımlama
Mobil para
pilot projesi
Müşteri
temsilcilerinin
eğitimi
Mobil para/stardard
ürünler için satış ve
müşteri-kanal
entegrasyonunun tasarımı
Satış temsilciliği
süreçlerinin
tasarımı
Mevcut müşteriler
için çapraz satış
kampanyası tasarımı
Sözleşmelerin
hazırlanması
Mobil para
lansmanı
Mobil para
uygulamalarında kullanılacak
self servis kanalların
(web, mobil) tasarımı
Mobil cüzdan çözüm
teknolojilerini
araştırma
Kimlik doğrulama ve
güvenlik teknolojilerini
araştırma
Sistemin
mevzuata
uyumunun takibi
Yetersizlikleri
sorgulama ve
giderme önlemleri
Mevcut mevzuat
düzenlemelerini
değerlendirme
Teknoloji
Mevzuat
Çok az “yıkıcı” inovasyonun mobil para kadar pozitif sosyoekonomik etki
yaratma potansiyeli var. Düşük işlem ve müşteri edinme maliyeti, daha çok
esneklik, daha yaygın erişebilirlik ve kapsayıcılık mobil para uygulamalarının
bazı avantajları arasında sayılabilir. Benzeri tüm fırsatlar gibi, bu fırsat da etkin
risk yönetimi ilkeleri doğrultusunda, doğru çözümleri doğru zamanda üreterek
ve hedef odaklı yoğun bir program uygulayarak değerlendirilmelidir.
Shabkhez Mahmood
63
64
QISMUT
Ülkelerine bakış
65
Katar
66
Q
QISMUT
• Katar’da bankacılık sektörünün 2008–2012
döneminde Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (CAGR)
yüzde 16 olarak gerçekleşti.
• 2012 yılında aktif büyüklüğü 54 milyar ABD$
olan İslami banka aktiflerinin orta vadede yüzde
20’nin üzerinde artacağı öngörülüyor.
%24
• FIFA Dünya Kupası hazırlıkları için altyapı
yatırımlarındaki artış kurumsal kredi talebindeki
yüksek seviyenin korunarak bankaların dış
finansmana bağımlı kalmalarına yol açıyor.
Aktiflerde artış
Finansmanda büyüme
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
Milyar ABD$
50
35
30
45
%26
40
35
30
%23
25
20
30
20
15
25
20
15
10
15
10
10
5
5
0
2008
2009
2010
2011
2012
0
%31
25
5
0
2008
2009
2010
2011
2012
2008
2009
2010
Özkaynak kârlılığı (ROE)
Maliyet/Gelir oranı
%6
%25
%35
%5
%20
Aktif kârlılığı (ROA)
2012
2011
2012
%30
%25
%4
%15
%3
%20
%15
%10
%2
%10
%5
%1
0
2011
%5
0
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
0
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
Merkez bankaları, banka finansal tabloları, EY Universe, EY’nin bazı banka analizleri
67
Endonezya
68
Q
QISMUT
• Endonezya bankacılık sektörü; büyüyen
ekonomi, çoğunluğu Müslüman olan 250
milyonluk nüfus, kişi başına milli gelir artışı
(yaklaşık 3.000 ABD$), yüksek finansman
marjları ve düşük bankacılık penetrasyonu
(Kredi/GSYH oranı: %33) ile şekillenmektedir.
%4,6
• 2012 yılında aktif büyüklüğü 20 milyar ABD$
olan İslami banka aktiflerinin (%4,6 pazar payı)
6 yılda yüzde 33’lük Yıllık Bileşik Büyüme Oranı
(CAGR) ile artarak 2018’de 100 milyar ABD$’ını
aşması beklenmektedir.
• Birçok yabancı İslami bankanın Endonezya’daki
yatırımları sürmekle birlikte, düzenleyici
ve hukuki şartlardan dolayı süreç yavaş
işlemektedir.
Aktiflerde artış
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
Milyar ABD$
25
18
14
12
%36
20
16
%31
15
10
12
8
10
6
8
6
4
5
4
2
0
2008
2009
2010
2011
2012
2
0
2008
2009
2010
2011
2012
%2,5
%80
%22
%70
%20
%12
%10
0
0
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
2012
2011
2012
%30
%5
2009
2011
%40
%14
2008
2010
%50
%16
%1
2009
%60
%18
%1,5
2008
%24
%20
%2
0
Özsermaye kârlılığı (ROE)
%3
%37
14
10
0
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
69
Suudi Arabistan
70
Q
QISMUT
• 2012 yılında İslami bankacılık aktiflerinin
toplamdaki payı %53 olarak gerçekleşti (245
milyar ABD$). Bu rakam münhasıran İslami
normlara göre örgütlenen bankaları ve
konvansiyonel bankaların İslami bankacılık
birimlerini (pencere) kapsıyor. Konvansiyonel
banka operasyonlarının dönüşmesi sonucunda
İslami bankacılığın hâkim konumunun daha çok
güçleneceği öngörülüyor.
%53
• Devam eden ekonomik büyüme ve bankacılık
sistemindeki likidite bolluğu nedeniyle kurumsal
krediler için rekabetin yoğunlaşacağı ve marj
baskısı yaşanacağı öngörülüyor.
• İyi düzenlenmiş bankacılık sektörüne banka dışı
finans kurumlarıyla (finansal kiralama, ipotek,
sermaye piyasası vb.) girilebilir.
Aktiflerde artış
Milyar ABD$
160
140
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
80
%16
60
70
50
30
40
20
20
10
2008
2009
2010
İslami
2011
2012
0
%17
%3,0
%16
%2,5
%15
%2,0
%14
%1,5
%13
%1,0
%12
%0,5
%11
İslami
20
10
2008
2009
2010
2011
2012
0
2008
2009
2010
2011
2012
2010
2011
2012
%3,5
2009
30
“Pencere”
2008
60
40
40
%21
80
50
80
0
90
%9
60
100
0
100
70
120
2011
2012
Konvansiyonel
%10
%45
%43
%41
%39
%37
%35
%33
%31
%29
%27
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%25
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
71
Malezya
72
Q
QISMUT
• 2012 yılında büyüklüğü 120 milyar ABD$
olan İslami banka aktiflerinin 6 yıllık dönemde
%21’lik Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (CAGR) ile
artarak 2018’de 390 milyar ABD$’ını aşması
beklenmektedir.
• Nüfusun % 91’inin birden çok bankayla çalıştığı
ülkede bankaların çapraz satışlarla kârlılıklarını
artırmak için müşteri segmenti odaklı ve
müşteri bağlılığı projelerine odaklanacaklarını
öngörmekteyiz.
%20
• Finans sektörünü serbestleştirme politikaları
yerli ve Ortadoğu merkezli bankaların iş birliği
imkânlarını artıracak; bu şekilde güçlenebilecek
“Doğu-Doğu” bağlantıları ticaret hacminin ve
dünya İslami finans sektörünün büyümesini
sağlayabilecektir.
Aktiflerde artış
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
Milyar ABD$
140
90
120
%23
70
100
50
60
40
80
60
30
40
40
20
20
20
10
2008
2009
2010
2011
2012
0
2008
2009
2010
2011
Özsermaye kârlılığı (ROE)
%1,4
%17
%1,3
%16
%1,2
%15
%1,1
%14
%1
%13
%0,9
%12
%0,8
%11
%0,7
%10
%0,6
%9
%0,5
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%8
%32
100
60
80
0
120
80
%24
2012
0
2008
2009
2010
2011
2012
2011
2012
%50
%45
%40
%35
%30
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%25
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
73
Birleşik Arap
Emirlikleri
74
Q
QISMUT
• 2012 yılı İslami bankacılık aktif büyüklüğü 83
milyar ABD$ dolayındadır (%17 pazar payı).
Bu rakam bazı büyük konvansiyonel bankaların
İslami aktiflerini de (pencere) kapsamaktadır.
• Yasal çerçevenin daha belirgin olması ve
yeni altyapı sürdürülebilir büyüme için kritik
faktörlerdir. Dubai’nin İslami Ekonomi vizyonu bu
açıdan yararlıdır.
%17
• BAE’deki İslami bankaların çoğunun sermaye
yapısı güçlüdür ve 2014’e girerken bölgesel
ölçekte büyüme hedeflenmektedir.
Aktiflerde artış
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
Milyar ABD$
90
50
%13
80
70
%6
45
60
40
70
60
50
35
50
30
40
25
40
30
20
30
15
20
20
10
10
5
0
0
2008
2009
2010
2011
2012
%14
10
2008
2009
2010
2011
2012
0
2008
2009
2010
%1,9
%16
%50
%1,7
%14
%1,5
%12
%1,3
%10
%1,1
%8
%0,9
%6
%0,7
%4
%0,5
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%2
2011
2012
2011
2012
%45
%40
%35
%30
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%25
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
75
Türkiye
76
Q
QISMUT
• Türkiye’de 2030 yılına kadar 30.000 ABD$
veya üzeri gelire sahip (Kanada’nın bugünkü
düzeyine eşit) 11 milyon hanehalkı olacağı
öngörülmektedir. Genç nüfus, mevzuat
reformları ve hükümetin katılım bankacılığı ile
“finansal kapsayıcılığı” yaygınlaştırma hedefi,
İslami esaslara bağlı finans kurumlarına güç
kazandırabilecektir.
%5,6
• 2012 yılında büyüklüğü 39 milyar ABD$ olan
katılım bankası aktiflerinin 6 yıllık dönemde
%21’lik Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (CAGR) ile
artarak 2018’de 121 milyar dolara ulaşması
beklenmektedir. KOBİ desteği ve bireysel
finansman büyümenin lokomotifi olacaktır.
• Türkiye’de yalnızca dört katılım bankasının
bulunması arz yönlü bir darboğaz yaratarak
sektörün gelişimini sınırlandırmaktadır.
Aktiflerde artış
Mevduat artışı
Milyar ABD$
Milyar ABD$
Milyar ABD$
45
30
%29
40
35
30
25
20
15
10
5
0
2008
2009
2010
2011
2012
%3
30
%24
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
2008
2009
2010
2011
2012
%1,5
%0,5
%70
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
2012
2011
2012
%60
%55
%16
%50
%14
%45
%8
2011
%65
%40
%35
%10
2008
2010
%22
%12
%1
2009
%18
%2
2008
%20
%2,5
0
%24
%30
2008
2009
İslami
2010
2011
2012
Konvansiyonel
%25
2008
2009
İslami
2010
Konvansiyonel
Kaynaklar:
77
Kaynaklar ve
ödüller
Kaynaklar
• “Making the right moves — Global banking
outlook 2012–13” (Doğru Adımları Atmak –
Küresel Bankacılık Raporu 2012-2013)
• Merkez Bankası raporları
• “Global Insight” — Karşılaştırmalı tablolar
• BMI ticari bankacılık raporları
• Banka faaliyet raporları
Mesleki ödüllerimiz
Dünya İslami
Bankacılık Ödülleri
2011- Bahreyn
3. Uluslararası
Tekafül Zirvesi
Londra
CPI Financial İslami
Finans Ödülleri
Dubai
Thought Leadership
(Düşünce Liderliği)
Ödülü - 2011
En İyi Tekafül
Danışmanlık Firması
2011/2009
En İyi İslami
Araştırma
2011
CPI Financial
İslami Finans
Ödülleri
Dünya İslami
Bahreyn
Dünya İslami
Bahreyn
Thought Leadership
(Düşünce Liderliği)
Ödülü - 2011
En İyi Tekafül
Danışmanlık Firması
2011/2009
En İyi İslami Finans
Danışmanlığı Firması
2009/2008/
2007/2006
Dünya İslami
Bahreyn
Kuala Lumpur
İslami Finans Forumu
Malezya
Sheikh Mohammed
Bin Rashid Al Maktoum
Ödülü
WIBC
En İyi Finansal
Hizmet Sağlayıcı Ödülü
2008
En Başarılı
Danışmanlık
Firması
2007/2006
En İyi İslami
Finans Danışmanlığı
Firması
2006
• “Banking in Emerging Markets”
(Gelişmekte Olan Pazarlarda Bankacılık)
EY 2006 yılından beri sürekli olarak en iyi İslami
finans danışmanlığı firması unvanına layık görüldü.
78
Metodoloji ve
kaynaklar
• Dünya İslami bankacılık varlıklarına ilişkin tahminler
20 İslam ülkesindeki kamuya açık verilere dayalıdır.
• Araştırma ve görüşler esas itibarıyla EY Islamic
Banking Universe verilerine dayalıdır. Örnekleme
dayalı olan sonuçlar tam kapsamlı olmayabilir.
• “EY Universe” kaynağında 12 İslam ülkesindeki 70
İslami ve 46 konvansiyonel banka kapsanmakta
olup, bu bankaların toplam aktifleri 5,7 trilyon
ABD$ tutarındadır (2012).
• Bu raporda yer alan analizlerde, İran ülkeye özel
koşullarından dolayı hariç tutulmuştur (küresel aktif
rakamı hariç).
• “EY Universe” dünya tahmini İslami bankacılık
aktiflerinin yaklaşık yüzde 80’ini kapsamaktadır
(İran hariç).
• Sonuçlar aynı zamanda başlıca gelişmeler, riskler
ve fırsatlar hakkında yöneticiler ve gözlemcilerle
yapılan görüşmeleri içeren sektör araştırmasına
dayalıdır.
• Konvansiyonel bankaların İslami bankacılık
uygulamalarına; kıyı ötesi ve iştirak
operasyonlarına ilişkin açıklamaların sınırlı olması
raporun kapsamını da sınırlandırmıştır.
• “EY Universe” analizinde ülke grupları:
• QISMUT — Katar, Endonezya, Suudi Arabistan,
Malezya, BAE ve Türkiye
• GCC — Bahreyn, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan,
BAE
• “EY Universe” kaynağına veri sunan bankalar:
• Bahreyn — 6 İslami ve 4 konvansiyonel banka
• Suudi Arabistan — 4 İslami ve 5 konvansiyonel
banka
• Kuveyt — 4 İslami ve 3 konvansiyonel banka
• Katar — 3 İslami ve 3 konvansiyonel banka
• BAE — 7 İslami ve 4 konvansiyonel banka
• Endonezya — 6 İslami ve 4 konvansiyonel banka
• Malezya — 13 İslami ve 4 konvansiyonel banka
• Pakistan — 5 İslami ve 3 konvansiyonel banka
• Bangladeş — 5 İslami ve 2 konvansiyonel banka
• Ürdün — 2 İslami ve 1 konvansiyonel banka
• Mısır — 2 İslami ve 3 konvansiyonel banka
• Türkiye — 4 İslami ve 5 konvansiyonel banka
İsim gizliliği ve alıntılar
• Görüşülen kişilerin isim gizliliği
hakları korunmuş ve görüşme
esnasında not tutulmuştur.
• Alıntılara, raporda yer alan
argümanları desteklemek amacıyla
yer verilmiştir.
• Diğer — Bangladeş, Mısır, Ürdün, Pakistan,
Türkiye, Güney Afrika, Tunus vb.
79
“EY Universe” kaynağına veri sunan
İslami ve konvansiyonel bankalar
İslami bankalar:
Endonezya
Bangladeş
Bahreyn
• Bank Bri Syariah
• Al Arafah Bank
• Al Baraka Bank Bahrain
• Bank Muamalat
• First Security Bank
• Ithmaar Bank
• Bank Syariah Mandiri
• ICB Islamic Bank
• Al Salam Bank
• Bank Syariah Mega
• Islami Bank Bangladesh
• Bahrain Islamic Bank
• Bank Syariah Bukopin
• Shahjalal Islami Bank
• Khaleeji Commercial Bank
• Bank Jabar Banten
Ürdün
• Kuwait Finance House Bahrain
Malezya
• Jordan Dubai Bank
Suudi Arabistan
• Affin Bank
• Jordan Islamic Bank
• Al Rajhi Bank
• Al Rajhi Bank
Mısır
• Bank Al Jazira
• Alliance Bank
• Al Baraka Egypt
• Alinma Bank
• Asian Finance
• Faisal Islamic Bank of Egypt
• Bank AlBilad
• Bank Islam
Türkiye
Kuveyt
• Bank Muamalat
• Al Baraka Türk
• Kuwait Finance House
• CIMB Islamic Bank
• Bank Asya
• Ahli United Bank
• Hong Leong Islamic Bank
• Kuveyt Türk
• Boubyan Bank
• Kuwait Finance House Malaysia
• Türkiye Finans
• Kuwait International Bank
• Maybank Islamic Bank
Katar
• Public Islamic bank
• Qatar Islamic Bank
• RHB Islamic Bank
• Masraf Al Rayan
• Bank Rakyat
• Qatar International Islamic Bank
Pakistan
BAE
• Al Baraka Pakistan
• Abu Dhabi Islamic Bank
• BankIslami
• Ajman Islamic Bank
• Burj Bank
• Al Hilal Bank
• Dubai Islamic Bank Pakistan
• Dubai Islamic Bank
• Meezan Bank
• Emirates Islamic Bank
• Noor Islamic Bank
• Sharjah Islamic Bank
80
“EY Universe” kaynağına veri sunan
İslami ve konvansiyonel bankalar
Konvansiyonel bankalar:
Endonezya
Mısır
Bahreyn
• Bank Central Asia
• Banque Misr
• Arab Banking Corporation
• Bank Mandiri
• Commercial International Bank
• Ahli United Bank
• Bank Negara Indonesia
• Union National Bank Egypt
• Bank of Bahrain and Kuwait
• Bank Rakyat Indonesia
Türkiye
• National Bank of Bahrain
Malezya
• Türkiye Vakıflar Bankası
Suudi Arabistan
• CIMB Bank
• Yapı ve Kredi Bankası
• National Commercial Bank
• Maybank Bank
• Türk Ekonomi Bankası
• Samba Financial Group
• RHB Bank
• Türkiye Garanti Bankası
• Riyad Bank
• Public Bank
• Akbank
• The Saudi British Bank
Pakistan
• Arab National Bank
• MCB Bank
Kuveyt
• National Bank
• National Bank of Kuwait
• United Bank
• Burgan Bank
Bangladeş
• Commercial Bank Kuwait
• Agrani bank
Katar
• Rupali Bank
• Doha Bank
Ürdün
• Qatar National Bank
• Arab Bank
• Commercial Bank of Qatar
BAE
• Abu Dhabi Commercial Bank
• Emirates NBD
• First Gulf Bank
• National Bank of Abu Dhabi
81
İletişim
Soru ve yorumlarınız
için iletişim:
EY proje ekibi:
Ashar Nazim
[email protected]
Shoaib Qureshi
[email protected]
Wajih Ahmed
[email protected]
Ashar Nazim
Shoaib Qureshi
Abid Shakeel
Nida Raza
Sohaib Umar
Mohammed Khan
Murat Hatipoğlu
[email protected]
EY proje destek ekibi:
Saad Siddiqui
Khalid Al Janahi
82
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
EY Hakkında
EY bağımsız denetim, vergi, kurumsal finansman ve danışmanlık
hizmetlerinde bir dünya lideridir. Anlayışımız ve kaliteli hizmetlerimiz
dünya ekonomisi ve sermaye piyasalarında güvenin oluşmasına katkıda
bulunmaktadır. EY, güçlü yönetim ekibiyle tüm paydaş gruplarına verdiği
sözleri yerine getirmekte ve bu şekilde çalışanları, müşterileri ve içinde yer
aldığı diğer çevreler için daha iyi bir çalışma hayatı oluşturulmasında önemli
bir rol üstlenmektedir.
EY adı küresel organizasyonu temsil eder ve Ernst & Young Global Limited’in
her biri ayrı birer tüzel kişiliğe sahip olan, bir veya daha çok, üye firmasını
temsil edebilir. Sınırlı sorumlu bir Birleşik Krallık şirketi olan Ernst & Young
Global Limited müşteri hizmeti sunmamaktadır. Daha fazla bilgi için lütfen
ey.com adresini ziyaret ediniz.
MENA bölgesinde 1923 yılından beri faaliyette bulunan EY 90 yılı aşkın
bir süredir bölgenin hukuki ve ticari ihtiyaçlarının karşılanmasına katkıda
bulunmaktadır. 13 Arap ülkesindeki 18 ofiste hizmet sunan 5.000 kişilik EY
ekibi aynı değerleri ve kaliteye olan sarsılmaz inançlarını paylaşmaktadır.
© 2014 EYGM Limited.
Tüm Hakları Saklıdır.
Sadece genel bilgi verme amacıyla sunulan bu yayın muhasebe, vergi veya diğer profesyonel hizmetler
alanında geçerli bir kaynak olarak kullanılması amacıyla hazırlanmamıştır. Belirli bir konuya ilişkin
olarak ilgili danışmana başvurulmalıdır.
ey.com/mena
ey.com/tr

Dünya İslami Bankacılık Rekabet Raporu 2013–2014

Transkript

Benzer belgeler

PDF ( 23 )

Bankaların Yeni Gelir Kaynağı: Elektronik Bankacılık İşlem Ücretleri

Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, görevini Fuat Erbil`e

4. bölüm - İktisadi Araştırmalar Vakfı

8 TC ZİRAAT BANKASI A. Ş. İTHALAT BEDELİ TRANSFER FORMU

DÖVİZ TRANSFER TALEP FORMU

Deniz Kubbesi - Dawat-E

Global bazda görülen tedirgin hava Borsa İstanbul`u etkisi altına

Türkiye Finans`tan Mobil CepŞifre

24.06.2015