docdosyayı indir - arslantaskoyu.com
download 
Şikayet Transkript
dosyayı indir - arslantaskoyu.com
TARİH VE KÜLTÜR DERGİSİ Editör : Ahmet İhsan Tarih ve Kültür Dergisi / SAYI:1 Dergi Arslantaş – İçindekiler… ÖN SÖZ (Ahmet İhsan) ............................................................................................ 5 Arslantaş Şiiri (Adem Kozanoğlu) ............................................................................. 6 TARİHİMİZE KISA BİR YOLCULUK Sivas Sancağı ve Sivas İli .......................................................................................... 7 Sivas Aziziye Bucağı ve Kazası .................................................................................. 7 Kayseri Sancağı ve Kayseri İli ................................................................................... 7 Kayseri Pınarbaşı İlçesi ............................................................................................ 8 İran Horasandan Kirkörsüne .................................................................................... 8 Kirkörsün – Emiruşağı – Avşarobası Köyüne Gelişleri ............................................. 10 Kirkörsün – Emiruşağı ve Avşarobasındaki Evlerimiz .............................................. 11 Kirkörsün – Emiruşağı ve Avşarobasındaki Mezarlarımız ........................................ 11 Kirkörsün – Emiruşağı ve Avşarobasındaki Mülklerimiz ......................................... 11 1-Mustuklar’ın Mülkü ................................................................................. 11 2-Hacı Kaaler ve Paşaların Mülkü ................................................................ 12 3-Zeledinlerin Mülkü ................................................................................... 12 4-Mülk İle İlgili Özel Bilgi ............................................................................. 13 Köyün Bulunduğu Bölgeye İlk Göçebe Gelişleri ...................................................... 13 Eski Karaköy’ün Bulunuşu ..................................................................................... 14 Kokarkuyu ve Köyün Adının Verilişi ....................................................................... 15 A-Kokarkuyu’ya ilk yerleşenler .............................................................................. 16 1-İzgi’ler ...................................................................................................... 16 2-Taşçı’lar ................................................................................................... 16 B-Kokarkuyu’ya Gelen İzgi ve Taşçı’ların Amca Çocukları ....................................... 17 1-Bağırgan’lar ............................................................................................. 17 2-Davarcı’lar ............................................................................................... 17 3-Saraç’lar................................................................................................... 18 A-Kokarkuyu’ya Gelen Enişteler ............................................................................ 18 1 1-İşçi’ler ...................................................................................................... 18 2-Hayta’lar .................................................................................................. 18 3-Önder’ler ................................................................................................. 18 4-Gök’ler ..................................................................................................... 19 5-İzmirli’ler ................................................................................................. 19 6-Aşçı’lar ..................................................................................................... 19 Kahraman Dedemiz (Kahrimen) ........................................................ 19 Aziziye Nahiyesi – Aziziye Kazası – Pınarbaşı İlçesi – Kirkörsün ve Kokarkuyu Köyü 20 Pınarbaşı İlçesi – Arslantaş Köyü............................................................................ 21 Tomarza Köyü - Nahiyesi ....................................................................................... 21 Tomarza İlçesi – Toklar Nahiyesi ve Arslantaş Köyü ............................................... 21 Tomarza - Arslantaş Mahallesi............................................................................... 22 KÖYÜMÜZDE SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT Köyde Sosyal Yaşam .............................................................................................. 22 Köyde Ev ve Yapı Şekli ........................................................................................... 23 Köyde Giyim - Kuşami ........................................................................................... 23 Kadınların Kıyafetlerine gelince ................................................................... 23 Köyde Evlenmeler ................................................................................................. 24 Evlenme Usulleri ......................................................................................... 24 Kız İsteme (Dünür-Düğür Gitme) ................................................................. 24 Beklik (Kahve içme) ..................................................................................... 25 Nişan ve Şerbet ........................................................................................... 25 Kayıt Görme ................................................................................................ 25 Bayrak Kaldırma.......................................................................................... 25 Düğün ......................................................................................................... 25 Düğünlerde Seyirlik Oyunlar ............................................................. 25 1-Takım Oyunu ....................................................................... 25 2-Yüksük Oyunu ..................................................................... 26 3-Yumruk Oyunu .................................................................... 26 2 4-Sin Sin Oyunu ...................................................................... 26 5-Cirit Oyunu .......................................................................... 26 Kına Gecesi (Kına Yakma) ............................................................................ 27 Gelin Alma .................................................................................................. 28 Köyümüz Düğünlerinde Sorulan Bayrak Soruları .................................................... 28 Güveyi Başı (Güveyi Övme) ......................................................................... 33 Köyde Doğum ....................................................................................................... 33 Köyde Sünnet Ettirme ........................................................................................... 34 Köyde Askere Uğurlama ve Karşılama ................................................................... 34 Köyde Hacı Uğurlama ............................................................................................ 35 Köyde Cenaze ve Taziyeler .................................................................................... 35 Köyde Bilinen Halk Hekimliği ................................................................................. 36 Köyde Sosyal ve Kültürel Etkinlikler ....................................................................... 38 Köyde Düzenlenen Şenlikler ve Festivaller ............................................................. 38 Köyde Mesire Yerlerimiz ....................................................................................... 39 Köyde Spor............................................................................................................ 39 Köyde Çocuk ve Diğer Oyunlarımız ........................................................................ 39 1-Saklambaç Oyunu .................................................................................... 39 2-Aygördüm Oyunu ..................................................................................... 39 3-Topuz – Kılıç Oyunu.................................................................................. 40 4-Dokuz Kiremit Oyunu ............................................................................... 40 5-Top Saklambacı ........................................................................................ 40 6-Diğer Oyunlar .......................................................................................... 40 7-Demirci – Kömürcü Oyunu ....................................................................... 41 8-Köz Patlatma Oyunu ................................................................................ 41 MAKALELER ve ŞİİRLER Köyde Ne Kime Yaptırılır? (Kurtuluş Önder) ........................................................... 43 Köyde Dini Gelişim Süreci ...................................................................................... 44 Köyde Kahvehane Operasyonu .............................................................................. 46 3 Minarenin Yapılış Hikayesi (Behçet Arslan) ............................................................ 47 Bizim Enişte ve Kurubel Şiirleri (Adem Kozanoğlu) ................................................. 50 Köy Camimizin Yapılış Süreci ................................................................................. 51 Köye Elektrik Telefon Nasıl Geldi? ......................................................................... 53 Köyde Ulaşım Nasıl Sağlanırdı? .............................................................................. 54 Köyümüzün Yol Hikayesi ....................................................................................... 56 Köyün Minübüsü’nün Alınış Hikayesi ..................................................................... 58 Köy Mezarlığının Yapılışı ....................................................................................... 60 Köyde Trafo Altı Muhabbetlerinin Esas Sırrı .......................................................... 62 Köyde Can Kurtaran Yok mu? ................................................................................ 63 Köyde Kışın Nasıl Vakit Geçirilirdi? ........................................................................ 65 KÖYÜMÜZÜN SULAMA VE İÇME SULARI 1-Kokarkuyu.......................................................................................................... 67 2-Kurbağalı Kuyu ................................................................................................... 67 3-Sona Kalan Dona Kalır Kuyu ............................................................................... 67 4-Yunusoluğu Suyu................................................................................................ 68 5-Kurubel Suyu...................................................................................................... 68 6-Acar Su ve Kepen Yer ......................................................................................... 69 7-Köy Dışındaki Sularımız ...................................................................................... 71 8-Hayra Yapılan Çeşmelerimiz ............................................................................... 72 9-Sulama Suyu ...................................................................................................... 72 SON SÖZ ............................................................................................................... 73 4 ÖN SÖZ Değerli Arslantaş’lılar; Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, bu bizim ilk dergimiz. Tecrübemiz sıfır. İlk kez böyle bir girişim içerisinde bulunuyoruz. Ne profesyonel bir destek aldık ne de maddi bir katkı sunanımız oldu. Zaten tek kuruş para harcamadık… Harcadığımız sadece zamanımızdır, o da sizlere feda olsun… Dergi içerisinde de göreceğiniz gibi neredeyse yazıların tamamı Zeki (Bağırgan) Hocamın kaleminden çıkan makale anı ve bilgilerden oluşuyor. Kendisi köy sitesine o kadar çok katkı sundu ki, bizimde yapacağımız en güzel karşılık bu kadar değerli bilgiyi arşivlemek ve gelecek nesle taşımayı sağlayacak şekilde bir araya getirmek olur diye düşündük... Bu vesile ile derginin hakiki sahibi sayılacak Zeki Hocama ve bu dergide birkaç makale ve şiirlerine yer verdiğim Behçet Arslan ve Adem Kozanoğlu ağabeylerime, ayrıca Kurtuluş Önder kardeşime çok teşekkür ediyorum. Başta da belirttiğim gibi bu dergi girişimi bizim ilk denememiz. O yüzden dergiye benzetemeyenler, bu ne biçim dergi diyenler, böyle dergimi olur diyenler olabilir. Hatta bizde yazdık, bizde yazı gönderdik, bizde katkı sunduk ama tek satır bile adımız geçmemiş diyenlerde çıkacaktır, bunlara hazırlıklıyız. Şu şekilde açıklayayım ki, bundan sonrasında bu tür dergileştirme daha doğrusu bir araya getirme, güzelleştirme ve gelecek için paket halinde arşivleme çalışmalarımız devam edecek. Bu ilk çalışmamız adından da anlaşılacağı üzere Tarih ve Kültürümüzü anlatıyor olması hasebi ile sadece Tarih ve Kültürümüzle ilgili bilgileri içeren yazılardan oluşmaktadır. İkinci çalışmayı da başlattık. İnşallah ikinci dergimizde köye yazılan makale ve yazılar adı ile çıkacak. Hayırlı olsun inşallah… Ahmet İhsan / Mart-2015 www.arslantaskoyu.com / Tarih ve Kültür Dergisi 5 ARSLANTAŞ Baba Ocağımsın İçimde Sevgin Kayseri’dir Senin İlin Aslantaş Gözümde Hasretin Dilimde Övgün Yeşersin Ağaçta Dalın Aslantaş Dağlar Arasında Güzeldir Yerin Yakıyor Özümü Yürekte Korun Sıcacık Yuvalar Gönlümde Birin Sarar Garipleri Kolun Aslantaş Kızıl Göl Zirveden Selama Durur Güneş Kuşluk Vakti Üstüne Vurur Yaz Gelir Dağları Yeşile Bürür Mormenekşe Sümbül Gülün Aslantaş Bağrından Pınarlar Fışkırır Coşar Derelerden Sular Çağlayıp Taşar Üstünde Canlılar Hayatın Yaşar Bir Başkadır Senin Halin Aslantaş Süzünür Karşında Gökbel’in Nazlı Bin bir Çeşit Açan Çiçekler Özlü Mest Olur Arılar Sırları Gizli Reyhan, Kekik Kokar Balın Aslantaş Nakşolur Desenler Yansır Kilime İşlenir Duygular Her Bir Bölüme Akıl Ermez Renklerdeki Uyuma Karışır Beyaza Alın Aslantaş Toplanır Ahali Yaylaya Göçer Ferahlar Yüreği Soğuk Su İçer Koyunu Kuzudan Ayırır Seçer Açılır Dağlara Yolun Aslantaş Kozanoğlu’m Her gün Methini Eder Ayırdı Gurbete Düşürdü Kader Uzaklarda Günüm Oluyor Heder Dertlerime Derman Olun Aslantaş. Yazar/Şair : Adem Kozanoğlu 6 SİVAS SANCAĞI VE SİVAS İLİ: Selçuklu Beylikleri ve Valilerince yönetilirken Sivas Yıldırım Beyazıt Amasya'yı almış Sivas'a yaklaşmış, güneyde Karamanlıların baskısına dayanamayan Alaattin, şehri Osmanlılara teslim etmiştir. Bir davetle Sivas'ı 1399 da teslim alan Beyazıt, şehri en büyük şehzadesi Emir Süleyman'a vermiştir. Sivas Osmanlıların eline geçtikten bir yıl sonra 1400 yılında Timur'un istilasına uğramış, bir süre sonra tekrar Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Sivas Osmanlı İmparatorluğunda eyalet merkezi haline getirilerek Amasya, Çorum, Tokat kısmi olarak Malatya ve Kayseri illeri Sivas'a bağlı birer sancak olmuştur. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde belirtildiği gibi Sivas zamanının en önemli eyaletlerinden biridir. Burada 40 ilkokul, 1000 dükkan, 18 han, 40 kadar çeşmesi olduğundan bahsedilir. Diğer İllerimiz gibi 1924 yılında Sivas Sancağı, Sivas İline dönüşmüştür. SİVAS - AZİZİYE BUCAĞI VE KAZASI: İlk olarak 726 yılında Kayseri ve civarı toprakların Emevi Abdulmelik oğlu Müslim tarafından Bizanstan fethedilmiştir. Ancak 968 yılında Bizans İmparatoru Phocas Orta Anadolu'yu ve Kayseri ve çevresini geri almıştır. Tekrar Bizanslılardan 1045 yılında Daniçmedlilerin aldığını 1045-1169 Danişmetliler idaresinde kaldığı, 1169-1467 arasında Dulkadiroğulları idaresinde 1467-1861 yılları arasında Osmanlı idaresinde Aziziye adıyla Sivas Vilayetine bağlı bir bucak merkezi olmuştur. Osmanlı Sivas-Aziziye Bucağı iken 1861-1926 yılları arasında Aziziye Kazaya dönüşmüş, Baler ise Bucak yapılmıştır. KAYSERİ SANCAĞI VE KAYSERİ İLİ: Kayseri eski adı Mazaka ve civarı topraklar, 726 yılında Emevi Abdulmelik oğlu Müslim tarafından Bizanstan fethedilmiştir. Ancak 968 yılında Bizans İmparatoru Phocas Orta Anadolu'yu ve Kayseri'yi geri almıştır. Bu dönemde Bizans'lılar 40.000 Ermeni'yi Selçuklu akınlarına karşı adeta bir kalkan olması için 7 Kafkaslardan getirerek Yozgat, Sivas, ve Kayseri civarına yerleştirmiştir. Tehcir yıllarında 1915 Kayseri nüfusunun %60 Müslüman %35 Ermeni %5 de Rum olduğu tespit edilmiştir. Kayseri tekrar Bizanslılardan 1045 yılında Daniçmedlilerin aldığını böylece de 1045-1169 tarihleri arasında Danişmendliler idaresinde kaldığını görüyoruz. Bundan sonrada sırayla 1169-1467 arasında Dulkadiroğulları idaresinde kalmış, Osmanlı idaresinde Fatih Sultan Mehmet zamanında, Gedik Ahmet Paşa tarafından Karamanoğulları Beyliği’ne son verilerek, Karaman, Konya ve Kayseri Bölgeleri Osmanlı toprağına 1467 de katılarak, Kayseri 1476 dan itibaren Karaman eyaletine bağlı bir sancak merkezi oldu. 1839 tarihinde Bozok Eyaletinde, 1867 tarihinde de bağımsız sancak merkezi olarak Osmanlı idari yapılanmasında yerini almış. İşte 1867-1924 yılları arasında Osmanlı sancağı olarak kalan Kayseri, Cumhuriyetin kuruluşu ile 1924 yılında İl olmuştur. KAYSERİ - PINARBAŞI İLÇESİ: Sivasa bağlı Aziziye Kazası iken 1926 yılında Pınarbaşı İlçesi adını alarak Sivas İlinden de böylece ayrılarak Kayseri İline bağlanmıştır. Pınarbaşından 1912 de Bünyan ayrılmış-1946 da Sarız(Harız) ayrılmış-1953 de Tomarza ilçe olmuş köyümüz ve bazı köyler buraya bağlanarak Pınarbaşından ayrılmış-1957 de Sarıoğlan ilçe olunca bazı köyler buraya bağlanarak Pınarbaşından ayrılmış. Şimdi buraya kadar olan bilgilerden hareketle köyün tarihi şöyle; İRAN - HORASANDAN KİRKÖRSÜNE: Büyüklerimizden Eğitmenimin bize aktardıklarından aslımızın İran Horasan Avşar Türkmenlerinden olduğu bilinir ve Horasan Avşar Türkmenleri ise: Osmanlı Padişahı Kanuni 1548 de buradaki hareketlilik ve sıkıntılar üzerine Tebriz ve Urumiye sefer düzenlemiş, buralar Osmanlı idaresine geçince 1524 de on yaşında tahta oturan Şah Tahmas Osmanlıya bağlılığını bildirmiş İstanbula hediyeler göndermiştir. Kanuni sıkıştırınca Şah Tahması Horasan Bölgesine gitmiş. Şah Tahmas zamanında (1514-1576) Avşarlarn Horasan'da, Herat'ın güney kısmında, Esfüzar ve Sistan bölgesi arazilerinin arasındaki bölgede yaşamaktaydılar. Şah Tahmas idaresinde katı bir mezhepçilik baş gösterince bizimkilerden kendini Sünni olarak ifade eden Horasan 8 Avşarları bu bölgeden dağılıp çıkmışlar ve göç başlamış. Önce Urumiye ve Tebriz bölgesi Osmanlı idaresinde olduğu için bir müddet buralarda kalmışlar. Burada,Kayseri-Tomarza-Dadaloğlu Kasabası Belediye Başkanı Mehmet Ercivan beye 15.09.1997 Tarihli İran Avşarlarından gönderilen bir mektubu size aktarayım. Biliyorsunuz Dadaloğlu Kasabasında her yıl Dadaloğlu Kültür Şenlikleri yapılmaktadır. Bu Dadaloğlu Avşar Şenliğinin yapılacağını Hürriyet Gazetesinden okuyunca Hüseyin Samsami bir mektup kaleme alır ve Başkana gönderir. Mektubun noktalamasına ve yazımına dokunmadan aktarayım. "Sayın Mehmet Ercivan; Sizi uzaklardan selamlayip ve Cenabi Hakten bütün Avşar soydaşlarima mutluluklar dilerim. Sayin Ercivan, Men de Avşar olarak Hürriyet Gazetesinde okuduğum habere inanamadım. Çünkü men sadece Avşarların İranda ve Ortaasyada yaşadıklarını bilyordum. Halbuki Türkiyede çeşitli boylarda yaşıyorlar bu gerçekten sevindiricidir ve inanın ki sevindiğimden ağladim, ve anladım ki öz soyumun hakkinda bilgim ne kadar azmış. Men İranın bati Azerbaycanın Başkenti Urmiyeden geliyorum bu şehire İranda Avşarların (Afşarların) şehri denilir ve genelde herkesin soyadisinin arkasinda Avşar kelimesi vardır. Men Avşarların Gündüzlü boyundanım ve Urmiyede çeşitli boyları var. Urmiyenin doğusunda Sayinkale ile Zencan şehri arasında yüzbinlerce Avşarlar yaşıyor Hemadanın güneyinde Meltyir kentinde Avşarlar yaşar Şiraz ve Kirman şehirlerinde soydaşlariniz yaşiyor. Asya kıtasının son cihangiri ve İran şahı Avşar oğlu büyük Nadirşahı tanıyormusunuz. Bizim en yüce insanlarimiz hep Avşarlardan çikmiş ve maalesef Farslar kendilerine maletmiş. Sayin Civan, Sizden rica ediyorum sevgili soydaşlarım hakkında mene bilgi ve malumat veriniz özellikle halk Ozanı DADALOĞLU hakkında ve sözümün sonunda sizlere ve muhterem komite üyelerine esenlikler dileyip ve yüce Tanrıdan arzu ediyorum ki bizlere saadet bagişlasın yakin gelecekte Türk Dünyasinda yaşıyan bütün Avşarların Temsilcilerini bir arada buluşturup ve daha parçalanmamaları için siki bağlar kurmağa ve birleştirmeğe hep birlikte çalışalım amin. Hüseyin Samsami Gündüzlü Avşar (imza) Sonrada Anadoluya göçler başlamış, Anadoluya gelen Horasan Avşar Türkmenleri önce Erzurum Horasan ilçesine gelmişler orada Horasandan geldikleri için de aynı adla burayı kurmuşlar. Bir müddet de buralarda kaldıktan sonra Koca Nallı diğer adı Koca Hallı Kolundan olan altı kardeşten üçü Gürün üzerinden muhtemelen 1760 lardan sonra da Kayseri-Sarız ilçesi civarına yerleşirken diğer üç kardeş İbrahim Paşa, Koca Salman ve Halloğlu (Mustafa)bunlardan İbrahim Paşa soyu: Güzelce, Keprin-Tatar köylerinin tamamını, Melikviran Köyünün yarısı, ve Alaler Köyünün de bir kısmını oluşturmaktadır. Koca Salman ve Hallolu her ikisinin soyuna gelince ; Emiruşağı, Arslantaş, Karapınar, Çanakpınar köylerinin tamamı, Zelfin ,Toklar, Baler ve Madırasan köylerinin bir kısmını oluşturmuştur. İşte Mustafa Bağırgan amcaya Hallolu denmesi esas adı Hallolu Mustafa olan bu dip dedemizin adını vermişler. Hacıkaaler-Paşaların –Mustuklar-Zeledinlerin-Saraçların soyunun Koca Salman ve Hallolu (Mustafa) dan geldiği ve sonraki nesil ise Emiruşağı köyüne adını veren İmiroğlu veye İmiruşağı kabilesine ait adı üstünde İmir –Emir ile de ayrıştıkları bilgisidir. İşte İran Horasandan Sivas-Aziziye Bucağı-Kirkörsün Köyüne kadar Uzanan köyümüzün tarihi serüvenini böyle özetleyebiliriz. 9 Özel Bilgi: Mayıs-1977 okul tatil olmuş köye gelmiştik. Gençlerle köyün girişinde kurubel yolu da yapılmıştı onun üzerinde gezinirken bir taksi ile birisi geldi yanımızda durdu. Camı indirerek bu köyün adı ne dedi. Bizde yeni ve eski adını söyleyince kendisinin Balıkesir Kocaavşarlı Köyünden olduğunu ve Avukatlık yaptığını, dedelerinin buralardan göçen Avşarlardan Koca Nallı soyundan olduğunu, köklerini araştırmak için Sarızdan beri Emiruşağına, oradanda buralara göçenler olduğunu söylediler diyerek geldiğini söyledi. Şimdi adamın adı aklımda kalmadı takriben 40 yaşlarında biriydi. Yanına bindim ve H.Hasan Taşçı(Rh) dede en yaşlımız diyerek ona götürdüm. Oda Eğitmenimde bir eski yazı Avşar Tarih Kitabı var diyerek birlikte oraya gittik. Misafire İkramda bulundular. Sonrada Eğitmenim H.Hulusi İzgi(Rh) şöyle 200-250 sayfa olabilir, birazda yıpranmış haldeki kitabı çıkarttı gözüm fark etmiyor diye bana bölümler okuttu. Bu kitabı kendisinin tercüme ettireceğini söyleyerek istemiş. Bir gece kalarak köyden ayrılmıştı. Ayrılırken de Eğitmenimi Balıkesir-Kocaavşarlıya davet etmiş. Hatta Kız alıp verelim akrabalığımız pekişsin demiş. Ben ertesi gün vardığımda gitmişti. Keşke vermeseydiniz aynı şeyi bizlerde yapabilirdik dedim. Aman siz okuyup bunu tercüme edinceye kadar dediler. Orada hangi Avşar boyunun nereye yerleştiğine dair yukardaki bilgiler genişçe yazılmış halde mevcuttu. Konuşmalar sonunda misafirle ortak noktamız, İran Horasan Avşarları –Koca Nallı-İbrahim Paşa-Koca Salman ve Hallolu(Mustafa)idi. Onların dedeleri Sarız da kalan üç kardeşin akrabaları olduğu anlaşılmıştı. Sözlü olarak ta Eğitmenim misafire; Köye gelmeden 60 yıl kadar, önce Kirkörsünde kaldıklarını, Osmanlının Nufus kaydı ve sayımı yıllarında kokarkuyuya geldiklerini, Sultan I.Abdulmecitin zorunlu yerleşme fermanından, köyü kurmadan önce 10-11 yıl göçebe kaldıkları yerlerden, 3-5 yıl kışın gidip yazın geldiklerinden, Köyün 1843 de kurulduğundan, kimlerin kurduğundan, köye yerleşenler den tutunda Tomarzalı Ermeni ve Rum ahbaplardan, ilk evlerin yapılışından, Kirkörsün-EmiruşağıKaraköyü-Kokarkuyu-nasıl Arslantaş olduğunu kısaca yazılarımda geçen eskilere dair tüm konulardan akşam geç vakitlere kadar misafire anlattı. Zaten Eğitmenimin tarlalarını eker biçerdik ve başka işleri olursa zaman zaman yardım ederdik. Bir ayağımız onlardaydı diyebilirim. Bize bunlar okuyorlar diye de değer verirlerdi. Bende onlardan öğrendiklerimi zamanla yazmıştım işte şimdide sizlerle paylaşıyorum. Bu konuda köyde yaşamış büyüklerimizi inş.fırsat olursa şu kafamdaki köyle ilgili konuları bitirdikten sonra tek-tek yada üçü beşi bir arada yazıp sizlere tanıtmayı da düşünüyorum. Bunu da sizlere aktarmış olayım. Horasan Avşarları ile ilgili bilgileri “Türk Tarihi ve Kültüründe Avşarların Yeri Konulu Sempozyuma” katılan hocaların sunumu da teyit etmektedir. KİRKÖRSÜN - EMİRUŞAĞI - AVŞAROBASI KÖYÜNE GELİŞLERİ: Özetle; Köyün kuruluşu ya da köye gelişleri 10-11 yıl kadar göçebe kalıp sonrada köyü 1843 tarihlerinde kurduklarına göre İlk göçebe köy civarına gelişleri de nüfus kaydı ve sayımından sonra olduğuna göre 1831 tarihinden sonra gelmişler diyoruz. Bundan 1831 den Eğitmenimin dediğine göre 60 yılda geriye gidecek olursak Kirkörsün-Emiruşağı-Avşarobasına gelişleri de 1770 tarihine denk gelmektedir. Böylece 1770-1843 arasında Sivas-Aziziye Bucağı- Kirkörsün Köyü olarak kaldıkları anlaşılmaktadır. 10 KİRKÖRSÜN – EMİRUŞAĞI - AVŞAROBASINDAKİ EVLERİMİZ: İmir-Emirin yani Hacı Kaalerin buradaki evleri şimdiki postanenin önü ve Pazar kurulan yerdeymiş. Burası Hacı Kaalerin akrabası olan Göde Alinin Mehmet denilen H.Mehmet İkiz in eski evlerinin yeri olduğu bilinir. Mustukların evleri ise İmirin evlerinin hemen üst tarafında olduğunu ve burasının da Kubanın Abdullah diye bilinen Abdullah Şahin dedelerin eski evlerinin alt tarafında olduğunu biliyoruz. Zeledinlerin evleri ise şimdiki Madırasan yoluna giden sokağın hemen yolun üstünde olduğu buraya Zeledinlerin harım yeri denildiği halende bilirler. Saraçların ise kendilerinin de akrabası olan Saraç Osmanlar olarak bilinenlerin evlerine yakın yerde olduğunu biliyoruz. KİRKÖRSÜN – EMİRUŞAĞI AVŞAROBASINDAKİ MEZARLARIMIZ: – Emiruşağı köyünden göç etmeden önce burada mezarlarımız olup- olmadığı konusunda kendim bu köyden evli olduğum için Emirüşağı mezarlığında bölgeden çıkan yonu taştan yapılmış bir mezar topluluğu var. Üzerinde isim tarih yazmıyor. Mezarların yönü ve başındaki taşlardaki sarık şeklindeki yapısına bakınca Müslüman mezarları olduğu kesindir. Emiruşağlılar tarafından da bu mezarların buradan göçenlere ait mezarlar olduğu halen bilinmektedir. Buradan da Baler, Karapınar ve Arslantaş Köylerine göçüldüğüne göre bu mezarlarda bizim büyüklerimize ait mezarlar olma ihtimali yüksektir. KİRKÖRSÜN – EMİRUŞAĞI AVŞAROBASINDAKİ MÜLKLERİMİZ: - 1-MUSTUKLARIN MÜLKÜ : Eski adı Emirıuşağın dan gelidiği için, orada tarlalarımız haliyle vardı. Bu bağlamda şimdiki Üçkonak Köyüne gelen yolun sol tarafı ile mustukların çatı ve özü denilen çayırlıkta da Mustuk Kaa dedemizin mülkleri varmış. Benim hatırladığım bizim köyden 1965-1972 yılları arasında olabilir 4-5 çift öküzle İsmail amcam-İbrahim dede- Hallolu Mustafa amca-Babam ve Amcalarım gider orada çift sürer, harman zamanı da yine toplanıp hasat edrlerdi. Mahalle namına ekilip biçilir 11 sonrada buğday ve samanı bölüşülürdü. Sonra bu tarlaların bizim de dedemin bibisinin çocukları olarak akrabamız olan Körveliler diye bilinen kabileye komik bedellerle sattıkları söylenir. Halende Emiruşağılılar bizim kayınpederler şu tarlalar sizin dedelerin, şuraya körvelilerden falan, şurayı da filan ekip-biçiyor derlerdi. 2-HACI KAALER VE PAŞALARIN MÜLKÜ : Eski Emiruşağından Karapınar ın mezarlığına doğru gelen çat dibi ile birlikte ve Emiruşağına çıkan Mustafa emminin evinin sol tarafı , Zelfin Köyüne gelen yolun altı , Karapınarın tarlalarını geçtikten sonra Emiruşağı na kadar yolun sol tarafındaki tarlalar ile Çanakpınar yol ayrımındaki tarlalar Hacı- Paşa Kea ve diğer kardeşleri dedemizinmiş. Emiruşağı Köyündeki Osman Saraç, H.Mehmet-Hayri ve Mustafa İkiz Emiruşağı köyündeki en yakın akrabalarıdır. Tarlalarının ekseriside bunlara geçmiştir.Benim bildiğim yıllarda Hacı kalerden buradaki tarlalrını ekip-biçtiklerini hatırlamıyorum. Lakin onlar bizimkilerden erken bıraktıklarını ve mülklerini sattıklarını biliyorum. 3-ZELEDİNLERİN MÜLKÜ: Emiruşağından Güzelce köyüne giden yolun üst tarafındaki tepeler-vadiler ile aşağı özün içinde de Zeledin Kea dedenin tarlaları ve öz de çayırlığı varmış. Zeledin Kaaye ait tarlaların bir kısmı Çolaklar diye bilinen aynı zamanda da akrabaları olan kabileye geçtiği, yetmişli yıllarda bu tarlaları Hasan Davarcı emmigil dava ettiler. Millet yalancı şahit falan dinleterek dava Hasan emmi aleyhine sonuçlandı. Çünkü onlarda bizimkiler gibi bu tarlaları Osman Davarcı emmiler 1972 lerde eker biçerlerdi. Yakın zamana kadarda Emiruşağlılar buralara Zeledinlerin harımları derlerdi. 12 4-MÜLK İLE İLGİLİ ÖZEL BİLGİ: Yine geçmiş yıllarda bizimkiler şöyle bir haber duymuşlar. Köye kadastro gelecek tarlalar yazılacakmış. Tarlalarınızın başına gelin diye, lakin Emiruşağlılar birazda buna müsaitlerya toplantı yapmışlar. “Bire baba eğer Arslantaşlılar gelirde mülk iddia ederlerse köyün çoğu onların bize bir şey kalmaz ki, çünkü esas onlar köyü kuran İmirin çocukları ve yeğenleridir. Eğer HacıkalerPaşalar-Mustuklar ve Zeledinler gelir mülk iddia ederlerse hanginiz yalan söyleyeceksiniz. Şuraya zeledinler in özü. Şuraya Mustukların özü ve çatı. Yine şuraya da Hacı kanın çatı ve çayırlığı demezler miydi. Hanginiz dinini yıkıp da yalan söyleyip gavur olacak bakalım ” Diyerek tartışırlar. Sonuçta gelen kadastro memurlarını avrat-uşak toplayıp taşa tutmakla tehdit ederler. Onlarda köyü terk etmek zorunda kalırlar. Bunun üzerine bizimkiler harekete geçerler. Pınarbaşı-ndan kayıtları istediler lakin oradan aldıkları cevap ise geçmişte Hükümet Konağında yangın çıktığı ve belgelerin yandığı bilgisini verirler. Böylece de bir daha olayın üzerine gitmediler. Şimdiyse sonraki yıllar kadastro geldi ve yazdı çizdi askı süreleri falan sona ererek iş bitti. KÖYÜN BULUNDUĞU GÖÇEBE GELİŞLERİ: BÖLGEYE İLK Şu andaki Köyümüze ise Sivas ili- Aziziye Kazası (Pınarbaşı)- Karamuklu eski Beyler bucağı ki Aziziye Kazasının 31 bucağından biri ve 1910 yılına kadar adı Kirkörsün sonrada Emiruşağı ve şimdide 2010 yılında Avşarobası olarak değişen beldemizden II.Mahmut zamanında (1808-1839) ve Osmanlıda ilk nüfus kaydı ve sayımının yapıldığı ve sayım ise 1826 da başlamış,Osmanlının üç kıtada hakim olduğu düşünülürse bu sayım 6 yıl kadar sürmüş 1831 de tamamlanmıştır. İşte şimdiki köyümüze de 1826-1831 tarihleri arasında Hacı, Paşa Kaa ve kardeşleri gelmiştir. Köyü kurmadan on yıl dan fazla yerleşim yeri olarak ilk zamanlar yakın tarihlere kadar Yoncalık olarak da biçilen Çat (Hacı Kaa-Zeledinler-Mustukların Çatı)denilen yerden başlayarak Güneydeki Haydan Yerinde- Güneydeki Helimoğlunun yatağı denilen yerdeİnniuurtmande-yataklarda-Anlaşılan en son da Karşı Davar yataklarında delme-çatma yerlerde veya 13 çadır barınaklarda kalmışlardır. Hatta kaç yıl olduğu mişli olmakla bir müddet bunun 3-5 yıl olabileceği büyüklerimiz tarafından söylenmekte, Kirkörsün Köyüne kışın gidip yazın geldiklerini biliyoruz. Sonra bunun böyle devam edemiyeceğinin anlaşılması, ile gidip gelme işine 3-5 yılın sonunda son verdiklerini ve Hacı Kaa ve kardeşlerinin bu bölgeye yerleşme arayışına girdikleri büyüklerimiz den bize intikal eden bilgilerden öğreniyoruz. ESKİ “KARAKÖY” ÜN BULUNUŞU: Şimdiki Alikealerin davar yatağı olarak bilinen yerde çadırları bulunan büyüklerimiz, hayvanlarını otlatırken, bir rivayete göre de, sağım zamanı bakarlar ki ineklerin bazıları yok aramaya çıkarlar, bu esnada da ormanlığın içinde eski duvar ve ören yerlerini ve eski mezar taşlarını görmeleri üzerine burasının daha önceden ikamet edilmiş bir yerleşke olduğuna karar verirler. Köyün kuruluşunda Aşçılara ait olan ve şimdi Hayri amcaların evinden derenin zehini takiben mezarlığın “Karaköye” ait Gavur mezarlığı denildiğini ve buraya büyüklerimizin bu sebepten cenaze defin etmediklerini biliyorum. Hatta buralarda yıllar öncesinde (V.A- M.B-Y.A ve O.K) amcalarınızın kazı yaptıkları “bizim köyün Gavurları fakirmiş bir şey bırakamamışlar” dedikleri de bilinir. Bizim evlerin bulunduğu bölgeden de duvar ve yapı taşları çıkmıştır. Karaköy den kalma üç adet kilise kalıntısı olabileceği düşünülen ve birisi şu anki Mustafa Ali Bağırgan abinin evinin bulunduğu yerde, diğeri Ali Davarcı nın babasından kalma evinin bulunduğu yer ve Kara Hacı Hayta amcanın(Rh) evin yeridir. Bu yapıların kalıntıları 1950-55 yıllarına kadar kendisini koruyabilmiş ise de daha sonra ev yapanlar bu taşları duvarlarında kullanmışlardır. Bildiğim kadarıyla İbrahim dedenin düven sürdüğü samanlığı ve eski evliklerinde bu taşlar kullanılmıştı. Yine Ali Davarcıların eski evliklerinin köşe taşları da bu taşlardan kullanılmıştı. Yine Hacı Hayta amcanın evlik ve odalarında da bu yapılara ait olduğu bilinen köşe taşları veya yapı taşları kullanılmıştı. Hatta evlerinin önlerinde duvar diplerine oturma amacıyla konulmuş olan taşlar bile vardı. Evin okul olarak kullanıldığında teneffüslerde falan talabeler o taşların üzerine dizilip otururlardı. Bizans İmparatoru Phocas in Kafkaslardan 40.000 Ermeni aileyi Selçuklu akınlarına karşı kendilerini korumak için adeta bir kalkan gibi Kayseri ve havalesine 968 lerden sonra Ermenileri yerleştirdiği, bunlardan en az 1500 aileyi ise Tomarza ve havalesine yerleştirmiştir. İşte 1915 tehcir yıllarında (Ermenilerin zorunlu göçü) Kayseri ve civarının nüfusunun %35 Ermeni, %5 Rum ve %60 Müslüman olarak tespit edilmiştir. İşte içli dışlı birlikte yaşarken sonradan dışardan müdahaleyle Ermenileri dış güçler ayaklandırmışlar onların gazına gelmişlerdir. Müslümanlara karşı örgütlenen Ermenilerden bu çevrede yaşayanlar bizimkilere saldırmalarına fırsat verilmeden 11 Temmuz 1915 Tehciriyle 90 kişilik gurup Suriyeye göç ettirilmiş, 1921 ve sonrasında ise bunların çoğunluğu İstanbula gitmiştir. Bunların yerlerine ise 1924 ve sonrasında Yunanistan ve Kars muhacirleri yerleştirilmiştir. 14 Bu satırlarda okuyacağınız bilgiler size özel bilgilerdir: Hacı Kaa dedemizin Markar Sarkisyan adında ahbabı varmış ve oğlu Grıgori Sarkisyan halk dilinde Kirkor bazen de kısaca Sarkis denilen oğlu ile de Halil Kaa(İzgi) dedemizin ahbap oldukları ve alışveriş yaptıkları köye kadarda zaman zaman gelip misafir olur, bizimkilerde onlarda misafir olurmuş. Tomarza Rüştiyesinde Molla Mahmut(İzgi) ve Hüseyin Çavuş (Saraç) dedelerimizin Ermeni-Rum Öğrencilerle karışık okuduklarını biliyoruz. Bu hususlara önceki yazılarımda kısaca değinmiştim. Molla Mahmut dede Tomarza da okurken bunlarda da kaldığı bilinmektedir. Misafir olarak gelen Marker- Kırkor-Sarkis burasının eski adının “Karaköy” olduğunu ve Ermenilere ait olduğunu söylemiştir. Osmanlıya başkaldıran Ermenilere Kirkorun “Allah bu Ermeni Komitacıların cezasını versin, ne yazık ki kandırıldılar. Eğer Osmanlı idaresinde olmasalardı kendilerinden şimdi kaç Ermeniyim diyen kalırdı, eriyip gitmişlerdi” dediği bilinir. Kirkor-Sarkıs bu ahbablıktan dolayı evinde kalan Molla Mahmut dededen kuran dinlermiş ve sonrada Müslüman olmuş iyi ki de ahbap olmuşlar hidayetine vesile olmuşlar ve göçlerde de gitmeyerek Tomarzada kalmış, kendisi yüz yaşından fazla yaşamış, öldüğünde Ermenilerden tek tük kalanlar başına toplanıp şöyle ağıt yakmışlar; ” Ey vah Kirkor yaptığını beğendin mi, Hiristiyanlıktan çıktın İsayı küstürdün, yeni Müslüman olduğun için Muhammed de seni tanımaz, arada kaldın sen Kirkorum“ diye ağlaşmışlar. Kendisine Müslümanca merasim yapılarak defnedilmiştir. Tabi ki Hz. Muhammed (S.A.V.)in tanımaması onlara göredir. Tanır yeter ki ona ümmet olmak nasip olsun. Her ne kadar Aziziyeye bağlı olsak da bize yakın olan Tomarza da yaşayan Ermenilerle dükkanları varticaret-canlı hayvan ve borç para alma gibi alışverişlerimiz olmuş ve de bir ayağımız burada olmuştur. (Kaynak: Hulusi İzgi -Himmet İzgi (Rh)ler) “KOKARKUYU” VERİLİŞİ: VE KÖYÜN ADININ İlk zamanlar su ihtiyaçlarını ise kışın karlar, ağaç kabuğu ve dalları veya kıl palazlarla üzeri kapatılır böyle saklanıp eritilerek yazın veya kışın ya da sel suları ile su ihtiyaçlarını gidermişlerdir. Daha sonra köyümüzün ilk ismini aldığı kuyuyu “Kokarkuyu“ yu bulurlar. Kuyunun bulunması hikayesi de ilginçtir. Bazı büyüklerin aktardığına göre sağım zamanı olmadığı fark edilen ineklerini ararken kuyuyu bulduklarıdır. Başka bir ilginç olayda bir gün çocukluğumuzda innasuyun büyük gökbelden gelen derenin ağzında bir kişinin yerlere bakarak iğne arar gibi dolaştığını gördük. Orada birde çalıda merkep bağlıydı. Yanına yaklaştığımızda elinde bir tas ve içinde de şerbet yerde suya gelmiş arılardan tutup şerbetten tatmalarını sağlıyor ve uçuş yönlerini izliyordu. İşte bu kişi İbrahim Bağırgan(Rh) dedeydi ve ne yaptığını sorduk. Arıların uçuşunu takip ederek arı yuvası ve bal aradığını söyledi. Birkaç gün geçmeden bir kayada arı ve bal bulduğu söylenerek bu baldan hısım-akrabaya tadımlık göndermişti. İşte burada yanına oturduk ve İbrahim dedenin bize aktardığına göre Hacı Kaanın çiçeklere konan arıların uçuş yönünü izleyerek o yönde ya su ya da bal olabileceği düşüncesinden çiçeklere konan arıları takip ederek kuyuyu bulduklarını söylemişti. Hatta izgi (iz süren-iz takip eden anlamında) soyadını da buna istinaden aldıklarını 15 belirtmişti. Her iki rivayette mantıklı ve nasıl bulunduysa zaten kabulümüzdür. Bu kuyu günümüze kadar gelmiş, halende suyu kullanılmaktadır. Bu kuyu Hacı Yusuf İzgi dedenin kızı Assiye ebeye kalan, ondanda oğlu Mehmet Kaya dedeme intikal eden, ondanda şu anda ise oğlu Osman Kaya dayımın karşı tarlasının içinde bulunan kuyudur. Osmanlı Sultan I.Abdulmecid-in 1839 Islahat Fermanı İlanı ve sonrada 1842 yılında çıkarılan fermanla yaylaklara ve diğer şekildeki göçler yasaklanmış, özelliklede Amasya-Sivas-Konya ve Kayseri civarındaki harabe köylerin bulunduğu topraklara hayvancılık ve ziraatçilik yapmaları için ahalinin yerleşmesi zorunlu hale getirilmiş, bu fermana muhalefet edeceklere kuvvet kullanılacağı da bildirilmiştir. İşte bu 1842 fermanının da zorlaması ve yerleşme arayışları sonucu yukarıda bahsettiğimiz gibi eski yerleşim yerini bulmuşlar ve kuyunun bulunmasıyla da artık köyün burada kurulmasına karar verilerek Sivas İli Aziziye Bucağının 282 köyünden biri olarak eski bir Ermeni yerleşkesi olarak bilinen “Karaköy” bulunduğu yerde, yani şimdiki yerinde ” “Kokarkuyu” Köyünü kurdukları buraya evlerini 1843 de yaparak yerleştikleri artık bilinmektedir. A-KOKARKUYUYA İLK YERLEŞENLER: Büyüklerimizin göçme nedeni her hangi bir kıtal vb. sonucu göçmemişler. Tamamen hayvanlarını yaylatmak ve yazlatmak maksadıyla göçtükleri bilinmektedir. Hacı Kaa ,Paşa Kaa ve kardeşleri kaç yıl olduğu mişli olmakla bir müddet bunun 3-5 yıl olabileceği Büyüklerimiz tarafından söylenmekte, Kirkörsün Köyüne kışın gidip yazın geldiklerini biliyoruz. Sonra bunun böyle devam edemiyeceğinin anlaşılması ile gidip gelme işine 3-5 yılın sonunda Hacı ve Paşa Kaa dedelerimiz son vermişler. 1-İZGİLER: Bize aktarılan bilgilere göre İzgilrin dedeleri İmir’ in beş oğlu ile bir kızı varmış. Bunlar: Hacı Kaa, Paşa Kaa, Arap Hasan, Himmet Çavuş, Hacı Yusuf ve Selver İlk göçüp gelende bunlardır. Osman Saraç, H.Mehmet-Hayri ve Mustafa İkiz Emiruşağı köyündeki en yakın akrabalarıdır. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidişgelişlerde bunlarda yatarlarmış. Emiruşağındaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk derlerdi. 2-TAŞÇILAR:Taşçıların dedeleri Paşa Kaa İmir’ in beş oğlundan biridir. İbrahim Taşçı dedenin dediğine 16 göre kendi adını Paşa Kaanın esas adı İbrahim, o da adını İbrahim Paşa yani Güzelce vs. köylerini kuran ve Koca Salman- Hallolu(Mustafa)dedelerimizin kardeşinden aldığını söylerdi. Osman Saraç, H.Mehmet-Hayri ve Mustafa İkiz Emiruşağı köyündeki en yakın akrabalarıdır. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Emiruşağındaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk derlerdi. B- KOKARKUYUYA GELEN İZGİ VE TAŞÇILARIN AMCA ÇOCUKLARI: 1-BAĞIRGANLAR: Bağırganların dedesi Mustuk Kea dedem amca çocukları Hacı Kea ve kardeşlerinin köye ilk evlerini yapmalarından kısa bir süre sonra köye gelmişlerdir. Mehmet İkiz ve Abdullah Şahin ve Körveliler, Çiçağan Ali,Fakı Yıldız akrabadır. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde oğlu Ahmet dede Çördüklüden evli olduğu için buralarda yatarlarmış. Emiruşağındaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk derlerdi. Benim evliliğimle yeniden tazelendi. Daha önceleri 1974 yıllarına kadar Bağırgan olan Atasoylar ile 2000 li yıllardan öncesine kadar Bağırgan olan Aksoy lar da soy isimlerini değiştirmişlerdir. 2-DAVARCILAR: Davarcıların dedesi Zeledin Kaa dede Amca çocukları Hacı Kea ve kardeşlerinin köye ilk evlerini yaptıktan kısa bir süre sonra köye gelmişlerdir. Emiruşağındaki çolaklar ve sarıhasanlılar akrabaları ve eşimin dedesi Kara Bayram da Zeledinlerin akrabasıdır. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Emiruşağındaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk derler. 17 3-SARAÇLAR: Saraçların dedesi Hüseyin Çavuş(Saraç) dede İzgilerin amca çocuklarıdır ve daha öncede belirtmiştim Rüştiye Mezunu olduğun için Çocukları okutmak için gelerek böylece köyümüze yerleşmiştir. Bunların da amca çocukları Haydar Ali Saraç dede yunusoluğunda tarlaları var ve bu tarlalar Atasoylara geçmiştir. Ev yerleri ise Kaha veya Bayram emminin eski evlerinin yeri olduğu söylenir. Bunlar da Emiruşağından gelmişlerdir. Haydar Ali amcaların köyümüze çok sonraları geldikleri ve çok geçmeden Aşçılarla göçtükleri bilinmektedir. Bunların Avşarobasında halende Osman Saraç, Bayram Ali Saraç, Rahmanın Mustafa Saraç olarak bilinen ve torunu iki dönem Belediye Başkanlığı yapan Hüdai Saraç akrabalarıdır. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Emiruşağındaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk derlerdi. C-KOKARKUYUYA GELEN ENİŞTELER: 1-İŞÇİLER: İşçilerin dedesi Ali Kaa de Pınarbaşı Araplı köyünden köyümüze gelmiştir. Ali Kaa ye Hasan dedenin kızı Hürü yü vermişler. Böylece köyümüze yerleşmiştir. Bunların Toklar ve Üçkonak Köylerinde de akrabaları vardır.Araplı köyünden Demir Kaya isiminde bir öğretmenimizle birlikte aynı okulda görev yaptım, ben Arslantaşlıyım deyince kendisi Kokarkuyuluyum desene dedi ve akrabaları olduğunu söylemişti. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Buradaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk demişlerdi. 2-HAYTALAR: Haytaların dedesi Hafız Mehmet Helimoğlu olarak bilinen dede Pınarbaşı Karamanlı Köyünden gelmiştir. Hacı Kaanin kız kardeşi Selverle evlenerek köyümüze yerleşmiştir. Karamanlıdaki Ali Yakut amcanın bunların akrabaları olduğu bilinir. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Buradaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk demişlerdi. 3-ÖNDERLER: Önderlerin dedesi eski adı Taf-Özlüce şimdi ise Dadaloğlu olan beldemizden Mulla İsmail dede gelmiş, Himmet İzgi dayımın bacısı Fadime ile evlenmiştir. Aşçıların ev ve tarlasını alarak 18 yerleşmişler. Köyde dini eğitim vermiş, muhtarlık yapmış ve eğitimli biriymiş. Halende Dadaloğlu Kasabasında akrabaları vardır. Dadaloğlu Okulu Müdürü Murat Önder akrabalarıdır. 4-GÖKLER: Göklerin dedesi İbiş Omar ise Pınarbaşı nın Halevik yeni adı Çakılkaya köyünden gelerek köyümüze yerleşir. Oğlu Musa Gök Abdullah İzgi nin bibileri Sultanla evlendirir. Kızını da Saraçlara verir . Halevik köyündeki Omarcalar kabilesi akrabalarıdır. Kayseri M.Eğitim Müfettişi Duran beyle birlikte görev yaptık, oda bizim Halevik den gidenlerden sizin köyden Musa amca akrabamız demişti. Pınarbaşı kaza iken oraya yaya gidiş-gelişlerde bunlarda yatarlarmış. Buradaki akrabaları yaya yolculuk zamanında bize gelir giderlerdi sonraları birbirimizi unuttuk demişti. 5-İZMİRLİ: İzmirlilerin dedesi Aydınlı Yusuf olarak bilinir. Köyümüzün yaylalarına yazın gelen yörüklerdendir. Hüseyin Saraçların kızı Eşe Ebe ile evlenerek köyümüze yerleşmiştir. Tarlaları ve ev yerleri Anne mirasıdır. Buraların ev yerleri Haydar Ali Saraç-ın evi olduğu da söylenir. Babalarının nüfusa kaydı olmadığı için askerlik yapmamış, oğullarının askerlik çağı da geldiğinden oğullarından Ali ve Hüseyin(Kaha) amca dayılarının Saraç soyadını almışlar. Sadece oğlu Bayram emmi İzmirli soyadını almıştır. Bunlardan Duran İzmirli ve amcaları Ali Saraç Osmaniye Toprakkale İlçesine yerleşmişlerdir. 6-AŞÇILAR: Aşçıların dedeleri Aşçı Hüseyin, Paşa Kaa nin kızı ile evlenmiş, Ayşe Bağırgan Ebem rahmetli (D:1882-Ö:1973)babalarının yani Aşçıların köyümüze Develi-Saraycık köyünden geldiğini söylerdi. Aşçılar da Taşçıların eniştesidir. Evleri Şimdiki Mustafa Önder in evinin bulunduğu yerdeymiş. Mustafa Önderin dedeleri Mulla İsmail Aşçılardan Ayşe Ebemin dediğine göre evi ve koca tarla olarak bilinen tarlaları da bir yük kilimi ve bir kör beygire babamgilden aldılar derdi. Şu anda köyümüzde Aşçıların hiçbir kimsesi kalmamıştır. Aşçıların ile Mustuklar arasında çıkan sürtüşme sonucu köyü terk ettiklerini zannetmiyorum. Böyle olsaydı Ayşe ebem söylerdi. Çünkü Ayşe Ebem Mustukların gelini ve onun dediğine göre babaları kıtlık yılları olarak bilinen 1939-40 lı yıllarda daha kolay geçim sağlayacakları düşüncesi ile göçmüşlerdir. Bilahere de gelerek köydeki ev ve tarlalarını satarak köyü böylece terk etmişlerdir. Bunların bulunduğu Çiçeklidere yeni Köyleri Esenli Köyüne bizimkilerden Veysel- Hasan –H. Hasan amcam Koca Hürü ebe-Ayşe ebem ve Babam o kıtlık yıllarında kışın giderek orada hayvanlarıyla kalmışlardır. Böyle sürtüşme sonucu gitmiş olsalar onları yani mustukları her halde kabul etmezlerdi. Üstelik de kız alıp kız vermişler. Fatma bibimi aşçılara vermişler. Sadece Aşçılar göçmemiş ki, Taşçılardan Mahmut emmi ve İsmail Taşçının babaları, Saraçlardan da Haydar Ali Saraç da göçenler arasında ve bunlarla birlikte şimdiki köylerini kurmuşlar ve aynı yerde de halen yaşamaktalar. İşte bu göç sonrası Aşçılar –Taşçılar-Saraçlar yeni adlarıyla yazayım Osmaniye-Sumbas İlçesi Esenli köyünü kurarak buraya yerleşmişler. KAHRAMAN DEDEMİZ: Kahraman dede köyde “Kahrimen” olarak bilinir ve kendisi 93 muhacirlerinden, aile efradını savaşta kaybetmiş, küçük yaşlarda bu taraflara göçüp gelenlerin arasına katılarak bir kız kardeşiyle önce Çanakpınara gelmiş kardeşini gelin vermiş bir müddet de oralarda kaldıktan sonra köyümüze gelenlerdendir. Kendisi Sultan ebeyle evlenmiştir. Evleri şimdilerde Hasan Davarcı emmilerin evlerinin yanındaki evdir. Kızlarından Hatice Aksu - Zöhre Hayta ve Havize Saraç 19 teyzeleri köye gelin vermiş, oğlu Mustafa’yı da köyden Şevket Davarcı emminin kızı ile evlendirmiştir. Oğlu Eyüp amcayı da bucaktan evlendirmiş. Kızının birisini de buraya gelin vermiştir. Sonraki yıllarda köyden göçerek Kozan Bucak denilen yere yerleşmiş ve orada da vefat etmiştir. Kendisi benim gözümde hayır öğütlü çok muhterem bir dedeydi. Rabbi ona rahmet eylesin. İşte temelde Koca Salman ve Hallolu (Mustafa) soyundan İmir oğlu önce iki kardeş Hacı Kaa -Paşa Kaaler ve diğer kardeşleri, ardından bunların amca çocukları Mustuklar-Zeledinler, bunlarında akrabaları olan Saraçlar Kirkörsün köyünden gelmişlerdir. Yukarda da belirttim bunlardan Musa Gök dedeninde Hacıkalerden Sultanla evlendiği,Haydar Mustafanın eşi Bahar Himmet izgi dayımın kızı, yine Memili dayımın eşi Ayşe Saraçların kızı olduğu da düşünüldüğünde, Aşçılar hariç hepsi Hacıkalerin öz enişteleri ve diğer Mustuklar ve Zeledinlerin de dolaylı enişteleri durumundadır. Saraçlar ve Köse ve İsmail Bağırgan emmi ise Musa Gök dedenin yeğenleridir. Aşçılarda Paşaların eniştesidir. Aşçılardan ise kız almışlardır. Taşçılarda Aşçılara kız vermişlerdir. Mesela Ayşe ebemin anası Taşçıların kızıdır. Halil Kaanin hanımı Ümmusü ebe, Ayşe ebem, Taşkıran Osman Hayta emminin anası Fadime ebe ile Kara Hacı Hayta ve bacısı Sultan Bağırgan ebenin anneleri de aşçıların kızıdır. Veli Taşçının eşi Durna yenge Mahmut Taşçının kızıdır. Hakkı Taşçı Ustanın Kızı Hürü yine Mahmut oğlu Vahap Taşçının hanımıdır. Hürü Hayta yı gelin vermişler. Bugün bile Esenler köyünde Turhan Hayta ile Kadir Taşçı aza olarak görev yapmaktalar. Sonraki evlilikler ise hepinizin malumudur. Gördüğünüz gibi kız alıp kız vererek köyde yabancı kimse kalmaz ve herkes bir yerden birbirleriyle dolaylıda olsa akraba olurlar. Dikkat ederseniz iç içe girmiş bir akrabalık sökonusudur. Biraz karışık bulmaca gibi ama bu benim elimde olmayan ve işin tabiyetinde olan bir durumdur. Şimdi yeri gelmişken hepimize sormak lazım. Neyimiz geçinmiyor demezler mi ? Bir adım atarken, bir şey yaparken, birbirimize karşı bir olumlu-olumsuz hareketimizde başkaları bir kere düşünmesi gerekirken köylü ve akraba olarak biz yüz kere düşünmeliyiz derim. EK BİLGİ: Daha Önceleri 1974 yıllarına kadar Bağırgan olan Atasoylar ile 2000 lerden öncesine kadar Bağırgan olan Aksoy lar da soy isim değişmişler. Yine Avukat Abdullah İzgi- Oğuzoğlu, Eniştesi Mühendis Mustafa Hayta amca da Akıncıoğlu soyadını almışlardır. AZİZİYE NAHİYESİ - AZİZİYE KAZASI - PINARBAŞI İLÇESİ - KİRKÖRSÜN VE KOKARKUYU KÖYÜ: Özetle; Bundan yani 1831 den Eğitmenimin dediğine göre 60 yılda geriye gidecek olursak 1770-1843 arasında Sivas - Aziziye Nahiyesi - Kirkörsün Köyü olarak kaldığı anlaşılmaktadır. Bizim köy tekrar 18431861 Arasında ise Sivas-Aziziye Nahiyesi-Kokarkuyu Köyü olarak kalmış, 1861-1926 arasında ise köyümüz de Sivas-Aziziye Kazası-Baler Bucağına bağlı ki 31 bucaktan biri ve 282 köyden biri ve Kokarkuyu olarak kalmış, Kayseri 1924 de il olunca ve 1926 yılında da Pınarbaşı İlçesi adı ile Kayseriye bağlanınca, Köyümüz 1926—1936 Kayseri-Pınarbaşı- Baler BucağıKokarkuyu Köyü olarak kaldığı ve bu ismi Arslantaş Köyü oluncaya kadar devam etmiştir. 20 PINARBAŞI İLÇESİ - ARSLANTAŞ KÖYÜ: Arslantaş yaylası olarak halen de bilinen yayladaki Aslan-Kaplan heykelinin Beşir Önder muhtarlığı döneminde bu tarihi eserlerin varlığını Devlete bildirmesi ve köye gelen devlet müze yetkililerini atlarla bu eserlerin bulunduğu yere götürerek göstermiş olmalarıyla başlamıştır. Yetkililerce de müzeye taşınmasına değer bulunması üzerine Arslantaş yaylasında bulunan bu aslan-kaplan heykelinin kağnılarla köy büyüklerimizden bu taşıma işine katılanlara ise devlet tarafından yevmiyeleri ödenmek suretiyle Zelfin Köyüne indirilerek oradan da müze yetkililerine teslim edilmesi ve şimdiyse Kayseri Gültepe Arkeoloji Müzesi bahçesinde bulunan heykelden Arslantaş Köyü adını almış, böylece de 1936-1953 arasında Kayseri- Pınarbaşı ilçesi–Baler Bucağı-Arslantaş Köyü olarak kalmıştır. Özel Bilgi: Kayseri de Lise öğrenimimiz döneminde sanat tarihi öğretmenimiz bizleri müze gezisine götürmüştü. Oradaki müze görevlisine bizim köyümüzden getirilmiş aslan-kaplan heykeli varmış, köyün adı da böylece değişmiş dediğimde, nerelisin diye sordu. Tomarza Arslantaş Köyünden olduğumu söyleyince, bana gel de senin dedelerinin resimlerini sana göstereyim diyerek bu eserleri taşıyanlar diyerekten, kağnılarla taşıyanların resmini göstermişti. Böyle siyah beyaz resim şapkalı amcalar kağnıların yanında poz vermiş ve oradaki tarihçede ise 1936 tarihinde getirildiğini yazılı olarak görmüştüm. Buna istinaden Köy adının değişmesi de 1936 tarihi olarak kabul etmiş oluyoruz. Başka bilgide Beşir Önder döneminde onun tarafından bu tarihi eserin müzeye bildirilip, nakledilmesinin sağlandığıdır. TOMARZA KÖYÜ VE NAHİYESİ: Kayseri dolayısı ile Tomarzayı da içine alan topraklar, 726 yılında Emevi Abdulmelik oğlu Müslim tarafından Bizans İmparatorluğundan fethedilmiştir. Ancak 968 yılında Bizans İmparatoru Phocas Orta Anadolu'yu ve Kayseri'yi geri almıştır. Bu dönemde Bizans'lılar 40.000 Ermeni'yi Selçuklu akınlarına karşı adeta bir kalkan olması için Kafkaslardan getirerek Yozgat, Sivas, ve Kayseri civarına yerleştirmiştir. Bu Ermeni kabilelerinde en büyüklerinden biri olan ve en az 1500 kişiden oluştuğu tahmin edilen "Thomas" kabilesinin bugünkü Tomarza'nın bulunduğu bölgeye yerleştiği ve Tomarza adının da buradan geldiği bilinmektedir. Tomarzanın Bizanslılardan tekrar 1045 yılında Daniçmedlilerin aldığını böylece de 1045-1169 tarihleri arasında Danişmendliler idaresinde kaldığını görüyoruz. Bundan sonrada sırayla 1169-1467 arasında Dulkadiroğulları idaresinde kalmış,1467-1864 yılları arasında Osmanlı idaresinde ve Develiye bağlı ve o zamanki adı ile Göstere köyü olmuştur. Sonrada 1864-1924 arasında Develiye bağlı Bucak merkezi olmuştur. Yeni devletin kurulmasıyla da 1924-1953 arasında yine Kayseri-Develi-Tomarza Nahiyesi olarak kalmıştır. TOMARZA İLÇESİ - TOKLAR NAHİYESİ VE ARSLANTAŞ KÖYÜ: Nihayet 1936-1953 arasında Kayseri-Pınarbaşı-Baler Nahiyesi-Arslantaş Köyü iken 1953 yılında ise Tomarza, Kayseriye bağlı İlçe olunca, Toklarda Nahiye olmuştur. Köyümüz de Kayseri-Tomarza-Toklar 21 Nahiyesine bağlı 1953-2014 arasında 56 köyden biri olmuş, Talas ilçe olunca da Tomarzadan ayrılan köyler den sonrada 48 köyden biri olarak devam etmiştir. TOMARZA - ARSLANTAŞ MAHALLESİ: Şimdi ise 30 Mart 2014 tarihinden geçerli olan yeni Büyükşehir Yasası ile de Köyümüz Mahalleye dönüşerek, Arslantaş Mahallesi olarak Tomarzanın 53 Mahallesinden biri ve 313 nüfuslu bir mahalle olarak şimdilik devam etmektedir. Geçen yıl doğu ilerimizden bu tarafa tayin isteyecek biri köye nasıl ulaşmışsa sormuş, orada Köyünüzün Sitesine baktım bir bilgi edinemedim demiş. Bunun İçin dışardan köye gelecek veya atanacak İmam-Öğretmen için Kendim de memuriyetimde damdan düştüğüm için şu bilgileri de ilave etmek yerinde olacaktır. Arslantaş Mahallemiz İlçe merkezine 46 Km, İl merkezine ise 96 Km. mesafededir. Adana Tufanbeyli İlçesine ise 28 Km. mesafededir. Tomarza-Tufanbeyli arası Kasım 2014 den itibaren de karayolları ağına bağlanmıştır. Yollar ise asfalttır. Ayrıca Arslantaş Mahallemiz de; Bir adet minareli Cami, iki katlı ve her şeyi mevcut Cami Lojmanı ve meyve ağaçlı bahçesi, sular evlerden akmakta, kanalizasyonu mevcut, köyün ana ve biraz da ara sokakları parke döşeli, iki sınıflı okulu, bir adet öğretmen lojmanı ve diğer levazımatıyla hazır, cep telefonları çekmekte, ayrıca sabit telefon şebekesi mevcuttur. Bir sağlık evi bulunmakta, iki adet market var, ayrıca da seyyar satıcı ve sebzeciler de gelmektedir. Kayseri Doğu Garajından hareket eden İlçe ve şehre bazen tek, bazen ikisi, bazen de üçü birden, üç dolmuşla ulaşım sağlanmaktadır. İçerisinde bir muhtarlık odası-kitaplarında bulunduğu bir kütüphane- bir çay ve sohbet salonu, düğün-kına veya cenaze gibi durumlar için çok amaçlı bir salon ve gelin odası veya çok amaçlı kullanılan oda, içi kat kaloriferli, bahçede kamelyası olan iki katlı Sosyal Tesis Binası bulunmaktadır. KÖYÜMÜZDE SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT KÖYDE SOSYAL YAŞAM: Aile, sosyal hayatın en temel kurumu olup genellikle anne baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aile tipindedir. Özellikle Köyde varsa büyükbaba ve büyükanne de diğer aile fertleriyle birlikte yaşar. Ailelerde çocuk sayısı genellikle yüksektir. Orta büyüklükteki bir ailede eskiden ortalama çocuk sayısı 6-7 tanedir. Ancak bu sayı gittikçe düşmeye başlamıştır. Erkek ailenin reisidir. Eğer büyükanne ve büyükbaba ile yaşanıyorsa karar verilirken onların tavsiyeleri mutlaka dikkate alınır. Kadınlar da ailenin ev işlerinde çalışan bireyleridir. Köy halkı arasında karşılıklı yardımlaşma önemli bir gelenek olarak uzun yıllar varlığını korudu. Ancak değişen değer yargıları ve ekonomik şartlar nedeniyle bu gelenek zayıflamak üzeredir. Bu geleneğin önemli bir halkasını oluşturan imece kısmı ise kısmen de olsa devam etmektedir. İmeceler en çok tarımsal çalışmalarda (, tırpan ve orakla ekin biçme)yapılırdı. Önceleri el değirmeninde bulgur çekme, 22 soku dövme, yün atma, yufka ekmeği pişirme, tarhana serme gibi işler de imece ile yapılır, peşinden de yöresel eğlenceler tertip edilirdi. Oyun ve eğlenceler bittiğinde sofralar kurulur, topluca yemek yenilirdi. Bu sofralarda en çok mantı, bulgur pilavı, patates ve nohut yahnisi, hoşaf, baklava ve börek çeşitleri bulunurdu. Çerez olarak kuru tarhana, leblebi, kuru üzüm, yer fıstığı ve akide şekeri yendiği görülürdü. KÖYDE EV ve YAPI ŞEKLİ: Evlerin mimarisi yöre insanının yaşam biçimi ve bölgede bulunan yapı malzemeleriyle yakından ilgilidir. Köy evlerimizin üzeri Kiremit ve saç çatı, yığma ve kesme taş bina olup, ağaç ve tahta döşeli tavanlı üzeri toprakla örtülüdür. Sonraki yıllar ise tuğla ve pirketten duvarlarla yapılmaktadır. Evler genellikle iki katlıdır. Özellikle birinci kat ahır olarak kullanılmaktadır. Üst katta ise çoğunlukla "evlik" denilen ve günlük kullanılan, yemeklerin pişirildiği ve yendiği genişçe bir oda, misafirler için özel olarak hazırlanmış bir oda, bir gilarlık, örtme, sufa gibi adlar verilen koridorumsu bir salon vardır. Evler ailenin her türlü ihtiyacını bir arada karşılayacak biçimde düşünülmüştür. Ancak kültürel ve ekonomik değişme paralel olarak artık yöre kültür ve yaşantısını yansıtmayan binalar inşa edilmektedir. Bahçe ve avlular aile mahremiyetinin korunması düşüncesiyle yüksek taş duvarlarla çevrilidir. KÖYDE GİYİM - KUŞAM: Günümüzde kadın ve erkek kıyafetleri eski niteliklerini önemli ölçüde kaybetmişlerdir. Erkekler artık hiçbir yöresel özellik arz etmeyen ve ülkenin her tarafında görebileceğimiz kıyafetleri benimsemişler ve günlük hayatta kullanmaya başlamışlardır. Kadın kıyafetlerine gelince; Başörtüsü; Kadınların başı her zaman örtülüdür. Gençler ise sonraki yıllarda açılmıştır. Genellikle sade ve çiçek desenli örtüler kullanırlar. Bu örtünün kenarları ise çeşit çeşit oyalarla süslenir. Köyde başörtüsü yağlık, yapık, yazma, bürgü ve dolak gibi adlarla adlandırılır. Yaşlı kadınlar evin dışına çıkarken başörtüsünün üzerine ayrıca atkı alırlar. Başörtüsünün bağlanış tarzı bağlayanın evli veya bekar oluşuna göre değişir. Renk ve desenlerde yaş düzeyine göre değişir. 23 Fistan (Entari); Oldukça bol ve uzun olarak dikilir. Sadece belden aşağı olanlara "bağlama" veya "belleme" denilir. Fistan kışın pazen, yazın basma (çit), kauçuk gibi özellikle koyu renkli, aynı zamanda geometrik ve çiçek desenli kumaşlardan dikilir. Düğün, bayram, misafirlik ve diğer törenler için daha ağır renk ve desenler seçilir. (kuntu, kadife, v.s.) Şalvar ; Daha çok geometrik desenli ve fistan için kullanılan kumaşlardan dikilir. Şayak genellikle fistan yerine giyilir. Günlük iş hayatındaki pratikliği ve dayanıklılığı bakımından tercih edilir. Kuşak; Daha çok kırmızı-siyah karışımı ip ve ipliklerden dokunarak yapılan kuşaklar piyasadan hazır olarak temin edilir. Bu kuşakları özellikle yaşlı kadınlar bağlar. Kültürel ve ekonomik değişime paralel olarak başlık, çeki, özel hazırlanmış motifli çoraplar, aksesuarlı yelek veya işlik denilen gömlekler artık terk edilmiş durumdadır. KÖYDE EVLENMELER: Köyümüzde tek evlilik yaygındır. Ancak çocuk edinme ve başka bazı değerlerden dolayı az sayıda çok evliliği de rastlanır. İşin aslına bakılırsa erkeklerin ağızdan iki evlenmeyene de bu güne kadar rastlamadım. Evlenme yaşı genelde 20 ve daha yukarısıdır. Eskiden evlenmeler dini nikah ile yapılırken artık resmi nikah da mutlaka yapılmaktadır. "Süt bedeli", "kalın" adı altında alınan başlık parası tamamen terkedilmiştir. Çeyizin mutfak eşyası, sergi ve aksesuarlarından oluşan örgü "dantel v.s." gibi kısımları kız evi tarafından, beyaz eşya, mobilya ve diğer eşyaları erkek evi tarafından temin edilmektedir. Genelde bizde çeyiz erkek tarafına yıkılır. Bu işler olurken adeta kız tarafı bir Azrail kesilirler. Şükür ki yeni yeni kız tarafı da çeyizden bir kısmını almaktadır. Evlenme Usulleri; Köyde eğer gençler büyüklerine gidilecek bir adres belirtmemişse, genellikle görücü usulüyle ve dünür vasıtasıyla kız isteme yoluyla evlenme yapılır. Kız kaçırma olayları nadiren de olsa halen vardır. Kız İsteme (Dünür-Düğür Gitme); Erkek tarafı adayını belirledikten sonra erkeğin anası bir komşu kadın veya akrabasının birinin hanımı vasıtasıyla kız anası ve kızın "ağzını arar" böylece dünürcünün nasıl karşılanacağı öğrenilir. Buna göre hatırı sayılır bir komşu veya yöre etrafından biri görüş almak üzere kız evine gönderilir. Yöre geleneğine göre misafir güler yüzle karşılanır ve ağırlanır. Gönderilen temsilci münasip bir dille söze girerek "Filanlar size hısım olmak isterler" diyerek konuyu duyurur. Eğer kız tarafı konuya olumlu bakıyorsa "Allah yazdıysa biz ne diyelim" derler. Ancak olumsuz bakıyorlarsa, bu da dolaylı ifadelerle dünürcüye söylenir. Alınan haber olumlu ise erkek tarafı, kabilenin ve mahallenin hatırı sayılır büyükleri ile önceden haber vererek tespit edilen günde kız evine giderler. Aralarında iyi konuşabilen ve töreleri iyi bilen birini sözcü olarak seçerler. Bir süre sohbetten sonra, "gelene ne diye geldin diye denmez, Allah'ın emri Peygamberin kavli ile oğlumuz falan oğlu falana kızınızı istemeye geldik" derler. Buna "düğür (dünür) düşme" denir. Kız tarafı müsaide ister ve yakın akrabaları ile olayı istişare eder ve "siz ne buyuruyorsunuz?" diyerek görüşlerini alır. Onlarda genellikle kız sahiplerinin görüşlerine uyarak hayırlı olmasını dilerler. Bu 24 gelişmeden sonra münasip bir zamanda erkek evinden gelen dünürcüler ile kız evinin çağırdığı temsilciler kız evinde toplanır. Bir süre sohbetten sonra erkek evinin sözcüsü yukarıdaki gibi dünür düşer. Kız evin sözcüsü "Allah yazdıysa ne diyelim, emmiler, dayılar münasip gördüler bende Allah rızası için verdim gitti." der. Bunun üzerine orada kuran okunur ve dua edilir. Hazır bulunanlara lokum, helva gibi tatlılar ikram edilir. Buna "tatlıcalık", "ağız tatlılığı" denilir. Beklik (kahve içme); genellikle yakın akraba ve komşularla belirlenen günde kız evine toplanılır. Gelin kıza, erkek evince alınan yüzük, küpe, elbise ve eşarp gibi takı ve giyecekler hediye edilir. Kadınlar kendi aralarında oynar ve eğlenir. Bundan sonra kız ve erkek nişanlanmış sayılır. Son zamanlarda bir nevi beklikte nişanı aratmayacak şekilde şaşalı olmaktadır. Nişan ve Şerbet; Bekliğe göre daha geniş kapsamlıdır. Törene çağırılan akraba ve komşular gelin kıza giyecek ve takılar hediye ederler. Erkek evince yemek, pasta ve meşrubat ikram edilir. Çerezler yenilir. kadınlar aralarında oynar ve eğlenirler. Gelin adayı kendisine hediye edilen giyecek ve takıları özenle saklar ve nişanlılığı süresince katıldığı düğün ve törenlerde bunları mutlaka giyer ve takar. Şimdilerde ise genelde düğün ve nişan bir arada yapılmaktadır. Kayıt Görme; Düğün öncesi eksik kalan çeyiz eşyalarının, gelin kızın düğünde giyeceklerinin alınması için erkek ve kızın en yakınları birlikte çarşıya çıkarlar. Gelin kız da yanlarında bulunur. İstekler genellikle kız evinden gelir Erkek evi itirazsız kabullenir. Düzen için gelenlere ve yakın akrabalara giyeceklerden oluşan hediyeler alınır. Bayrak Kaldırma; Bayrak kalkmadan önce veya düğün öncesinde eğer yakın zamanlarda köyden vefaat etmiş olanlar varsa onların evleri bizzat ziyaret edilerek düğün için izin alınır. Onlarda genelde bunu hoş karşılayıp bu işte Allah emri olduğu söylenerek izin verilir. Düğünün başlama işareti ve düğün evinin belirlenmesi açısından hazırlanan özel bir direğe bayrak asılır ve düğün evine dikilir. Eskiden gelin indirme gününü kutsal sayılan cuma akşamına rastlatmak için ikinci derecede kutsal sayılan pazartesi günü öğle namazından sonra davet edilen akraba ve komşular düğün evi önünde toplanır, köy veya mahalle cami imanının yapacağı duadan sonra yukarıda belirtildiği şekilde bayrak dikilirdi. Şimdi ise düğün, tatil günlerinde yapılması için cuma namazından sonra dualarla bayrak kaldırılmasıyla başlanmakta ve pazar günü sona ermektedir. Düğünlerde olmazsa olmazımız en başta davul-zurna, orkestra, klarnet-cümbüş, def ve darbuka çalınır. Türkülü halaylar, toplu ve ikişerli oyunlar oynanır, yaşlılar kendilerine ayrılan odalarda düğün muhabbeti yaparlar. Düğün; Düğünler genelde sonbahar ve ilkbahar aylarında yapılır. Düğün günü 15-20 gün öncesinden ortaklaşa kararlaştırılır. Buna "düğün günü kesme" denir. Bundan sonra erkek evi tarafından dağıtılacak düğün yolu alınır. Davet edilecekleri yakınlık derecesine ve itibarına göre kahve, kına, havlu, yazma, elbiselik kumaş gibi "okuntu" da denilen davetiyeler dağıtılır. Önceleri "pusula" yolu ile davet edilenlere artık bastırılan davetiyeler gönderilmektedir. Günümüzde unutulmaya yüz tutan ancak eskiden düğünlere canlılık kazandıran seyirlik oyunlarımızdan bazıları şunlardır; Düğünlerde Seyirlik Oyunlar 1-Takım Oyunu; Odada oturanlar tarafından oynanır. Kız evinden gelen iki erkek odanın kapısına durur. Oda doludur. Herhangi birisi ortasına çağrılır. Kız evinden gelen kişiler çağrılan bu kimseye uygun bir ceza verir. Bu cezalar genellikle türkü söyletme, taklit yaptırma ve fıkra anlattırma şeklinde 25 olur. Eğer o kişi istenileni yapmazsa yastıkla dövülür. Bu yastığın içine daha çok vermesi için taş vs. konulur. Unla sakalı köpürtülür, kevenle de tıraş edilirmiş. 2-Yüksük Oyunu; Düğünler üç gün sürer ve yüksük oyunu bu üç gün boyunca akşamları oynanır. Oyunda yine iki taraf vardır. Yüksük, oyun içinde kullanılan altı fincandan birinin içine konur ve tüm fincanlar ters çevrilir. Karşı taraftan yüksüğü bulmaları istenir. Yüksüğü bulan kişi kendi tarafına bir puan kazandırmış olur. Kazanamayan tarafa ise çeşitli cezalar verilir. Cezayı vermek üzere, kazanan taraftan bir başkan seçilir. Verilen cezalar çoğu zaman zor ve yerine getirilmesi imkansızdır. Bu cezalardan bazıları; kalburla su taşıma, tavana asılan soğanı elleri bağlı olarak ağızla alınması, kış mevsiminde nar ve yaz mevsiminde kar bulunması... gibi. 3-Yumruk Oyunu; Bu oyun gündüz veya gece oynanabilir. Davul eşliğinde, özel yumruk havası çalınarak oynanır. Aynen cirit oyununda olduğu gibi oyuncuları seçilir ve iki taraflı dizilirler. Evvela bir taraftan birisi oynayarak orta yere kadar gelir, sırtını döner. Karşı taraftan yine oynayarak gelen bir oyuncu ona hızlı bir şekilde vurur. Yumruğu yiyen kendi tarafına gider. Bu defa yumruğu vuran onun yerine durur. Oyun bu şekilde devam eder. Yumruğu sırta vurmak gerekir. Başka bir yere vurmak yasaktır. Bu oyun bazen de omuzdan sıyırma şekliyle kola vurularak oynanır. Köylerde genelde aileler arasında husumet bulunduğundan bu oyun çoğu zaman öç alma şekline dönüşür. Zaman zaman da kavga çıkar. Figürleri ve çalgılarıyla izleyicilere heyecan veren bu oyun zamanla terkedilmiştir. 4-Sin Sin Oyunu; Bu oyun gece karanlığında oynanır. Bunun için uygun bir meydana ateş yakılır. Bu oyunda davul zurna ile özel sin sin havası eşliğinde oynanır. Oyuncular teker teker ateşin etrafında el ve ayak hareketleri ile durmadan dönerler. Ateşin başında oynayan kişi, topluluktan biri çıktığı zaman alanı terk eder. Bu işte atik davranmazsa sonraki oyuncu sırtına yumrukla vurarak çıkmasını sağlar. Oyun bu şekilde ateş bitinceye kadar devam eder. 5- Cirit Oyunu; Bu oyun gündüz geniş meydanda oynanır. Oyun için çevrede iyi cirit oynayan kimseler özel olarak davet edilir. Oyuncular atlarına binerler ve özel olarak hazırladıkları ciritlerini ellerine alırlar. Bunlar 30-40 kişi olur, sayıya göre iki eşit gruba ayılırlar. Aralarındaki mesafe ne kadar uzun olursa oyun o kadar heyecanlı olur. 26 Gruplardan birinin biroyuncusu meydanın ortasına gelerek karşı taraftan birinin ismini söyler ve değneği ona doğru fırlatır. Oyun bu suretle başlamış olur. Ondan sonra çağırdığı kişi kendini kovalar. Oyunda esas, öndekine yetişip onu ciritle vurmaktır. Oyun bu şekilde sürüp gitmektedir. Seyirciler atılan değnekleri toplayarak sahiplerine verirler ve oyunun heyecanına katılmış olurlar. Eğer atılan değnek ata değer ve at ölürse düğün sahibi atın bedelini öder. Oyunda çok yakından ve atmadan vurmak yasaktır. Oyun esnasında atlar ve oyuncular çok çeşitli gösteriler sunarlar. (Kaşı oyuncunun attığı ciridi havada havada yakalamak, atın karnının altına gizlenmek, ek üzengi üzerinde dikilmek gibi) Kına Gecesi (Kına Yakma); Gelin almadan bir önceki gecedir. O gün düğünün en hareketli günüdür. Birkaç aklı yeter, eli iş becerir kadın töreleri iyi bilen söz sahibi iki erkek hizmet görebilecek birkaç genç, kız evinde topluca kına sinisi ile gönderilir. Misafirler kız evinin ileri gelenleri ve gençleri tarafından karşılanır. Gençler kınacı gelenlerden "girzop" yolu isterler. Oğlan evi sözcüsü talebi olgunla karşılayarak "canınız sağ olsun, alacağınız bir koç olsun. Yolumuzu ile yoldayız" diyerek uygun bir hediye ile işi tatlıya bağlar. Verilen hediyeler gelenlerle birlikte yenilir ve eğlenilir. Erkekler böyle yaparken kadınlarda ayrı bir odada bir süre eğlenir ve kına hazırlığı yaparlar. Hazırlık bittikten sonra kız büyüklerinden izin alınarak arkadaşları ve kına yakmayı bilen biri tarafından kına yakılır. Deyiş bilen ve sesi güzel olanlar tarafından aşağıdaki sözler söylenerek gelin övülür. Kız anası kız anası Hani bunun öz anası İşte geldim gidiyorum Elinde mumlar yanası "Salli Ala Muhammed Peygambere Salavat" Atladım indim eşiği Sofrada kaldı kaşığı İşte geldim gidiyorum Büyük evin yakışığı "Salli Ala Muhammed Peygambere Salavat" Babam ekinin bitti mi 27 Gardaş ekmeğin arttı mı İşte geldim gidiyorum El kızı keyfin yetti mi "Salli Ala Muhammed Peygambere Salavat" Bu şekilde kız evi, erkek evi ve kızın durumuna göre gelin övme sürer gider.Her nakarattan sonra duvak veya yerine kullanılacak eşarp arkadaşlarınca gelinin başı üzerinde dolandırılır, en son nakaratta sembolik olarak yüzü bu duvakla örtülür. Kına günü gündüz ise gelinin çeyizi serilir, davetliler tarafından ziyaret edilir. Ayrıca gelin kız bir arkadaşı tarafından davet edilerek diğer arkadaşları ile birlikte hazırlıklarını tamamlar. Burada gelin kız adına yemek verilir. Bu olaya "gelin başı yıkama" denir. Şimdilerde kuaföre gidilmektedir. Gelin Alma; Gelin alma günü kuşluk vakti yengeler ve seğmenler erkek evinde toplanır. Gelin alayı uygun araçlarla yola çıkar (önceleri at ve at arabası ile gidilirdi.). Töreleri bilen bir kişi bayraktar olarak seçilir. Düğün alayını kız evi bayrakla karşılar. Kız evince yönetilen bayrak sorusundan sonra bayraktarlar bayrak değişirler. Erkek evi bayrak sorusuna doğru cevap veremezse bayraktar kız evine bahşiş öder. Kız evi bayraktarının sorduğu sorulardan bazıları; KÖYÜMÜZ DÜĞÜNLERİNDE SORULAN BAYRAK SORULARI: Ülkemizde kız isteme, kına yakma, gelin alayı, halaylar, güreşler, seyirlik köy oyunları birbirlerinden farklı özellikler gösterse de hep belli bir gelenek içinde sürdürülür. Ancak köyümüzde ve Avşar düğünlerinde bayrak soruları oldukça kendine has bir karakter gösterir. Bu düğünlerde sorulan bayrak sorularını "seyirlik köy oyunları" içinde değerlendirmek gerektiğine inanıyorum. Çünkü soru anında, soruyu soran, soruyu cevaplayan ve seğmen hep bu oyunun içinde yer almaktadır. Özellikle Avşar düğünlerindeki bayrak sorularının çok eski bir tarihi olduğu büyük göçten öncesine, Orta Asya'ya kadar uzandığı söylenir. Bayrak soruları ve buna ilişkin törensel hareketler öyle durup dururken kendiliğinden ortaya çıkmış bir olay değildir. Bunu, derlediğimiz kimi bayrak sorularından da anlamak mümkündür. Şu var ki, çeşitli dönemlerde, o 28 dönemin tarihsel ve kültürel yapısına göre soruların niteliklerinin değiştiğini görmekteyiz. Bayrak sorularının aynı zamanda eğitici, öğretici özelliği de vardır. Bundan amaç gençleri meraklı, bilgili ve uyanık tutarak toplumun değerlerine ilgi duymasını sağlamaktır. Günümüzde gelin alayı (seğmen) motorlu taşıtlarla donatıla dursun, eskiden gelin alayı hem atlı hem yaya olarak hareket ederdi. Her zaman Avşar düğünlerinde gelin alayının başında bir bayraktar bulunur. Bayraktar, bayrak taşıyan, bayrak çeken kişidir. Bayraktar gelin alayının önünde yürür. Bayraktar becerikli, bilgili, görgülü ve de halk arasında saygınlığı olan kişiler arasından delikanlılarca görevlendirilir. Bayraktar olmak büyük onurdur. Tıpkı bunun gibi kız tarafının da bayraktarı vardır. Gelin alayı köyün girişinde, aynı köyden ise kız evinin önünde, kız tarafının alayı ile karşılaşınca, kız tarafının bayrakları ellerini havaya kaldırarak "dur!, sus!" işareti yapar. O anda davullar, zurnalar susar, gürültü ve patırtı yok olur, herkes kulak kesilir. Tam bu sırada kız evinin bayraktarı kendi topluluğundan koparak 3-5 adım ilerde durur. Tıpkı bunun gibi gelin alayının bayraktarı da kendi topluluğundan ayrılarak ilerler. Burada kız evinini bayraktarıyla karşı karşıya gelir. Bayraktarlar isterlerse yanlarına birkaç yardımcı alabilirler. Şimdi her iki bayraktar da kendi gruplarından uzaktadırlar. Gelin alayının bayraktarı, karşısındakileri başıyla selamlar. "Kız evi naz evi", "Kız evi kızarcı olur" denir. O yüzden burada soru soracak olan hakim durumda bulunan kız evinin bayraktarıdır. Erkek tarafı hep aşağıdan alır. Daha sonra, herkesin duyabileceği bir sesle aralarında aşağıdaki konuşmalar geçer. Buna "bayrak sorusuna giriş konuşması" denir. Bu giriş sorusu hemen her düğünde değiştirmeden sorulan kalıp sözlerdir. Kız evinin bayraktarı: - Nereden gelip nereye gidiyorsunuz? Gelin alayının bayraktarı- Hazırlardan gelip huzurlara (Son elli yıldır Hızırlar'a gidiyoruz.) Kız evinin bayraktarı: Hazırlar kim? Huzurlar (Son elli yıldır, Hızırlar) kim? Seğmen alayının bayraktarı: Hazırlar biziz, huzurlar da sizsiniz. (Hızırların da nerede olduğunu ancak Allah bilir) Her düğünde tekrarlanan bu kalıplaşmış sorulardan sonra asıl bayrak sorusuna geçilir: Bayrak sorusu her düğünde tek soru olarak sorulmakla birlikte kimi zaman iki ya da üç soru olarak da sorulmaktadır. Soru (sorular) doğru cevaplanırsa bayraktarlar bayrakları değiştirirler. Gelin alayının bayrağını kız evinin bayraktarı, kız evinin bayrağını da gelin alayının bayraktarı alır. Bayraktarlar kol kola girerek bir dostluk havası içinde ve yeniden başlayan davul zurna eşliğinde kız evine gidilir. Sorular doğru cevaplanmazsa karşı taraf cezalandırılır. Adına “Girzop” denilen bir koyun ya da kuzu ile gelinir kesilir, (göçebelik döneminde dağlarda yakalanan geyik getirildiği söylenir) kız evinin gençlerine bir şölen verilir. Son yıllarda koyun ya da kuzu yerine “Girzop” olarak para da verilmektedir. Böylece karşı taraf cezalandırılmış olur. Bu şölenin masrafını erkek tarafının bir yakını çeker. Sorular cevaplanırken "Doğru cevap o değil, şuydu" gibi tartışmalar da olur. Kimi zaman bu tartışmalar büyük münakaşalar, kavgalara kadar giderdi. Bu sorulan bayrak soruları pek çok ve değişiktir. Hemen her düğünde bir soru üretilmektedir. Soruların hiç duyulmamış olması ve ilginç olması önemlidir. Ayrıca sorular çoğu kez manzum olarak söylenen ölçülü sözlerden kuruludur. Soruların bilmece özelliği gösterenleri de çoktur. 29 Köyde sorulan bayrak sorularını genel olarak üçe ayırmak mümkündür: 1. Halkın günlük yaşayışı, doğa ve hayvanlar üzerine sorulan bayrak soruları 2.Din bilgisi ağırlıklı sorular. Bilindiği gibi Avşarlar Osmanlı medreselerinde daha çok Kur'an, hadis, tefsir, fıkıh, kelam ve siyer gibi din ağırlıklı dersler okurlardı. Bu medreselerde okuyan öğrencilere de "molla" veya “ Mulla” denirdi. İşte bu mollaların ya da onların eğitiminden geçmiş dini konularda yeterliliği olanlarca hazırlanmış olan din bilgisi soruları sorulurdu. Bu sorular dilden dile nesilden nesile sözlü aktarılmıştır. 3. Karşı tarafın mutlaka cezalandırılması düşüncesiyle hazırlanmış cevabı olmayan sorular. Bunlara "şaşırtmaca sorular" denirdi. İşte Avşaristan Düğünlerinde Sorulan Bayrak Soruları: 1. Kurgulu bir kağnının (ekin sapı taşıması için kurulmuş kağnı denmek isteniyor) kaç deliği vardır? Cevap: 36 2. Hayvanda dilsiz, meyvede gülsüz, Kur'an'da mimsiz sure nedir? Cevap: Balık, incir, Kevser suresi 3. Allah'tan korkmaz ama cennetten çıkmaz sizce bu kimdir?Cevap: Çocuk (Çocuklar dünyanın en masum yaratılmışlarıdır) 4. Yaptıran yaptırmış ama kendisi için yaptırmamış; yapan da kime yaptığını bilmemiş, bu nedir? Cevap: Tabut 5. Yere vurdum yumruğu, Budur Hak'kın buyruğu, Üç yüz altmış beş kurbağanın, Kaç KILO gelir kuyruğu? Cevap: Atmasyon bir cevap verilir. Mesela 300 kilo 882,5 gram. Ben tarttım böyle, inanmıyorsan sende tart denir. 6. Mezarsız köy hangisidir? Cevap: Kayseri Panarbaşı'nın Küçük Gürleyen köyü. (Onlar eskiden ölülerini Büyük Gürleyen Köyü'ne gömerlermiş) 7. On altı nunlu, bir cimli sure hangisidir? Cevap: En-Nas suresi 8. Gökten indi bir Arap, Ağzında yeşil yaprak, Sana diyom bayraktar, Bu dünya kaç KILO toprak? Cevapsız: Atmasyon bir cevap verilir. Bir katirilyon 351 tirilyon Ton inanmayan tartsın gibi. 9. Dünyaya gelir Ne eli var ne ayağı, Kırk gün sonra Eli de var, ayağı da var. Bu nedir? Cevap: Kurbağa 10. Elde şitil, dağda kımız. Bu kimin işidir? Cevap: Çobanın işi. 11. Camisi candan, Seccadesi gönden, Abdest suyu kandan, Kıblesiz namaz kılan kimdir? Cevap: Yunus Peygamber. (Yunus balığının karnındayken) 12. Bir baba kızına ne zaman halhalı kestirebilir? Cevap: Karakış kara giderse, Zemheri de zemheriliğini ederse, Mart'ta sıçan siymezse, Nisan'da da yağar dinmezse, Kızım sana halhalı kestiririm. 13. Nun üstünde nun durur, Mim üstünde mim durur, Azrail ölünce, Cenazesine kim durur? Cevap: Nun üstünde nun durur, Nuh Peygamber, Mim üstünde mim durur, Muhammet Peygamber, Azrail ölünce kimse kalmayacağına göre, önce kendi namazını kılacak, sonra da "Böyle zor olduğunu bilseydim kimsenin canını almazdım" deyip ölecek. 14. Kendinden hasıl olan kadınla evlenen erkek kimdir? Cevap: Adem Peygamber. 15. Berçin Yaylasındaki Mezdalerin kaç kozalağı vardır? Cevapsız: Atmasyon bir cevap verilir. 11.888,5 gibi. Buçuğu nedir derlerse buçuğunu köyün veletleri kırmış derlerdi. 16. Bir zurnanın kaç deliği vardır? Cevap: 7+1=8'dir. 30 17. Habil ile Kabil'in nifakına sebep olan kızın adı nedir? Cevap: İkrime 18. Bugün günlerden nedir? Cevap: Bugün dünya, yarın ahiret. 19. Dört yaşındaki bir dananın kaç boğum boynuzu olur? Cevap: Dört 20. Poyraza dönerek namaz kalın kimdir? Cevap: İmam. (Cuma'da hutbede.) 21. Bir çoban sürüsünü hangi ölçüye göre örüme (gece otlatmaya) kaldırır, götürür? Cevap: Bulut gidiyor Şam'a 22. Davarı doldur dama (Hava soğuk olacak),Bulut gidiyor Urum'a (Anadolu), Duvarı kaldır önüme. (Hava sıcak, ılık olacak) Demircilerin dövemediği, Boyacıların boyayamadığı, Şey nedir? Cevap: Hazret-i Ali'nin kılıcı. 23. Bıyık yirmi yaşındayken sakal kaç yaşında olur? Cevap: 16 24.Bir dalda kırk elma, Kaçı kuzeyde, kaçı güneyde? Cevap: Günlük kırk rekat namaz kastediliyor. Bunun 14'ü sabahtan öğleye kadar (kuzeyde) 26 rekat da öğleden sonra (güneyde) 25. Karınca kaynar çıkar, Dibinden oynar çıkar, Ağzın burnun avucuma, Soluğun nereden çıkar? Cevap: Dübüründen 26. Eski Türklerde bir baba kızını kime vermek istemez? Cevap: Yağma yapmayan erkeğe. 27. Ölünce oğluyla sarılıp yatan ana kimdir? Cevap: Toprak ana. 28. Kışın samanlıkta düven süren kimdir? Cevap: İ.Ç. 29. Evvelinin adı, Dünyanın tadı, Nuh peygamber bir gemi yaptırmış, Ustasının adı? Cevap: Allah, Vahiy, Cebrail. 30. Şansı kötü giden öksüz kızın ağzından düşürmediği söz nedir? Cevap: Derdim seni derdim seni, Anam olsa derdim seni 31. İt senede kaç yavru yapar? Cevap: 4-6 32. Üzerimizdeki giyecekleri kışı ve yaz neye göre ayarlarız? Cevap: Dut yaprağı açtı soyun, Dut yaprağı döktü giyin. 33. İt ne zaman ayağını kaldırarak siğer (Akıdır) Cevap: Meresine dayince (Yaşını doldurunca) 34. Elifi- Cime-Cimi Gafa – Gafı da Mim-e bağlayan sırrı Furkan nedir? Cevap: Allah-Cebrail-GuranMuhammed-sırrı Furkandır.(Hakkı batıldan ayırmak için Allah Cebrail aracılığı ile Guranı Muhammed -e indirmiştir.) 35.Örümcekten bahseden ve adını da buradan alan sure hangisidir? Cevap: Ankebut Suresi 36. İnekten bahseden ve adını da buradan alan sure hangisidir? Cevap: Bakara Suresi. 37. Arıdan bahseden ve adını da buradan alan sure hangisidir? Cevap: Nahıl Suresi 38. Karıncadan bahseden ve adını da buradan alan sure hangisidir? Cevap: Nemil Suresi 39. Dam başına kabak eken kimdi? Cevap: D. A. 40. Dokuz eşekle değirmene gidip birisiyle gelen kimdir? Cevap: K.M. 41.Camide kediyi “U… “ kimdir? (Özür dilerim yazmak zorunda kaldığım için, ricamız sizler bunu sormasanız olmaz mı?) Cevap: Artık kim kimden hoşlanmıyorsa onun adını derlerdi. 42. Bir danayı yalnız yiyen ve adı danacı kalan kimdir? Cevap: D.T. 43. Darphane gibi kalıplarla para basmayı deneyen kimdi? Cevap: H.Ö. 44. Köy Kurubel yaylasına ne zaman göçerdi? Cevap: Haziran Ayında 45. Köyde karşı davar yatan yerlere ne denir? Cevap: Arek 46. Kamyonun fireni yerine gaz pedalına basan, zaptedemeyince de kızıldağa süren kimdir? Cevap: R.İ. 47.Kuranda kaç sure bulunmaktadır? Cevap: 114 sure 31 48. Kuran kaç ayetten oluş makatadır? Cevap: 6236 ayettir. (Burada şaşırtmaca olan kısmı hepimiz 6666 biliriz. Öyle demişler ama bu yanlış, doğrusu 6236 dır.) 49.Kuranda incir ve zeytinden bahseden sure hangisidir? Cevap: Tin suresi 50. Zamansız öten horoza ne yaparlar? Cevap: Boynunu keserler. 51.İstanbul ne zaman fethedildi? Cevap: 1453 52.Peygamberimiz ne zaman doğmuştur? Cevap: 571 53. “Dün dündür, Bu gün, Bu gündür” sözünü hangi siyasetçi söylemiş? Cevap: S.Demirel 54.Sivas'taki mitingte: "Bu bacınız sizi il yapsın mı?" Gafını yapan siyasetçi kimdir? Cevap: T.Çiller 55. "Erken seçim olmasaydı 2084´e kadar iktidarda kalacaktık" diyen siyasetçi kim? Cevap: B.Ecevit 56.Köy içinde kaç çeşme vardır? Cevap: 4 57.Köy sınırları içinde kaç oluk diye bilinen su vardır? Cevap: 5 (Çomoluk-Gooluk-Çavuş Oluğu-Yunus Oluğu-Acem Oluğu) 58.Köy sınırları içinde, kaç Sarıkaya diye bilinen yer var? Cevap: 4 (Yaylada-YunusoluğundaKocadağda-Yataklarda) 59.Arslantaş Köyü- Tomarza arası kaç metredir? Cevap: 46.000.Metre 60.İstiklal marşını Kim yazmıştır? Bu soruya Kırşehir-in Abdalları “Valla Muharrem (Ertaş)ağam yazdı desem okumuşluğu yoktu. Kesin bu Neşet Ağamın işidir ve de o yazmıştır.” Demişler. Bu espirili bayrak sorusuyla son noktayı koymuş olalım. İsimlerini “Rumuz” olarak da yazmış olsam alınganlık gösteren olursa şimdiden özür dilerim. Ahirete irtihal etmiş olanlara rahmet, geride kalanlara afiyet dilerim. Sürçü lisan ettikse affola … Bayrak soruları ve işin tatlıya bağlanmasından sonra yengeler ve seğmenler gelin hazırlanıncaya kadar kız evince uygun şekilde ağırlanırlar. Hazırlıklar bittikten sonra gelin almak için müsaide istenir. Gelini evinden varsa kardeşi, yoksa bir yakını çıkarır. Gelinin beline "kardeş kuşağı" denilen kırmızı bir kuşak bağlanır. Büyüklerin eli öptürülür. Gelin çıkarken erkek yakınlarından sandık yolu, kapı yolu gibi bahşişler istenir. Gelin, gelin aracına bindirilir ve araçlar hareket ettikten sonra arkasından ya bir tas su veya bir testi yere çalınarak kırılır. Bunun anlamı artık gelinin bu evde hiçbir şeye ümit bağlamamasıdır. Seğmenlerce gelin alınır, eve getirilmeden önce mezarlık ziyaret edilir. Topluca dualar edilir. Gelin kapıya getirilip indirilmeden önce kayınbabası ve kaynanasına geline ne verileceği sorulur. Onlarda gelin alayının huzurunda varlıklarına göre tarla, ev, koyun, inek ... gibi hediyeler verirler. Gelin indikten sonra kendisi için hazırlanan uygun bir yerde dinlendirilir. Bu arada yengeler gelinin huzurunda türküler ve maniler söyleyerek halay çekerler. Buna "gelin övme" denir. Gelin aşağıdaki gibi övülür. Ocakta mazı Korlandır közü Kaynanan cazı gelinim Sen sefa geldin. Irafta kepek Ağzında kapak Görümcen köpek gelinim Sen sefa geldin. 32 Ocakta maşa Kaldır vur taşa Nişanlın paşa gelinim Sen sefa geldin. Güveyi Başı (Güveyi Övme); "Özne" de denilen damada "sağdıç" denilen bir evli bir bekar arkadaşı eşlik eder. O gün yakın bir akrabanın evinde "güveybaşı yemeği" verilir. Bu yemekte gencin arkadaşları bulunur. Aralarında eğlenirler. Güveyin eşyalarının çalınması, kendisinin saklanması sonucu karşılığında sağdıçlardan bahşiş alınır. Burada kız evinden gelen kına güveyi, sağdıçlar ve arkadaşlarının eline yakılır. Kına yemişi yenilir. Kına yemişi olarak genelde; akide şekeri, kuru üzüm, leblebi ve fıstık ikram edilir. Bu tarzda süren eğlencelerden sonra güveye arkadaşları tarafından halinde; koro Sıra sıra söğütler, Birbirini öğütler, İzin versin yiğitler, Ben beyimi överim. "Salli Ala Muhammed, Peygambere Salavat" Sıra sıra sokular, Birbirini kokular, İzin versin fakılar. Ben beyimi överim. "Salli Ala Muhammed. Peygambere Salavat şeklinde övülerek camiden sonra eve getirilir. Damadın zifaftan önce iki rekat namaz kılması ve dini nikah yapmış olmasına itina gösterilir. Yol Açaya Gitmek; Erkek tarafı gelin indikten bir hafta veya 10 gün sonra gelini ve eşini gelinin babası evine götürür. Buna "el öpme" veya "yol açaya gitme" denir. Bu süreden önce kız evinden hiç kimse erkek evine gitmez. Daha sonra kızın yakınları davet edilerek artık normal gidiş-gelişler başlamış olur.Gelinlik Tutma; Gelin evin büyüklerine, yakın akrabalardan münasip olanlara bir süre işaret dışında konuşmaz. Buna "gelinlik tutma" denir. Gelinlik tutulan şahıs geline bir hediye vererek gelini konuşturur.Tüm bu mutluluk dolu saflardan geçtikten sonra gelin ve damat yeni bir üye olarak toplumsal hayata katılırlar. KÖYDE DOĞUM Yörede çocuksuzluk pek hoş karşılanmaz. Bu nedenle çocuğu olmayan kimseler türbe, ocak gibi kutsal yerlerde kurban kesmek dua etmek (mum yakıp bez bağlayarak) Dilek tutma gibi batıl inançlarla çareler ararlar. Bunların yanı sıra "ter yatırma" ve özel ilaçlar yaptırma gibi halk hekimliğine başvurulur. Çocuk doğunca ilk önce yıkanır ve göbeği kesilir. Göbeği kesen kimseye ebe denir. Annesine doğum sonrasında bal,şeker,yağ ve su ile yapılan "lohusa tatlısı" veya "yakı" denilen tatlı yedirilir. Lohusa kadın "albasan", "karabasan", "kepize" denilen cin veya peri olduğu sanılan varlıkların zararından korumak için kırk gün boyunca bir yakını ile kalır. Yastığı başında hamaili veya Kurân-ı Kerim; yastık altına da iğne konur. Çocuk kırk gün boyunca her gün yıkanır. Kırkıncı gün 33 sokağın çeşitli yerlerinden toplanan kırk çakıl taşının kaynatıldığı su ile son defa yıkanır. Bu olaya "kırkını çıkarma" denir. Kırkı çıktıktan sonra çocuk ve anne temizlenmiş sayılır. Kırkı çıkıncaya kadar anne ve çocuğun yanına erkek veya hamile kadının girmesi iyi sayılmaz. Ad Verme; Çocuğa GÖBEK adı verildikten birkaç gün sonra yaşlı, salih ve işi bilen bir kişi tarafından çocuğun esas ismi verilir. İsim verilmeden önce isim verecek kişi abdest alır ve iki rekat namaz kılar,çocuğun sağ kulağına ezan, sol kulağına kamet okur. Sonra da verilen adı üçer defa her iki kulağına çağırır. Adlar genelde dini anlam taşıyan bir isim, ölen akrabaların ismi veya büyüklerin birinin ismi konulur. Son yıllarda ise bazı politikacıların, futbolcuların, sanatçıların,zaman zaman da din ve devlet büyüklerinin adlarının verildiği sıkça görülmektedir. Şimdi bazen de kendi abilerinin hayatta iken isimleri verilmektedir. Köyde ninni söyleme geleneği de yaygındır. Ninnilerden bir örnek; Nenni derim uyudurum, Hoppa derim kaldırırım, Şam kuşaklar kuşadır da, Hak yoluna gönderirim. Uyu bebek nenni, Büyü yavrum nenni, Hak yolunda bir kuyu, İçinde zemzem suyu Eğildim su içmeye, Kanatlandım uçmaya, Uyu bebek nenni, Büyü yavrum nenni KÖYDE SÜNNET ETTİRME: Erkek çocuklar 1-9 yaşları arasında sünnet ettirilir. Sünnet törenleri bazen hatim ve mevlit okutmak suretiyle bazı yerlerde de eğlence (sünnet düğünü) tertip edilerek yapılır. Çocuklar genellikle sünnetten önce tarihi ve tabi özellikleri olan yerleri atla ,son yıllarda ise taksi konvoyu ile gezdirilir. Sünnet törenine davet edilenler çocuğa çeşitli hediyeler verirler. Sünnet olmak erkekliğe ilk adım olarak nitelendirilir. Köyümüzde sünnetsiz gezilmesi hoş görülmez. KÖYDE ASKERE UĞURLAMA VE KARŞILAMA: Köyde askerlik çok kutsal bir görev olarak görülür. Bu görevi yapmak bir mutluluktur. Askere gitmeyen "adam oldu" sayılmaz. Bu nedenle askere gidecek genç, arkadaşları, akrabaları ve ailesi tarafından ayrı bir ilgi ve ikram görür. Askere gideceklerin hepsi komşu ve akrabalarca davet edilir. Gençler kendi aralarında eğlenirler. Asker yola çıkacağı zaman büyüklerinin hayır duası ile uğurlanır. Asker adayına gideceği yerin Peygamber Ocağı, yapacağı görevin çok kutsal olduğu, savaşta ölürse şehit, kalırsa gazi olacağı çeşitli vesileler ve örneklerle telkin edilir. Eskiden çok yaygın olan "vatana kurban etme" anlamında asker eline kına yakılması olayı artık sıkça görülmemektedir.Askerden dönüşte komşular 34 hoşgeldin ve göz aydına gelirler. Gelenler askerden dönen kişiye "Geçmiş olsun" derler. Askerden dönen kimse çoğu zaman yakınlarına kına vb. hediyeler getirir. KÖYDE HACI UĞURLAMA: Hac ibadeti yöre insanının hasretle yerine getirmeyi arzu ettiği ibadetlerdendir. Hacca gitme imkanı olan kimse hazırlık süresi içinde tüm akraba ve komşuları ile helalleşir. Kul hakkı ile hacca gitmenin iyi olmadığı inancı yaygındır. Ayrıca çevresindeki muhtaçlara yardım hacdan öncelikli olarak görülür. Hacı adayı tüm bunlara özen gösterir. Hacıların yola çıkacağı gün ve saatte onları uğurlamak üzere toplanılır. Burada ilahiler okunur. Kurân-ı Kerim tilavet edilir. Din bilginlerince konuşmalar ve dualar yapılır. Hacı uğurlamaya gelenler hem hacı adaylarına haklarını helal ettiklerini beyan ederler, hem sevgili peygamberimize ve İslam büyüklerine selam yollarlar, hem de duaların ret edilmeyeceğine inandıkları yer ve zamanlarda kendilerinin de unutulmamasını dilerler. Hacı adayına çeşitli yol hediyesi ikram ederler. Onlarda dönüşte kendisini tebrik etmeye gelenlere hediyelerle karşılık verir. Zemzem ve hurma ikram edilir. KÖYDE CENAZE VE TAZİYELER: Doğum da ölüm de Allah'ın emri olarak görülür. Bu nedenle ölüm metanetle karşılanır. Bir evde cenaze zuhur ederse kısa sürede bütün akrabalara ve çevreye duyulur. Ölüm duyurmada en önemli yol camilerde selâ okunduktan sonra yapılan duyurmadır. Yöre insanı cenazeye katılmakta, onu taşımakta, namazını kılmakta, kabre indikten sonra hemen Kurân-ı Kerim'den bir aşır okuyarak ve okutarak taziyede bulunmakta çok hassastır. Cenaze sahibi için bu ömür boyu unutulmayacak bir olaydır. Komşular üç gün süre ile cenaze evine yemek götürür veya gelen misafirleri kendi evinde ağırlarlar. Sonradan duyanlar da en kısa zamanda gelerek taziyede bulunurlar. Ölen kişinin çok sevilen biri veya genç olması acıyı arttırır. Ölen için genelde 40 gün peş peşe yasin okutulur. Çoğu zaman öldüğü gün hatim indirilir. Bidat olmasına rağmen Kırkıncı ve elli ikinci günlerde hatim veya mevlit okutulur. "Can aşı" denilen yemek verilir. Ölüleri hayırla anmak, arkasından sürekli dua ve hayırda bulunmak geride kalanların en önemli görevinden biri olduğuna inanılır. Köyde taziye için daha çok önceki olaylardan örnekler verilir. Teselli edici sözler söylenir. Taziye öncesi hoca bulundurulmasına ve onun ahiret hayatı, kader inancı gibi konularda açıklamalarda bulunarak teselli etmesine özen gösterilir. Taziye esnasında ; 35 - Başınız sağolsun -Allah rahmet eylesin -Allah sabırlar versin -Mekanı cennet olsun -Hüküm Allah'ın dır. -"İnna lillahi ve İnna ileyhi raciun" cümleleriyle söze başlanır ve bitirilir. KÖYDE BİLİNEN HALK HEKİMLİĞİ: Çok yakın zamana kadar ulaşım zorluğu sağlık kuruluşlarının ve doktorların sayıca az oluşu halkı kendi derdinin dermanını aramaya yöneltmiştir. Çevredeki imkanlardan faydalanılarak gerçekleştirilen tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır. Bunları sakınha olur-olmaz zamanda denemeyin. Sadece sizlerde bilesiniz için yazdım. Zift yapma ( cibar yapma ) : Bel, kol ve benzeri adale incinmesinde başvurulur. Zift ezilmiş kuru üzüm, balmumu ve zeytinyağı gibi maddelerin birleştirilmesinden yapılır. Isıtarak incinen ve ağrıyan bölgeye sarılır. Bel, Kol, Bacak çekme: Sınıkçı denilen kimselerin bel, kol, bacak, parmak, boyun gibi eklemlerde meydana gelen sapmaların yerine getirilmesi için yaptığı tedavi şeklidir. Sapma veya çıkma görülen bölge önce sabunla iyice ovuşturulur. Aniden çekilerek eski yerine getirilir. Kopya kalem boyası: Ekzama, termeği bölgesine tükürülerek sabit kalem boyası çıkıncaya kadar sürülür. Boya bu tür rahatsızlıkları iyileştirir, Bıçak atma: İltihaplı yerdeki pis kanı ve iltihabı gidermek için jilet bıçağı yada ustura ile eli uz olanlarca yapılır. Sarımsak: Tansiyon düşürmek için ve itdirseği denilen gözde çıkan arpacığı gidermek için kullanılır. Kına: Saç dökülmesini önlemek için, kepek ve mantar tedavisinde kullanılır. Ihlamur: Çay olarak içildiğinde soğuk algınlığına iyi gelir. Dağ çayı: İçildiğinde göğsü yumuşatır, nefes almayı kolaylaştırır. Kuşburnu: Basura ( Hemoroid ) mayasıra iyi gelir.Çay olarak içildiğinde vücudun direncini artırır. Nezleyi iyileştirir. Süzme yoğurt Suyu: İçildiğinde böbrek taşlarını parçalayarak sürülmesini kolaylaştırır. Safra kesesi rahatsızlığına faydalı olur. Pekmez: Nefes açar, vücuda güç ve direnç verir. Papatya ( yoğurt çiçeği ) : Üst solunum yollarını, sindirim sistekini yumuşatır. Saçları yumuşatır ve parlatır. Isırgan otu: Romatizma ve kalp hastalıklarına iyi gelir. 36 Anne sütü: Kulak sancısında kulağa damlatılır. Patates ve turp: Ateşli baş ağrısında dilinerek bir tülbentle alından itibaren başa sarılır. Şişe vurma: Daha çok sırt ağrısında alevde ısıtılan şişe sırta vurularak ağrının giderilmesi sağlanır. Kulunç kırma: Sırt ağrısında bir nevi kabaran ve atlayan damarlar yumuşatılarak yerine getirilir. Bu işlem yapılırken ses çıkmasından dolayı kulunç kırma denir. Kırık sarma: Kırıklar için una yumurta sarısı, balmumu vb. karıştırılarak lap haline getirilir. Bir bez ile yaraya sarılır. Daha sonra keçe, yün ve kaneviçe gibi şeylerle kaplanarak hazırlanmış özel ağaçlarla kırık sarılır. İltihap giderme: İltihaplı bölgeye közde pişirilmiş soğan veya lokum sarılır. Buz: Apandis yerine buz, kar veya soğuk taş konulur. Kiremit, tuğla: Özellikle KARIN bölgesindeki sancılara ve mide ağrımasına karşı ağrıyan bölgeye sıcak tuğla veya kiremit konulur. Tütsü koklatma: Sinirsel rahatsızlıktan dolayı bayılan kimseye koklatılarak ayılması sağlanır. yakılan kağıt yada bezin tütünü Buğu tutma ( tere yatırma ) : Bulantısı olan, şiddetli başı ağrıyan, boğazı tıkanan, adaleleri sertleşen kimseler sıcak acılı şeyler yedirilerek yatırılır. Üstü kalınca örtülerek terlemesi sağlanır. Veya genişçe bir kaba konmuş buharı yükselen kaynar suya hastanın eğilmesi sağlanır. Buharın dağıtılması için hasta üzerine yorgan veya battaniye gibi örtüler atılarak hastanın tedavisi sağlanır. Konursu basma: Yakılan bez veya kağıt parçasının dağılmamış durdurmak için kanayan yere bu kül basılır. külüne konursu denir. Kanamayı Göbek çekme: Göbeği düşen kişinin göbeği, bu işi bilen biri tarafından uygun bir şekilde masaj yapılarak yerine getirilir. Kurbağacık kesme: Fiziki olarak gelişemeyen çocukların boğazında bulunan ve kurbağacık denilen küçük et parçasının kesilerek tedavisidir. Avsın ( efsun): Ruhsal sıkıntısı olan birçok kimseye, nazar değdiğine inanılan çocuklara Salih ve Saliha kişilerce felak, nas, ihlas, ayet el kürsü, ve diğer şifa ayet ve dualarının BELLI bir kurala göre okunarak, hastaya okunmasıdır. Boğaz ağrısı: Boğaz ağrılarında yılan pancarı veya gavur pancarı sarılır. Göz kamaşması: Göz önüne kömür veya siyah toz konularak önlenir. 37 denilen bitki haşlanarak boğaza KÖYDE SOSYAL VE KÜLTÜREL ETKİNLİKLER Yaylaya Göçler: Arslantaşta göç denilince akla mevsimlik yayla göçleri gelir. Yaylalarımız KurubelAşçıyurtlağı-Çomoluk yaylası Toros uzantılarında yer almaktadır. "Bizim yaylalar otlu olur. Sütü kaymağı tatlı olur.” Derlermiş. Yaylaya ortak karar alarak birlikte çıkılır. Her evden yetecek kadar eşya alınır. Buradaki işi yürütecek kişiler yaylaya giderler. Yaylaya toplu gidişler bir düğün alayını andırır. Koyun kuzu melemeleri, at kişnemeleri, genç kız ve gelinlerin terennüm ettiği ağıt ve türküleri, al yeşil kıyafetleri, kaval sesleri kış yorgunluğunu alır götürür. Yaylalarda moloz taştan tek katlı yığma evler, bazen de bir avlu bulunurdu. Eskiden özel hazırlanmış kıl çadırlar kurulurmuş. Şimdi ise üç-beş ev göçmektedir. Köyde bulunmayan develerini katarlayarak, kendilerine özgü kıyafetleriyle yörükler kiraladıkları yaylalara baharla birlikte akar gelirlerdi. Yaylaya göçün ve inişin kendine özgü kuralları vardır. Herkes bu kurallara uyar. Önceden gidilir yayla yollar ve evleri bakım-tamir edilir. Bir tellal çağrılır yarın yaylaya göçülecek böyle başlardı ğöçler Kağnılarla-Merkepler-At lar- sonrada Motorlu taşıtlar yollara dizilir. Yayladan soğukların başlaması, Hasat nedeniyle otlakların genişlemesinden sonra inilirdi. Motorlu taşıtların çoğalması, yol ağının yaylalara kadar uzanması bu zevkli yaşantıyı sınırlamaktadır. Tüm bunlara rağmen kuzunun koyuna karıştığı gibi toprak ananın koynunda dinlenmek yöre halkının en çok mutlu olduğu husustur. Nihayet yaylaya gidiş bir şenliktir. Öze gidiş hasret gideriş benliğe dönüştür. Yayladan iniş ise bir hüzündür. KÖYDE DÜZENLENEN ŞENLİKLER VE FESTİVALLER: Her yıl Temmuz ayının birinci haftasında Köy Derneği tarafından kültür ve sanat şenlikleri düzenlenmekteydi. Bu şenliklere, devlet adamları, politikacılar, sanatçılar, halk ozanları ve ülkenin her tarafından gelen coşkulu bir halk topluluğu katılmaktaydı. Şenlikler kapsamında aşık atışmaları, Türk halk müziği konseri, tertip edilir. Ayrıca çeşitli sosyal, kültürel ve sportif yarışmalar yapılır ve ödüller dağıtılırdı. Bu şenlik Köyümüzde kültürel hayatın canlanıp zenginleşmesine ve Köyün ülke çapında tanınmasına önemli katkılarda bulunmaktaydı. Aynı zamanda devlet_millet kaynaşmasına vesile olmaktaydı. Halkın duygu düşünce istek ve arzuları bu şenlikler yoluyla dile getirilmekteydi. Ancak bu şenliklere birkaç yıldır ara verildi. Tekrar yapılması için çabalar sürmektedir. 38 KÖYDE MESİRE YERLERİMİZ: Köyde Toros dağları uzantısı olan dağların eteklerinde İnpınarı-Berçin Yaylası ve Ormanları, Çokça OrmanlarıKurubel Yaylası –Çomoluk Yaylası-rahat ulaşımla piknik yapılabilecek önemli mesire yerlerimizdir. KÖYDE SPOR: Köyde uzun kış mevsimi insanımızın boş kalmasına neden olmaktadır. Gençlerin bu boş zamanları değerlendirme arzusuyla spora yöneldiği görülmektedir. Ancak spor dallarından en fazla futbol benimsenmektedir. Köyde bir adet doğal futbol sahası vardı halende koca dölekte var ve eskiden köyler arası futbol turnuvaları düzenlenmekteydi. Bu turnuvalara katılım çok yüksek olur, aylarca coşkulu karşılaşmalar gerçekleştirilmekteydi. Şimdi ise futbol maçı yapılmamakta olsa bile gençler kendi arasında eğlencesine yapmaktalar. KÖYDE ÇOCUK OYUNLARIMIZ: VE DİĞER Çocuk oyunları teknolojideki gelişme, fiziki çevre ve çocukların yaşları ile cinsiyetlerine göre farklılık gösterir. Tabiatla haşır-neşir, homojen ve geniş sokaklarda, sessiz ve ıssız köylerde yaşayan çocuklarımızın oynadığı oyunları şöylece sıralayabiliriz: 1-Saklambaç : Bu oyun en az üç kişi ile oynanır. Kişi sayısı arttıkça oyun daha da zevkli hale gelir. Oyun şu şekilde oynanır : Sayıştırma yapılarak bir kişi ebe olarak seçilir, Diğerleri ise kendilerine uygun gördükleri yerlere saklanırlar. Ebe tespit edilen sayıya kadar sayar ve "oldu mu?" diye sorar. Oyunculardan ses çıkmıyorsa oyun başlamıştır. Ebe saklananları aramaya başlar, gördüklerini kale denen yere varıp yere varıp gördüğü adını söyleyerek "söbe" diye bağırır. En erken söbelenen ikinci oyunda ebe olur. Oyunda ebe herkesi söbeleyip bir kişiyi bulamazsa "çay içtim" diyerek o kişiyi ebe olmaktan kurtarır. Bu oyunda ebe bir kişiyi görüp başkasının adını söyleyerek söbelerse veya oyunculardan biri ebeden önce söbelerse tüm oyuncular "çanak çömlek patladı" diye çağırılır. Ebe tekrar ebe olur. 2-Aygördüm : Bu oyun en az altı kişi ile oynanır. Oyuncular iki gruba ayrılır. Grubun biri yuvarlak bir halka içinde gözlerini kapatır. Diğer grup oyunları ise saklanır. Daha sonra gözlerini kapatan grup 39 saklanan grubu aramaya başlar. Gruptan bir veya bir kaçını görünce "aygördüm" diyerek çemberin içine girerler. Eğer saklanan grup, diğer gruptan birini veya birkaçını dairenin dışında yakalarsa dayak atar. Oyun bu şekilde devam eder. 3-Topuz, Kılıç Oyunu : Bu oyun en az beş kişi ile oynanır. Oyuncular iki gruba ayrılır. Yatan gruptan bir kişi yastık olur diğerleri sırayla ilk kişinin başı yastığa gelecek şekilde eğilir. Karşı grubun oyuncuları sırayla eğilen grubun sırtına atlar. En öndeki elini topuz (yumruk) veya kılıç (işaret parmağını kaldırarak) yaparak "topuz mu?,kılıç mı?" diye sırtına bindiği kişiye sorar. Soru bilinirse oyuncular yer değiştirir. Bilinmez ise bilene kadar oyun böyle devam eder. 4-Dokuz Kiremit Oyunu : Oyunda en az dört kişi olur ve iki gruba ayrılır. Oyun için 10 tane düzgün taş ve bir tane top gereklidir. Taşlar üst üste konur ve etrafına küçük bir daire çizilir. Birinci gurubun oyuncuları sırayla topu atarak taşları yıkmaya çalışırlar. Yıktıkları zaman kaçarlar. Diğer grup ise onları top ile kovalamaya başlar. Kovalayan grup kaçan gruptan bir kişiye top ile vurursa, vurulan kişi oyun dışında kalır. Kaçan grup kovalayan grubun oyuncularına yakalanmadan yıktıkları taşları üst üste eksiksiz koyarsa oyun biter. 5-Top Saklambacı; Beş altı kişi bir araya gelip sayılaştırma yaparak bir ebe seçerler Bir daire çizilerek top içine konur. Oynayanlarda biri topa vurup dairenin içinden çıkarırsa ebe geri koşarak topu yakaladığı yerden gözü kapalı olarak daireye getirir. Diğerleri ise saklanır. Ebe saklananları aramaya başlar. Ebe gördüğü kişiden önce gelirse onu söbeler. Saklanan ebeden önce gelirse topa hızlı bir şekilde vurarak daireden uzaklaştırır. Oyun bu şekilde devam eder. 6-Diğer; Bunların dışında daha önce oynanıp, unutulmaya yüz tutan çocuk oyunları arasında; saya gezdirme, tura, lüğ topu, çelik, sülempe, cızzangaç, çöte, baccı (batıcı) çocuklar fırışdak, bir dur bir, kızak kaymalar, kardan adam yapmalar, kardan tüneller oyup kazmalar bütün bu oyunlar sayılabilir. Kış oyunlarımız vardı; Daha önceleri aşık oyunu oynanırmış. Aşık kemiği: Çift tırnaklı hayvanların ön iki ayaklarının eklem yerinde bulunan bir kemiktir. Bu kemik dikdörtgene benzer tahmini yarım kibrit büyüklüğünde oval kenarlıdır. Köyümüzde “ Aşşık “ denir. Aşık oyunu kışın oynanan bir oyundur. Yaş sınırı yoktur. Yaşlı insanlar bile oynarlar. Hayvandan çıkarılan aşık kemiğinin oval olan kenarları taş ve benzeri şeylere sürtülmek suretiyle düzleştirilir. Herkes aşığını kendi isteği renge boyar. Bir nevi günümüzün bilye oyunu da diyebiliriz. Bilyenin olmadığı insanların televizyon internet gibi çevresinden ilişkisini keserek oyalandıkları bir şeylerin olmadığı, sıcak ve saf ilişkilerin sürdüğü bir dönemde yaşlısıyla genciyle oynanan bir oyundur. Oyuna kaç kişi katılmak istiyorsa herkes birer aşığını sıraya dizer. Sonra karşısına geçilerek belirli bir mesafeden oyuncular elinde bulunan aşığını çizgideki aşıkların üzerine atar, atılan aşık hangi aşığı çizgiden çıkarırsan, atan kişi o aşığı ütmüş olursun. Eğer aşık bir aşığı çizgiden çıkarır kendisi de enek durumu şeklinde düşerse çizgideki bütün aşıkları üter. Aşığın bir kalın birde ince kısmı vardır. Enek durumu aşığın kalın kısmının üzerinde dikilmesidir. Bu arada aşıkta hile olmamasına dikkat etmek gerekir. Aşığın dikilmesi için yere gelmesi gereken kısmı oyulmak suretiyle içine kurşun doldurulursa ağır kısım yere geleceği için aşık sık sık dikilerek enek kısmını alır. Eğer oyuncu bir çok aşık üttü de cebinde renk renk aşık doluysa havasından geçilmezmiş. Bu oyun genellikle kışın oynanan oyunlardandır. Çok eskiden bu oyun da masum değilmiş. Bunu kumara bile çevirdikleri söylenir. 40 Sonraki yıllarda dama oynanırdı. Dama bir kartona çizilmiş 64 kareden oluşan karşılıklı iki kişinin oynadığı bir zeka oyunu olan ve toplam 32 taş ile oynanan, taşlar kuru fasulye tanesinin ikiye yarılmış hali, rakibinki ise nohut tanesinin ikiye yarılmış haliydi. Bununla dama oyunu oynanırdı. Bazen de çür oynanırdı. Çür; fincan altına yüzük konularak oynanan fincan oyununun Avşaristandaki adına denirdi. Bunun sonunda yenilen taraf bakkaldan lokum “piskevit”, kabuklu fıstık falan getirtir millete ikram ederdi. Bazen aynı eve günlerce varılır. Hiç kimsede, bu ne her gün bizdeler diye şikayet edilmezdi. Yazın hangi oyunlar oynanırdı. Bunu da yazayım istedim. Özellikle yaylaya göçüldüğünde, akşamları yaylanın döleğinde toplanılır şu oyunlar oynanırdı; 7- Demirci kömürcü oyunu: Akşamın karanlık olduğu ay ışığı olmadığı bir zaman seçilir. Oyun oynanacak düzlüğe oyun oynamak isteyen çocuklar çıkar. Bire bir eşleştikten sonra iki grup oluşur. Bu gruplardan birisinin ismini “ Demirci “diğerinin ki ise “ Kömürcü” olarak belirler. Etraftan fırlatılabilecek bir kemik bulunur. Her iki gruptan uzağa atabilecek birer kişi belirlenir. Her iki grupta arkasını döner birisi kemiği mümkün olduğu en uzağa fırlatır. Arkası dönük iki grubun üyeleri de kemiğin yere düşme sesine dikkat kesilirler. Kemiğin yere düştüğü “ çıt “ sesinin duyulduğu andan itibaren herkes sesin geldiği yere giderek gece karanlığında kemiği aramaya başlarlar. Oyuncular bir taraftan kemiği ararken bir taraftan da rakibini kollar. Çünkü kemiği hangi grup bulursa diyelim ki Demirciler buldu, kemiği bulan kişi yüksek sesle “ – Demirci kömürce ye bin !!!“ diye bağırdığı anda Demirciler sırtına binmek için birer Kömürcü yakalamak ister. Diğer tarafta yakalanmamak için kemiğin atıldığı noktaya koşarlar. Kim nerde yakalanırsa Yakalandığı yerden itibaren diğer tarafı sırtında kemiğin atıldığı yere kadar taşır. Oyun bu şekilde tekrarlayarak devam eder. Bu arada kemik bulduğu anda hemen “ ……bin “ diye bağırılmaz kemiği görmemiş gibi etrafında dolanarak rakibinin tutulacak kadar mesafeye gelmesi sağlanır. Kemiği ararken her an birisinin bulma sesine göre refleks yapmak gerektiği için bir yandan arayıp biryandan da teyakkuzda bulunmak gerekir. Bulan kişi kendi grubundan ise rakibini yakalamak yoksa var gücünle kaçmak gerekir. Bu arada yanlış alarm veren grup cezalandırılır. Bu cezaya da oyun gereği razı olunur yapılanlara katlanılır, Avşar deyimi ile yazayım “ZILLIMA” itiraz etme veya oyun bozanlık olmazdı. 8-Köz patlatma oyunu: Önce büyükçe gevşek olmayan iyice kurumuş bir büyükbaş hayvan tezeği bulunur. Sonra yere bir çukur kazılır ve içerisine odunlar yerleştirilerek ateş yakılır. Yanan ateşe tezek yerleştirilir. Tezek yana dursun derelerden iki adet taş bulunur. Bunlardan birisi büyük diğeri küçüktür. Her iki taşta sivrice olmalıdır. Tezek ateşte iyice köz halini aldıktan sonra büyük taş yere konur taşın ortasına gelen sivri kısmına tükürülür. İki adet çöp yardımı ile iyice köz halini almış tezek ateşten alınarak tezeğin ortası tükürüğü denk gelecek şekilde büyük taşın üzerine tezek yerleştirilir. Hemen zaman kaybetmeden diğer küçük taş tezeğin üzerine hızlı bir şekilde vurulur. Yıllar sonra öğrendik ki Tezekten çıkan biyogazın tükürük ile sıkışması sonucu girdiği reaksiyonda müthiş bir ses çıkarmış. Bu eğer iyi yapılırsa ses bombası atılmış gibi olur. Bir nevi doğal maytap yani maytabın olmadığı bir dönemde…Bu da yine yaylada yapılan etkinliklerdendir. Yaylada çocuklar arasında bitmek bilmeyen tatlı bir mahalle çekişmesi vardır. Herkes kendi mahallesini şenlik olarak kabul 41 ederek, “ – Karşı mahalle küllük, dere mahalle pinnik ( tavuk kümesi ), bizim mahalle şenlik ” diye basbas bağırılır. Tabi kendi mahallesinin şenlik olduğunu göstermek için de bir takım etkinlikler düzenlemek lazım. Güzel ateş yakmalı, güzel cızzangaç kurmalı, güzel köz patlatmalı. Konumuza dönecek olursak: Bu mahallenin çocukları ile diğer mahallenin çocukları gündüzden köz patlatma konusunda iddialaşırlar. Elektriksiz pırıl pırıl uzansan dokunacakmışsın gibi yıldızların altında belki süt beyaz dolunaylı bir gecede, her iki veya daha fazla mahalle ateşler yakılır. Özenle seçilmiş tezek ve taşlar hazırlanır ateşler yakılır. Bir kesimden ( mahalleden ) diğer tarafa, birisi “- Hadi ! loo patlatın, patlatın ! “ diye bağırır. Karşı taraf patlatır. Belki birkaç taştan “ çıt “ diye cılız bir yankı çıkar. Bu taraf gülüşür. Sonra öyle olmaz böyle olur azmiyle bu taraf patlatır. Eğer iyi patlatılmış ve yaylanın çevresindeki dağlardan bomba atılmış gibi yankı sesi gelmişse, bu mahallenin karşı mahalleye olan bir üstünlüğüdür. Bu kez karşı taraf bunun karşılığını vermelidir. Yoksa karşılığı verilene kadar alay konusu olur. “ – Ya akşam duydun mu karşı mahalle köz patlattı çıt diye bir ses duyduk başka bir şey yok, öğrendiniz mi bu iş nasıl olurmuş.” Gibi sözlerle alay edilir. Gayet keyifli bir oyundu. Bir başka yazı ve konu ile İnş. Köyü yazmaya devem diyelim derken galiba bu zamana kadar yazdığım yazı , bundan sonrada yine de yazacaklarım yazıların ve başlıkların en üstüne gelecek şekilde bu 21 sayfada özetlemeye çalıştığım bu bölümleri ekleyip hep birlikte okursanız birkaç konu hariç zannederim resim tamamlanmış olur. Sebebini şimdi burada belirtmeyim isterseniz. Uzun zamandır hazırda beklettiğim bu yazıları sizinle paylaşma zamanı her halde gelmiştir, diye düşünüyorum. Amacım bir alternatif oluşturmak asla değil, köyün hafızasının oluşumuna katkı sağlamak.… Şen ve esen kalın… Vesselam(6 Mart 2015) ZEKİ BAĞIRGAN 42 KÖYDE NE KİME YAPTIRILIR? 25/11/2014 Tıraş el tıraş makinesi ile Ikdıza Hacı Emmide olunur. Balta saplama ve bilumum ağaç işleri ve tekmil çorap örme işi Dela Emmide. Bilumum demir ve marangoz işi. Diş çektirme, iğne vurdurma, kırık çıkık işleri, (erkek) Demirci Hasan Dede’de. Yine diş çekme ve iğne vurma işi Taşkıran Osman emmide. Bostan sürme işi Kayabaşı Hacı emmide. Muska yazma, cinderlik, radyo, saat, tüfek ve gaz ocağı tamirinin yanı sıra kalay işleri Hayri Hoca’da (Dedem) Kömür saydırma ebelik işleri de Adıkkız Ebede yaptırılır. İğne vurulma işi (Bayanlar). İki Rahma Bibide (Rahime Bağırgan ve Rahime İzgi) Süt makinesi, dikiş makinesi tamiri Halloğlu Mustafa Emmide. Doğum ebesi Hacca Garı, Adıkkız Ebe de. Ürgüplü Ümmügülsüm Ebe; ebelik dışında (benim göbek ebem) aktarlık (şifalı bitkilerden ilaç) işide yapardı. Kolan dokumasına Zekine Bibi. Koyun kırkma işini en iyi Bozdağ Ahmet Emmi yapardı. Baytarlık işleri Hacı Mustafa İzgi’den sorulur. Dikiş nakış işleri Eşe garı (Bağırgan). Hezan kesme yonu işleri İsmail Aksoy. Terma yazma ve tükürme Osman Hocam babası Assiye Memmet emmi ve Artmen Hulusi İzgi. Dama ve Domine işi Kır Hacı Emmide. Davar hakı hesap ilşleri, Ingıdı Çavuş Emmi. Bulgur çekme ve dikiş işleri Hodul Bayram Emmi de. Soba tamiri Kadir İzmirli. 43 Gümüş Garı, Goca Hürü Ebem Cenazeyi yıkar Ağıdını yakarlar. Sonrada Gürcü Garı’nın ezberinden köye yayılır. Düğünlerin Tef İşleri Hanife İşçi, Goca Emiş İşçi, Fadime Saraç’a yaptırılır.(Kadınlar Arasında) Düğün çalma işi Yaşar, murtaza, abdulla Davarcı Ziya Hayta, İsmet Bağırgan. Halay çekme işi Modalı Mustafa Hayta, Çolak Mustafa İşçi. Daş ustalığı Acem İrbihem, Veysel Atasoy, Hakkı Taşçı. Ot biçme elliği Kayaltılı Mustafa emmi. Sap çekme-getirme işi Moturcu Hasan Davarcı ve Polis İbrahim İşçi yapar. Onlar erdiler mi bilmem muradına? Ama biz çıkalım kerevetine. Ölenlere Allahtan rahmet geride kalanlara sağlık sıhat ve huzur diliyorum. Bilmediğim unuttuğum kişiler varsa kusura bakmasın. Site yöneticilerinden rica ederek bu başlıkta bir link açarak herkes bildiği kişilerin özelliklerini tarifleri ile(işin sırrıyla beraber) anlatsın. Bu vesile ile bize de rehberlik etmiş olurlar. Benim bir dahaki yazım dedemin hünerleri ile ilgili bilgiler olacak. (Siz sormadan söyleyeyim para basma işini anlatmayacağım çünkü o bir sır.) Sağlıcakla kalın!!! Kurtuluş Önder KÖYDE DİNİ GELİŞİM SÜRECİ: Köyde dini tedrisat nasıl yapılırdı. Baba ve annelerimizin gününden başlayalım isterseniz. Rahmetli Mehmet Hocamdan bahsedeceğim size. Mehmet işçi hocam Osmanlı-Rus savaşında ruslara esir düşer ve anlatdığına göre yedi yıl kendisinden haber yok artık umudun kesildiği bir zamanda hoca efendi çıkar gelir. Anlaşılan esir değişimi sonucunda serbest kalan hocam köye ulaşır. Rivayete göre hocam orada evlenmiş. Bir vesile bu sırrını ağzından kaçırmış. Sonrada pişman olmuş ki soranlara orasını karıştırmayın yavrum dermiş. Evlenmesi ayıpta değil sonra… İşte mahalle baskısı denilen bir illet var ya hocam ondan çekinmiş anlaşılan. Allah ameli mucibince rahmet eylesin. Zannederim şimdiki Mahmut çeri amcaların bahçelerinin alt kısmında bizim çocukluğumuzda da halen mevcut evleri vardı .Bir evlik bir örtme… Evlik ortası hezenli iki kısım döşenmiş 30 yada 35 M2 yerin Avşaristandaki adına denir. Örtme ise hemen ona bitişik önce oraya girilen sonradan evliğe girilen şimdiki adı antre yada hol eski adı örtme olan yer. İşte namazlık öğreniyoruz adı ile bilinen ilk zamanlar dini tedrisat baba ve annelerimiz yaştakilere orada başlamış. Hallen namaz ibadetini bu bilgilerle ifa ediyorlar. Mehmet hocam gayet yumuşak huylu sevecen 44 davrandığını söylüyorlar. Herhalde cüzi bir ücretle bu tedrisat işini yaparmış… Bazen yağlı kömbe yada küle kömbe götürürlermiş… Elinde çubuğu… “bire ırzırık orayı bir daha tekrar et”diyerekten adına namaz sureleri denilen kısa sureleri. Yine namazda okunan duaları hep ezberletmiş. Adına eski yazı denilen kur an alfabesini de okutmuş… Annem alfabeyi halen bilirdi. Fakat okuyamazdı. Alfabeyi biliyon nasıl okuyamıyon derken 65 yaşından sonra o eski bilgilerine dayanılarak annem yeniden kuran okumayı öğrendi. Halen de okuyor. Hatta burasında yani eğitim görülen ev yanılmıyorsam Polis emmi işte bizim köy. Dillerine düşmeyesin birkere adamcağız bir polisliğe başvurmuş adı hep polis kalmış İbrahim İŞÇİ amcamız sonraki yıllar dükkan açmıştı o evde .Dükkanla ilgili şu espiriyi de buraya yazayım isterseniz. Gençler galiba dükkandaki yiyeceklerden İbrahim emminin görmediğini zannederek atıştırırlarmış. Veresiye defteri denen bir şey var ya hani Kemal SUNALIN bir filminde tartıp sattığı o veresiye defterinin benzeri işte.. bu defterde de herkesin hesabı var ya oraya 10-20 kuruş yazarmış. Hesap ödeme zamanı bu ne diye itiraz eden müşterilerine yani amcalarınıza “… ne olacak buda eşeğin otlakıye parası … “ der millet kırıla güler geçermiş. Kendisi şükür hayatta benden söylemesi birde kendisinden dinleyin isterseniz. Gelelim diğerlerine: Osman işçi hocam Develi Şıhlı kasbasındaki Kılıç Ali Medresesinde bu medreseyi ise Kılıçali sultan Abdulhamit zamanında yaptırmış. Orada dini yüksek tahsil görmüş. Şıhlı kızı namıyla anılan Ayşe ebeyi o köyden kaçırarak evlenmiş. İşte Allah rahmet eylesin onun zamanında yine köyde dini tedrisat odalarda yapılmış. Yine Allah rahmet eylesin Hacı Osman İzgi annemin dayısı İrfan izgi lerin dedeleri mulla Mahmut dem gibi şahsiyetler odalarda aynı şekilde tedrisat yapmışlar. Yine Rahmetli Hayri Önder hocamın babası İsmail hocam köyümüzde kendi odalarında çocuklarımızı okutmuşlar. Yine Süleyman dedemin babsı Babamın adı Osman Dedem soyadı yok ya o zaman Çolakosmanoğlu diye geçiyor. Köye imam durmuş gençleri okutmuş. Ebem Ayşe rahmetlinin anlattığına göre iftardan önce az bir yemek yer terafide soluğum taşıyor diye namazı kıldırdıktan sonra yemek ayırdık onu yerdi derdi. Hatta gözünde görme problemimi varmış galiba ki rahmetli Alisülemen İZĞİ “Hoca duttuk hoca diyorlardı marese kör Osmanımış” dediği söylenir. Geçen yıllardı Hacı Kemal Bağırgan abim bir vesile ile şurada babamgilden kalma eski yazı ile yazılmış belgeler var onun ne olduğunu anca senden başka okuyan olmaz demişti. Kendisinin yanında okudum dedemin Osmanlıca yazı ile yazılmış el yazısı ile Cuma hutbeleri ve nikah-cenaze duaları gibi belgeler. (hani bilen bilmeyen şu günlerde tartışılıyor ya bu serbest okunur olsaydı da Kemal abimde bilseydi söylenecek çok söz var da … neyse ) Sonraki yıllara gelince Dayılarım :Rıza izgi Rıza dayım gerçekten çok sahih kuran okurdu-Rahmetli Mustafa İzgi-Ahmet İzgi-Rahmetli Hacı Mustafa Atasoy amcamın kuran mahreçleri muazzamdı-Rahmetli Veli İşçi hocam camide bizden 56 yaş büyükler ile biz yaştakilere aynı şekilde dersler verdiler. Burada kıymetli Osman Kaya dayımdan bahsetmemek olmaz. Kendisini Rıza İşçi hocamı Veli Taşcı abileri Rıza İzgi dayım okutmuştu. Osman dayım Hacı Ali Atasoy-Osman Hayta abilerle bana kuran okuttu. İlk kuranı ve birçok surelerin ezberini dayım okuttu. Osman Hayta abimiz hepimizden güzel okurdu. Osman dayım köylü bilsin bilmesin köyün emektarı. Halende namaz-cenaze Cuma derken bila bedel bu görevi yapıyor. Köye kadrolu imam1989 larda geldi köyün kadrosu olmadığından Van dönüşü tayinimi Köye yapmadılar. Kadro olsaydı atanacaktım. Satırlarımı noktalarken ölenlere rahmet hayatta olanlara sağlıklı günler dilerim… Aralık-2014 ZEKİ BAĞIRGAN 45 FLAŞ…! FLAŞ...! OPERASYONU…! KÖYDE KAHVEHANE Nasıl mı anlatayım isterseniz. Yetmişli yıllara sizinle bir yolculuk yapalım. O günlere kadar köyümüzde Kahvehane yoktu. Kahvehane kültürü de tabiki fazla yok. Kahvehane olmaması iyimi kötümü bu tartışılır. İçinde kumar illeti varsa şahsen ona karşıyım olmamsı daha iyi diye inanıyorum. Kumar oynamaya çevre köylere gidildiğini duyardık. Hatta zelfin (Üçkonak) köyülüleri bizimkilere Kahvehaneleri yok anlamında samanlık kumarcıları derlermiş. Aynı köyde masada oyun oynarken masa dışındaki başka Zelfinli diğer oyuna devam eden Zelfinliye kopya vermek için olmalı ki bizim öylülerin elindeki maça papazını kasdederek (M.Papazını inanın goguldan öğrenip yazdım) “Maah İt ylundan kara kabutlu (siyah pardesülü)bir adam geliyor.” Diyerek arkadaşlarına bizimkilerin elindekini öylermişler. Köyde ilk kahvehane Selami Davarcı ların (satın alınan) şimdiki evinin orda tek kapılı tek göz olarak açılmıştı. Aylardan zahmeri, zahmeriyi hatırlatayaım isterseniz adına baba -dede hesabı denilen yazısız takvime göre 13 Ocak -13 Şubat arasına zahmeri ayı denir ve zahmeri ismini de Kurandan İnsan Suresi-13.Ayetten almış soğuk anlamında. Bizler öğrenciydik ve onbeş tatil olduğundan köydeydik.. Osman dayım köyün imamıydı, namazı kıldır diye söylemişti ve namazı eda etmiştik. Yatsı namazı çıkışı idi.Hacı Hasan Taşçı dede… bir dakka komşular. Bişe diyecaam …diyerek cemati durdurdu. Bakın bu cami her gün dolarken şimdi bom boş niye biliyonuzmu… oradan Hacı İbrahim Atasoy Amca neden olacak onu bilemeyecek var mı ki Kahvehane açıldı ondan diyerek karşılık verdi… Hacı baba haydin burayı basalım dedi. Geneli ifade ederek Gelinlerin…. Halıcıdan aldığı avans parasını üttürmüşler. Evlerde huzursuzluk başladı. Camide boşaldı diyerekten geneli kasdederek bir konuşma yaptı. İçimizden bazı büyükler karşılık verirlerse ne yapacağız siz basalım diyonuzya dedi. Yaşca en küçük benim ya beni kahvehaneye sen git bir bak baskın yaptığımızı değecek kadar ahali var mı senden şüphelenmezler dediler. Pencereden baktım ki tüm masalar dolu ayakta olanlarda var.Ortada bir odun sobası kapının arkasında da soba odunu akşamdan kırılmış hazırlanmış istif edilmiş. Bunları aynen söyledim. Ozaman hatırladıklarım kadarıyla Rahmetliler Hacı Hasan Taşcı dede, Süleyman Hayta, İbrahim Atasoy, Hacı Davarcı-Taşkıran Osman emmi, Veli Hayta, Halil Hayta ,Koca Mustafa Hayta, Hacı Hüseyin İşçi, Kadir, Ahmet, Ramazan ve Hasan amcam Babam Osman derken bayağı kalabalık. Bu vesile ile ölenleri rahmetle yad eder kalanlara sağlık afiyet dilerim. Bazı büyüklerin karşılık verirlerse ne yapacağız sözü de dikkate alınarak bir Operasyon planı hemen Cami önünde oracıkta yapılı verdi. Plan şöyle ;Üç Koldan bina kuşatılacak. Bir ekip Tayfun izgi nin bakkalının önündeki sokaktan gelecek. Bir ekip Tekin-Cuma Bağırgan gilin sokaktan. Diğer ekip ise Hasan Davarcı emminin evinin önündeki sokaktan gelecek. Böylece bina kuşatılacak. Harekete geçilerek plan uygulamaya kondu.Akslik bu ya ay ışığı her taraf günüz gibi. Birde kar ayazda ayakkabılar gart-gurt etmezmi, Yine de bütün bu olumsuzluklara rağmen, Operasyon ekibi binayı kuşattı ekibinin yaklaştığını görünce hoytuklanmaya başladılar. Bir şeylerin yolunda gitmediğini anladılar galiba. Camlarda puslu, içeri sigara dumanı idi. İçlerinden bazıları cama tam kafalarını dayayarak dışarı bakmaya çalışıyorlardı.. Heyecan dorukta… Hacı Hasan dede içeri girdi bire….. demeye kalmadı amma kapı arkasındaki odundan birini kaptı… Hacı baba …. Diyen kaçıştılar… Kapı önünde bir izdiham. Ezilmelerinden korkmadım değil.. Suçluların mukavemet etmelerine bile fırsat 46 verilmeden kıs kıvrak oracıkta etkisiz hale getirildi. KAHVEHANE OPERASYONU böylece arkadan fırlatılan odun parçaları haricinde bir kurşun atmaya gerek kalmadan can ve mal kaybı olmadan kimsenin burnu bile kanamadan şükür sona ermiş, başarı ile sonuçlanmış oldu. Suçlular mukavemet göstermiş olsalardı Muhafazanallah farklı şeyler olabilirdi ama… Biliyorum sıkıldınız, hoş görünüze güvenerek abartılı yazdım ki espiri olsun diye yer ve şahıslar ile benim önden gittiğim, olayın bir kısmı, karşılık verirlerse ne yapacağız dedikleri doğru ama işi tatlıya bağladılar. Hacı baba gereken nasihattı yaptı ve kapatılması için ricada bulundu.. O zaman saygı vardı. Gerçekten bir hürmet vardı ki sağ olsunlar kimse sana ney, sen ne karışıyorsun demeye cesaret edemediler. Tamam hacı baba şimdi kapatırız ama ocakta yeni demlenmiş çay var. Onu bitirelim isterseniz buyurun size de ikram edelim dediler hacı babalar sağ olun yavrum ömrünüz uzun olsun. Yarın kapanmış bil diyerek gereken hürmet ve özeni gösterdiler. Bir de sonradan öğrendiğime göre kahvehanenin Ruhsatı da yokmuş. O zaman ruhsat işi Kaymakamlık ve Jandarma tarafından verilirdi. Ruhsatsız olduğu için mi saygıdan mı bilmem biz yine de saygıdan diyelim kapandı gitti. Böylece bir daha da hatırladığım kadarıyla ta ki bizim mahallede evin altına açılıncaya kadar kahve hane açılmadı. O da galiba fazla sürmeden kapandı. Ta ki köy hizmet binasındaki çay ocağı işletilinceye kadar belini doğrultamadı. Şimdi de hepten kapandı galiba… Varsa tenkit ve önerilerinizi beklerken, şen ve esen kalın, hep Arslantaş sitesinde kalın. Vesselam... Yazar: Zeki BAĞIRGAN MİNARENİN YAPILIŞ HİKAYESİ Sağ olsun Zeki Hocam çok güzel özetlemiş ama Minarenin yapılış Hikayesini birde benden dinleyin istedim. 1983 Yılının Nisan ayıda Arslantaş Köyünde İmam hatip olarak göreve başlamıştım. O tarihlerde Köy Camii büyükçe bir köy odasını andırıyordu. Bilmeyen birisi önünden geçse burasının bir Camii olduğunu bilemezdi. Daha köye geldiğim ilk gün bu Camii ye bir Minare yapılmasının çok yerinde bir şey olacağını düşünmeye başlamıştım. Hiç unutmam Bir Kurban Bayramı günüydü, Bayram Namazından önce Osman Kaya Hocam yanıma yaklaştı: "Hocam Vaazdan sonra cemaate duyursan da bu Bayram Kurban derilerini Camiye versinler de Camiye bir Elektrikli süpürge alalım" demişti. Oysa ki benim aklımda daha büyük bir proje vardı. Ben Camiye bir Minare yaptırmayı düşünüyor, ilk adımı da Kurban derilerini toplayarak atmak istiyordum. O anda Osman Hocamla aramızda şöyle bir konuşma geçmişti. 47 -Hocam Camii zaten küçük, bir oda içi kadar bir yer, ben camiyi ot süpürgesi ile de süpürürüm. Bu caminin süpürgeye değil bir Minareye ihtiyacı var, sizlerde uygun görürseniz bu Camiye bir Minare yaptıralım. -Hocam senin ağzın ne söylüyor, bir Minare kaç liraya mal olur sen biliyor musun? -Az çok biliyorum Hocam. Belki zor olacak, belki bitiremeyeceğiz yarım kalacak ama bu köy eğer isterlerse bu Minareyi yapar bitirir İnşallah. -Etme Hocam gözünü seveyim yapamayız da bir koca köye ve de çevre köylere irezil oluruz. -İyiya bizde rezil olmamak için gece gündüz çalışırız Hocam fenamı? -Etme Hocam biz bunun altından kalkamayız bu Minare yarım kalır, sonra Kıyamete kadar Behçet Hoca ile Osman Hocanın Minare yaptırdığı gibi derler. -Valla kim ne derse desin Hocam ben bu gün vaazda cemaate Kurban derilerini camiye vermelerini söyleyip Allahın izni ile bu çalışmayı başlatacağım. -Etme Hocam, tutma Hocam biz bunun altından kalkamayız irezil oluruz. -Valla Hocam bakarım ki başaramayacağız nasılsa ben bu köylü değilim kaçar giderim! Artık onun orasını sen ve köylüler düşünsün. Osman Hocam çok akıllı bir adamdı. Baktı ki karşısındaki adamın (Muhacir) inadı tutmuştu, "Sen bilirsin" deyip tartışmayı bitirmişti. Şimdi düşünüyorum da Osman Hocam ne kadar da haklıymış. Benimkisi tam bir çılgınlıkmış, dahası gençliğin verdiği bir Heyecanmış. Öyle ya dört tane deri ile koca Minare yapılır mı hiç? Neyse; lafı fazla uzatmadan gelelim. O gün Bayram Vaazında Kurban derilerini camiye vermelerini söyleyip projeyi başlatmıştım. Bayram Namazından sonra ilk iş olarak bir yerlerden bir inşaat arabası bularak köyün içine dalmıştım. İlk derileri Hayri Önder amcadan almış, getirip caminin önüne yıkmıştım. Diğer köylülerde birer, ikişer derilerini getirmeye başlamışlardı. Köyün derileri nasılsa bizimdi asıl kaçanı kovalamak lazımdı. Aynı gün Rahmetli Ramazan Bağırgan Emmi ile birlikte Kurubelde oturan Yörükleri ziyaret ettik. Onlarda Bayram Namazlarını Arslantaşta kıldıklarından bizi tanıyorlardı meseleyi de biliyorlardı. Biz hiçbir şey söylemeden derileri elleriyle toplayıp bize teslim ettiler.Biz derilerin tuzlamasını yaparken Ayvat tarafından bir deri Tüccarı çıkıp gelmişti. Sıkı bir pazarlıktan sonra derileri onlara satıp paraya çevirdikten sonra akşama doğru köye döndük. Aynı günün akşamı köydeki bütün derileri camii önünde toplayarak Tomarzadan gelen dericilere sattık. Bu arada köyden derilerini vermek istemeyenler de vardı. Onları tek tek ziyaret ederek; "Bakın bu derilerle sizin köyün camisine minare yaptıracağım, giderken de Minareyi sırtıma sarıp götürmeyeceğim. Bu minare sizin Minareniz olarak kalacak" diyerek ikna etmiş,derileri almıştım. Bayramın ikinci günü Rahmetli Hacı İbrahim ,Rahmetli Halil Hayta ,Süleyman İşçi Emmilerden oluşan bir ekip kurarak Berçindeki Yörüklere gittik. Onların derilerine yetişememiştik. Bayramın 1.Günü derilerini satmışlar. Eli boş dönemezdik; Ben onlara" Cuma Namazlarınızı, Bayram Namazlarınızı gelip 48 Arslantaşta kılıyorsunuz, bu Camii sizin de caminiz sayılır, derileri sattıysanız sattığınız derilerin parasını istiyoruz" dedim. Onlarda sağ olsunlar bizi kırmadılar epey bir yardımda bulundular. Sonraki günler Muammer Gök, Hacı İbrahim Atasoy, Hasan Davarcı, Süleyman İşçi den oluşan bir komisyon kurduk. Bu komisyonun başkanı Muammer Gök Ağabeydi. Kaymakamlıktan gerekli izinler alındı yardım makbuzları basıldı. Sabahleyin erkenden Süleyman Emmi, Hacı İbrahim Emmi ve ben Tomarzaya gittik. Tomarzanın bir başından başlayarak, bütün esnafları dolaşarak yardım topladık, makbuz kestik. Aynı gün Ramazan Emmi (Bağırgan)Süleyman Emmi (Hayta) Halil Emmi (Hayta) dan oluşan diğer bir ekip te Emiruşağı ve diğer köy ve kasabalara yardım toplamaya gitmişlerdi. Bir hafta sonra toplanan bütün paraları birleştirerek bir durum değerlendirmesi yaptık. Durum hiç iç açıcı değildi. Komisyondan bazı üyeler; "Bu parayla Minare yapılmaz, gelin bu parayla camiye bir abdesthane ile bir tuvalet yapalım" diyenler olmuş, bunları köy halkından da destekleyenler olmuştu. Büyük bir proje başlamadan sona ermek üzereydi. Bizim Minare hayali yavaş yavaş suya düşüyordu. Osman Hocamı dinlemediğim için kendime kızmaya başlamıştım. Öyle ya daha işin başındayken İrezil olmaya başlamıştık. Öyle bir şey yapmalıydım ki bu işin bir daha geri dönüşü olmamalıydı. İlk iş olarak toplanan parayla hemen iki kamyon Taş getirttirip caminin önüne yıktırdım. Daha sonra da bir ikindin Namazı sonrası; "Ey cemaat! Dağılmayın da şu Minaremizin temelini atalım" diyerek Kuran ve Dualar eşliğinde temele ilk kazmayı vurmuştum. Böylece kafam rahatlamıştı. Artık bu işin dönüşü yoktu. İnadım inattı. Bu Minare ya yapılacaktı, ya da yapılacaktı. Bu işin artık dönüşü olmadığı anlaşılınca çaresiz Emiruşağı Kasabasından birkaç Minare ustası çağrıldı ve iş onlara verildi. Ustalar çalışmaya başladılar, Minare iki, üç metre yükselince birden durdu. Para bitmişti. Yeniden harekete geçtik, Köyden Koyun Kuzu topladık, Almanyadan gelenleri ziyaret ettik derken çalışmalar yeniden başladı ve Allahın izni ile bitti. Yeri geldi umutsuzluğa düştük, yeri geldi çok zorlandık ama sonunda Minare yapıldı ve bitti. Osman Hocam İrezil oluruz derken yüde yüz haklıydı ama benimde o anda bir düşüncem vardı. Hele bu Minareye bir başlansın bu köy bunu gurur meselesi, onur meselesi yapar yine bitirir diye düşünmüştüm. İşte Elektrikli Süpürgeden yola çıkılarak başlanan bir Minare Hikayesi böylece Mutlu sonla bitmişti. Emeği geçen herkesten Allah Razı olsun. Saygı ve Muhabbetlerimle Yazar: Behçet Arslan 49 BİZİM ENİŞTE 06/03/2015 Eski İmamlardan Bizim Enişte Nice Beynamazı Yola Getirdi Minaresiz Cami Olurmu Dedi Köye Minareyi Bile Getirdi Gençler Arasında Bir Takım Kurdu Bilirim Futbola Merakı Vardı Koşmayı Sevmezdi Kalede Durdu Kale Direğine File Getirdi Arslantaş’ta Kaldı Onun İzleri Gitti Fakat Unutmadı Bizleri Bilmez İdik Ördek İle Kazları Yeşil Başlısını Göle Getirdi Süzdü Hayalini İnce Elekten Uçaklar Kaldırdı Kocadölekten Seyre Daldım Birgün Çaldım Felekten Paris’le Yarışır Hale Getirdi Sarız’ın Değirmentaşı Köyünden Hicret Eden Muhacirin Soyundan Biz Razıyız Eniştenin Huyundan Kozanoğlum Böyle Dile Getirdi Şair/Yazar: Adem Kozanoğlu KURUBEL 06/03/2015 Kış Ayında Buza Dönmüş Suların Hele Bakın Kurubel'in Kışına Yaz Gelipte Çağlayınca Suların Oturupta Bağdaş Kursam Başına Birgün Gelir Karlar Erir Yaz Olur Kozanoğlum Yaylasından Haz Alır Efkar Atar Gam Kederi Azalır Yaslanınca Yarpuz Kokan Döşüne Şair/Yazar: Adem Kozanoğlu 50 KÖY CAMİMİZİN YAPILIŞ SÜRECİ Okul yapılışını yazınca, Camimizin yapılış sürecini yazmamak olmazdı.Bu Bağlamda Emiruşağından göçle gelindiğini, köyün yerinin tamamen ormanlık olduğunu, Köyün bulunduğu yer de bir terk edilmiş köyün olduğunu ve yönünün güneye dönük olması ve su kuyusunun bulunmasından dolayı burasının köy kurmak ve yerleşmek için uygun görülüp ilk kazmayı vurarak evlerini yapmaya 1843 yılında başladıklarını öğreniyoruz. Köyü 1843 de kuranların ilk zamanlar evlerinde Odalarda çocukları okutup, namazlarını cemaatle kılmaya, kıldırmaya başladıklarını, Köyü kuran büyüklerin evlerine bitişik bir göz yer olduğunu ve burasının hem Mescid, oturma odası ve misafir odası olarak kullanıldığını yine sözlü kaynaklardan öğreniyoruz. Hatta irfan İZGİ beyin dedesi Hacı Osman İZGİ dayımın odasının kıbleye bakan kısmında iki pencere arasında Mihrab olduğunu. Aynı geleneğin devamı olmalı ki Ahmet İzgi dayımın 1982 de yıkdığı evin aynı kısmında da mihrab vardı onu biz de görmüştük. Aartmen H. Hulusi İzgi(Rh)nin odasında da aynı mihrab vardı. Aynı durum Mustuk oğlu Ahmet dedenin evinde ve Süleyman dedemin evliğinde de babası Osman Hoca dedenin yaptırması Mihrab varmış sonradan kapatılmıştır. Bu mihrab geleneği namazların önce evlerde kılındığını göstermektedir. Kadir amcama kalan evde kurna(mahzen) denilen yer halen mevcut Dedelerimiz okuyan çocukları “MİLLİ ŞEF” döneminde jandarmadan orada saklamışlar . Merak eden bir ziyaret etsin derim. Gençlere hatırlatayım başka köylerde bir cenaze ya da nikah işi olunca Nurvana hariç bizim köyden götürürlerdi. Onun için bizim köyden okumuş insan eksik olmamıştır. Yörüklere genç okuyanları alıp mevlit okumaya giderdik. H:Mustafa İzği(Rh) dayımın yörük nikahı kıyması halen söylenir. Yörük damadın dini sorular için” Hocam Bileeyin bileeyin de çatamayın… “ sözünü bilmeyen yoktur. Konumuza dönecek olursak, İlk cami ne zaman yapıldığını tespit edemedik. Ancak şunu öğrendik; Mustuk Oğlu Ahmet dedem kendi harman yerlerinden şimdiki caminin yerini verdiğini, oraya da küçük de olsa bir caminin yapıldığını, sonraki yıllarda da bugünkü caminin eski haliyle yapıldığını, sürekli de bakım ve onarımının yapılarak bugünlere geldiğini öğrenmiş olduk. Eskiden caminin ilk girişinde hezen ve 2-3 metre aralıkla 4 direk vardı hezenin anlında 1928 yazılı idi. Muhtemelen bu tarih ilk yapılışı değil sonraları onarım tarihi olabilir. Ahşap minber , vaaz kürsüsü ile kadın mahali denilen üs katın ahşap süslemeleri vardı bunların Hacı Hasan Atasoy (Rh) ve köydeki diğer Dülgerlik sanatını bilenlerce yapıldığını biliyoruz. Hatta İshak Atasoy abimden öğrendiğime göre o oymaların karton kalıpları dürülü vaziyette yakın zamana kadar bizdeydi diyor.Bu haliyle içinde ibadete devam edilirken. Taşlık denilen yerden Taşkıran Osman Emmi(Rh) başta olmak üzere ahali tarafından taşları kırıldı kağnılarla taşınarak sağ tarafına 1967 lerde taş merdiven yapıldı .Merdiven başına da sonraları ezan okuma mahali Veysel- H.Hasan Emmi (Rh)ler ahşaptan yapıp tepesine de ay-yıldız alem takdılar. Sonraki yıllarda Rıza İzgi-Osman Kaya dayılarım üç adet hopörlör taktırıp elektrik olmadığından akülü ses yayın cihazı aldı. Akü boşalınca Tomarza ya şarja gönderilip doldurulur ezanları okurduk. Bu durum 1982 de elektrik gelinceye kadar devam etti. 51 Caminin üstü topraktı ve akardı. İmam, köy bekçisi yada hayrına başka biri akmasın diye karını kürür ve loğ çekerdi. 1973 ler den sonra üzerinin toprağı kazınıp blakaj taşı ve seyrek de olsa demir döşendi Köylü toplandı beton attılar. İşte bu betonun karılmasına su taşıyan ahali gibi biz de su taşıdık beton atıldı, dışı derz sıva oldu, içinin sıvası kazınarak Köylü toplandı sıvası yapıldı. Bu haliyle minare yapımına kadar ibadet yapılmaya devam edildi. Sadece ibadet değil neyse içinde seçimlerde oy bile kullanılırdı. Hacı Saraç(Rh) amcanın muhtarlık seçiminde oyların camide kullanıldığını biliyorum. Halbu ki okul bu tarihlerde vardı. Birden 1985 lerden sonra Osman Kaya dayımın , Behçet Arslan hocama bir bayram yaklaşırken “hocam namazda söylesen de bir elektrik süpürgesi alsak” demesi ve Behçet hocam, “Osman hocam niye hedefi büyük görmüyoruz ki minare yapalım” sözü üzerine “olur mu altıdan kalkabilir miyiz” derken “yaparız inşallah” sözüyle başlar. Hemen Muammer Gök abi başkanlığında H.İbrahim Atasoy, Hasan Davarcı –Ramazan Bağırgan –Süleyman İşçi-Osman Kaya dayım dernek kurulur köyden koyun – keçi-kuzu-oğlak-deri-yayladaki yörüklerden-İzne gelen Almancılardan-Behçet hocamla Süleyman İşçi Emmi Tomarza esnafından, Kayserideki çevrelerinden-Ramazan Emmim Emiruşağı ve diğer köylerden derken paralar toplandı. Kamber Köyün den taş geldi. Emiruşağlı ustalara verdiler.Yemeklerini her gün bir ev de yedirdiler bu günkü minare yapılmasına vesile oldular. Gelelim caminin diğer yapım onarım ve tadilat işlerine… Doksanlı yıllardan itibaren ve İkibinli yıllardan sonra özelliklede Mehmet Türkaslan hocam görevde olduğu zamanlarda ve ondan önce ve sonrasında Hatırladığım Bizim Harun Bağırgan_Ekrem Bağırgan_Ali Kaya daha bilmediğim niceleri (Kayseri den bizlerde katkıda bulunmuştuk) ön ayak oldular Yine Koyun-Kuzu-Keçi-Oğlak, Para ve deri toplayıp; Caminin iç tavan kaplaması, kadın mahalinin yıkılıp beton atılması-İçinin ahşap lambiri ile kaplanması, Mimber ve kürsünün mermerden yapılması, komple tek desen halı serilmesi, dışarıya son cemaat yeri, ayakkabılık, abdest alma yeri ve odunluk ,dış cephe sıvası, pencerelerin değişimi ile Wc yapımı da dahil, çatısının yapılması, Lojman yerinin Bican Ali Bağırgan Abilerden eski evleri cüzi bir bedelle kalanı da hayrınıza olsun diyerek alınıp alt ve üs katının yapılarak imamların lojman sorununun çözülmesi özetle bütün bu işler bizler köyde olmadığımız zamanlarda ve yıllara muttali yapılan işlerdir. Burada köy sitesinde kalıcı bir yere eklenmek üzere, sözlü kaynaklardan derlemek suretiyle kendi bildiklerimi de katarak uzun zamanda bu kadar yazabildim. Eksiği varsa ki olabilir bilenler tamamlanması için bildirirlerse yazıya eklerim. Fazlası varsa çıkartırım. Baştan bugüne Camimize emeği geçen tüm imamlarımıza-muhtarlarımıza köy halkına içerden ve dışardan yardımlarını emeğini esirgemeyenlere şükranlarımı sunar ölenlere rahmet kalanlara sağlık afiyetler dilerim. Şen ve esen kalın ama hep sitede kalın… Vesselam. Yazar: Zeki BAĞIRGAN 52 KÖYE ELEKTRİK – TELEFON NASIL GELDİ: Evlerimizi nasıl ışıdırdık (aydınlatırdık). Köyümüze Telefon nasıl geldi. Derslerimizi ödevlerimizi nasıl yapardık. Isdarlar nasıl dokunurdu. Yani bunca palaz ,çuvallaryaymalar kilim ve namazlağalar koyun yününden yapılan bu eşyalar o karanlık evlerde nasıl eğrilir dokunurdu. Halılar hangi ışıkla dokunurdu. Oturmalar nasıl yapılır, nasıl yaşanırdı... Anlatayım müsaadenizle ; Daha eski yıllarda pınaraya (ocak) akşamdan çatılmış ısınma amaçlı yakılan kütükler hem evleri ısıdır, hem de evleri ışıtırmış . Söylendiğine göre bulabilenler bezir yağı yakarlarmış. Yağlı Çam ağacından dilimlenmiş çıralar yakılırmış. Evlerde böyle sağlanırmış aydınlatma. Daha sonraları Avşaristan da yağlı çam ağacına çıra denirken petrolden gazyaği çıkınca çıralık icad edilmiş başka adı idare az idareli yaktığından bu isim verilmiş galiba. Evlerimizde pınaranın iki tarafında ya da alnında çıkıntı var ya orası çıralık konulan yerdir. Bit pire ilacı DDT nin sulu olanı (tozuda vardı) şişesi boşalınca ya bebelere biberon olarak kullanılır ya da çıralık yapılırdı. Zamanla da galvenizli sacdan lehimle orijinal yapılmışı kullanıldı. İler ki yıllarda gazlambası çıkınca millet of be dünya varmış icat eden nur içinde yatsın demişler önceleri herkeste yokmuş zamanla da yaygınlaşmış. Bizim çocukluğumuzda evlerde gaz lambası, ahırlarda da çıralık idare kullanılırdı. Hisarcık ve Hacılarlılar halı tezgahlarını icat edip köyde de dokunmaya başlayınca birde genelde gece dokunur çünkü geceler uzun günler kısa ekseri geceleri hızlı dokunurdu. Halı gelince lambalarla dokunan halılar adına Lüks denilen köyde löküs denilen aydınlatma aleti geldi. O da önceleri halı dokunan evlerde vardı. Sonra yaygınlaştı. Camimizde gazlı ve sonrada tüplü löküs vardı. Bütün bunlar zamanın şartlarına göre çok iyi şeyler ama onun isi pası burun deliklerini… kokusundan baş ağrısı bile yapardı. Elektrik projesini 1977 yılında bir gurup teknik elemanlarca aletli edevatlı bir aya yakın köyde hafta içi çalışarak yaptılar. Elektrik direkleri kamyonla geldi karşı okulun önüne yıktılar. Bunlar ağaç direklerdi .Epeyde orada durdu. Sonrada tekrar başka bir kamyon alıp gitti. Bildiğim kadarıyla Ecevit e köyden 1979 seçimlerinde oy az çıkmış da ondan gitmiş dediler. Gerçekten böylemi bilmem ama direklerin gittiği doğru Bu kadar şey olur mu alay eder gibi proje çizilir-direkler gelir sonrada gider mi. İsmail Bağırgan emmi (Rh) köy bekçisi, daha önce gelen proje elemanları bunları topoğraf makinası ile çalışmışlar ve işaretlemişlerdi. Direklerin dikileceği yerlerdeki duvarlar da kırmızı boyalı işaretler 53 vardı. Oraya yaklaşan çocuklara “öteden gidin cıbalar sizi alettirik çarpar.. ”diye de espiri yapardı. Haksız mı bununla alay da edilir her şey olur. Şimdi olsa tam skandal denilecek basın yayına konu olacak şeyler bunlar. Nihayet yıl 1982 ekip geldi, köylü de kuzular-oğlaklar kestiler yedirildi-içirildi hatta yine İsmail emininde bulunduğu bir ortamda müdürleri köye gelmiş nasıl bizim işçilere bakılıyor mu dediğinde İsmail emmi(Rh) “müdür baa bakmaz olur mu, sürünün birini yediler, ötekine de yeni başladık” der. Aynı sözün benzerini yolu yapanlara da demişti. Hızlıca tamamlanarak elektriğe kavuştu köy. Hemen evlere tessat çekildi. İmkanı olanlar hemen hazırladı, olmayan da harman veresiye kuzu-oğlak satımına yaptırdılar ışığa kavuştuk. Arkasından hemen buz dolapları, merdaneli çamaşır makinaları, beyaz eşya namına ne varsa gelmeye başladı. Televizyonlar geldi. Ütüler geldi kömürlüsü tarih oldu. Yatak altı ütüleme işi de sona ermiş oldu. En başta da Radyolu teypler alındı ,birde köy duyacak kadar açmazlar mı. Kayanın başın da ki evdekini köyün içinde dinle artık. O.Gencebay “Batsın Bu Dünya ”vb. En güzel tarafı ise sokakların lambalarla donatılması, artık gece sokaklarda oyunlar oynanması. Yaşlılar geceleyin camiye rahat gider olmuştu. Köyümüze Telefon Selahattin Davarcı(Rh) emminin Muhtarlığında 1984-1989 yıllarında (1988) ilk olarak muhtarlık namına her köye birer adet telefon verilmesi ile geldi. Telefon edecekler şimdiki gibi muhtarlık falan yok tabi ki muhtarın evine varır karşı tarafı arardı. Karşıdan arayanlarda kendini tanıtır falanı bir çağır da görüşmek istiyorum der kapatır beklerdi. Bir müddet sonra o evde yoksa bile aileden birileri oraya gelir onunla görüşürdük. Ta ki evlere telefon hattı çekilinceye kadar bu durum devam etti. Buradan Necmiye yengeye milletin bu sıkıntısına katlandığı, hep güle yüzle karşıladığı için ve usanmadan bıkmadan evlere giderek haber veren tüm çocuklarına teşekkür eder saygılarımı sunarım. Bizleri fazla bekletmeden haber verirlerdi. Selahattin amcaya da rahmet dilerim. İşte bizim hayatımız böyle zamanlarda geçti şimdiki nesil bu konuda şanslı. Masanın olmadığı ekmek tahtasında yere kapanarak gölgenizin kitap yada deftere düşerek ders çalışıldığını düşünün. Mazeret uyduramadığımız Ceryanlar gitti ev ödevimi yapamadım hocam diyemediğimizi düşün. Hangisini söyleyeyim rezilliğe doyamadığımız günler. Nereden nereye… Tenkit ve tavsiyelerinizi bellerken, bir başka yazıda buluşmak üzere, Şen ve esen kalın … Vesselam… Yazar: Zeki BAĞIRGAN KÖYDE ULAŞIM NASIL SAĞLANIRDI? Bizim ellerde ulaşım araçlarının başlangıçtan günümüze serüveni nasıldı. Köyden Şehirlere ulaşım ne ve hangi araçlarla sağlanırdı. Öyleya hep böyle sabah kalkıp konforlu araçlara binip rahat bir şekilde bir yolculuk sonucunda ilçeye veya şehre ulaşılmıyordu. Bu bağlamda ilk zamanlar ta ki çevre köylerin ulaşım araçları oluncaya kadar yaya yolculuk devam etmiştir. Daha sonraları ise çevre köylerde ulaşım araçları çıkınca, Köyden akşamdan çıkılıp ya da geceleyin yola çıkılıp buralara kadar yaya yolculuktan sonra yatılır, oradan binip gidilip gelinirdi. Çevre 54 köylerden arabalara binildiğini biz hatırlıyoruz. O dönemde şehir pazardan yapılan alış verişleri köye getirmek için, o köylere kadar merkep götürür, babalarımızı beklerdik. Arabadan inince hemen hayvanımıza yükler köye getirirdik. Köyler arasında ormanda yakaladıklarına bizimkiler ceza verdiği için, bizi gördüğü yerde yalnız bulurlarsa Karapınarlılar dövmeye kalkışırdı. Kendimizi Ali Atasoy-un Rahmetli Mustafa dedesinin evine atarak kurtarırdık. Çanakpınara tene dövdürmeye gidersek “….e dalanmaktansa çalıyı dolanmak iyidir” dercesine bir keresinde Anam yaylası denilen yerden dolaştığımı hatırlarım. Başka bir zaman Kazım Bağırgan amcanın kullandığı kamyonunda gelirken, amcamı dövmeye başlamışlar. Hele ki aynadan farkına varmış, Köse amcam(Musa Bağırgan) muaviniymiş o kurtarmış. Hepsini kamyondan aşağı atmış. Onun için de bizimkiler çoğu zaman Zelfinden inip binmeyi tercih ederlerdi. Köyde ilk ehliyeti ve ilk kamyon sahibi Bican Ahmet Bağırgan(Rh) ve kardeşi Kazım Bağırgan (Rh)amca kendilerinin Mersedes kamyonları varmış. Yaklaşık 195...-1970 tarihlere kadar bu kamyon köylerin şehre yolcusunu taşıyan, şehir içi ve dışı nakliye yapan, üstü tenteli çadırlı bir kamyon. Rahmetli çocukları okutmak için Pazarören de bile ikamet etmiştir. Bu kamyon da bizim köye yol olmadığın dan Karapınar da kalmış, oradan bizim köye gelmek isterse atı varmış, Karapınar da bir ahbabının evinde onlar tarafın dan bakılıyor ya da geleceği zaman köyden at la gidip alırlar, o atla köye gelip gidiyormuş.(Bu iş de Babam yaparmış) Bazen de köye ayda yılda bir gelmek gerekirse kağnı yollarından gelip gidermiş. Ahmet amcanın vefatına yakın zamana kadar da devam etmiştir. Bizim köye yol olmadığından doğrudan köye kadar bundan az faydalanmıştır. Kendisi vefat edince de kamyon Kazım amca ve Ali abiye kalmıştır. Ali abi emsalleri içinde köyde ilk ehliyeti olandır. Sonra 1973 yıllında Kayseri de bir Toptan ve Perakende Gıda işinde çalıştım. Oraya çay şekeri getiren biri vardı. Nerelisin adın nedir derken soy ismimden kamyoncu bu kamyonu Bağırgan-lardan almıştım dedi. Bizim köyün ilk otobüsünü de Kazım Bağırgan amca almıştı. Kazım amca O yıllarda Güzelce Köyünde ikamet ederdi. Bizim köy otobüsten direk olarak az faydalanmıştır. Hep çevre köylere çalışırdı. Sonraki yıllar bizim köye yazın arı ile gelirdi. Çarşamba günleri köyden Otobüsle Tomarza ya pazara gidilirdi. Bizi de yanında mavin olarak götürürdü. Bir gün yolda trafik çevirdi ehliyet istedi ehliyetin eskimiş hacı emmi dedi. Tabi ki oğlum benim ehliyet senden büyük de ondan dedi. Hakikaten de öyle ellili yıllarda almıştı. Yıl 1970 ler den sonra artık köy yolu yapılmıştı. Rıza İzgi-Ahmet İzgi-Halil İzgi dayılarım üç kardeş birlikte 140-BMC kamyon aldılar. Sonra aralarında kamyonu abilerine devrettiler. Bican Ali Bağırgan, Ali Taşçı ve Osman Davarcı amcalar ortak MAN kamyon aldılar. Bunu Ali Taşçı amcanıza devrettiler. Tekrar Ali Bağırgan - Mustafa Ali Bağırgan abi bir 210-FORD kamyon aldı. Sonrada bunu da sattılar. Davut Bağırgan abinin bir 100-BMC kamyonu vardı. İşte bu üstü açık Kamyonlar köye yolcu taşıdı, şehir içi ve dışı nakliye işi yaptılar. Hanım bacılar çaresiz kalınca doğuma götürüldü. Düğünlerde gelin almaya kamyonla gidildi. Hatta Kurubel yolu yokken Pınarbaşı-Sarız üzerinden Tufanbeyli-Doğanlı ya MAN kamyonla gelin almaya gidildi. Şimdikiler bela arar gibi güya nostalji arıyor. Kamyonu gelin arabası yapıyor. Bizler bunu nostalji sayarsanız 45 yıl önce zaruretten yaşıyorduk. Kamyonlar üzerinde köylü şehre sıkıntılı yolculuklar yapıldı. Yollar kötü, bazen çamurlara çöker, inilir altına dal budak taş döşenir, it ve çek babam toz toprak üst baş berbat bir şekilde şehre inilir hemen Kayseri de garajdaki Han Camisinin çeşmelerine koşulur. Bir şeye benzemişsiniz zaten el yüz yıkanır. Hasta varsa o da tek ise Şoför Mahaline alınır. Birden fazla ise artıkşansa üste binilir. Onun için şu söz çok meşhurdur “Vay beyim vay, hem şoför mahali olsun, hem cam kenarı olsun, hem de 25 55 aşağı olsun” demişlerdir. Bu söz her şeyi hemen Dört Dörtlük isteyenlere ve yokluktan anlamayanlara da denir. En son da hepinizin bildiği Ali Kaya ve Ali Atasoy un kamyonetleri en son kamyonculuğun iki örnekleridir. Hele ki bunlarla yolcu taşınmadı. Ama artık kamyonlarla yolcu taşıma dönemi az da olsa sona erdi ki, adeta çağ atladık denecek kabilden; Hasan Davarcı emminin COMER ve Adem İşçi nin pikabımsı üstü kapalı 8-10 kişilik arabalar dönemi başladı. Bir müddet de bunlarla ulaşım sağlandı. Bunların iki iyiliği vardı. Biri üstü kapalı olması. Diğeri de yolcuların karşılıklı oturuyor olmaları. Eğer bir birinizle dargınlığınız varsa zoraki de olsa yüz yüze bakıyorsun, çok iyi değil mi?. Böyle zoraki de olsa yüz yüze bakmamıza vesile olanlara teşekkür etmek lazım. Bunlardan sonrada Alman veya İngiliz Fordu MÜNÜBÜS ler dönemi başladı. Bunlar da; Cuma Davarcı-Mehmet Davarcı-Ali Davarcı-Davut Bağırgan-Kemal Taşçı-Halil Davarcı amcalarınızın dolmuşları vardı. Bunlar bazen tek başına olduğu yıllar oldu. Bazen de ikisi bir arada yıllara muttali bunlarla yolculuk yapılmaya devam edildi. Şimdiki gibi üçü birden aynı yıllarda olmamıştır. Şimdi ise hepimizin malumu; Cuma Hayta, Mehmet Atasoy ve Ekrem Bağırgan köy dolmuşları köyü şehre-şehirden de köye taşımaya devam etmektedir. Eskiyle kıyaslanırsa hem de VIP denecek konforda bir seyahat, yollar 2007 de asfalt oldu ne ala ne güzel. Tüm güzergahtaki köylerin yolcusunu bizimkiler taşıyor denebilir. Hatta bazen Ayvat ve Ağdere yolcularına bile hizmet veriyor. Şimdide karayolları ağına alındı ki …. Hepimize hayırlısı olsun. Buradan ölenlere rahmet, hayatta olanlara sağlık afiyet ve işe devam edenlere de hayırlı yolculuklar dilerim. Benim bildiğim böyle. Eksiği varsa bildirirseniz tamamlarız. Bir başka konu ile başka yazıda İnş. buluşmak üzere. Şen ve esen kalın… Vesselam… Yazar: Zeki BAĞIRGAN KÖYÜMÜZÜN YOL HİKAYESİ İlk köy yolumuz yaya olarakta kullanılan yiğit yolu(İt)dediğimiz yerdeki tamamen derenin içini takip eden kağnı yolumuzdur. Burasının dik ve iniş çıkışı zor olmasından dolayı köylü toplanmak suretiyle yan yol diye adlandırılan tepeye çıkınca sağa yani kale diye adlandırılan yerin suratından iki virajla inen kağnı yolu yapılmış. Burasını merkeplerle boş giderken derenin içi kullanılır, yüklü gelirken de yan yol denilen yol kullanılırdı. Kağnı ile gidildiğini çok kıt hatırlarım da merkeple bu yoldan çok gittiğimizi hatırlarım. Bu yolun köye bakan kısmında Emiruşağılının yaptığı yer diye bilinen yeri ise bu köylüler yapmışlar. Bizim yoldan 56 bunlara ne derseniz eskiden Karapınar ve Emiruşağlılar yaylalarına kağnı ile bizim Yunusoluğundan giderlerdi de ondan. Bunlar göçerken izlemek için kağnıların önüne çıkılırdı. Sonraları ise şimdiki çayın içi denilen köy yolundan kağnı yoluda kazma-kürek-balyoz-mürdünle kol zoruyla yapıldı. Köye okul yapılması yazımda bahsetmiştim malzemelerin gelebilmesi için bu yol elden geçirilmesi için tellal çağırttırıp köyü topladıklarından bahsetmiştim. En az yılda iki kere bir baharın, birde güzün kazma kürek mürdün ve balyozla azık ve sularını yanlarına alarak yol yapılmaya gidilirdi. Aynı şekilde yayla yolu da yılda en az bir kere yaylaya göçülmeden önce yapılmaya gidilirdi. Şimdiki yolu takiben Zeledinlerin tarlasına varınca derenin içinden, acem oluğunun derenin ağzına varınca da, Elmanın dereden giderdi. Aynı derenin içinden de yayla suyu köye içme suyu olarak gelirdi. Bu dereden öyle seller gelirdi ki sümbüllü kayadan alınca çayırlık denen yerlere kadar koskoca kayalar ve ağaç kütüklerini sel getirirdi oradan yakacak köyce kapış kapış edilirdi. Sonrada bu seller nedeniyle almanın yokuş denilen yere yine köylü toplanıp yol yaptılar. Bizlerde babalarımıza azık su götürdüğümüzü hatırlarım. Buraya alma yani Elma denilmesi kağnı yolu varken tam gediğe çıkmadan yayladan gelişte yolun hemen altında bir cılız bir elma ağacı vardı da ondan. Galiba yolcu çoban her neyse yemiş olabilir oraya düşen çekirdekten çıkmış birelmasız elma ağacı vardı. Elmasız elma ağacı yok oldu ama elmanın yokuş halen var ve bilinir. Yıl 1970 lerde Süleyman İşçi amcanın muhtarlığı döneminde Nurvanadan alınca köye kadar köy yolu yapıldı. Bu o kadar kolayda olmadı. Yolları sel almasın diye derenin içindeki dar yerlere çimentolu harçla duvarlar yapıldı. Dinamitçilerin yanında köylü sırayla emece usulü çalıştılar. Derelere atılacak köprü büzleir köyün karşısındaki çeşme olan yerde yine emece usulü ile köylü döverdi. Bunu yaparken Çalışanlara koyun-kuzu-oğlak kesildi. Yediler içtiler, şimdi üç beş kişi köyden toplanır. Yanlarına da bir hayvan alırlar giderler o hayvan orada kesilir saç kavurması yapılır, ayranı yoğurdu Ağalara ikram edilirdi. Böylece stabilize de olsa yola kavuştuk şükür. Yayla yolumuz ise Köy ile Belin başı arasındaki yol projesi H. Mustafa İzgi(Rh) dayımın muhtarlık döneminde 1974 yılında projelendirildi. Aynı dönemde Kurubele kadar olan yol yapıldı. Yolun yapımına bir yıl ara verildi ve sonra da Kurubelden sonraki belin başına kadar olan bölüm ise H. Mustafa Atasoy(Rh) amcamın muhtarlık döneminde 1976 yılında yapıldı. İşte ben de bir yaz tatilinde okuldan geldim ve Ayvatlı Süleyman Aslantaşın yanında dinamitçilerle saydaşa doğru çalıştım. Günlerce komporosorla delikler delinir. Biz oraya dinamit lokumu ve fitilini ve ona baskı olacak hafif ıslak çamurunu yapardık. Sonrada 7-8 kişi çok acele fitili ateşler arabaları alıp kaçışır yüksekçe yere çıkıp saymaya başlanırdı. Kaçı patladıpatlamadı diyerek. Aksi takdirde bu ateşleme işi çok hızlı olmalıydı ki bitirmeden bir patlarsa bizi öldüre bilirdi. Elimde bir flama ağzımda düdük yol güvenliğini sağladım. Kayalık olan Saydaş bitince gerisi kolay oldu. Sonunda bu yolda tamamlandı. Şimdiki it yolundan yapılan yola gelince, Selahaddin Davarcı (Rh)amcanın muhtarlık dönemiydi. Yıl 1988 bir gün Kayseri Valisi Yüksel Çavuşoğlu şu Tomarzanın en uzak köyünü merak ediyorum der ve yola çıkar. Her taraf güllük gülistanlıkken bizim oraya geldiğinde tipide kalır ve köye gelemez. Telsizler anons geçer vali kayıp diye. Neyse kar savuran makinalarla yolu açar valiyi kurtarırlar. İyi ki vali yolda kalmış, yaz gelmeden hemen vali harekete geçer yol yapına başlanılır. Yapılır da dağın öbür tarafı dibine kadar yapıldı. Bizim köyden de dağın tepesine kadar yapıldı. Bu arada bizim valinin tayini çıktı ve gitti. Dağın öbür yamacını yaparlarken bu yolu daha niye bitirmediler diye işgüzar bir Müdür çıkar gelir.” Bu ne ya, nato yolumu yapıyorsunuz. Tabi ki bu yol bitmez, kış geliyor” der ve Yol Mühendislerinin çizdiği yerden değil de, iki virajla inecek yolu tek viraja düşürür. Böylece yol dik olduğundan kullanılamıyor. Tek bir kere indim o zaman biraz daha düzgündü. Şimdi onu da 57 yapamıyoruz. Şimdiki yolumuzun kumlanması ,bakımı yapılıp devam ederken İbrahim Hayta (Rh) abinin muhtarlığı döneminde2007 yılında asfalt yapıldı. İbrahim abi Rahmetli ile birlikte ilgili yerlere beraber gittik. Bu konuda İl Genel Meclisi Başkanı Ramazan Taş beyle okul arkadaşıyız. Kendisine teşekkür ederim. Kararı ve ödeneği hem okula hem de yola çıkarttı. Okulun işçiliğini İbrahim abi kendisi yaptırdı, malzemeyi devlet verdi.İbrahim abi de rahmetli kendisi girişken biriydi işi sıkı tuttu ve sonunda yol asfalt yapıldı. Maalesef Tonajlı maden kamyonları yolu bozdu stabzeden beter oldu. Böyle devam edilirken Harun Bağırganın Muhtarlığı döneminde Madenciler yolu bozdular diye konu yargıya taşındı. Millet zannediyordu ki muhtar yola bakmıyor, mahkeme sonuçlanmadığı için yapamıyorlardı. Ne çekildiğinin ben şahidiyim. Gelişi güzel yama yapılmasını muhtar kabul etmedi. Onlarda az sabırlı ol yayla yolu da dahil hepsini tamamlayalım dediler. Bir gün trafa dibinde KONSEY toplanmış işte yola bakmıyor etmiyor tamda ben lafın üstüne gelince hemen sözü kestiler. Durmayın bilip bilmeden dedi kodunuza devam edinsene dedim. Şimdi bir şey diyeceğim muhtarın akrabası da onu savunuyor diyeceksiniz. Mahkemelik olduğunu anlattım. Sonra mahkeme bitince stabze yolu Karayolları kabul etmediler. Sonra ödeneği de olmadığı halde ek bir ödenekle 2013 yılında Devlet erkanı köy binasında misafir edildi. Daha önce bu hususlara bir yazımızda değinmiştim. Birlikte yol gezildi, gerekli inceleme ve çalışma planları konuşuldu. Büyük uğraşlar sonucu Nurvanadan Belin başına kadar tekrar asfaltlanarak bu günkü duruma geldi. Sonunda geçtiğimiz aylar da 2014 sonuna yaklaşırken müjdeli haberi aldık, Tomarza-Tufanbeyli arası Karayolları ağına alındı. Hepimize hayırlı olsun… Tanrı kaza bela vermesin, hepimizi korusun, trafiğiniz de daim açık olsun. Amen… İşte böylece bir yol hikayesinin sonuna geldik .Şimdiki gibi karavan-şantiye çadırları yok. Bunların hepsi odalarda misafir ediliyor ve aylarca sürüyor tabi ki kolay değildir. Bunu birde Muhtarlarımızın hanımlarına sorun ne sıkıntılar çektiler. Benim bildiklerim böyle. Buradan emeği geçen tüm muhtarlarımıza, hanımlarına ve herkese teşekkür eder, Ölenlere rahmet, kalanlara sağlık afiyetler dilerim. Bir başka yazıda İnş. buluşmak üzere, şen ve esen kalın… Vesselam… ZEKİ BAĞIRGAN KÖYÜN HİKAYESİ MİNÜBÜSÜNÜN ALINIŞ (Cuma Davarcı Anısına) Köyümüzde yolların yapılış hikayesi yazdım. Köye ulaşım nasıl sağlanırdı yazımda, Commer ve üstü kapalı pikabımsı köy arabalarından sonra,Münübüsler dönemi başladı demiştim. İşte Köyümüze arabanın alınması hikayesini bunu almak için alım gücünün az olduğu bir de ilk olduğundan o yıllarda çok önemli olduğu için sizinle paylaşmak istedim. 58 Bu konuda Cuma Davarcı(Rh) amcanın araba alması ile ilgili bir anım var. Cuma amca ile Kayseri garajda karşılaştık. Ben köye gideceğimi söyledim. Kendisi de öyle dedi. Hoş beşten sonra bizim köyün arabası yok. Tomarzaya varacağız sonra Zelfin veya Nurvanadan yiğit yolundan yaya köye varacağız ya da Nurvanalı Ömer emminin münübüsünü köye sürdürüp farkını ödeyeceğiz. Bazen böyle yapardık. Böylece Kayseri Merkez Bankasının yanından kalkardı, Tomarza arabaları ile Tomarzaya vardık. Çarşıda indik, arabaya bakıyoruz. Sonra ben namaza gittim. Böyle ayrılmıştık bir birimizden ki İş Bankasının memurları öğle tatilindeler herhalde ki onlarla çarşıda karşılaştım. Cuma Davarcı yı arıyoruz, köyde mi nerede ise dediler. Kendilerine ne yapacaklarını sordum. Önce söylemek istemediler. Sonrada Almanyadan kesinti paraları geldi. Kendisine haber verecektik dediler. Kayseri den beraber geldiğimizi söyledim. Birlikte arayıp hemen bulduk. Önce onlara paranın geldiğine inanamadı. “Ya gerçekten gidin işinize, başka dalga geçecek, eğlenecek birini arayın” dedi. Geldiyse bize ne alırsın dediler. İkinize de birer takım elbise alırım. Size yemek ısmarlayım dedi. Elbiseyi boş ver de yemek ısmarla dediler. Birlikte yemek ısmarladı yedik. Parayı çektik. Her halde araba almayı aklına koymuş olmalı ki hepsini çekti. Amca bu kadar parayı ne yapacaksın. Ben bu kadar parayı bir ara da görmedim ilk defa görüyorum dedim. “Aman amcan gördü ama gördü de ne oldu” dedi. Tanrı korusun bu para seni bozmasın dedim. Parayı ceplerimize birlikte paylaştırdık. Haydi hocam seninle tekrar Kayseriye gidip bir münübüs alalım dedi. Tomarzadan taksi tutup gittik. Emek ve Hastane caddesinde galericiler vardı. Epey galericilerde gezdik. Sıkı bir pazarlıktan sonra iyi ki sen buradasın bu Kayserinin esnafı beni çarpabilirdi dedi. Adamlardan hemen yirmisekizbin Marka arabayı aldık. Paranın peşin olduğunu da öğrenince uygunda verdiler. Günlerden Cuma idi, muamelesini hazırlayın Pazartesi ben gelirim dedi. Birazda araba üzerinde bir şeyler gösterdiler. Kayseri den yola çıktık “nasıl şoförlüğüm” dedi. Bende yolu ortalayıp gidiyorsun, ona dikkat et dedim. “Süratlenince gözüme yol daracık gözüküyor” dedi. “İşte elin gavuru böyle Zeki Hocam, orada kaza geçirmiştim umudum da yoktu ama böyle sonuçlandı” dedi. Zaten Almanyadan dönüş yapmıştı. İkimiz vakit geçti hava karardı yatsı vakti köye vardık. İkimizde çok sevindik. Kendisi umudunu kestiği bir zamanda parası gelmişti ona, bende Köyümüzün arabası oldu diye bir de Cuma amca adına sevindim. Tabi ki köyde münübüsün alınmasına sevinmiştir. Şimdi Hocam bizimkiler bu arabayı aldığıma, alacağıma bana inanmazlar. Bize varalım çay falan içeriz. Seni evinize bırakırım dedi. Gerçekten de Kadem yengem gene sen ne yaptın, hiç mi borçtan korkmuyorsun sen, sözlerini sıraladı. Vallahi benim ben aldım inanmıyorsan Hocaya sor dedi. İnandırmak bana kaldı. Ben aralarında bir satış protokolü gibi bir şey düzenlemiştik. Benimde orada şahit olarak imzam vardı. Kızlarından birine onu okuttum. Sonunda inandılar. Onlarda sevindiler. Bana sıkı tenbih etmişti paranın yekününü bizimkilere söyleme diye. Onlar sormadı, bende söylemedim. Biraz oturduktan sonra beni eve bıraktı. Ben yarın mı olur , daha sonra mı bir kısır alayım onu da kesek sende gel Duvala dedi. Ertesi gün Yusuf Davarcı(Rh) emmiden kısır almıştı aynen öyle yaptık… Kendisine rahmet dilerim. 59 Buradan Cuma amcanın aile efradına selam olsun. İşte o yıllarda herkeste alım gücü bulunmadığı için tabi ki araba almak kolay değildi. Bizim köyün münübüsünün alınış hikayesi böyle…Bir başka yazıda buluşmak üzere, Şen ve esen kalın… Vesselam… (3 Şubat 2015) ZEKİ BAĞIRGAN KÖY MEZARLIĞININ YAPILIŞI Köy mezarlığı yazıma elimde bulunan bilgilere dayanarak kısaca köyün kuruluşundan bahsederek başlamak yerinde olacaktır. Şuandaki Köyümüze Sivas ili- Aziziye Kazası (Pınarbaşı)Karamuklu eski Beyler bucağı ki Aziziye Kazasının 31 bucağından biri ve 1910 yılına kadar adı Kirkörsün sonrada Emiruşağı ve şimdide 2010 yılında Avşarobası olarak değişen beldemizden II.Mahmut zamanında (1808-1839) ve Osmanlıda ilk nüfus kaydı ve sayımının yapıldığı ve sayım ise 1826 da başlamış,Osmanlının üç kıtada hakim olduğu düşünülürse bu sayım 6 yıl kadar sürmüş 1831 de tamamlanmıştır. İşte şimdiki köyümüze de 1826-1831 tarihleri arasında gelinerek 1843 yılında Kokarkuyu adı ile Aziziyenin 282 köyünden biri olarak köyü kurdukları artık bilinmektedir. Emiruşağı köyünden göç etmeden önce burada mezarlarımız olup- olmadığı konusunda kendim bu köyden evli olduğum için Emirüşağı mezarlığında bölgeden çıkan yonu taştan yapılmış bir mezar topluluğu var. Üzerinde isim tarih yazmıyor. Mezarların yönü ve başındaki taşlardaki sarık şeklindeki yapısına bakınca Müslüman mezarları olduğu kesindir. Emiruşağlılar tarafından da bu mezarların buradan göçenlere ait mezarlar olduğu halen bilinmektedir. Buradan da Baler, Karapınar ve Arslantaş Köylerine göçüldüğüne göre bu mezarlarda bizim büyüklerimize ait mezarlar olma ihtimali yüksektir. Bu vesile ile bu bilgiyi de burada paylaşmış olayım. Köy 1843 de kurulduğundan beri mezarlıklarımızın şimdiki mezarlık dışında başka mezarlık olupolmadığı konusunda bir bilgiye sahip değiliz. Köyde yaşamış büyükler “ben kendimi bildim bileli, burası köy mezarlığı” diyorlar. Bizlerde buna istinaden şimdiki mezarlığın köyün ilk kuruluşundan beri köy mezarlığı olduğunu kabul ediyoruz. Bütün ölülerimiz buraya defnedilmiş halen de defnediyoruz. Mezarlarımız yakın zamana kadar fazla şaşalı değildi. Etrafına gelince ihata duvarı ile çevrili değildi. Sadece kuru kayma Ali Kaya nın tarlalarından tarafta tarla için onlar tarafından yapılmış duvar vardı. İçinde karamuk çalıları, otlar ve çöpler vardı. Köyün malları mezarların içinde dolaşır dururdu. Kısaca mezarlık denecek bir durumda değildi. Hep buranın yapımı gündem de olurdu lakin hep sözde kalırdı. Bir türlü icraate geçilemezdi. Nihayet seksenli yıllardan önce bir gün köy cami mikrofonlarından “ Dikkat! Dikkat! Gomşular ! Allahını seven yarın kazmasını küreğini alıp okulun orada toplansın. Köyün mezarlığının halini 60 görüyorsunuz. Dedelerinizin ve babalarınızın bağrının başında köyün eşekleri ve hayvanları geziyor. Bu kanınıza dokunmuyor mu? Bu duruma bir son vermek için etrafına duvar çekilecek. Bunun içinde taş ve kum gelecek” denildi. İşte bu “ kanınıza dokunmuyor mu?” anonsuyla bunu bir izzeti nefis meselesi yaptılar ve her şey bundan sonra başladı. Zaten hep böyle olmuştur. Daha önceki yazılarımda da bahsettim. Köyün kağnı yolları ve devletçe yapılan yollarda devletin dozer, dinamitçisinin yanında da hep köylümüz emece usulü ile çalışıldı. Köyün ortak kullanımına ait olan tüm tesislerinde büyüklerinizin tırnaklarının kanı ve emeği var. Hiç bir işten kaçmamışlar ve köy işi deyince “akan sular durmuştur”. Hele de mezarlık söz konusu olunca herkesi ilgilendiriyordu ve böylece de başladı. Köydeki traktörler ve kamyonlarla karşı davar yataklarından, Sünbüllü kayaya doğru derelerin içindeki sellerin getirdiği çinki taşlardan, Almalı koyaktaki ve sekisindeki tarlaların ortalarında yığılmış horumlar dan, derken taşlar getirildi ve bunlar mezarlığın çeşitli yerlerine boşaltıldı. Yine bizim köydeki traktörler ve kamyonlarla Tomarza Akar denilen yerden ve Kevenağılı Köyünün derelerinden ve Nurvanaya varmadan köklü enişin dereden, birazı da bizim derelerden kumlar getirilmek suretiyle mezarlığın çeşitli yerine bunlar boşaltıldı. Köyden toplanan kurban derileri ile koyun- kuzu- oğlak ve keçiler satılıp paralara çevrildi. Bayramlarda camilerden paralar toplandı. İzine gelen Almancılardan ve diğer hayır hasenat sahiplerinden paralar toplandı. Bu paralarla çimento ve kireç getirildi. Böylece köyden ustalar toplandı ve usta olmayanlarda ameleliğini yaptılar duvar inşaatı başladı. Günlerce yapılan çalışma sonunda batı cephesi hariç zorlu bir çalışma ve gayretin sonunda ihata duvarı yapıldı. Üstüne de yağmur ve kıştan korunması için balıksırtı denilen küpeşte yapıldı. Aradan bir yıl kadar geçti geriye kalan batı tarafı ki burası en zor olan yerdir. Bayır olduğundan traktörler malzemeyi uzaklara boşaltıyor el arabası bile işlemesi zor bir yer. İşte burasını da rahmetli babam Osman Bağırgan(Rh), Remzi Taşçı abiler ve ben çalışarak tamamladık. Girişine de bir demir kapı yaptırıldı. Sonraki yıllarda ise hemen girişe yakın yere bir kazma kürek konacak bir göz yer yapıldı. Bir zamanlar köye adı Yol-Su-Elektrik kısaca Y.S.E olan devlet kurumu tarafından kalıp betonla yapılan ve şimdi ise suların evlere alınmasıyla tarihe karışan köy çeşme başını oraya taşıyıp cenaze namazlarının kılınması için “Musalla Taşı” yapıldı. Üzerine cenazeler konarak namazı kılınıyor. İçindeki mezarlarda mezar sahiplerince yapılıp, içerisine ağaçlar dikilip bugünkü şeklini aldı. Köydeki gopur mezarlığına gelince; Ayşe Atasoy(Rh) ebe kendisi Karapınarlı olduğu için bu yaya yolu hep kalacakmı zannetti yada yiğityoluna yol yapılacağı kendisine ilhammı oldu. Orası bizlerin bilmediği bir durum, vefatından önce çocuklarına beni bu yol üzerinde bir yere defnedin diye vasiyet etmişti. İşte ilk mezar 1970 lerden önce Ayşe ebenin oraya defnedilmesiyle başladı. Arkasından 1973 de Ayşe Bağırgan(Rh) ebem ve Mustafa Bağırgan(Rh) amca da buraya defnedildi. Çocuk yaşta ölenlerden de epeyce oraya defnedildi. Bu mezarlığımız da böyle oluştu. Lakin burasının etrafında ihata duvarı da yok. Böylece burası sanki bir garipler mezarlığı gibi kaldı. Burasının etrafını gördüğünüz gibi duvar yapılması gerekiyor. Gelelim yayladaki mezarlara; Bunlardan dan büyük olan mezarlar yaylalarımıza konup göçen yörüklere ait mezarlardır. Hatta geçen yıl bu yörüklerden birkaç aile Osmaniye den bir Ramazan bayramında çıkmış gelmişlerdi. !962 yılında vefat eden ve orada mezarı bulunan dedelerinin mezarını ziyaret etmek için. Ziyaret edip geri döndüler. Diğer küçük mezarlar ise köyden veya yine yörüklerden 61 çocuk yaşlarda ölenlere ait mezarlardır. Allah hepsine amelleri mucibince rahmetiyle muamele eylesin. Amin. Benim bildiklerim böyle… Bir başka yazı ile köyü yazmaya İnş. devam diyelim. Şen ve esen kalın… Vesselam. (11 Şubat 2015) ZEKİ BAĞIRGAN KÖYDE TRAFO ALTI MUHABBETLERİNİN ESAS SIRRI Trafa ve altını yazarken daha önce köye elektriğin nasıl ve nezaman geldiği yazımda belirtmiştim. Yıl 1982 işte köye elekrik gelmesiyle haliyle tırafa da gelmiş oldu. Her şey elektriğin gelişinin tarfa dibinde bir kurban keserek kan akıtılması, Kayseri Vali Yardımcıları,Tomarza Kaymakamı, Garnizon komutanı, Müftüler ve diğer devlet ricalinin ve köyümüzün alkışlar eşliğinde kurdalelerin kesilmesiyle elettrik ve trafada gelmiş oldu.. Trafa altı mekanı da bu vesile ile kurbanlar kesilerek açıldığı için buranın bereketi de öyle başladı. Şimdi o mübarek yerin asıl nasıl tiryakisi olduğunuzu, bağımlılık yaptığı ve bir türlüde bırakamayışınızın sebebi hikmetini anladınız mı. Ya bence esas işin sırrı da burada yatmaktadır. Açılış sonrası muhtarımız bir yaz günü olduğu için tatile gelen çocukları toplamış, “Siz şehir görmüş çocuklarsınız kıravatlarınızı takın, ütülü elbiselerinizi giyin gelin” demişti. Aynen öyle yaptılar. Anlaşıldı ki tören protokolüne okulda yemek verilecekmiş, o yemekte bizimkiler hizmet ettirecekmiş. Kim hangi masadan sorumlu onu da belirlediler. Bana da sen bunların abisi durumundasın diye Kayseri Vali Yardımcıları, Tomarza Kaymakamı, Garnizon komutanı ve eşlerinin olduğu masaya sen bakacaksın denildi. Yemek faslı başladı bizim beyler evlerden getirilmiş çatallarla kızartılmış kuzu etini sağa-sola çeviriyorlar bir türlü beceremediler. Sayın Valim özür dilerim. Küstahlık etmiş olmayayım bunu nasıl yiyeceğimizi bir göstersem dedim. Hadi bakalım dedi. Hemen kolları sıvadım bakın bunu hani şu Erol Taş filimlerde yiyorya öyle yiyeceğiz. Efendim sonrada kazanlarda su ıssıttık, sabunumuzda hazır bir güzel yıkarız iş biter dedim. Bir parça alarak etten başladım. Hem güldüler, hem de yediler. Bana adın nedir senin dedi. Efendim Zeki deyince belli oluyor diye de ilave etmişti. İşte böyle başladı trafa altının evveliyatı. Zannetmeyelim ki tarafa gelmesiyle tırafa altı muhabbetleri de başladı. Trafa yokkende orası bizm her şeyimizdi. Nasıl her şeyimiz olmasın ki, eve gelmeyen hayvanımızı elimizi alnımıza koyarak şafaklamasına şöyle karşılara baktığımız yerdi tarafanın bulundüğu yer. Mehmetçiğimizi, gurbetçi Mehmetlerimizi, Ahmetlerimizi , okula gidecek yavrularımızı gözü yaşlı anaların hanım bacıların eşliğinde arabaya bindirip el sallayıp uğurladığımız yerdi. Yine gurbetten 62 gelecek yolcumuzu heyecanla ve sevinçle beklediğimiz yerdi. Bazen Devlet kurup, devlet yıktığımız yerdi. Kimi zaman da hükümet kurup hükümetler yıktığımız yerdi. Bazen uzun kış günlerinde yediden yetmişe kartopu oynadığımız. Kimi zaman alıp sattığımız Sevincimizi ,kederimizi ve sırlarımızı paylaştığımız yerdi. Halende öyledir. Uzun kışlı tipili geçen günlerden sonra bir güneş görünce hemen oraya fırladığımız, ölüyü ,diriyi , hastayı öğrendiğimiz yerdi. Eskileri , yenileri, espiriyi, birbirimize saygıyı, kaygıyı her şeyi öğrendiğimiz yerdi. Bazen çerçiyi, satıcıyı, kutnu kumaşçıyı beklediğimiz, koyunları kuzuları çobana kattığımız, hemen yanı başımızdaki bakkaldan meyveyi, şeker sucuğunu, lokumu, gazozu, Amerkan hoşafını (kola) bir birimize ikram da ederek tattığımız yerdi. Ramazan bayramlarının araefesinde dağıtılan şekeri aldığımız, arkasından da hep bir ağızdan “ölüyün canına daasiiiin…” diye bağırdığımız yerdi. Becere bilenlerimizin övündüğü, yerileceklerin yerildiği yerimizdi. Ödüllendirileceklerin ödül aldığı, alefetsiz, tatsız ve tuzsuz konuşanlarımızı bile aramızda idare ettiğimiz yerimizdi. Bazen muhtar seçtiğimiz, bazende muhtarları kansız darbe ile al aşağı ettiğimiz, seçimlerde çaktırmadan kimin kime oy vereceğinin tesbihinin çekildiği, seçim kulislerinin yapıldığı, kumpasların kurulduğu, seçimden önce özelliklede son haftalara girince kim kimin evini ziyarat ettiğinin çaktırmadan izlenildiği, izlerin bile sürüldüğü, evlerden çıkışta iz sapıtmak için tersinden yüründüğünün bile izlendiği yerimizdi. Çünkü orası kamuya ait bir yer olduğu, orada durmanın herkese bir hak olduğunun kabul edilmesinden kimse kimseye sen ne geziyon buralarda denilmesinin ayıp olacağının herkesçe kabul edildiği yerdir. Kısaca bizim köy için orası bir mektep, medrese, her şeyi bellediğimiz yerdi. Lakapların dilden dile dolaştığı, farkında olmadan herkesin dedikoduya bulaştığı, avgaların, gürültülerin , kuru –sulu- el ve dil şakalarının yapıldığı yerdi. Hatta aile içi tatsız-tuzsuz şeylerin bile konuşulduğu yerdir. Ha tırafa altı derken hocam başka toplanacak neremiz var dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız tabi ki samimi söylüyorum güzel şeylerde oluyor. Gerçekten de bizim ve köyümüz için harika bir yer. İyi ki “Tırafa Altı” var. Bir araya gelme fırsatı buluyoruz. Bunu da belirtmiş olayım… Yine de tırafa altında toplanmaktan ve beklemekten vaz da geçmeyelim. Zaten de sevgili Ahmet İhsan bey sağolsun sitede bir yer ayırarak esas foksiyonunu icra etsin diye burasına özel önem verdiğini göstermiş oldu. Bende tamda burasına göre bir yazı kaleme alayımda resim tamamlanmış olsun istedim. Sürçü lisan ettikse affola…. Birbirimizi kırmadan üzmeden, muhabbetiniz bol ve bereketli olsun. Şen ve esen kalın… Ama tarafa altında kalın emi… Vesselam… (16 Şubat 2015) ZEKİ BAĞIRGAN KÖYDE CANKURTARAN YOK MU…! Akşam saatlerinde siteye bir göz atmıştım ki bir de ne köyün dolmuşları tipi nedeniyle yoldan geri döndü haberiyle karşılaştım. Notlarımı karıştırdığımda işte yıllar önce yaşanmış bir olay olan aşağıdaki satırlarda bulacağınız o müessif olay gözüme çarptı. Sizlerle de paylaşayım istedim. Yine bu günkü gibi kışların çok şiddetli olduğu yıllar. Çok 63 kar yağardı. Yollar uzun süre kapalı kalırdı. Milletin kulağı her an yiğit yolunda ve hep şu sese adeta kilitlenmişti “Cankurtaran yok mu !” Bu sesi duyan her kes mutlaka birinin yolda kaldığını hemen anlardı. İşte o yıllarda öğretmen ve eşi on beş tatil dönüşü yolda kalmıştı. Yine o tanıdık bildik ses “Cankurtaran yok mu..!” millet hemen anladı ve gidip getirdiler. Nerdeyse soğuk tan ölümden döndüler diyebiliriz. İş te öğrencilik yıllarımız on beş tatile geliyoruz. Yollar yine kapalı. Zelfin köyüne otobüsten indik. Bizi bir tanıdık kahve önünde inince evine götürdü. Biraz ısındık, evin sahibi hanımı bir şey demesin dercesine hanım bunlar şöyle tanıdık, böyle diyor ama kadın azılı biri belli ki “ee anladık yeter gayrı” diye sert yapınca, gençlere işaret ettim, oradan çıktık yola. Gitmeseydiniz falan dediler ama… öylesine…yola çıktık. Kar yararak yürüyoruz. Gençlerin abisi konumdayım ve önceki tecrübelerime dayanarak, dönüşümlü olarak önden yürüyeceğimizi söyledim. Böylece fazla yorulmadan dağın tepesine çıksak tamam gerisi kolay…Kimler var; Bizim Mehmet Bağırgan, Süleyman Bağırgan(Rh)Sadettin Atasoy , Bilal Gök Hoca dönüşümlü önden çığır açarak yürüdük. Dağa dibine geldiğimizde bir tipi geri geriye veya yan yan dağ çıkıyoruz. Hava karardı korkudan vardı ha geldi ha derken tepeye çıkar çıkmaz o bildik sözü “Cankurtaran yok mu !” tekrarladık köyden geldiler bizi aldılar evlerimize ulaştık. Yolculuk saatler almıştı. Hemen ellerimizi ve ayaklarımızı soğuk suya koydular. Ayakkabılarımızı zoraki çıkarttılar. Düğmelerimizi bile çözemez olmuştuk. Bize de bunlar ders oldu okuma gayretimizi daha da artırdı. Böyle günlerde hastalananlara ve onu taşıyanlara Allah yardım eylesin. Önceleri sal bağlanarak götürüp getirmişler. Bir tellal çağrılıp köyü topladıktan sonra Sal denilen şey şu cenaze taşıdığımız salın benzeri yorganlara kilimlere sarmalanan hasta insanların omuzlarında çok kalabalık olması gerekiyor ki nöbetleşe yoruldukça değişerek taşınsın. Bu durumda götürülürken ölenler bile olmuş. At koşulan kar kızakları vardı. Hacı Taşcı amca galiba Denizli de olduğunu öğrendim buradan selam olsun o da toz duman tipi kızakla çok hasta ve yük taşıdı. Hacı Hasan emmi(Rh)nin at kızağı vardı.Bu at kızağı ile İshak Atasoy abi ilgilenirdi. Tipiden kardan çıkamadığı yerde üzerindeki yükle kızağı orada bırakır sonraki günlerde tekrar atlarla gider kızağı yükü alıp gelirdi. Babamın Osman Bağırgan (Rh)at kızağı vardı onunla çok hasta-yük-halı ipi o yollarda ve dağlarda taşıdı. Bizim bildiğimiz o yıllarda Musa İzgi dayım (Rh)nin bir de Hacı İbrahim Atasoy amcamın (Rh) dükkanları vardı. Öyle ki o kış günleri gıda ve diğer öteberi denilen şeyler kalmazdı. Zelfin ya da Karapınara kadar getirirler ordan da Allahını seven yola dizilir sırtlarında o dağdan köye gücü neye yetiyorsa yüklenir getirirlerdi. Birkaç kere de ben gittiğimi hatırlıyorum. Karşılık fazla beklemeden yeter ki milletin işi görülsün. Ama altında kalmamaya çalışırlardı. Hatır gönül yapma vardı. At kızağıyla gelirse şimdiki köy yolundan gelirdi. Nakliyesini de öderlerdi. Yine bir yazımda halı dokumacılığından bahsettim. Dokunan o halının iplerini hep babalarımız sırtlarında taşırlar dokunan halıları da yine aynı şekilde o tarafa taşırlardı. Halı ipi tükenirse millet boş kalırdı günlerce gelmesini bekledikleri olurdu. Hayvanlarının Samanı, yemi biten o yıllarda yine sırtlarında taşımak suretiyle güya hayvancılık yapılırdı…. Konu ile bağlantılı fakat köyümüzle alakası olmayan şu hadiseyi burada anlatayım; zamanla adamın samanı biter. Komşu Hasan amcanın evine oturmaya gelir, evden çıkıp kendi evine gidiyor gibi yapıp geri gelir ve O komşusunun samanlığına girer kendi kendine “Mart ayı dert ayı, bir çuval saman ver Hasan dayı, o o lafımı olur komşu, gel gel otur, al al götür “ diyerek samanı her gün doldurur gidermiş. Bakmış ki Hasan emmi saman azalıp gidiyor. Saklanmış bir köşeye, hırsızı beklerken her gün alıp alıştı ya, aynı sözü tekrar ederek doldurmaya başlamış. Hasan emmi “komşu, ben burada hırsızı 64 bekliyorum, sen çabuk doldur da git “ demiş ama adam kaçmış utanmış bir daha da yüzüne bakamamış. İşte Hasan emminin nezaketine bakın “ben hırsızı bekliyorum sen doldur da hemen git…” Bunu anlatan okul arkadaşım Sivas-Gemerekli Faik Karakurt birde dörtlük söylemişti. Konu ile bağlantılı olduğu için onu da paylaşayım. Mart gelince kar- yağmur yağar taşlar ışılar, İbişin oğlunun burnu fışılar, Samanı, yemi ,biten komşular, gelin samana gidelim. Size bir yiğit yolu ve kış tipi hikayesi. Allah bir daha o tatsız günleri göstermesin… Bir başka yazı ve konu ile köyü yazmaya İnş. devam diyelim. Şen ve esen kalın… Vesselam… (24 Şubat 2015) ZEKİ BAĞIRGAN KÖYDE KIŞIN GEÇİRİLİRDİ? NASIL VAKİT Gecelerin uzun, günlerin kısa olduğu mevsim kış, şimdiki gibi elektrik yok. Televizyon yok. Kahvehane gibi şeylerde yok. Öyle ya kışın köyde nasıl vakit geçirilirdi. Daha eskilere gidecek olursak, kışlar çok uzun sürermiş. Çok dehşet kar yağarmış. Evleri ısıtmak da bir dertmiş. Sobanın olmadığı zamanlarda akşamdan iki ağaç kütüğü birazda baltanın kıramadığı sırnaşık ocağa (pınaraya) kafa kafaya çatılır, günlerce yandığı olurmuş. Bu ateş evleri hem ısıdır. Hem de ışıtırmış. Bizim köyden Osmaniye-Kadirli Esenler (Eski adı Çiçeklideresi )Köyünü kurarak yerleşen akrabaların gençlerinden biri o kış günleri köye misafir gelmiş. Memlekete dönünce sormuşlar; “Bizim Avşar da ne var ne yok. Emmi, dayılar nasıllar” diye sormuşlar. Şöyle demiş “Bana kalırsa ya ocağın sağında oturan, ya da solunda oturan yaza sağ çıkar. Geri kalanı soğuktan kırılıp (donarak) ölürler.” Demiş. Sözüne devam ederek “Ya birde şunu anlayamadım Taşları bağlamışlar, itleri salıvermişler. Halbu ki itlerin bağlanması gerekmiyor mu, buna anlam veremedim.” Demiş. Anlaşılan bizim Köyde bir köpek bizimkine saldırmış. Yerden bir taş alıp ona atmak istemiş. Ayazdan taşlar donmuş olmalı ki söküp alıp köpeğe atamamış. Garibim memleketinde de kış ve ayaz görmediğinden böyle söylemiş memlekettekilere. Kış oyunlarımız vardı; Daha önceleri aşık oyunu oynanırmış. Aşık kemiği: Çift tırnaklı hayvanların ön iki ayaklarının eklem yerinde bulunan bir kemiktir. Bu kemik dikdörtgene benzer tahmini yarım kibrit büyüklüğünde oval kenarlıdır. Köyümüzde “ Aşşık “ denir. Aşık oyunu kışın oynanan bir oyundur. Yaş sınırı yoktur. Yaşlı insanlar bile oynarlar. Hayvandan çıkarılan aşık kemiğinin oval olan kenarları taş ve benzeri şeylere sürtülmek suretiyle düzleştirilir. Herkes aşığını kendi isteği renge boyar. Bir nevi günümüzün bilye oyunu da diyebiliriz. Bilyenin olmadığı insanların televizyon internet gibi çevresinden ilişkisini keserek oyalandıkları bir şeylerin olmadığı, sıcak ve saf ilişkilerin sürdüğü bir 65 dönemde yaşlısıyla genciyle oynanan bir oyundur. Oyuna kaç kişi katılmak istiyorsa herkes birer aşığını sıraya dizer. Sonra karşısına geçilerek belirli bir mesafeden oyuncular elinde bulunan aşığını çizgideki aşıkların üzerine atar, atılan aşık hangi aşığı çizgiden çıkarırsan, atan kişi o aşığı ütmüş olursun. Eğer aşık bir aşığı çizgiden çıkarır kendisi de enek durumu şeklinde düşerse çizgideki bütün aşıkları üter. Aşığın bir kalın birde ince kısmı vardır. Enek durumu aşığın kalın kısmının üzerinde dikilmesidir. Bu arada aşıkta hile olmamasına dikkat etmek gerekir. Aşığın dikilmesi için yere gelmesi gereken kısmı oyulmak suretiyle içine kurşun doldurulursa ağır kısım yere geleceği için aşık sık sık dikilerek enek kısmını alır. Eğer oyuncu bir çok aşık üttü de cebinde renk renk aşık doluysa havasından geçilmezmiş. Bu oyun genellikle kışın oynanan oyunlardandır. Çok eskiden bu oyun da masum değilmiş. Bunu kumara bile çevirdikleri söylenir. Sonraki yıllarda dama oynanırdı. Dama bir kartona çizilmiş 64 kareden oluşan karşılıklı iki kişinin oynadığı bir zeka oyunu olan ve toplam 32 taş ile oynanan, taşlar kuru fasulye tanesinin ikiye yarılmış hali, rakibinki ise nohut tanesinin ikiye yarılmış haliydi. Bununla dama oyunu oynanırdı. Hele de Hacı Davarcı emmi ile Kadir ve Ramazan amcam şapkayı bir ters çevirip başladılar mı artık saatlerce sürerdi. He baba işte hazlanmadığın der taşı sürerdi. Almanmı verdiğim taşı baba diyerek öyle hırslanırlar ki Kadir amcamın burnundan ter damlar. Hacı amcada hırsından kıpkırmızı olurdu. Etraftakilerden oyuna müdahele edenler olurdu. Buna bazen kızarlar bazen de hoş karşılardılar. Kendilerine rahmet dileyelim. Bazen de çür oynanırdı. Çür; fincan altına yüzük konularak oynanan fincan oyununun Avşaristandaki adına denirdi. Bunun sonunda yenilen taraf bakkaldan lokum “piskevit”, kabuklu fıstık falan getirtir millete ikram ederdi. Bazen aynı eve günlerce varılır. Hiç kimsede, bu ne her gün bizdeler diye şikayet edilmezdi. Kışın yatsıleyin Camiden çıkınca çığıra dizilirler ve “Hacıağa takibet, sesime gel” diye çığıra tek sıra dizilirler, odası olan emmi dayının evinde toplanılır. Çay sigara serbest içilir. Gelmişten geçmişten konuşulur. Daha eski yıllarda Osmanlıca cenk ve hikaye kitapları, kesikbaş hikayeleri eskimez yazı ile yazılmış bu eserler okunurmuş. Bizim bu bahsettiğim dönemde ise bir ilmihal ve peygamberler hayatı kitabım vardı ondan bölümler okurduk. Evin sahibi Allah ne verdiyse yatsılık adı altında yiyecek sofra kurardı. Allah ne verdiyse sofraya gelirdi. En son dağılırken de bir kuran okunur yemek duası da yapılarak dağılırlardı. Hanım bacılar halı dokuma işçiliği, ısdar, palaz ,çuvallar- yaymalar , kilim ve namazlağalar,yün kazak-çorap-eldiven-şapkalar koyun yününden yapılan bu eşyalar genellikle kışın eğrilir yapılır, vakitlerini geçirirlerdi. Gündüzleri hayvanlarının yem ve samanını döküp sulayanlar, kar yağmışsa damlar kürünür, büyükler bile çelik oynarlardı. Ayrıca çocuklar fırışdak, bir dur bir, kızak kaymalar, kardan adam yapmalar, kardan tüneller oyup kazmalar bütün bu oyunlar gece ve günüz oynanırdı. Bizim Avşaristan ellerinde böyle vakit geçirilirdi.Bir başka konu ile başka yazıda inş.köyü yazmak dileğiyle…Şen ve esen kalın…Vesselam… (4 Mart 2015) ZEKİ BAĞIRGAN 66 KÖYÜMÜZÜN SULAMA VE İÇME SULARI: 1-KOKARKUYU : İlk zamanlar su ihtiyaçlarını kışın karlar, ağaç kabuğu ve dalları veya kıl palazlarla üzeri kapatılır böyle saklanıp eritilerek yazın veya kışın ya da sel suları ile su ihtiyaçlarını gidermişlerdir. Daha sonra köyümüzün ilk ismini aldığı kuyuyu “Kokarkuyu“ yu bulurlar. Kokarkuyu yu nasıl bulduklarından daha evvel yazımda uzunca bahsettiğim için konuya direk gireyim. Köyümüzün kuruluşu olan 1843 tarihinden bile eski olan bu Kuyu H.Osman Kaya dayımın tarlasında ve halende suyu kullanılmaktadır. Sonraları her geçen gün köyün nüfusu arttıkça tek olan kuyu yetersiz gelmeye başlamıştır. 2-KURBAĞALI KUYU: Rahmetli Hallolu Mustafa Bağırgan amcamın evinin yanındaki tarlada Mustafa İbrahim-Süleyman- H.Ali Bağırgan dedelerimiz toplanıp bir kuyun açmışlar. Bu kuyunun suyundan evlerimizi yaptık derlerdi. Bu kuyu yakın zamana kadar varlığını devam ettirmişti. Şimdide eğer temizlense yine de suyu içilir. Çoğunluğu bu sudan bizimkiler faydalanmıştır. Adı evvelce neydi bilmem ama bizim çocukluğumuzda kurbağalar öterdi “Kurbağalı Kuyu” denmişti. 3-SONA KALAN DONAKALIR KUYU: Sonra ise şimdiki okulun bulunduğu yere zaten buralar yani şimdiki okulun olduğu yerler Eğitmenim, Himmet İzgi ve H.Osman İzgi dayılarımın harman yeriydi. Buraya Eğitmenim Hulusi İzgi kuyu kazdırmıştı. Ancak buranın suyu da ihtiyaca tam cevap verememiştir. Lakin bu suyu çok güzel olan kuyunun suyundan helkeye ip bağlayarak harman zamanı su çeker içerdik. Bu kuyudan önce giden suyu alır sonra gelenlere kalmazdı. Onun için adı “Sona Kalan Donakalır Kuyu” kalmıştır. Tekrar su alınabilmesi için oradaki alanın tekrar dolmasını beklemek gerekirdi. Kuyunun ağzında bir ortası delik kevek taş kapatılmıştı. O delikten kovalar iple sallandırılır su alınırdı. Zamanla artan nüfusla birlikte köyün bu suyu da yetersiz kalmıştır. 67 4-YUNUSOLUĞU SUYU: Namına Kadıoğlu denilen ve Cumhuriyet döneminde ve önceden beri yaylalarımıza konup göçen yörüklerden galiba ya ilk baharın veya sonbahar K.Maraş tarafından konup göçerek gelirlerken ya da giderlerken Tufanbeyli nin Çakırlar köyünde vefat eder. Yakınları ölen kişi hayratı olarak Allah hayırlarını kabul etsin kendisine bizimkiler başsağlığına varınca merhumun parası olduğunu ve buna bir çeşme yapın diye vasiyet ettiğini söylerler. Bizim rahmetli dedelerden başsağlığına varanlar bizim köye hayrınıza su getirin derler ve böylece bu hasenat parasıyla Yunusoluğudaki pınarların suyu köyümüze getirilir. Yunus oluğundan gelen su önceleri yağlı avgın denilen üzeri yassı taşlarla kapatılmış çimentolu arktan yarı açık olarak köye gelirken bizim çocukluğumuzda Avanos çömleğinden yapılmış adına “künk” denilen şöyle zamanla da cağlıklara boru olarak kullanılan borularla gelirdi. Şimdi adına “lugar” deniliyor ya o zaman buralara “kazan” denilirdi ve köye gelinceye kadar 8-10 yerde “kazanlar” vardı. Günümüzde Celil Ahmet Bağırgan(Rh) amcanın Kayseriye göçmeden önce oturduğu ve Göğ taşın dibindeki evinin bulunduğu yere bir çeşme yapılmıştı. Bu tek bir çeşmeden tüm köy su alırlardı. Bu çeşmeyi bizler az da olsa hatırlarız. Yunus oluğundan gelen bu su şimdiki Harunun garajının olduğu yerden geçerek Kadir amcama kalan Süleyman dedemin evinin yanındaki sığır havlusundan geçermiş. Daha sonraları burasını şimdiki bizim evlerin oradaki sokağa alınmıştı ve oradan geçer giderdi. Sonuçta bu suyumuzda kifayetsiz kalmıştır. Dikkat ederseniz buraya kadar anlattıklarımız hep kendi imkanlarımız ve hayır sahiplerinin hayrıyla gelen sulardır. Menderes döneminde ilk Devletçe getirilen su Kurubel Yaylamızın suyudur. 5-KURUBEL SUYU: Menderes döneminde(Menderesin son dönemi olabilir) köyümüze ilk defa gelen ve adı NAFA Müdürlüğü teknik heyeti Köye bu defada Kurubel den su getirilmek üzere çalışma yaparlar. Nafa Müdürlüğü; depo, çeşme başları duvarı ve lugarların yapılması, boruların bir birine takılıp yapıştırılması işlerini ise Emiruşağından Şamlının Abdurrahman ve Mehmet Demirel e verirler. As-pes borular gelir köye istif edilir. Bunlar kağnı-at ve merkeplerle yaylaya doğru taşınır. Köyümüz emece usulü ile boru döşenecek kanalları kazarlar. Böylece Kurubeldeki şimdi boğazın ağzındaki çeşmeden akan su köye getirilerek iki çeşme yapılır. Bunlardan birisi şimdiki trafanın alt kısmına ve Veli İşçi(Rh) hocamım duvarına bitişik millet bazen üzerinde oturuşuyor ya işte o duvara bitişik yönü kuzeye yapılacakmış ve malzemeleri taşlıktan kırılmış taşlarla 68 Devletin verdiği parayla malzeme temin edilmiş, tam başlanacağı sırada, Eğitmenim ve H.Mustafa İzgi dayım kendi evlerinin önündeki bahçeye sulama suyunun gitmeyeceğinin farkına varmışlar ve hatta Ahmet İzgi dayımın İrfan İzgi beye bıraktığı kısmında sulanabilmesi için böyle yapıldı derler Ali Kayaya sattıkları bahçenin duvarını yukarı doğru çekerek çeşmenin buraya yapılmasını sağlamışlar. Aynı yere yukarı kaydırılmadan yapılsa bile bakmışlar maksat hasıl olmuyor. Böylece şimdiki evlerinin bahçesi de ve İrfan Beyin bahçede sulanır olmuş. Devletin verdiği malzemeleri söz konusu yere yeniden taşımışlar. Su güzergahını da yeniden kazarak değiştirmişler. Hatta su borusu yolu takip ederek gelirmiş, bunu dayıoğlu İrfan İzgi beyin bahçelerine almışlar. İkinci çeşmede Paşalar mahallesindeki çeşmeydi. Burasının yerinin bir kısmını da Acem İbrahim Taşçı dedeler vermişti. Mustuklar ve Helimlerin bir kısmı da suyu oradan alırlardı. Bütün mahalleler evlerinin önüne az çok yeşillik ekerlerken “acar su” gelinceye kadar bu iki mahalle Mustuklar-Helimler ve Hayri Önder ,Yusuf İzgi ile Mustafa Hayta amcalar bir bağ yeşil soğan veya diğerlerinden mahrum kalmışlardır. İşte sular Kurubelden as-pes denilen borularla dere yatağını takiben köye gelirdi. Daha önceki yol ile ilgili yazılarımda da bahsetmiştim dereden gelen sellerle boruların tahrip olması sonucu bu çeşmede zaman zaman sular akmaz merkeplerle yayladan veya çomoluktan su getirdiğimizi bilirim. Bu suyu getirmek bir şenlik havasında yapılırdı. Birde boz oğlan-karakaçan anırıp önündeki hemcinsini kovalamaya kalkışmaz mı ya da sıpası köyde kalmış yiğitsen zapdet bakayım, birde kar edeyim diye eline de su kabı almışsan seyreyle sen “eşşek kaçtı, palan düştü, b… şişti, sular döküldü” Tam bir tiyatro, evdekilere anlatamazsın ki, geri dönüp tekrar doldurman lazım. Aynı durum “Acar Su” çıkınca suyun köye gelmesi yıllar sürdü bu tiyatroyu bir müddet de orada yaşadık. Biraz ayıp ama biz bize şunu da paylaşayım. Herkesten özür dilerim hani bir Avşar Atasözünde “Kırk günde bir C… olduk. Onu da. Lor peyniri suyuyla yıkandık” işte bu söz tamda böyle günlerde söylenmiştir. Bunu şansızlıklarını ifade içinde kullanırlardı. Tek cümleyle rezilliğe doyamadığımız günlerdi. Böylece bu sıkıntılar devam ederdi ve sellerden patlayan boruları Veysel-H.Hasan Atasoy amcam karşılıksız tamir ederlerdi. “Acar suyun” gelişine kadar bu sıkıntılar devam etmiştir. 6-ACAR SU VE KEPEN YER: Hasan Davarcı amca ve diğer yanındaki avcılar buradan geçerken bir çökük olduğunun farkına varırlar. Bu çökükte açılan delikten su sesi geldiğini dinleme sonucu anlarlar ve köye haber verirler. Bu bölgede Hasan Davarcı amcaların tarlaları olduğundan yanındakilere arkadaşlar burası eskiden yoktu bu çöküntü yeni olmuştur der. Buraya işte önce “Kepen Yer” denilirdi. Bu dönemin Muhtarı Mustafa Bağırgan amca dokuz-on metre derin olan bu delikten içeri beline ip bağlamak suretiyle indirilmiş, elindeki su tası ile aşağından su çıkarmış, suyun temiz olduğunu gören herkes büyük sevinç yaşamıştı. Mustafa amca suyun çok olduğunu ve az bir mesafe geldikten sonra derinlemesine bir meçhul deliğe doğru aktığını söylemişti. İşte bu suyun hepsini çeviremedikleri bilinir. Biraz daha karıştırırsak olanını da kaybederiz 69 korkusuyla olanına razı olurlar. Yalnız bu alanda haliyle bir çökme-ölüm falan olur düşüncesiyle çalışma yapmaya cesaret de edememişlerdi. Köy Kanununa göre Köy eğitmeni ve imamı köy ihtiyar heyetinin doğal üyesi sayılır. Kendim başka yerlerde İmamken Kaymakam Bey Azalara vermedi mührü ve muhtarlığı bana verdi ve böylece 6 ay kadar muhtarlık da yaptım. Doğal üye olan Eğitmenimin evinde bu konu konuşulurken Eğitmenim sorumluluğu alarak ve yevmiyelerini de vermek suretiyle çalışmayı başlatmıştır. Babam gilde orada çalışanlar arasındaydı. Buraya köyden 20 adet düven tahtası topladılar, babamgil kağnılarla bunları oraya taşıdılar. Bu düvenler toprağın kaymaması için etrafa üst üste 3-5 i gelecek şekilde dayadılar, karşıdan karşıya da çaprazlama mezda cera çivilediler. Böylece buraya atılan toprağın kayması önlenerek suya ulaştılar. Haberi alan köylü su yerine koşuştuk büyük sevinçler yaşandı. Bildiğim köy hep bir elden Hacıkaler-Paşalar-Helimler-Alikaler-Zeledinler-Mustukların-Saraçlar verdikleri koyunkeçilerden Kurban kesildi, malzemeler yine hep beraber temin edildi ve yemekli mevlitler okutuldu. Burada mahalle adlarını zikrettim. Kimlerin verdiğini de ben biliyorum da verirlerken mahallemiz adına veriyorum dedikleri için böyle yazdım. Gördüğünüz gibi Rahmetliler yakışanı en güzel şekilde yapmışlardır. Ya bizler... Bize ne oldu veya oluyor… Sizler ne demek istediğimi anlamışsınız. Adı acar su, acar suya gidiyorum kalmıştı. Anneler benim kız veya oğlan “acar suyun” çıktığında doğdu derler. Sanki köy için bir milat gibi olmuştu. Şu konuya da daha önceleri kıyısından köşesinden başka kardeşlerimiz az bahsettikleri için bir hakkı teslim etmek adına değinmemek olmazdı. O dönem seni ittifakla muhtar yapacağız diyerek Kayseriye göçmüş öğrenciliğimde oğlu Dede Saraç Yılanlıya beni götürmüş misafir etmişti ve görmüştüm güzel de bir düzeni olan “Hacı Efendi” olarak bilinen ve gerçek adı Abdurrahman Saraç (Rh)olan amcamızı eviyle getirip-kendi varlığını bu yola harcatıp, muhtar seçtiler ve sonrada getiren ve de muhtar seçtirenler tarafından bildiğimiz “su dan bahaneyle ve ceviz kabuğunu doldurmaz sebeplerle” bir mahkeme sonucu azline sebep oldular. Rahmetli köye bir medeniyet getirmişti. Bu medeniyetin ne olduğunu dosta-düşmana karşı burada yazmayım. Siz merak ediyorsanız bilenlere sorup öğrenin . İşte bu azil sonrası Köyümüzün Yol Hikayesi yazımda bahsettim geçici olarak muhtarlık yapan birinci aza H. Mustafa İzgi dayım Kurubelin yolu için 1974 yılında Kayseriye gittiğin de Bölge Müdürlüğüne de uğrayarak Köyün suyu içinde bir dilekçe yazarak su projelerinin yapılmasını sağlamıştır. Böylece Mustafa İzgi dayımın geçici muhtarlığı sona erdi. Kendisine teklif ettiler aday da olmadı. Sonra H. Mustafa Atasoy amca muhtar seçilmişti. Su işine bir hız verdiler ve su ile köyün arasındaki mesafeyi köydeki hane sayısına böldüler ve buraları ip ölçüp boya ile numaralandırdılar. Numaraları kura çektiler hangi numarayı kimin deşeceğini de bir kağıda yazdılar. Hane başı taşlı yerlerde 12 metre, düz yerlerde ise 15 metre kanal düştü herkes bu kadar mesafeyi kazması gerekiyordu. Maalesef Muhtarlık seçimlerinden dolayı kendilerine düşen yerleri hepsi değil de bazıları deşmediler ve bu kaldı. Bir Avşar Atasözünde ” Kalmış kızın gayreti amcası oğluna düşer “ demişler ya, Muhtar H.Mustafa Atasoy amca olunca iş onu muhtar seçenlere kaldı. Mesela biz şahsen hem aşılığın orada ve hem de şimdiki Hacı Ahmet İşçinin evinin arkasına gelen yerde iki yerde de 30 metre su kanalı deştiğimizi hatırlarım. Geçmiş günlerde plastik boruları Yol-Su-Elektrik kısaca Y.S.E yazan kamyonlar köye getirdiler. Deşilen yerlere kadar bunları iki uçlarından ikişer kişi, ikişer adet tutarak deşilmiş kanal kenarlarına taşıdık. Baktılar ki getirilen bu borular yetmeyeceğinin anlaşılması üzerine Eğitmenim kalan boruları da kendi hayrına tamamladı ve su tek hat ile 1976 yılında Mustuklar, Paşalar ve Hacıkaler olmak üzere üç 70 çeşmeden akmaya başladı. Bu çeşmelerin akış hızını Delamim eline bir helke alır saatine bakarak onun kaç saniyede dolduğuna göre ayarlardı. Bu çeşmeler yakın tarihlere kadar varlığını sürdürmekteydi. Daha sonra bu tek hatta ilave bir hat daha çekildi. Bu sudan köyün karşısı okulun oraya dördüncü çeşme ve Mehmet Hayta abilerin oraya beşinci çeşme yapıldı. En son olarak ta bu çıkan su Mehmet Atasoy abinin muhtarlığında uzun çabaları sonucu şimdiki su deposu yapılarak evlere dağıtılmak suretiyle pek çok anılarla dolu mahalle çeşmeleri de haliyle devrini tamamlamış oldu. Sadece bu çeşmelerden mezarlığımızı konu alan yazımda da “Musalla Taşı” olarak kullanıldığından bahsetmiştim. Mezarlığın içine de yakın tarihlerde Morgla beraber çeşmeler yapıldı. Zamanla bahçe ve bostanlara aşırı su bırakmalar ve köyün konumundan dolayı buruların tam zıddına döşenmesinden yani baştan büyük boru ile gelip gittikçe boruların küçük döşenmemesinden kaynaklanan teknik konulardan dolayı suyu aşağı evler çektiğinden yeterli olması gerekirken yetersiz gelmeye başlamıştır. Bu teknik konuda anlaşılan bir şark kurnazlığı yapılmış, bize su çok gelsin hesabı yapılmadığı da söylenemez. Suların yetişmemesi üzerine İbrahim Hayta(Rh) abi muhtarlığında Goobel Yaylasının sularını içme sularımız yetişmiyor diye içme sularına ilave için müracaat etmişti. Köy Hizmetlerinden gelen yetkililer, Tomarza Tarım Müdürlüğünden köyün kaç kayıtlı hayvanı var, nüfus sayısı falan tüm bilgileri alarak gelmişler, ölçtüler ve bu su size en az 2035 yılına kadar yeterli diyerek rahmetlinin bu talebini uygun bulmamışlardır. Tabi ki bu ölçmeye bahçe sulama dahil olmamakta ve adı üstünde içme suyu, işte bizlerde tam bu noktada yanılıyoruz. Sulama suyu olarak kullanınca oda haliyle yetişmiyor. Bir de İbrahim abi rahmetli benimle bir hadiseyi paylaşmıştı: O da afedin WC leri yaparlarken şu en fazla 5 TL olan kokuyu önleyici “Es Boru” var ya onu takmamışlar. Kokuyor diye suyu devamlı akıtırlarmış. Sonuçta bu köyün pis sularına bağlı ve köyün komple kokusu sizin eve geldiğini düşünün. Su akıtılmakla koku biter mi. Halen böyle biri varsa lütfen bunu kendine iyilik yapıp halletse de köyün kokusundan kurtulsalar ve sularımızda herkese yeter hale gelse. En sonda deponun üzeri Harun Bağırgan muhtarlığında çatı yapılarak ve su çıkmayan iki bölgeye de ek hat yaptırarak bu günkü halini almış oldu. Şimdilerde de köy Mahalleye dönüştü bundan sonrasına Kayseri Büyükşehir Belediyesi KASKİ bakacak ve yakın zamanda da su parası ödeyeceğiz. Bakalım keyfe keder suyu akıtacak mıyız ya da ahırın pisliğini kanalizasyona verecek miyiz göreceğiz. 7-KÖY DIŞINDAKİ SULARIMIZ: Bunların çoğu hayvanların sulanması amacına matuf yapılan çeşmelerdir. Çomoluk ve çeşmeleri önceleri buraya yaylaya göçülürken sonraları da hayvanların sulanması için önce çam ağacından oyulmuş oluk ve haftlar vardı bunun içinde “Çamoluk” olmuş “Çomoluk” sonrada bu çamdan oyulmuş ağaçlar terkedilerek beton haftlar ve demir borulardan akmaya başlamıştır. Ama adı “Çomoluk” kalmıştır. Aynı şekilde koca inin altındaki vadide bulunan bulunduğu yer yaz ve güz hep yeşil olduğundan “Goo Oluk” denmiş, bu çeşmemiz biraz daha yukarda ve ağaçtan oyulmuş iki adet haft vardı ve taştan basit mütevazi bir çeşme başı vardı. Sonraları biraz yana doğru alınarak buraya da malzemeler hayvan sırtında çıkartılarak beton haftlar yapıldı. Üç pınardaki sulara yapılan çeşmeyi de köy muhtarlığı yaptırdı. Buna üç pınar denmesi az miktarlarda suyu olan üç pınar birleştirilerek çeşme yapıldığı için bu adı almıştır. Üç pınarda kök çayı toplamaya gitmiştim ve baktım ki maden şirketinin iş makineleri 71 oralarda çalışıyor. Bakın burasının inşaatını Veysel amca ile Babam yaptılar bizde onlara azık getirmiştik. Burayı bilirim, şu bölgede üç ayrı pınar birleştirilerek çeşme yapıldı bir karıştırırsanız suyu kaybedebilirsiniz diye uyarmıştım. Taş dikerek bölgeyi de işaretledim. Onlarda tam da bu noktayı düzleyip işçi şantiyesi kuracaklarmış, benim bulunmam bir isabet oldu. Buranın aşağısındaki şu “her derde deva” dedikleri çeşmede son yıllarda yapılmıştır. Bu üç çeşmede betonla ilk önce Hallolu Mustafa Bağırgan amcanın Muhtarlığında yapıldı. Yayladaki çeşmelerimizi de köy muhtarlığı yapmıştır. Sonra gelen muhtarlarımız ve köyümüz bakım onarımla bunları korumuşlardır. 8-HAYRA YAPILAN ÇEŞMELERİMİZ: Adına “Çavuş Oluğu” denilen areklerden akan çeşmeyi de Eğitmenimin esas adı Süleyman Hulusi İzgi askerde jandarma çavuşu olduğundan çeşmeyi hayrına yapınca “Çavuş Oluğu” kalmıştır. Memilinin yurdu denilen yerdeki pınarın başı ile göztaşının dibindeki suya Zeledin Hacı Davarcı dede hayrına çeşme yaptırdı ama bunlar varlığını koruyamadı. Acem Oluğunun deresi denilen yere Taşçıların dedesi bir oluk yapmış buraya da “Acem Oluğu “derlerdi ama şimdi yok oldu. Yaylanın boğazdaki çeşme köye içme suyu olarak gelen suyumuzdu. Önce işte oraya da Ali Saraç annesi Eşe Saraç adına Anşacanın yurdunun karşısına bir çeşme yaptırdı. Seller bu çeşmenin borularını alıp götürünce de bu su yaylanın boğazdan akar dururdu. Buraya da o gördüğünüz çeşmeyi Hasan Bağırgan amcam yaptırdı. Yaylanın ortasındaki çeşme uzun pınardan su getirip Yaşar Bağırgan yaptırdı. En sonda Aşçıyurtlağının pınarın suyunu derenin ağzına K.Maraşlı kardeşimiz Hüseyin Yerli yaptırmıştır. Buna vesile de Halil Taşçı yeğenimiz olmuş kendisine teşekkürler. Allah cümlesinin hayrını kabul etsin… Amin. 9-SULAMA SUYU: Sulama suyuna gelince yıl 2012 Goobel Yaylasındaki Pınarların sulama suyu olarak köye getirilmesi işine Harun Bağırgan (2009-2014) muhtarlığı döneminde bu işi gündemine aldı. Yetkilileri getir götür arazi ölçümü hızı- debisi falan derken nihayet sulama maksadıyla olunca suyu getirdiler ve şimdi “sular akıyor, köy bakıyor” hani şu reklamlarda bir teyze cipsi eline alıyor ve “hadi yiyin gari”” diyor ya bizde “haydi ekin, biçin gari” diyelim. Bir daha da ”yatmasın dedelerimiz, ellerin dedeleri sulu yerlere konmuşlar, bizimkiler burayı yurt edinmişler .” dediğinizi sakın duymayayım, alınırım ve gönül korum sizlere. İş sizlere kaldı haydi bir taraftan başlayalım artık ne duruyoruz ki diyorum. Benim bildiklerim böyle… Konuyu şu ayetle bitireyim: “De ki: ‘Yeraltı ve yer üstündeki tüm sularınız büsbütün çekilip batıp gitse, artık Allah’tan başka size kim su getirebilirdi.'” (Mülk Suresi- 30)Bir büyük nimet olan sularımızın 1831-2015 arası 185 Yıllık tarihi seyri olan içme ve sulama suyunda emeği geçen herkesten Allah razı olsun ve ölenlere rahmet eylesin “Su gibi aziz ol”sunlar. Kalanlara da sağlık afiyet dileyelim. Bir başka yazı ile İnş. Köyü yazmaya devam diyelim… Şen ve esen kalın… Vesselam… (12 Mart 2015) ZEKİ BAĞIRGAN 72 SON SÖZ Değerli Arslantaş’lılar; Burnumuzdan akan yaşların buz tuttuğu, ellerimizdeki eldivenlerin şakır şakır donduğu, çoraplarımızın kara lastik içerisinde clop clop diye ses çıkararak yürüyüşlerimize ritim kattığı o orta okul ve çocukluk günlerimizde, biri çıkıp da deseydi ki; “Gün gelecek köyünüz adına dergi çıkaracak, Tarihinizi ve Kültürünüzü anlatacak, web siteler kuracak ve dünyadaki tüm Arslantaşlılara ulaşacaksınız” diye, inanmazdık… İnanmayacağımız gibi, karşımızdaki kişinin ne demek istediğini de büyük ihtimalle anlayamaz şaşkın şaşkın bakardık… Ama hayat böyle işte… Yıllar önce kar, tipi, boran, fırtına demeden yola çıkanlar, kimi zaman ellerinde çantalarla, sırtlarında torbalarla yiğit yollarını aşanlar, her yolda kalındığında, her ayaklar karıktığında okumak için azmine azim katanlar büyüdüler… Büyüdüler ve o okumak için çocukluklarından vazgeçtikleri, tüm çocukluk hayallerini geride bırakarak hasret kaldıkları o toprakları, o dağları, o mağaraları, o ağaçları, o evleri, o çeşmeleri, o yaylaları yazmaya, anlatmaya ve gelecek nesle hediye etmeye karar verdiler… İşte bu dergi o dergidir… Ve bu daha bir başlangıçtır. Allah’ın izni ile bundan sonrasında da her makale, her yazı, her şiir itina ile gelecek nesil için bir araya getirilecek, saklanacak ve gelecek nesil için arşive eklenecektir… Yani Teşekkür için hiç acelemiz ve kaygımız yok, bu dergiyi hazırlıyor ve tarih denizine bırakıyoruz… Ve biliyoruz ki, kimlere ulaşması gerekiyorsa onlara mutlaka ulaşacaktır… Ahmet İhsan / Mart-2015 www.arslantaskoyu.com / Tarih ve Kültür Dergisi 73
